Προσωπολατρεία ( ἄρθρο τοῦ Δημήτρη Κιτσίκη )

 

Ὁ Δημήτρης Κιτσίκης ( 1935 -2021) ὑπῆρξε Τακτικὸ μέλος τῆς Καναδικῆς Ἀκαδημίας, καθηγητὴς τοῦ Πανεπιστημίου Ὀττάβας, Ἐπίτιμος Πρόεδρος τοῦ «Ἱδρύματος Δημήτρη Κιτσίκη» ΝΠΔΔ. Τὸ ἄρθρο του ἐδημοσιεύθη στό τεῦχος 183 τοῦ περιοδικοῦ ΤΡΙΤΟ ΜΑΤΙ, Ὀκτώβριος 2010)

 

 

Προσωπολατρεία

 

 Ἡ προσωπολατρεία εἶναι ἐγγενὴς στὴν ἀνθρώπινη φύση. Ὡστόσο, ἂν ὁ ἄνθρωπος χάσει τὴν ἐπαφή του μὲ τὸ πρόσωπο τοῦ Θεοῦ, τότε ἀναγκαστικὰ ἡ προσωπολατρεία στρεβλώνεται καὶ ἐκδηλώνεται ὡς λατρεία ἡγετῶν, στάρς, ἀκόμη καὶ ὁλόκληρου τοῦ λαοῦ ὡς ἕνα ἑνιαῖο πρόσωπο (φασισμός)...

Ἡ προσήλωση καὶ λατρεία πρὸς ἕνα (ἀνώτερο) πρόσωπο εἶναι ἔμφυτη ἀνάγκη στὸν ἄνθρωπο καὶ ἡ ἐκρίζωση της τὸν καθιστᾶ ἀνάπηρο ψυχολογικά. Ἡ πρωταρχικὴ ἔκφραση τῆς προσωπολατρείας στρέφεται πρὸς τὸ θεῖο. Ὅταν ὅμως ἡ προσωπικὴ αὐτή ἐπαφὴ καὶ σχέση μὲ τὸ θεῖο χαθεῖ τότε ἡ ἐγγενὴς τάση γιὰ προσωπολατρεία τοῦ ἀνθρώπου θὰ ἀναζητήσει ἄλλες διεξόδους.

Ἀπὸ  τὴν ἱστορικὴ πεῖρα προκύπτει ὅτι ἡ προσωπολατρεία πρῶτα θὰ ἐκτραπεῖ στὴν θρησκεία ὅπου θὰ λατρέψει τὸ πρόσωπο τοῦ ἑκάστοτε  ποντίφικα  καὶ τὸ  εἴδωλο. Ἀργότερα, ὅταν ἡ θρησκεία πεθάνει καὶ τὴ θέση της θὰ πάρει ἡ ἰδεολογία, ἡ προσωπλατρεία θὰ στραφεῖ στὸ πρόσωπο τοῦ μονάρχη (Θεός Βασιλεύς Ἥλιος). Μὲ τὴ Γαλλικὴ Ἐπανάσταση καὶ τὸν  ἀποκεφαλισμὸ τοῦ μονάρχη  ἡ προσωπολατρεία θὰ βρεῖ ἀντικείμενο λατρείας στὸν λαό, τὸν ὁποῖο θὰ μετατρέψει σὲ μυθικὸ πρόσωπο καὶ θὰ τὸν λατρέψει (ἀπαρχὴ τοῦ φασισμοῦ), ἐνῷ ὅσο φτάνουμε πρὸς τὶς μέρες μας, ὁ ἄνθρωπος θὰ λατρέψει τὸν ἴδιο τὸν ἄνθρωπο, τὸ ἄτομο, τὸ λαϊκὸ εἴδωλο, τὴν τέλεια ἔκφραση τοῦ ἑωσφόρου...

Γιά ἔλα κάθισε μέ μᾶς

Ὁ Ἐπικυρίαρχος ἔστειλε ἕνα μήνυμα μοναχά σέ ἐσᾶς, τόν ταπεινό ὑπάκουο ὑπήκοο, μιά ἀσήμαντη μακρυνή καί ντροπαλή σκιά, μπροστά στόν δυνατό κυρίαρχο ἤλιο. Ὁ Ἐπικυρίαρχος ἀπό τό νεκροκρέβατό του ἔστειλε ἕνα μήνυμα μοναχά σέ ἐσᾶς. Διέταξε τόν ἁγγελιοφόρο του νά γονατίσει δίπλα στό κρεβάτι του, ψιθύρισε τό μήνυμά του στό αὐτί του, καί τόν διέταξε νά τό ἐπαναλάβει. Τόσο μεγάλη ἦταν ἡ προσοχή πού ἀπέδιδε στήν ἀκρίβεια τοῦ μηνύματός του ὁ μεγαλιώδης Ἐπικυρίαρχος. Στή συνέχεια, μέ ἕνα νεῦμα τοῦ κεφαλιοῦ του ἐπιβεβαίωσε ὅτι ἦταν ἀκριβές. Ἦτο σαφές “οἱ ἁγγελιοφόροι του θά μαχηθοῦν, καί πάλι, γιά λογαριασμό σας καί γιά τήν οἰκογένειά σας”. 

Μπροστά ἀπό τούς συγκεντρωμένους θεατές τοῦ θανάτου του στίς ἀνυψωμένες σκάλες στέκονται οἱ μεγάλοι δελφίνοι τῆς ἐπικυριαρχίας του σχηματίζοντας ἕναν κλειστό κύκλο. Ὁ ἁγγελιοφόρος ξεκινᾶ ἀμέσως τό ταξίδι του. Ἕνας δυνατός καί ἀκούραστος ἄνθρωπος. Σπρώχνοντας πότε μέ τό δεξί καί πότε μέ τό ἀριστερό του χέρι ἀνοίγει δρόμο ἀνάμεσα στό συγκεντρωμένο πλῆθος. Ἄν συναντήσει ἀντίσταση, προβάλλει τό στῆθος του, ὅπου λάμπει ἕνας ἐκτυφλωτικός ἥλιος. Κάποιες κυρίες ἀνάμεσα στό πλῆθος τόν πλησιάζουν γιά νά τόν ἀσπαστοῦν στό μέτωπο καί τίς παρειές. Ὁ δρόμος ἀνοίγει εὐκολότερα γι’αὐτόν παρά γιά ὁποιοδήποτε ἄλλο μέλος τῆς κυρίαρχης ὁμάδος τοῦ Ἐπικυρίαρχου. Τά πλῆθος ὅμως εἶναι τεράστιο. Ὁ ἀριθμός τους δέν ἔχει τέλος. Ἄν μποροῦσε νά περάσει, σύντομα ἀναμφίβολα θά ἀκούγατε τό σφυροκόπημα τῶν χεριῶν του στήν πόρτα σας. Ὡστόσο, τά ἐμπόδια εἶναι ἀνυπέρβλητα καί κατορθώνει νά φτάσει μόνο μέχρι τούς περιεφεριακούς χώρους τοῦ παλατιοῦ. Καί μετά συναντᾶ μικρούς πολύ μικρούς κήπους. Καί κατόπιν ἄλλα παλάτια, ἐσωτερικές σκάλες, πλήθη, ἀσήμαντα πρόσωπα, ἀσθενεῖς, μεταναστευτικά ρεύματα, νοσοκομεῖα, γεγονότα, φρουρούς, φωτιές, καί φιλονικίες. Καί γιά ἄλλη μιά φορά σκάλες καί οὔτω καθεξῆς γιά δεκάδες χρόνια. Δέν φαίνεται ποτέ νά φτάνει στό τέλος τους. Πρέπει συνεχῶς νά παλεύει γιά νά προχωρήσει λίγα μέτρα. Κανείς δέν μπορεῖ νά παλέψει γιά νά ξεπεράσει ὅλα αὐτά τά ἐμπόδια, ἀκόμα καί μέ ἕνα μήνυμα ἀπό ἕναν νεκρό στά χέρια του. Ὅμως κάθεστε στό παράθυρό σας ὅταν πέφτει τό βράδυ καί νομίζετε πώς ἀκοῦτε κάποιον ἀπροσδιόριστο ἦχο στό ἀδιαπέραστο σκοτάδι νά πλησιάζει. 

Ὁ ἁγγελιοφόρος δέν κατόρθωσε νά ἐξέλθει ἀπό τό παλάτι, ἀλλά κατά τήν διέλευσή του, μέρη τοῦ μηνύματός του πού ἔχουν διαρρεύσει ἐμπνέουν κάποια μορφή φόβου στούς κοινούς ἀνθρώπους. Αὐτή ἡ βαθιά βουτιά τοῦ Ἐπικυρίαρχου στόν λάκκο, φέρνει στή σκέψη τους, τήν ἀποτυχία τῶν μικρο-θέσεων ἐργασίας, τῆς πολυεθνικῆς ἐξάπλωσης, τοῦ σκιώδους τραπεζικοῦ συστήματος, τῆς χρηματοπιστωτικῆς ἁρπαγῆς τῶν ψιχίων τῶν φτωχῶν ἐργαζομένων, καί τῆς κυβέρνησης τῶν θνητῶν μέσω ἀλγορίθμων. Ὁ ἁγγελιοφόρος τοῦ Ἐπικυρίαρχου περιτριγυρισμένος ἀπό κάθε κακοδαιμονία τῶν σύγχρονων οἰκονομικῶν θεσμῶν, τή γνωστική ἀσυμφωνία, τίς ζοφερές μετρήσεις ἀπόδοσης, καί τή σχεδόν σκόπιμη κενοδοξία τοῦ ἀδιάστατου δυτικοῦ ἀνθρώπου, μετατρέπεται σέ ἕνα ζωντανό καθρέφτη τῆς νέας κουλτούρας τοῦ τίποτα. Τό μήνυμα τοῦ Ἐπικυρίαρχου δέν σᾶς παραδόθηκε, ὡστόσο δέν χάθηκε. Ὁ ἐκκωφαντικός του ἦχος στ’αὐτιά σας δέν σᾶς ἀφήνει νά ἡσυχάσετε ἐδῶ καί δύο αἰῶνες ἀπό τόν Μαυροκορδᾶτο καί δῶθε.

Νεράϊδες τοῦ γλυκοῦ νεροῦ

Οἱ Ναϊάδες ἦταν οἱ νύμφες ποταμῶν, χειμάρρων, λιμνῶν, ἐλῶν, πηγῶν καί πηγαδιῶν. Ἦταν θεές δευτερευούσης σημασίας πού παρακολουθοῦσαν τίς συνελεύσεις τῶν θεῶν τοῦ Ὀλύμπου.
Οἱ Ναϊάδες ταξινομοῦνταν ἀνά τομέα:
(1) Αἱ Πηγαῖαι ἦσαν οἱ νύμφες τῶν πηγῶν
(2) Αἱ Κρηναῖαι ἦσαν οἱ Ναϊάδες τῶν κρηνῶν.
(3) Οι Ποταμίδες προήδρευαν στούς ποταμούς καί στά ρέματα
(4) Οἱ Λιμνάδες καί οἱ Λιμνάτιδες κατοικοῦσαν στίς λίμνες
(5) Οἱ Ἡλιονόμοι ἦταν νύμφες ἐλῶν καί ὑγροτόπων
Οἱ Ναϊάδες, μέ τήν σύμπραξη τῆς θεᾶς Ἀρτέμιδος, ἦταν παιδαγωγοί τῶν νέων καί προστάτες τῶν κοριτσιῶν, ἐπιβλέποντας τήν ἀσφαλή ἀνατροφή καί τήν μετάβασή τους ἀπό παιδιά σέ ἐνήλικες. Ὁ Ἀπόλλων καί οἱ Ποτάμιοι Θεοί ἦταν οἱ ἀμησθί φύλακες τῶν ἀγοριῶν.
Πολλές Ναϊάδες στήν μυθολογία ἦταν σύζυγοι βασιλιάδων καί κατεῖχαν ἐξέχουσα θέση στίς βασιλικές γενεαλογίες. Ἄλλες, ὅπως οἱ ὄμορφες κόρες τοῦ ποταμοῦ Ἀσωποῦ, ἀγαπήθηκαν ἀπό τούς θεούς. Συχνά ἔδιναν τά ὀνόματά τους σέ κωμοπόλεις, πόλεις, καί νησιά, καί ὡς ἐκ τούτου θεωροῦνταν οἱ θεές-προστάτιδες παροχῆς νεροῦ σέ ἕναν οἰκισμό, ὅπως μιά πηγή, μιά βρύση ἤ ἕνα πηγάδι.
Ἀπό τούς διάφορους τύπους Ναϊάδων, αἱ Πηγαῖαι καί αἱ Κρηναῖαι ἦσαν αὐτές πού ἐξατομικεύονταν καί λατρεύονταν συχνότερα. Ἐκεῖναι τῶν ὁποίων τά νερά πιστευόταν ὅτι κατεῖχαν κάποια εἰδική ἰδιότητα μπορεῖ νά ἔχουν ἀκόμη ἱερά καί λατρεῖες. Παράδειγμα αὐτῶν οἱ Νύμφες τοῦ ὄρους Ἐλικῶν καί τῶν Δελφῶν, τῶν ὁποίων τά ὕδατα θεωροῦνταν πηγές ποιητικῆς καί προφητικῆς ἐμπνεύσεως.

Ἡ κατατονία εἶναι μιά κατάσταση πού χαρακτηρίζει ἕνα ἄτομο πού φαίνεται νά εἶναι ξύπνιο ἀλλά δέν ἀνταποκρίνεται σέ ἐξωτερικά ἐρεθίσματα. Στόν σύγχρονο κόσμο ἡ κατατονία ἔχει προσλάβει διαφορετικές διαστάσεις. Τό κατατονικό ἄτομο εἶναι τό προϊόν τῆς δημιουργίας κάποιου τέκτονος, στό ὁποῖο ἔχουν προσδοθεῖ πολλά μόνιμα χαρακτηριστικά πού βασίζονται στόν τρόπο μέ τόν ὁποῖο γίνεται ἀντιληπτή ἡ τρέχουσα πραγματικότητα. Ὑπάρχει ἐπίσης ἡ δυνατότητα προσθαφαίρεσης άναρίθμητων τροποποιήσεων πού ἐπιτρέπουν συνεχεῖς μικροαλλαγές τῆς ἀρχικῆς εἰκόνας ὧστε ὁ κατατονικός μέσω μικροσκοπικῶν τροποποιήσεων στήν νεύρωση τῶν ἰστῶν του, νά δύναται νά μεταβάλλει ἐπιλεκτικά τή σφαῖρα τῶν ἰδεῶν πού σχετίζονται μέ τήν κατατονική του κατάσταση. Μπορεῖ γιά παράδειγμα νά ἐνεργοποιήσει ἕνα ἄψυχο χαμόγελο, ἕνα χλιαρό χειροκρότημα, ἤ ἕνα εἰκονικό δάκρυ. Ἡ ἐξαιρετική οἰκονομία αὐτῆς τῆς διαδικασίας δημιουργεῖ εὐχαρίστηση καί αὐτό εἶναι πού ἔχει σημασία γιά ἕνα ἄτομο σέ κατατονική κατάσταση.

