Δίχως χρόνο [1]

Γιάννης Ζουγανέλης
"Ὁ ἦχος τῆς σάλπιγγος"

"Ἄκουγα αὐτό πού ἔπαιζα, ἔνοιωθα μεγάλη χαρά, τίς ἐπόμενες νότες τίς ἔπαιζα φορτισμένες μέ τή χαρά πού προηγήθηκε, πήγαινε συνέχεια ἔτσι, τόσο πού μυρμήγκιαζε τό κορμί ἀπό τή συγκίνηση, τό σῶμα γινόταν ἐλαφρύ, ἕνα μή καθημερινό αἴσθημα πληρότητας ξεχείλιζε, ἕνα αἴσθημα πλήρους ἀδυναμίας καί παντοδυναμίας, μιά εὐτυχία ἦταν διάχυτη παντοῦ, καί πού νά χωρέσεις σέ τέτοια ἔνταση –δέν σέ συμμερίζεται κι ὁ ἄλλος– κάνεις προσπάθεια νά "προσγειωθεῖς" καί τότε, μόνο πού τό σκέφτηκες, γίνεσαι καθημερινός καί νά ὅλα τά πρόσωπα καί τά πράγματα στή "σωστή" τους διάσταση…"


Καλή χρονιά. Παραμείνατε ἀπογειωμένοι μέ κάποιον/κάποια στό πλευρό σας πού νά σᾶς συμμερίζεται.

Παραδοσιακές μελωδίες

Πολλοί ἐρευνητές θεωροῦν πώς τά πολιτιστικά γνωρίσματα, πού ποικίλουν μεταξύ διαφορετικῶν ἀτόμων, μεταβιβάζονται ἀπό γενιά σέ γενιά ὡς προϊόν μίμησης ἤ ἄλλων μορφῶν μάθησης, μέσω ἐξελικτικῶν διαδικασιῶν παρόμοιων μέ ἐκεῖνες τῆς βιολογικῆς ἐξέλιξης. Ἡ πολιτιστική ἐξέλιξη μπορεῖ, σέ γενικές γραμμές, νά προχωρεῖ ἀνεξάρτητα ἀπό τή βιολογική ἐξέλιξη ἀλλά στίς περισσότερες περιπτώσεις, οἱ δύο διαδικασίες συνδέονται. Δεδομένου ὅτι τά πολιτιστικά γνωρίσματα ἐξελίσσονται, οἱ προκύπτουσες ἀλλαγές ἔχουν ἄμεσες ἐππτώσεις στήν ἐπιβίωση καί τήν ἀναπαραγωγή τῶν βιολογικῶν ὀργανισμῶν καί συλλογικά μπορεῖ ἐπίσης νά τροποποιοῦν τό περιβάλλον στό ὁποῖο ζεῖ κάποιος πληθυσμός. Κατά συνέπεια, οἱ πολιτιστικές μεταβολές ἐνδεχομένως νά ἐπηρεάζουν τή βιολογική ἐξέλιξη τῶν φυσικῶν χαρακτηριστικῶν καί ἡ μεταβίβαση γενετικῶν καί περιβαλλοντικῶν-πολιτιστικῶν ἀλλαγῶν τελικῶς μπορεῖ νά μεταβάλλει μέ τήν πάροδο τοῦ χρόνου καί τήν συμπεριφορά τῶν ἀτόμων.

Ὁ πολιτισμός βέβαια δέν περιορίζεται στίς ἀνθρώπινες κοινωνίες ἀλλά ἡ ὕπαρξή του μπορεῖ νά παρατηρηθεῖ καί σέ ἄλλα ζῶα. Γιά παράδειγμα στά ὡδικά πτηνά ὁ κοινωνικός περίγυρος διαδραματίζει βασικό ρόλο στήν διαδικασία μάθησης μέσω τῆς ὁποίας τά πτηνά άποκτοῦν πληροφορίες οἱ ὁποῖες καθορίζουν τή δομή τῶν μελωδιῶν τίς ὁποῖες παράγουν. Ἡ μελέτη τῶν σχημάτων πού διαμορφώνουν οἱ μελωδικές μεταβολές μέ τήν πάροδο τοῦ χρόνου στίς πολιτιστικές παραδόσεις τῶν ὡδικῶν πτηνῶν μπορεῖ νά βοηθήσει στήν ἀποκάλυψη μηχανισμῶν μέ τούς ὁποίους ἐξελίσσεται ἡ πολιτιστική παράδοση τῶν πτηνῶν καί νά παράσχει τήν δυνατότητα νά ἀποσαφηνιστοῦν οἱ ἀναπτυξιακοί κανόνες πού διαμορφώνουν τήν διαφοροποίηση τῶν μελωδιῶν μεταξύ διαφορετικῶν πληθυσμῶν. Μιά προσέγγιση γιά τήν ἀνίχνευση τῶν σχημάτων πολιτιστικῶν μεταβολῶν μετρᾶ τήν ποικιλομορφία, τή σχετική ἀφθονία, καί τή γεωγραφική κατανομή διαφορετικῶν τύπων μελωδιῶν καί συμπεραίνει ἀπό αὐτά τά στοιχεῖα τά ποσοστά καί τούς μηχανισμούς τῶν ἀλλαγῶν. Μιά ἐναλλακτική προσέγγιση μετρᾶ πολιτιστικές ἀλλαγές ἄμεσα, ἀκολουθώντας τύπους μελωδιῶν γιά μιά προσδιορισμένη χρονική περίοδο σέ ἕναν συγκεκριμένο πληθυσμό. Τέτοιου εἴδους μελέτες κατέληξαν στό συμπέρασμα πώς δύο ξεχωριστές διακριτές μεταξύ τους  “πολιτιστικές παραδόσεις” διαμορφώνουν δύο κατηγορίες μελωδιῶν, κάθε μιά μέ τίς δικές της ἰδιαίτερες μορφές μεταβολῶν στήν πάροδο τοῦ χρόνου. Οἱ μελωδίες πού παράγουν τά ὡδικά πτηνά καθορίζονται ἀπό τήν συνεξέλιξη τοῦ περιβάλλοντος καί τοῦ πολιτισμοῦ ἐντός τοῦ ὁποίου διαβιοῦν σέ συνδυασμό μέ αὐτή τῶν γονιδίων τους. Θά μποροῦσε κατά συνέπεια νά θεωρηθεῖ πώς οἱ μελωδίες τῶν ὡδικῶν πτηνῶν ἀντανακλοῦν τήν πολιτιστική τους παράδοση.

