Γιά ἔλα κάθισε μέ μᾶς

Ὁ Ἐπικυρίαρχος ἔστειλε ἕνα μήνυμα μοναχά σέ ἐσᾶς, τόν ταπεινό ὑπάκουο ὑπήκοο, μιά ἀσήμαντη μακρυνή καί ντροπαλή σκιά, μπροστά στόν δυνατό κυρίαρχο ἤλιο. Ὁ Ἐπικυρίαρχος ἀπό τό νεκροκρέβατό του ἔστειλε ἕνα μήνυμα μοναχά σέ ἐσᾶς. Διέταξε τόν ἁγγελιοφόρο του νά γονατίσει δίπλα στό κρεβάτι του, ψιθύρισε τό μήνυμά του στό αὐτί του, καί τόν διέταξε νά τό ἐπαναλάβει. Τόσο μεγάλη ἦταν ἡ προσοχή πού ἀπέδιδε στήν ἀκρίβεια τοῦ μηνύματός του ὁ μεγαλιώδης Ἐπικυρίαρχος. Στή συνέχεια, μέ ἕνα νεῦμα τοῦ κεφαλιοῦ του ἐπιβεβαίωσε ὅτι ἦταν ἀκριβές. Ἦτο σαφές “οἱ ἁγγελιοφόροι του θά μαχηθοῦν, καί πάλι, γιά λογαριασμό σας καί γιά τήν οἰκογένειά σας”. 

Μπροστά ἀπό τούς συγκεντρωμένους θεατές τοῦ θανάτου του στίς ἀνυψωμένες σκάλες στέκονται οἱ μεγάλοι δελφίνοι τῆς ἐπικυριαρχίας του σχηματίζοντας ἕναν κλειστό κύκλο. Ὁ ἁγγελιοφόρος ξεκινᾶ ἀμέσως τό ταξίδι του. Ἕνας δυνατός καί ἀκούραστος ἄνθρωπος. Σπρώχνοντας πότε μέ τό δεξί καί πότε μέ τό ἀριστερό του χέρι ἀνοίγει δρόμο ἀνάμεσα στό συγκεντρωμένο πλῆθος. Ἄν συναντήσει ἀντίσταση, προβάλλει τό στῆθος του, ὅπου λάμπει ἕνας ἐκτυφλωτικός ἥλιος. Κάποιες κυρίες ἀνάμεσα στό πλῆθος τόν πλησιάζουν γιά νά τόν ἀσπαστοῦν στό μέτωπο καί τίς παρειές. Ὁ δρόμος ἀνοίγει εὐκολότερα γι’αὐτόν παρά γιά ὁποιοδήποτε ἄλλο μέλος τῆς κυρίαρχης ὁμάδος τοῦ Ἐπικυρίαρχου. Τά πλῆθος ὅμως εἶναι τεράστιο. Ὁ ἀριθμός τους δέν ἔχει τέλος. Ἄν μποροῦσε νά περάσει, σύντομα ἀναμφίβολα θά ἀκούγατε τό σφυροκόπημα τῶν χεριῶν του στήν πόρτα σας. Ὡστόσο, τά ἐμπόδια εἶναι ἀνυπέρβλητα καί κατορθώνει νά φτάσει μόνο μέχρι τούς περιεφεριακούς χώρους τοῦ παλατιοῦ. Καί μετά συναντᾶ μικρούς πολύ μικρούς κήπους. Καί κατόπιν ἄλλα παλάτια, ἐσωτερικές σκάλες, πλήθη, ἀσήμαντα πρόσωπα, ἀσθενεῖς, μεταναστευτικά ρεύματα, νοσοκομεῖα, γεγονότα, φρουρούς, φωτιές, καί φιλονικίες. Καί γιά ἄλλη μιά φορά σκάλες καί οὔτω καθεξῆς γιά δεκάδες χρόνια. Δέν φαίνεται ποτέ νά φτάνει στό τέλος τους. Πρέπει συνεχῶς νά παλεύει γιά νά προχωρήσει λίγα μέτρα. Κανείς δέν μπορεῖ νά παλέψει γιά νά ξεπεράσει ὅλα αὐτά τά ἐμπόδια, ἀκόμα καί μέ ἕνα μήνυμα ἀπό ἕναν νεκρό στά χέρια του. Ὅμως κάθεστε στό παράθυρό σας ὅταν πέφτει τό βράδυ καί νομίζετε πώς ἀκοῦτε κάποιον ἀπροσδιόριστο ἦχο στό ἀδιαπέραστο σκοτάδι νά πλησιάζει. 

