Ἔρωτας καί ἐπανάσταση

Ἄν ἡ ἀφομοίωση στό περιβάλλον εἶναι γιά τόν ἄνθρωπο ἕνα τόσο σύνθετο ἔργο ὅσο δέν εἶναι γιά τά ὑπόλοιπα ζωντανά ὄντα, κι ἄν γιά νά ζήσει ὁ ἄνθρωπος, χρησιμοποεῖ αἰσθήματα καί κρίσεις, αὐτό σημαίνει ὅτι ἔχει ἀνάγκες διαφορετικές ἀπό ἐκεῖνες τῶν ὑπολοίπων ὄντων. Μόνον ὁ ἄνθρωπος δημιουργεῖ πολιτισμό καί ἀναπτύσσεται σέ σχέση μ’αὐτόν. Κάτι τέτοιο λοιπόν πρέπει νά σημαίνει ὅτι ὁ πολιτισμός ἀντιστοιχεῖ σέ ἀνάγκες εἰδικά ἀνθρώπινες. Ἀλλά οἱ ζωτικές ἀνάγκες τοῦ ἀνθρώπου, σέ σχέση μέ τήν ἐπιθυμία, ὅπως ἄλλωστε καί οἱ ἀνἀγκες ὅλων τῶν ζώων, ἀνάγονται εἴτε στή διατροφή εἴτε στό σέξ. Πρέπει συνεπῶς τώρα ν’ἀνακαλύψουμε σέ ποιά ἀπό τίς δύο λειτουργίες ἀντιστοιχεῖ ὁ πολιτισμός. Δέ μποροῦμε νά καταλήξουμε μέ σύγκριση, ἐφόσον ἡ ἁπλή παρατήρηση τῶν γεγονότων δέν θά μᾶς ἐπέτρεπε νά ταχθοῦμε ὑπέρ τῆς μιᾶς κι ὄχι ὑπέρ τῆς ἄλλης, διότι καί ἡ διατροφή καί ἡ σεξουαλική ζωή τοῦ πολιτισμένου ἀνθρώπου διαφέρουν ἀπό τήν διατροφή καί τή σεξουαλική ζωή τοῦ ἄγριου ἤ τοῦ ζώου.

Τό συγκεκριμένο δεδομένο τοῦ ὁποίου ἡ μελέτη θά μᾶς ἐπέτρεπε νά ἀνακαλύψουμε τή φύση τῆς ἀνάγκης τοῦ ἀνθρώπου, πρέπει νά εἶναι κάτι πού χαρακτηρίζει τόν πολιτισμό. Αὐτό πού διακρίνει τό περιβάλλον τοῦ πολιτισμένου εἶναι, ὅπως ἤδη ἔχουμε δεῖ ὅταν μελετούσαμε τό σύμβολο, ἡ διαμόρφωση στό ὑπαρκτό περιβάλλον μιᾶς νέας ἔννοιας, πού δέν ἀφορᾶ ἄμεσα οὔτε στή διατροφή οὔτε στό σέξ: τῆς ἔννοιας τῆς ἀξίας. Τά ἀντικείμενα ἔχουν γιά τόν ἄνθρωπο ἀξία καθεαυτήν ἄρα θά πρέπει νά προχωρήσουμε μέ τή μελέτη τῆς ὑπάρχουσας σχέσης μεταξύ τοῦ ἀντικειμένου ἀξίας καί τῆς ἀνάγκης. Ἡ ἀξία εἶναι εἰδική ἔννοια, εἶναι ἡ κοινωνική μορφή πού τό πολιτισμένο ὄν δίνει στήν ἐπιθυμία του γιά τό ἀντικείμενο. Νά γιατί ἡ δυναμική κίνηση τῆς κοινωνίας δέν ἀνάγεται οὔτε στή διατροφή οὔτε στό σέξ, ἀλλά εἶναι εἰδική καί συνιστᾶ οἰκονομική κίνηση. Κάθε ἀντικείμενο πού ἐπιθυμεῖ ἡ κοινωνία ἔχει οἰνομική ἀξία. Γιά νά γνωρίσουμε τήν προέλευση τοῦ πολιτισμοῦ καί γιά νά καταλάβουμε τόν ψυχολογικό ρόλο τῆς ἀξίας θά πρέπει νά μελετήσουμε τό ἀντικείμενο ὡς σύστοιχο τῆς κοινωνικῆς ἐπιθυμίας σέ σχέση μέ τήν ἐπιθυμία καθεαυτή. Ξέρουμε ὅμως ὅτι τό ἀντικείμενο ἔχει γιά τήν ἐπιθυμία ἀξία σεξουαλική. Ἄρα θά μπορέσουμε ἴσως νά ἀνακαλύψουμε καί τήν προέλευση καί τόν μηχανισμό τῆς δυναμικῆς τοῦ πολιτισμοῦ μέ τή μελέτη τῆς σχέσης μεταξύ τοῦ ἀντικειμένου καί τῆς σεξουαλικῆς ἐνέργειας. Ἡ ἠθική μας θά πρέπει τότε νά εἶναι σύμφωνη μέ τούς νόμους πού καθορίζουν τήν ἐξέλιξη τῆς κοινωνικῆς ἐπιθυμίας. Νά γιατί ἡ ἠθική μας δέ θά πρέπει νά εἶναι ἀντίθετη μέ τή διαλεκτική τῆς οἰκονομικῆς κίνησης τῆς κοινωνίας.