Μιά καθιερωμένη κοινωνία ἐπιβάλλει σέ ὅλα τά μέλη της τό ἴδιο μέσο ἀντίληψης. Ἡ διαδικασία περιλαμβάνει μιά τεχνητή και βραχύβια διάλυση τοῦ ἐγώ ἐπιτυγχάνοντας τήν σταδιακή ἀποξένωση τοῦ ἀτόμου ἀπό τόν ἴδιο του τόν ἐαυτό καί ὑποδαυλίζει τήν κατατονία σάν φυσιολογικό τρόπο συμπεριφορᾶς. Ὁ κατατονικός, δένοντας τά χέρια του πίσω ἀπό τό κατάρτι ὅπως ὁ Ὀδυσσέας, δεσμεύει τή φύση του ὧστε νά μήν ὑποκύψει στό τραγούδι τῶν σειρήνων ἐλέγχοντας τίς ἀνάγκες του. Ἔτσι οἱ σύγχρονοι κατατονικοί -ὑποτιθέμενοι αὐτόνομοι κάτοχοι τοῦ ἐαυτοῦ τους- καθίστανται μαριονέτες ἑνός συστήματος πού ἀντικαθιστᾶ τίς οὐσιαστικές ἀνθρώπινες σχέσεις μέ φετίχ ἐπιτυχίας. Συναισθηματικές διαθέσεις ὅπως ἡ δυσαρέσκεια, ἡ μελαγχολία, ἡ ἀποστασιοποίηση, ἡ κατάθλιψη γίνονται ἀντικείμενο ἐκμετάλευσης ἀπό πολιτικούς δημαγωγούς, διαφημιστές, καί τήν βιομηχανία ψυχαγωγίας, γιά νά προάγουν συγκεκριμένες πολιτικές ἤ ἀχαλίνωτο καταναλωτισμό. Ὁ τελικός σκοπός τῆς προβολῆς τῆς κατατονίας ὥς φυσιολογικῆς συμεριφορᾶς δέν εἶναι ἡ καταπίεση καί ὁ ἀποκλεισμός τῆς ἀλήθειας, ἀλλά μᾶλλον ἡ συγκρότηση τοῦ ἀτόμου ὥς παθολογικοῦ ὑποκειμένου, στό ὁποῖο στήν καλύτερη περίπτωση μποροῦν νά παρασχεθοῦν μεμονωμένες και προσωρινές “θεραπεῖες” ὅπως διακοσμητικά συμπεριφορᾶς, ἤ νά ἀποτελέσουν ἀντικείμενο φαντασμαγορικῶν δημοσιογραφικῶν ἀναλύσεων κλπ.

Ὁ αὐθορμητισμός λέγουν πολλοί ἀφελεῖς εἶναι ἡ οὐσία τῆς ψυχῆς. Ἡ ψυχή, ὑποστηρίζουν, ἀσχολούμενη κυρίως μέ τά δεινά τῆς ὕπαρξης, ἐκφράζει καινοτομία. Δέν εἶναι μιά διαρκής ὀντότητα πού κατοικεῖ στό ἀνθρώπινο μυαλό ἤ τό σῶμα. Εἶναι μιά πτυχή τῆς ὕπαρξής μας πού μᾶς δίνει τή δυνατότητα νά προχωρήσουμε πέρα ἀπό τήν ἁπλή ἐνατένιση τῶν γεγονότων, ἤ τίς κρίσεις περί ἀληθείας καί ψεύδους. Ἡ ἀντίληψη τῆς πραγματικότητας δέν μπορεῖ νά εἶναι ποτέ ἡ ἴδια γιά ὅλους καθώς εἶναι προϊόν νέων ἐμπειριῶν, γνώσεων, καί σκέψεων καί καθίσταται δυνατή μέσω τῶν λειτουργιῶν μιᾶς περιστασιακῆς ψυχῆς πού ἐπιτρέπει τόν αὐθορμητισμό.

Κατά συνέπεια ἡ συνειδητοποίηση τῆς ἀνάγκης ὕπαρξης αἰσθητηρίων πού ἐπιτρέπουν τήν ἀκριβή ἀντίληψη τῆς πραγματικότητας εἶναι ἴσως ὁ πυρήνας στόν ὁποῖο θά πρέπει νά ἐστιάσει τήν προσοχή της ἡ ἀντίσταση στήν πολιτική κρεατομηχανή.

Ἀνύψωσις

Ἕνα “Παγκόσμιο Τραπεζικό Κράτος” καθορίζει τό μέλλον καί ἐλέγχει αὐστηρά τόν παγκόσμιο ἀνθρώπινο πληθυσμό. Οἱ μέθοδοι διακυβέρνησης περιλαμβάνουν τήν εὐγονική, τόν κοινωνικό προγραμματισμό, καί τήν μαζική κατανάλωση – ἀγαθῶν, ὑπηρεσιῶν, καί γνώσεων οἱ ὁποῖες ἔχουν παραχθεῖ ἀπό προσεκτικά ἐλεγχόμενα ἰδρύματα μετατροπῆς τῆς ἱστορίας καί τῆς τρέχουσας πραγματικότητας. Ἡ ἀπαγόρευση ἀντιρρήσεων καί ἡ συναίνεση τῶν μέσων ἐνημέρωσης καί ἑνός μεγάλου μέρους τοῦ πληθυσμοῦ γιά τίς χρησιμοποιούμενες μεθόδους ὁδηγεῖ στήν ἀδυναμία νά μπορεῖ κανείς νά συλλάβει τίς ποιοτικές ἐμπειρίες πού εἶναι ἀπαραίτητες γιά τήν δημιουργία τοῦ ἐννοιολογικοῦ πλαισίου μέσω τοῦ ὁποίου μπορεῖ νά κανανοήσει τόν ἑαυτό του καί τόν κόσμο. 

Τό “Παγκόσμιο Τραπεζικό Κράτος” παρέχει τήν πλατφόρμα πάνω στήν ὁποία ὁ καθένας μας ὀργανώνει τούς φόβους καί τίς ἀνησυχίες τῆς σύγχρονης ζωῆς: τεχνολογική εξατομίκευση (αὐτό πού συνδέει τά πάντα μέ τά πάντα δέν εἶναι πλέον ἡ ψυχή ἀλλά ἕνα ψηφιακό δίκτυο), ἀκρίβεια (στό ραδιόφωνο λέγουν πώς ἀέρας, νερό, θέατρα, κινηματογράφοι, αἴθουσες συναυλιῶν, καταστήματα τροφίμων καί ἔνδυσης εἶναι ἀνοιχτά καί διαθέσιμα, ἀλλά ἡ πρόσβαση ἀδύνατη), ἀπώλεια συναισθηματικῆς σύνδεσης (τό ἄνοιγμα πονάει, τό κλείσιμο προστατεύει), παθολογική κόπωση (ὅλοι δυνητικά εἶναι ἄρρωστοι καί προσδιορίζουν τά ἴδια  συμπτώματα), ρομαντική ἀπελπισία (ποιά εἶναι τά νεκρά εἴδη; ἡ ποίηση, ἡ μουσική, ἡ ζωγραφική), καί ἐπίμονη φαντασιοπληξία (τό νά λέει κανείς ὡραῖα ψέματα στόν ἑαυτό του εἶναι ὁ μόνος τρόπος πού μπορεῖ νά χρησιμοποιήσει γιά νά σχεδιάσει μιά ἐλπίδα στό κεφάλι του). Ἡ μειοψηφία πού ποθεῖ νά ἔχει τήν ἐπιλογή νά σκέφτεται, νά συμπεριφέρεται καί ἀκόμη καί νά βιώνει συναισθήματα ὅπως προσωπικά ἐπιθυμεῖ εἶναι ἕνα πρόβλημα. Ἡ διαχείρηση αὐτῶν τῶν φαινομένων ἐφαρμόζεται μέ ἐπιδόματα ψυχεδελικῶν σκευασμάτων. Μισό γραμμάριο γιά μισές διακοπές, ἕνα γραμμάριο γιά ἕνα Σαββατοκύριακο, δύο γραμμάρια γιά ἕνα μακρυνό ταξίδι στήν πανέμορφη Δύση, τρία γραμμάρια γιά μιά σκοτεινή αἰωνιότητα στό φεγγάρι.

Μακάρι νά μπορέσουμε ὅλοι νά βροῦμε τόν Καροῦζο μας.

Ἡ ἔναστρη φωτεινότητα

Ὁ ἄνθρωπος ποὺ εἰσόρμησε πιὰ στὴν ἀπώτερη θλίψη
μὲ δίχως ἔστω ἕνα τριαντάφυλλο
μ᾿ ἐκεῖνα τ᾿ ἀκατέργαστα στὴν ὤχρα μεινεσμένα μάτια
στὸ μισοσκέπαστο ἐρημόκκλησο σέρνοντας
τή μεγάλη ἀνάπηρη σιωπὴ στὸ καροτσάκι τῆς ὁμιλίας
ἀνέκαθεν ἤξερε τὴν ἄσωστη κατάσταση-: πὼς εἴμαστε
καθημαγμένοι ἐρασιτέχνες τοῦ Πραγματικοῦ
μ᾿ ἕνα μυστήριο ποὺ βεβηλώνει τὴ διάνοια διχάζοντας
πρίν ἡ δορὰ τῆς θάλασσας σηκώσει τό ἀνάστημα τοῦ Ἅδη.

Πολύκρουνη ἡ θύελλα σπάζει τὰ ματογυάλια της κι ὁ μέγας
τρόμος ἀδράχνει τὰ μελλούμενα
σχηματίζοντας ἀποστήματα στὴ μνήμη.
Κατάχαμα τῆς ἀσίγαστης σιγῆς ἕνα κινούμενο
κειμήλιο-σκουλῆκι.

Ἡ ζωὴ ποὺ μικραίνει: ἡ μεγάλη ἀλήθεια.
Στὸν ὁποὺ πιάνει τὸ τσαπὶ γίνεται τσάπισμα
στὸν ὁποὺ πίνει τὸ νερὸ γίνεται πιόμα.
Ἔρχεται ἔαρ ἀειπάρθενο προφέροντας ἀρώματα
κρατεῖ μία κατάμαυρη λεπτότατη κλωστὴ
στὰ ὕπαιθρα τῆς νύχτας
τὸ σημεῖο τοῦ γκιώνη ποὺ εἶν᾿ ἄγνωστο πέρα...

Στήν κοσμάρα μου

Μιά παρεούλα σύγχρονων πολιτικῶν, γόνων ἐπιφανῶν οἰκογενειῶν, ἐγκαθίσταται σέ ἕνα ἀστραφτερό παλάτι. Τό καθένα μέλος τῆς παρεούλας εἶναι τοποθετημένο στόν δικό του ξεχωριστό τελευταῖας τεχνολογίας κινητό θάλαμο ὀξυγόνου καί μετακινεῖται ἀπό δωμάτιο σέ δωμάτιο τοῦ παλατιοῦ γλιστρώντας πάνω στό ὑλικό πού παράγουν βλενοπαράγωγοι κατεργαραίοι πού προτιμοῦν τήν ἀναξιοπρεπή ζωή στό ἐσωτερικό τοῦ παλατιοῦ ἀπό τήν ἀξιοπρέπεια τοῦ νά ζοῦν στά σκαλοπάτια τῆς εἰσόδου του. Ὁ κάθε ἕνας κινητός θάλαμος εἶναι ἐφοδιασμένος μέ ἕνα ἀσύρματο βιντεοτηλέφωνο πού δίνει τή δυνατότητα σέ κάθε μέλος τῆς παρεούλας τῶν πολιτικῶν νά βρίσκεται σέ διαρκή ἐπαφή μέ τά ταριχευμένα πτώματα τῶν προγόνων του. Οἱ σχέσεις μεταξύ τῶν μελῶν τῆς παρεούλας βασίζεται στό ὑγιές σύστημα τοῦ ἀμοιβαίου ἐκβιασμοῦ, σύμφωνα μέ τό ὁποῖο ὁ κάθε συμμετέχων σέ αὐτή τήν πολιτική ὁμάδα γνωρίζει τό βρώμικο ἡρωϊκό παρελθόν τῶν ἄλλων καί ἐκεῖνοι γνωρίζουν τό δικό τους. Ἕνας ἔντιμος ἀσήμαντος πολιτικός εἶναι ἄχρηστος σέ αὐτά τά ὑγιῆ συστήματα. Ὅπου ὑπάρχει βρωμιά πολλά χέρια βυθίζονται μέσα της καί στήν περίπτωση πού κάτι πάει στραβά ὅλα διορθώνονται μέ μιά μεγαλόσχημη τηλεοπτική ἐμφάνιση καί τήν ἐκφορά ἑνός ἀποπληκτικοῦ μονολόγου κάποιου μέλους τῆς παρεούλας ὧστε τελικῶς ὅλοι ἥσυχα νά ἐπανέρχονται στά “καθήκοντά” τους.

Προκειμένου νά βρεθεῖ χῶρα γιά τήν ἐγκατάσταση τοῦ παλατιοῦ ἡ παρεούλα ἀναθέτει τήν ἐξεύρεση κατάλληλης περιοχῆς σέ κρατικούς ὑπαλλήλους διαφόρων χωρῶν, οἱ ὁποῖοι χρησιμοποιοῦν μή ἐπανδρωμένα ἀεροχήματα γιά νά ἀνιχνεύσουν ἐξαθλιωμένους τόπους στούς ὁποίους κατοικοῦν ἄνθρωποι μέ ὑποβαθμισμένη γλῶσσα, παρωχημένο θρήσκευμα, ξεχασμένο ἱστορικό παρελθόν, ἀλλά μέ παθητική διάθεση εὔκαμπτου συμβιβασμοῦ στίς σύγχρονες τάσεις στήν τεχνολογία, στίς ἀναπροσαρμοσμένες γνώσεις, στήν ἔνδυση, κλπ. Εἶναι σαφές πώς ἡ χρήσις διαφόρων τύπων κρεατομηχανῆς ἔχει προσφάτως κάνει θαύματα ὅσον ἀφορᾶ τήν ὁμογενοποίηση τῶν ἐγκεφάλων τῆς πλειονότητος τοῦ πληθυσμοῦ τοῦ πλανήτη ἀπαλλάσοντάς τον ἀπό τά ἐνοχλητικά ἰδιαίτερα χαρακτηριστικά τῆς γλώσσης, τοῦ θρησκεύματος, τοῦ διαιτολογίου, τῶν καθημερινῶν συνηθειῶν, τῆς ἀλληλεπιδράσεως μεταξύ τῶν κατοίκων τῆς ἴδιας γειτονιᾶς.

