Νεράϊδες τοῦ γλυκοῦ νεροῦ

Οἱ Ναϊάδες ἦταν οἱ νύμφες ποταμῶν, χειμάρρων, λιμνῶν, ἐλῶν, πηγῶν καί πηγαδιῶν. Ἦταν θεές δευτερευούσης σημασίας πού παρακολουθοῦσαν τίς συνελεύσεις τῶν θεῶν τοῦ Ὀλύμπου.
Οἱ Ναϊάδες ταξινομοῦνταν ἀνά τομέα:
(1) Αἱ Πηγαῖαι ἦσαν οἱ νύμφες τῶν πηγῶν
(2) Αἱ Κρηναῖαι ἦσαν οἱ Ναϊάδες τῶν κρηνῶν.
(3) Οι Ποταμίδες προήδρευαν στούς ποταμούς καί στά ρέματα
(4) Οἱ Λιμνάδες καί οἱ Λιμνάτιδες κατοικοῦσαν στίς λίμνες
(5) Οἱ Ἡλιονόμοι ἦταν νύμφες ἐλῶν καί ὑγροτόπων
Οἱ Ναϊάδες, μέ τήν σύμπραξη τῆς θεᾶς Ἀρτέμιδος, ἦταν παιδαγωγοί τῶν νέων καί προστάτες τῶν κοριτσιῶν, ἐπιβλέποντας τήν ἀσφαλή ἀνατροφή καί τήν μετάβασή τους ἀπό παιδιά σέ ἐνήλικες. Ὁ Ἀπόλλων καί οἱ Ποτάμιοι Θεοί ἦταν οἱ ἀμησθί φύλακες τῶν ἀγοριῶν.
Πολλές Ναϊάδες στήν μυθολογία ἦταν σύζυγοι βασιλιάδων καί κατεῖχαν ἐξέχουσα θέση στίς βασιλικές γενεαλογίες. Ἄλλες, ὅπως οἱ ὄμορφες κόρες τοῦ ποταμοῦ Ἀσωποῦ, ἀγαπήθηκαν ἀπό τούς θεούς. Συχνά ἔδιναν τά ὀνόματά τους σέ κωμοπόλεις, πόλεις, καί νησιά, καί ὡς ἐκ τούτου θεωροῦνταν οἱ θεές-προστάτιδες παροχῆς νεροῦ σέ ἕναν οἰκισμό, ὅπως μιά πηγή, μιά βρύση ἤ ἕνα πηγάδι.
Ἀπό τούς διάφορους τύπους Ναϊάδων, αἱ Πηγαῖαι καί αἱ Κρηναῖαι ἦσαν αὐτές πού ἐξατομικεύονταν καί λατρεύονταν συχνότερα. Ἐκεῖναι τῶν ὁποίων τά νερά πιστευόταν ὅτι κατεῖχαν κάποια εἰδική ἰδιότητα μπορεῖ νά ἔχουν ἀκόμη ἱερά καί λατρεῖες. Παράδειγμα αὐτῶν οἱ Νύμφες τοῦ ὄρους Ἐλικῶν καί τῶν Δελφῶν, τῶν ὁποίων τά ὕδατα θεωροῦνταν πηγές ποιητικῆς καί προφητικῆς ἐμπνεύσεως.

Ἡ κατατονία εἶναι μιά κατάσταση πού χαρακτηρίζει ἕνα ἄτομο πού φαίνεται νά εἶναι ξύπνιο ἀλλά δέν ἀνταποκρίνεται σέ ἐξωτερικά ἐρεθίσματα. Στόν σύγχρονο κόσμο ἡ κατατονία ἔχει προσλάβει διαφορετικές διαστάσεις. Τό κατατονικό ἄτομο εἶναι τό προϊόν τῆς δημιουργίας κάποιου τέκτονος, στό ὁποῖο ἔχουν προσδοθεῖ πολλά μόνιμα χαρακτηριστικά πού βασίζονται στόν τρόπο μέ τόν ὁποῖο γίνεται ἀντιληπτή ἡ τρέχουσα πραγματικότητα. Ὑπάρχει ἐπίσης ἡ δυνατότητα προσθαφαίρεσης άναρίθμητων τροποποιήσεων πού ἐπιτρέπουν συνεχεῖς μικροαλλαγές τῆς ἀρχικῆς εἰκόνας ὧστε ὁ κατατονικός μέσω μικροσκοπικῶν τροποποιήσεων στήν νεύρωση τῶν ἰστῶν του, νά δύναται νά μεταβάλλει ἐπιλεκτικά τή σφαῖρα τῶν ἰδεῶν πού σχετίζονται μέ τήν κατατονική του κατάσταση. Μπορεῖ γιά παράδειγμα νά ἐνεργοποιήσει ἕνα ἄψυχο χαμόγελο, ἕνα χλιαρό χειροκρότημα, ἤ ἕνα εἰκονικό δάκρυ. Ἡ ἐξαιρετική οἰκονομία αὐτῆς τῆς διαδικασίας δημιουργεῖ εὐχαρίστηση καί αὐτό εἶναι πού ἔχει σημασία γιά ἕνα ἄτομο σέ κατατονική κατάσταση.

Μιά καθιερωμένη κοινωνία ἐπιβάλλει σέ ὅλα τά μέλη της τό ἴδιο μέσο ἀντίληψης. Ἡ διαδικασία περιλαμβάνει μιά τεχνητή και βραχύβια διάλυση τοῦ ἐγώ ἐπιτυγχάνοντας τήν σταδιακή ἀποξένωση τοῦ ἀτόμου ἀπό τόν ἴδιο του τόν ἐαυτό καί ὑποδαυλίζει τήν κατατονία σάν φυσιολογικό τρόπο συμπεριφορᾶς. Ὁ κατατονικός, δένοντας τά χέρια του πίσω ἀπό τό κατάρτι ὅπως ὁ Ὀδυσσέας, δεσμεύει τή φύση του ὧστε νά μήν ὑποκύψει στό τραγούδι τῶν σειρήνων ἐλέγχοντας τίς ἀνάγκες του. Ἔτσι οἱ σύγχρονοι κατατονικοί -ὑποτιθέμενοι αὐτόνομοι κάτοχοι τοῦ ἐαυτοῦ τους- καθίστανται μαριονέτες ἑνός συστήματος πού ἀντικαθιστᾶ τίς οὐσιαστικές ἀνθρώπινες σχέσεις μέ φετίχ ἐπιτυχίας. Συναισθηματικές διαθέσεις ὅπως ἡ δυσαρέσκεια, ἡ μελαγχολία, ἡ ἀποστασιοποίηση, ἡ κατάθλιψη γίνονται ἀντικείμενο ἐκμετάλευσης ἀπό πολιτικούς δημαγωγούς, διαφημιστές, καί τήν βιομηχανία ψυχαγωγίας, γιά νά προάγουν συγκεκριμένες πολιτικές ἤ ἀχαλίνωτο καταναλωτισμό. Ὁ τελικός σκοπός τῆς προβολῆς τῆς κατατονίας ὥς φυσιολογικῆς συμεριφορᾶς δέν εἶναι ἡ καταπίεση καί ὁ ἀποκλεισμός τῆς ἀλήθειας, ἀλλά μᾶλλον ἡ συγκρότηση τοῦ ἀτόμου ὥς παθολογικοῦ ὑποκειμένου, στό ὁποῖο στήν καλύτερη περίπτωση μποροῦν νά παρασχεθοῦν μεμονωμένες και προσωρινές “θεραπεῖες” ὅπως διακοσμητικά συμπεριφορᾶς, ἤ νά ἀποτελέσουν ἀντικείμενο φαντασμαγορικῶν δημοσιογραφικῶν ἀναλύσεων κλπ.

Ὁ αὐθορμητισμός λέγουν πολλοί ἀφελεῖς εἶναι ἡ οὐσία τῆς ψυχῆς. Ἡ ψυχή, ὑποστηρίζουν, ἀσχολούμενη κυρίως μέ τά δεινά τῆς ὕπαρξης, ἐκφράζει καινοτομία. Δέν εἶναι μιά διαρκής ὀντότητα πού κατοικεῖ στό ἀνθρώπινο μυαλό ἤ τό σῶμα. Εἶναι μιά πτυχή τῆς ὕπαρξής μας πού μᾶς δίνει τή δυνατότητα νά προχωρήσουμε πέρα ἀπό τήν ἁπλή ἐνατένιση τῶν γεγονότων, ἤ τίς κρίσεις περί ἀληθείας καί ψεύδους. Ἡ ἀντίληψη τῆς πραγματικότητας δέν μπορεῖ νά εἶναι ποτέ ἡ ἴδια γιά ὅλους καθώς εἶναι προϊόν νέων ἐμπειριῶν, γνώσεων, καί σκέψεων καί καθίσταται δυνατή μέσω τῶν λειτουργιῶν μιᾶς περιστασιακῆς ψυχῆς πού ἐπιτρέπει τόν αὐθορμητισμό.

Κατά συνέπεια ἡ συνειδητοποίηση τῆς ἀνάγκης ὕπαρξης αἰσθητηρίων πού ἐπιτρέπουν τήν ἀκριβή ἀντίληψη τῆς πραγματικότητας εἶναι ἴσως ὁ πυρήνας στόν ὁποῖο θά πρέπει νά ἐστιάσει τήν προσοχή της ἡ ἀντίσταση στήν πολιτική κρεατομηχανή.

Ἀνύψωσις

Ἕνα “Παγκόσμιο Τραπεζικό Κράτος” καθορίζει τό μέλλον καί ἐλέγχει αὐστηρά τόν παγκόσμιο ἀνθρώπινο πληθυσμό. Οἱ μέθοδοι διακυβέρνησης περιλαμβάνουν τήν εὐγονική, τόν κοινωνικό προγραμματισμό, καί τήν μαζική κατανάλωση – ἀγαθῶν, ὑπηρεσιῶν, καί γνώσεων οἱ ὁποῖες ἔχουν παραχθεῖ ἀπό προσεκτικά ἐλεγχόμενα ἰδρύματα μετατροπῆς τῆς ἱστορίας καί τῆς τρέχουσας πραγματικότητας. Ἡ ἀπαγόρευση ἀντιρρήσεων καί ἡ συναίνεση τῶν μέσων ἐνημέρωσης καί ἑνός μεγάλου μέρους τοῦ πληθυσμοῦ γιά τίς χρησιμοποιούμενες μεθόδους ὁδηγεῖ στήν ἀδυναμία νά μπορεῖ κανείς νά συλλάβει τίς ποιοτικές ἐμπειρίες πού εἶναι ἀπαραίτητες γιά τήν δημιουργία τοῦ ἐννοιολογικοῦ πλαισίου μέσω τοῦ ὁποίου μπορεῖ νά κανανοήσει τόν ἑαυτό του καί τόν κόσμο. 

Τό “Παγκόσμιο Τραπεζικό Κράτος” παρέχει τήν πλατφόρμα πάνω στήν ὁποία ὁ καθένας μας ὀργανώνει τούς φόβους καί τίς ἀνησυχίες τῆς σύγχρονης ζωῆς: τεχνολογική εξατομίκευση (αὐτό πού συνδέει τά πάντα μέ τά πάντα δέν εἶναι πλέον ἡ ψυχή ἀλλά ἕνα ψηφιακό δίκτυο), ἀκρίβεια (στό ραδιόφωνο λέγουν πώς ἀέρας, νερό, θέατρα, κινηματογράφοι, αἴθουσες συναυλιῶν, καταστήματα τροφίμων καί ἔνδυσης εἶναι ἀνοιχτά καί διαθέσιμα, ἀλλά ἡ πρόσβαση ἀδύνατη), ἀπώλεια συναισθηματικῆς σύνδεσης (τό ἄνοιγμα πονάει, τό κλείσιμο προστατεύει), παθολογική κόπωση (ὅλοι δυνητικά εἶναι ἄρρωστοι καί προσδιορίζουν τά ἴδια  συμπτώματα), ρομαντική ἀπελπισία (ποιά εἶναι τά νεκρά εἴδη; ἡ ποίηση, ἡ μουσική, ἡ ζωγραφική), καί ἐπίμονη φαντασιοπληξία (τό νά λέει κανείς ὡραῖα ψέματα στόν ἑαυτό του εἶναι ὁ μόνος τρόπος πού μπορεῖ νά χρησιμοποιήσει γιά νά σχεδιάσει μιά ἐλπίδα στό κεφάλι του). Ἡ μειοψηφία πού ποθεῖ νά ἔχει τήν ἐπιλογή νά σκέφτεται, νά συμπεριφέρεται καί ἀκόμη καί νά βιώνει συναισθήματα ὅπως προσωπικά ἐπιθυμεῖ εἶναι ἕνα πρόβλημα. Ἡ διαχείρηση αὐτῶν τῶν φαινομένων ἐφαρμόζεται μέ ἐπιδόματα ψυχεδελικῶν σκευασμάτων. Μισό γραμμάριο γιά μισές διακοπές, ἕνα γραμμάριο γιά ἕνα Σαββατοκύριακο, δύο γραμμάρια γιά ἕνα μακρυνό ταξίδι στήν πανέμορφη Δύση, τρία γραμμάρια γιά μιά σκοτεινή αἰωνιότητα στό φεγγάρι.

Μακάρι νά μπορέσουμε ὅλοι νά βροῦμε τόν Καροῦζο μας.

Ἡ ἔναστρη φωτεινότητα

Ὁ ἄνθρωπος ποὺ εἰσόρμησε πιὰ στὴν ἀπώτερη θλίψη
μὲ δίχως ἔστω ἕνα τριαντάφυλλο
μ᾿ ἐκεῖνα τ᾿ ἀκατέργαστα στὴν ὤχρα μεινεσμένα μάτια
στὸ μισοσκέπαστο ἐρημόκκλησο σέρνοντας
τή μεγάλη ἀνάπηρη σιωπὴ στὸ καροτσάκι τῆς ὁμιλίας
ἀνέκαθεν ἤξερε τὴν ἄσωστη κατάσταση-: πὼς εἴμαστε
καθημαγμένοι ἐρασιτέχνες τοῦ Πραγματικοῦ
μ᾿ ἕνα μυστήριο ποὺ βεβηλώνει τὴ διάνοια διχάζοντας
πρίν ἡ δορὰ τῆς θάλασσας σηκώσει τό ἀνάστημα τοῦ Ἅδη.

Πολύκρουνη ἡ θύελλα σπάζει τὰ ματογυάλια της κι ὁ μέγας
τρόμος ἀδράχνει τὰ μελλούμενα
σχηματίζοντας ἀποστήματα στὴ μνήμη.
Κατάχαμα τῆς ἀσίγαστης σιγῆς ἕνα κινούμενο
κειμήλιο-σκουλῆκι.

Ἡ ζωὴ ποὺ μικραίνει: ἡ μεγάλη ἀλήθεια.
Στὸν ὁποὺ πιάνει τὸ τσαπὶ γίνεται τσάπισμα
στὸν ὁποὺ πίνει τὸ νερὸ γίνεται πιόμα.
Ἔρχεται ἔαρ ἀειπάρθενο προφέροντας ἀρώματα
κρατεῖ μία κατάμαυρη λεπτότατη κλωστὴ
στὰ ὕπαιθρα τῆς νύχτας
τὸ σημεῖο τοῦ γκιώνη ποὺ εἶν᾿ ἄγνωστο πέρα...

Στήν κοσμάρα μου

Μιά παρεούλα σύγχρονων πολιτικῶν, γόνων ἐπιφανῶν οἰκογενειῶν, ἐγκαθίσταται σέ ἕνα ἀστραφτερό παλάτι. Τό καθένα μέλος τῆς παρεούλας εἶναι τοποθετημένο στόν δικό του ξεχωριστό τελευταῖας τεχνολογίας κινητό θάλαμο ὀξυγόνου καί μετακινεῖται ἀπό δωμάτιο σέ δωμάτιο τοῦ παλατιοῦ γλιστρώντας πάνω στό ὑλικό πού παράγουν βλενοπαράγωγοι κατεργαραίοι πού προτιμοῦν τήν ἀναξιοπρεπή ζωή στό ἐσωτερικό τοῦ παλατιοῦ ἀπό τήν ἀξιοπρέπεια τοῦ νά ζοῦν στά σκαλοπάτια τῆς εἰσόδου του. Ὁ κάθε ἕνας κινητός θάλαμος εἶναι ἐφοδιασμένος μέ ἕνα ἀσύρματο βιντεοτηλέφωνο πού δίνει τή δυνατότητα σέ κάθε μέλος τῆς παρεούλας τῶν πολιτικῶν νά βρίσκεται σέ διαρκή ἐπαφή μέ τά ταριχευμένα πτώματα τῶν προγόνων του. Οἱ σχέσεις μεταξύ τῶν μελῶν τῆς παρεούλας βασίζεται στό ὑγιές σύστημα τοῦ ἀμοιβαίου ἐκβιασμοῦ, σύμφωνα μέ τό ὁποῖο ὁ κάθε συμμετέχων σέ αὐτή τήν πολιτική ὁμάδα γνωρίζει τό βρώμικο ἡρωϊκό παρελθόν τῶν ἄλλων καί ἐκεῖνοι γνωρίζουν τό δικό τους. Ἕνας ἔντιμος ἀσήμαντος πολιτικός εἶναι ἄχρηστος σέ αὐτά τά ὑγιῆ συστήματα. Ὅπου ὑπάρχει βρωμιά πολλά χέρια βυθίζονται μέσα της καί στήν περίπτωση πού κάτι πάει στραβά ὅλα διορθώνονται μέ μιά μεγαλόσχημη τηλεοπτική ἐμφάνιση καί τήν ἐκφορά ἑνός ἀποπληκτικοῦ μονολόγου κάποιου μέλους τῆς παρεούλας ὧστε τελικῶς ὅλοι ἥσυχα νά ἐπανέρχονται στά “καθήκοντά” τους.