Ὁ ἁγγελιοφόρος δέν κατόρθωσε νά ἐξέλθει ἀπό τό παλάτι, ἀλλά κατά τήν διέλευσή του, μέρη τοῦ μηνύματός του πού ἔχουν διαρρεύσει ἐμπνέουν κάποια μορφή φόβου στούς κοινούς ἀνθρώπους. Αὐτή ἡ βαθιά βουτιά τοῦ Ἐπικυρίαρχου στόν λάκκο, φέρνει στή σκέψη τους, τήν ἀποτυχία τῶν μικρο-θέσεων ἐργασίας, τῆς πολυεθνικῆς ἐξάπλωσης, τοῦ σκιώδους τραπεζικοῦ συστήματος, τῆς χρηματοπιστωτικῆς ἁρπαγῆς τῶν ψιχίων τῶν φτωχῶν ἐργαζομένων, καί τῆς κυβέρνησης τῶν θνητῶν μέσω ἀλγορίθμων. Ὁ ἁγγελιοφόρος τοῦ Ἐπικυρίαρχου περιτριγυρισμένος ἀπό κάθε κακοδαιμονία τῶν σύγχρονων οἰκονομικῶν θεσμῶν, τή γνωστική ἀσυμφωνία, τίς ζοφερές μετρήσεις ἀπόδοσης, καί τή σχεδόν σκόπιμη κενοδοξία τοῦ ἀδιάστατου δυτικοῦ ἀνθρώπου, μετατρέπεται σέ ἕνα ζωντανό καθρέφτη τῆς νέας κουλτούρας τοῦ τίποτα. Τό μήνυμα τοῦ Ἐπικυρίαρχου δέν σᾶς παραδόθηκε, ὡστόσο δέν χάθηκε. Ὁ ἐκκωφαντικός του ἦχος στ’αὐτιά σας δέν σᾶς ἀφήνει νά ἡσυχάσετε ἐδῶ καί δύο αἰῶνες ἀπό τόν Μαυροκορδᾶτο καί δῶθε.

Ἀνύψωσις

Ἕνα “Παγκόσμιο Τραπεζικό Κράτος” καθορίζει τό μέλλον καί ἐλέγχει αὐστηρά τόν παγκόσμιο ἀνθρώπινο πληθυσμό. Οἱ μέθοδοι διακυβέρνησης περιλαμβάνουν τήν εὐγονική, τόν κοινωνικό προγραμματισμό, καί τήν μαζική κατανάλωση – ἀγαθῶν, ὑπηρεσιῶν, καί γνώσεων οἱ ὁποῖες ἔχουν παραχθεῖ ἀπό προσεκτικά ἐλεγχόμενα ἰδρύματα μετατροπῆς τῆς ἱστορίας καί τῆς τρέχουσας πραγματικότητας. Ἡ ἀπαγόρευση ἀντιρρήσεων καί ἡ συναίνεση τῶν μέσων ἐνημέρωσης καί ἑνός μεγάλου μέρους τοῦ πληθυσμοῦ γιά τίς χρησιμοποιούμενες μεθόδους ὁδηγεῖ στήν ἀδυναμία νά μπορεῖ κανείς νά συλλάβει τίς ποιοτικές ἐμπειρίες πού εἶναι ἀπαραίτητες γιά τήν δημιουργία τοῦ ἐννοιολογικοῦ πλαισίου μέσω τοῦ ὁποίου μπορεῖ νά κανανοήσει τόν ἑαυτό του καί τόν κόσμο. 