Τό δεύτερο στάδιο τῆς ἐγκατάστασης περιλαμβάνει τήν ἀνάθεση σημαντικῶν καθηκόντων στόν κρατικό μηχανισμό τῆς χῶρας “στόχου”, σέ ὑποδεκανεῖς, τῶν ὁποίων ὁ ρόλος ἀναβαθμίζεται λόγω τῆς σημαντικῆς προσφορᾶς τους σέ ἀλλεπάλληλες θηριωδίες ἐναντίον ἀσήμαντων πτωχῶν ὑπηκόων. Ὁ ρόλος τῶν ὑποδεκανέων στίς ἀλλεπάλληλες θηριωδίες δέν εἶχεν ὥς ἀποτέλεσμα τόν ἐξευτελισμό καί τήν ντροπή, πού ἀποτελοῦν μειονέκτημα γιά τήν κατάληψη σημαντικῆς κρατικῆς θέσεως ὅπως ἐπιμένουν οἱ ἀμετανόητοι, ἀσήμαντοι, πτωχοί ὑπήκοοι, ἀλλά λόγω ἀκριβῶς αὐτῶν τῶν χαρακτηριστικῶν τοῦ ἐνδόξου παρελθόντος των οἱ ὑποδεκανεῖς ἐπιβραβεύονται ἀναβαθμιζόμενοι. Σαφῶς αὐτές οἱ ἀποφάσεις ἔχουν πολλαπλά ὀφέλη. Ἀφενός ὁ ἐκφοβισμός πού προκαλοῦν οἱ θηριωδίες συμβάλλει τά μέγιστα στήν ἀποδοχή τῶν νέων δεδομένων ἀπό τούς ὑπηκόους καί ἀφετέρου στίς ἀντιρρήσεις μπορεῖ νά δώσει κανείς ὀνόματα (ἰδιορρυθμία, γραφικότης, φαντασιώσεις, ψέματα, συνωμοσίες, λαϊκισμός κλπ.) ὑπογραμμίζοντας ἔτσι τήν παντοδυναμία τῆς ἡγετικῆς παρεούλας.

Καλλιτεχνικά ὅμως αὐτή ἡ θεατρική παράσταση ἐμφανίζει ρωγμές. Ἔρχεται ἄς ποῦμε ἡ Ἀνάσταση καί ἀκολουθεῖ ἡ ὀρθόδοξη Λαμπρή. Τό πρόβλημα μέ τήν ὀρθοδοξία εἶναι πώς δέν ἐπιδιώκει τήν ἐπιβολή ἐξωτερικῶν χαρισμάτων, οὔτε τήν ὑποβολή ὁποιασδήποτε ἐξωτερικῆς αἰσθηματικότητος. Ὁ ὀρθόδοξος εἶναι πιστός ἐνώπιον τοῦ ἐαυτοῦ του καί αὐτή ἡ διαστροφή δημιουργεῖ μεγάλες δυσκολίες. Οἱ θρησκεῖες ἐξαρτοῦν τήν ἐπιβολή τους ἀπό τήν ἔνταση ἐξωτερικῶν συγκινήσεων. Ἡ ὀρθοδοξία ἐν ἀντιθέσει προϋποθέτει διέγερση συγκινήσεων μόνον ἐκ τῶν ἔσω. Ἡ διαδικασία αὐτῆς τῆς ἐσωτερικῆς διέγερσης συγκινήσεων ἀπαιτεῖ χαρακτῆρα καί προσωπικότητα καί δίνει ἔναυσμα στίς περιπέτειες τῆς ἐλεύθερης σκέψης καί αἴσθησης. Αύτή ἡ ἐλευθερία συμπλέει μόνον μέ ὅ,τι εἶναι οὐσιαστικό καί ἀληθές. Ἡ ἐξαπάτηση ὑπό αὐτές τίς συνθῆκες καθίσταται δύσκολη καθώς οἱ γελοιότητες, οἱ ἀνατροπές καί οἱ παλινωδίες δέν μποροῦν νά ἀντικασταθοῦν μέ ἐκφοβισμούς, ἤ μέ τελετουργίες καί θεάματα. Εἶναι λοιπόν σαφής ἡ ἀναγκαιότης τῆς ἀπο-ὀρθοδοξοποιήσεως τῆς περιοχῆς στήν ὁποῖα σχεδιάζεται ἡ ἐγκατάστασις τοῦ παλατιοῦ τῆς παρεούλας καί πρός τήν κατεύθυνση αὐτή καταβάλλονται ἀδιάκοπες προσπάθειες.

Τώρα μιλῶ στόν ἐαυτό μου ἀλλοιώτικα

Στήν Πολιτεία ὁ Πλάτων ἀφηγεῖται τήν ἱστορία τοῦ μαγικοῦ δαχτυλιδιοῦ τοῦ Γύγη, ἑνός βοσκοῦ πού ἐνῶ φροντίζει, καί καθοδηγεῖ τό κοπάδι του ξαφνικά βλέπει τή γῆ νά σείεται καί νά ἀνοίγει στά δύο. Ὁ Γύγης ἀρχικά ταράζεται ἀλλά καθώς σταδιακά ἀρχίζει νά συνέρχεται πλησιάζει κοντά στό χάσμα καί γεμάτος περιέργεια βάζει τό κεφάλι του μέσα ἀπό ἕνα ἄνοιγμα καί βλέπει ἕναν γίγαντα νά κοιμᾶται. Τήν προσοχή τοῦ Γύγη αἰχμαλωτίζει ἕνα κόσμημα στό δάχτυλο τοῦ γίγαντα πού τό ἁρπάζει γρήγορα καί φεύγει. Στή συνέχεια ὅταν συναντᾶ τούς ἄλλους βοσκούς φορᾶ τό δαχτυλίδι, πού τοῦ προσθέτει κάλλος, γοητεία, κῦρος, καί τιμή ἐλπίζοντας πώς θά πλανέψει τούς συναδέλφους του καί θά τούς κάνει νά ἀλλάξουν γνώμη γι’ αὐτόν καί νά τόν ἐμπιστευτοῦν. Στή συνάντηση αὐτή διαπιστώνει πώς τό δαχτυλίδι αὐτό κάνει τόν χρήστη του ἀόρατο. Τή στιγμή πού ἀντιλαμβάνεται τήν μαγική δύναμη τοῦ δαχτυλιδιοῦ ὁ Γύγης άρχίζει νά σκέπτεται τί θά ἔπρεπε νά κάνει. Νά ἐπιβάλλει τή θέλησή του μέ τήν ἐξουσία πού τοῦ δίνει τό δαχτυλίδι, ἤ νά μείνει ὁρατός, ἐξουσιάζοντας ὄχι τούς ἄλλους ἀλλά τόν ἐαυτό του, τά πάθη του, τά ἔνστικτά του; Ὁ Πλάτων θεωροῦσε ὅτι δίκαιος ἄνθρωπος εἶναι ἐκεῖνος τοῦ ὁποίου οἱ πράξεις δέν ἀλλάζουν ἀκόμη καί ὅταν εἶναι ἀόρατος.

Κάπως ἔτσι ξεκίνησε ἡ ἰδεολογία τῆς διαφάνειας, σύμφωνα μέ τήν ὁποῖα ἡ χρηστή διακυβέρνηση ἀκολουθεῖ τούς κανόνες τῆς πλήρους διαφάνειας. Ἡ ἀπόλυτη διαφανής κοινωνία ἀπαιτεῖ τή διαβίωση σέ γυάλινα σπίτια. Ἔτσι ἡ τέλεια κοινωνία εἶναι ἐκείνη ὅπου οἱ πολίτες κατοικοῦν σέ ἕνα κόσμο κατασκευασμένο ἀπό γυαλί. Τά παράθυρά μας εἶναι διαφανή, δουλεύουμε σέ γυάλινους πύργους, μέσα σέ γυάλινους κύβους, σέ “open plan” γραφεῖα, ὅπου ὁ καθένας μπορεῖ νά “ἐνημερωθεῖ” γιά τή δουλειά ὅλων τῶν ἄλλων. Ὁ γυάλινος κύβος δέν ἐπιτρέπει σκοτεινές γωνίες, μυστικούς χώρους, διαφυγή ἀπό τό Πανοπτικό βλέμμα. Ζοῦμε σέ κυκλικές φυλακές, ὅπου τό ἐσωτερικό κάθε κελιοῦ εἶναι ὁρατό ἀπό ἕνα κεντρικό παρατηρητήριο στό ὁποῖο κάθονται οἱ Φρουροί. Δέν ἔχουμε ἄλλωστε τίποτα νά κρύψουμε ὁ ἕνας ἀπό τόν ἄλλο. Γίνονται ἐκλογές, ἀλλά γιά λόγους διαφάνειας, ἡ μυστική ψηφοφορία ἔχει ἐξοριστεῖ καί ἔτσι κάθε πολίτης ψηφίζει ἀνοιχτά τόν ἐν ἐνεργεία Εὐεργέτη. Ἔτσι ἡ τέλεια κοινωνία μας ἔχει ἀπαλλαγεῖ ἀπό τούς κλέφτες, τούς φοροφυγάδες, καί τήν ὀκνηρία τῶν συμπολιτῶν μας.

Εἶναι ὅμως σαφές πώς δέν χρειάζονται ἐπιθεωρητές φυλακῶν πού νά βλέπουν τά πάντα γιά νά ἐξασφαλίζεται ὁλοκληρωμένη ἐπιτήρηση. Οὔτε Μεγάλος Ἀδελφός, οὔτε Εὐεργέτης. Ἀντ' αὐτοῦ, ἕνα δίκτυο πειθαρχικῶν μέτρων ριζωμένων στά ἐκπαιδευτικά καί ἰατρικά μας συστήματα δημιουργοῦν ἕνα δίκτυο ἐπιτήρησης, ὅπου ὅλοι παρακολουθοῦν ὅλους. Κάθε ἄτομο τελικά ἐπιλέγει ἐλεύθερα ἕνα καθεστώς φροντίδας γιά τόν ἐαυτό του, διατηρώντας καλή ὑγιεινή, συμμετέχοντας σέ ρουτίνες γυμναστικῆς, ἀκολουθώντας ἀσκήσεις διατήρησης καλῆς ὑγείας, ἀποκηρύσσοντας κακές συνήθειες, καί συμμορφούμενο μέ τούς κοινωνικούς κανόνες. Ἔτσι ἕνας καλοπροαίρετος στόχος συνέβαλε στή διάβρωση, ὄχι τοῦ ἰδιωτικοῦ, ἀλλά τοῦ δημόσιου τομέα. Ὁ δημόσιος τομέας ἔχει ἐξαφανιστεῖ καί ἀντιμετωπίζεται ὡς ἰδιωτικός καί ὅταν τό ἰδιωτικό εἰσάγεται στόν δημόσιο χῶρο – ὅταν παρουσιάζουμε δημόσια αὐτό πού κανονικά προορίζεται γιά τό ἰδιωτικό – μπαίνουμε στόν κόσμο τῆς πορνογραφίας καί ἡ πορνοποίηση τῆς πολιτικῆς γίνεται κανόνας.

Ὁ καταναγκασμός πρός τή διαφάνεια δέν σταματᾶ στήν ἐπιφάνεια. Τό ἔξυπνο τηλέφωνο μᾶς κάνει διαφανεῖς, καθώς εἴμαστε πάντα σέ ἐτοιμότητα, πάντα διαθέσιμοι, πάντα ὑπόλογοι, καθώς ἀφήνουμε ἕνα ἀνιχνεύσιμο ἴχνος κειμένων καί φωτογραφιῶν, τά ὁποῖα ἀνεβάζουμε σέ δημόσιες πλατφόρμες προκειμένου νά ἐπιμεληθοῦμε τή “διαφανή” διαδικτυακή μας εἰκόνα. Ἡ ἰδεολογία τῆς διαφάνειας ἔχει γίνει τόσο πειστική ὧστε ἡ πεποίθηση πώς ἀναλφάβητος εἶναι τό ἄτομο πού δέν ξέρει πώς νά χρησιμοποιήσει ἕνα ἔξυπνο τηλέφωνο εἶναι κοινῶς ἀποδεκτή. Ἔτσι τά ἔξυπνα τηλέφωνα μᾶς ἔχουν καταστήσει τρόφιμους ἑνός Ψηφιακοῦ Πανοπτικοῦ βλέμματος στό ὁποῖο ἐκθέτουμε τούς ἐαυτούς μας οἰκειοθελῶς. Καθώς ἀποκαλύπτουμε τίς ἐπιθυμίες μας καί σχολιάζουμε στά κοινωνικά δίκτυα, πτυχές τοῦ ἐαυτοῦ μας πού ἦταν κρυμμένες, πιθανῶς ἀκόμη καί ἀπό τόν ἐαυτό μας, γίνονται διαφανεῖς καί ἐπομένως ὁρατές στούς ἀλγόριθμους τοῦ μηχανήματος. Ἔτσι ἀπό καταναλωτές γινόμαστε προϊόντα πού πωλοῦνται στήν ἠλεκτρονική οίκονομία. Μέ αὐτή τήν ἁπλή διαδικασία, ἐπιτυγχάνεται ἀπόλυτη διαφάνεια. Δέν ὑπάρχουν πιά σκοτεινά μυστικά, γιατί δέν ὑπάρχει πιά ἐσωτερική ζωή.

Ἡ διαφάνεια ὅμως πού εἰσβάλλει στήν ἰδιωτική ζωή, σκοτώνει τόν αὐθορμητισμό καί στερεῖ ἀπό τό ἄτομο τήν ἐσωτερικότητα. Ἡ ἀδιαφάνεια πρέπει νά προστατευθεῖ. Ἄν ἀποτύχουμε νά δεχτοῦμε τό ἀδιαφανές, ἀποτυγχάνουμε νά ἐκτιμήσουμε τήν θαυμαστή ἐτερότητα τοῦ Ἄλλου. Ὅταν καταφέρουμε νά ὑπερκεράσουμε τήν ναρκισσιστική ἀπαίτηση ἡ διαφορά τοῦ Ἄλλου νά συμμορφωθεῖ στή διαφάνεια τῆς δικῆς μας νόρμας, συνειδητοποιοῦμε ὅτι δέν χρειάζεται νά κατανοήσουμε πλήρως τόν Ἄλλο γιά νά τόν σεβαστοῦμε. Ἀκόμα καί μέρη τοῦ ἐαυτοῦ μας θά πρέπει νά παραμείνουν σκοτεινά γιά τόν ἐαυτό μας καθώς χάνοντας τήν ἐσωτερικότητά μας σκοτώνουμε τήν δημιουργικότητά μας. Στήν ἐποχή τῆς
διαφάνειας, ἡ ἐσωτερικότητα, ἡ μυστικότητα, καί ἡ ἐρμητική ἀπόκρυψη εἶναι μορφές ἀντίστασης.

Δίχως χρόνο [4]

Ἐπιχρυσωμένοι ὁλιγάρχες, δισεκατομμυριοῦχοι σεΐχηδες καί θεότητες τῆς Silicon Valley καθοδηγοῦν τό ἀνθρώπινο μέλλον δημιουργώντας ἐρπετοειδεῖς νόες. Θερμοβαρικές βόμβες λιώνουν τά ἐμπορικά κέντρα καί πυρκαγιές μαίνονται στούς πυρηνικούς ἀντιδραστῆρες. Οἱ ὑπεράνθρωποι ἐπικυρώνουν τή δύναμή τους ἐφευρίσκοντας συνεχῶς τρόπους νά “διασώζουν” τούς ἀνθρώπους ἀπό τήν ἀνθρωπιά τους. Τό παρελθόν καί τό παρόν συνθλίβονται γιά νά δημιουργηθεῖ ἕνα δῆθεν εὐτυχισμένο μέλλον. Πολιτικοί, οἰκονομολόγοι, διανοούμενοι, παπᾶδες, ὅλοι τό ἴδιο πολεμοκάπηλοι, παγιδευμένοι δίχως ὅραμα στή μέση τῆς ἐρήμου τήν ὁποῖα δημιούργησαν, τρέχουν ἀλαφιασμένοι γύρω καθησυχάζοντας τούς ἐγκληματίες ὅτι εἶναι οἱ καλύτεροι φίλοι τους. Τό μοναδικό διανοητικό πλαίσιο ἀνάκαμψης πού ἔχουν νά προσφέρουν εἶναι ἡ περαιτέρω ἐξαθλίωση τῶν μαζῶν μέ φόντο τόν πυρηνικό ἀνταγωνισμό Ἀνατολῆς-Δύσης.