Κατ΄ἀντιστοιχίαν οἱ ἤχοι πού παράγουν οἱ ἀνθρώπινες κοινωνίες ἀντανακλοῦν καί τό ἐπίπεδο τοῦ πολιτισμοῦ τους. Εἶναι σαφές πώς ἐάν κανείς δουλεύει μὲ ἕναν ἐπιστάτη νὰ οὐρλιάζει μὲς στά αὐτιά του, δὲν ἔχει τὴν ψυχραιμία νὰ ἀφήσει τὴ σκέψη του νὰ περιπλανηθεῖ στὰ μονοπάτια τῆς Ἐπικούρειας θεωρίας καί εἶναι εἰς θέσιν νά παράξει μόνον ποδοσφαιρικές ἰαχές. Γιά νά διασωθεῖ ἀπό τά οὐρλιαχτά κλείνει τά αὐτιά του ὅπως ἔκανε κάποτε ὁ Ὁδυσσεύς. Ἔτσι οἱ ἄνθρωποι προτιμοῦν νά ζοῦν μέ κλειστά αὐτιά σέ μεγάλα στρατόπεδα συγκέντρωσης, εἴτε αὐτά λέγονται ἐργασιακοί χῶροι, εἴτε κέντρα διασκέδασης, εἴτε εἶναι τό ψηφιακό σύμπαν καί τά κοινωνικά δίκτυα περιορίζοντας τήν πρόσληψη ἠχητικῶν ἐρεθισμάτων τελικῶς ἀδυνατώντας νά σκεφτοῦν αὐτό γιά τό ὁποῖο ἀξίζει νά ζεῖ κανείς αὐτή τή ζωή. Προφανῶς, ὁ καθένας εἶναι ἱκανός γιά ὅλα ἀλλά πρόσφατα ἔχουν πληθύνει τά παραδείγματα ἀνθρώπων πού ἔχουν μετατραπεῖ σέ βασανιστές, πληρωμένους δολοφόνους, διεφθαρμένους πολιτικούς πού δέν χάνουν εὐκαιρία νά προβάλλουν τήν κενή περιεχομένου αὐτοπεποίθησή τουςὑπενθυμίζοντας ὅτι τό ἀνθρώπινο εἶδος ἐξακολουθεῖ νά διαμορφώνει καί νά μεταβιβάζει στίς ἐπερχόμενες γενιές πολιτιστικές παραδόσεις οἱ ὁποῖες κυβερνῶνται ἀπό κατώτερα κίνητρα σέ ἀντίθεση μέ αὐτές τῶν ὡδικῶν πτηνῶν.

Ὁ κυνισμός

Ποιό εἶναι λοιπόν τό ἀποτέλεσμα τῆς προσπάθειας τοῦ κύριου Ἀλέξη νά ἐμφυσήσει πολιτική αἰσιοδοξία καί νά ἐξανεμίσει τήν πολιτική κατάθλιψιν ἀπό τούς ἱστορικῶς ἀπογοητευμένους;

Ὁ κύριος Ἀλέξης ἐπιβεβαιώνει τήν πεποίθησι πῶς ἡ πολιτική σφαῖρα εἶναι ἕνας συρρικνωμένος, διαμελισμένος, μακρυνός τόπος δραστηριότητος προνομιούχων. Μέλη τοῦ πολιτικοῦ σώματος ἐπιστρέφουν περιοδικῶς νά μᾶς ὑπενθυμίσουν τάς δεσμεύσεις των καί ψάλλουν ἐκ νέου τά κάλαντα εἰς ἐκτυφλωτικάς μαζικάς τελετάς. Ἡ ψηφοφορία εἶναι ἕνα πρᾶγμα καί ἡ συλλογική φροντίς τήν ὁποῖα ἀκούει κανείς σαρώνοντας τά ἐρτζιανά κύματα, εἶναι κάτι διαφορετικό. Τά πάντα δίδουν μιάν αἴσθησι προσηλώσεως σέ κάποιο σύστημα, τοῦ ὁποίου μέ τόν τρόπο αὐτό ἐπιβεβαιώνεται ἡ νομιμότης. Κανείς δέν αἰσθάνεται συνδεδεμένος μέ τό σύστημα αὐτό, καθώς το προφανές του περιεχόμενο εἶναι προσδεδεμένο στόν κυνισμό.

Ἡ ἐθνική μοναξιά ὡς μιζέρια καί μπουζουκοκαημός

Νεοέλληνας( Τζίμης Πανούσης)

Ὁ νεοέλληνας γεννήθηκε σκλάβος καὶ παραμένει τέτοιος μέχρι σήμερα.  Ἄν ἡ σκλαβιὰ καὶ ἡ μὲ τὸ ἀζημίωτο «προστασία» τῶν Μεγάλων Δυνάμεων τῶν πρώτων μετὰ τὸ 1821 χρόνων ἦταν κατὰ κάποιο τρόπο ἀναπόφευκτη,  ἡ σημερινὴ εἶναι τὸ πνευματικὸ ὑποπροϊὸν τῆς ἑλλαδικῆς διανόησης – εἴτε «ἐθνικῆς» εἴτε εὐρωλιγούρικης -  καὶ ἔχει φαρδιὰ πλατιὰ ἀπὸ κάτω τὴν νεοελληνικὴ ὑπογραφὴ ὅλων τῶν κομματικῶν ἀποχρώσεων.