Τό “Παγκόσμιο Τραπεζικό Κράτος” παρέχει τήν πλατφόρμα πάνω στήν ὁποία ὁ καθένας μας ὀργανώνει τούς φόβους καί τίς ἀνησυχίες τῆς σύγχρονης ζωῆς: τεχνολογική εξατομίκευση (αὐτό πού συνδέει τά πάντα μέ τά πάντα δέν εἶναι πλέον ἡ ψυχή ἀλλά ἕνα ψηφιακό δίκτυο), ἀκρίβεια (στό ραδιόφωνο λέγουν πώς ἀέρας, νερό, θέατρα, κινηματογράφοι, αἴθουσες συναυλιῶν, καταστήματα τροφίμων καί ἔνδυσης εἶναι ἀνοιχτά καί διαθέσιμα, ἀλλά ἡ πρόσβαση ἀδύνατη), ἀπώλεια συναισθηματικῆς σύνδεσης (τό ἄνοιγμα πονάει, τό κλείσιμο προστατεύει), παθολογική κόπωση (ὅλοι δυνητικά εἶναι ἄρρωστοι καί προσδιορίζουν τά ἴδια  συμπτώματα), ρομαντική ἀπελπισία (ποιά εἶναι τά νεκρά εἴδη; ἡ ποίηση, ἡ μουσική, ἡ ζωγραφική), καί ἐπίμονη φαντασιοπληξία (τό νά λέει κανείς ὡραῖα ψέματα στόν ἑαυτό του εἶναι ὁ μόνος τρόπος πού μπορεῖ νά χρησιμοποιήσει γιά νά σχεδιάσει μιά ἐλπίδα στό κεφάλι του). Ἡ μειοψηφία πού ποθεῖ νά ἔχει τήν ἐπιλογή νά σκέφτεται, νά συμπεριφέρεται καί ἀκόμη καί νά βιώνει συναισθήματα ὅπως προσωπικά ἐπιθυμεῖ εἶναι ἕνα πρόβλημα. Ἡ διαχείρηση αὐτῶν τῶν φαινομένων ἐφαρμόζεται μέ ἐπιδόματα ψυχεδελικῶν σκευασμάτων. Μισό γραμμάριο γιά μισές διακοπές, ἕνα γραμμάριο γιά ἕνα Σαββατοκύριακο, δύο γραμμάρια γιά ἕνα μακρυνό ταξίδι στήν πανέμορφη Δύση, τρία γραμμάρια γιά μιά σκοτεινή αἰωνιότητα στό φεγγάρι.

Μακάρι νά μπορέσουμε ὅλοι νά βροῦμε τόν Καροῦζο μας.

Ἡ ἔναστρη φωτεινότητα

Ὁ ἄνθρωπος ποὺ εἰσόρμησε πιὰ στὴν ἀπώτερη θλίψη
μὲ δίχως ἔστω ἕνα τριαντάφυλλο
μ᾿ ἐκεῖνα τ᾿ ἀκατέργαστα στὴν ὤχρα μεινεσμένα μάτια
στὸ μισοσκέπαστο ἐρημόκκλησο σέρνοντας
τή μεγάλη ἀνάπηρη σιωπὴ στὸ καροτσάκι τῆς ὁμιλίας
ἀνέκαθεν ἤξερε τὴν ἄσωστη κατάσταση-: πὼς εἴμαστε
καθημαγμένοι ἐρασιτέχνες τοῦ Πραγματικοῦ
μ᾿ ἕνα μυστήριο ποὺ βεβηλώνει τὴ διάνοια διχάζοντας
πρίν ἡ δορὰ τῆς θάλασσας σηκώσει τό ἀνάστημα τοῦ Ἅδη.

Πολύκρουνη ἡ θύελλα σπάζει τὰ ματογυάλια της κι ὁ μέγας
τρόμος ἀδράχνει τὰ μελλούμενα
σχηματίζοντας ἀποστήματα στὴ μνήμη.
Κατάχαμα τῆς ἀσίγαστης σιγῆς ἕνα κινούμενο
κειμήλιο-σκουλῆκι.

Ἡ ζωὴ ποὺ μικραίνει: ἡ μεγάλη ἀλήθεια.
Στὸν ὁποὺ πιάνει τὸ τσαπὶ γίνεται τσάπισμα
στὸν ὁποὺ πίνει τὸ νερὸ γίνεται πιόμα.
Ἔρχεται ἔαρ ἀειπάρθενο προφέροντας ἀρώματα
κρατεῖ μία κατάμαυρη λεπτότατη κλωστὴ
στὰ ὕπαιθρα τῆς νύχτας
τὸ σημεῖο τοῦ γκιώνη ποὺ εἶν᾿ ἄγνωστο πέρα...