Καλή Ἀνάσταση μέ λέει μέ τρεμάμενη φωνή. 
 

The Human Abstract

Ἡ Συμπόνια δέν θά ὑπῆρχε πιά
Ἄν δέν κάναμε κάποιον φτωχό.
Καί τό Ἔλεος δέν θά μποροῦσε πιά νά ὑπάρχει,
Ἄν ὅλοι ἦταν τόσο εὐτυχισμένοι ὅσο ἐμεῖς.

Καί ὁ ἀμοιβαῖος φόβος φέρνει τήν Εἰρήνη,
Μέχρι νά γιγαντωθοῦν οἱ ἐγωϊστικές ἀγάπες.
Τότε ἡ Ἀγριότητα πλέκει μιά παγίδα
Καί ἀπλώνει τά δολώματά της μέ προσοχή.

Κάθεται μέ ἱερούς φόβους
Καί ποτίζει τά χώματα μέ δάκρυα.
Τότε ἡ ταπεινοφροσύνη ριζώνει
Κάτω ἀπό τό πόδι της.

Σύντομα ἀπλώνεται ἡ θλιβερή σκιά
Τοῦ Μυστηρίου πάνω ἀπό τό κεφάλι της.
Καί ἡ κάμπια καί ἡ μύγα
Τροφοδοτοῦν τό Μυστήριο.

Καί φέρνει τόν καρπό τῆς Ἐξαπάτησης,
Ροδοκόκκινο καί γλυκό γιά νά τό φᾶς,
Καί τό Κοράκι φτιάχνει τή φωλιά του
Στήν παχιά σκιά της.

Οἱ Θεοί τῆς γῆς καί τῆς θάλασσας,
Ἀναζήτησαν τή Φύση γιά νά βροῦν αὐτό τό δέντρο
Ἀλλά ἡ ἀναζήτησή τους ἦταν μάταιη.
Μεγαλώνει μόνο μέσα στόν Ἀνθρώπινο Ἐγκέφαλο.

William Blake

 

Δίχως χρόνο [3]

 

-Ἐπιθυμίες, θλίψεις, μικρά καί μεγάλα προβλήματα, μικρές καί μεγάλες σκέψεις. Χαμένοι στίς πόλεις, μόνοι στούς λόφους. Μακρύς και κουρασμένος ὁ δρόμος τους. Ἔβαλαν πολλά χιλιόμετρα κάτω ἀπό τά τακούνια τους, γιά νά ἔρθουν κοντά μας, εἶναι οἱ σιδηροτροχιές μας, εἶναι οἱ σταθμοί μας, εἶναι ἡ βόλτα μας πάνω σέ χαλί, εἶναι ὁ οὐρανός μας, ὁ ἄνεμος πού φυσάει, τό χειμωνιάτικο φεγγάρι μας. Εἶναι οἱ λίγοι φίλοι πού μᾶς περιμένουν. Εἶναι τό ἀσπράδι τῶν βράχων τῆς Σαρωνίδας. Εἶναι λαμπερά μαργαριτάρια πεταμένα σέ χοιροστάσια, πού μετά ἀπό κάποιο ἰσχυρό κρότο καί ὑψηλές θερμοκρασίες βυθίστηκαν βαθιά στό ἔδαφος. 

-Προετοίμασε μέ κόπο τούς λυγμούς τῆς ἰσχύος. Εἴμεθα ἡ ἐξουσία ἐξεφώνησε. Ἐπιθυμίες, θλίψεις, προβλήματα, σκέψεις δέν ἀπαιτοῦνται. Δέν εἴμεθα οἱ σιδηροτροχιές, δέν εἴμεθα οἱ σταθμοί, δέν εἴμεθα ἡ βόλτα πάνω σέ χαλί, δέν εἴμεθα ὁ οὐρανός, ὁ ἄνεμος πού φυσάει, τό χειμωνιάτικο φεγγάρι. Εἴμεθα ὁ κεραυνός, εἴμεθα ἡ νύχτα, εἴμεθα τό σκοτάδι. Εἴμεθα κάμποσοι ψεῦτες πού μετά ἀπό ἀσήμαντα γεγονότα πάντα περιμένουν. Εἴμεθα σπουδαγμένοι διοικηταί ἐπιχειρήσεων, κύριον μέλημά μας εἶναι ἡ ἐξασφάλισις τοῦ κέρδους. Ἄλλωστε τί θά μποροῦσε νά κάνει κανείς ὅταν ὅ,τι ἀγγίζει μετατρέπεται σέ βλέννα; Τί λόγο νά ἐκφωνήσει στά ἐγκαίνια τοῦ νεκρομουσείου; Εἴμεθα ἀγορασμένα ψηφοδέλτια πού μετά ἀπό κάποιο ἰσχυρό κρότο καί ὑψηλές θερμοκρασίες ξεβράστηκαν σάν σκουλήκια στίς ὀθόνες.

Τό φῶς

Σήμερα γνωρίζουμε περισσότερα γιά τό σύμπαν ἀπό ποτέ. Γνωρίζουμε τό λόγο γιά τόν ὁποῖο τά ἀστέρια λάμπουν, πώς γεννιοῦνται, πώς γερνοῦν καί πεθαίνουν, καί μποροῦμε νά ἀντιληφθοῦμε τήν στροβιλιζόμενη κίνηση γαλαξιῶν, ἀόρατων μέ γυμνό μάτι. Ὡστόσο, λίγοι ἐνήλικες μποροῦν νά ἀναγνωρίσουν ἀκόμη καί τά πιό λαμπερά ἀστέρια, ἐνῶ τά περισσότερα παιδιά δέν ἔχουν γίνει ποτέ μάρτυρες μιᾶς ἔναστρης νύχτας, καθώς ἡ πλειοψηφία τοῦ παγκόσμιου πληθυσμοῦ ζεῖ σέ ἀστικές περιοχές, ὅπου τό τεχνητό φῶς ἀποκρύπτει τά ἀστέρια. Σπάνια σηκώνουμε τό βλέμμα μας στόν ουρανό, καί ὅταν τό κάνουμε βλέπουμε μόνο μιά χούφτα θαμπές ἀχτίδες φωτός.

Θά μποροῦσε νά ὑποστηριχθεῖ ὅτι ὁ τεχνητός φωτισμός εἶναι ἡ βιομηχανική καινοτομία πού ἔχει ἐπηρρεάσει βαθύτερα τήν ἀνθρώπινη ζωή. Κέρδισε τόν πόλεμο πολλῶν χιλιετιῶν ἐνάντια στό σκοτάδι, διώχνοντας τόν τρόμο τῆς νύχτας. τούς ἐφιάλτες του καί τά τέρατα του. Μόλις πρίν ἀπό λίγες δεκαετίες, ὅταν ἔπεφτε ἡ νύχτα, ὄχι μόνο σπίτια ἀλλά ὁλόκληρες πόλεις ἀποκλείονταν. Ἡ νύχτα ἐκατοικεῖτο ἀπό δαίμονες, καί ὁ Σατανᾶς φυσικά ἐξακολουθεῖ νά εἶναι ὁ “Πρίγκιπας τοῦ Σκότους”.

Ὁ φωτισμός τῶν πόλεων εἶναι πρακτική πού ἔχει ἐφαρμοστεῖ ἐδῶ καί πάνω ἀπό τρεῖς αἰῶνες, πολύ πρίν ἀπό τήν ἐφεύρεση τοῦ ἠλεκτρικοῦ φωτισμοῦ. Οἱ ἀρχαῖοι Ρωμαῖοι γνώριζαν τόν νυχτερινό φωτισμό, ἀλλά πέρασε μιά χιλιετία πρίν ἐμφανιστοῦν λάμπες πετρελαίου στούς δρόμους τῶν πόλεων. Δέν εἶναι ἴσως τυχαῖο ὅτι ὁ Διαφωτισμός συνδυάστηκε μέ τόν ἀστικό φωτισμό. Ὁ ὁρισμός του γιά τούς “Σκοτεινούς Αἰῶνες” μπορεῖ νά μήν ἦταν ἁπλῶς μιά μεταφορά.

Ἐξαφανίζοντας ὅμως τή νύχτα, ἀλλάζουμε τόν ρυθμό μέ τόν ὁποῖο παράγονται οἱ ὀρμόνες, ίδιαίτερα ἡ μελατονίνη, ἡ ὁποῖα συντίθεται ἀπό τά φωτοευαίσθητα κύτταρα τῆς έπίφυσης τοῦ ἐγκεφάλου ὅταν τό φῶς εἶναι περιορισμένο, καί ρυθμίζει τόν κύκλο τοῦ ὕπνου. Ἔτσι, ὑψηλά ἐπίπεδα μελατονίνης εἶναι φυσιολογικά κατά τούς χειμερινούς μῆνες, ἐνῶ τό ἀντίθετο ἰσχύει τό καλοκαίρι, ὅταν οἱ μέρες εἶναι μεγαλύτερες καί φωτεινότερες. Ἡ μελατονίνη ἔχει ἀντιοξειδωτικές ἰδιότητες, προκαλεῖ ὕπνο, ἐνισχύει τό ἀνοσοποιητικό σύστημα, μειώνει τή χοληστερόλη καί βοηθᾶ τή λειτουργία τοῦ θυρεοειδοῦς ἀδένα, τοῦ παγκρέατος, τῶν ὡοθηκῶν, τῶν ὄρχεων καί τῶν έπινεφριδίων. Ἐνεργοποιεῖ ἐπίσης ἄλλες ὀρμόνες ὅπως ἡ λεπτίνη, ἡ ὁποῖα μέ τή σειρά της ρυθμίζει τήν ὄρεξη. Ἡ νυχτερινή ἔκθεση στό τεχνητό φῶς ἀναστέλλει τήν παραγωγή μελατονίνης. Αὐτό μπορεῖ νά ἀποτελέσει αἰτία ἀϋπνίας καί ἐπομένως καί ἄγχους καί κατάθλιψης καί μέσω τῆς ἀπορρύθμισης τῆς λεπτίνης, παχυσαρκία. Εἶναι ἐπομένως κατανοητός ὁ λόγος γιά τόν ὁποῖο ἔχει δημιουργηθεῖ ὁ ὅρoς “φωτορύπανση” ἀλλά καί ὁ λόγος σχηματισμοῦ τῆς κοινότητος τῶν “ἐραστῶν τοῦ σκότους”.

Ὁ μικρός Ἰησοῦς λοιπόν ἐφέτος θά στερηθεῖ τόν χρυσό, τόν λίβανο καί τήν σμύρνα καθώς οἱ τρεῖς σοφοί μάγοι ἔχασαν τόν δρόμο ἐνῶ ταξίδευαν μέ τίς καμῆλες τους ἀναζητῶντας τόν στάβλο τῆς Βηθλεέμ ἀφοῦ τό ἀστέρι πού τούς καθοδηγοῦσε δέν ἦταν ὁρατό γιά ἕνα μεγάλο μέρος τῆς διαδρομῆς χαμένο πίσω ἀπό τό ἐκθαμβωτικό φῶς τῶν ἀστέρων τοῦ ποδοσφαίρου καί τό ἐκτυφλωτικό φῶς τῶν ἀστεριῶν τῆς σημαῖας τῆς Εὐρώπης.

Ἐπῆλθε λοιπόν ἡ ὧρα νά ἐξοικειωθοῦμε μέ τήν ἀπώλεια τοῦ ἔναστρου οὐρανοῦ πάνω ἀπό τό κεφάλι μας. Συμμορφωθεῖτε, ἡ μή συμμόρφωσις εἶναι ἀσθένεια. Μπορεῖ νά ἀποτελεῖτε πιθανές πηγές μετάδοσης. Σᾶς προσφέρονται εὐκαιρίες, ἐνσωματωθεῖτε μέ τούς ἐτερόφωτους, ἐπίγειους, καινοφανεῖς, στιλπνούς ἀστέρες.

Ὀρθοπεταλιά

Στήν ταινία τῆς Samira Makhmalbaf “Μαυροπίνακες” πλανόδιοι ἐκπαιδευτικοί ταξιδεύουν στίς ὀρεινές περιοχές τοῦ Ἰρανικοῦ Κουρδιστάν κουβαλώντας τεράστιους μαυροπίνακες δεμένους στήν πλάτη τους ἀναζητώντας μαθητές. “Ξέρετε νά γράφετε; Θά θέλατε νά μάθετε;” ρωτοῦν ὅσους συναντοῦν σέ σοβαρό καί λίγο ἐνοχλητικό ὕφος. Μερικοί ντόπιοι ὅταν τούς βλέπουν κρύβονται μέσα στά σπίτια τους καί ὅταν οἱ δάσκαλοι κτυποῦν τό παράθυρό τους ἐκεῖνοι ἤ τούς ἀγνοοῦν ἤ τούς λένε νά φύγουν καί νά τούς ἀφήσουν ἥσυχους.

Σύμφωνα μέ τήν ὀρθολογική ἐπιλογή τῶν οἰκονομικῶν πού κυριαρχεῖ τώρα στή δημόσια ζωή, ἡ γραφή καί ἡ ἀνάγνωση εἶναι “ἄχρηστες” καί σπατάλη χρόνου καί χρήματος. Αὐτό πού ἔχει σημασία δέν εἶναι τόσο ἡ μάθηση αὐτή καθεαυτή ἀλλά ἄν μέσω τῆς μάθησης αὐξάνει κανείς τίς πιθανότητες ἐξεύρευσης ἐργασίας μέ ἀρκετά ὑψηλό μισθό πού νά δικαιολογεῖ τή δαπάνη γιά τά δίδακτρα. Ἔτσι “καλή” μάθηση εἶναι ἐκείνη τῆς ὁποῖας ἡ σπατάλη γιά τήν πληρωμή τῶν διδάκτρων δικαιολογεῖται ἀπό τό ὕψος τοῦ μισθοῦ πού θά ἔχουν νά λαβαίνουν οἱ μαθητές μετά τήν ἀποφοίτησή τους. Μάλιστα πολλά παραδείγματα “ἐπιτυχημένων” δισεκατομμυριούχων ἐπιχειρηματιῶν συνηγοροῦν πρός τήν κατεύθυνση πώς ἡ μάθηση εἶναι ἀντιστρόφως ἀνάλογη μέ τήν ἀπόκτηση χρημάτων. Ἄλλωστε ἕνας παράγοντας πού συντείνει στήν ἀπομάκρυνση καί τήν ἀπομόνωση τῶν "μαυροπινακοφορέων" εἶναι πώς εἶναι ἀκατάλληλοι ὅσον ἀφορᾶ τήν προσέλκυση πελατῶν. Οἱ μαυροπίνακες λοιπόν προσφέρουν κάτι πού δέν μπορεῖ νά ποσοτικοποιηθεῖ ἄμεσα σέ ἕνα κοινό τό ὁποῖο εἶναι μή πεπεισμένο ἤ ἀπαθές.