Ἀντὶ τῆς ἰδεολογικῆς περιπέτειας ὁ νεοέλληνας προτίμησε καταστάσεις ψευδεπίγραφες, μιὰ ἰδεολογία ἡ ὁποία – σκοπίμως καὶ κουτοπόνηρα - τὸν ἀναγόρευε ἀπὸ ἐπαίτη ψηφοφόρο σὲ περιούσιο λαό. Αὐτὴ ἡ ἰδεολογικὴ θολούρα, τὸ περιβάλλον ὅπου οἱ σφραγιδοφύλακες τοῦ πνεύματος ἐμφανίζονται σὰν τὰ σαλιγκάρια μετὰ τὴν βροχή,( αὐτοί πού κρατᾶνε τὰ πόστα καί τά ἀνταλάσσουν μεταξύ τους π.χ. γενηὰ τοῦ 30, νεομαρξιστές, νεοορθόδοξοι, θεωρητικοί τοῦ ἡδονισμοῦ ἢ τῶν ντεμὲκ «ἀνθρωπίνων» δικαιωμάτων κλπ…)  ἀγκάλιασε ὅλο τὸ πολιτικὸ φάσμα. Ἄλλοι ψηφοφόροι ἀλλοιθώρισαν πρὸς τὴν Εὐρώπη προσβλέποντας τὰ ΜΟΠ, τὰ ΕΣΠΑ ( καὶ μέσῳ αὐτῶν τὸν δημόσιο πλοῦτο ὡς ἑλλαδίτες φιλελεύθεροι),  ἄλλοι τραγουδοῦσαν θούρια ἐθνικοπατριωτικὰ βάζοντας τὸ δάχτυλο καί τή μούρη ὁλόκληρη στὸ μέλι καὶ προσφέροντας ἄλλοθι στοὺς πρώτους, ἐνῷ κάποιοι τρίτοι κράτησαν ἀπὸ τὸν κομμουνισμὸ μόνο τὸ σφυροδρέπανο, μουμιοποίησαν καὶ γελοιοποίησαν τὸν Μάρξ τραγουδῶντας ἀντάρτικα στὶς ταβέρνες ἢ προπαγανδίζοντας τὴν ἐπιβολὴ τοῦ μονοτονικοῦ ἢ τῆς "δημοτικιᾶς" ὡς λαϊκές κατακτήσεις. Ὅταν μάλιστα τσεπώνεις παράλληλα βουλευτικὲς ἀποζημιώσεις, ἑλλαδικὲς ἢ εὐρωπαϊκὲς - γιὰ τὸ κόμμα βεβαίως βεβαίως…- τὸ πράγμα τότε παραβρωμάει…

Κοσμικές ἀναζητήσεις

Wish you were here (Pink Floyd)

Τά δεκαπέντε λεπτά μέ τά πόδια μέχρι τήν Καλούα, σέ ἔπαιρναν μακρυά ἀπό τά λαμπερά φῶτα τοῦ κέντρου τῆς χῶρας σέ μιά περιοχή ἐγκαταλελειμμένων κτιρίων καί ἄδειων ἀποθηκῶν. Μόλις ἔστριβες στή γωνία τῆς παραλιακῆς συνήθως ἐρχόσουν ἀντιμέτωπος μέ μιά μακροσκελῆ οὐρά ἀνθρώπων πού περίμεναν νά μποῦν στό κλάμπ ὅπως καί σύ. Ὁρισμένοι ἔλεγαν πῶς ἦταν διατεθιμένοι νά περιμένουν ἀκόμη μέχρι καί τέσσερις ὧρες γιά νά καταφέρουν νά μποῦν. Τό κλάμπ εἶχε ἕνα περίπλοκο σύστημα ἐπιλογῆς προσώπων μεταξύ ἐκείνων πού περίμεναν στήν οὐρά... Ὅλοι συναγωνίζονταν νά τραβήξουν τήν προσοχή τῶν ἀτόμων τῆς ἀσφάλειας τοῦ κλάμπ ποῦ ἔκαναν περιπολίες ἐπιλέγοντας ἄτομα ποῦ ξεχώριζαν – ὅμορφες φυσιογνωμίες, ξανθά μαλλιά, ἐκκεντρικό κτένισμα, ἀθλητικό παράστημα, αἰσθητικά έξωφρενικό φόρεμα, κάποιο μοναδικό ταλέντο, χαρακτηριστικά ποῦ πολλοί ἦσαν πρόθυμοι νά ἐπιδείξουν... Δέν εἴχαμε καμμιά τύχη σέ αὐτοῦ τοῦ εἴδους τόν συναγωνισμό.

Στήν ἀρχή τό πῆρα γιά φιλί

Οἱ σύγχρονες κοινωνίες εἶναι κοινότητες ἀτόμων μὲ κοινὰ χαρακτηριστικὰ τὸ αὐτοπερίβλημά τους καὶ τοὺς αὐτοπεριορισμούς τους. Τὸ καθένα μέλος τῆς κοινότητας λύνει τὰ προβλήματά του τραβολογῶντας τοὺς δικούς του, τοὺς ἰδιωτικοὺς του ἱμάντες. Ἡ «ἑξατομίκευση» τῶν προβλημάτων καθενὸς μέλους σημαίνει ὅτι ἡ ἐπίλυσή του δὲν ἔχει νὰ κερδίσει τίποτα ἀπὸ τὴν ἐμπειρία κάποιου ἄλλου μέλους τῆς κοινότητας πού ἀντιμετώπισε τὰ ἴδια ἢ παρόμοια προβλήματα. Δὲν ἔχει νόημα λοιπὸν κανεὶς νὰ ἀκούει κανέναν, κανεὶς νὰ δίνει σημασία στὰ λεγόμενα τοῦ ἄλλου, νὰ χρησιμοποιεῖ τὴν ὁμιλία ὡς μέσον ἐπικοινωνίας. Ἡ «κοινότητα» εἶναι ἕνα σύνολο ἀτόμων τὰ ὁποῖα συγκεντρώνονται κάτω ἀπὸ μία στέγη, ἢ καλύτερα μπροστὰ ἀπὸ μιὰ ὀθόνη, ἡ ὁποία ἐπιδεικνύει τὸν τρόπο μὲ τὸν ὁποῖο τὸ κάθε μέλος τῆς κοινότητας πρέπει νὰ συμπεριφέρεται σύμφωνα μὲ τὸ ἀποδεκτὸ σχέδιο, τὸ ἴνδαλμα τὸ ὁποῖο θὰ πρέπει κανεὶς νὰ λατρεύει καὶ νὰ μιμεῖται.