Στήν κοσμάρα μου

Μιά παρεούλα σύγχρονων πολιτικῶν, γόνων ἐπιφανῶν οἰκογενειῶν, ἐγκαθίσταται σέ ἕνα ἀστραφτερό παλάτι. Τό καθένα μέλος τῆς παρεούλας εἶναι τοποθετημένο στόν δικό του ξεχωριστό τελευταῖας τεχνολογίας κινητό θάλαμο ὀξυγόνου καί μετακινεῖται ἀπό δωμάτιο σέ δωμάτιο τοῦ παλατιοῦ γλιστρώντας πάνω στό ὑλικό πού παράγουν βλενοπαράγωγοι κατεργαραίοι πού προτιμοῦν τήν ἀναξιοπρεπή ζωή στό ἐσωτερικό τοῦ παλατιοῦ ἀπό τήν ἀξιοπρέπεια τοῦ νά ζοῦν στά σκαλοπάτια τῆς εἰσόδου του. Ὁ κάθε ἕνας κινητός θάλαμος εἶναι ἐφοδιασμένος μέ ἕνα ἀσύρματο βιντεοτηλέφωνο πού δίνει τή δυνατότητα σέ κάθε μέλος τῆς παρεούλας τῶν πολιτικῶν νά βρίσκεται σέ διαρκή ἐπαφή μέ τά ταριχευμένα πτώματα τῶν προγόνων του. Οἱ σχέσεις μεταξύ τῶν μελῶν τῆς παρεούλας βασίζεται στό ὑγιές σύστημα τοῦ ἀμοιβαίου ἐκβιασμοῦ, σύμφωνα μέ τό ὁποῖο ὁ κάθε συμμετέχων σέ αὐτή τήν πολιτική ὁμάδα γνωρίζει τό βρώμικο ἡρωϊκό παρελθόν τῶν ἄλλων καί ἐκεῖνοι γνωρίζουν τό δικό τους. Ἕνας ἔντιμος ἀσήμαντος πολιτικός εἶναι ἄχρηστος σέ αὐτά τά ὑγιῆ συστήματα. Ὅπου ὑπάρχει βρωμιά πολλά χέρια βυθίζονται μέσα της καί στήν περίπτωση πού κάτι πάει στραβά ὅλα διορθώνονται μέ μιά μεγαλόσχημη τηλεοπτική ἐμφάνιση καί τήν ἐκφορά ἑνός ἀποπληκτικοῦ μονολόγου κάποιου μέλους τῆς παρεούλας ὧστε τελικῶς ὅλοι ἥσυχα νά ἐπανέρχονται στά “καθήκοντά” τους.

Προκειμένου νά βρεθεῖ χῶρα γιά τήν ἐγκατάσταση τοῦ παλατιοῦ ἡ παρεούλα ἀναθέτει τήν ἐξεύρεση κατάλληλης περιοχῆς σέ κρατικούς ὑπαλλήλους διαφόρων χωρῶν, οἱ ὁποῖοι χρησιμοποιοῦν μή ἐπανδρωμένα ἀεροχήματα γιά νά ἀνιχνεύσουν ἐξαθλιωμένους τόπους στούς ὁποίους κατοικοῦν ἄνθρωποι μέ ὑποβαθμισμένη γλῶσσα, παρωχημένο θρήσκευμα, ξεχασμένο ἱστορικό παρελθόν, ἀλλά μέ παθητική διάθεση εὔκαμπτου συμβιβασμοῦ στίς σύγχρονες τάσεις στήν τεχνολογία, στίς ἀναπροσαρμοσμένες γνώσεις, στήν ἔνδυση, κλπ. Εἶναι σαφές πώς ἡ χρήσις διαφόρων τύπων κρεατομηχανῆς ἔχει προσφάτως κάνει θαύματα ὅσον ἀφορᾶ τήν ὁμογενοποίηση τῶν ἐγκεφάλων τῆς πλειονότητος τοῦ πληθυσμοῦ τοῦ πλανήτη ἀπαλλάσοντάς τον ἀπό τά ἐνοχλητικά ἰδιαίτερα χαρακτηριστικά τῆς γλώσσης, τοῦ θρησκεύματος, τοῦ διαιτολογίου, τῶν καθημερινῶν συνηθειῶν, τῆς ἀλληλεπιδράσεως μεταξύ τῶν κατοίκων τῆς ἴδιας γειτονιᾶς.