Προκειμένου νά βρεθεῖ χῶρα γιά τήν ἐγκατάσταση τοῦ παλατιοῦ ἡ παρεούλα ἀναθέτει τήν ἐξεύρεση κατάλληλης περιοχῆς σέ κρατικούς ὑπαλλήλους διαφόρων χωρῶν, οἱ ὁποῖοι χρησιμοποιοῦν μή ἐπανδρωμένα ἀεροχήματα γιά νά ἀνιχνεύσουν ἐξαθλιωμένους τόπους στούς ὁποίους κατοικοῦν ἄνθρωποι μέ ὑποβαθμισμένη γλῶσσα, παρωχημένο θρήσκευμα, ξεχασμένο ἱστορικό παρελθόν, ἀλλά μέ παθητική διάθεση εὔκαμπτου συμβιβασμοῦ στίς σύγχρονες τάσεις στήν τεχνολογία, στίς ἀναπροσαρμοσμένες γνώσεις, στήν ἔνδυση, κλπ. Εἶναι σαφές πώς ἡ χρήσις διαφόρων τύπων κρεατομηχανῆς ἔχει προσφάτως κάνει θαύματα ὅσον ἀφορᾶ τήν ὁμογενοποίηση τῶν ἐγκεφάλων τῆς πλειονότητος τοῦ πληθυσμοῦ τοῦ πλανήτη ἀπαλλάσοντάς τον ἀπό τά ἐνοχλητικά ἰδιαίτερα χαρακτηριστικά τῆς γλώσσης, τοῦ θρησκεύματος, τοῦ διαιτολογίου, τῶν καθημερινῶν συνηθειῶν, τῆς ἀλληλεπιδράσεως μεταξύ τῶν κατοίκων τῆς ἴδιας γειτονιᾶς.

Τό δεύτερο στάδιο τῆς ἐγκατάστασης περιλαμβάνει τήν ἀνάθεση σημαντικῶν καθηκόντων στόν κρατικό μηχανισμό τῆς χῶρας “στόχου”, σέ ὑποδεκανεῖς, τῶν ὁποίων ὁ ρόλος ἀναβαθμίζεται λόγω τῆς σημαντικῆς προσφορᾶς τους σέ ἀλλεπάλληλες θηριωδίες ἐναντίον ἀσήμαντων πτωχῶν ὑπηκόων. Ὁ ρόλος τῶν ὑποδεκανέων στίς ἀλλεπάλληλες θηριωδίες δέν εἶχεν ὥς ἀποτέλεσμα τόν ἐξευτελισμό καί τήν ντροπή, πού ἀποτελοῦν μειονέκτημα γιά τήν κατάληψη σημαντικῆς κρατικῆς θέσεως ὅπως ἐπιμένουν οἱ ἀμετανόητοι, ἀσήμαντοι, πτωχοί ὑπήκοοι, ἀλλά λόγω ἀκριβῶς αὐτῶν τῶν χαρακτηριστικῶν τοῦ ἐνδόξου παρελθόντος των οἱ ὑποδεκανεῖς ἐπιβραβεύονται ἀναβαθμιζόμενοι. Σαφῶς αὐτές οἱ ἀποφάσεις ἔχουν πολλαπλά ὀφέλη. Ἀφενός ὁ ἐκφοβισμός πού προκαλοῦν οἱ θηριωδίες συμβάλλει τά μέγιστα στήν ἀποδοχή τῶν νέων δεδομένων ἀπό τούς ὑπηκόους καί ἀφετέρου στίς ἀντιρρήσεις μπορεῖ νά δώσει κανείς ὀνόματα (ἰδιορρυθμία, γραφικότης, φαντασιώσεις, ψέματα, συνωμοσίες, λαϊκισμός κλπ.) ὑπογραμμίζοντας ἔτσι τήν παντοδυναμία τῆς ἡγετικῆς παρεούλας.

Καλλιτεχνικά ὅμως αὐτή ἡ θεατρική παράσταση ἐμφανίζει ρωγμές. Ἔρχεται ἄς ποῦμε ἡ Ἀνάσταση καί ἀκολουθεῖ ἡ ὀρθόδοξη Λαμπρή. Τό πρόβλημα μέ τήν ὀρθοδοξία εἶναι πώς δέν ἐπιδιώκει τήν ἐπιβολή ἐξωτερικῶν χαρισμάτων, οὔτε τήν ὑποβολή ὁποιασδήποτε ἐξωτερικῆς αἰσθηματικότητος. Ὁ ὀρθόδοξος εἶναι πιστός ἐνώπιον τοῦ ἐαυτοῦ του καί αὐτή ἡ διαστροφή δημιουργεῖ μεγάλες δυσκολίες. Οἱ θρησκεῖες ἐξαρτοῦν τήν ἐπιβολή τους ἀπό τήν ἔνταση ἐξωτερικῶν συγκινήσεων. Ἡ ὀρθοδοξία ἐν ἀντιθέσει προϋποθέτει διέγερση συγκινήσεων μόνον ἐκ τῶν ἔσω. Ἡ διαδικασία αὐτῆς τῆς ἐσωτερικῆς διέγερσης συγκινήσεων ἀπαιτεῖ χαρακτῆρα καί προσωπικότητα καί δίνει ἔναυσμα στίς περιπέτειες τῆς ἐλεύθερης σκέψης καί αἴσθησης. Αύτή ἡ ἐλευθερία συμπλέει μόνον μέ ὅ,τι εἶναι οὐσιαστικό καί ἀληθές. Ἡ ἐξαπάτηση ὑπό αὐτές τίς συνθῆκες καθίσταται δύσκολη καθώς οἱ γελοιότητες, οἱ ἀνατροπές καί οἱ παλινωδίες δέν μποροῦν νά ἀντικασταθοῦν μέ ἐκφοβισμούς, ἤ μέ τελετουργίες καί θεάματα. Εἶναι λοιπόν σαφής ἡ ἀναγκαιότης τῆς ἀπο-ὀρθοδοξοποιήσεως τῆς περιοχῆς στήν ὁποῖα σχεδιάζεται ἡ ἐγκατάστασις τοῦ παλατιοῦ τῆς παρεούλας καί πρός τήν κατεύθυνση αὐτή καταβάλλονται ἀδιάκοπες προσπάθειες.

Τήν Ἑλληνικήν εὐγενῆ καί ἐλευθέραν ψυχήν καλλωπίζοντες, διατηρεῖτε...

Ἡ Μάνα τοῦ Χριστοῦ

Πώς οἱ δρόμοι ἐβωδᾶνε μέ βάγια στρωμένοι,
ἡλιοπάτητοι δρόμοι καί γῦρο μπαξέδες!
Ἡ χαρά τῆς γιορτῆς ὅλο πιότερο ἀξαίνει
καί μακριάθε βογγάει καί μακριάθε ἀνεβαίνει.

Τή χαρά σου, Λαοθάλασσα, κύμα τό κύμα,
τῶν ἀλλῶνε τά μίση καιρό τήνε θρέφαν
κι ἄν ἡ μάβρη σου κάκητα δίψαε τό κρίμα,
νά πού βρῆκε τό θύμα της, ἄκακο θύμα!

Ἄ! πώς εἶχα σά μάνα κ’ ἐγώ λαχταρήσει
(εἶταν ὄνειρο κ’ ἔμεινεν, ἄχνα καί πάει)
σάν καί τ’ ἄλλα σου ἀδέρφια νά σ’ εἶχα γεννήσει
κι ἀπό δόξες ἀλάργα κι ἀλάργ' ἀπό μίση!

Ἕνα κόκκινο σπίτι σ’ ἀβλή μέ πηγάδι...
καί μιά δράνα γιομάτη τσαμπιά κεχριμπάρι...
νοικοκύρης καλός νά γυρνᾶς κάθε βράδι,
τό χρυσό, σιγαλό καί γλυκό σάν τό λάδι.

Κι’ ἄμ’ ἀνοίγεις τήν πόρτα μέ πριόνια στό χέρι,
μέ τά ροῦχα γεμάτα ψιλό ροκανίδι,
(ἄσπρα γένια, ἄσπρα χέρια) ἡ συμβία περιστέρι
ν΄ἀνασαίνει βαθιά τ’ ὅλο κέδρον ἀγέρι.

Κ’ ἀφοῦ λίγο σταθεῖς καί τό σπίτι γεμίσει
τόν καλό σου τόν ἤσκιο, Πατέρα κι Ἀφέντη,
ἡ ἀκριβή σου νά βγάνει νερό νά σοῦ χύσει,
ὁ ἀνυπόμονος δεῖπνος μέ γέλια ν’ ἀρχίσει.

Κι ὁ κατόχρονος θάνατος θά φτανε μέλι
καί πολλή φύτρα θά φηνες τέκνα κι ἀγγόνια
καθενοῦ καί κοπάδι, χωράφι κι ἀμπέλι,
τ’ ἀργαστήρι ἐκεινοῦ, πού τήν τέχνη σου θέλει.

Κατεβάζω στά μάτια τή μάβρην ὀμπόλια,
γιά νά πάψει κι ὁ νοῦς μέ τά μάτια νά βλέπει...
Ξεφαντώνουν τ’ ἀηδόνια στά γῦρο περβόλια,
λεϊμονιᾶς σέ κυκλώνει λεπτή μοσκοβόλια.

Φέβγεις πάνου στήν ἄνοιξη, γιέ μου καλέ μου,
Ἄνοιξή μου γλυκιά, γυρισμό πού δεν ἔχεις.
Ἡ ὁμορφιά σου βασίλεψε κίτρινη, γιέ μου,
δέ μιλᾶς, δέν κοιτᾶς, πώς μαδιέμαι, γλυκέ μου!

Καθώς κλαίει, σάν τῆς πέρνουν τό τέκνο, ἡ δαμάλα,
ξεφωνίζω καί νόημα δέν ἔχουν τά λόγια.
Στύλωσέ μου τά δυό σου τά μάτια μεγάλα:
τρέχουν αἷμα τ’ ἀστήθια, πού βύζαξες γάλα.

Πώς ἀδύναμη στάθηκε τόσο ἡ καρδιά σου
στά λαμπρά Γεροσόλυμα Καίσαρας νά μπεῖς!
Ἄν τά πλήθη ἀλαλάζανε ξώφρενα (ἀλιά σου!)
δέν ἠξέραν ἀκόμα οὔτε ποιό τ’ ὄνομά σου!

Κεῖ στό πλάγι δαγκάναν οἱ ὀχτροί σου τά χείλη...
Δολερά ξεσηκώσανε τ’ ἄγνωμα πλήθη
κι ὅσο ὁ γήλιος νά πέσει καί νά ρθει τό δείλι,
τό σταβρό σου καρφώσαν οἱ ὀχτροί σου κ’ οἱ φίλοι.

Μά γιατί νά σταθεῖς νά σέ πιάσουν! Κι ἀκόμα,
σά ρωτήσανε: «Ποιός ὁ Χριστός;» τί πες «Νά με»!
Ἄχ! δέν ξέρει, τί λέει τό πικρό μου τό στόμα!
Τριάντα χρόνια παιδί μου δέ σ’ ἔμαθ’ ἀκόμα!

Κώστας Βάρναλης

Τώρα μιλῶ στόν ἐαυτό μου ἀλλοιώτικα

Στήν Πολιτεία ὁ Πλάτων ἀφηγεῖται τήν ἱστορία τοῦ μαγικοῦ δαχτυλιδιοῦ τοῦ Γύγη, ἑνός βοσκοῦ πού ἐνῶ φροντίζει, καί καθοδηγεῖ τό κοπάδι του ξαφνικά βλέπει τή γῆ νά σείεται καί νά ἀνοίγει στά δύο. Ὁ Γύγης ἀρχικά ταράζεται ἀλλά καθώς σταδιακά ἀρχίζει νά συνέρχεται πλησιάζει κοντά στό χάσμα καί γεμάτος περιέργεια βάζει τό κεφάλι του μέσα ἀπό ἕνα ἄνοιγμα καί βλέπει ἕναν γίγαντα νά κοιμᾶται. Τήν προσοχή τοῦ Γύγη αἰχμαλωτίζει ἕνα κόσμημα στό δάχτυλο τοῦ γίγαντα πού τό ἁρπάζει γρήγορα καί φεύγει. Στή συνέχεια ὅταν συναντᾶ τούς ἄλλους βοσκούς φορᾶ τό δαχτυλίδι, πού τοῦ προσθέτει κάλλος, γοητεία, κῦρος, καί τιμή ἐλπίζοντας πώς θά πλανέψει τούς συναδέλφους του καί θά τούς κάνει νά ἀλλάξουν γνώμη γι’ αὐτόν καί νά τόν ἐμπιστευτοῦν. Στή συνάντηση αὐτή διαπιστώνει πώς τό δαχτυλίδι αὐτό κάνει τόν χρήστη του ἀόρατο. Τή στιγμή πού ἀντιλαμβάνεται τήν μαγική δύναμη τοῦ δαχτυλιδιοῦ ὁ Γύγης άρχίζει νά σκέπτεται τί θά ἔπρεπε νά κάνει. Νά ἐπιβάλλει τή θέλησή του μέ τήν ἐξουσία πού τοῦ δίνει τό δαχτυλίδι, ἤ νά μείνει ὁρατός, ἐξουσιάζοντας ὄχι τούς ἄλλους ἀλλά τόν ἐαυτό του, τά πάθη του, τά ἔνστικτά του; Ὁ Πλάτων θεωροῦσε ὅτι δίκαιος ἄνθρωπος εἶναι ἐκεῖνος τοῦ ὁποίου οἱ πράξεις δέν ἀλλάζουν ἀκόμη καί ὅταν εἶναι ἀόρατος.

Κάπως ἔτσι ξεκίνησε ἡ ἰδεολογία τῆς διαφάνειας, σύμφωνα μέ τήν ὁποῖα ἡ χρηστή διακυβέρνηση ἀκολουθεῖ τούς κανόνες τῆς πλήρους διαφάνειας. Ἡ ἀπόλυτη διαφανής κοινωνία ἀπαιτεῖ τή διαβίωση σέ γυάλινα σπίτια. Ἔτσι ἡ τέλεια κοινωνία εἶναι ἐκείνη ὅπου οἱ πολίτες κατοικοῦν σέ ἕνα κόσμο κατασκευασμένο ἀπό γυαλί. Τά παράθυρά μας εἶναι διαφανή, δουλεύουμε σέ γυάλινους πύργους, μέσα σέ γυάλινους κύβους, σέ “open plan” γραφεῖα, ὅπου ὁ καθένας μπορεῖ νά “ἐνημερωθεῖ” γιά τή δουλειά ὅλων τῶν ἄλλων. Ὁ γυάλινος κύβος δέν ἐπιτρέπει σκοτεινές γωνίες, μυστικούς χώρους, διαφυγή ἀπό τό Πανοπτικό βλέμμα. Ζοῦμε σέ κυκλικές φυλακές, ὅπου τό ἐσωτερικό κάθε κελιοῦ εἶναι ὁρατό ἀπό ἕνα κεντρικό παρατηρητήριο στό ὁποῖο κάθονται οἱ Φρουροί. Δέν ἔχουμε ἄλλωστε τίποτα νά κρύψουμε ὁ ἕνας ἀπό τόν ἄλλο. Γίνονται ἐκλογές, ἀλλά γιά λόγους διαφάνειας, ἡ μυστική ψηφοφορία ἔχει ἐξοριστεῖ καί ἔτσι κάθε πολίτης ψηφίζει ἀνοιχτά τόν ἐν ἐνεργεία Εὐεργέτη. Ἔτσι ἡ τέλεια κοινωνία μας ἔχει ἀπαλλαγεῖ ἀπό τούς κλέφτες, τούς φοροφυγάδες, καί τήν ὀκνηρία τῶν συμπολιτῶν μας.

Εἶναι ὅμως σαφές πώς δέν χρειάζονται ἐπιθεωρητές φυλακῶν πού νά βλέπουν τά πάντα γιά νά ἐξασφαλίζεται ὁλοκληρωμένη ἐπιτήρηση. Οὔτε Μεγάλος Ἀδελφός, οὔτε Εὐεργέτης. Ἀντ' αὐτοῦ, ἕνα δίκτυο πειθαρχικῶν μέτρων ριζωμένων στά ἐκπαιδευτικά καί ἰατρικά μας συστήματα δημιουργοῦν ἕνα δίκτυο ἐπιτήρησης, ὅπου ὅλοι παρακολουθοῦν ὅλους. Κάθε ἄτομο τελικά ἐπιλέγει ἐλεύθερα ἕνα καθεστώς φροντίδας γιά τόν ἐαυτό του, διατηρώντας καλή ὑγιεινή, συμμετέχοντας σέ ρουτίνες γυμναστικῆς, ἀκολουθώντας ἀσκήσεις διατήρησης καλῆς ὑγείας, ἀποκηρύσσοντας κακές συνήθειες, καί συμμορφούμενο μέ τούς κοινωνικούς κανόνες. Ἔτσι ἕνας καλοπροαίρετος στόχος συνέβαλε στή διάβρωση, ὄχι τοῦ ἰδιωτικοῦ, ἀλλά τοῦ δημόσιου τομέα. Ὁ δημόσιος τομέας ἔχει ἐξαφανιστεῖ καί ἀντιμετωπίζεται ὡς ἰδιωτικός καί ὅταν τό ἰδιωτικό εἰσάγεται στόν δημόσιο χῶρο – ὅταν παρουσιάζουμε δημόσια αὐτό πού κανονικά προορίζεται γιά τό ἰδιωτικό – μπαίνουμε στόν κόσμο τῆς πορνογραφίας καί ἡ πορνοποίηση τῆς πολιτικῆς γίνεται κανόνας.

Ὁ καταναγκασμός πρός τή διαφάνεια δέν σταματᾶ στήν ἐπιφάνεια. Τό ἔξυπνο τηλέφωνο μᾶς κάνει διαφανεῖς, καθώς εἴμαστε πάντα σέ ἐτοιμότητα, πάντα διαθέσιμοι, πάντα ὑπόλογοι, καθώς ἀφήνουμε ἕνα ἀνιχνεύσιμο ἴχνος κειμένων καί φωτογραφιῶν, τά ὁποῖα ἀνεβάζουμε σέ δημόσιες πλατφόρμες προκειμένου νά ἐπιμεληθοῦμε τή “διαφανή” διαδικτυακή μας εἰκόνα. Ἡ ἰδεολογία τῆς διαφάνειας ἔχει γίνει τόσο πειστική ὧστε ἡ πεποίθηση πώς ἀναλφάβητος εἶναι τό ἄτομο πού δέν ξέρει πώς νά χρησιμοποιήσει ἕνα ἔξυπνο τηλέφωνο εἶναι κοινῶς ἀποδεκτή. Ἔτσι τά ἔξυπνα τηλέφωνα μᾶς ἔχουν καταστήσει τρόφιμους ἑνός Ψηφιακοῦ Πανοπτικοῦ βλέμματος στό ὁποῖο ἐκθέτουμε τούς ἐαυτούς μας οἰκειοθελῶς. Καθώς ἀποκαλύπτουμε τίς ἐπιθυμίες μας καί σχολιάζουμε στά κοινωνικά δίκτυα, πτυχές τοῦ ἐαυτοῦ μας πού ἦταν κρυμμένες, πιθανῶς ἀκόμη καί ἀπό τόν ἐαυτό μας, γίνονται διαφανεῖς καί ἐπομένως ὁρατές στούς ἀλγόριθμους τοῦ μηχανήματος. Ἔτσι ἀπό καταναλωτές γινόμαστε προϊόντα πού πωλοῦνται στήν ἠλεκτρονική οίκονομία. Μέ αὐτή τήν ἁπλή διαδικασία, ἐπιτυγχάνεται ἀπόλυτη διαφάνεια. Δέν ὑπάρχουν πιά σκοτεινά μυστικά, γιατί δέν ὑπάρχει πιά ἐσωτερική ζωή.