Γνωρίζουμε ὅτι ἡ ἐπιθυμία ἀναζητᾶ τήν ἡδονή: τήν πλήρη καί ὁριστική ἡδονή πού τό Ἐγώ μας συλλαμβάνει προκαταβολικά καί πού τό ὀνομάζουμε εὐτυχία. Γιά τήν κοινωνία, ἡ εὐτυχία θά εἶναι ἡ ὁλοκλήρωση τῆς ἐπιθυμίας της. Ἡ εὐτυχία εἶναι, ἄρα, ἡ ἰδανική ἡδονή, καί τό ἰδανικό τοῦ ἀνθρώπου δέν μπορεῖ νά εἶναι ἄλλο ἀπό τήν ἀνακάλυψη τῆς εὐτυχίας. Ἡ εὐτυχία εἶναι ἡ ἀπόλυτη ἡδονή. Ἡ ἡδονή ἱκανοποιεῖ  ὁλόκληρη τήν προσωπικότητα, στήν συγκινησιακή της ζωή, συνειδητή καί ἀσυνείδητη, στά συναισθήματα καί στό πνεῦμα της. Ἔτσι ἐνῶ τό ζῶο μπορεῖ νά ἀναζητᾶ, καί ὄντως ἀναζητᾶ, τήν ἡδονή, δέν κυνηγάει τήν εὐτυχία, πού εἶναι τέλεια ἡδονή καί πού μόνο ὁ πολιτισμένος μπορεῖ νά συλλάβει, γιατί μόνον αὐτός εἶναι ἱκανός νά ἐκφέρει κρίση καί νά τήν προκαταλάβει. Ὅ,τι χαρακτηρίζει τή συμπεριφορά τοῦ πολιτισμένου ἀνθρώπου, λοιπόν, εἶναι ἡ ἀναζήτηση τῆς εὐτυχίας. Ἐπειδή ὁ ἄνθρωπος εἶναι τό μόνο ὄν πού τήν ἀναζητᾶ, εἶναι καί τό μόνο ὄν πού ἀνακάλυψε μιά συμπεριφορά πού εἶναι ἡ ἀπόλυτη ἄρνηση τῆς ἡδονῆς καί ἡ ἀντίθεση τῆς εὐτυχίας: τήν αὐτοκτονία. Ὑποστηρίχθηκε ὅτι ὑπάρχουν ζῶα πού αὐτοκτονοῦν. Εἶναι λάθος. Ὅπως κάποιοι ἄνθρωποι, ἔτσι καί κάποια ζῶα μποροῦν νά πεθάνουν ἀπό πόνο, μποροῦν δηλαδή νά χάσουν τήν ἐνέργεια πού τούς εἶναι ἀπαραίτητη γιά νά ἀντισταθοῦν στόν πόνο. Ὅμως ἡ αὐτοκτονία δέν εἶναι τό ἀποτέλεσμα ἔλλειψης ἐνέργειας. Ἀντίθετα γιά νά αὐτοκτονήσεις θά πρέπει νά δράσεις. Ἡ αὐτοκτονία εἶναι ἀποτέλεσμα συνειδητῆς δράσης, πού κατευθύνεται ἐναντίον τῆς ἴδιας τῆς πηγῆς της, ἐναντίον τῆς ζωῆς της δηλαδή.