Τροφή εἰς χρῆμα

Σκονισμένο δωμάτιο μὲ δύο λάμπες, ψάθινη σκούπα, τὸ φαράσι, τὸ σκοτεινὸ παράθυρο. Ἡ καθαρίστρια σπανίως ἐπισκέπτεται καὶ ποτὲ δὲν ἐνοχλεῖ. Ἡ Χριστίνα –περισσότερο ἀπὸ περιέργεια- ἀπεδέχθη τὴν εὐγενικὴ πρόσκληση, στὴν ἀρχὴ κάθησε στὴ μέση κάτω ἀπὸ τὸ φῶς τῆς μίας λάμπας, εἶχε ἀκούσει ἀπὸ ἄλλους πὼς ἦταν ἐντάξει, κανεὶς ἐδῶ δὲν ἤθελε νὰ κάμψει τὴ μοναξιά, κανεὶς δὲ φαινόταν, κανένας ἄνθρωπος δὲν τὴν ἀποκάλεσε μὲ τ’ ὄνομά της, κανεὶς ποτὲ δὲν ἦλθε ὅλα αὐτὰ τὰ χρόνια πού σύχναζε ἐδῶ. Μόνον ὁ Προμηθεύς, τὸ προνοητικὸ τρωκτικὸν τῆς βιβλιοθήκης, πού ἐνδεχομένως νὰ ἦτο καὶ ὁ οἰκοδεσπότης, εὐφυὴς λαϊκὸς ἥρως, ἕνας ἀλητήριος τσαρλατάνος πού ἀψηφοῦσε τὴν ἀνθρώπινη ἰσχύ, ροκάνιζε τὰ ἐξώφυλλα ἐγκαταλελειμμένων βιβλίων καί, ὅπως ὁ μυθικός του συνονόματος, ἔκλεβε τὴ φωτιὰ ἀπὸ τὸν Ἥφαιστο γιὰ νὰ τὴ δωρίσει στοὺς προσκεκλημένους του. Ὁ Προμηθεὺς δὲν ἔκανε ποτὲ καμμιὰ προσπάθεια νὰ προσαρμοστεῖ στὸν ἐρημικὸ ἀνθρώπινο κόσμο, παρόλο πού ἔδινε τὴν ἐντύπωση τοῦ εἰλικρινοῦς χαρακτῆρος, δὲν ἐνεπλάκη ποτὲ στὴν ἑρμηνεία γεγονότων, στὴ διαταραχὴ τῆς κατανοήσεως, τῆς φιλίας, τῆς ἀπομονώσεως, ὅλων αὐτῶν πού δυσχεραίνουν τὴν ἀναπνευστικὴν ἱκανότητα. Εἶχεν ἀναπτύξει ἀνθεκτικότητα στὴν ἀμφιβολία, εἶχεν ἀναγνωρίσει τὴν ἀποτυχία ὡς μία ἀπὸ τὶς βασικὲς προϋποθέσεις τῆς σύγχρονης ζωῆς.

Εἶναι ἀργά, μέ λέει ψιθυριστά

Ἡ Grace ἐγνώριζε πολὺ καλύτερα ἀπὸ μένα “πώς ἤτανε” καὶ δὲν στερήθηκε ποτὲ τὸ τσαγανὸ νὰ ἀντιμετωπίσει τὶς ἀναπόφευκτες δυσχέρειες. Ἀνοιχτή, αὐθόρμητη, μὲ καρδιὰ ποδοπατημένη, τρυφερότητα, σοφιστεία καὶ φρόνηση πού μὲ πῆρε τριάντα χρόνια νὰ κατανοήσω. Ἄκουγε μὲ προσοχή, ὅπως ὅλοι οἱ ἐνήλικες παριστάνουν ὅτι ἀκοῦνε τὰ παιδιὰ πού ἀγαποῦν. Μερικὲς φορὲς εἶναι ἀδύνατο νὰ πεῖς πώς τὰ πράγματα δὲν εἶναι ἔτσι, πρέπει τὰ παιδιὰ νὰ τὸ ἀνακαλύψουν μοναχά τους. Γυρίζει συχνά, εὐτυχῶς, καὶ ἐπαναλαμβάνει ἀρκετὲς ἀπὸ τὶς ρήσεις της συλλαβίζοντας τὶς λέξεις γιὰ νὰ γίνουν κατανοητὲς καὶ ἀπὸ τοὺς μπουνταλάδες.

Ὅταν πλησιάζει ὁ καιρός, ὅταν ἔρχεται ἡ μέρα, νυχτώνει καὶ πάλι καὶ τὸ ὄνειρο ἑξαχνώνεται. Ἔτσι ἀκριβῶς ἐπέρχεται ὁ χρόνος πού μὲ ἐπιτρέπει νὰ ξαναλέω αὐτὴ τὴν ἱστορία. Ἱστορία δόξης καὶ δυνάμεως καὶ δὲν γνωρίζω ἀκόμα οὔτε τὸ ὄνομά σας, ἀλλὰ σκέφτηκα πὼς θὰ σᾶς ἐνδιέφερε νὰ ἀκούσετε γιὰ τὴν ἐλαφρότητα καὶ τὴν ἐλευθερία τὶς μέρες τῶν παλαιῶν καιρῶν, τῶν ἀρχαίων ἡμερῶν, πού ὁ ἄνθρωπος ἐκινεῖτο στὴ σφαίρα τῆς ἐκπλήξεως. 

Πρωτοχρονιά στή χάρτινη πόλη

Εἶναι εὐλογία ὅταν τὰ ὄνειρα λείπουν ἀπὸ τὸν βραδινὸ ὕπνο ἀλλὰ ὅποτε γυρνοῦν – γυρνοῦν ἀπειλητικότερα. Στὸ παιχνίδι τῆς φαντασίας, βρίσκομαι λέει μὲ κάτι φίλους παλιούς, σὲ ἕνα μέρος στὸ ὁποῖο δὲν εἶχα βρεθεῖ ποτὲ πρίν. Ἕνα μέρος πού κατὰ πᾶσα πιθανότητα δὲν ὑπάρχει, ἢ βρίσκεται πολὺ μακρυά, τὸ μισοθυμᾶμαι μόνο ὅταν ξυπνῶ, ἀλλὰ εἶμαι πάλι συχνὰ ἐκεῖ, γνωρίζω τὴ γλῶσσα καὶ τὶς καθημερινὲς συνήθειες τῶν ἀνθρώπων, ὅλα εἶναι οἰκεῖα καὶ ὁ προσανατολισμὸς ἕνα γύρο πανεύκολος. Εἶναι μιὰ πόλη φτιαγμένη ἀπὸ χαρτόνι, αὐτοκίνητα χάρτινα, ρίχνει μιὰ ἀδιάκοπη βροχὴ πού ξεπλένει τὰ πάντα στὸ γκρίζο. Δὲν μπορῶ μὲ ἀκρίβεια νὰ προσδιορίσω τὴ θέση ἀπ΄ὅπου τὰ βλέπω αὐτά, ἀλλὰ στὸ σημεῖο πού κάθομαι μπορῶ νὰ τὰ βλέπω ὅλα πεντακάθαρα. Ἐντελῶς ἔξω ἀπὸ τὸ χαρτόνι, πίσω ἀπὸ κάποιο τζάμι, ἡ φωνὴ τοῦ  Ray Charles - "I believe to my soul". Χρονικὰ ἴσως εἶναι ἡ νύχτα τοῦ 1967 ὅταν οἱ Beatles σὲ πρώτη παγκόσμια τηλεοπτικὴ μετάδοση τραγούδησαν τὸ "All You Need Is Love". 