Ἡ μάθηση βοηθᾶ στήν ἀποκρυπτογράφηση τῶν ἱστοριῶν πού λέμε στόν ἐαυτό μας χρησιμοποιώντας εὐφάνταστη συμπάθεια, ἄγρυπνο σκεπτικισμό καί κριτική σκέψη. Ἀνατρέπει τήν τάση μας νά ἐπιβάλλουμε μιά ψεύτικη νοικοκυροσύνη καί συνοχή στή ζωή μας καί αὐτή ἡ διαδικασία μᾶς κάνει τίς περισσότερες φορές νά νοιώθουμε ἄβολα. Κάτι πού ἀμφισβητεῖ τίς παρηγορητικές ἀφηγήσεις μιᾶς κοινωνίας γιά τόν ἐαυτό της, ἀναστατώνει καί ἐνοχλεῖ τούς ἀνθρώπους. Ἡ υἱοθέτηση ἐπαναπαυτικῶν κοινῶν ἐννοιῶν καί πεποιθήσεων μοιάζει μέ τήν ὁδήγηση ποδηλάτου. Ἄν ὁ ποδηλάτης ἐπικεντρώσει τήν προσοχή του στόν τρόπο μέ τόν ὁποῖο θά πρέπει νά δουλεύει τά πετάλια θά χάσει τήν ἰσορροπία του καί θά πέσει. Τό πέσιμο ἀπό τό ποδήλατο κάνει κάποιον νά φαίνεται ἀνόητος. Ἔτσι τίς περισσότερες φορές προτιμοῦμε νά μήν ἐξερευνοῦμε πολύ προσεκτικά τίς ἔννοιες πού διέπουν τίς δραστηριότητές μας. Ἁπλῶς συνεχίζουμε τήν ὀρθοπεταλιά.

Ἡ ἀπώλεια ὅμως τῆς προσοχῆς μοιάζει μέ τήν ἀπώλεια ἑνός οἰκοτόπου στόν φυσικό κόσμο – κάτι βαθύ καί ἐκτεταμένο πού συμβαίνει ἀποσπασματικά καί ἀπαρατήρητα. Οἱ περισσότεροι ἀπό μᾶς δέν δίνουμε σημασία στήν ἀπώλεια τοῦ λιβαδιοῦ μέ τά ἀγριολούλουδα πού ἔχει τώρα γίνει αὐτοκινητόδρομος, εἰδικά ὅταν ἀγνοοῦμε τήν ὕπαρξη τοῦ λιβαδιοῦ πρίν ἐμφανιστεῖ ὁ αὐτοκινητόδρομος. Δέν παρατηροῦμε πώς ὁ ἀριθμός τῶν ἀποδημητικῶν πτηνῶν ἤ τῶν ἐπικονιαστικῶν ἐντόμων μειώνεται, καθώς ἡ προσοχή μας βρίσκεται ἀλλοῦ. Τά πουλιά καί τά ἔντομα δέν ἀνακοινώνουν τήν ἀναχώρησή τους μέ ταρατατζούμ ὅπως οἱ βασιλεῖς. Ἡ προσεκτική διερεύνηση τῶν νοημάτων τῆς ζωῆς λοιπόν δέν εἶναι χάσιμο χρόνου, ἀκόμα κι ἄν ὅλo τό πολιτικό προσωπικό αὐτή τή στιγμή προσπαθεῖ νά μᾶς πείσει γιά τό ἀντίθετο. Ἡ ἁπλή ἐπιβίωσις εἶναι ἀνεπαρκής.

Ἡ Najla φιλοδοξεῖ νά μιμηθεῖ τούς σημερινούς παγκόσμιους ἡγέτες καί προσπαθεῖ νά κατανοήσει ποιές ἀκριβῶς εἶναι αὐτές οἱ δυνάμεις πού ὑπαγορεύουν τήν ἐκλογή τους ὧστε νά τίς προσεγγίσει. Αὐτοί πού εἶναι ὅμως ἐπικίνδυνοι δέν εἶναι οἱ σημερινοί ἡγέτες ἀλλά ἐκεῖνοι πού τούς ἀναδεικνύουν καί πρόσκαιρα τούς ὑποστηρίζουν ἐναλλάσοντάς τους στήν ἐξουσία.

Ταυροκαθάψια

Πλάτων: Μίνως
Σωκράτης: Ἦ καὶ λόγος σοι δοκεῖ εἶναι τὰ λεγόμενα, ἢ ὄψις τὰ ὁρώμενα, ἢ ἀκοὴ τὰ ἀκουόμενα; ἢ ἄλλο μὲν λόγος, ἄλλο δὲ τὰ λεγόμενα· καὶ ἄλλο μὲν ὄψις, ἄλλο δὲ τὰ ὁρώμενα· καὶ ἄλλο μὲν ἀκοή, ἄλλο δὲ τὰ ἀκουόμενα, καὶ ἄλλο δὴ νόμος, ἄλλο δὲ τὰ νομιζόμενα; 

Ὁ γιός τοῦ Μίνωος ὁ Ἀνδρόγεως κέρδισε ὅλα τά ἀθλήματα στούς Παναθηναϊκούς Ἀγῶνες πού διοργάνωσε ὁ Αἰγεύς ὁ βασιλιάς τῶν Ἀθηνῶν. Ὁ Αἰγεύς ἐξέλαβε τή νίκη τοῦ Ἀνδρογέως ὥς ταπείνωση καί ἔστειλε τόν Ἀνδρόγεω στόν Μαραθῶνα γιά νά ἀναμετρηθεῖ μέ ἕναν ταῦρο καί ἐκεῖ ὁ Ἀνδρόγεως σκοτώθηκε. Ὁ Μίνως θύμωσε καί κήρυξε τόν πόλεμο στήν Ἀθῆνα γιά νά ἐκδικηθεῖ τήν δολοφονία τοῦ γιοῦ του καί ζήτησε ἀπό τόν πατέρα του τόν Δία νά τιμωρήσει τούς Ἀθηναίους. Ὁ Δίας τόν συμβούλεψε νά προσφέρει εἰρήνη στούς Ἀθηναίους μέ ἀντάλλαγμα ἐκεῖνοι νά στέλνουν στήν Κρήτη ἐπτά νεαρούς ἄνδρες καί ἐπτά κορίτσια κάθε χρόνο γιά νά ἐκτρέφουν τόν Μινώταυρο.

Ὁ Μίνως γιά τόν λόγο αὐτό στήν Ἀθηναϊκή κοινωνία ἐθεωρεῖτο ὡς ἕνας σκληρός τύραννος καί ἄκαρδος ἐξολοθρευτής καί ὅταν ἄρχισαν οἱ θυσίες τῶν νεαρῶν Ἀθηναίων οἱ διαμαρτυρίες ἐστρέφοντο ἐναντίον του ὥς κύριου ὑπεύθυνου γιά τίς κατεστραμμένες τους ζωές καί καθόλου κατά τῶν ἰδεῶν πού προκάλεσαν τήν καταπίεσή τους. Ὅταν ὁ Θησεύς ἐνίκησε τόν Μινώταυρο μέ τήν βοήθεια τῆς Ἀριάδνης καί ἡ ἱστορία ὑποτίθεται εἶχε φτάσει στό τέλος της, ἐπιλύοντας καί καθιστώντας παρωχημένες τίς μεγάλες μάχες ἰδεῶν πού μάστιζαν τούς ἀνθρώπους γιά δεκαετίες καί αἰῶνες πρίν, ἡ διαπίστωση πώς οἱ ἰδέες χωρίς ἡγέτες ἀντικαταστάθηκαν τώρα ἀπό ἡγέτες χωρίς ἰδέες, κατέστη ὁλοφάνερη.

Ὁ Θησεύς τό πρωΐ σκυφτός στό γραφεῖο του μελετᾶ τρόπους νά ἐπαναφέρει τά πράγματα στήν προηγούμενη ἁρμονία. Τό μεσημέρι κόβει μιά φέτα ψωμί καί πίνει λίγο νερό καί μέχρι νά νυχτώσει ἀσκεῖται ἀδιάκοπα στήν παλιά Κρητική τέχνη τοῦ ταυροκαθάπτη.

Ἐξουσία

Ἐξουσία εἶναι ἡ δυνατότητα πραγματοποίησης ἀποφάσεων μέ βάση τόν νόμο καί τίς παραδόσεις. Πολιτική εἶναι ἡ δυνατότητα καθορισμοῦ τοῦ τί πρέπει νά πραγματοποιηθεῖ. Ἡ συνύπαρξη ἐξουσίας καί πολιτικῆς ἦταν στό παρελθόν ὁ τρόπος μέ τόν ὁποῖο τά πράγματα λειτουργοῦσαν μέ σχετική ἐπιτυχία. Ἐξουσία καί πολιτική λειτουργοῦσαν στό ἴδιο ἐπίπεδο καί συνυπῆρχαν στά πλαίσια τοῦ ἴδιου χώρου, τοῦ κυρίαρχου ἔθνους κράτους. Οἱ δύο πλευρές τοῦ διπόλου, ἀπό τήν μιά μεριά ἐξουσία-πολιτική καί ἀπό τήν ἄλλη οἱ πολίτες, γνώριζαν ὅτι ἡ μιά καθόριζε τήν ἄλλη καί ὑπῆρχε μιά ἀμοιβαία ἐξάρτηση. Αὐτή ἡ ἀμοιβαιότητα δέν ὑφίσταται πλέον.

Ἡ ὑπονόμευση τῆς ἰδέας τοῦ κυρίαρχου ἔθνους κράτους καί ἡ διεθνοποίηση τῶν οἰκονομικῶν ἐξουσιῶν διέρρηξαν  τήν συνύπαρξη ἐξουσίας-πολιτικῆς. Ἡ πολιτική ἀπομονωμένη πλέον ἀδυνατεῖ νά ἐξασφαλίσει τόν τρόπο μέ τόν ὁποῖο τά πράγματα ὁφείλουν νά πραγματοποιηθοῦν. Οἱ πολιτικοί εἶναι ἀνίκανοι νά τηρήσουν τίς ὑποσχέσεις τους πώς θά ὑπερασπιστοῦν τά συμφέροντα τῆς χώρας τους, ἐπειδή ὑπάρχουν πιέσεις πού εἶναι ἀπολύτως ἀδιάφορες γιά τά συμφέροντα, τίς ἐπιθυμίες καί τίς προτιμήσεις τῶν πολιτῶν κυρίαρχων χωρῶν. Ἀπό τήν ἄλλη ἡ διεθνοποίηση τῆς οἰκονομικῆς ἐξουσίας τήν ἀπάλλαξε ἀπό τόν πολιτικό ἔλεγχο. Μᾶλλον συμβαίνει τό παράδοξο ἡ διεθνοποιημένη οἰκονομική ἐξουσία νά ἀσκεῖ ἔλεγχο στήν πολιτική κυρίαρχων ἐθνῶν κρατῶν. Ἐάν οἱ πολιτικοί ἀποφασίσουν κάτι τό ὁποῖο δέν εἶναι ἀρεστό στούς ρυθμιστές τῶν διεθνῶν χρηματιστηρίων αὐτό πιθανῶς θά εἶναι καί τό τέλος αὐτῶν τῶν πολιτικῶν ἀλλά καί τῆς χώρας τους.

Ἀκούγεται συχνά πώς οἱ αὐξανόμενες ἀνισότητες καί ἀδικίες πού ἔγιναν ἀνεκτές ἀπό διεφθαρμένα κοινωνικά συστήματα πού λειτούργησαν πρός ὄφελος μειοψηφιῶν συνεισέφεραν στήν μεταστροφή τῶν πληθυσμῶν ἀπό ἀριστερές πρός δεξιές θέσεις. Δέν ὑπάρχει καμμιά τέτοια τάση. Αὐτό πού κατεξοχήν συμβαίνει εἶναι πώς ὁ καθένας μας ἔχει ἀφεθεῖ μόνος νά ἀντιμετωπίσει τήν κυρίαρχη ἰδεολογία μέ τούς μεμονωμένους πόρους του, τό περιορισμένο ταλέντο του καί τήν περιορισμένη εὐφυΐα του γιά νά βρεῖ λύσεις στά ἰδιωτικά του προβλήματα ἀδιαφορώντας γιά τά προβλήματα τῶν ἄλλων. Τἀ ὄρια μεταξύ τοῦ ἰδιωτικοῦ καί τοῦ συνόλου ἔχουν διευρυνθεῖ σέ τεράστιο βαθμό. Ἡ σημασία τοῦ ἰδιωτικοῦ συμφέροντος ἔχει ἐνισχυθεῖ καί συγχρόνως ἐκείνη τοῦ δημοσίου ἔχει δαιμονοποιηθεῖ ὡς ἀντίπαλο δέος καί ξένο. Τό ὁποῖο στήν πράξη σημαίνει ὅτι κανείς δέν ἐνδιαφέρεται γιά μιά καλή καί δίκαιη κοινωνία, ἀλλά ὁ καθένας μας κοιτᾶ νά βρεῖ μιά μικρή ἥσυχη γωνιά στόν σκληρό τοῦτο κόσμο. Οἱ ἀλλαγές ἀπό δεξιές σέ ἀριστερές θέσεις λοιπόν δέν ὑπαγορεύονται ἀπό μεταβαλλόμενες ἰδεολογίες τοῦ πληθυσμοῦ, ἀλλά ἀπό μιά διαφορετική δυναμική. Καθώς ἡ ἐλευθερία τοῦ ἀτόμου νά ἐνεργεῖ δέν προέρχεται ἀπό τήν ἐλευθερία καθεαυτή ἀλλά ἀπό τήν ἀσφάλεια πού κανείς νοιώθει νά ἐνεργεῖ, ἡ πεποίθηση πώς ἡ ἀσφάλεια αὐτή παρέχεται ἀπό δεξιούς κύκλους ἔχει πείσει πολλούς.

Τό πρόβλημα πού ἀντιμετωπίζει ἡ πολιτική στήν τρέχουσα περίοδο εἶναι πώς ἀδυνατεῖ νά βρεῖ τρόπο νά ἀρθεῖ στό ἐπίπεδο τῆς ἐξουσίας καί νά ἀναπτύξει πολιτικά ὄργανα ἰσοδύναμα ἐκείνων πού λειτούργησαν ἐπιτυχῶς στό πλαίσιο τοῦ ἔθνους κράτους. Τό ζήτημα εἶναι ποιά εἶναι ἡ ἐπιλογή πού θά ὑπερισχύσει. Ἡ ἐπιστροφή στό κυρίαρχο ἔθνος κράτος ἤ ἡ ἐξακολούθηση πρός τήν κατεύθυνση τῆς διεθνοποίησης τῶν πάντων.   