Ἡ διαφάνεια ὅμως πού εἰσβάλλει στήν ἰδιωτική ζωή, σκοτώνει τόν αὐθορμητισμό καί στερεῖ ἀπό τό ἄτομο τήν ἐσωτερικότητα. Ἡ ἀδιαφάνεια πρέπει νά προστατευθεῖ. Ἄν ἀποτύχουμε νά δεχτοῦμε τό ἀδιαφανές, ἀποτυγχάνουμε νά ἐκτιμήσουμε τήν θαυμαστή ἐτερότητα τοῦ Ἄλλου. Ὅταν καταφέρουμε νά ὑπερκεράσουμε τήν ναρκισσιστική ἀπαίτηση ἡ διαφορά τοῦ Ἄλλου νά συμμορφωθεῖ στή διαφάνεια τῆς δικῆς μας νόρμας, συνειδητοποιοῦμε ὅτι δέν χρειάζεται νά κατανοήσουμε πλήρως τόν Ἄλλο γιά νά τόν σεβαστοῦμε. Ἀκόμα καί μέρη τοῦ ἐαυτοῦ μας θά πρέπει νά παραμείνουν σκοτεινά γιά τόν ἐαυτό μας καθώς χάνοντας τήν ἐσωτερικότητά μας σκοτώνουμε τήν δημιουργικότητά μας. Στήν ἐποχή τῆς
διαφάνειας, ἡ ἐσωτερικότητα, ἡ μυστικότητα, καί ἡ ἐρμητική ἀπόκρυψη εἶναι μορφές ἀντίστασης.

Δίχως χρόνο [4]

Ἐπιχρυσωμένοι ὁλιγάρχες, δισεκατομμυριοῦχοι σεΐχηδες καί θεότητες τῆς Silicon Valley καθοδηγοῦν τό ἀνθρώπινο μέλλον δημιουργώντας ἐρπετοειδεῖς νόες. Θερμοβαρικές βόμβες λιώνουν τά ἐμπορικά κέντρα καί πυρκαγιές μαίνονται στούς πυρηνικούς ἀντιδραστῆρες. Οἱ ὑπεράνθρωποι ἐπικυρώνουν τή δύναμή τους ἐφευρίσκοντας συνεχῶς τρόπους νά “διασώζουν” τούς ἀνθρώπους ἀπό τήν ἀνθρωπιά τους. Τό παρελθόν καί τό παρόν συνθλίβονται γιά νά δημιουργηθεῖ ἕνα δῆθεν εὐτυχισμένο μέλλον. Πολιτικοί, οἰκονομολόγοι, διανοούμενοι, παπᾶδες, ὅλοι τό ἴδιο πολεμοκάπηλοι, παγιδευμένοι δίχως ὅραμα στή μέση τῆς ἐρήμου τήν ὁποῖα δημιούργησαν, τρέχουν ἀλαφιασμένοι γύρω καθησυχάζοντας τούς ἐγκληματίες ὅτι εἶναι οἱ καλύτεροι φίλοι τους. Τό μοναδικό διανοητικό πλαίσιο ἀνάκαμψης πού ἔχουν νά προσφέρουν εἶναι ἡ περαιτέρω ἐξαθλίωση τῶν μαζῶν μέ φόντο τόν πυρηνικό ἀνταγωνισμό Ἀνατολῆς-Δύσης.

Καλή Ἀνάσταση μέ λέει μέ τρεμάμενη φωνή. 
 

The Human Abstract

Ἡ Συμπόνια δέν θά ὑπῆρχε πιά
Ἄν δέν κάναμε κάποιον φτωχό.
Καί τό Ἔλεος δέν θά μποροῦσε πιά νά ὑπάρχει,
Ἄν ὅλοι ἦταν τόσο εὐτυχισμένοι ὅσο ἐμεῖς.

Καί ὁ ἀμοιβαῖος φόβος φέρνει τήν Εἰρήνη,
Μέχρι νά γιγαντωθοῦν οἱ ἐγωϊστικές ἀγάπες.
Τότε ἡ Ἀγριότητα πλέκει μιά παγίδα
Καί ἀπλώνει τά δολώματά της μέ προσοχή.

Κάθεται μέ ἱερούς φόβους
Καί ποτίζει τά χώματα μέ δάκρυα.
Τότε ἡ ταπεινοφροσύνη ριζώνει
Κάτω ἀπό τό πόδι της.

Σύντομα ἀπλώνεται ἡ θλιβερή σκιά
Τοῦ Μυστηρίου πάνω ἀπό τό κεφάλι της.
Καί ἡ κάμπια καί ἡ μύγα
Τροφοδοτοῦν τό Μυστήριο.

Καί φέρνει τόν καρπό τῆς Ἐξαπάτησης,
Ροδοκόκκινο καί γλυκό γιά νά τό φᾶς,
Καί τό Κοράκι φτιάχνει τή φωλιά του
Στήν παχιά σκιά της.

Οἱ Θεοί τῆς γῆς καί τῆς θάλασσας,
Ἀναζήτησαν τή Φύση γιά νά βροῦν αὐτό τό δέντρο
Ἀλλά ἡ ἀναζήτησή τους ἦταν μάταιη.
Μεγαλώνει μόνο μέσα στόν Ἀνθρώπινο Ἐγκέφαλο.

William Blake

 

Ἐνσυναίσθηση

Σάν κάποιο ἔργο πού διαδραματίζεται σέ κάποιο “καταφύγιο” στό ὁποῖο οἱ ἐπιζῶντες κάποιας ἀπροσδιόριστης καταστροφῆς βιώνουν τό “φινάλε” τους, καταναλώνοντας σιγά-σιγά τούς φθίνοντες πόρους πού ἐξακολουθοῦν βασανιστικά, νά τούς κρατοῦν στή ζωή κρεμασμένους ἀπό μιά κλωστή.

Ὑπάρχει μιά ἀσυμβίβαστη ἔνταση μεταξύ τῆς ἀνάγκης νά μιλήσει κανείς γιά τή φρίκη καί τῆς ἀδυναμίας νά ἐκφραστεῖ. Ἡ ὀμιλία λόγω τῆς ἔλλειψης κατάλληλης γλῶσσας δέν ἐπιτρέπει τήν ἔκφραση. Ἡ γλῶσσα ἔχει διαφθαρεῖ ἀνεπανόρθωτα, ἔχει κατασκευάσει ἕναν κόσμο πού ἀνέχεται νά φιλοξενεῖ καταστροφές. Ἀκόμα καί ἡ σιωπή εἶναι ἀνίκανη νά σέ βγάλει ἀπό αὐτή τήν ἀπόγνωση. Ἡ σιωπή προσπαθεῖ νά ἐκλογικεύσει τήν ἀνικανότητά μας, κι ἔτσι κι ἐκείνη ἐξευτελίζεται σέ ψέμα.

Ὁ σύγχρονος Ἕλληνας ἔχει καταφέρει νά μοιάσει στόν “δυτικό” ἄνθρωπο πού συγχέει τήν συμπάθεια γιά τούς ἄλλους μέ τήν ἐνσυναίσθηση, πού γιά τούς Ἕλληνες σήμαινε κάτι περισσότερο ἀπό ἁπλή κατανόηση τῆς ἐμπειρίας τῶν ἄλλων. Ἡ ἐνσυναισθητική ἀνησυχία καί ἡ ἐνσυναισθητική φροντίδα εἶναι διαφορετικά πράγματα ἀπό ἕνα ἁπλό αἴσθημα ἐνδιαφέροντος ἤ ἀνησυχίας γιά τήν εὐημερία τοῦ Ἄλλου. Τά συναισθήματα ἀνησυχίας γιά τήν εὐημερία ἄλλων ἀνθρώπων εἶναι σαφῶς διαφορετικά ἀπό τά συναισθήματα ἀνησυχίας πού δέν κατευθύνονται πρός τά θύματα ἀλλά πρός τόν ἑαυτό μας. Ἡ ἐνσυναισθητική φροντίδα ὑποδηλώνει ἐκεῖνες τίς ἐνέργειες κάποιου πού ἀποσκοποῦν κυρίως νά ὠφελήσουν ἄλλους παρά τόν ἴδιο, θέτοντας μερικές φορές σέ κίνδυνο ἀκόμη καί τή δική του εὐημερία. Εἶναι διαφορετικό πρᾶγμα ἄν κάποιος ἀποκτᾶ μιά αἴσθηση ἱκανοποίησης ἀπό τέτοιες πράξεις ἀπό τό νά ἀποσκοπεῖ νά ὠφεληθεῖ ἀπό αὐτές τίς πράξεις. Αὐτές ἦταν οὐσιώδεις διαφορές μεταξύ τοῦ Ἕλληνα καί τοῦ “δυτικοῦ” ἀνθρώπου τοῦ ὁποίου ἡ ἐνσυναίσθηση εἶναι προσανατολισμένη πρός τόν ἐαυτό του παρά πρός τούς ἄλλους. Ἡ παροχή σταθερῆς φροντίδας στούς ἄλλους ἦταν βασικό μέλημα τοῦ Ἕλληνα καί ἄς μήν εἶχε πρόσβαση σέ σημαντικούς πόρους.

Ἡ ἐνσυναίσθηση εἶναι ἕνας μηχανισμός πού ἐπιτρέπει τήν ἔγκριση ἤ τήν ἀποδοκιμασία μιᾶς πράξης ὡς ἠθικῆς ἤ ὡς ἀνήθικης. Ἡ ἐνσυναίσθηση εἶναι ἀπαραίτητη γιά τήν ἠθική. Τίς μέρες αὐτές μπορεῖ κανείς νά συνειδητοποιήσει ξεκάθαρα τήν ἀλήθεια τῆς στωικῆς σκέψης. Αὐτό πού γκρεμίζει ἕναν ἄνθρωπο δέν εἶναι ὁ πόνος ἀλλά ἡ ντροπή.

Δίχως χρόνο [3]

 

-Ἐπιθυμίες, θλίψεις, μικρά καί μεγάλα προβλήματα, μικρές καί μεγάλες σκέψεις. Χαμένοι στίς πόλεις, μόνοι στούς λόφους. Μακρύς και κουρασμένος ὁ δρόμος τους. Ἔβαλαν πολλά χιλιόμετρα κάτω ἀπό τά τακούνια τους, γιά νά ἔρθουν κοντά μας, εἶναι οἱ σιδηροτροχιές μας, εἶναι οἱ σταθμοί μας, εἶναι ἡ βόλτα μας πάνω σέ χαλί, εἶναι ὁ οὐρανός μας, ὁ ἄνεμος πού φυσάει, τό χειμωνιάτικο φεγγάρι μας. Εἶναι οἱ λίγοι φίλοι πού μᾶς περιμένουν. Εἶναι τό ἀσπράδι τῶν βράχων τῆς Σαρωνίδας. Εἶναι λαμπερά μαργαριτάρια πεταμένα σέ χοιροστάσια, πού μετά ἀπό κάποιο ἰσχυρό κρότο καί ὑψηλές θερμοκρασίες βυθίστηκαν βαθιά στό ἔδαφος. 

-Προετοίμασε μέ κόπο τούς λυγμούς τῆς ἰσχύος. Εἴμεθα ἡ ἐξουσία ἐξεφώνησε. Ἐπιθυμίες, θλίψεις, προβλήματα, σκέψεις δέν ἀπαιτοῦνται. Δέν εἴμεθα οἱ σιδηροτροχιές, δέν εἴμεθα οἱ σταθμοί, δέν εἴμεθα ἡ βόλτα πάνω σέ χαλί, δέν εἴμεθα ὁ οὐρανός, ὁ ἄνεμος πού φυσάει, τό χειμωνιάτικο φεγγάρι. Εἴμεθα ὁ κεραυνός, εἴμεθα ἡ νύχτα, εἴμεθα τό σκοτάδι. Εἴμεθα κάμποσοι ψεῦτες πού μετά ἀπό ἀσήμαντα γεγονότα πάντα περιμένουν. Εἴμεθα σπουδαγμένοι διοικηταί ἐπιχειρήσεων, κύριον μέλημά μας εἶναι ἡ ἐξασφάλισις τοῦ κέρδους. Ἄλλωστε τί θά μποροῦσε νά κάνει κανείς ὅταν ὅ,τι ἀγγίζει μετατρέπεται σέ βλέννα; Τί λόγο νά ἐκφωνήσει στά ἐγκαίνια τοῦ νεκρομουσείου; Εἴμεθα ἀγορασμένα ψηφοδέλτια πού μετά ἀπό κάποιο ἰσχυρό κρότο καί ὑψηλές θερμοκρασίες ξεβράστηκαν σάν σκουλήκια στίς ὀθόνες.

Δίχως χρόνο [2]

Μετά ἀπό μιά σύγκρουση μεταξύ ἑνός φορτηγοῦ καί μιᾶς ἐμπορικῆς ἁμαξοστοιχίας χημικά ἀπόβλητα ἀπελευθερώνονται στήν ἀτμόσφαιρα. Κατόπιν ἐντολῆς τῶν τοπικῶν ἀρχῶν κάποιοι φίλοι ἐγκαταλείπουν τά σπίτια τους καί στιβαγμένοι σ’ ἕνα ἠμιφορτηγό ἀναζητοῦν ἀσφαλές καταφύγιο. Τά διαζύγια, οἱ ἀναζητήσεις ἐργασίας, ἡ ἀνατροφή τῶν παιδιῶν, τά προβλήματα μέ τούς ὀσφυϊκούς δίσκους, τά ὀστά, τίς ἀρθρώσεις, ὁ προγραμματισμός περιουσιακῆς καταστάσεως καί τά τοιαῦτα κυριαρχοῦν στίς συζητήσεις τους.

Σέ κάποιο σημεῖο τοῦ δρόμου, πού ἐξελήφθη ὡς ἀσφαλής ζώνη, ὁ Κυρίαρχος βγαίνει ἀπό τό αὐτοκίνητο γιά βενζίνη καί ἐκτίθεται σέ τοξική βροχή γιά δυόμισι λεπτά. Ὅταν ἐπικοινωνεῖ μέ κάποιον κυβερνητικό ἀξιωματοῦχο γιά νά ρωτήσει ἄν πρόκειται νά πεθάνει, τοῦ λένε ὅτι ὁ τέως Βασιλεύς Κωνσταντῖνος θά ζήσει στό σύστημά του γιά τά ἐπόμενα εἴκοσι χρόνια. Ἡ συνέχεια στίς συζητήσεις ἄρχισε νά περιστρέφεται στό ποιός ἀπό τούς ἐπιβάτες θά πεθάνει πρῶτος. Εἶναι τά ἀνθρώπινα ὄντα θνητά, ὅπως ὑποθέτουν ἐμφατικά τά Ὁμηρικά ἔπη, ἤ ἔχουμε τή δυνατότητα νά ἐπιτύχουμε τήν ἀθανασία, ὅπως συχνά ὑποστηρίζει ὁ Πλάτωνας; Δέν ὑπάρχει ἀδικία πιό τρομακτική ἀπό τήν ἀνισότητα τοῦ προσδόκιμου ζωῆς. Μιά μορφή διάκρισης κατά τήν ὁποῖα χρόνια, μερικές φορές δεκαετίες, κλέβονται ἀπό τούς πολλούς καί δίδονται σέ λίγους καί ἐκλεκτούς, μέ βάση ἀποκλειστικά τόν πλοῦτο καί τήν κοινωνική τους τάξη. Ἡ πιό σημαντική μορφή “κοινωνικῆς ἀπόστασης” εἶναι ἡ χρονική ἀπόσταση τοῦ θανάτου μεταξύ τῶν εὐκατάστατων καί τῶν ἐνδεῶν, μεταξύ ἐκείνων πού μποροῦν νά ξεφύγουν ἀπό τίς χειρότερες ἐπιπτώσεις τῆς ἀγχωτικῆς ζωῆς καί ἐκείνων τῶν ὁποίων ἡ ζωή συντομεύεται ἀπό αὐτές.

Ἡ Χριστίνα ἐπιμένει πώς πρέπει κανείς νά στέκεται στίς μικρές στιγμές, νά ἀφουγκρἀζεται τίς “ἄσκοπες μέρες” καί μέ τήν διαλείπουσα φωνή της προτρέπει: “Μή ζήσετε τήν ὑπόλοιπη ζωή σας βασισμένοι σ’ ἕνα προδιαγεγραμμένο σχέδιο. Ἡ κατάληξη ὅλων τῶν σεναρίων εἶναι ὁ θάνατος. Δέν ἔχει σημασία πόσο σᾶς ἀρέσει νά βγάζετε ἔξω τά σκουπίδια, νά ἀπολαμβάνετε τίς μπάμιες μπάρμπα-Στάθης, τό κοτόπουλο Μιμίκος, ἤ τόν ἀνάλαφρο τρόπο ζωῆς τῶν ἄλλων.”

Ὁ Κυρίαρχος αἰσθάνεται ὅτι, στά πενήντα, ἡ ζωή του δέν ἔχει ἀκόμη ξεκινήσει. Τό δίλημμα γι’ αὐτόν δέν εἶναι πλέον ποιός θά πεθάνει πρῶτος, ἀλλά πώς θά διαχειριστεῖ τίς ἀπειλές γιά τό νέο του ἀγαπημένο καί εὔθραυστο status quo. Ἡ Μάρθα προσπαθώντας νά τόν ἐμψυχώσει τόν λέει πώς δέν εἶναι πλέον ἀνάγκη νά μάχεται γιά τήν ἐπιτυχία δίνοντας βάση στά πρότυπα τῶν ἄλλων. Μπορεῖ νά κρατήσει τίς ἰδέες του, τή δική του φιλοσοφία, δέν θά χρειάζεται πλέον νά παραθέτει ἐπιχειρήματα ἤ ἀποδείξεις πώς τά πράγματα δέν θά ἔπρεπε νά εἶναι ἔτσι. Τά ἰδανικά του πλέον δέν θά τοῦ ἐπιβάλονται ἀπό τόν πολιτισμό τῶν ἄλλων ἀλλά θά εἶναι πράγματα τά ὁποῖα ἔχει ὁ ἴδιος ἐπιλέξει. Θά μπορέσει νά ἐπιβάλει στήν κοινωνία διά νόμου νέα δεσμά στούς ἐνδεεῖς καί νά δώσει νέες ἐξουσίες στούς εὐκατάστατους φίλους του. Ὁ ἔξυπνος σφετερισμός θά καταστεῖ δικαίωμα καί θά λειτουργεῖ νόμιμα πρός ὄφελος λίγων φιλόδοξων ἀτόμων, πού θά ὑποβάλουν τούς ἐνδεεῖς σέ ἀέναη ἐργασία καί ἀθλιότητα. Ἐξάλου οἱ ἐπιστῆμες προοδεύουν, μέ ἄλλα λόγια, δέν κάνουν τίποτε ἄλλο ἀπό τό νά ὀξύνουν τήν ἀνισότητα. Ἐξαθλίωση γιά τούς ἐνδεεῖς καί ἐξασφάλιση γιά τούς εὐκατάστατους. Πώς θά μποροῦσαν ὅλα αὐτά νά ἀποτύχουν νά ἐπιμηκύνουν τή ζωή τῶν κυρίαρχων καί νά συντομεύσουν ἐκείνη τῶν ὑπηκόων τους; Δέν ὑπάρχει κανένας λόγος ἀνησυχίας, ὅλα θά ἐξελιχθοῦν ὁμαλά.