Μάγκυ, σέ τί σέ φταίξαμε;

Στὴ Βίβλο ὑπάρχει σαφὴς προειδοποίηση γιὰ τὴν ὕπαρξη αὐτοῦ τοῦ τόπου. Μόνο στὴν Καινὴ Διαθήκη μπορεῖ νὰ βρεῖ κανεὶς 162 ἀναφορὲς στὴν Κόλαση. Ἀλλὰ δὲν εἶναι μόνο ὁ χριστιανισμός. Ὁποιαδήποτε θρησκεία καὶ νὰ ἐξετάσει κανεὶς θὰ διαπιστώσει πὼς ἐὰν δὲν εἶναι μέλος τῆς θρησκείας αὐτῆς, ἡ Κόλαση θὰ εἶναι ἡ τύχη του. ‘Ομως ἡ συντομότερη ὁδὸς ἀφίξεως ἐδῶ εἶναι ἡ συστηματικὴ ἐπίδοση σὲ μεγάλες καὶ ἐπίμονες ἁμαρτίες, σὲ συνδυασμὸ μὲ τὴν ταυτόχρονη ἄρνησή του νὰ νοιώθει κανεὶς τύψεις γι’ αὐτές.

Στὴν ἀρχὴ τὴν παρέα συνέθεταν ἐνάρετοι εἰδωλολάτρες, σκόρπιοι φιλόσοφοι καὶ συγγραφεῖς, καὶ ἄλλα ἀβάπτιστα παιδιὰ πού ἐκρίθησαν ἀκατάλληλα γιὰ εἴσοδο στὴ Βασιλεία τῶν οὐρανῶν. Ἡ ἀτμόσφαιρα ἦταν εἰρηνική, ἀλλὰ καὶ θλιβερὴ συγχρόνως. Ἐὰν σὲ ἐπέτρεπε ὁ σκληρὸς καὶ ἄξεστος Κέρβερος, μὲ τὰ τρία κεφάλια καὶ τὰ κόκκινα μάτια, μποροῦσες νὰ πᾶς μία βόλτα μέχρι τὸ καφενεῖο τοῦ δεύτερου ἐπιπέδου κοντὰ στὸν ποταμὸ Στύγα κι ἐκεῖ τὸ μάτι σου θὰ ἔπαιρνε αὐτοὺς πού μετέφερε ἐδῶ ὁ Χάρος διαπλέοντας τὸν Ἀχέροντα ὡς τιμωρία γιὰ τὶς ἀκατάσβεστες ἐπιθυμίες τους, ἢ τὴν ἀσταμάτητη διάθεσή τους γιὰ εὐχαρίστηση. Οἱ ἁμαρτωλὲς ψυχὲς τῶν καταναλωτῶν ὑπερβολικῶν ποσοτήτων ἀλκοόλης, σιγαρέτων καὶ πάσης φύσεως παραισθησιογόνων εἶναι βυθισμένες στὴν καυτὴ λάσπη τοῦ τρίτου ἐπιπέδου. 

Ἐκεῖ πού κανένας δέ θά φτάσει, ἐκεῖ πού κανένας δέ θά ἔρθει

Ὑπερκαινοφανεῖς ἀστέρες ἢ σουπερνόβα (supernova) εἶναι διάφοροι τύποι ἐκρήξεων πού συμβαίνουν στὸ τέλος τῆς ζωῆς τῶν ἀστέρων. Ὅταν ἕνας ἀστέρας μεγάλης μάζας παύει νὰ παράγει ἐνέργεια στὸν πυρήνα του, καταρρέει κάτω ἀπὸ τὴ δύναμη τῆς ἴδιας του τῆς βαρύτητας καὶ ἡ θερμοπυρηνικὴ ἔκρηξη ἐκτινάσσει μεγάλο μέρος τοῦ ἀστρικοῦ ὑλικοῦ μὲ μεγάλη δύναμη καὶ ταχύτητα πού ὑπερβαίνει τὰ 3.000 χλμ/δευτερόλεπτο (ἢ τὰ 10,8 ἑκατομμύρια χιλιόμετρα τὴν ὥρα), πρὸς ὅλες τὶς κατευθύνσεις. Στὶς ἐκρήξεις αὐτὲς παράγονται ἐξαιρετικὰ φωτεινὰ ἀντικείμενα, τῶν ὁποίων ἡ ἀρχικὴ φωτεινότητα στὴ συνέχεια ἐξασθενεῖ μέχρι τοῦ σημείου τῆς ἀφάνειας μετὰ ἀπὸ λίγους μῆνες. Τὸ συμπυκνωμένο ὑλικὸ πού παράγεται ἀπὸ τὴν ἔκρηξη εἶναι γνωστὸ ὡς ἀστέρας νετρονίων. Ἐὰν ὁ ἀστέρας νετρονίων εἶναι πολὺ μεγάλος ἡ βαρυτικὴ κατάρρευση εἶναι ἀδύνατο νὰ ἀποφευχθεῖ καὶ ὁ ἀστέρας νετρονίων συνεχίζει νὰ συρρικνώνεται ἕως ὅτου μετατραπεῖ τελικὰ σὲ μία μαύρη τρύπα. Μαύρη τρύπα εἶναι τὸ ἔσχατο σημεῖο τῆς δημιουργίας, μία περιοχὴ τοῦ χωροχρόνου ἀπὸ ὅπου τίποτα δὲν εἶναι δυνατὸ νὰ ἀποδράσει, οὔτε ἀκόμη καὶ τὸ φῶς.

Ἀντιθέσεις

Ἡ νεαρὴ κυρία ἐπιθεωρεῖ ἀπεγνωσμένα τὸ κινητό της καὶ ὅταν διαπιστώνει πὼς δὲν ὑπάρχουν πρόσφατα μηνύματα, κάνει μία γκριμάτσα δυσαρέσκειας, θυμωμένη μὲ τὸν ἑαυτό της, καὶ τὸ πετὰ στὴν πολυθρόνα δίπλα της. Οἱ ἀνθρώπινες σχέσεις τῆς ἀποστραγγίζουν τὸν ἐλεύθερο χρόνο της. Ἂν διαθέσει χρόνο γιὰ ἄσκοπες συνομιλίες θὰ τὸν χάσει ἀπὸ τὸν ἑαυτό της, ἀπὸ τὶς διακοπές της, τὴ γυμναστική της, τὶς σπουδές της. Ἔτσι τίποτα δὲ μπορεῖ νὰ τὴν ἁπαλύνει τὴ μοναξιά της.

