Μεγάλη ἐβδομάδα

Τό Ὄχι εἶναι δισύλλαβο:
βρέ-χει.
Ὁ Πιλάτος φοράει τό μπλέ του ἀδιάβροχο,
δέν βρίσκει ταξί,
οἱ συνειδήσεις συνωστίζονται
στόν ἴδιο μονόδρομο,
ὅλοι νίπτουν τάς χεῖρας των,
μάλιστα τέτοιες μέρες.
Τό ὄχι εἶναι δισύλλαβο,
ἡ ψιλή καί ἡ ὀξεία στό ο
κεντρώνει τό Ὄχι,
μονόγραμμα τῶν ἡμερῶν.
Τό παράθυρο εἶναι δίφυλλο,
ἡ ψιλή καί ὀξεία βροχή
τό κεντρώνει,
μονόγραμμα στό κλειστό Ὄχι.

Οἱ καμπάνες οἱ πένθιμες
ἀνοίγουν αὐλάκια στόν ἀέρα,
χύνονται καί ποτίζουν ἐκτεταμένες ἀτονίες
ὡσότου κάποια ἀπόσταση ἀπότιστη
νά τίς ἀπορροφήσει.
Οἱ καμπάνες, ἀσχέτως τοῦ πένθιμες,
πάντοτε κάτι ἀποχωρίζουν,
πολλῶ μᾶλλον οἱ πένθιμες.

Οἱ καμπάνες φορτώνουν
βαλίτσες στά πούλμαν,
τά τρένα τρέχουνε, ξεσκίζουν
καί βάζουν κλῆρο
στά ἱμάτια τῶν τοπίων.

Σταύρωσον, σταύρωσον
τά χέρια σου στό στῆθος...
Τί ἀλλο νά κάνω;
Ποιό μέτρο νά κινητοποιήσω;
Ποῦ ξέρω ἀπό ποῦ
φεύγει κάθε πράγμα;
Κάθε κατεύθυνση ἔχει τό ἄλλοθί της.

Οἱ πασχαλιές ἐσταυρωμένες
σ' ἕνα φθηνό ἀνθοδοχεῖο
ἐμψυχώνουν τό ἀρωμα τοῦ θανάτου.
Τά μάτια σου
εἶναι οἱ δύο ληστές,
ἐκ δεξιῶν και ἐξ εὐωνύμων.

Τό Ὄχι εἶναι δισύλλαβο,
ἐπιμένω
βρέ-χει.
Οἱ ἐκκλησίες ξεχειλίζουν,
ὅπως ξεχειλίζουν τά ποτήρια
στά ἄλλα πάθη πού ἑορτάζουμε.

Οἱ ἐκκλησίες ξεχειλίζουν
ἀγάπα τόν πλησίον σου...
Ἀπαίτηση,
πού μές στή ρύμη καί τή γλύκα τῶν ψαλμῶν,
περνάει σάν εὔκολη ἀγάπη
καί χάνει τή θεία ἀπανθρωπία της,
τό θεῖο ἀνεφάρμοστο.

Στήν κοπιώδη πορεία τοῦ δεηθῶμεν
τά μεγάλα κεριά προχωροῦν,
τά κεριά προχωροῦν,
τά κεριά τῆς δραχμῆς μένουν πίσω.
Τά μικρά κεριά κουράζονται εὔκολα,
λυγίζουν καί διεκτραγωδοῦν
τό ἀντίτιμό τους.
Ἡ ἀνισότης τῶν κεριῶν ἀναλιώνει μυσταγωγικά.
Ὁ θεός τους ὁ νεωκόρος
τά ρίχνει στόν Καιάδα τῆς ἀνατήξεως.

Ξεχειλίζουν οἱ ἐκκλησίες.
Δέν χωράω, δέν πειράζει.
Θά μάθω τό τετέλεσται
ἀπό ἄλλη πηγή.
Πιό θετική.    