Ὁ Κυρίαρχος μπορεῖ νά θέλει νά τά πιστέψει ὅλα αὐτά, ἀλλά φοβᾶται πώς ἡ κοινωνική σφαῖρα, παροῦσα σέ χιλιάδες λεπτομέρειες, θά τοῦ ἐπιβάλει ἕναν ὁρίζοντα ἐπιλογῆς, ἀκόμα κι ἄν αὐτός ὁ ὁρίζοντας εἶναι εὐρύτερος ἀπό ἐκεῖνον πού τοῦ ἐπέβαλε ἐπιλογές στό παρελθόν. Γνωρίζει πώς τό πρόσωπο τοῦ ἄνακτος εἶναι ἱερό καί ἀπαραβίαστο. Γνωρίζει πώς ὁ νόμος πού ἰσχύει γιά τούς κοινούς θνητούς δέν ἰσχύει γιά τούς μονάρχες, τοποθετώντας τους ἔτσι σέ μιά περιοχή ὅπου ὁ θάνατος παύει νά ἔχει ὁποιαδήποτε σημασία γι’αὐτούς. Ὡς ἀποτέλεσμα ὅμως ὁ ἄναξ, ἀποκλεισμένος ἀπό τήν ἀνθρώπινη κοινότητα, εἶναι μιά φιγούρα πού εἶναι τόσο ἀνθρώπινη ὅσο καί ἀπάνθρωπη.

Καθώς ὅλα αὐτά στριφογυρνοῦν στό μυαλό του ὁ Κυρίαρχος ἀντιλαμβάνεται ὅτι ὁ θάνατός του ἀποτελεῖ “εἰλημένη δικαστική ἀπόφαση”. Διαπιστώνει πώς οἱ κυβερνητικοί ἀξιωματοῦχοι στήν προσπάθειά τους νά ἐπιμηκύνουν τήν ζωή τοῦ ἄνακτος στήν οὐσία ἐπιμηκύνουν τόν θάνατό του διά μέσου τοῦ συστήματος τοῦ Κυρίαρχου. Μέ τό ἴδιο τρόπο πού οἱ κυρίαρχοι τοῦ Κόσμου προσπαθοῦν νά ἐπιτύχουν τήν ἀθανασία μέσω κρυοσυντήρησης, καί ἐπιθυμοῦν νά παγώσουν τά σώματά τους ὅταν πεθάνουν μέ τήν ἐλπίδα τῆς ἀνάνηψης καί τῆς ἀνάπτυξης τῆς τεχνολογίας πού θά τούς ἐπιτρέπει νά κατεβάζουν τόν ἐγκέφαλό τους σέ ἕνα σκληρό δίσκο ὤστε νά μετενσαρκώνονται μέ ὅλη τή μνήμη τους ἄθικτη, ἔτσι τό σύστημα τοῦ Κυρίαρχου θά χρησιμοποιηθεῖ γιά τήν ἐπιμήκυνση τοῦ θανάτου τοῦ ἄνακτος. Ἐκείνη τή στιγμή ξυπνᾶ ἀναστατωμένος καί κάθιδρως καί ἀσθμαίνων ξεφωνίζει:

“Δέν ὑπάρχει τάφος στόν ὁποῖο θά βυθιστῶ”

Καθώς ἡ Μάρθα σφούγγιζε τόν ἰδρῶτα ἀπό τό πρόσωπό του, ὁ Κυρίαρχος συνειδητοποίησε πώς εἶχε ἀφομοιώσει τά πρῶτα μαθήματα τῆς ἐξουσίας. Στό ἐξῆς ἡ ἀποτυχία τῆς ἐπενδυτικῆς βαθμίδος θά μποροῦσε νά ἀποδίδεται στό ἀτυχές γεγονός τῆς ἔκθεσης στήν τοξική βροχή καί κατ' ἐπέκταση στήν μοναρχία.

Δίχως χρόνο [1]

Γιάννης Ζουγανέλης
"Ὁ ἦχος τῆς σάλπιγγος"

"Ἄκουγα αὐτό πού ἔπαιζα, ἔνοιωθα μεγάλη χαρά, τίς ἐπόμενες νότες τίς ἔπαιζα φορτισμένες μέ τή χαρά πού προηγήθηκε, πήγαινε συνέχεια ἔτσι, τόσο πού μυρμήγκιαζε τό κορμί ἀπό τή συγκίνηση, τό σῶμα γινόταν ἐλαφρύ, ἕνα μή καθημερινό αἴσθημα πληρότητας ξεχείλιζε, ἕνα αἴσθημα πλήρους ἀδυναμίας καί παντοδυναμίας, μιά εὐτυχία ἦταν διάχυτη παντοῦ, καί πού νά χωρέσεις σέ τέτοια ἔνταση –δέν σέ συμμερίζεται κι ὁ ἄλλος– κάνεις προσπάθεια νά "προσγειωθεῖς" καί τότε, μόνο πού τό σκέφτηκες, γίνεσαι καθημερινός καί νά ὅλα τά πρόσωπα καί τά πράγματα στή "σωστή" τους διάσταση…"


Καλή χρονιά. Παραμείνατε ἀπογειωμένοι μέ κάποιον/κάποια στό πλευρό σας πού νά σᾶς συμμερίζεται.

Τό φῶς

Σήμερα γνωρίζουμε περισσότερα γιά τό σύμπαν ἀπό ποτέ. Γνωρίζουμε τό λόγο γιά τόν ὁποῖο τά ἀστέρια λάμπουν, πώς γεννιοῦνται, πώς γερνοῦν καί πεθαίνουν, καί μποροῦμε νά ἀντιληφθοῦμε τήν στροβιλιζόμενη κίνηση γαλαξιῶν, ἀόρατων μέ γυμνό μάτι. Ὡστόσο, λίγοι ἐνήλικες μποροῦν νά ἀναγνωρίσουν ἀκόμη καί τά πιό λαμπερά ἀστέρια, ἐνῶ τά περισσότερα παιδιά δέν ἔχουν γίνει ποτέ μάρτυρες μιᾶς ἔναστρης νύχτας, καθώς ἡ πλειοψηφία τοῦ παγκόσμιου πληθυσμοῦ ζεῖ σέ ἀστικές περιοχές, ὅπου τό τεχνητό φῶς ἀποκρύπτει τά ἀστέρια. Σπάνια σηκώνουμε τό βλέμμα μας στόν ουρανό, καί ὅταν τό κάνουμε βλέπουμε μόνο μιά χούφτα θαμπές ἀχτίδες φωτός.

Θά μποροῦσε νά ὑποστηριχθεῖ ὅτι ὁ τεχνητός φωτισμός εἶναι ἡ βιομηχανική καινοτομία πού ἔχει ἐπηρρεάσει βαθύτερα τήν ἀνθρώπινη ζωή. Κέρδισε τόν πόλεμο πολλῶν χιλιετιῶν ἐνάντια στό σκοτάδι, διώχνοντας τόν τρόμο τῆς νύχτας. τούς ἐφιάλτες του καί τά τέρατα του. Μόλις πρίν ἀπό λίγες δεκαετίες, ὅταν ἔπεφτε ἡ νύχτα, ὄχι μόνο σπίτια ἀλλά ὁλόκληρες πόλεις ἀποκλείονταν. Ἡ νύχτα ἐκατοικεῖτο ἀπό δαίμονες, καί ὁ Σατανᾶς φυσικά ἐξακολουθεῖ νά εἶναι ὁ “Πρίγκιπας τοῦ Σκότους”.

Ὁ φωτισμός τῶν πόλεων εἶναι πρακτική πού ἔχει ἐφαρμοστεῖ ἐδῶ καί πάνω ἀπό τρεῖς αἰῶνες, πολύ πρίν ἀπό τήν ἐφεύρεση τοῦ ἠλεκτρικοῦ φωτισμοῦ. Οἱ ἀρχαῖοι Ρωμαῖοι γνώριζαν τόν νυχτερινό φωτισμό, ἀλλά πέρασε μιά χιλιετία πρίν ἐμφανιστοῦν λάμπες πετρελαίου στούς δρόμους τῶν πόλεων. Δέν εἶναι ἴσως τυχαῖο ὅτι ὁ Διαφωτισμός συνδυάστηκε μέ τόν ἀστικό φωτισμό. Ὁ ὁρισμός του γιά τούς “Σκοτεινούς Αἰῶνες” μπορεῖ νά μήν ἦταν ἁπλῶς μιά μεταφορά.

Ἐξαφανίζοντας ὅμως τή νύχτα, ἀλλάζουμε τόν ρυθμό μέ τόν ὁποῖο παράγονται οἱ ὀρμόνες, ίδιαίτερα ἡ μελατονίνη, ἡ ὁποῖα συντίθεται ἀπό τά φωτοευαίσθητα κύτταρα τῆς έπίφυσης τοῦ ἐγκεφάλου ὅταν τό φῶς εἶναι περιορισμένο, καί ρυθμίζει τόν κύκλο τοῦ ὕπνου. Ἔτσι, ὑψηλά ἐπίπεδα μελατονίνης εἶναι φυσιολογικά κατά τούς χειμερινούς μῆνες, ἐνῶ τό ἀντίθετο ἰσχύει τό καλοκαίρι, ὅταν οἱ μέρες εἶναι μεγαλύτερες καί φωτεινότερες. Ἡ μελατονίνη ἔχει ἀντιοξειδωτικές ἰδιότητες, προκαλεῖ ὕπνο, ἐνισχύει τό ἀνοσοποιητικό σύστημα, μειώνει τή χοληστερόλη καί βοηθᾶ τή λειτουργία τοῦ θυρεοειδοῦς ἀδένα, τοῦ παγκρέατος, τῶν ὡοθηκῶν, τῶν ὄρχεων καί τῶν έπινεφριδίων. Ἐνεργοποιεῖ ἐπίσης ἄλλες ὀρμόνες ὅπως ἡ λεπτίνη, ἡ ὁποῖα μέ τή σειρά της ρυθμίζει τήν ὄρεξη. Ἡ νυχτερινή ἔκθεση στό τεχνητό φῶς ἀναστέλλει τήν παραγωγή μελατονίνης. Αὐτό μπορεῖ νά ἀποτελέσει αἰτία ἀϋπνίας καί ἐπομένως καί ἄγχους καί κατάθλιψης καί μέσω τῆς ἀπορρύθμισης τῆς λεπτίνης, παχυσαρκία. Εἶναι ἐπομένως κατανοητός ὁ λόγος γιά τόν ὁποῖο ἔχει δημιουργηθεῖ ὁ ὅρoς “φωτορύπανση” ἀλλά καί ὁ λόγος σχηματισμοῦ τῆς κοινότητος τῶν “ἐραστῶν τοῦ σκότους”.

Ὁ μικρός Ἰησοῦς λοιπόν ἐφέτος θά στερηθεῖ τόν χρυσό, τόν λίβανο καί τήν σμύρνα καθώς οἱ τρεῖς σοφοί μάγοι ἔχασαν τόν δρόμο ἐνῶ ταξίδευαν μέ τίς καμῆλες τους ἀναζητῶντας τόν στάβλο τῆς Βηθλεέμ ἀφοῦ τό ἀστέρι πού τούς καθοδηγοῦσε δέν ἦταν ὁρατό γιά ἕνα μεγάλο μέρος τῆς διαδρομῆς χαμένο πίσω ἀπό τό ἐκθαμβωτικό φῶς τῶν ἀστέρων τοῦ ποδοσφαίρου καί τό ἐκτυφλωτικό φῶς τῶν ἀστεριῶν τῆς σημαῖας τῆς Εὐρώπης.

Ἐπῆλθε λοιπόν ἡ ὧρα νά ἐξοικειωθοῦμε μέ τήν ἀπώλεια τοῦ ἔναστρου οὐρανοῦ πάνω ἀπό τό κεφάλι μας. Συμμορφωθεῖτε, ἡ μή συμμόρφωσις εἶναι ἀσθένεια. Μπορεῖ νά ἀποτελεῖτε πιθανές πηγές μετάδοσης. Σᾶς προσφέρονται εὐκαιρίες, ἐνσωματωθεῖτε μέ τούς ἐτερόφωτους, ἐπίγειους, καινοφανεῖς, στιλπνούς ἀστέρες.

Ἡ Ἑλλάδα ὡς βραχονησίδα...

 

Χωρὶς δικαίωμα –Κατερίνα Πετράκου

Σύμφωνα μὲ τὸ δεύτερο θερμοδυναμικὸ ἀξίωμα, ὅταν ἕνα σύστημα εἶναι ἀπομονωμένο, δὲν ἀνταλάσσει δηλαδὴ οὔτε ὕλη οὔτε ἐνέργεια μὲ τὸ περιβάλλον του, ὁδηγεῖται νομοτελειακὰ στὸ χάος. Κατ’ἀναλογίαν μποροῦμε νὰ ποῦμε ὅτι οἱ ἰδεολογικὰ περιχαρακωμένοι - στὸν χῶρο καὶ τὸν χρόνο - κοινωνικοὶ ὀργανισμοὶ, καταλήγουν σὲ μαρασμὸ.

Τὸ ἑθνικὸν κράτος « Ἑλλὰς », δημιουργήθηκε μὲ σαφῶς προσδιορισμένο στόχο τὴν διάλυση τῆς ὀθωμανικῆς αὐτοκρατορίας σύμφωνα μὲ τὴν κοντόθωρη πολιτικὴ τῶν εὐρωπαϊκῶν δυνάμεων καὶ ἀντικειμενικὸ δεδομένο τὴν ἀνυπαρξία σαφοῦς ἐθνικῆς ταυτότητος,

Ἡ Εὐρωπαϊκὴ Ἕνωση δημιουργήθηκε μεταπολεμικὰ μὲ τὴν στήριξη τῶν ΗΠΑ,  ὡς ἀνάσχεση στὴν διείσδυση τῆς τότε ΕΣΣΔ στὸν εὐρωπαικὸ χῶρο,  μὴ ἀντιπροσωπεύοντας στὸ παραμικρὸ τὴν βούληση τῶν λαῶν τῆς Εὐρώπης.

Ὀρθοπεταλιά

Στήν ταινία τῆς Samira Makhmalbaf “Μαυροπίνακες” πλανόδιοι ἐκπαιδευτικοί ταξιδεύουν στίς ὀρεινές περιοχές τοῦ Ἰρανικοῦ Κουρδιστάν κουβαλώντας τεράστιους μαυροπίνακες δεμένους στήν πλάτη τους ἀναζητώντας μαθητές. “Ξέρετε νά γράφετε; Θά θέλατε νά μάθετε;” ρωτοῦν ὅσους συναντοῦν σέ σοβαρό καί λίγο ἐνοχλητικό ὕφος. Μερικοί ντόπιοι ὅταν τούς βλέπουν κρύβονται μέσα στά σπίτια τους καί ὅταν οἱ δάσκαλοι κτυποῦν τό παράθυρό τους ἐκεῖνοι ἤ τούς ἀγνοοῦν ἤ τούς λένε νά φύγουν καί νά τούς ἀφήσουν ἥσυχους.

Σύμφωνα μέ τήν ὀρθολογική ἐπιλογή τῶν οἰκονομικῶν πού κυριαρχεῖ τώρα στή δημόσια ζωή, ἡ γραφή καί ἡ ἀνάγνωση εἶναι “ἄχρηστες” καί σπατάλη χρόνου καί χρήματος. Αὐτό πού ἔχει σημασία δέν εἶναι τόσο ἡ μάθηση αὐτή καθεαυτή ἀλλά ἄν μέσω τῆς μάθησης αὐξάνει κανείς τίς πιθανότητες ἐξεύρευσης ἐργασίας μέ ἀρκετά ὑψηλό μισθό πού νά δικαιολογεῖ τή δαπάνη γιά τά δίδακτρα. Ἔτσι “καλή” μάθηση εἶναι ἐκείνη τῆς ὁποῖας ἡ σπατάλη γιά τήν πληρωμή τῶν διδάκτρων δικαιολογεῖται ἀπό τό ὕψος τοῦ μισθοῦ πού θά ἔχουν νά λαβαίνουν οἱ μαθητές μετά τήν ἀποφοίτησή τους. Μάλιστα πολλά παραδείγματα “ἐπιτυχημένων” δισεκατομμυριούχων ἐπιχειρηματιῶν συνηγοροῦν πρός τήν κατεύθυνση πώς ἡ μάθηση εἶναι ἀντιστρόφως ἀνάλογη μέ τήν ἀπόκτηση χρημάτων. Ἄλλωστε ἕνας παράγοντας πού συντείνει στήν ἀπομάκρυνση καί τήν ἀπομόνωση τῶν "μαυροπινακοφορέων" εἶναι πώς εἶναι ἀκατάλληλοι ὅσον ἀφορᾶ τήν προσέλκυση πελατῶν. Οἱ μαυροπίνακες λοιπόν προσφέρουν κάτι πού δέν μπορεῖ νά ποσοτικοποιηθεῖ ἄμεσα σέ ἕνα κοινό τό ὁποῖο εἶναι μή πεπεισμένο ἤ ἀπαθές.