Τό δεύτερο στάδιο τῆς ἐγκατάστασης περιλαμβάνει τήν ἀνάθεση σημαντικῶν καθηκόντων στόν κρατικό μηχανισμό τῆς χῶρας “στόχου”, σέ ὑποδεκανεῖς, τῶν ὁποίων ὁ ρόλος ἀναβαθμίζεται λόγω τῆς σημαντικῆς προσφορᾶς τους σέ ἀλλεπάλληλες θηριωδίες ἐναντίον ἀσήμαντων πτωχῶν ὑπηκόων. Ὁ ρόλος τῶν ὑποδεκανέων στίς ἀλλεπάλληλες θηριωδίες δέν εἶχεν ὥς ἀποτέλεσμα τόν ἐξευτελισμό καί τήν ντροπή, πού ἀποτελοῦν μειονέκτημα γιά τήν κατάληψη σημαντικῆς κρατικῆς θέσεως ὅπως ἐπιμένουν οἱ ἀμετανόητοι, ἀσήμαντοι, πτωχοί ὑπήκοοι, ἀλλά λόγω ἀκριβῶς αὐτῶν τῶν χαρακτηριστικῶν τοῦ ἐνδόξου παρελθόντος των οἱ ὑποδεκανεῖς ἐπιβραβεύονται ἀναβαθμιζόμενοι. Σαφῶς αὐτές οἱ ἀποφάσεις ἔχουν πολλαπλά ὀφέλη. Ἀφενός ὁ ἐκφοβισμός πού προκαλοῦν οἱ θηριωδίες συμβάλλει τά μέγιστα στήν ἀποδοχή τῶν νέων δεδομένων ἀπό τούς ὑπηκόους καί ἀφετέρου στίς ἀντιρρήσεις μπορεῖ νά δώσει κανείς ὀνόματα (ἰδιορρυθμία, γραφικότης, φαντασιώσεις, ψέματα, συνωμοσίες, λαϊκισμός κλπ.) ὑπογραμμίζοντας ἔτσι τήν παντοδυναμία τῆς ἡγετικῆς παρεούλας.

Καλλιτεχνικά ὅμως αὐτή ἡ θεατρική παράσταση ἐμφανίζει ρωγμές. Ἔρχεται ἄς ποῦμε ἡ Ἀνάσταση καί ἀκολουθεῖ ἡ ὀρθόδοξη Λαμπρή. Τό πρόβλημα μέ τήν ὀρθοδοξία εἶναι πώς δέν ἐπιδιώκει τήν ἐπιβολή ἐξωτερικῶν χαρισμάτων, οὔτε τήν ὑποβολή ὁποιασδήποτε ἐξωτερικῆς αἰσθηματικότητος. Ὁ ὀρθόδοξος εἶναι πιστός ἐνώπιον τοῦ ἐαυτοῦ του καί αὐτή ἡ διαστροφή δημιουργεῖ μεγάλες δυσκολίες. Οἱ θρησκεῖες ἐξαρτοῦν τήν ἐπιβολή τους ἀπό τήν ἔνταση ἐξωτερικῶν συγκινήσεων. Ἡ ὀρθοδοξία ἐν ἀντιθέσει προϋποθέτει διέγερση συγκινήσεων μόνον ἐκ τῶν ἔσω. Ἡ διαδικασία αὐτῆς τῆς ἐσωτερικῆς διέγερσης συγκινήσεων ἀπαιτεῖ χαρακτῆρα καί προσωπικότητα καί δίνει ἔναυσμα στίς περιπέτειες τῆς ἐλεύθερης σκέψης καί αἴσθησης. Αύτή ἡ ἐλευθερία συμπλέει μόνον μέ ὅ,τι εἶναι οὐσιαστικό καί ἀληθές. Ἡ ἐξαπάτηση ὑπό αὐτές τίς συνθῆκες καθίσταται δύσκολη καθώς οἱ γελοιότητες, οἱ ἀνατροπές καί οἱ παλινωδίες δέν μποροῦν νά ἀντικασταθοῦν μέ ἐκφοβισμούς, ἤ μέ τελετουργίες καί θεάματα. Εἶναι λοιπόν σαφής ἡ ἀναγκαιότης τῆς ἀπο-ὀρθοδοξοποιήσεως τῆς περιοχῆς στήν ὁποῖα σχεδιάζεται ἡ ἐγκατάστασις τοῦ παλατιοῦ τῆς παρεούλας καί πρός τήν κατεύθυνση αὐτή καταβάλλονται ἀδιάκοπες προσπάθειες.

Τήν Ἑλληνικήν εὐγενῆ καί ἐλευθέραν ψυχήν καλλωπίζοντες, διατηρεῖτε...

Ἡ Μάνα τοῦ Χριστοῦ

Πώς οἱ δρόμοι ἐβωδᾶνε μέ βάγια στρωμένοι,
ἡλιοπάτητοι δρόμοι καί γῦρο μπαξέδες!
Ἡ χαρά τῆς γιορτῆς ὅλο πιότερο ἀξαίνει
καί μακριάθε βογγάει καί μακριάθε ἀνεβαίνει.

Τή χαρά σου, Λαοθάλασσα, κύμα τό κύμα,
τῶν ἀλλῶνε τά μίση καιρό τήνε θρέφαν
κι ἄν ἡ μάβρη σου κάκητα δίψαε τό κρίμα,
νά πού βρῆκε τό θύμα της, ἄκακο θύμα!