Ἀφοῦ ἡ εὐτυχία εἶναι σύστοιχο τῆς ἐπιθυμίας, ἡ προέλευσή της θά πρέπει νά εἶναι σεξουαλική. Κι ἐφόσον ἡ εὐτυχία εἶναι διευρυμένη ἐπιθυμία – διότι εἶναι ἐπιθυμία πού ἐκπηγάζει ἀπό ὅλη τήν προσωπικότητα καί ὄχι μόνο ἀπό τό Ἐγώ - ὡς ἐπιθυμία εἶναι, προφανῶς διευρυμένη σεξουαλικότητα. Αὐτό σημαίνει ὅτι τό ἀντικείμενο τῆς εὐτυχίας πρέπει νά εἶναι ἕνα διευρυμένο σεξουαλικό ἀντικείμενο, κι ὅτι, κατά συνέπεια, δέ μπορεῖ νά εἶναι καθαρά φυσιολογικό. «Ὁ ἄνθρωπος δέν εἶναι μόνο προϊόν τῆς φύσης, ἀλλά ἀκόμη, σ΄ἕναν πιό ὑψηλό βαθμό, προϊόν τοῦ συνόλου τῶν κοινωνικῶν σχέσεων», γράφει ὁ Ριάζανοφ. Αὐτή ἡ επιθυμία τῆς εὐτυχίας κι αὐτό τό ἀντικείμενο τῆς εὐτυχίας, ἀποτελοῦν ὅ,τι ὀνομάζουμε ἔρωτα. Ὅ,τι εἶναι ἡ σεξουαλικότητα γιά τήν ἐπιθυμία, εἶναι καί ὁ ἔρωτας γιά τό συναίσθημα, τό ὁποῖο εἶναι ἡ μορφή ἐκείνη τῆς ἐπιθυμίας πού περιβάλλει ὅλη τήν προσωπικότητα. Ἡ ἠθική τῆς εὐτυχίας-ἐπιθυμίας εἶναι, λοιπόν, ἠθική τοῦ ἔρωτα.

Γιά νά βρεῖ τήν εὐτυχία, ὁ ἄνθρωπος πρέπει νά ἐρωτευθεῖ!