Ἡ μάθηση βοηθᾶ στήν ἀποκρυπτογράφηση τῶν ἱστοριῶν πού λέμε στόν ἐαυτό μας χρησιμοποιώντας εὐφάνταστη συμπάθεια, ἄγρυπνο σκεπτικισμό καί κριτική σκέψη. Ἀνατρέπει τήν τάση μας νά ἐπιβάλλουμε μιά ψεύτικη νοικοκυροσύνη καί συνοχή στή ζωή μας καί αὐτή ἡ διαδικασία μᾶς κάνει τίς περισσότερες φορές νά νοιώθουμε ἄβολα. Κάτι πού ἀμφισβητεῖ τίς παρηγορητικές ἀφηγήσεις μιᾶς κοινωνίας γιά τόν ἐαυτό της, ἀναστατώνει καί ἐνοχλεῖ τούς ἀνθρώπους. Ἡ υἱοθέτηση ἐπαναπαυτικῶν κοινῶν ἐννοιῶν καί πεποιθήσεων μοιάζει μέ τήν ὁδήγηση ποδηλάτου. Ἄν ὁ ποδηλάτης ἐπικεντρώσει τήν προσοχή του στόν τρόπο μέ τόν ὁποῖο θά πρέπει νά δουλεύει τά πετάλια θά χάσει τήν ἰσορροπία του καί θά πέσει. Τό πέσιμο ἀπό τό ποδήλατο κάνει κάποιον νά φαίνεται ἀνόητος. Ἔτσι τίς περισσότερες φορές προτιμοῦμε νά μήν ἐξερευνοῦμε πολύ προσεκτικά τίς ἔννοιες πού διέπουν τίς δραστηριότητές μας. Ἁπλῶς συνεχίζουμε τήν ὀρθοπεταλιά.

Ἡ ἀπώλεια ὅμως τῆς προσοχῆς μοιάζει μέ τήν ἀπώλεια ἑνός οἰκοτόπου στόν φυσικό κόσμο – κάτι βαθύ καί ἐκτεταμένο πού συμβαίνει ἀποσπασματικά καί ἀπαρατήρητα. Οἱ περισσότεροι ἀπό μᾶς δέν δίνουμε σημασία στήν ἀπώλεια τοῦ λιβαδιοῦ μέ τά ἀγριολούλουδα πού ἔχει τώρα γίνει αὐτοκινητόδρομος, εἰδικά ὅταν ἀγνοοῦμε τήν ὕπαρξη τοῦ λιβαδιοῦ πρίν ἐμφανιστεῖ ὁ αὐτοκινητόδρομος. Δέν παρατηροῦμε πώς ὁ ἀριθμός τῶν ἀποδημητικῶν πτηνῶν ἤ τῶν ἐπικονιαστικῶν ἐντόμων μειώνεται, καθώς ἡ προσοχή μας βρίσκεται ἀλλοῦ. Τά πουλιά καί τά ἔντομα δέν ἀνακοινώνουν τήν ἀναχώρησή τους μέ ταρατατζούμ ὅπως οἱ βασιλεῖς. Ἡ προσεκτική διερεύνηση τῶν νοημάτων τῆς ζωῆς λοιπόν δέν εἶναι χάσιμο χρόνου, ἀκόμα κι ἄν ὅλo τό πολιτικό προσωπικό αὐτή τή στιγμή προσπαθεῖ νά μᾶς πείσει γιά τό ἀντίθετο. Ἡ ἁπλή ἐπιβίωσις εἶναι ἀνεπαρκής.

Ἡ Najla φιλοδοξεῖ νά μιμηθεῖ τούς σημερινούς παγκόσμιους ἡγέτες καί προσπαθεῖ νά κατανοήσει ποιές ἀκριβῶς εἶναι αὐτές οἱ δυνάμεις πού ὑπαγορεύουν τήν ἐκλογή τους ὧστε νά τίς προσεγγίσει. Αὐτοί πού εἶναι ὅμως ἐπικίνδυνοι δέν εἶναι οἱ σημερινοί ἡγέτες ἀλλά ἐκεῖνοι πού τούς ἀναδεικνύουν καί πρόσκαιρα τούς ὑποστηρίζουν ἐναλλάσοντάς τους στήν ἐξουσία.

Ὁ λαὸς τοῦ Αἰγαίου ( εἰς μνήμην Δημήτρη Κιτσίκη )

        Πρέπει κάποιος νὰ ἔχει διανοητικὸ ἀνάστημα πυγμαίου γιὰ νὰ παρακολουθήση, πολὺ δὲ περισσότερο γιὰ νὰ συμφωνήσει,  μὲ τὶς ἀντιδράσεις τῆς ἑλληνικῆς κυβέρνησης,  καὶ τῆς συντριπτικῆς πλειονότητος τῶν ἑλληνικῶν ΜΜΕ, στὶς ἐκδηλωσεις ἑορτασμοῦ τῆς Τουρκίας στὶς 30 Αὐγούστου.

Πῶς θὰ μᾶς φαινόταν,  ἄν ἡ ἐπίσημη Τουρκία μᾶς ἔκανε μοῦτρα στὸν ἑορτασμὸ τῆς 25^ης Μαρτίου; Ἤ ἄν οἱ Ἰταλοὶ ἐξέδιδαν διάβημα διαμαρτυρίας στὸ ΝΑΤΟ γιὰ τὸν ἑορτασμὸ τῆς 28^ης Ὀκτωβρίου; Ὑπάρχει χαρακτηριστικότερο παράδειγμα πολιτικῆς ἄνοιας;

Νεοέλλην πατριώτης...ἐθνικιστὴς ἤ εὐρωλιγούρης...

Οὐκ ὀλίγοι ἀνιστόρητοι, περίπου τὸ 99% τῶν νεοελλήνων, ἀκόμα πιστεύουν -χάριν τῆς "ἐθνικῆς" ἰδεολογίας - ὅτι ὑπεύθυνοι γιὰ τὴν μικρασιατικὴ καταστροφὴ τοῦ 22 καὶ τὸν ξεριζωμὸ τουλάχιστον 2000000 μικρασιατῶν,  εἶναι πρωτευόντως ὁ Κεμὰλ καὶ οἱ Τοῦρκοι,  καὶ δευτερευόντως ἡ στάση τῆς ΕΣΣΔ καὶ ἡ « ἀντεθνικὴ» προπαγάνδα τοῦ ΚΚΕ.

Κρυπτονόμισμα

Ζοῦμε στόν ἐφιάλτη τοῦ "Οἱ μεγάλοι ἄνδρες γράφουν ἱστορία". Στόν ἐγκέφαλο τῆς ἄρχουσας τάξης φαίνεται πώς ὑπάρχει ἕνας ὄγκος. Μιά αὐξανόμενη ἀνικανότητα ἐπίτευξης συνεκτικῆς κατανόησης τῆς πραγματικότητας. Μιά ἔλλειψη διορατικότητας στόν σχεδιασμό στρατηγικῶν μεγάλης κλίμακας γιά τήν ἐπίτευξη στόχων κοινοῦ συμφέροντος. Ποτέ τόσο μεγάλη οἰκονομική, καί στρατιωτική δύναμη δέν εἶχε τεθεῖ στή διάθεση τόσο λίγων ἀτόμων. Ἡ ἀπληστία ἔχει ριζοσπαστικοποιηθεῖ σέ βαθμό πού δέν χρειάζονται πλέον πολιτικοί στοχαστές καί διανοούμενοι.

Ἡ νίκη τοῦ παθολογικοῦ παρόντος συνίσταται στό ὅτι ὅλοι οἱ ὑπολογισμοί γίνονται στή βάση τοῦ πώς εἶναι ἐφικτό γιά τούς ὑπερ-πλούσιους νά καταναλώνουν ὅλα τά καλά ἐπί τῆς γῆς. Στήν κατεύθυνση αὐτή τά κρυπτονομίσματα εἶναι ἕνα ἀκόμα ἐργαλεῖο πού συνισφέρει σέ αὐτούς τούς ὑπολογισμούς. Ἡ ἀλληλουχία τῶν γεγονότων ἔχει ὡς ἐξῆς:

1) Ἡ ἄποψη πώς τά ἔθνη-κράτη λειτουργοῦν σάν ἐγκληματικά καρτέλ πού ἀναγκάζουν τούς τίμιους πολίτες νά παραδίδουν μεγάλα τμήματα τοῦ πλούτου τους γιά τήν κατασκευή δρόμων, νοσοκομείων καί σχολείων γίνεται κοινή πεποίθηση.

2) Ἡ ἄνοδος τοῦ διαδικτύου καί ἡ ἔλευση τῶν κρυπτονομισμάτων καθιστοῦν ἀδύνατη τήν παρέμβαση τῶν κυβερνήσεων στίς ἰδιωτικές συναλλαγές καί στά φορολογικά εἰσοδήματα, ἀπελευθερώνοντας ἔτσι τά ἄτομα ἀπό τήν ἐπιτήρηση τοῦ κράτους. Τό κράτος συνεπῶς καθίσταται παρωχημένο ὡς πολιτική ὀντότητα.

3) Ἀπό αὐτά τά συντρίμια προκύπτει μιά νέα παγκόσμια ἀλλαγή, στήν ὁποῖα μιά "ἐνημερωμένη ἐλίτ" ἀναλαμβάνει τήν ἐξουσία. Μιά κατηγορία κυρίαρχων ἀτόμων πού δέν ὑπόκεινται πλέον στόν ἔλεγχο τῶν ἐθνικῶν κρατῶν καί ἐπανασχεδιάζουν κυβερνήσεις μέ τρόπο πού νά ταιριάζει στούς σκοπούς τους.

Διέκοψε τήν ὁμιλία της μέ μιά ἱστορία τῶν παιδικῶν της χρόνων. Στό σχολεῖο τό "Κατά Σαδδουκαίων" εἶχε ἕναν ἀέρα λαθρεμπορίου. Δέν ἦταν ἕνα ἀπό τά θέματα ἀνάγνωσης πού ἐπιτρεπόταν καί σέ καμμιά περίπτωση δέν συμπεριλαμβανόταν στήν διδακτέα ὕλη. Ἔτσι ἐκεῖ μέ τό ἀπαγορευμένο βιβλίο της στό χέρι, μόνη ἀντιμέτωπη μέ τίς λέξεις.

-Πρέπει νά ἔχω γεράσει πολύ...  

 

Ἀρετή

Οἱ ἠθικοί κανόνες πού καθορίζουν τή συμπεριφορά μας ἀποτελοῦνται ἀπό ἕνα μίγμα ἐνστίκτων, συνηθειῶν, καί συμβάσεων πού διαμορφώνονται κατά ένα μεγάλο μέρος ἀπό δυνάμεις ἐξελικτικές - κοινωνικές καί βιολογικές. Ἡ ἱκανότητα τῆς ἐσωστρέφειας ὧστε νά εἶναι κανείς σέ θέση νά ἀξιολογήσει κατά πόσον συμπεριφέρεται μέ βάση τήν ἀρετή εἶναι κλειδί γιά τήν ἀνθρώπινη ὑποκειμενική ἐμπειρία, ἀλλά ἡ βάση αὐτῆς τῆς ἱκανότητας εἶναι ἄγνωστη. Αὐτή ἡ ἀκριβής ἐνδοσκόπηση ἀπαιτεῖ τή διάκριση σωστῶν ἀποφάσεων ἀπό λανθασμένες, μιά ἱκανότητα πού ποικίλλει σημαντικά μεταξύ τῶν ἀτόμων.

Ἀκούγεται ὅτι τό 75% τοῦ παγκόσμιου πληθυσμοῦ εἶναι "θρησκευόμενο" μέ τήν παραδοσιακή ἔννοια, ἀλλά τό ἄλλο 25% εἶναι "θρησκευόμενο" ὑπό μιά νέα ἔννοια, πού σημαίνει πώς οἱ μή θρησκευόμενοι ἐξακολουθοῦν νά ρωτοῦν τίς ἴδιες παλιές ἐρωτήσεις –"πώς φτάσαμε ἐδῶ;" "τί νόημα ἔχουν ὅλα αὐτά;" - ἀλλά ἱκανοποιοῦνται μέ διαφορετικές ἀπαντήσεις. Θρησκευόμενοι καί μή εἴμαστε ἱκανοποιημένοι μέ τίς ἀπαντήσεις πού γεμίζουν τό κενό καί μᾶς ἐπιτρέπουν νά συνεχίσουμε τήν ἐπιχείρηση τῆς ἐπιβίωσης. Κανένας δέν μπορεῖ νά ξέρει ποιός εἶναι πλησιέστερα στήν ἀλήθεια ἤ ἀκόμα καί ἄν ἕνα τέτοιο πράγμα ὅπως ἡ "ἀλήθεια" ὑπάρχει. Τό σημεῖο στό ὁποῖο ὅμως θά πρέπει νά ἐστιάσουμε εἶναι ὅτι, τώρα περισσότερο ἀπό ὁποτεδήποτε, θά πρέπει νά ἐξηγήσουμε σέ πολιτικό καί οἰκονομικό πλαίσιο ποιές εἶναι οἱ ὑποχρεώσεις μας καί γιατί, τί εἴδους ἀνθρώπινους χαρακτῆρες θέλουμε νά δοῦμε. Θρησκευόμενοι ἤ μή χρειαζόμαστε ἕνα ὅραμα καί ὅλους τούς διαθέσιμους πόρους γιά τήν ἐνίσχυση καί τήν ἐμβάθυνση αὐτοῦ τοῦ ὁράματος.

Ἡ σύγχρονη τάση ἐξωθεῖται ὅλο καί περισσότερο πρός τήν κατεύθυνση τῆς καλλιέργειας δεξιοτήτων πού βοηθοῦν τήν διαχείρηση τῆς εἰκόνας παρά τήν ἀπόκτηση οὐσίας μέσω τῆς μάθησης, τῆς γνώσης, τῆς ἐμπειρίας, καί τῆς ἀνάληψης εὐθυνῶν. Ὁ νεοφιλελευθερισμός στό ὄνομα μιᾶς ὑπερ-ἐξατομικευμένης ἐλευθερίας ὁδήγησε σέ ἕνα νέο εἶδος δουλοπαροικιακῆς “ἀπομόνωσης” τοῦ “ἐλεύθερου” ἐργαζομένου. Ὅταν ὁποιαδήποτε δραστηριότητα στήν ὁποῖα ἀφιερώνεται χρόνος δέν εἶναι ἐπαρκῶς κερδοφόρα, ἡ ἀναζήτηση τῆς συσσώρευσης κέρδους ἀναζητεῖται ἀλλοῦ καί στήν πορεία δημιουργοῦνται νέες ἐξαρτήσεις μέ καινούργιο ὄνομα.  

Στερημένοι ἀπό τό εἶναι, προσφεύγουμε στό ἔχειν. Ἀλλά ὁ κίνδυνος τοῦ ἔχειν εἶναι ἡ ἐπιβάρυνση μέ πολλά ἄχρηστα πράγματα πού δίνει τήν ψευδαίσθηση τῆς ἀναπλήρωσης μιᾶς ἀνεπαρκοῦς ὕπαρξης καί ἔτσι παραμένουμε προσκολλημένοι στήν ἀσφάλεια τοῦ ἔχειν καί προσπαθοῦμε νά συσσωρεύσουμε περισσότερα, ἀντί νά στραφοῦμε ὅσο τό δυνατό πιό ἄδειοι πρός τήν μοναχικότητα. Ἔτσι ἔχουμε διαμορφώσει ἕνα κόσμο μέσα στόν ὁποῖο ἡ ἐπιχειρηματική κουλτούρα καταπιέζει τούς εὐαίσθητους ἀνθρώπους μέ ταλέντο μέ ἀδιάκοπους περισπασμούς ἀπό τήν οὐσία, κενές φιλοσοφίες, καί ἀπληστία.  

Ἐπιχειρηματίες

Κάθε ἄνθρωπος κουβαλᾶ μέσα του τίς δικές του φαντασιώσεις πού συνήθως βρίσκονται ἀνέγγιχτες σέ μιά γωνιά τοῦ ἐγκεφάλου του. Τό ἄγνωστο εἶναι ἕνα φόβητρο, οἱ διασυνδέσεις του πολύ ἐφήμερες γιά νά τίς ἀναγνωρίσει ὁ ἀνθρώπινος νοῦς, πόσο μᾶλλον νά ζήσει μαζί του.

Ἐρωτήματα σχετικά μέ τήν προστασία καί τήν διατήρηση τοῦ πολιτισμοῦ, καί ποιά στοιχεῖα του θά διασωθοῦν καί γιά ποιούς, ἴσως νά ἦταν κάποτε καίρια. Τώρα καθεστῶτα ἐπιχειρηματιῶν σέ ὅλη τήν ὑφήλιο δίδουν ἀπαντήσεις σέ τρέχοντα ἐρωτήματα πού δέν ἐπιδέχονται ἀμφισβήτηση. Οἱ ἐφημερίδες ἀνύπαρκτες. Ἡ ἀγάπη, ἡ δημιουργικότητα, ὁ πόνος, καί ἡ θλίψη ἔχουν τεθεῖ ἐκτός νόμου. Ἡ σιωπηλή μυστικότητα εἶναι ἕνας ἀναγκαῖος πόνος πού πρέπει κανείς νά άνέχεται γιά νά ἐπιβιώσει. Φάλαγγες ἐπιχειρηματιῶν κάνουν ἐπιδρομές κατά διαστήματα στά σπίτια τῶν ἐργαζομένων στίς ἐπιχειρήσεις τους γιά νά κατάσχουν βιβλία ἀπό τά ράφια, καί νά καταστρέψουν πίνακες ζωγραφικῆς. Ἀφαιροῦν τά μάτια δημοσιογράφων πού περιγράφουν διαφορετική πραγματικότητα ἀπό αὐτή πού ὑπαγορεύει ἡ ἄρχουσα τάξη. Κόβουν τά χέρια καί τίς γλῶσσες συγγραφέων πού ἐπιμένουν στίς φαντασιώσεις τους, οἱ ὁποῖες ἀντιτίθενται στήν ἐπίσημη πραγματικότητα. Στούς τραυματίες ἐπιτρέπεται μία περίοδος χάριτος μίας ἑβδομάδος προκειμένου νά ἐκφράσουν κάποιο εἶδος πόνου.

Ἐν τῶ μεταξύ στούς ἐργαζόμενους ἐπιτρέπεται νά φλυαροῦν σάν ἄγριοι καί νά καθησυχάζουν τήν ἀπάθειά τους μέ μικρές πράξεις νόμιμου βανδαλισμοῦ. Τό μπάνιο στή θάλασσα εἶναι ἀπαγορευμένο καθώς θά μποροῦσε νά δημιουργήσει ἀνεπιθύμητες ἐπιθυμίες γιά ἐλευθερία, γι’αὐτό συνίσταται τό μπάνιο στίς πισίνες πού εἶναι ἄφθονες. Ἡ φάλαγγα τῶν ἐπιχειρηματιῶν ἐπίσης συνιστᾶ στούς ἐργαζόμενους νά συντηροῦν μιά σκόπιμη τύφλωση, συμβουλεύοντάς τους πώς τό καλύτερο εἶναι νά μήν δίνει κανείς σημασία σέ αὐτά τά πράγματα καί νά πιστεύει στήν ἰαματική νάρκωση τῆς τηλεόρασης. Ἔτσι μπορεῖ μέ εὐχαρίστηση νά ἀπολαμβάνει κανείς τίς ὠφέλειες μιᾶς γενικῆς ἐντύπωσης “σταθερότητος”.