Led Zeppelin/ Rock N' Roll

Ὁ φόβος μὲ κατακυρίευσε ὅταν χθὲς τὸ πρωὶ ἡ Julie μὲ εἶπε πὼς ἕνας φίλος της ὁμολόγησε πὼς δὲν ὑπάρχει τίποτα πού θὰ μποροῦσε νὰ τὸν διατηρήσει στὴ ζωή, ἐκτὸς ἀπὸ τὰ παραισθησιογόνα καὶ τὴ σχέση τους. Τὸ μὴ χεῖρον βέλτιστον. Λίγα ἀπομείνανε, συνεχῶς μαχόμαστε νὰ δημιουργήσουμε νέες βεβαιότητες.

The Police - Wrapped Around Your Finger

Ἡ σιωπὴ

Ἡ σιωπὴ εἶναι ἕνα ἀναπόσπαστο μέρος τῆς ἀνθρώπινης φύσης, τῆς φιλοσοφίας, τοῦ λόγου, τῆς σκέψης. Ἐκφραζόμαστε μέσῳ τῆς γλώσσας μὲ λέξεις, γραμματικὲς δομές, ἀκόμα καὶ μὲ τὴ γλῶσσα τοῦ σώματος. Καί, ὅταν ἔχουμε ἐξαντλήσει ὅλα τὰ ἀκουστικὰ καὶ ὀπτικὰ μέσα, χρησιμοποιοῦμε τὴ σιωπὴ γιὰ νὰ ὁλοκληρώσουμε. Ἔρχεται αὐθόρμητα. Ἡ σιωπὴ ἀπὸ μόνη της εἶναι ἕνα εἶδος γλώσσας χωρὶς δικό της λεξικό.

Δὲν εἶναι δυνατὸ νὰ ἐκφράσει κανεὶς τὴ σιωπὴ παρὰ μόνο νὰ τὴν αἰσθανθεῖ, νὰ τὴν νοιώσει, νὰ ἀπολαύσει τὴν ἐμπειρία της. Ἀλλὰ ποιὰ εἶναι ἡ αἴσθηση τῆς σιωπῆς; Πῶς μπορεῖ ἡ ἐμπειρία της νὰ συνειδητοποιηθεῖ; Ἡ σιωπὴ μπορεῖ νὰ γίνει αἰσθητὴ σὲ ὅλες τὶς καθημερινὲς δραστηριότητες, εἰδικὰ ὅταν κάποιες ἰδιαίτερες στιγμὲς θέλουμε νὰ τὶς παγώσουμε μέσα στὴν ψυχή μας καὶ γι’ αὐτὸ σιωποῦμε. Οἱ ἐραστὲς σιωπηλοὶ ἀπολαμβάνουν τὴν παρουσία τοῦ συντρόφου τους, οἱ γονεῖς παρακολουθοῦν εὐτυχισμένοι σιωπηλὰ τὸ παιδί τους νὰ παίζει μόνο. Πολλοὶ θρηνοῦν τὸ χαμὸ ἀγαπημένων τους προσώπων στὴ σιωπή. Μία λογομαχία συνήθως ἀκολουθεῖται ἀπὸ σιωπή, γιατί μέσα της ἡ διαφωνία γιγαντώνεται. Ἡ σιωπὴ μπορεῖ νὰ γίνει αἰσθητὴ ἀκόμα καὶ ἐν μέσῳ τῶν ἐκκωφαντικῶν ἤχων τῆς πόλης.

Οἱ παλιοροκάδες

Ἡ μύγα τοῦ εἴδους "Δροσόφιλα", ἢ φρουτόμυγα τῆς οἰκογένειας Drosophilidae εἶναι μιὰ μικρὴ μύγα χρώματος καφὲ πρὸς τὸ μαῦρο μὲ κόκκινα μάτια. Τὸ ὄνομά της (ἀγάπη γιὰ τὴ δροσιὰ) προέρχεται ἀπὸ τὴ συνήθεια τῆς μύγας αὐτῆς νὰ ἀποθέτει τὰ αὐγὰ της πάνω σὲ φροῦτα καὶ ἀνάλογες τροφές. Ἡ μοναδικότητα τῆς Drosophila ὀφείλεται στὸ γεγονὸς ὅτι τὸ ἔντομο αὐτὸ ἐπιβιώνει τρώγοντας τὴ ζύμη ποὺ ἐκκρίνουν τὰ σάπια φροῦτα. Ἡ ζύμη μετατρέπει τὴ ζάχαρη τῶν φρούτων σὲ ἐνέργεια μέσω τῆς διαδικασίας τῆς ζύμωσης, ὑποπροϊὸν τῆς ὁποίας εἶναι ἡ αἰθανόλη. Ἔτσι, οἱ φρουτόμυγες περνοῦν τὴ ζωὴ τους κολυμπῶντας μέσα στὸ οἰνόπνευμα. Ἐνῷ ἡ αἰθανόλη εἶναι τοξικὴ γιὰ τοὺς περισσότερους ὀργανισμούς, οἱ φρουτόμυγες καταναλώνοντας οἰνόπνευμα ὄχι μόνο ἐπιβιώνουν, ἀλλὰ καὶ ἀμύνονται κατὰ τοῦ κυριώτερου ἐχθροῦ τους, τῆς μικροσκοπικῆς παρασιτικῆς σφήκας Leptopilina. Ἡ ψηλὴ συγκέντρωση ἀλκοόλης στὸ αἷμα τῆς Δροσόφιλας σκοτώνει τὶς παρασιτικὲς σφῆκες.