Ὅταν λέμε ὅτι ὁ ἔρωτας ὡς ἀντικείμενο εἶναι διευρυμένη σεξουαλικότητα, σημαίνει ὅτι δέν μπορεῖ νά εἶναι οὔτε ἀντίθετος οὔτε ταυτόσημος μέ τό σεξουαλικό ἀντικείμενο. Ὁ ἔρωτας θά εἶναι, ἑπομένως, σεξουαλικότητα μετουσιωμένη. Ἀλλά στό ἀντικείμενο τῆς μετουσίωσης ἀντιτίθεται τό ἀντικείμενο τῆς νεύρωσης. Ὀνομάζουμε ἀντικείμενο ἐκεῖνο πού, ὑποχρεώνοντας τήν ἐπιθυμία, γιά τόν ἕνα ἤ τόν ἄλλο λόγο, νά καθηλωθεῖ σέ κάτι πού παρακωλύει τήν κανονική της ἐξέλιξη, ἐμποδίζει τόν ἄνθρωπο νά βρεῖ ἱκανοποίηση κατάλληλη γιά τή φυσική του ἀνάπτυξη. Ὁ νευρωτικός υἱοθετεῖ ἀπέναντι στόν φυσιολογικό σκοπό μιά στάση φυγῆς, διότι ἔχει τάση νά κατευθύνεται πρός μία πραγματικότητα ἀντίθετη πρός τά φυσιολογικά του ἐνδιαφέροντα. Κάθε φυγή εἶναι νεύρωση ἐνῶ ἡ μετουσίωση εἶναι διεύρυνση τοῦ κανονικοῦ σεξουαλικοῦ ἀντικειμένου. Ἀφοῦ ἡ ἐπιθυμία δέν εἶναι μόνο ἀτομική ἀλλά καί κοινωνική, θά ἐχουμε κατ’ἀνάγκην κοινωνικές νευρώσεις. Κι ἀφοῦ ἡ θρησκεία, ὅπως εἴδαμε, εἶναι φυγή, δέ μπορεῖ παρά ν’ ἀποτελεῖ κοινωνική μορφή νεύρωσης. Κάθε κοινωνική νεύρωση εἶναι καί νεύρωση τοῦ ἀτόμου, διότι σέ τελευταῖα ἀνάλυση θἀ ἀνακαλύπτουμε πάντα στή βάση μιᾶς κοινωνικῆς νεύρωσης μιάν ἠθική ἐπιταγή μή-λογικῆς προέλευσης πού ἀπαγορεύει τήν ἐκπλήρωση κάποιας ἀτομικῆς ἐπιθυμίας. Γιά τό ἄτομο ὅμως ἡ κοινωνική νεύρωση δέ εἶχε ποτέ τόσο τρομακτικές συνέπειες ὅσο ἡ ἀτομική νεύρωση διότι τό νά δεχθεῖς μιά κοινωνική νεύρωση σημαίνει ἤδη ὅτι συμμορφώνεσαι σ’ἕνα περιβάλλον, σημαίνει ὅτι προσαρμόζεσαι ἀντί νά φεύγεις - ἐντούτοις, μέ μόνη τή διαφορά ὅτι αὐτή ἡ προσαρμογή θά εἶναι μερική, ἀφοῦ κάθε φυγή ἀπό τήν πραγματικότητα, ἀκόμη καί ἡ συλλογική φυγή, ὑποχρεώνει τό ὄν νά δεχθεῖ μιάν ἠθική πού, τουλάχιστον σ’ἕνα σημεῖο, θά πρέπει ἐξ ὁρισμοῦ νά εἶναι ἀντίθετη πρός τήν ἠθική τῆς ἐπιθυμίας. Ἀπό τήν ἄλλη κάθε κοινωνική ἀπελευθέρωση δέν ἀποτελεῖ ἀναγκαστικά ἀτομική ἀπελευθέρωση. Εἶναι δυνατόν, καί συμβαίνει πολύ συχνά, μιά ἐπαναστατική ἠθική νά γίνεται ἀποδεκτή ἀπό ἄτομα γιά λόγους νευρωτικούς. Γι’αὐτούς τούς ἀνθώπους οἱ ἐπαναστατικές διεκδικήσεις, ἀντί νά εἶναι ἡ κανονική συνέπεια ἑνός ἀγῶνα γιά μεγαλύτερη ἀπελευθέρωση, γίνονται μέσον γιά νά ἐπιταχύνουν τό ρυθμό τῆς ἀτομικῆς τους νεύρωσης. Εἶναι ὁ λόγος γιά τόν ὁποῖο συχνά οἱ ἐπαναστάτες δροῦν καί στή συνέχεια καταλήγουν νά σκέφτονται μέ τρόπο ἀντιεπαναστατικό. Ἡ προσωπική τους νεύρωση τούς ἐμποδίζει νά σχηματίσουν σωστή ἀντίληψη τῆς ἐπαναστατικῆς συμπεριφορᾶς. Ἡ παρέκκλιση, πού ἡ νεύρωσή τους κάνει στήν ἐπιθυμία τους νά ὑποστεῖ, ἐπηρεάζει τίς πράξεις τους καί στή συνέχεια τίς ἰδέες τους. Νά γιατί τόσοι καί τόσοι ἐπαναστάτες καταλήγουν τόσο συχνά νά περνοῦν στήν ἀντίδραση. Ἡ ἀναπόφευκτη μετάθεση πού ἀναπτύσσεται ὁρισμένες στιγμές μεταξύ ἀτομικῆς καί κοινωνικῆς ἐπιθυμίας, παράγει ἀπογοητεύσεις, ἀκὀμη καί προδοσίες. Ὅμως αὐτός ὁ κίνδυνος, ἰδωμένος ἀπό τή γωνία τοῦ κοινωνικοῦ γίγνεσθαι, εἶναι σχετικά ἀσήμαντος, γιατί δέν προσδιορίζει παρά μόνο τή συμπεριφορά κάποιων ἀτόμων καί ὄχι τό ἴδιο τό ἐπαναστατικό κίνημα. Εἶναι διαφορετικά ὅταν οἱ δυσκολίες τῶν συνθηκῶν τοῦ ἀγῶνα λυγίζουν τήν ἐπαναστατική ἐπιθυμία τῶν μαζῶν καί τήν ὑποκινοῦν νά βρεῖ νευρωτικό ἀντιστάθμισμα στήν παρεμποδιζόμενη ἐπιθυμία τους, διότι τότε κοινωνική πρωτοπορία ἀναζητᾶ ὑποκτάστατο τῆς συγκεκριμένης πραγματικότητας καί ἀναπτύσσει μιά ψύχωση πού μεταβάλλει τόν ἔρωτα τῆς ἐπανάστασης σέ λατρεία τῆς ἐπανάστασης καί τήν ἐκτίμηση γιά τόν ἀρχηγό σέ τυφλή λατρεία τοῦ προσώπου του.