Αὐτή ἡ θριαμβευτική νίκη τῆς εὐεργετικῆς ἐπιχειρηματικότητος τοῦ φυσιολογικοῦ προοδευτικοῦ παρόντος ἔναντι τῆς ἐπιβλαβοῦς τεμπελιᾶς τοῦ παθολογικοῦ ἀντιδραστικοῦ παρελθόντος, ἐπιτρέπει στήν ἄρχουσα τάξη νά κυριαρχεῖ καί οἱ εὐκατάστατοι μποροῦν ἐπιτέλους νά καταναλώνουν ἀνεμπόδιστοι ὅλα τά καλά ἐπί τῆς γῆς. Ἡ ἐπιχειρηματικότητα ἔχει νομιμοποιηθεῖ σέ βαθμό πού δέν χρειάζονται πλέον στοχαστές καί διανοούμενοι. Μιά καί μοναδική πηγή πληροφοριῶν καί ἀνακοινώσεων εἶναι ἀρκετή. Στή χειρότερη περίπτωση πού κάτι ἀπρόβλεπτο συμβεῖ, κάποιος τεχνοκράτης θά ἡγηθεῖ μιᾶς μεταναστεύσεως δισεκατομμυριούχων ἐκτός τοῦ πλανήτη καί ἔτσι τά ἐπιχειρηματικά συμφέροντα θά διασωθοῦν.

Ταυροκαθάψια

Πλάτων: Μίνως
Σωκράτης: Ἦ καὶ λόγος σοι δοκεῖ εἶναι τὰ λεγόμενα, ἢ ὄψις τὰ ὁρώμενα, ἢ ἀκοὴ τὰ ἀκουόμενα; ἢ ἄλλο μὲν λόγος, ἄλλο δὲ τὰ λεγόμενα· καὶ ἄλλο μὲν ὄψις, ἄλλο δὲ τὰ ὁρώμενα· καὶ ἄλλο μὲν ἀκοή, ἄλλο δὲ τὰ ἀκουόμενα, καὶ ἄλλο δὴ νόμος, ἄλλο δὲ τὰ νομιζόμενα; 

Ὁ γιός τοῦ Μίνωος ὁ Ἀνδρόγεως κέρδισε ὅλα τά ἀθλήματα στούς Παναθηναϊκούς Ἀγῶνες πού διοργάνωσε ὁ Αἰγεύς ὁ βασιλιάς τῶν Ἀθηνῶν. Ὁ Αἰγεύς ἐξέλαβε τή νίκη τοῦ Ἀνδρογέως ὥς ταπείνωση καί ἔστειλε τόν Ἀνδρόγεω στόν Μαραθῶνα γιά νά ἀναμετρηθεῖ μέ ἕναν ταῦρο καί ἐκεῖ ὁ Ἀνδρόγεως σκοτώθηκε. Ὁ Μίνως θύμωσε καί κήρυξε τόν πόλεμο στήν Ἀθῆνα γιά νά ἐκδικηθεῖ τήν δολοφονία τοῦ γιοῦ του καί ζήτησε ἀπό τόν πατέρα του τόν Δία νά τιμωρήσει τούς Ἀθηναίους. Ὁ Δίας τόν συμβούλεψε νά προσφέρει εἰρήνη στούς Ἀθηναίους μέ ἀντάλλαγμα ἐκεῖνοι νά στέλνουν στήν Κρήτη ἐπτά νεαρούς ἄνδρες καί ἐπτά κορίτσια κάθε χρόνο γιά νά ἐκτρέφουν τόν Μινώταυρο.

Ὁ Μίνως γιά τόν λόγο αὐτό στήν Ἀθηναϊκή κοινωνία ἐθεωρεῖτο ὡς ἕνας σκληρός τύραννος καί ἄκαρδος ἐξολοθρευτής καί ὅταν ἄρχισαν οἱ θυσίες τῶν νεαρῶν Ἀθηναίων οἱ διαμαρτυρίες ἐστρέφοντο ἐναντίον του ὥς κύριου ὑπεύθυνου γιά τίς κατεστραμμένες τους ζωές καί καθόλου κατά τῶν ἰδεῶν πού προκάλεσαν τήν καταπίεσή τους. Ὅταν ὁ Θησεύς ἐνίκησε τόν Μινώταυρο μέ τήν βοήθεια τῆς Ἀριάδνης καί ἡ ἱστορία ὑποτίθεται εἶχε φτάσει στό τέλος της, ἐπιλύοντας καί καθιστώντας παρωχημένες τίς μεγάλες μάχες ἰδεῶν πού μάστιζαν τούς ἀνθρώπους γιά δεκαετίες καί αἰῶνες πρίν, ἡ διαπίστωση πώς οἱ ἰδέες χωρίς ἡγέτες ἀντικαταστάθηκαν τώρα ἀπό ἡγέτες χωρίς ἰδέες, κατέστη ὁλοφάνερη.

Ὁ Θησεύς τό πρωΐ σκυφτός στό γραφεῖο του μελετᾶ τρόπους νά ἐπαναφέρει τά πράγματα στήν προηγούμενη ἁρμονία. Τό μεσημέρι κόβει μιά φέτα ψωμί καί πίνει λίγο νερό καί μέχρι νά νυχτώσει ἀσκεῖται ἀδιάκοπα στήν παλιά Κρητική τέχνη τοῦ ταυροκαθάπτη.

Don’t Look Up

Μιά πρωτοχρονιάτικη φωτογραφία τῶν στελεχῶν τῆς ἐταιρείας γύρω ἀπό τό χριστουγιεννιάτικο δέντρο πίσω ἀπό τό τραπέζι μέ τήν βασιλόπιττα, τούς κουραμπιέδες καί τά μελομακάρονα. Πίσω-πίσω τά ἀφεντικά, στήν μπροστινότερη σειρά οἱ ἀνώτεροι διοικητικοί ὑπάλληλοι καί ἀκολουθοῦν στίς μπροστινότερες γραμμές τό προσωπικό συντήρησης, καθαριότητας, τροφοδοσίας καί στό τέλος οἱ συμβασιούχοι γιά τούς ὁποίους τό ὄνειρο τῆς ἐξασφάλισης μόνιμης θέσης ἐργασίας εἶχε συντηρηθεῖ γι’ ἀκόμη μιά χρονιά. Ὁ διαχωρισμός εἶναι σαφής καί ὁ καθένας γνωρίζει τή θέση του σέ αὐτή τήν κοινότητα τῆς ἐταιρείας πού ἀποτελεῖ ἀναπόσπαστο μέρος τῆς καπιταλιστικῆς κοινωνίας. Οἱ μισθολογικές βαθμίδες καί τά ἐπίπεδα κύρους τῶν ἐργαζομένων –παραγωγικότητα, ὑψηλός βαθμός ἐξειδίκευσης καί κατάρτισης- καθορίζονται ἀπό ἀβάσιμες ψευδοστατιστικές μετρήσεις τίς ὁποῖες ἐκπονοῦν ἀνώτερα διοικητικά στελέχη τοῦ τμήματος ἀνθρώπινου δυναμικοῦ.

Μετά τό τέλος τῆς ὁμιλίας τοῦ ἐκτελεστικοῦ διευθυντῆ, ὅλοι εἶναι σίγουροι γιά τήν ἔλευση ἑνός καινούριου χρόνου πού θά δώσει τή δυνατότητα τῆς ἁρμονικῆς συνεργασίας ὅλων τῶν ἐργαζομένων πρός τήν κατεύθυνση μεγιστοποίησης τοῦ ἰδιωτικοῦ κέρδους πού θά ἀποτελέσει καί πάλι τόν κινητήριο μοχλό γιά τήν ἐπίτευξη καί τῶν ἐφετινῶν στόχων. Οἱ ἄλλοι -αὐτοί πού δέν πόζαραν στήν φωτογραφία- παραιτήθηκαν ἀπό τό αἰώνιο καθαρτήριο τῆς αὐτοπροβολῆς. Ἡ ἔξοδος ἀπό τό συμβόλαιο αὐτο-ἐμπορευματοποίησης ἦταν γι’ αὐτούς ἡ ὑγιέστερη ἐπιλογή. Ἀλλά ἡ φυγή τους δέν ἦταν ἀρκετή γιά νά ἀλλάξει τό σύστημα. Καί οἱ ἐπικλήσεις τοῦ εἴδους "κάψτε την" θά καταλήξουν καί πάλι στήν προειδοποίηση ὅτι ὁ,τιδήποτε καί νά συμβεῖ ὁ θεσμός τῆς πρωτοχρονιάτικης φωτογραφίας θά συνεχίσει νά ὑπάρχει μέ ἤ χωρίς αὐτούς.

Στό σαλόνι μιά μεγάλη φωτογραφία τοῦ πληρώματος τοῦ ΠΑΝΟΡΜΙΤΗΣ. Οἱ σφουγγαράδες δέν ἦταν ἁπλῶς ἐργάτες, ἀλλά μέρος ἑνός κοινωνικοῦ συστήματος μέσα στό ὁποῖο ἦταν καί ἐξακολουθοῦν νά εἶναι λαϊκοί ἥρωες. Ἡ εἰκόνα τοῦ λαϊκοῦ ἥρωα ἄρχιζε πρίν ξεκινήσει τό ἑπτάμηνο ταξίδι ὅταν οἱ βουτηχτές διαπραγματεύονταν τήν ἀποζημίωσή τους μέ τούς καπετάνιους. Τά συμβόλαια τῶν δυτῶν ἦταν συνήθως 40% τῶν χρημάτων πού θά ἔφερνε ἡ ψαριά τους ὅταν πουλοῦσαν τά σφουγγάρια τους. Οἱ καπετάνιοι γνώριζαν τίς κατά προσέγγιση δυνατότητες παραγωγῆς κάθε βουτηχτή, ὡστόσο, πολλοί ἀπαιτοῦσαν τό ποσό πού ἄξιζαν προκαβολικά. Ἡ ἀξία τοῦ βουτηχτή καί τό κόστος τῆς διατήρησης τῆς εἰκόνας τοῦ λαϊκοῦ ἥρωα ἦταν ἡ φιλοσοφία τοῦ "δέν ὑπάρχει αὔριο".

Δέν εἰπώθηκε τίποτε ἄλλο ἐκείνη τήν πρωτοχρονιά. Μόνο ἡ εἰκόνα τοῦ ἐργατικοῦ προσωπικοῦ πού μέ χέρια πού τἄχει σκληρύνει ἡ νύχτα ἐτοίμαζαν πυρετωδῶς τούς ἡλιόλουστους τάφους τους. Ποιές εἶναι οἱ μάχες τίς ὁποῖες ἀξίζει τόν κόπο κανείς νά πολεμᾶ; Ποιοί εἶναι οἱ λόφοι πάνω στούς ὁποίους ὁ θάνατος εἶναι ἔνδοξος;

Πέραμα, Κερατσίνι καὶ εὐρωπαϊκὲς ἀξίες...

         Ἀτυχὲς συμβὰν ἦταν,  σύμφωνα μὲ τὴν συντριπτικὴ πλειονότητα τῶν ΜΜΕ,  ὁ θάνατος τοῦ 18χρονου ρομὰ στὸ Πέραμα τὸν περασμένο μήνα. Ὁ μαλθακὸς,  χοντρόπετσος καὶ προκλητικὰ ἀδιάφορος νεοέλληνας ἐπιδοκίμασε αὐτὴ τὴν ἄποψη,προσφέροντας τὴν ἀνοχὴ ,  ἄν ὄχι τὴν στήριξή του,  στοὺς ἐκτελεστὲς τοῦ 18χρονου. Ἡ ἑλληνικὴ δικαισύνη συντονίστηκε μὲ τὸ λαϊκὸ αἴσθημα καὶ ἀπάλλαξε τῆς προφυλάκισης τοὺς 7 κατηγορούμενους ἀστυνομικοὺς,  δείχνοντας τὸν δρόμο γιὰ τὴν ἀθώωσή τους στὸν ἑπόμενο βαθμὸ.  Οἱ συνάδελφοι τῶν 7 ἐκτελεστῶν,  ἐνθαρρυμένοι καὶ ἀπὸ τὶς δηλώσεις τοῦ ὑπουργοῦ «Προστασίας»  τοῦ Πολίτη - ὅπως κατ’ εὐφημισμὸν ἀποκαλεῖται… - συγκεντρωμένοι ἐξω ἀπὸ τὰ δικαστήρια ξέσπασαν σὲ ζητωκραυγὲς … «  Ἥρωες…ἥρωες  !!!  »

       Πρὶν ἀπὸ 10 μέρες ἕνα ὀκτάχρονο κορίτσι ,  ρομὰ καὶ αὐτὸ,  σφηνώθηκε  καὶ βρῆκε φρικτὸ θάνατο ἀπὸ τὴν συρόμενη πόρτα τοῦ  ἐργοστασίου Κυλινδρόμυλοι Σαραντόπουλου στὸ Κερατσίνι.  Ἐν ριπῇ ὀφθαλμοῦ οἱ παπαγάλοι ἔπιασαν δουλειὰ, μίλησαν πάλι γιὰ ἀτυχὲς συμβὰν, στοχοποιῶντας παράλληλα τοὺς γονεῖς τοῦ κοριτσιοῦ. Κατὰ περιέργο τρόπο – γιατὶ δὲν μᾶς ἔχει συνηθίσει σὲ τέτοιες παρεμβάσεις – τὸ τηλεοπτικὸ δελτίου τοῦ καναλιοῦ STAR ἔβγαλε στὸν ἀέρα ἕνα συγκλονιστικὸ βίντεο ποὺ ἀπαθανατίζει ὄχι μόνον τὶς συνθῆκες τοῦ θανάτου ,  ἀλλὰ καὶ τὴν ἀπάνθρωπη συμπεριφορὰ τῶν ὑπαλλήλων τῆς ἑταιρείας μπροστὰ στὸ θέαμα τοῦ πεθαμένου κοριτσιοῦ.

        Στὸ Πέραμα ,  οἱ ἀστυνόμοι ἐκτελεστὲς ξεπλύθηκαν  ἀπὸ τὶς διάφορες ἀργυρώνητες γραφίδες,  ἁπλῶν δημοσιογράφων ἀλλὰ καὶ ἀνθρώπων τοῦ πνεύματος – μεταξὺ μας αὐτοὶ εἶναι οἱ χειρότεροι… -  Στὸ Κερατσίνι οἱ «πνευματικοὶ» μας ἄνθρωποι παραποίησαν ἐκ νέου καὶ ἀποσιώπησαν τὰ γεγονότα, φιλοτεχνῶντας τὸ  προφίλ τῶν θυμάτων  καὶ τῆς φυλῆς τους …εἶναι παραβατικοὶ,  εἶναι φολκλὸρ,  δὲν ἐνσωματώνονται στὴν κοινωνία,  δὲν πληρώνουν φόρους καὶ εἰσπράτουν ἐπιδόματα…. Οὔτε λέξη γιὰ τὸν βαθιὰ παρηκμασμένο νεοέλληνα ποὺ ἀνέχεται ,  ἄν δὲν ἐνθαρρύνει συμπεριφορὲς σὰν τῶν ἀστυνομικῶν ἤ τῶν ὑπαλλήλων τῆς ἑταιρείας Κυλινδρόμυλοι Σαραντόπουλου… γιὰ τὸν νέοέλληνα ποὺ ἀπὸ τὴν μιὰ ξεσπαθώνει κατὰ τῶν γύφτων ἀλλὰ καμαρώνει σὰν γύφτικο σκεπάρνι ποὺ κάθεται σὲ μιὰ γωνιὰ τῶν εὐρωπαϊκῶν σαλονιῶν…

        Σὲ πεῖσμα αὐτῆς τῆς ξεφτιλισμένης  διανόησης ποὺ καὶ αὐτὴ καμαρώνει σὰν γύφτικο σκεπάρνι ὅταν τῆς ἀπονέμεται τὸ βραβεῖο εὐρωπαϊκοῦ μυθιστορήματος γιὰ τὴν ἀνάδειξη τῶν εὐρωπαϊκῶν ἀξιῶν….παρουσιάζουμε τὸ ἄρθρο ἑνὸς  ἀγαπημένου καθηγητῆ καὶ πραγματικοῦ διανοούμενου τοῦ Δημήτρη Κιτσίκη,  ποὺ πρόσφατα μᾶς ἄφησε…Τὸ ἄρθρο δημοσιεύθηκε στὸ περιοδικὸ ΤΡΙΤΟ ΜΑΤΙ ( τεῦχος 141- Μάϊος 2006  )  , καὶ ὄπως μᾶς ἔλεγε ὁ Κιτσίκης  εἶχε ἐνθουσιάσει τοὺς τσιγγάνους…

Ἡ ἀθωότης

Ἐλευθερία, ἐμπιστοσύνη, ἁπλότητα, εἰλικρίνεια
τά προνόμια τῶν ἀθώων
ἀντίβαρα στό φόβο, στήν τυραννία καί τήν ἐνοχή.
Ψωμί, καί νερό χωρίς μετάλλαξη.
Ἐλαιόλαδο πού διδάσκει σοφία.
Κρασί πού εἶναι ἄνθρωπος.

Κάποτε ὑπήρξαμε ἀδαεῖς.
Περπατούσαμε σέ διαδρομές προσχεδιασμένες
τήν ἐπόμενη μέρα ἐπιστρέφαμε ἥσυχα στή δουλειά,
ἀφελῶς συνεισφέραμε στήν τυραννία τῆς ὁμαλότητος.

Ἦχοι σιωπηλοί, τεχνητή ἀτμόσφαιρα χαρᾶς, πλαστικά χαμόγελα.
Κάποια πλάσματα ἐκτινάσσονται ξαφνικά σάν φαντάσματα
φοβισμένα πτηνά παγιδευμένα στό ἀδιέξοδο,
ὅμως ἀκόμα ὀνειρεύονται τήν ἀναπνοή
ἐξακολουθοῦν συντονισμένα σέ μῆκος κύματος ἐλευθερίας.

Τό ἕνα μάτι ἀνοιχτό τό ἄλλο κλειστό,
ἐπιλεκτική κάτοψις, ὅρασις μονοδιάστατη
σκηνές, ἀμαρτίες, διαπληκτισμοί, ἱστορίες καθημερινότητος.
Πλεονάζουσα συσσώρευσις πλούτου
ἀκατάσχετες προκλητικές δαπάνες.
Διακυβέρνησις καταπιεστική,
χρηματοπιστωτική καινοτομία
κατάσχεσις ταυτότητος.