Κική Δημουλᾶ
Ἀπό τήν συλλογή: Τό λίγο τοῦ κόσμου (1971)

Σπάνιαι γαῖαι

Περισσότερο ἀπό τήν ἀπώλεια τῆς ζωῆς των οἱ ἄνθρωποι φοβοῦνται τήν ἀπώλεια νοήματος. Τό νόημα στίς περισσότερες τῶν περιπτώσεων συντηρεῖται μέσω τῆς πεποιθήσεως ποῦ ἔχουν οἱ ἄνθρωποι ὅτι προσφέρουν στό σύνολον κυρίως μέσω τῆς ἐργασίας των. Δέν ὑπῆρξε καί δέν ὑπάρχει ὅμως κανένας ἀντικειμενικός ὁρισμός τῆς ἐργασίας, καθώς πολλές πτυχές κοινωνικῶν δραστηριοτήτων πολλοί ἀποκαλοῦν ἐργασία καί ἄλλοι χασομέρι. Ἔτσι ὁ ὁρισμός τῆς ἐργασίας ἐξαρτᾶται ἀπό τίς συγκεκριμένες κοινωνικές περιστάσεις κάτω ἀπό τίς ὁποῖες διάφορες δραστηριότητες, ποῦ θά μποροῦσαν νά ἀποκληθοῦν ἐργασία, ἀναλαμβάνονται καί πῶς αὐτές οἱ περιστάσεις καί δραστηριότητες ἐρμηνεύονται ἀπό ἐκείνους οἱ ὁποῖοι σχετίζονται μέ αὐτές. Ἡ ἀνάπτυξις τοῦ καπιταλισμοῦ ἔχει καταστήσει τόν ὁρισμό τῆς ἐργασίας ἀκόμη ρευστότερο καί τόν διαχωρισμό μεταξύ ἐργασίας καί τεμπελιᾶς περισσότερο δυσδιάκριτο. Στήν καπιταλιστική παράνοια, ἡ ἐργασία ἔχει διαχωριστεῖ ἀπό αὐτό ποῦ κάνει κανείς γιά νά ἐξασφαλίσει τά πρός τό ζῆν. Ἐπιπλέον ἡ ἐπιβεβλημένη τεμπελιά τῆς ἀνεργίας ἔχει μετατρέψει τήν ἀεργία σέ ἐφιάλτη ἀναξιότητος. Οἱ ἐργαζόμενοι άποτελοῦν ἕνα μικρό “προνομιοῦχον” καί κατά κάποιον τρόπο “ἀνώτερον” μέρος τοῦ πληθυσμοῦ, ἐνῶ ταυτοχρόνως τό μεγαλύτερο μέρος τῶν μελῶν μιᾶς σύγχρονης κοινωνίας εἶναι “χαραμοφάγηδες” τῶν ὁποίων αἱ ὑπηρεσίαι δέν εἶναι πλέον ἀναγκαῖαι. Πῶς εἶναι δυνατή ὅμως ἡ συντήρησις μιᾶς κοινωνίας τῆς ὁποῖας ἡ συντρηπτική πλειοψηφία τῶν μελῶν δέν κατέχει πλήρων νοήματος παραγωγικούς ρόλους; Πολλοί προτιμοῦν νά πεθάνουν μέ κάποιον εἶδος ἐπιβιώσεως, καί ἀρκετοί ἄλλοι ἐπιλέγουν ἕνα βίαιο τέλος.

Στή χημεία αἱ σπάνιαι γαῖαι ἀποτελοῦν μιάν ὁμάδα δεκαεπτά μετάλλων μέ μοναδικές φυσικές ἰδιότητες ποῦ ὑποδιαροῦνται σέ τρεῖς ὑποομάδες. Αἱ σπάνιαι γαῖαι ἦσαν πάντοτε παροῦσαι (καί καθόλου σπάνιαι) ἀλλά ἡ παρουσία των δέν ἦτο συνδεδεμένη μέ καμμία χρησιμότητα ποῦ θά ἀπέδιδε κέρδος καί κατά συνέπειαν, καθώς αἱ ὑπηρεσίαι των δέν ἦσαν ἀναγκαῖαι, ἡ ὕπαρξίς των δέν ἐξυπηρετοῦσε κανέναν σκοπόν, ἐστερεῖτο παντελῶς νοήματος. Αἱ τεχνολογικαί ἐξελίξεις τῶν δεκαετιῶν τοῦ '70 και τοῦ '80 ἀποσυνέδεσαν τάς σπανίους γαῖας (λανθάνιο) ἀπό τά ραδιενεργά στοιχεῖα (οὐράνιο καί θόριο). Αἱ ἐξαιρετικαί μαγνητικαί καί ἀγώγιμοι ἰδιότηται τῶν σπανίων γαιῶν ἐπέτρεψαν τήν σμίκρυνσιν τῶν ὑπολογιστῶν καί τῶν ἔξυπνων τηλεφώνων ἀλλά ταυτοχρόνως ἐπέβαλλαν καί μεταβολάς στά παγκόσμια πολιτικά, οἰκονομικά, καί κοινωνικά δίκτυα. Ἀναλυταί τῆς Ἀμερικανικῆς κυβερνήσεως δηλώνουν πῶς ἡ διαθεσιμότης τῶν σπανίων γαιῶν εἶναι ἀπαραίτητος διά τήν διατήρησιν τοῦ βιοτικοῦ μας ἐπιπέδου (κινητά τηλέφωνα, ὀθόνες ὑγρῶν κρυστάλλων, ἠλεκτρονικά βιβλία) καί πιθανή μείωσις τῆς διαθεσιμότητός των θά εἶχε καταστρεπτικάς συνεπείας στίς δορυφορικές ἐπικοινωνίες, τήν ἐπιστημονική πρόοδο (μπαταρίες ὑβριδικῶν αὐτοκινήτων, λαμπτῆρες χαμηλῆς καταναλώσεως ποῦ χρησμοποιοῦν νεοδύμιο, λουτέσιο, δυσπρόσιο, εὐρώπιο καί τέρβιο) καί τήν ἐθνική ἀσφάλεια (πύραυλοι τύπου Κρούζ, τηλεκατευθυνόμενα βλήματα, ραντάρ, καί ὑψηλῆς τεχνολογίας συσκευαί ἀσφαλείας).