 Ἄν τό πρόβλημα τοῦ ἔρωτα εἶναι τόσο δυσεπίλυτο γιά τό ἄτομο καί τήν κοινωνία, εἶναι γιατί ἡ ἀνακάλυψή τοῦ ἀντικειμένου τοῦ ἔρωτα γίνεται ἀργά καί μετά ἀπό μακρόχρονη ὀντογενετική καί φυλογενετική ἐξέλιξη, πού σήμερα δέν ἔχει ἀποπερατωθεῖ. Ὅπως κάθε ἐξέλιξη, ἔτσι καί ἡ ἐξέλιξη τῆς ἐπιθυμίας γίνεται κοπιαστικά. Ἄν γιά τό ζωικό εἶδος πού φτάνει σ’αὐτό τό βαθμό ἀνάπτυξης πού ὀνομάζεται ἄνθρωπος ἡ σεξουαλική ἐπιθυμία εἶχε βρεῖ ἕνα ἀντικείμενο τοῦ ὁποίου ἡ ἀναζήτηση γινόταν ἤδη μέσω κληρονομικῶν συνηθειῶν, δηλαδή ἀπό ἔνστικτο, δέ συνέβαινε τό ἴδιο γιά τήν ἐπιθυμία ὡς συναίσθημα. Ἡ ἀνάπτυξη τῆς συναισθηματικῆς ἐπιθυμίας δέν ἀρχίζει παρά μέ τήν ἐμφάνιση τοῦ πολιτισμένου ἀνθρώπου.

Ἀπόσπασμα ἀπό τό βιβλίο “Ἑστίες Πυρκαγιᾶς” τοῦ Νικόλα Κάλας (Nicolas Calas)

Μετάφραση Γιάννα Σαββίδου

Ἐκδόσεις Gutenberg, Ἀθῆνα 1997  

Ἡ ἐπαναστατική μᾶζα - 3 ( Εὐάγγελος Λεμπέσης )

ΝΑΝΟΥΡΙΣΜΑ Τώρα εἶναι ἥσυχα… Ἡ θάλασσα λείπει μακρυὰ καὶ τὰ κοράκια δὲν τρῶνε σάπια συκώτια ἀπ’ τὸ οὐίσκυ. Τὸ κόμμα διασπάστηκε στὰ χίλια καὶ ὁ Μπερλίγκουερ ἔπλεξε μὲ τὸ βελονάκι κουβέρτα νὰ κουκουλώσουμε τὶς ταξικὲς ἀνησυχίες μας. Ἡσύχασε. Μὲ λίγη ρέγουλα θὰ τὴν σκαπουλάρουμε. Ἡ τάξη πού θἄφερνε τὴν ἀλλαγὴ ἀποκοιμήθηκε. Μποροῦμε καὶ μεῖς νὰ παίξουμε τὴν ἡγεσία. Κοιμήσου… τώρα εἶναι ἥσυχα. Ἡ ἐποχή μας. Νάνι φαῒ καὶ πήδημα. Οἱ τραμποῦκοι προσεύχονται στὸ μαξιλάρι μας καὶ οἱ δολοφόνοι δουλεύουν γιά μᾶς.

ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΓΩΓΟΥ

τά δύο τελευταῖα κεφάλαια τῆς ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΙΚΗΣ ΜΑΖΑΣ τοῦ Εὐαγγέλου Λεμπέση, πού ἀκολουθοῦν, συνέχεια τῆς ἀνάρτησης ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΙΚΗ ΜΑΖΑ - 2, διαβάζονται καί ὡς ἱστορική, κοινωνική ἤ πολιτική ἀνάλυση τοῦ ἀνωτέρω ποιήματος.
 

Ἡ ἐπαναστατική μᾶζα - 2 ( Εὐάγγελος Λεμπέσης )

Νομίζω ὅτι δύο εἶναι οἱ βασικοὶ λόγοι πού ἡ νεοελληνικὴ κοινωνία ἔχει μετατραπεῖ σὲ τέλμα. α) Ἡ ψευδαίσθηση ὑπεροχῆς – εἴτε λόγω προγόνων, εἴτε εὐρωλιγουρισμοῦ - πού ἐνσταλάζει μεθοδικὰ ἐντός της ἡ ἐπίπλαστη ἐθνικὴ ἰδεολογία,  λειτουργῶντας ὡς τροχοπέδη σὲ ὁποιαδήποτε κοινωνικὴ συνειδητοποίηση τῆς καθημερινῆς μιζέριας. Mέ δυό λόγια εἴμαστε «ψώνια». β) Ἡ ἀδυναμία κοινωνικοπολιτικῆς ὀργάνωσης ὅσων μὲ κάθε τρόπο ξεφεύγουν τῶν ψευδαισθήσεών τους.

Τὸ βιοτικὸ ἐπίπεδό του νεοέλληνα τὰ τελευταῖα 5 χρόνια ἔχει ὑποστεῖ μεγάλη πτώση, σὲ ἀρκετὲς δὲ περιπτώσεις ἔχει φτάση σὲ σημεῖα ἐξαθλίωσης. Καὶ ὅμως δὲν ὑπάρχει ἀπολύτως καμιὰ αἴσθηση ὅτι συντελοῦνται ἀντίστοιχες κοινωνικὲς κινήσεις καὶ ἀλλαγές. Οἱ οἰκονομικὰ κατεστραμμένοι, οἱ πεινασμένοι, οἱ ἐξαθλιωμένοι ἀποτελοῦν δυνάμει μέλη ἐπαναστατικῆς μάζας, φαίνεται ὅμως ὅτι δὲν  εἶναι ἡ οἰκονομική τους κατάσταση πού θά τούς ὠθήσει σὲ κάτι τέτοιο.