Νυχτερινό τραῖνο γιά κλέφτες

Οἱ ὑποδεέστεροι ἀντιπροσωπεύουν μία ἑτερογενῆ συλλογὴ ἀτόμων ποὺ καθίσταται ὁλοένα καὶ περισσότερο ἄχρηστη γιὰ τὶς διαδικασίες τῆς ἐλεύθερης ἀγορᾶς καὶ τῆς παγκοσμιοποίησης. Καθὼς μόνο ἡ ὑψηλῆς ἐξειδίκευση καὶ πειθαρχημένη ἐργασία εἶναι χρήσιμη σήμερα στὴν παραγωγή, οἱ ὑποδεέστεροι εἶναι ἀποκλεισμένοι ἀπὸ τὴν ἐργασία. Οἱ ὑποδεέστεροι εἶναι δυνάμει ἐπικίνδυνοι γιὰ τὶς κοινωνικὲς τάξεις τῶν ἐπιτυχημένων καὶ τῶν ἐκσυγχρονιστῶν. Ἀπειλή γιὰ τὴν κοινωνία τῶν καταναλωτῶν εἶναι ἐκεῖνοι ποὺ δὲν ἔχουν τὴ δυνατότητα νὰ καταναλώνουν. Ὁ κίνδυνος συνίσταται στὸ ὅτι αὐτὰ τὰ σκουπίδια ἐνοχλοῦν τοὺς καταναλωτὲς ποὺ ἁπλῶς ἐπιδεικνύουν τὴν ἐπιτυχία τους μέσω τῆς καταναλωτικῆς τους δύναμης. Ὡς ἐκ τούτου, οἱ φτωχοὶ εἶναι μία τάξη κοινωνικῶν ἀποβλήτων καὶ κυρίως χωρὶς δυνατότητα ἐπανεισδοχῆς.

Αὐτὸ ποὺ διαφοροποιεῖ τὸ σύγχρονο ἀντικοινωνικὸ ψυχοπαθῆ, ποὺ προωθεῖται ἀπὸ τὰ κυρίαρχα σύγχρονα κέντρα ἐξουσίας, ἀπὸ ἐκεῖνον ποὺ κλέβει περιστασιακὰ ἕνα ψιλικατζίδικο, δὲν εἶναι τίποτα περισσότερο ἀπὸ τὴν κοινωνικὴ θέση, καὶ τὰ κίνητρα. Ὁ πρῶτος εἶναι ἀξιοθαύμαστος γιὰ τὴν ἐργατικότητά του καὶ τὶς ἀξιοζήλευτες ἐπαγγελματικὲς ἐπιτυχίες του, ἐνῶ ὁ δεύτερος εἶναι ἀπόβλητος καὶ καταδιωκόμενος. Στὴν κατάσταση τοῦ καταδιωκόμενου βρίσκονται ἐπίσης καὶ ἐκεῖνοι ποὺ δὲν ἐπιθυμοῦν νὰ συμπεριληφθοῦν στὴν οἰκονομία τοῦ καταναλωτισμοῦ, καὶ δὲν νοιώθουν τὴν ὑποχρέωση νὰ θεωροῦν ὡς κατευθυντήριο σκοπὸ τῆς ζωῆς τους τὶς ἀπολαύσεις ποὺ θὰ τοὺς προσέφερε ὁ καταναλωτισμός. Ἔτσι καὶ αὐτοὶ μαζὶ μὲ τοὺς ἄνεργους καὶ τοὺς φτωχοὺς ἀνήκουν στὴν κατηγορία τῶν ὑποδεέστερων. 

Μαστορέματα: Φτιάχτο μόνος σου

Κεφάλαιον πρῶτον:

Φαντάσου -ἂν μπορεῖς- πὼς δὲν ἔχεις καθόλου συνείδηση, γιὰ τίποτα, κανένα αἴσθημα ἐνοχῆς ἢ τύψεις ἀνεξάρτητα μὲ τὸ τί ἔχεις πράξει, καμμιὰ αἴσθηση ἀνησυχίας γιὰ τὸ τί κάνουν οἱ ἄλλοι, εἴτε ἄγνωστοι, εἴτε φίλοι, ἢ ἀκόμη καὶ συγγενεῖς. Φαντάσου πὼς δὲν αἰσθάνεσαι οὔτε τὴν παραμικρὴ ντροπὴ γιὰ τίποτα ἀπ΄ὅσα ἔχεις κάνει σὲ ὅλη σου τὴ ζωή, ἀνεξάρτητα μὲ τὸ τί εἴδους ἐγωϊστικές, ἐπιβλαβεῖς, ἢ ἀνήθικες πράξεις ἔχεις διαπράξει.

Κεφάλαιον δεύτερον:

Ὑποκρίσου πὼς ἡ ἔννοια τῆς εὐθύνης, σοῦ εἶναι ἄγνωστη, πὼς ἡ εὐθύνη εἶναι ἕνα περιττὸ βάρος τὸ ὁποῖο δέχονται νὰ κουβαλοῦν μόνο οἱ μωρόπιστοι ἠλίθιοι.

Κεφάλαιον τρίτον:

Πρόσθεσε σ΄αὐτὴ τὴν παράξενη φαντασία τὴν ἱκανότητά τοῦ νὰ μπορεῖς νὰ κρύβεις ἀπὸ τοὺς ἄλλους τὸ γεγονὸς πὼς ἡ ψυχοσύνθεσή σου εἶναι ριζικὰ διαφορετικὴ ἀπὸ τὴ δική τους. Δεδομένου ὅτι ὅλοι ὑποθέτουν ὅτι ἡ συνείδηση εἶναι καθολικὴ μεταξὺ τῶν ἀνθρώπων, ἡ ἀπόκρυψη τοῦ γεγονότος πὼς δὲν ἔχεις συνείδηση μπορεῖ νὰ γίνει σχεδὸν χωρὶς κανένα κόπο.  

Bob Dylan

Στὶς 24 Μαΐου συμπληρώνει τὰ 70 χρόνια καὶ ἀκόμα ἕνα μυστηριῶδες σύννεφο τὸν περιβάλλει. Δὲν εἶναι πολλοὶ οἱ ἄνθρωποι τῆς γενιᾶς του ποὺ τὸ ἔργο τους ἐξακολουθεῖ νὰ εἶναι ἐνδιαφέρον καὶ ζωτικῆς σημασίας. Τὸ πρόσφατο ἔργο του Time Out of Mind (1997), Love and Theft (2001) καὶ Modern Times (2006) χαρακτηρίζει ἡ ὑπαρξιακὴ διορατικότητά του καὶ οἱ rock νότες δημιούργημα τῆς ἡλικίας καὶ τῆς ἐμπειρίας του. Ἡ φωνὴ του εἶναι κομμάτια σὲ σύγκριση μ'αὐτὸ ποὺ ἦταν σαράντα χρόνια πρίν. Ὅμως αὐτὴ εἶναι καὶ ἡ ὀμορφιά της. Ὁ Dylan μᾶς ἀντιμετωπίζει ὄχι μόνο μὲ τὴ δική του θνησιμότητα ἀλλὰ καὶ μὲ τὴ δική μας. Ἑκατομμύρια ἀνθρώπους ποὺ ἔχει ἀγγίσει ἡ μουσικὴ του βασανίζουν δύο αἰνίγματα. Ποιὸς εἶναι ὁ Bob Dylan καὶ τί θέλει;