Ἡ ἄγνοια

Ἡ ἐνημέρωση μᾶς πληροφορεῖ γιά ἐκεῖνα τά πράγματα τά ὁποῖα θά πρέπει νά γνωρίζουμε. Μέ ἄλλα λόγια ἡ ἐνημέρωση δέν εἶναι τίποτα περισσότερο ἀπό μιά διαταγή ἡ ὁποῖα πρέπει νά διαδοθεῖ. Ὁ σκοπός τῆς ἐνημέρωσης λοιπόν εἶναι ἡ μεταβίβασις πληροφοριῶν τίς ὁποῖες ἔχουμε τήν ὑποχρέωση νά γνωρίζουμε καί νά πιστεύουμε. Ἤ ὄχι νά πιστεύουμε ἀλλά νά ἐνεργοῦμε σάν νά τίς πιστεύουμε. Δέν καλούμεθα νά πιστεύουμε τίς πληροφορίες πού μᾶς μεταβιβάζονται μέσω τῆς ἐνημέρωσης -καθώς αὐτό εἶναι μιά ἐλεύθερη ἐπιλογή μας- ἀλλά εἶναι ὑποχρέωσή μας νά συμπεριφερόμαστε σάν νά τίς πιστεύουμε. Στήν ἐποχή τῆς ψηφιακῆς ἐπιτάχυνσης θά πρέπει νά μειωθεῖ καί ἡ κατανόησις τῶν πληροφοριῶν πού μᾶς παρέχονται καθώς ἡ μείωση τῆς κατανοήσεως αὐτομάτως σημαίνει καί αὔξηση τῶν πληροφοριῶν πού μποροῦν δυνάμει νά διαδοθοῦν. Ἡ κατανόηση ἐπιβραδύνει τή συσσώρευση τῆς ἀξίας καί τῆς ταχύτητας μέ τίς ὁποῖες οἱ πληροφορίες θά πρέπει νά διαδίδονται. Αὐτό συμβαίνει διότι ἡ κατανόηση χρειάζεται χρόνο. Ἐπομένως, σύγχυσις καί μείωσις τῆς κατανοήσεως, συνοδεύουν ἀπαραιτήτως τήν ἐπιτάχυνση τῆς ροῆς τῶν πληροφοριῶν. Ὑπό αὐτούς τούς ὅρους, το περιβάλλον μας εἶναι ἕνας χῶρος χωρίς νόημα, ὅπου ἡ γλῶσσα καί κατά συνέπεια ἡ σκέψη εἶναι ὑποταγμένες στήν ψηφιακή οἰκονομική μηχανή. Τό παράδοξο εἶναι ὅτι ἡ πλήρης κατανόησις εἶναι ἐνδεχομένως ἐπικίνδυνη ἐπειδή μπορεῖ νά μᾶς ἀποθαρρύνει ἀπό τή δράση. Κουραζόμαστε παγιδευμένοι στήν ἐργασία ἐπίλυσης ψευδοπροβλημάτων χωρίς τέλος, προβλημάτων τά ὁποῖα τίθενται ἐκ τῶν ἄνω. Ἡ ἐργασία μᾶς ὁδηγεῖ στήν πεποίθηση ὅτι τά προβλήματα μᾶς δίδονται ἔτοιμα καί ὅτι ἐξαφανίζονται μέ ἔτοιμες λύσεις. Βεβαιώνουμε ἀποκαλύψεις πού δέν ἀποκαλύπτουν τίποτα παρά τήν ἴδια τήν ἀποκάλυψη. Ἡ πλήρης γνώση αὐτοακυρώνεται καί ἀπό αὐτή τήν ἄποψη ἡ καθημερινή ζωή τροφοδοτεῖται ἀπό τήν ἄγνοια.

Τό ἀπρόσβατο (Δημήτρης Α. Δημητριάδης Ἰούλιος 2011)

Οἱ καιροί πού ζοῦμε ἔχουν φτάσει ὀριστικά καί σταθερά στό σημεῖο τοῦ Ἀμείλικτου, δηλαδή ἐκείνου πού θέτει τό ἴδιο πλέον τούς δικούς του ἱστορικούς ὄρους, μήν ἐπιτρέποντας καμία ἀπολύτως παρέκκλιση ἀπ’ αὐτό καί τήν ἀδήριτη ἀναγκαιότητά του. Αὐτό σημαίνει, μεταξύ πολλῶν ἄλλων ἀλλά κυρίως, ὅτι πλέον ὅλα ὅσα λέγονται καί γίνονται, θά ἔχουν τήν διάσταση τῆς ἀνυποχώρητης ὡμότητας, μέ ἄλλα λόγια: θά λέγεται καί θά γίνεται ὅ,τι καί ὅπως δέν ἔχει εἰπωθεῖ καί γίνει ποτέ πρίν, χωρίς ἐξιδανικεύσεις και ὡραιοποιήσεις, χωρίς ἡμίμετρα καί παραχωρήσεις, τολμώντας τήν κίνηση πού δηλώνει πώς ὅ,τι θεωρήθηκε μέχρι τώρα ἀπαράδεκτο, εἶναι καιρός, χωρίς καμία ἀναβολή, νά ἀντιμετωπισθεῖ ἰσάξια μέ τό παραδεκτό. Ἡ τόλμη αὐτή καί τό ἄλμα πού θά ἐπιτελέσει θά θίξει μέ τέτοιον τρόπο ὅλα τά ζητήματα, κυρίως τά ζητήματα τῆς ζωῆς, ὥστε τό ἀνθρώπινο θά ἐκτεθεῖ καί θά δοκιμαστεῖ ὅπως δέν ἔχει ἐκτεθεῖ καί δοκιμαστεῖ ποτέ ἄλλοτε, μέ μία εὐθύτητα καί μία εὐθυβολία οἱ ὁποῖες θά πλήξουν τήν ἀλήθεια τοῦ ἀνθρώπου στήν καρδιά της καί θά ἐπιφέρουν ὡς συνέπεια τό νά περάσει ὁ ἄνθρωπος, θέλοντας καί μή, ἀφοῦ κανείς δέν τόν ρωτάει πλέον, στήν περιοχή τοῦ ἀπρόσβατου, τήν περιοχή δηλαδή τοῦ ἔως τώρα ἀνείπωτου καί ἄθικτου. Ἔτσι, ἡ περιοχή τοῦ ἀπρόσβατου γίνεται ἀναπόδραστα προσβάσιμη χάρις στήν ἄνευ ὅρων προσπάθεια πού θά καταβληθεῖ στό νά προσβληθεῖ ὅ,τι ἦταν μέχρι τώρα περιχαρακωμένο καί προστατευμένο ἀπό ἕνα τεράστιο καί οἰκουμενικό σύστημα ἐρμηνειῶν καί πεποιθήσεων οἱ ὁποῖες δέν ἐπέτρεψαν, στό ὄνομα εἴτε τοῦ ἀνθρωπισμοῦ εἴτε τοῦ δόγματος, ἰδεολογικοῦ, θεολογικοῦ καί ἄλλου, εἴτε καί τῶν δύο σέ ἐντελή ἀλληλοϋποστήριξη καί ἀλληλοδιαιώνιση, τήν πρόσβαση τῆς γλώσσας, τῆς σκέψης καί τῆς πράξης ἐκεῖ ὅπου ἐδράζεται τό ἀπρόσβλητο καί τό ἀπαγορευμένο, δηλαδή τό θεοποιημένο ἤ τό ἐξιδανικευμένο. Τώρα, ἔχει ἔρθει ἡ στιγμή νά πληγεῖ τό θεοποιημένο καί τό ἐξιδανικευμένο προκειμένου νά ἀποκαλύψουν τόν πραγματικό τους χαρακτήρα.

Ἡ ἔνδεια

Τό ἀνθρώπινο μάτι, τίς περισσότερες φορές, δέν μπορεῖ νά δεῖ καί κατά συνέπεια νά ἀντιληφθεῖ τήν ἀληθινή φύση τῆς πραγματικότητας. Ἄλλωστε κανείς δέν μπορεῖ νά δεῖ τίποτα ἐάν δέν γνωρίζει τί βλέπει. Ἡ ἐσωτερικότητα τῶν ἀντικειμένων ἡ προσωπικότητά τους αὐτό πού θά παραμείνει ἀξέχαστο ἀπό τό παρελθόν τους, καί εἶναι ἤδη ὑπαρκτό στό μέλλον τους ἀποκαλύπτεται ἀπό τήν ἐμπειρία καί μόνον ὅταν ὁ θεατής ἔχει ἀπομακρυνθεῖ ἀπό τό ἀδρανές ὑλικό ἀντικείμενο, καί μόνον τότε, μπορεῖ νά δεῖ κάτι περισσότερο κάτι πού προσεγγίζει τήν ἀλήθεια του.

Οἱ παραστάσεις μας ὄχι μόνο τοῦ ἐξωτερικοῦ ἀλλά καί τοῦ ἠθικοῦ κόσμου ἔχουν ὑποστεῖ μεταβολές οἱ ὁποῖες στό παρελθόν θά θεωροῦνταν ἀδιανόητες. Ἡ ἐπική πλευρά τῆς ἀλήθειας -ἡ φρόνηση- ἀργοπεθαίνει και σταδιακά ἀντικαθίσταται ἀπό τίς παραγωγικές δυνάμεις τῆς ἱστορίας. Οἱ ἱστορίες μας ὅλο καί περισσότερο περιέχουν καί ἐπικοινωνοῦν “πληροφορίες” καί ὄχι “ἐμπειρίες”. Οἱ πληροφορίες εἶναι πρακτικές, ἀλλά μἐ ἕναν ἄμεσο τρόπο –στεροῦνται τήν αἰνιγματική ἀφθονία τῆς ἐμπειρίας. Οἱ πληροφορίες ἁπλά ἐφοδιάζουν ἐκείνους πού τίς ἀπορροφοῦν, μέ τά μέσα πού διευκολύνουν τήν πλοήγησή τους στόν ἄμεσο περίγυρο, καί ἔτσι μᾶς κλειδώνουν μέσα τους. Ἡ ἐμπειρία, πού προέρχεται ἀπό τό μακρυνό παρελθόν, ἐπικοινωνεῖ φανταστικές ἱστορίες καί ἡ ἀλήθεια πού ἐκφράζουν ξεπερνᾶ τήν ἐπαλήθευση. Οἱ πληροφορίες, σέ ἀντίθεση, πρέπει νά ἠχοῦν “εὔλογες”. Καί ἔτσι, κάθε πρωί μᾶς ἔρχονται εἰδήσεις ἀπό ὅλη τήν ὑδρόγειο, καί ὅμως παραμένουμε φτωχοί ὅσον ἀφορᾶ τήν γνώση ἀξιοσημείωτων ἱστοριῶν… στίς μέρες μας κανένα γεγονός δέν φτάνει στ’αὐτιά μας χωρίς ἐξήγηση. Κατά περιόδους αἰσθάνεται κανείς ἀδυναμία νά διαπεράσει τήν ἄποψη ἑνός σχολιαστῆ τῆς τηλεόρασης ἤ τοῦ ραδιοφώνου, καί κατά συνέπεια δέν μπορεῖ νά παρακολουθήσει τήν ξέφρενη καί ἐξαγριωμένη βιασύνη τῆς πολιτικῆς καί νά φθάσει στήν πραγματική κατανόηση.

Μπορεῖ νά ἔχετε παρατηρήσει ὅτι ἀπό τό 1990 καί μετά αὐτό τό φαινόμενο ἔχει ἐνταθεῖ. Οἱ πληροφορίες ἔχουν πολλαπλασιαστεῖ τόσο πολύ πού πλέον προδίδουν τήν ἔννοια τῆς ἐνημέρωσης. Ὑπάρχουν τόσα πολλά γεγονότα πού κανένα τους δέν φαίνεται χρήσιμο καί ἡ ἐκμάθηση τοῦ πώς εἶναι ὁ κόσμος πραγματικά δέν φαίνεται νά μπορεῖ νά βοηθήσει κανένα νά κάνει τίποτα παρά μόνο νά πνιγεῖ μέσα του.

Ἡ Τάνια εἶχε πάντοτε τήν δυνατότητα νά ἀντιμετωπίζει τά παράξενα, ἐπιφανειακά πράγματα μέ ἀνοικτό μυαλό καί περιέγραφε τίς ἐμπειρίες της μέ μιά εὐελιξία πού μποροῦσε νά ἀνταμείψει τήν περιέργεια. Στήν ἀρχή, ἔλεγε ἡ Τάνια, ἤμουν ἀπίστευτα συγκινημένη ὅταν βοηθοῦσα στήν ἐκπλήρωση τῶν ἐπιθυμιῶν τῶν παιδιῶν στήν παιδική φιλανθρωπική ὀργάνωση στήν ὁποῖα ἐργαζόμουν. Κανόνιζα τά εἰσιτήρια γιά μακρυνά ταξίδια, ἀγόραζα δῶρα, καί ρύθμιζα τίς περιηγήσεις, γενικά ὅλα ἐκεῖνα γιά τά ὁποῖα τά παιδιά εἶχαν ἐκφράσει ἐπιθυμία νά ἀποκτήσουν. Ὁ ἀριθμός τῶν αἰτήσεων πού ἔφταναν στά χέρια μου αὐξήθηκε γρήγορα καί ἔτσι ἔγιναν ἄβολα συνειδητά ἡ ἀποσύνδεση καί ὁ σχεδόν αὐτοματοποιημένος καί πανομοιότυπος χαρακτῆρας τῆς διαδικασίας τῆς ἐκπλήρωσης τῶν παιδικῶν ἐπιθυμιῶν. Ἐπιπλέον, δέν μποροῦσα νά ἀγνοήσω τό συχνό καί ἐπαναλαμβανόμενο φαινόμενο τῶν παιδιῶν πού ἀποκτοῦσαν τή μαγική ἐμπειρία τῆς ἐπιθυμίας τους καί μετά ἐπέστρεφαν στή ρουτίνα τῶν λογαριασμῶν ἰατρικῆς περίθαλψης καί τούς περιορισμένους πόρους τῆς καθημερινῆς τους ζωῆς. Ναί, ἕνα μικρό διάλειμμα μιά ἀναβολή στήν ἀντιμετώπιση τῶν προβλημάτων εἶναι συχνά εὐπρόσδεκτα, ἀλλά ὅλα αὐτά δέν παρέχουν μιά ὀριστική λύση στά πράγματα γιά τά ὁποῖα αὐτά τά παιδιά χρειάζονται μιά μόνιμη διαφυγή.