Ἄ! πώς εἶχα σά μάνα κ’ ἐγώ λαχταρήσει
(εἶταν ὄνειρο κ’ ἔμεινεν, ἄχνα καί πάει)
σάν καί τ’ ἄλλα σου ἀδέρφια νά σ’ εἶχα γεννήσει
κι ἀπό δόξες ἀλάργα κι ἀλάργ' ἀπό μίση!

Ἕνα κόκκινο σπίτι σ’ ἀβλή μέ πηγάδι...
καί μιά δράνα γιομάτη τσαμπιά κεχριμπάρι...
νοικοκύρης καλός νά γυρνᾶς κάθε βράδι,
τό χρυσό, σιγαλό καί γλυκό σάν τό λάδι.

Κι’ ἄμ’ ἀνοίγεις τήν πόρτα μέ πριόνια στό χέρι,
μέ τά ροῦχα γεμάτα ψιλό ροκανίδι,
(ἄσπρα γένια, ἄσπρα χέρια) ἡ συμβία περιστέρι
ν΄ἀνασαίνει βαθιά τ’ ὅλο κέδρον ἀγέρι.

Κ’ ἀφοῦ λίγο σταθεῖς καί τό σπίτι γεμίσει
τόν καλό σου τόν ἤσκιο, Πατέρα κι Ἀφέντη,
ἡ ἀκριβή σου νά βγάνει νερό νά σοῦ χύσει,
ὁ ἀνυπόμονος δεῖπνος μέ γέλια ν’ ἀρχίσει.

Κι ὁ κατόχρονος θάνατος θά φτανε μέλι
καί πολλή φύτρα θά φηνες τέκνα κι ἀγγόνια
καθενοῦ καί κοπάδι, χωράφι κι ἀμπέλι,
τ’ ἀργαστήρι ἐκεινοῦ, πού τήν τέχνη σου θέλει.

Κατεβάζω στά μάτια τή μάβρην ὀμπόλια,
γιά νά πάψει κι ὁ νοῦς μέ τά μάτια νά βλέπει...
Ξεφαντώνουν τ’ ἀηδόνια στά γῦρο περβόλια,
λεϊμονιᾶς σέ κυκλώνει λεπτή μοσκοβόλια.

Φέβγεις πάνου στήν ἄνοιξη, γιέ μου καλέ μου,
Ἄνοιξή μου γλυκιά, γυρισμό πού δεν ἔχεις.
Ἡ ὁμορφιά σου βασίλεψε κίτρινη, γιέ μου,
δέ μιλᾶς, δέν κοιτᾶς, πώς μαδιέμαι, γλυκέ μου!

Καθώς κλαίει, σάν τῆς πέρνουν τό τέκνο, ἡ δαμάλα,
ξεφωνίζω καί νόημα δέν ἔχουν τά λόγια.
Στύλωσέ μου τά δυό σου τά μάτια μεγάλα:
τρέχουν αἷμα τ’ ἀστήθια, πού βύζαξες γάλα.

Πώς ἀδύναμη στάθηκε τόσο ἡ καρδιά σου
στά λαμπρά Γεροσόλυμα Καίσαρας νά μπεῖς!
Ἄν τά πλήθη ἀλαλάζανε ξώφρενα (ἀλιά σου!)
δέν ἠξέραν ἀκόμα οὔτε ποιό τ’ ὄνομά σου!

Κεῖ στό πλάγι δαγκάναν οἱ ὀχτροί σου τά χείλη...
Δολερά ξεσηκώσανε τ’ ἄγνωμα πλήθη
κι ὅσο ὁ γήλιος νά πέσει καί νά ρθει τό δείλι,
τό σταβρό σου καρφώσαν οἱ ὀχτροί σου κ’ οἱ φίλοι.

Μά γιατί νά σταθεῖς νά σέ πιάσουν! Κι ἀκόμα,
σά ρωτήσανε: «Ποιός ὁ Χριστός;» τί πες «Νά με»!
Ἄχ! δέν ξέρει, τί λέει τό πικρό μου τό στόμα!
Τριάντα χρόνια παιδί μου δέ σ’ ἔμαθ’ ἀκόμα!