Ἡ ἐπαναστατική μᾶζα - 1 ( Εὐάγγελος Λεμπέσης )

Μπορεῖ τὸ κοινό τῆς ὄπερας, μιᾶς θεατρικῆς παράστασης, μιᾶς συναυλίας ἥ ἑνός καφενείου, ὅσοι ὑποδέχονται μὲ ἀλαλαγμοὺς τὸν πρόεδρο τῆς ποδοσφαιρικῆς ὁμάδος, τούς ντοπαρισμένους ἤ μή ὀλυμπιονίκες, αὐτοὶ πού διαδηλώνουν ἤ χαλαρώνουν ὡς ἀναγνῶστες ἢ φυσιολάτρες στὶς ἀπομονωμένες παραλίες, ὅσοι ἀνταλάσσουν κρυφὲς ματιὲς μὲ τὶς μεγάλες καὶ μικρὲς ὀθόνες, γίνεται ὅλοι αὐτοὶ καὶ ἄλλοι τόσοι τελείως διαφόρου πνευματικοῦ, οἰκονομικοῦ ἐπιπέδου ἤ ἀγωγῆς νὰ παράγουν κοινωνικὸ ἀποτέλεσμα, καὶ μάλιστα ἐπαναστατικό, ἀπὸ κοινοῦ; Ὁ Εὐάγγελος Λεμπέσης ἀπαντᾶ καταφατικὰ καὶ στὸ ἔργο του Η ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΙΚΗ ΜΑΖΑ ( τοῦ ὁποίου παραθέτω σήμερα τὰ δύο πρῶτα κεφάλαια) ἐξηγεῖ τὸν φυσικό – κοινωνικό μηχανισμὸ καὶ τὶς προϋποθέσεις γιὰ κάτι τέτοιο. Ἡ μᾶζα ὅταν σχηματισθῆ δρᾷ ἀσυνειδήτως ἀλλά καθοριστικά. Ἡ πορεία τῆς ἱστορίας ἐξαρτᾶται ἀπό τήν μορφή στήν ὁποία ἡ μᾶζα βρίσκεται καί τήν κίνηση στήν ὁποία ἡ ἡγεσία τήν ὑποβάλλει. Διαβάζοντας τὸ βιβλίο κατάλαβα, ἐμμέσως, γιατί ὁποιασδήποτε μορφῆς κοινωνική ἀλλαγή ἤ ἐπανάσταση στὴν Ἑλλάδα εἶναι ὅτι πιὸ δύσκολο. Ἀπίθανο ἀλλά ὄχι ἀδύνατο, σύμφωνα μέ τούς φυσικούς νόμους… 

Η ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΙΚΗ ΜΑΖΑ ( τοῦ Εὐαγγέλου Λεμπέση )

1) ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΑΡΝΗΤΙΣΜΟΥ

Πρὶν ἤ προβῶμεν εἰς τὴν ἀνάλυσιν τοῦ κοινωνικοῦ σχηματισμοῦ τῆς μάζης ὡς ἀντικειμενικοῦ σώματος, ὡς τοῦ συμπλέγματος δηλαδὴ τῶν κοινωνικῶν νόμων, οἵτινες διέπουν αὐτήν, δέον ν' ἀναχωρήσωμεν ἐκ τῆς ἀναλύσεως τοῦ ψυχολογικοῦ αὐτῆς κόσμου, ὡς οὗτος σχηματίζεται κατ' ἀναγκαίαν βεβαίως καὶ ἀναπότρεπτον ἀντανάκλασιν ἐκ τῆς κοινωνικῆς θέσεως αὐτῆς ὡς ἀντικειμενικοῦ σώματος, ἀλλά ἐπὶ τῇ βάσει καὶ ἐν συναρτήσει πρὸς τὰς εἰδικάς ἀντιδράσεις τοῦ φυσικῶς δεδομένου ψυχολογικοῦ μηχανισμοῦ τοῦ ἄνθρωπου ἔναντι τοῦ κοινωνικοῦ περιβάλλοντος τοῦ κοινωνικοῦ σχηματισμοῦ εἰς τὸν ὁποῖον οὗτος ἀνήκει.