Ἡ ἔνδεια δέν προκαλεῖται ἀπό τό ποτό, τό κάπνισμα, ἤ τήν τεμπελιά οὔτε εἶναι ἀποτέλεσμα τῆς ὑπερπαραγωγῆς ἤ τοῦ ὑπερπληθυσμοῦ. Εἶναι ἀποτέλεσμα τῆς ἐπινόησης τῶν ἀερόσακκων μέσα στούς ὁποίους τά μονοπώλια ἔχουν συμπιέσει ὅλη τήν ἀτμόσφαιρα καί τώρα μᾶς ἀναγκάζουν νά ἐργαζόμαστε προκειμένου νά ἀποκτήσουμε τά χρήματα γιά νά ἀγοράσουμε τόν ἀέρα πού μᾶς εἶναι ἀπαραίτητος ὥστε νά μποροῦμε νά ἀνασαίνουμε. Καί ἔτσι τώρα ἑκατομύρια ἄνθρωποι δυσκολεύονται νά ἀνασάνουν λόγω τῆς ἔλλειψης ἀέρα ἤ καλύτερα τῶν χρημάτων γιά νά τόν ἀγοράσουν. Βλέπουμε λαχανιασμένους ἀνθρώπους νά λένε ὁ ἕνας στόν ἄλλο πώς δέν δικαιοῦνται τήν ἀπόλαυση κανονικῆς ἀναπνοῆς καθώς δέν ἔχουν τά χρήματα γιά νά πληρώσουν τόν ἀέρα πού τούς χρειάζεται. Μέ τόν ἴδιο τρόπο πού πρίν λίγα χρόνια ἀποδεχόμασταν πώς εἶναι σωστό λίγοι ἄνθρωποι νά εἶναι κάτοχοι ὁλόκληρης τῆς γῆς, ἀκριβῶς στό ἴδιο πνεῦμα πού λέγαμε τότε ὅτι εἶναι “ὁ τόπος τους” εἶναι “τό νερό τους” εἶναι “τά μεταλεύματά τους” ἔτσι τώρα λέμε εἶναι ὁ “ἀέρας τους”καί διερωτώμεθα μέ ποιό δικαίωμα ἀπαιτοῦμε πρόσβαση στήν ἀναπνοή ἀφοῦ δέν ἔχουμε νά πληρώσουμε γιά τόν ἀέρα πού ἀνήκει σέ ἄλλους.

Συγχρόνως μέ τήν ἐπιβολή τῆς ἀσφυξίας τά μονοπώλια ἐξακολουθοῦν νά κηρύσσουν τήν ἀδελφοσύνη, νά δίδουν συμβουλάς στά κυριακάτικα περιοδικά καί τίς ἐφημερίδες γιά τήν “χριστιανική ἀγάπη” καί τήν “ἀλληλεγγύη” γιά τό “χριστουγεννιάτικο φιλανθρωπικό καθῆκον” καί νά ἐκφράζουν ἄποψη γιά τάς ἠθικάς ἀρχάς πού θά πρέπει νά καθοδηγοῦν τήν νεολαία. Ἐν τῶ μεταξύ ἄνθρωποι πεθαίνουν ἕνα γύρω ἐλλείψει χρημάτων γιά τήν ἀγορά μερικῶν κυβικῶν ἑκατοστῶν ἐμφιαλωμένου ἀέρα πού τά μονoπώλια φυλάσσουν στούς ἀεροσάκκους τους.

Καθώς ὅλοι τώρα σέρνουμε τήν ἄθλια λαχανιασμένη ὕπαρξή μας ἐάν ἕνας ἀπό μᾶς προτείνει τό ἄνοιγμα μιᾶς τρύπας στά πλευρά τοῦ ἀερόσακκου θά πέσουμε ὅλοι πάνω του στό ὄνομα τοῦ "νόμου καί τῆς τάξης" γιά νά τόν κατασπαράξουμε καί νά τόν σύρουμε θριαμβευτικά στό κοντινότερο ἀστυνομικό τμῆμα γιά νά τόν παραδώσουμε στά χέρια τῆς "δικαιοσύνης" μέ τήν ἐλπίδα πώς σέ ἀντάλλαγμα γιά τό κατόρθωμά μας θά μᾶς δοθοῦν μερικές εἰσπνοές ἀέρα.

Ὕβρις

Στήν Ἑλληνική μυθολογία ἡ λέξις ὕβρις περιγράφει τήν ὑπεροπτική συμπεριφορά πού ἀγνοεῖ τούς κανόνες τῶν θεῶν ἤ τῆς φύσεως καί ὁδηγεῖ στήν πτῶσι, τήν τιμωρία πού ἐπιβάλλει ἡ Νέμεσις, ἡ θεά πού θεσπίζει ποινές ἐναντίον ἐκείνων πού ἐκτρέπονται στήν ὕβρι. Ἡ Νιόβη συνέκρινε τόν ἑαυτό της μέ τήν θεά Λητώ, τήν μητέρα τοῦ Ἀπόλλωνος καί τῆς Ἀρτέμιδος, καυχόμενη πῶς ἐκείνη εἶχε δεκατέσσερα παιδιά καί ὄχι μόνο δύο. Ὁ Ἀπόλλων ὅταν ἔμαθε γιά τήν προσβολή τῆς μητέρας του ἐσκότωσε τούς ἐπτά γιούς τῆς Νιόβης καί ἡ Ἄρτεμις τίς ἐπτά της κόρες μπροστά στά μάτια τῆς μητέρας τους. Ἡ Νιόβη συντετριμμένη ἀπό τήν ἀπώλεια ὅλης της τῆς οἰκογένειας παρακάλεσε τόν Δία νά τήν λυπηθεῖ καί ἐκεῖνος τήν μεταμόρφωσε σέ βράχο ὥστε τά συναισθήματά της νά γίνουν πέτρινα. Παρόμοια τύχη εἶχε καί ἡ Ἀράχνη ὅταν ἀμφισβήτησε τήν θεά τῆς σοφίας Ἀθηνᾶ σέ κάποιο διαγωνισμό ὑφαντικῆς μέ ἀποτέλεσμα νά μεταμορφωθεῖ σέ ἀρθρόποδο. Ἡ ὕβρις εἶναι πράξις σκοπίμως ἐπιδιώκουσα τήν ἀτίμωσιν τοῦ θύματός της. Ἡ ὕβρις εἶναι προσεκτικά ὑπολογισμένη πράξις ἀποσκοποῦσα στήν πρόκλησιν ντροπῆς τοῦ ἀσθενεστέρου. Ἡ λέξις ὕβρις στόν δυτικό κόσμο -ὅσον ἀκόμα χρησιμοποιεῖται- περιγράφει τήν προσωπικότητα τήν ὁποῖα χαρακτηρίζουν ἡ ἀνόητη καί ἐπικίνδυνη ὑπεροψία καί ἡ ὑπέρμετρη αὐτοπεποίθησις.

Αἱ δύο Ἀπόκρεῳ ( Βλάσης Γαβριηλίδης )

Κάποια μέλη τοῦ ΣΥΡΙΖΑ ἐτόλμησαν νά ψελίσσουν περί ταξικῶν χαρακτηριστικῶν τοῦ προσφάτου δυστυχήματος στήν Ἐθνική ὁδό. Καί - ἐπιφανειακά τουλάχιστον - εἶπαν τήν «ἀλήθεια». Τό ὅτι εἰσέπραξαν ἀπό τόν ἐσμό τῆς δημοσιοκαφρίλας, ὡς ἀπάντηση, μομφές περί ἰδεοληψίας καί ἀναλγησίας, οὐδόλως τούς δικαιώνει,  ἀφοῦ σαφῶς ἐστόχευαν, μέσῳ μιᾶς ἀνέξοδης δήλωσης, στό ξέπλυμα τῆς μέχρι σήμερα κυβερνητικῆς πολιτικῆς. Τί σημασία ἔχει νά ἐκστομίζεις ἕνα ψῆγμα ἀληθείας, ἐνῷ τήν ἴδια στιγμή οἱ πράξεις σου κινοῦνται ταξικά καί δουλοπρεπῶς πρός τήν ἀντίθετη κατεύθυνση;

Ἄν – πέρα  ἀπό μελοδραματισμούς καί μικροπολιτικές – ξεπεράσουμε τά πρόσωπα ὡς πρωταγωνιστές,  καί σκαλίσουμε λίγο τήν ἑλλαδική ἱστορία, κάτω ἀπό τήν ἐπιφάνεια τῶν ἀρχικῶν δηλώσεων, θά ἀνακαλύψουμε ὅτι ἡ ἑλλαδική ἀστική τάξη δεν σκοτώνει μόνον στούς δρόμους μέ περισσή εὐκολία, ἀλλά ἔχει κατακρεουργήσει ἱστορικά ἕναν ὁλόκληρο λαό. Θά μείνει στήν ἱστορία μόνον α) ὡς μπουκωμένη ἀπό τά θαλασσοδάνεια πού πῆρε καί τά φόρτωσε στίς πλάτες τοῦ κοινωνικοῦ συνόλου ( ἐνδεικτικά ἀναφέρω ἐφημερίδες καί ΜΜΕ, σοῦπερ μάρκετ  Μαρινόπουλος ), β) γιά τίς χαριστικές συμβάσεις μέ τίς ὁποῖες ἔβαλε χέρι σέ δημόσιο πλοῦτο ( ΠΕΣΙΝΕ, Ἀλουμίνιον τῆς Ἑλλάδος,  Μυτιληναῖος ), γ) ὡς ἀποκλειστικός προμηθευτής τοῦ Δημοσίου μέ σκανδαλώδεις ἀναθέσεις, εὐνοϊκά νομοθετικά πλαίσια καί ἄνευ συναγωνισμοῦ κόστη ἐξασφάλισε σίγουρο κύκλο ἐργασιῶν ( Μποδοσάκης, Κόκκαλης, μεγαλοεργολάβοι ), δ) δημιουργία ὁλόκληρων ἐπιχειρήσεων μέ κρατικές ἐγγυήσεις ( ποιός ξεχνᾶ πῶς « ἀγοράστηκαν τά περίφημα λίμπερτυ τῶν ἐφοπλιστῶν).  Τόση ἐπιχειρηματική ἀλητεία,  πού νά ἀφήνει πίσω της μόνον βρώμα καί δυσωδία, μήν ἔχοντας ἱδρώσει, μή ἔχοντας ρισκάρει στό παραμικρό, ὅλα μά ὅλα μέ τίς πλάτες τοῦ δημοσίου, ἀλλά στό τέλος νά ζητάει καί τά ρέστα ζητῶντας ἐκσυγχρονισμό καί μεταρρυθμίσεις στήν ἀρπαχτή, δέν πρέπει νά ἔχει ὑπάρξει σέ ἄλλη χώρα. Σέ ὅλες τίς ἄλλες χῶρες οἱ ἀστικές ἡγετικές τάξεις ἄφησαν κάποιο ἔργο πίσω τους καί πῆγαν ἕνα βῆμα τήν κοινωνία τους παραπέρα. Στήν ἑλλαδική μπανανία ἀφήνουν μόνον χρέη καί μία κοινωνία πολτό.

Ἡ δικαιοσύνη

Ὁ Πλάτων εἰς τήν “Πολιτεία” μᾶς λέγει ὅτι δίκαιος ἄνθρωπος εἶναι ἐκεῖνος ὁ ὁποῖος συνδυάζει τά τρία χαρακτηριστικά τῆς ψυχῆς –τόν λόγο, τό πνεῦμα καί τήν ἐπιθυμία- καί τίς συνακόλουθες ἀρετές –τήν φρόνησι, τό θάρρος καί τήν μετριοπάθεια. Ἡ δικαιοσύνη στήν πόλη ἔχει ἀνάλογα χαρακτηριστικά. Στήν δίκαιη πόλη, κάθε τάξις ἀσκεῖ τά διακριτά καθήκοντά της καί καμμιά δέν ἐπεμβαίνει γιά νά παρεμποδίσει τήν ἄσκησι τῶν καθηκόντων τῆς ἄλλης. Ἡ σοφή καί λογική τάξις  ἐπωμίζεται τήν ἀρχή καί τήν λήψι ἀποφάσεων, ἡ γενναῖα ἀσχολεῖται μέ τήν στρατιωτική ζωή, καί οἱ ὑπόλοιποι, ἐκεῖνοι ποῦ στεροῦνται τό πρόσθετο πνεῦμα ἤ τήν νοημοσύνη, ἀναλαμβάνουν τήν καλλιέργεια τῆς γῆς καί  τίς χειρωνακτικές ἐργασίες.

Ὁ Πλάτων, ὁ ἰδιοκτήτης τοῦ καφενείου τῆς γειτονιᾶς, εἶχε ἀπορρίψει τίς λεπτομέρειες τῆς ἀπόψεως τοῦ ἀρχαίου φιλοσόφου. Σχεδόν κανείς ἄλλωστε έδῶ καί πολλά χρόνια δέν θεωρεῖ ὅτι δίκαιη πόλις εἶναι ἐκείνη ποῦ εἶναι στρωματοποιημένη στήν ἄρχουσα τάξι, στούς στρατιωτικούς καί τούς ἐργάτες. Ἡ διορατικότης τοῦ σύγχρονου Πλάτωνος ὅσον ἀφορᾶ τήν δικαιοσύνη εἶναι διαπεραστική. Δέν χρειάζεται νά μελετήσω τήν Πολιτεία -μέ ἔλεγε- ὧστε νά ἀναγνωρίσω πότε κάτι εἶναι λάθος. Ἡ βίωσις τῆς δικαιοσύνης δέν εἶναι ποτέ ἄμεση. 

Τενεκέδες...

Τενεκές ἄδειος ἐναντίον τενεκέ γεμάτου σκατά

Στήν πρό τετραετίας ἀνάρτηση τοῦ ἱστολογίου μέ τίτλο Ὁ Ὀσάμα μπίν Λάντεν εἶναι νεκρός ἡ Τζένεραλ Μότορς ζωντανή ( ἐδῶ ), πάλι παραμονές τῶν ἀμερικανικῶν ἐκλογῶν,μεταξύ ἄλλων ἔγραφα:

«…Ὁ Μπρεζίνσκυ στό βιβλίο του Ἡ  μεγάλη Σκακιέρα περιγράφει τήν κεντρική ἰδέα τῆς διαχρονικά ἴδιας καί ἀπαράλλαχτης ἀμερικάνικης ἐξωτερικῆς πολιτικῆς, ὄχι μόνον στήν περιοχή τῆς Εὐρασίας ἀλλά παγκοσμίως.  Στήν πολιτική αὐτή πρόσωπα ὅπως Νοριέγκα, Μιλόσεβιτς, μπίν Λάντεν, Σαντάμ Χουσεΐν χρησιμοποιοῦνται εἴτε ὡς συνεργάτες, εἴτε ὡς μαῦρα πρόβατα ἐπί σφαγῇ. Ὅλα ὅσα διαδραματίσθηκαν τά τελευταῖα 20 χρόνια στίς χῶρες τῆς κεντρικῆς Ἀσίας ἔγιναν γιά τά πετρέλαια τῆς Κασπίας, τά ὁποῖα ἀποτελοῦν ἕνα ἰσχυρό χαρτί γιά τόν ἔλεγχο τῆς παγκόσμιας οἰκονομίας. Ἡ κατοχή αὐτῶν τῶν ἀποθεμάτων προϋποθέτει τήν ἐπιβολή «φιλικῶν» κυβερνήσεων. Παράλληλη ἐπιδίωξη ἡ ὅσο γίνεται μειωμένη ἐπιρροή τῶν συνοριακῶν χωρῶν Ρωσίας, Ἰράν, Τουρκίας καί Κίνας. Συνεπῶς οἱ ΗΠΑ δέν μποροῦν νά ἀπουσιάζουν ἀπό τόν χῶρο, ἴσα ἴσα ὀφείλουν νά ἔχουν ἐνεργή παρουσία. Ὅταν ἡ διακριτικότητα δέν εἶναι ἐφικτή μποροῦμε κάλλιστα νά καταφύγουμε σέ ἀνθρωπιστικούς βομβαρδισμούς. Αὐτή ἡ ἡγεμονία τῶν ΗΠΑ χρειάζεται μία ἔντονα στρατιωτικοποιημένη ἐξωτερική πολιτική, μέ μία παράλληλη καί κατασκευασμένη συναίνεση, μέσω προπαγάνδας καί στημένων δημοσκοπήσεων, στό ἐσωτερικό της χώρας. Παλιά μου τέχνη κόσκινο…»

Ἀνάπτυξη, φόροι καί φοροδιαφυγή ἐν Ἑλλάδι...