Ἡ θεωρία τῶν σπανίων γαιῶν στήν ἀστρονομία καί τήν ἀστροβιολογία, ὑποστηρίζει ὅτι ἡ ἐμφάνισις καί συγκρότησις πολυκυτταρικῆς ζωῆς (καί κατά συνέπεια νοημοσύνης) ἀπαιτεῖ ἕναν πρακτικά ἀπίθανο συνδυασμό ἀστροφυσικῶν καί γεωλογικῶν συμπτώσεων ποῦ τυχαίνει νά ὑφίστανται στή γῆ. Μέ βάσι αὐτή τήν ὑπόθεσι ἡ συγκρότησις ἐξωγήϊνης ζωῆς ἀπαιτεῖ τήν ὕπαρξιν ἑνός πλανήτου στόν ὁποῖο ἐπικρατοῦν παρόμοιες μέ τίς γήϊνες συνθῆκες καί τέτοιοι πλανῆτες ἐάν ὑπάρχουν θά εἶναι ἐλάχιστοι. Ἡ ὑπόθεσις τῶν σπανίων γαιῶν εἶναι ἀντίθετη πρός τήν ἀρχή τῆς μετριότητος (γνωστή ἐπίσης ὡς ἀρχή τοῦ Κοπέρνικου) ἡ ὁποῖα διατείνεται ὅτι ἡ γῆ εἶναι ἕνας κοινός βραχώδης πλανήτης, ποῦ εἶναι κάτι σύνηθες σέ ἕνα κοινό πλανητικό σύστημα, καί ἔχει χαρακτηριστικά ποῦ εἶναι εὔκολο νά βρεθοῦν σέ ὁποιοδήποτε γαλαξία καί ὡς ἐκ τούτου τό σύμπαν εἶναι πλῆρες πλανητῶν ποῦ κατοικοῦνται ἀπό πολυκυτταρικούς ὀργανισμούς.

Θά ἀνέμενε κανείς, ὡς συνέπειαι τῆς ἀνθρώπινης νοημοσύνης, ἡ πρόοδος καί ἡ ἀνάπτυξις θά ἐπέτρεπον τήν εἰσαγωγήν σκοποῦ στήν σύντομον ἐπίσκεψίν μας στήν ὕπαρξιν, θά προσέδιδαν νόημα στό ἀνούσιον, θά ἀντικαθιστοῦσαν τήν ἀνθρώπινη δυστυχία μέ μιά ροή εὐχάριστων στιγμῶν. Ἐλέγετο στό παρελθόν πῶς ὁ πολιτισμός, ἀμβλύνοντας τήν γνῶσιν διά τό ἀναπόφευκτον τοῦ θανάτου, καθιστᾶ τήν ζωήν ὑποφερτήν καί βιώσιμον. Ἀντ’αὐτοῦ, στόν πλανήτη ἐτοῦτον, ἡ ἀνθρώπινη νοημοσύνη ἐπιδίδεται εἰς τήν ἐφαρμογήν μέτρων τά ὁποῖα συντείνουν εἰς τήν παραγωγήν καί τήν ἐξάπλωσιν ἀνθρώπινου σκουπιδαριοῦ, προϊόντος τοῦ μηδενιστικοῦ κτητικοῦ ἀτομικισμοῦ, ὁ ὁποῖος, ἄς ἐλπίσουμε προσωρινῶς,θεωρεῖται ταυτόσημος μέ τόν πολιτισμόν καί τήν πρόοδον.  