Ἐδῶ βαρᾶμε ΠΡΟΣΟΧΗ !!!

Ἀπό τά "δάνεια τῆς Ἀγγλίας" καί τήν "Ἐπανάσταση" τοῦ 1843 ἕως τά σημερινά δάνεια ( καί τά "spreads") καί ἴσως κάποια "νέα Ἐπανάσταση";

Τό ἄρθρο τοῦ Χρήστου Μόρφου, πού ἀκολουθεῖ , δημοσιεύθηκε στό περιοδικό ΤΡΙΤΟ ΜΑΤΙ ( τεῦχος 179, Ἀπρίλιος 2010). Μέρος του βρίσκεται στίς διευθύνσεις http://theamapati.wordpress.com/2010/03/26/nikolettos/ , http://theamapati.wordpress.com/2010/03/24/1824/ καί http://theamapati.wordpress.com/2010/04/25/didagmata/
ἐνῷ στήν διεύθυνση ΘΕΑΜΑΠΑΤΕΣ ΚΑΙ ΔΙΚΤΥΩΜΑΤΑ, ( εἶναι στό πλάϊ δεξιά τοῦ ιστολογίου), ὑπάρχει ὅλο τό ἀρχεῖο τῶν ἄρθρων του.


« Τὸ ἔθνος πρέπει νὰ θεωρεῖ ἐθνικόν ὅτι εἶναι ἀληθές». Γι’ αὐτὸ ἄλλωστε καὶ οἱ Ἐλεύθεροι Πολιορκισμένοι ἔγιναν, μετὰ θάνατον, Ἐλεύθεροι Πολιορκημένοι…
Ὁ Σολωμὸς σὲ ἐπιστολή του πρὸς τὸν Τερτσέτη ἔγραφε: « καὶ γιὰ τὸ σήμερα τί νὰ εἰπῶ; Ἡ διαφθορὰ εἶναι τόσο γενικὴ καὶ ἔχει τόσο βαθιὲς ρίζες ποὺ σὲ κάνει νὰ σαστίζεις… Μόνο ὅταν οἱ ἀφορμὲς τῆς διαφθορᾶς ἐξολοθρευθοῦν πέρα ὡς πέρα θὰ μπορέσουμε νὰ ἔχουμε μία ἠθικὴ ἀναγέννηση. Τότε τὸ μέλλον μας θὰ εἶναι μεγάλο… ὅταν θριαμβεύσει ἡ δικαιοσύνη…».


« “Πῶς πάει τὸ ἔθνος; Πῶς πᾶνε οἱ δουλειές;”. Κι’ ἄφησε τὸ κουπί του καὶ μὲ τὸ χέρι ἐσυχνόκοβε τὸν ἀέρα orizzoltamente. “Είδες νὰ μαδᾶνε τὴν κότα καὶ ὁ ἀέρας νὰ συνεπαίρνει τὰ πούπουλα; Ἔτσι πάει τὸ ἔθνος.” » Διονύσιος Σολωμὸς [1].

Ὁ Διονύσιος Σολωμὸς δὲν ἐπισκέφθηκε ποτὲ τὴν ἐλεύθερη Ἑλλάδα. Διότι, ἴσως, ὅπου καὶ νὰ πήγαινε θὰ τὸν πλήγωνε. Ἑκατὸ χρόνια μετὰ τὴν ἐπανάσταση τοῦ 1843, ὁ Γιῶργος Σεφέρης, μακριὰ ἀπὸ τὴν σκλαβωμένη καὶ ἀντιστεκόμενη Ἑλλάδα τοῦ 1943, θὰ ἀναδείξει ὡς ἐμβληματικὴ μορφὴ τῆς σύγχρονης Ἑλλάδας τὸν Στρατηγὸ Μακρυγιάννη. Σαράντα σχεδὸν χρόνια μετὰ τὴν ἔκδοση τῶν Ἀπομνημονευμάτων. Καὶ κοντὰ σαράντα χρόνια ἀργότερα, ὁ Νῖκος Ἐγγονόπουλος θὰ πεῖ πῶς «οἱ ἐκπρόσωποι τῆς δικῆς μας λεγόμενης γενιᾶς τοῦ 30 […] δὲν εἶχαν τὰ κότσια νὰ ἐμπνευσθοῦν ἀπὸ τοὺς παλιοὺς γεροὺς ἀλλ’ ἀπὸ τοὺς παρακμίες» [2]. Καὶ τριάντα χρόνια ἀργότερα, ἡ Ἑλλάδα βιώνει τὴν χειρότερη «οἰκονομικὴ κρίση» τῆς ἱστορίας της. Τὴν ἴδια ἀκριβῶς – ἀκριβῶς ἴδια! – κρίση, εἶχε βιώσει καὶ τὸ 1843! Κύκλοι, μέσα σὲ κύκλους, μέσα σὲ ἄλλους κύκλους. Ἔτσι πάει τὸ ἔθνος! 