Κώστας Βάρναλης

Δίχως χρόνο [4]

Ἐπιχρυσωμένοι ὁλιγάρχες, δισεκατομμυριοῦχοι σεΐχηδες καί θεότητες τῆς Silicon Valley καθοδηγοῦν τό ἀνθρώπινο μέλλον δημιουργώντας ἐρπετοειδεῖς νόες. Θερμοβαρικές βόμβες λιώνουν τά ἐμπορικά κέντρα καί πυρκαγιές μαίνονται στούς πυρηνικούς ἀντιδραστῆρες. Οἱ ὑπεράνθρωποι ἐπικυρώνουν τή δύναμή τους ἐφευρίσκοντας συνεχῶς τρόπους νά “διασώζουν” τούς ἀνθρώπους ἀπό τήν ἀνθρωπιά τους. Τό παρελθόν καί τό παρόν συνθλίβονται γιά νά δημιουργηθεῖ ἕνα δῆθεν εὐτυχισμένο μέλλον. Πολιτικοί, οἰκονομολόγοι, διανοούμενοι, παπᾶδες, ὅλοι τό ἴδιο πολεμοκάπηλοι, παγιδευμένοι δίχως ὅραμα στή μέση τῆς ἐρήμου τήν ὁποῖα δημιούργησαν, τρέχουν ἀλαφιασμένοι γύρω καθησυχάζοντας τούς ἐγκληματίες ὅτι εἶναι οἱ καλύτεροι φίλοι τους. Τό μοναδικό διανοητικό πλαίσιο ἀνάκαμψης πού ἔχουν νά προσφέρουν εἶναι ἡ περαιτέρω ἐξαθλίωση τῶν μαζῶν μέ φόντο τόν πυρηνικό ἀνταγωνισμό Ἀνατολῆς-Δύσης.

Καλή Ἀνάσταση μέ λέει μέ τρεμάμενη φωνή. 
 

The Human Abstract

Ἡ Συμπόνια δέν θά ὑπῆρχε πιά
Ἄν δέν κάναμε κάποιον φτωχό.
Καί τό Ἔλεος δέν θά μποροῦσε πιά νά ὑπάρχει,
Ἄν ὅλοι ἦταν τόσο εὐτυχισμένοι ὅσο ἐμεῖς.

Καί ὁ ἀμοιβαῖος φόβος φέρνει τήν Εἰρήνη,
Μέχρι νά γιγαντωθοῦν οἱ ἐγωϊστικές ἀγάπες.
Τότε ἡ Ἀγριότητα πλέκει μιά παγίδα
Καί ἀπλώνει τά δολώματά της μέ προσοχή.

Κάθεται μέ ἱερούς φόβους
Καί ποτίζει τά χώματα μέ δάκρυα.
Τότε ἡ ταπεινοφροσύνη ριζώνει
Κάτω ἀπό τό πόδι της.

Σύντομα ἀπλώνεται ἡ θλιβερή σκιά
Τοῦ Μυστηρίου πάνω ἀπό τό κεφάλι της.
Καί ἡ κάμπια καί ἡ μύγα
Τροφοδοτοῦν τό Μυστήριο.

Καί φέρνει τόν καρπό τῆς Ἐξαπάτησης,
Ροδοκόκκινο καί γλυκό γιά νά τό φᾶς,
Καί τό Κοράκι φτιάχνει τή φωλιά του
Στήν παχιά σκιά της.

Οἱ Θεοί τῆς γῆς καί τῆς θάλασσας,
Ἀναζήτησαν τή Φύση γιά νά βροῦν αὐτό τό δέντρο
Ἀλλά ἡ ἀναζήτησή τους ἦταν μάταιη.
Μεγαλώνει μόνο μέσα στόν Ἀνθρώπινο Ἐγκέφαλο.

William Blake

 

Κρυπτονόμισμα

Ζοῦμε στόν ἐφιάλτη τοῦ "Οἱ μεγάλοι ἄνδρες γράφουν ἱστορία". Στόν ἐγκέφαλο τῆς ἄρχουσας τάξης φαίνεται πώς ὑπάρχει ἕνας ὄγκος. Μιά αὐξανόμενη ἀνικανότητα ἐπίτευξης συνεκτικῆς κατανόησης τῆς πραγματικότητας. Μιά ἔλλειψη διορατικότητας στόν σχεδιασμό στρατηγικῶν μεγάλης κλίμακας γιά τήν ἐπίτευξη στόχων κοινοῦ συμφέροντος. Ποτέ τόσο μεγάλη οἰκονομική, καί στρατιωτική δύναμη δέν εἶχε τεθεῖ στή διάθεση τόσο λίγων ἀτόμων. Ἡ ἀπληστία ἔχει ριζοσπαστικοποιηθεῖ σέ βαθμό πού δέν χρειάζονται πλέον πολιτικοί στοχαστές καί διανοούμενοι.