Στὸν ἀγοραῖο καὶ φτηνιάρικο λόγο πού ἐκφέρει ἡ πλειονότης τῶν οἰκονομολόγων στὰ ἑλλαδικὰ ΜΜΕ κυριαρχεῖ ἡ θέση ὅτι σὲ ἕνα περιβάλλον βαρειᾶς φορολογίας, τόσο ἡ ἐπιχειρηματικότητα ὅσο καὶ ἡ ἀνάπτυξη ναρκοθετοῦνται. Δύο ὅμως ἁπλὰ παραδείγματα - ἀντιπαραδείγματα,  τὰ ὁποῖα οἱ χθεσινοὶ διαπλεκόμενοι τοῦ « κρατισμοῦ» καὶ σημερινοὶ πολέμιοί του τὰ κάνουν, κατὰ τὸ κοινῶς λεγόμενο, γαργάρα…,  ὑποδεικνύουν ὅτι κάπου ἀλλοῦ πρέπει νὰ βρίσκεται ἡ αἰτία τῆς οἰκονομικῆς καὶ ἐπιχειρηματικῆς στασιμότητος ἑνὸς λαοῦ. Ὑπάρχουν χῶρες,  ὅπως ἡ Σουηδία, ὅπου ἡ ὑψηλή  φορολογία δὲν τὶς ἐμπόδισε νὰ ἀποκτήσουν ὑψηλὸ βιοτικὸ ἐπίπεδο, ἀνεξάρτητη τεχνολογικὴ καὶ βιομηχανικὴ ἀνάπτυξη, μεγάλες ὑγιεῖς ἰδιωτικὲς ἑταιρεῖες. Ὑπάρχουν καὶ χῶρες, ὅπως ἡ Βουλγαρία,  ὅπου ἡ ἰδιαίτερα χαμηλὴ φορολογία τῶν ἐπιχειρήσεων, δὲν τίς ἔχει βοηθήσει νὰ ξεφύγουν ἀπὸ τὸν τριτοκοσμικό τους χαρακτήρα.

Μὲ  τὰ παραπάνω  δὲν προσπαθοῦμε νὰ δικαιολογήσουμε τὰ πρόσφατα φορομπηχτικὰ - καὶ μόνον - μέτρα τῆς ἑλλαδικῆς κυβέρνησης. Ἴσα ἴσα ἐπιχειροῦμε,  μὲ ἀφορμὴ αὐτὰ τὰ μέτρα – ΕΝΦΙΑ, ΦΠΑ, φορολογία τῶν ἐπιχειρήσεων - νὰ ἀναδείξουμε τὸν καθαρὰ συνθηματολογικὸ λόγο ὁλοκλήρου τοῦ πολιτικοῦ φάσματος. Πού, ὅπως κάθε συνθηματολογία, ἀποκρύπτει τὴν οὐσία τῶν πραγμάτων καὶ τὶς ἔννοιες πού αὐτὰ ἀντιπροσωπεύουν. Γιά παράδειγμα, ἄλλη εἶναι ἡ ἔννοια καὶ ἡ λειτουργία τοῦ φόρου καί τῆς φοροδιαφυγῆς σὲ μιὰ τεχνολογικὰ ἀνεπτυγμένη δυτικοευρωπαϊκὴ χώρα καὶ ἄλλη σέ μιά τριτοκοσμική χώρα. Εἰδικά στήν Ἑλλάδα,  ὡς  πρότυπό τοῦ ἀντιπαραγωγικοῦ τριτοκοσμισμοῦ,  ἡ ἁρπαχτή καί ἡ φοροδιαφυγή ἀποτελοῦν τήν ραχοκοκαλιά της,  ὅπερ σημαίνει ὅτι μέ τό οὐσιαστικό κυνήγι τους καταρρέει σύνολη ἡ δομή τῆς χώρας.  Ὄχι ὅμως καί ἡ ἰδεολογία πού τήν παράγει...

Σὲ αὐτὸ τὸ διαρκὲς ἔγκλημα σύγχυσης ἐννοιῶν συμπράττουν καὶ ταυτόχρονα συντηροῦν τὸν ἑλλαδικὸ βάλτο, πρῶτα οἱ λεγόμενοι μεταρρυθιστὲς - ἐκσυγχρονιστὲς τῆς ἁρπαχτῆς, καὶ ἀπὸ τὴν ἄλλη οἱ λεγόμενοι ὑπερασπιστὲς - ἐργολάβοι τῶν ἐθνικῶν καὶ λαϊκῶν συμφερόντων, αὐτοὶ δηλαδὴ πού ἀνοίγουν τὸν δρόμο στοὺς πρώτους. Κλασσικὸ παράδειγμα τῆς πρώτης κατηγορίας, ἡ διάδοχος περίοδος τοῦ λαϊκιστῆ Ἀνδρέα, ὁ σημιτικὸς «ἐκσυγχρονισμὸς» ὅπου ἡ ρεμούλα ἄγγιξε ὕψη δυσθεώρητα, στὰ βήματα τῆς ὁποίας θὰ βαδίσει καὶ ὁ μητσοτακικὸς «ἐκσυγχρονισμὸς» ὅταν διαδεχθεῖ  τὸν ἰδεολογικὸ συρφετὸ τῆς σημερινῆς ροζουλὶ ἀριστερᾶς. 

Σπάνιαι γαῖαι

Περισσότερο ἀπό τήν ἀπώλεια τῆς ζωῆς των οἱ ἄνθρωποι φοβοῦνται τήν ἀπώλεια νοήματος. Τό νόημα στίς περισσότερες τῶν περιπτώσεων συντηρεῖται μέσω τῆς πεποιθήσεως ποῦ ἔχουν οἱ ἄνθρωποι ὅτι προσφέρουν στό σύνολον κυρίως μέσω τῆς ἐργασίας των. Δέν ὑπῆρξε καί δέν ὑπάρχει ὅμως κανένας ἀντικειμενικός ὁρισμός τῆς ἐργασίας, καθώς πολλές πτυχές κοινωνικῶν δραστηριοτήτων πολλοί ἀποκαλοῦν ἐργασία καί ἄλλοι χασομέρι. Ἔτσι ὁ ὁρισμός τῆς ἐργασίας ἐξαρτᾶται ἀπό τίς συγκεκριμένες κοινωνικές περιστάσεις κάτω ἀπό τίς ὁποῖες διάφορες δραστηριότητες, ποῦ θά μποροῦσαν νά ἀποκληθοῦν ἐργασία, ἀναλαμβάνονται καί πῶς αὐτές οἱ περιστάσεις καί δραστηριότητες ἐρμηνεύονται ἀπό ἐκείνους οἱ ὁποῖοι σχετίζονται μέ αὐτές. Ἡ ἀνάπτυξις τοῦ καπιταλισμοῦ ἔχει καταστήσει τόν ὁρισμό τῆς ἐργασίας ἀκόμη ρευστότερο καί τόν διαχωρισμό μεταξύ ἐργασίας καί τεμπελιᾶς περισσότερο δυσδιάκριτο. Στήν καπιταλιστική παράνοια, ἡ ἐργασία ἔχει διαχωριστεῖ ἀπό αὐτό ποῦ κάνει κανείς γιά νά ἐξασφαλίσει τά πρός τό ζῆν. Ἐπιπλέον ἡ ἐπιβεβλημένη τεμπελιά τῆς ἀνεργίας ἔχει μετατρέψει τήν ἀεργία σέ ἐφιάλτη ἀναξιότητος. Οἱ ἐργαζόμενοι άποτελοῦν ἕνα μικρό “προνομιοῦχον” καί κατά κάποιον τρόπο “ἀνώτερον” μέρος τοῦ πληθυσμοῦ, ἐνῶ ταυτοχρόνως τό μεγαλύτερο μέρος τῶν μελῶν μιᾶς σύγχρονης κοινωνίας εἶναι “χαραμοφάγηδες” τῶν ὁποίων αἱ ὑπηρεσίαι δέν εἶναι πλέον ἀναγκαῖαι. Πῶς εἶναι δυνατή ὅμως ἡ συντήρησις μιᾶς κοινωνίας τῆς ὁποῖας ἡ συντρηπτική πλειοψηφία τῶν μελῶν δέν κατέχει πλήρους νοήματος παραγωγικούς ρόλους; Πολλοί προτιμοῦν νά πεθάνουν μέ κάποιον εἶδος ἐπιβιώσεως, καί ἀρκετοί ἄλλοι ἐπιλέγουν ἕνα βίαιο τέλος.

Στή χημεία αἱ σπάνιαι γαῖαι ἀποτελοῦν μιάν ὁμάδα δεκαεπτά μετάλλων μέ μοναδικές φυσικές ἰδιότητες ποῦ ὑποδιαροῦνται σέ τρεῖς ὑποομάδες. Αἱ σπάνιαι γαῖαι ἦσαν πάντοτε παροῦσαι (καί καθόλου σπάνιαι) ἀλλά ἡ παρουσία των δέν ἦτο συνδεδεμένη μέ καμμία χρησιμότητα ποῦ θά ἀπέδιδε κέρδος καί κατά συνέπειαν, καθώς αἱ ὑπηρεσίαι των δέν ἦσαν ἀναγκαῖαι, ἡ ὕπαρξίς των δέν ἐξυπηρετοῦσε κανέναν σκοπόν, ἐστερεῖτο παντελῶς νοήματος. Αἱ τεχνολογικαί ἐξελίξεις τῶν δεκαετιῶν τοῦ '70 και τοῦ '80 ἀποσυνέδεσαν τάς σπανίους γαῖας (λανθάνιο) ἀπό τά ραδιενεργά στοιχεῖα (οὐράνιο καί θόριο). Αἱ ἐξαιρετικαί μαγνητικαί καί ἀγώγιμοι ἰδιότηται τῶν σπανίων γαιῶν ἐπέτρεψαν τήν σμίκρυνσιν τῶν ὑπολογιστῶν καί τῶν ἔξυπνων τηλεφώνων ἀλλά ταυτοχρόνως ἐπέβαλλαν καί μεταβολάς στά παγκόσμια πολιτικά, οἰκονομικά, καί κοινωνικά δίκτυα. Ἀναλυταί τῆς Ἀμερικανικῆς κυβερνήσεως δηλώνουν πῶς ἡ διαθεσιμότης τῶν σπανίων γαιῶν εἶναι ἀπαραίτητος διά τήν διατήρησιν τοῦ βιοτικοῦ μας ἐπιπέδου (κινητά τηλέφωνα, ὀθόνες ὑγρῶν κρυστάλλων, ἠλεκτρονικά βιβλία) καί πιθανή μείωσις τῆς διαθεσιμότητός των θά εἶχε καταστρεπτικάς συνεπείας στίς δορυφορικές ἐπικοινωνίες, τήν ἐπιστημονική πρόοδο (μπαταρίες ὑβριδικῶν αὐτοκινήτων, λαμπτῆρες χαμηλῆς καταναλώσεως ποῦ χρησμοποιοῦν νεοδύμιο, λουτέσιο, δυσπρόσιο, εὐρώπιο καί τέρβιο) καί τήν ἐθνική ἀσφάλεια (πύραυλοι τύπου Κρούζ, τηλεκατευθυνόμενα βλήματα, ραντάρ, καί ὑψηλῆς τεχνολογίας συσκευαί ἀσφαλείας).

Ἡ θεωρία τῶν σπανίων γαιῶν στήν ἀστρονομία καί τήν ἀστροβιολογία, ὑποστηρίζει ὅτι ἡ ἐμφάνισις καί συγκρότησις πολυκυτταρικῆς ζωῆς (καί κατά συνέπεια νοημοσύνης) ἀπαιτεῖ ἕναν πρακτικά ἀπίθανο συνδυασμό ἀστροφυσικῶν καί γεωλογικῶν συμπτώσεων ποῦ τυχαίνει νά ὑφίστανται στή γῆ. Μέ βάσι αὐτή τήν ὑπόθεσι ἡ συγκρότησις ἐξωγήϊνης ζωῆς ἀπαιτεῖ τήν ὕπαρξιν ἑνός πλανήτου στόν ὁποῖο ἐπικρατοῦν παρόμοιες μέ τίς γήϊνες συνθῆκες καί τέτοιοι πλανῆτες ἐάν ὑπάρχουν θά εἶναι ἐλάχιστοι. Ἡ ὑπόθεσις τῶν σπανίων γαιῶν εἶναι ἀντίθετη πρός τήν ἀρχή τῆς μετριότητος (γνωστή ἐπίσης ὡς ἀρχή τοῦ Κοπέρνικου) ἡ ὁποῖα διατείνεται ὅτι ἡ γῆ εἶναι ἕνας κοινός βραχώδης πλανήτης, ποῦ εἶναι κάτι σύνηθες σέ ἕνα κοινό πλανητικό σύστημα, καί ἔχει χαρακτηριστικά ποῦ εἶναι εὔκολο νά βρεθοῦν σέ ὁποιοδήποτε γαλαξία καί ὡς ἐκ τούτου τό σύμπαν εἶναι πλῆρες πλανητῶν ποῦ κατοικοῦνται ἀπό πολυκυτταρικούς ὀργανισμούς.

Θά ἀνέμενε κανείς, ὡς συνέπειαι τῆς ἀνθρώπινης νοημοσύνης, ἡ πρόοδος καί ἡ ἀνάπτυξις θά ἐπέτρεπον τήν εἰσαγωγήν σκοποῦ στήν σύντομον ἐπίσκεψίν μας στήν ὕπαρξιν, θά προσέδιδαν νόημα στό ἀνούσιον, θά ἀντικαθιστοῦσαν τήν ἀνθρώπινη δυστυχία μέ μιά ροή εὐχάριστων στιγμῶν. Ἐλέγετο στό παρελθόν πῶς ὁ πολιτισμός, ἀμβλύνοντας τήν γνῶσιν διά τό ἀναπόφευκτον τοῦ θανάτου, καθιστᾶ τήν ζωήν ὑποφερτήν καί βιώσιμον. Ἀντ’αὐτοῦ, στόν πλανήτη ἐτοῦτον, ἡ ἀνθρώπινη νοημοσύνη ἐπιδίδεται εἰς τήν ἐφαρμογήν μέτρων τά ὁποῖα συντείνουν εἰς τήν παραγωγήν καί τήν ἐξάπλωσιν ἀνθρώπινου σκουπιδαριοῦ, προϊόντος τοῦ μηδενιστικοῦ κτητικοῦ ἀτομικισμοῦ, ὁ ὁποῖος, ἄς ἐλπίσουμε προσωρινῶς,θεωρεῖται ταυτόσημος μέ τόν πολιτισμόν καί τήν πρόοδον.