Ἡ σημασία τῆς δολοφονίας τοῦ Γεωργίου Καραϊσκάκη , 23-4-1827

Ὁ θάνατος – δολοφονία τοῦ Γιώργου Καραϊσκάκη στίς 23 Ἀπριλίου τοῦ 1827, ἀποτελεῖ τήν ταφόπλακα τῆς ἐξέγερσης τοῦ 1821, ἡ ὁποία θά πέσει ὁριστικά μέ τήν δολοφονία τοῦ Καποδίστρια. Ἕνας λαός ἐπαναστατημένος ἔχει νά ἀντιμετωπίσει τούς ντόπιους δυνάστες του καί τούς ξένους πού περιμένουν σαν κοράκια. Μέ τόν κατακτητή εἴτε Τοῦρκο, εἴτε Γερμανό –τήν περίοδο τῆς ἐθνικῆς Ἀντίστασης - τά εἶχε βγάλει πέρα, άλλά μέ κοτζαμπάσηδες, πολιτικάντηδες καί πολιτικούς ἀπέτυχε, ἀποδεικνύοντας γιά ἄλλη μιά φορά πώς ἡ ἐθνική ἀπελευθέρωση πού ὁλοκληρώνεται καί τυγχάνει τῆς ἐγκρίσεως δυνάμεων ξένων πρός τόν ἄμεσα ἐνδιαφερόμενο καί χωρίς τήν κοινωνική της καταξίωση, εἶναι στάχτη στά μάτια. Ἀλλά ἄς δοῦμε τί ἔγινε λίγο καιρό πρίν τίς 23 Ἀπριλίου 1827.  

Πέτρα πάνω στήν πέτρα νά μήν μείνει ἐμεῖς δέν προσκυνᾶμε

Ἡ ἐπανάσταση τοῦ 1821, εἶναι ἴσως ἡ μοναδική στήν ἱστορία πού συνδυάζει κοινωνικά καί ἐθνικά χαρακτηριστικά. Ὅσοι προσπαθοῦν νά περιοριστοῦν στό ἕνα ἀπό τά δύο λένε τήν ἀλήθεια μισή. Δέν πρόκειται οὔτε γιά σύγκρουση χριστιανῶν καί μουσουλμάνων, τό δέ νόημά της δεν περιορίζεται ἁπλά στόν ἀγώνα ἑνός σκλαβωμένου ἔθνους ἀπέναντι στόν δυνάστη του. Κατά τῆς Ὀθωμανικῆς ἀρχῆς, ἐκτός ἀπό τούς χριστιανούς Ἕλληνες, ἐπιτίθενται καί μουσουλμάνοι Ἄραβες, περιπτώσεις δέ πού καί Τοῦρκοι πασάδες βρίσκονται σέ πόλεμο μέ τήν Πύλη εἶναι χαρακτηριστικές ( Πασβάνογλου, Ἀλή Πασάς.). Τό θέμα δέν εἶναι θρησκευτικό, οὔτε ἔχει ἀποκλειστικά ἐθνικά χαρακτηριστικά. Τό «ἐλευθερία ἤ θάνατος» δέν τό εἶπαν οἱ φαναριῶτες, οἱ κοτζαμπάσηδες καί ὁ ἀνώτερος κλῆρος. Τό εἶπε ὁ Λαός.
Ἡ Ὀθωμανική Αὐτοκρατορία τόν 18ο αἰώνα βρίσκεται σέ παρακμή. Πρόκειται γιά κοινωνική κρίση ἀνάλογη μέ τῆς Γαλλίας. Κρίσεις στό ἐσωτερικό της Βυζαντινῆς Αὐτοκρατορίας εἴχαμε τόν 11ο αἰώνα καί τόν 15ο. Στήν πρώτη περίπτωση ἔχουμε παράλληλα μία καθολική Δύση πού παρουσιάζει ἁλματώδη οἰκονομική καί δημογραφική ἀνάπτυξη καί προσπαθεῖ μέσω τῶν Σταυροφοριῶν κυρίως νά ἐπωφεληθεῖ. Ὁ «ἱερός» πόλεμος τῆς Δύσης διεξάγεται καί κατά τῶν μουσουλμάνων καί κατά τῶν ὀρθοδόξων χριστιανῶν. Εἶναι ἡ ἐποχή τῆς πρώτης ἅλωσης, τό 1204.