Ἡ ἀποκατάσταση τοῦ ρόλου τοῦ Αἰγαίου καί τῆς εὐρύτερης ἀνατολικῆς Μεσογείου εἶναι ἀνάγκη ἐπιτακτική...

Τὸ Αἰγαῖο δὲν ἀνήκει οὔτε στὴν Ἑλλάδα, οὔτε στὴν Τουρκία, οὔτε στὰ ψάρια του. Ἢ μᾶλλον ἀνήκει περισσότερο στὰ ψάρια του, ἀφοῦ αὐτά σίγουρα δὲν παρεμποδίζουν τὴν φυσικὴ ἱστορική του λειτουργία. Τό Αἰγαῖο δέν εἶναι τό φολκλόρ τοῦ Ἐλύτη, οὔτε οἱ αὐθαίρετες βίλες τῶν νεόπλουτων, οὔτε τά θαλάσσια οἰκόπεδα γιά πετρελαϊκή ἐκμετάλλευση. Δυστυχῶς τὸ Αἰγαῖο ἀπὸ παραγωγὸς πολιτισμοῦ καὶ ζωῆς ἔχει μεταβληθῆ σὲ ἕνα σύμπλεγμα ἀγόνων γραμμῶν καὶ ἀεριτζίδικου τουριστικοῦ νεοπλουτισμοῦ. Καί λίαν προσφάτως σέ χῶρο διακίνησης προσφύγων καί λαθρομεταναστῶν. Τὴν φυσική του λειτουργία ἀκύρωσαν κρατικὲς ὀντότητες σὰν τὴν ἑλλαδικὴ καὶ τὴν τουρκική, μὲ τὶς ἀπίθανες κυριαρχίες τῶν μὲν καὶ τὶς ἐξ ἴσου παράλογες διεκδικήσεις τῶν δέ. Κυριαρχίες καὶ διεκδικήσεις πού ἑδράζονται σὲ ἀνιστόρητα «διεθνῆ», « εὐρωπαϊκὰ» ἢ « ἐθνικὰ» δίκαια. Τά συμπληρωματικά καί ἀνεπαρκῆ συνθηματολογικά ἰδεολογήματα –κραυγές, τῆς ἐθνικῆς κυριαρχίας ἀπό τήν μιά, καί τῶν ἀνοικτῶν συνόρων ἀπό τήν ἄλλη παραπλανοῦν. Ἡ ἀλήθεια εἶναι ὅτι ἡ ἐπιβολὴ συνόρων, σὲ χώρους ὅπου ἡ ἱστορία χιλιετιῶν δούλεψε συνειδητὰ γιὰ τὴν κατάργησή τους, συνέβαλλε στην καθίζηση τοῦ ἑλληνισμοῦ. Ἂς μὴν σπεύσουν οἱ κλακαδόροι τῶν « ἀνοικτῶν συνόρων» νὰ χειροκροτήσουν, αὐτοὶ πού τὰ ἀνοιγοκλείνουν κατὰ τὶς βουλὲς καὶ τὰ συμφέροντα τῆς «ἀνάπτυξης» καὶ τῆς « προόδου». Μὲ ὁδηγὸ τὸ παρακάτω ἀπόσπασμα ἀπὸ τὸ βιβλίο τοῦ Γερασίμου Κακλαμάνη Η ΕΛΛΑΣ ΩΣ ΚΡΑΤΟΣ ΔΙΚΑΙΟΥ, δὲν ὑποστηρίζουμε τὴν κατάργησή τους στὸ ὄνομα μιᾶς στείρας καὶ οἰκονομικίστικης παγκοσμιοποίησης, ὑπὸ τὴν αἰγίδα τῶν « ἀνθρωπίνων δικαιωμάτων». Προτείνουμε ὅμως τὸ ξεσκέπασμα τῶν σημερινῶν ἱστορικῶν ἀδιεξόδων. Τὰ ἐθνικὰ δίκαια τῶν μασκαρεμένων «πατριωτῶν» καὶ ὁ ἐπιδοτούμενος ἀνθρωπισμὸς τῶν «ἀλληλέγγυων» πρέπει νὰ ἀπομακρυνθοῦν ὥστε τὰ πράγματα, στὸν ἱστορικώτερο τῶν χώρων παγκοσμίως, νὰ ἐπανέλθουν στὴν φυσικὴ των τάξη.