Χρήσις σκληροῦ λεξιλογίου.
Ἡ γῆ δυστυχισμένη ἀπό ἔλλειψη εὐθυμίας.
Οἱ ἄνθρωποι συρρικνωμένοι σέ σκοτεινές ἐσοχές μιᾶς ψυχῆς περιορισμένης.
Ὅλα ὑποβαθμίζονται σέ κατάσταση ἄγνοιας, ἀνικανότητας καί πλήξης.
Παρακαλῶ νά μή φύγουν ἀπό τήν πλατεῖα οἱ ρακένδυτοι τῆς πόλης.
Στό ἴδιο σημεῖο ἀργότερα θά ἐμφυτευθοῦν αἱ λαιμητόμοι.

Ἡ μηχανή κοιτάζει ἐπίμονα ἀπό τήν καμπίνα τοῦ ἡμιφορτηγοῦ
τό πλάνο μακρυνό, ἡ κίνηση ἀργή
κτίρια ἐγκαταλελειμμένα, καλυμμένα μέ στάχτη.
Ἱεροτελεστία τριῶν λεπτῶν μετάβασης
ἀπό τίς παιδικές ἀναμνήσεις στήν πραγματικότητα.

Ἡ ἀθωότης ἀπεβίωσε, καί ἀπεβίωσε νέα.
Τώρα τί νόημα ἔχει νά προσποιεῖται κανείς τόν ἀθῶο;

Οἱ καλύτεροι Ἕλληνες εἶναι οἱ Τούρκοι ( Δημήτρης Κιτσίκης )

Ὁ – γιὰ κάποιους – προκλητικὸς τίτλος τῆς σημερινῆς ἀνάρτησης εἶναι ὁ τίτλος συνέντευξης τοῦ Δημήτρη Κιτσίκη, ποὺ δημοσιεύθηκε στὸ περιοδικὸ ΤΟΤΕ. Ἡ συνέντευξη αὐτὴ ἀκολουθεῖ τὴν ἴσως ἄχαρη εἰσαγωγὴ μας. Ὡς ἔνδειξη τιμῆς πρὸς τὸν Δημήτρη Κιτσίκη ποὺ ἔφυγε ἀπὸ κοντὰ μας στὶς 28-8-2021, ὠθῶντας μας κατὰ κάποιον τρόπο νὰ σκύψουμε μὲ μεγαλύτερη προσοχὴ στὸ ἔργο ποὺ μᾶς ἄφησε. Εἶναι μιὰ συνέντευξη στὴν ὁποία συχνὰ ἀναφερόταν σὲ σχόλια καὶ γραπτὰ του, ὅπως καὶ σὲ συνομιλίες ποὺ διὰ ζώσης εἴχαμε καὶ ἤθελε νὰ τὴν δεῖ δημοσιευμένη στὸ διαδίκτυο.

Στὀ νεοελληνικὸ κοτέτσι εὐδοκιμεῖ ἡ ἔννοια ἑνὸς πατριωτισμοῦ, σύμφωνα μὲ τὴν ὁποία πατριώτης εἶναι ὅποιος θεωρεῖ τὸν Τοῦρκο ἐκ προοιμίου ἐχθρὸ. Κάποιοι τὸ διατυμπανίζουν φουσκώνοντας σὰ γαλλιὰ ἀπὸ ἐθνικὴ ὑπερηφάνεια. Κάποιοι ἄλλοι – πιὸ πονηροὶ - τὴν ἀφήνουν καὶ φωλιάζει κουλουριασμένη μέσα τους, ὑποδυόμενοι τοὺς σώφρονες καὶ λογικοὺς,  ὀμνύοντας στὶς λεγόμενες εὐρωπαϊκὲς ἀξίες καὶ σὲ ὁποιαδήποτε ληγμένη κονσέρβα ἐκ Βρυξελλῶν τοὺς σερβίρεται.

Ὀμφαλόσκεψις

 

Στήν πραγματικότητα, αὐτό πού θά πρέπει νά ἐξερευνηθεῖ εἶναι οἱ τρόποι μέ τούς ὁποίους γίνεται ἀντιληπτός ὁ κόσμος καί τά πράγματα πού μᾶς περιβάλλουν στήν ὀρθόδοξη καί τή λατινική θεολογία. Νά διασαφηνιστοῦν οἱ ἔννοιες τοῦ δικαίου, τοῦ νόμου, τῆς ἀρετῆς, τῆς ἀγάπης, τοῦ καθήκοντος, τῆς συγχωρήσεως. Ἴσως τότε νά κατάφερνε κανείς νά ἐξωρύξει τό φῶς καί τήν θερμότητα ἀπό τή γενικότητα τῶν θέσεων πίσω ἀπό τίς ὁποῖες κρύβονται. Νά διαχωρίσει τό "φῶς τῆς φωτιᾶς" ἀπό τήν "ζεστασιά τῆς φωτιᾶς".

Μέ τρεῖς τρόπους μπορεῖ νά δεῖ κανείς τόν κόσμο. Τόν καταστροφικό, τόν θεϊκό καί τόν ἀνθρώπινο. Ἡ καταστροφική ἀντίληψη τοῦ κόσμου δέν εἶναι μιά τερατώδης ἐξωτερική διάστασις. Κομμάτια μέσα μας πού δέν γνωρίζουμε ἤ δέν ἐλέγχουμε συνθέτουν ἕνα σύνολο πού δέν εἶναι ἀρμονικό καί χειραγωγοῦν τόν ἐσωτερικό μας κόσμο μέ τρόπο πού μᾶς κάνει νά ἐρμηνεύουμε αὐτό πού βλέπουμε λανθασμένα περιορίζοντας τό βλέμμα μόνο στό τί τά πράγματα μποροῦν νά μᾶς προσφέρουν, πώς μᾶς ἐξυπηρετοῦν. Ἡ θεϊκή ἀντίληψη κοιτάζει τά πράγματα καί τούς ἀνθρώπους ὅπως εἶναι στήν πραγματικότητα. Ὁ Θεός δέν ἐνδιαφέρεται νά ὑπηρετήσει, δέν ἔχει ἀνάγκη νά ἱκανοποιήσει ἤ νά γίνει ἀρεστός. Ἡ θεϊκή ἀντίληψη -ὅπως ἡ Ὀμηρική ποίηση- δέν περιγράφει "αὐτό πού ἀρέσει", ἀλλά αὐτό πού "εἶναι". Ἡ ἀνθρώπινη ἀντίληψη εἶναι ἕνα ἐνδιάμεσο στάδιο ὅπου κάποια πράγματα τά ἐρμηνεύουμε σωστά καί κάποια ἄλλα λανθασμένα. Ἡ βία εἶναι ἕνας ἀπό τούς παράγοντες πού ἐπηρρεάζουν τήν διαμόρφωση τῶν τρόπων μέ τούς ὁποίους ἀντιλαμβανόμαστε τόν κόσμο. Ἡ βία περιορίζει τή δυνατότητα τῆς “ἄρνησης”. Ὁποιαδήποτε μορφή θεσμικῆς ἤ δομικῆς βίας πού δέν ἐπιτρέπει τήν ἄρνηση ἐπιβάλλει τήν ἐξαναγκαστική σιωπή.

Ἡ ἔννοια τοῦ δικαίου στίς γλῶσσες πού ἔλκουν τήν καταγωγή τους ἀπό τήν λατινική ταυτίζεται μέ τήν ἐπίλυση διαφωνιῶν, σέ ἀντιδιαστολή μέ τήν Ἑλληνική καί τήν Ἐβραϊκή στίς ὁποῖες δίκαιο σημαίνει συμβατότητα. Στό πλαίσιο αὐτό, ἡ ἀξία καί ἡ δύναμη τῆς “ἀγορᾶς” ἐμποτιζόμενες μέ προδοσία καί ἐξαπάτηση, παραγκωνίζουν τήν ἔννοια τοῦ δικαίου καί τήν ὑποκαθιστοῦν μέ τήν αἴσθηση τοῦ ὀρθοῦ. Αὐτοί πού διατρέχουν τόν μεγαλύτερο κίνδυνο σέ αὐτή τή λογική εἶναι ἐκεῖνοι πού δέν ἔχουν "ἀντίκρυσμα" στήν ἀγορά. Ἡ πραγματικότητα καί ἡ ἐμπειρία τοῦ ἀτόμου ἐκμηδενίζονται καί στό δράμα τῆς ζωῆς ὁ δυτικός ἄνθρωπος ὑποβιβάζεται σέ συναλλαγματική ἀξία. Στόν δυτικό κόσμο τό χρέος τῆς ἀγάπης εἶναι ἄρρηκτα συνδεδεμένο μέ τό χρέος οἰκονομικῶν συναλλαγῶν.

Θρησκευτικοί καί πολιτικοί ἠγέτες υἱοθετοῦν τεχνικές μάρκετινγκ προκειμένου νά ἀποκτήσουν οἰκονομική ἰσχύ καί νά καταλάβουν τήν ἐξουσία.

"εἰ κεῖνόν γ᾽ Ἰθάκηνδε ἰδοίατο νοστήσαντα,
πάντες κ᾽ ἀρησαίατ᾽ ἐλαφρότεροι πόδας εἶναι
ἢ ἀφνειότεροι χρυσοῖό τε ἐσθῆτός τε."

Πενικιλλίνη

Ἡ καινοτομία καθεαυτή εἶναι μιά διαδικασία πού ὠθεῖται ἀπό ἀσυναίσθητες συναισθηματικές κινήσεις. Θεωρητικολογώντας τό ἔνστικτο τοῦ καινοτόμου καθορίζεται ἀπό μιά ἔμφυτη ἀνάγκη τῶν ἀνθρώπων πρός τήν χρησιμότητα καί τήν ἁπλότητα. Ἄλλοι θεωροῦν πώς ἡ βάση τῶν καινοτομιῶν βρίσκεται στήν ἀνάγκη τῶν ἀνθρώπων γιά μή παραγωγικές δαπάνες. Εἶναι ὅμως κοινή ἀποδοχή πώς ἡ καινοτομία δέν κατευθύνεται πρός τή λύση σαφῶς καθορισμένων προβλημάτων, ἀλλά εἶναι ἀποτέλεσμα διαδικασιῶν πού ἔχουν νά κάνουν μέ ἐκκεντρικά ἐνδιαφέροντα ὁρισμένων ἐρευνητῶν στήν προσπαθειά τους νά ἐρμηνεύσουν φαινόμενα τά ὁποῖα παρατηροῦν ἐπίμονα. Ἐπιδιώκοντας ὅμως κανείς νά κατανοήσει τά κίνητρα πού δίνουν ἀφορμή γιά τή δημιουργία καινοτόμων ἰδεῶν θά διεπίστωνε πώς ἡ σύγχρονη καινοτομία ἐξυπηρετεῖ φθονερούς σκοπούς, πού παρέχουν τά μέσα γιά κοινωνική διάκριση, καί πρόσβαση τῶν καιτοτόμων στούς κυρίαρχους μηχανισμούς ἐξουσίας. Μέ αὐτή τους τή μορφή οἱ καινοτομίες περιορίζονται στά πλαίσια πού ὁριοθετοῦν οἱ ρυθμίσεις τῶν ἀγορῶν.

Ἄν τολμοῦσε κανείς τή σύγκριση μεταξύ τῆς πενικιλλίνης καί τοῦ ἐμβολίου γιά τόν κοροναϊό θά διεπίστωνε πώς ἡ ἀνακἀλυψη τῆς πενικιλλίνης εἶναι συνδεδεμένη μέ τούς ἐπιστήμονες πού τήν ἐφηύραν ἐνῶ τό ἐμβόλιο τοῦ κορωναϊοῦ μέ πολιτικούς ἀνταγωνισμούς τῶν μηχανισμῶν ἐξουσίας καί ὡς μοχλοῦ ἐπιρροῆς καί κυριαρχίας ἐπί τῶν ἐνδεῶν.

Ὁ θόρυβος μέ τίς πατέντες μᾶς ὑπενθυμίζει πώς τά μέρη τοῦ κόσμου ὅπου οἱ οἰκονομικές ρυθμίσεις εἶναι λιγότερο σημαντικές ἀπό τήν εὐγένεια καί τό ἐνδιαφέρον γιά τήν ἀνθρώπινη ζωή περιορίζονται ὧρα μέ τήν ὧρα. Ὅπως ὑπέδειξε ὁ Antonio Gramsci "ἡ ἱστορία διδάσκει ἀλλά δέν ἔχει μαθητές".

Ἡ Ντόρα ὡς ὑποκείμενο δικαίου...

 

Ἡ ἐλευθερία ὡς μαγκιὰ καὶ σύνθημα...τῇ ἀρωγῇ τοῦ ΣΚΑΪ

 Ἠ δήλωση τῆς κ. Μπακογιάννη, στὴν « οἰκογενειακὴ» ἀτμόσφαιρα τοῦ τηλεοπτικοῦ σταθμοῦ ΣΚΑΪ, ὅτι κανεὶς δὲν θὰ τὴν ἐμποδίση νὰ κάνη Πάσχα στὴν Κρήτη, δείχνει 2 πράγματα. Τὴν βαθειὰ σχέση της μὲ τὴν κοσμοθεωρία τῆς Ἀνατολῆς ὅπου τὸ πρόσωπο δὲν ὑποτάσσεται σὲ κάποιο κεντρικὸ σχεδιασμὸ. Μιὰ κοσμοθεωρία ἱστορικὰ χρήσιμη, τὴν ὁποία καὶ ἐπιδοκιμάζουμε. Στὴν περίπτωση ὅμως τῆς κ. Μπακογιάννη ἔχει τὴν μορφὴ καρικατούρας καὶ ὑποκρύπτει τὴν ὑποκρισία τῆς διπλῆς «ἠθικῆς» τοῦ δυτικοῦ «πολιτισμοῦ». Ἀπὸ τὴν μιὰ, ἡ ἠθικὴ τῶν «ἀρίστων», τῶν «ὑπευθύνων» ποὺ ἡγοῦνται, καὶ ἀπὸ τὴν ἄλλη ἡ ἠθικὴ τῶν πολλῶν ποὺ τοὺς ἔχει παραχωρηθεῖ ἁπλόχερα τὸ προνόμιο νὰ ἐργάζονται ὤστε νὰ ἐκπληρώνονται οἱ στόχοι ἑνὸς προϋπολογισμοῦ, ποὺ σχεδιάζουν οἱ «ὑπεύθυνοι».

  Στὴν πλατωνικὴ Πολιτεία ἡ ἠθικὴ δὲν εἶναι δισυπόστατη,  ὅπως προέκυψε στὴν δυτικὴ Εὐρώπη τοῦ φιλελευθερισμοῦ γιὰ τὶς ἀνάγκες τῆς παραγωγῆς, ἀλλὰ ἑνιαία. Ὁ Σωκράτης εἶναι ταυτόχρονα δεσμοφύλακας καὶ δεσμώτης. Ἡ πρόοδος γιὰ κάθε ἄνθρωπο εἶναι ἰδιαίτερη,  εἶναι τὸ «γνῶθι σ’ αὐτὸν», σὲ πλήρη ἀντίθεση μὲ τὴν ἰδεολογία τῆς ἀνάπτυξης καὶ τῆς προόδου ποὺ προσδιορίζεται ἀπὸ στατιστικὰ μεγέθη καὶ πόσο ἐξελιγμένο ψυγεῖο ἤ κινητὸ τηλέφωνο ἔχεις καὶ ἄν δὲν ἔχεις ὀφείλεις νὰ τὸ ἐπιδιώξεις.

Ὁ θόρυβος

Ὁ ἀτέλειωτος ὑπολογισμός τοῦ συμφέροντος ἔχει καταντήσει νά εἶναι μιά βασανιστική δραστηριότητα πού ἀπορροφᾶ ὅλες τίς πτυχές τῆς διαβίωσής μας σέ ἕναν ἐπίπεδο ὁρίζοντα ἀτέλειωτης συσσώρευσης κέρδους. Θρησκευτικά προσηλωμένοι στό ἀκατάπαυστο κυνηγητό τοῦ κέρδους ἀδυνατοῦμε νά παρατηρήσουμε τόν μετασχηματισμό τῆς ἠθικῆς ἤ καλύτερα τήν ἐξάλειψη τῆς ἠθικῆς στό σύνολό της. Οἱ γεμάτες ψευτροσακοῦλες τοῦ συσσωρευμένου κέρδους διευκολύνουν τήν πλεύση στήν κοινωνική ἐπιφάνεια, ἐκείνων πού ἔχουν ἀπαλλαγεῖ ἀπό κοινωνικό, ἱστορικό, καί ἠθικό ἔρμα.

Ἡ τελεολογία τῆς οἰκονομίας καθηλώνει τήν ἀνθρώπινη διαβίωση στόν ὀρθολογισμό τοῦ κέρδους. Θά πρέπει κανείς νά δίνει τήν ἐντύπωση τοῦ μοντέρνου καί τοῦ ξύπνιου. Ἡ ἐπιχειρηματική καινοτομία εἶναι μοντέρνα καί ἔξυπνη ὅταν ἐξασφαλίζει τό μέγιστο δυνατό κέρδος μέ τήν κατά τό δυνατό ἐλάχιστη προσπάθεια. Ἐάν κανείς θέλει νά θεωρεῖται ἐπιτυχημένος θά πρέπει συνεχῶς νά παράγει θόρυβο προκειμένου νά προσελκύει τήν προσοχή πού ἀπολαμβάνει ὁ κερδισμένος, ὁ μοντέρνος καί ὁ ξύπνιος.

Ὁ θόρυβος ἀποθηκεύεται, κωδικοποιεῖται, μεταφέρεται. Καλώδια καί ἠχητικά κύματα τόν μεταδίδουν σέ ἀποστάσεις μακρυνές, τόν διαχωρίζουν ἀπό τήν προέλευσή του, τόν ἀπομακρύνουν ἀπό τόν χῶρο καί τόν χρόνο τῆς παραγωγῆς του. Ὁ θόρυβος μέ τήν ἐπινομή του διαπερνᾶ ἐκπαιδευτικά συστήματα, κορεννύει τήν πνευματική καλλιέργεια τῆς νεολαίας, κυριαρχεῖ στόν πολιτικό λόγο καί καθορίζει τόν τρόπο πού θά πρέπει κανείς νά ζεῖ, νά ἐργάζεται, ἀκόμα καί νά διασκεδάζει. Ὁ θόρυβος συνεπῶς δέν διαταράσει τήν εἰρήνη, τήν ἡρεμία, ἤ τήν παραγωγικότητα, ἀλλά μιά πολύ εὐρύτερη ἔννοια, ἐκείνη τῆς ἐσωτερικότητας.