Σύριγξ

Στὴν κλασσικὴ μυθολογία μὲ τὸ ὄνομα "Σύριγξ" ἀναφέρεται μία νύμφη τῶν δασῶν τῆς Ἀρκαδίας. O ἀκόλαστος θεὸς Πάν εἶδε μιὰ μέρα τὴ νύμφη νὰ περνᾶ μπροστὰ ἀπὸ τὴ σπηλιὰ του κυνηγώντας ἕνα ἐλάφι, τὴν ἐρωτεύθηκε καὶ τὴν ἀκολούθησε. Γιὰ νὰ τὸν ἀποφύγει, ἡ Σύριγξ, ἡ ὁποία εἶχε ὁρκιστεῖ στὴ θεὰ Ἄρτεμη ὅτι θὰ παρέμενε ἀδιάφθορη, κατέφυγε στὶς ὄχθες τοῦ ποταμοῦ Λάδωνα ζητώντας βοήθεια ἀπὸ τὶς νύμφες του. Ἐκεῖνες τὴν μεταμόρφωσαν σὲ καλαμιὰ καὶ ὁ Πὰν τὸ μόνο ποὺ βρῆκε ὅταν ἔφτασε στὴν ὄχθη τοῦ Λάδωνα ἦταν μιὰ συστάδα καλαμιῶν ποὺ θορυβοῦσαν καθὼς τὶς διαπερνοῦσε θυμωμένη ἡ ἀνάσα του. Ὁ Πὰν ἔκοψε τὰ καλάμια σὲ διαφορετικὰ μήκη καὶ τὰ ἔδεσε μαζὶ κατασκευάζοντας τὸ πρῶτο εἶδος πνευστοῦ μουσικοῦ ὀργάνου (αὐλοῦ), τὸ ὁποῖο ὀνόμασε “σύριγγα”, πρὸς τιμὴν τῆς ἀνεκπλήρωτης ἀγάπης του.

Στὴ λογοτεχνία δυστοπία (κακοτοπιὰ) χαρακτηρίζεται ἡ φουτουριστικὴ κοινωνία ἡ ὁποία ἔχει ὑποβαθμιστεῖ σὲ κατασταλτικὸ κράτος, καλυπτόμενη συχνὰ ὑπὸ τὸν μανδύα τῆς οὐτοπίας. Τὸ Καναδικὸ ρὸκ συγκρότημα Rush δημιούργησε ἕνα κίνημα μὲ τὸν τίτλο "The Temples of Syrinx" στὸ τραγούδι 2112, στὸ λεύκωμά του 2112 ποὺ ἐκδόθηκε τὸ 1976, τὸ ὁποῖο εἶναι βασισμένο στo ἔργο τῆς μυθιστοριογράφου καὶ φιλοσόφου Ayn Rand. Τὸ τραγούδι ἀναφέρεται σὲ μία δυστοπικὴ κοινωνία στὴν ὁποία οἱ τέχνες καὶ ἰδιαίτερα ἡ μουσική, ἔχουν κατασταλεῖ ἀπὸ τοὺς ἱερεῖς τοῦ ναοῦ Syrinx.

Μονόλογος ὑποψήφιου διδάκτορα

Θὰ ταξιδέψω ὅλη νύχτα μὲ κλειστὸ ἁμάξι

Ὑγρὸ τὸ ὁδόστρωμα, σηματοδότες καὶ πρατήρια διάφανα
τσαμπιὰ ἀπὸ ὀρεινὰ χωριὰ κατρακυλοῦν στὴν ἄσφαλτο
τὰ ἐργοστάσια ξεμεθοῦν, σβήνουν τὰ φῶτα τους
ἡ γκρίζα αὐγὴ θὰ μὲ ὑποδεχθεῖ στὴν πόλη
Σὲ σπουδαστήρια καὶ διαδρόμους μάταια θὰ γυρνῶ
οἱ σκυθρωποὶ καθηγητὲς θὰ μοῦ μιλοῦν μὲ ἀπόγνωση
γιὰ τὰ γυμνὰ ὀροπέδια καὶ τὰ φορτηγὰ
ἄψογος θάμαι μὰ ψυχρὸς μαζί τους

Μετὰ θὰ φύγω γιὰ τὴ λίμνη. Τσαλαπατώντας τὰ χρυσὰ φυλλώματα
τῶν φθινοπωρινῶν μαλλιῶν του μὲ τὰ δέκα δάχτυλα
θὰ βρῶ καὶ θ’ ἀγκαλιάσω τὸ Βαγγέλη

Κι ὕστερα θὰ χαθῶ μῆνες στὶς ὄχθες του
τὰ λυρικὰ βουνὰ θὰ κατεβάζουν χιονοπτώσεις
ἡ διατριβή μου θὰ ἐρευνᾶ πόθους νεκροὺς λατίνου ποιητῆ
θὰ καταφύγω στὴν καρδιὰ τῆς λίμνης

Φεύγω γιὰ ἀνώτερες σπουδὲς στὰ Γιάννενα
μπορῶ ἐν ἀνάγκῃ νὰ ὑπηρετήσω ἐπὶ μισθῷ
μία τοπική, μίαν ἀνθρωπιστικὴ ἀξία
κάτι

Νίκος Ἀλέξης Ἀσλάνογλου

The Beatles - Norwegian Wood

Ross Daly - ( Ἕνας Ἰρλανδός "κόλλησε" στήν Κρήτη)

( συνέντευξη στό περιοδικό ΝΤΕΦΙ -τεῦχος 14, Φλεβάρης-Μάρτης 1987)


Μὲ ἀφορμὴ τὴν ἔκδοση τοῦ τρίτου δίσκου τοῦ Ross Daly, μὲ τὴ μορφὴ μάλιστα τῆς ἀνεξάρτητης παραγωγῆς , τὸ Ντέφι προκάλεσε καὶ δημοσιεύει μία συζήτηση μαζί του πάνω σὲ μουσικὲς ἐμπειρίες, ἀποκτημένες στὴ διάρκεια μίας ἀδιάκοπης περιπλάνησης στοὺς ἀτέλειωτους δρόμους τοῦ σχεδὸν φανταστικοῦ ἀνατολίτικου πολιτισμοῦ, τοῦ τόσο συκοφαντημένου ἀπ’ τοὺς εὐρωβαρβάρους.