Ὁ θόρυβος βρίσκεται σέ μιά διαρκή διαμάχη μέ τήν σιωπή, καθώς ἐκείνη ἀντιστέκεται σθεναρά στήν ὑπερβολή καί τήν ἔπαρση. Ὁ θόρυβος μόνιμα προσπαθεῖ νά ἀποικοδομήσει τό μεγαλεῖο τῆς σιωπῆς ὑποτιμώντας την συστηματικά. Ὁ θόρυβος, σέ ἀντίθεση μέ τή σιωπή, δέν μπορεῖ νά προστατευθεῖ ἀπό ἐξωτερικές παρεμβάσεις. Ὁ ἦχος τοῦ καταρράκτη στόν ὁποῖο μπορεῖ νά καταλήξει ἡ ἀνθρωπότητα εἶναι τό τέλος τοῦ ἤχου, τῆς ἀκοῆς καί τῆς σκέψης μέχρι σημείου σωματικῆς ἀποτυχίας. Ὁ θόρυβος αὐτός εἶναι φίμωση ὄχι μόνο τοῦ κόσμου, τοῦ ἐαυτοῦ, τοῦ ἤθους καί τῆς λογικῆς ἀλλά καί τῆς ἐσωτερικότητας.

Ἡ σιωπή στέκεται ἀντιμέτωπη στόν θόρυβο πού ἐπιδιώκει τόν ἐγκλεισμό μας στήν ἐξουσία τῶν ἀσήμαντων ἐπιδιώξεων τοῦ κέρδους. Τό μεγαλεῖο τῆς σιωπῆς ἔγκειται στήν ἀναγνώριση τῆς κβαντικῆς της σχέσης μέ τόν θόρυβο. Στήν ἀναγνώριση πώς ἡ ἔκρηξη τοῦ θορύβου εἶναι ἀναπόφευκτη. Αὐτό πού ἐπιχειρεῖ ἡ σιωπή εἶναι ἡ ἐπιτάχυνση τῆς ἔλευσης ἐκείνης τῆς στιγμῆς. Τῆς στιγμῆς πού οἱ κραυγές ὅλων μας γίνονται σιωπή χωρίς τέλος.

Ἀπομόνωση

 

Ἡ ἀπομόνωση εἶναι μιά κατάσταση πολύ διαφορετική ἀπό τή μοναχικότητα. Ἡ ἀπομόνωση ἀπό ἄλλους ἀνθρώπους οἱ ὁποῖοι εἶναι καί αὐτοί ἀπομονωμένοι εἶναι ἐπίσης μιά ἐξ ὁλοκλήρου διαφορετική ἐμπειρία ἀπό αὐτή τῆς ἀπομόνωσης κάποιου ἀπό ἄλλους ἀνθρώπους οἱ ὁποῖοι δέν εἶναι ἀπομονωμένοι. Ἐκεῖνοι γιά τούς ὁποίους ἡ ἀπομόνωση, ὅταν οἱ ἄλλοι ἔχουν τή δυνατότητα νά ἐπικοινωνοῦν μεταξύ τους εἶναι δυσάρεστη κατάσταση, ἔχουν ὑποκαταστήσει τήν κοινωνική τους ζωή μέ τήν ἀναψυχή στόν κυβερνοχῶρο. Οἱ ἠλεκτρονικές συμμαζώξεις βεβαίως εἶναι συμπαθητικές καθώς ἐπιτρέπουν κάποιο εἶδος ἐπικοινωνίας πού χωρίς αὐτήν ἡ ἀπομόνωση θά ἦταν ἀκόμα δυσκολότερη.  

Τά πράγματα ὅμως ἔχουν πάρει μιά παράδοξη τροπή. Ἡ ἀπομόνωση ἐνῶ στό παρελθόν θά ἐθεωρεῖτο ἀντικοινωνική συνήθεια συνοδευόμενη ἀπό ἀρνητικούς χαρακτηρισμούς ὅπως μονήρης, μονόχνωτος, μοναχοφάης καί τά τοιαῦτα στήν τρέχουσα περίοδο ἔχει ἀποκτήσει κάποια μορφή ἔκφρασης ἐνδιαφέροντος γιά τούς συνανθρώπους. Τό καλύτερο πού θά μπορούσατε νά κάνετε γιά τό κοινωνικό σύνολο εἶναι νά παραμείνετε στό σπίτι. Αὐτό διατάσσσουν οἱ ἐφημερίδες καί τα ραδιόφωνα. Ὑπάρχει κατά συνέπεια μιά ἀντιστροφή. Τό νά εἶναι κανείς κοινωνικός εἶναι ἔκφραση παθολογικοῦ ἀτομικισμοῦ, ἀδιαφορίας γιά τό σύνολο καί ἐγωκεντρισμοῦ. Ἡ ἀπομόνωση ἔχει μετατραπεῖ σέ πατριωτικό καθῆκον κάτι τό ὁποῖο ἡ ἀστυνομία ἔχει καθῆκον νά ἐπιτηρεῖ.

Ἡ ἀναγνώριση τῆς ἀξιοπρέπειας τοῦ Ἄλλου, ἡ ἀμοιβαία ἐκτίμηση τῆς ἀτομικότητας καί ἰδιαιτερότητας τῶν πολιτῶν μεταξύ τους θά ἤθελε νά πιστεύει κανείς πώς ἐξακολουθεῖ νά ἀποτελεῖ τό κάτοπτρο μιᾶς εὐνομούμενης πολιτείας. Ὁ κοροναϊός ὡστόσο, ἔχει ἐπιβάλλει μιά νέα δομή σχέσεων μεταξύ τῶν ἀνθρώπων. Μπορεῖ κανείς νά ἀντιληφθεῖ αὐτή τή νέα δομή ἀσκώντας τήν ἀπλούστερη ἐγκόσμια δραστηριότητα. Νά βγεῖ γιά μιά βόλτα στήν πλατεῖα. Οἱ διαβάτες, εἴτε σέ μικρές ὁμάδες εἴτε ὡς μεμονωμένα ἄτομα, διατηροῦν ἀπόσταση μεταξύ τους ὅταν διασταυρώνονται ἤ προσπερνοῦν προσεκτικά τούς ἄλλους διαβάτες. Στήν ἐποχή τοῦ κοροναϊοῦ ὁ ἀφηρημένος, μοναχικός διαβάτης τῆς πρό τοῦ κοροναϊοῦ ἐποχῆς δέν ὑφίσταται. Ὁ κάθε διαβάτης βλέπει στόν ἄλλο τήν ἀπειλή τοῦ θανάτου, καθώς ὁ καθένας μας εἶναι ἕνας πιθανός φορέας τοῦ ἰοῦ. Τό ἀποτέλεσμα αὐτῆς τῆς κατάστασης εἶναι ἡ ἔξαρση τοῦ παραλογισμοῦ ἐκείνων πού θεωροῦν καθῆκον τους τόν περιορισμό τῆς κυκλοφορίας. 

Φυλακές, ὁπλισμένοι ἀνεγκέφαλοι, διαβατήρια ἐμβολιασμένων, ἀδιαπέραστα σύνορα ὅλα δικαιολογοῦνται στό ἰϊκό ἐκκολαπτήριο. Ἀκόμα καί οἱ κάτοχοι τῆς ἐξουσίας πού δίνουν τό δικαίωμα νά τούς θεωρεῖ κανείς ἀναξιόπιστους καί διεφθαρμένους καί νά τούς ἀποκαλεῖ ἀλῆτες προσδοκοῦν ὑπακοή στίς ἐντολές τους. Οἱ κάτοχοι τῆς ἐξουσίας λοιπόν στήν ἀπελπισία τους, χρησιμοποιώντας μιά πολύ παράδοξη λογική, προσπαθοῦν νά ἀποδώσουν τά προβλήματα ὑγείας στήν ἀνεπαρκή ἀστυνόμευση καί θεωροῦν πώς ἡ ἐπίλυση τους εἶναι δυνατό νά ἐπιτευχθεῖ μέ ξυλοδαρμούς.

Ἡ ἀπομόνωση δέν ἔχει καταστήσει τήν ἐπικοινωνία μεταξύ τῶν ἀνθρώπων πιό δύσκολη ἤ ἀπόμακρη. Ἔχει ἀποσυνδέσει τή λογική ἀπό τήν σκέψη.

Αὐτάρκεια

Ἡ ὁπτική γωνία ὑπό τήν ὁποῖα κοιτᾶ κανείς τά πράγματα ἔχει νά κάνει μέ τήν ἀντίληψη τῆς λεπτομέρειας. Ὅταν μιλᾶμε γιά τήν ἀντίληψη τῆς λεπτομέρειας στήν οὐσία μιλᾶμε γιά τόν χαρακτῆρα τοῦ ἀτόμου. Ὁ χαρακτῆρας καί ἡ τύχη καθενός μας ἐπηρεάζονται ἀπό τήν δυνατότητά μας νά κατανοοῦμε καί νά ἀντιλαμβανόμαστε διαφορές. Πρόσωπα καί πράγματα διαφέρουν μεταξύ τους. Τά μάτια εἶναι τοποθετημένα στό σημεῖο τοῦ σώματος ὅπου πέφτουν φωτεινές ἀκτῖνες. Τό τί βλέπουν ὅμως τά μάτια δέν περιορίζεται μόνο στήν ἱκανότητα πρόσληψης τῶν φωτεινῶν ἀκτίνων. Ἕνα πρόσωπο, μιά εἰκόνα, ἕνα γεγονός, κάνουν ἐντύπωση σέ κάποιους, καί ἀφήνουν ἄλλους ἀδιάφορους. Ἐκεῖνοι πού δείχνουν ἐνδιαφέρον ἔχουν τήν εὐχέρεια νά διαχωρίζουν καί νά διακρίνουν μέ σαφήνεια τίς διαφορές μεταξύ μεμονωμένων πραγμάτων ἤ ἀτόμων. Ἐκεῖνοι πού ἀδιαφοροῦν συνήθως ὑποθέτουν ὅτι ὅλοι καί ὅλα εἶναι ἴδια καί κατηγοριοποιοῦν αὐτό πού δέν εἶναι καλό ὡς χειρότερο καί αὐτό πού δέν εἶναι μισητό ὡς καλύτερο.

Στή ζωή κάθε ἀνθρώπου ὑπάρχει κάποια στιγμή ὅπου κανείς φτάνει στήν πεποίθηση ὅτι ἀκόμα καί ἄν ὁ κόσμος ἦταν γεμᾶτος εὐγένια καί καλωσύνη, δέν θά τοῦ εἶχε παραχωρηθεῖ τίποτα ἐάν ὁ ἴδιος δέν κόπιαζε νά καλλιεργήσει τό ταλέντο του. Αὐτό πού κανείς πραγματικά κατέχει, ἡ ἰδιοκτησία του, εἶναι ὅ,τι δέν μπορεῖ νά τοῦ ἀφαιρεθεῖ, αὐτό πού τόν καθιστᾶ αὐτάρκη. Ἡ δύναμη πού κατοικεῖ μέσα στόν καθένα μας εἶναι ἕνα συστατικό τῆς φύσης μας πού μόνο οἱ ἴδιοι μποροῦμε νά γνωρίσουμε τήν ἰσχύ της, ἀλλά αὐτή δέν θά τήν μάθουμε μέχρις ὅτου προσπαθήσουμε καί ἡ γνωριμία μέ αὐτή τή δύναμη εἶναι ἀπελευθερωτική.

Ὑπάρχουν δύο πράγματα πού οἱ δάσκαλοι μποροῦν νά κάνουν γιά τούς μαθητές τους. Τό ἕνα εἶναι νά παρέχουν χρήσιμες πληροφορίες πού ἐμπλουτίζουν τή γνώση, καί τό ἄλλο νά περιγράφουν διανοητικά πρότυπα ὑποδεικνύοντας τά ἐπιτεύγματα γιά τά ὁποῖα θά μποροῦσε κανείς νά νοιώσει ἱκανοποίηση καί ἴσως ὑπερηφάνεια. Τήν μεγαλύτερη ἐπιρροή στήν διαμόρφωση τοῦ χαρακτῆρα τοῦ μαθητῆ ὅμως ἔχει ἡ συνεισφορά τοῦ δάσκαλου στήν δεύτερη πτυχή τῆς διδασκαλίας. Ὁ δάσκαλος πού περιγράφει τά πρότυπα γιά τά ὁποῖα θά μποροῦσε κανείς νά ὑπερηφανεύεται πώς διατηρεῖ συνεισφέρει στήν διαμόρφωση τῆς ἀνάγλυφης μνήμης στόν ἐγκέφαλο ἡ ὀποῖα θά μορφοποιήσει τήν ἀρμονία καί συνεπῶς τήν προσωπικότητα τοῦ μαθητῆ.

Ὁ ρόλος τῆς διδασκαλίας δέν εἶναι ἡ ἐπισήμανση τοῦ τί εἶναι σημαντικό καί τί ὄχι, οὔτε ἡ ὑπόδειξη τῆς μόνης ἀντικειμενικῆς καί ἀπόλυτης ἀλήθειας. Ἡ πιό σημαντική προσφορά τοῦ δάσκαλου πρός τούς μαθητές εἶναι νά τούς βοηθήσει νά ἀναπτύξουν ἀνεξάρτητο μηχανισμό σκέψης, νά δημιουργήσουν αὐτάρκεις μεθόδους σκέψης, καθώς δέν εἶναι ἡ πρόσοψη τοῦ ρολογιοῦ ἀλλά τά γρανάζια του πού κάνουν τή διαφορά.

Ψάχνοντας τά γυαλιά της ἡ Χριστίνα σταμάτησε τήν ὁμιλία της. Πῆγα εἶπε, πολύ πιό πέρα ἀπό κάθε ἀνάλυση γιά τήν ὁποῖα εἶμαι ἱκανή. Κι ἔτσι ἀντί νά πεῖ τήν "ἐπόμενη διαφάνεια παρακαλῶ" ὑποκλίθηκε εὐγενικά...

Ἡ ἀρχή

 

Ἡ ἀνατροφή καί ἡ ἐκπαίδευση τῶν παιδιῶν, ἦταν ἀποδεκτές ὡς “φυσικές ἀνάγκες” προκειμένου οἱ νεοφερμένοι σέ ἕναν ἐκ τῶν προτέρων καθιερωμένο κόσμο, στόν ὁποῖο εἰσέρχονταν ὡς ξένοι, θά μποροῦσαν νά ἐνσωματωθοῦν. Ἡ ὑπακοή στήν ὅποια μορφή αὐθεντίας εἴτε τῶν κυβερνητικῶν ἀρχῶν, εἴτε τῶν γονέων, ἤ τοῦ δασκάλου, ἤ τοῦ ἀστυνομικοῦ ἤ τοῦ ἱερέα ἤ τοῦ ἐπιστήμονα ἥ τοῦ γιατροῦ ἀποτελοῦσε τή βάση τῆς συνοχῆς τοῦ πολιτισμοῦ. Ἡ ἀρχή ἀπαιτοῦσε ὑπακοή καί ἐνῶ ἀπό τήν μιά μεριά ἀπέκλειε τήν χρήση βίας γιά τήν ἐπιβολή της, καθώς ἐθεωρεῖτο πώς ἡ χρήση ἐξωτερικῶν μέσων καταναγκασμοῦ σήμαινε καί ἀποτυχία τῆς ἀρχῆς, ἀπό τήν ἄλλη ἦταν ἀσυμβίβαστη μέ τήν πειθώ, ἡ ὁποῖα προϋπέθετε ἰσότητα καί λειτουργοῦσε μέσω ἐπιχειρηματολογίας. Ἡ ὑπακοή στίς ἀρχές κατά συνέπεια ἦταν ἱεραρχική καί ἀποτελοῦσε ὡς καθολική καί ἀναμφισβήτητη ἐμπειρία τήν “κανονικότητα”.

Ἡ κρίση τοῦ κοροναϊοῦ ἔχει εἰσχωρήσει παντοῦ καί καθημερινῶς ἀποκαλύπτει τό πραγματικό νόημα τῆς "κανονικότητας". Ὁ ἐκ τῶν προτέρων καθιερωμένος κόσμος, ἐκεῖνος στόν ὁποῖο γεννήθηκαν ἄνθρωποι πρό πεντηκονταετίας, ἴσως καί πολύ πιό πρόσφατα, ἔχει πάψει νά ὑπάρχει. Τό γόητρο τῆς αὐθεντίας εἶχε ἤδη ἀπωλεσθεῖ, ἀλλά τά πράγματα ἐσχἀτως χειροτέρεψαν. Οἱ κυβερνητικές ἀρχές εἶναι διεφθαρμένες, οἱ γονεῖς εἶναι διαζευγμένοι ἤ τοῦ ἴδιου φύλου, οἱ δάσκαλοι εἶναι ἀδιάβαστοι, οἱ ἀστυνομικοί ἐξυπηρετοῦν τά συμφέροντα ἀσφαλιστικῶν ἐταιρειῶν, οἱ ἱερεῖς ἀνούσιοι καί ἀποτρεπτικοί, οἱ ἐπιστήμονες πρῶτα δημοσιεύουν τά συμπεράσματα τῆς ἔρευνάς τους καί μετά σκέπτονται, οἱ γιατροί διαπληκτίζονται καί συμβουλεύουν καχύποπτους θεατές σέ τηλεοπτικά παράθυρα. Ἕνα ἀπέραντο πέπλο σύγχυσης πού γίνεται παχύτερο μέ τόν καιρό καλύπτει τά πάντα.

Ἐν μέσω τοῦ σκότους ὅλες οἱ εὐθύνες ἔχουν ἐπιρριφθεῖ στόν Trump. Τό δίχως προορισμό, ἀσήμαντο καί ἀγνοημένο μέρος τοῦ πληθυσμοῦ πού βρῆκε ἀνάπαυση στό εὐήκοον οὖς τοῦ Trump ὅμως, μᾶλλον δέν αἰσθάνεται τήν ἀνάγκη ἐπιστροφῆς στήν “κανονικότητα”. Αὐτός πού δέν ἔχει πρόσβαση στά ἀγαθά ὑπερβολικοῦ κόστους (ἐκπαίδευση, ἀγορά κατοικίας, ὑγειονομική περίθαλψη) καί ἀντιμετωπίζεται ὡς κοινωνικό πρόβλημα, ἀφοῦ συνεχῶς παρακάμπτει τούς κανόνες, θά βρεῖ ἄλλο εὐήκοον οὖς πού θά τοῦ ὑπενθυμίσει ὅτι πρέπει νά κάνει κάτι προκειμένου ἡ αὐθεντία τῶν κυβερνητικῶν ἀρχῶν νά ἀρχίσει νά δίνει λίγο περισσότερη προσοχή στήν ἀλήθεια.