Ἡ νίκη τοῦ παθολογικοῦ παρόντος συνίσταται στό ὅτι ὅλοι οἱ ὑπολογισμοί γίνονται στή βάση τοῦ πώς εἶναι ἐφικτό γιά τούς ὑπερ-πλούσιους νά καταναλώνουν ὅλα τά καλά ἐπί τῆς γῆς. Στήν κατεύθυνση αὐτή τά κρυπτονομίσματα εἶναι ἕνα ἀκόμα ἐργαλεῖο πού συνισφέρει σέ αὐτούς τούς ὑπολογισμούς. Ἡ ἀλληλουχία τῶν γεγονότων ἔχει ὡς ἐξῆς:

1) Ἡ ἄποψη πώς τά ἔθνη-κράτη λειτουργοῦν σάν ἐγκληματικά καρτέλ πού ἀναγκάζουν τούς τίμιους πολίτες νά παραδίδουν μεγάλα τμήματα τοῦ πλούτου τους γιά τήν κατασκευή δρόμων, νοσοκομείων καί σχολείων γίνεται κοινή πεποίθηση.

2) Ἡ ἄνοδος τοῦ διαδικτύου καί ἡ ἔλευση τῶν κρυπτονομισμάτων καθιστοῦν ἀδύνατη τήν παρέμβαση τῶν κυβερνήσεων στίς ἰδιωτικές συναλλαγές καί στά φορολογικά εἰσοδήματα, ἀπελευθερώνοντας ἔτσι τά ἄτομα ἀπό τήν ἐπιτήρηση τοῦ κράτους. Τό κράτος συνεπῶς καθίσταται παρωχημένο ὡς πολιτική ὀντότητα.

3) Ἀπό αὐτά τά συντρίμια προκύπτει μιά νέα παγκόσμια ἀλλαγή, στήν ὁποῖα μιά "ἐνημερωμένη ἐλίτ" ἀναλαμβάνει τήν ἐξουσία. Μιά κατηγορία κυρίαρχων ἀτόμων πού δέν ὑπόκεινται πλέον στόν ἔλεγχο τῶν ἐθνικῶν κρατῶν καί ἐπανασχεδιάζουν κυβερνήσεις μέ τρόπο πού νά ταιριάζει στούς σκοπούς τους.

Διέκοψε τήν ὁμιλία της μέ μιά ἱστορία τῶν παιδικῶν της χρόνων. Στό σχολεῖο τό "Κατά Σαδδουκαίων" εἶχε ἕναν ἀέρα λαθρεμπορίου. Δέν ἦταν ἕνα ἀπό τά θέματα ἀνάγνωσης πού ἐπιτρεπόταν καί σέ καμμιά περίπτωση δέν συμπεριλαμβανόταν στήν διδακτέα ὕλη. Ἔτσι ἐκεῖ μέ τό ἀπαγορευμένο βιβλίο της στό χέρι, μόνη ἀντιμέτωπη μέ τίς λέξεις.

-Πρέπει νά ἔχω γεράσει πολύ...  

 

Ἐπιχειρηματίες

Κάθε ἄνθρωπος κουβαλᾶ μέσα του τίς δικές του φαντασιώσεις πού συνήθως βρίσκονται ἀνέγγιχτες σέ μιά γωνιά τοῦ ἐγκεφάλου του. Τό ἄγνωστο εἶναι ἕνα φόβητρο, οἱ διασυνδέσεις του πολύ ἐφήμερες γιά νά τίς ἀναγνωρίσει ὁ ἀνθρώπινος νοῦς, πόσο μᾶλλον νά ζήσει μαζί του.

Ἐρωτήματα σχετικά μέ τήν προστασία καί τήν διατήρηση τοῦ πολιτισμοῦ, καί ποιά στοιχεῖα του θά διασωθοῦν καί γιά ποιούς, ἴσως νά ἦταν κάποτε καίρια. Τώρα καθεστῶτα ἐπιχειρηματιῶν σέ ὅλη τήν ὑφήλιο δίδουν ἀπαντήσεις σέ τρέχοντα ἐρωτήματα πού δέν ἐπιδέχονται ἀμφισβήτηση. Οἱ ἐφημερίδες ἀνύπαρκτες. Ἡ ἀγάπη, ἡ δημιουργικότητα, ὁ πόνος, καί ἡ θλίψη ἔχουν τεθεῖ ἐκτός νόμου. Ἡ σιωπηλή μυστικότητα εἶναι ἕνας ἀναγκαῖος πόνος πού πρέπει κανείς νά άνέχεται γιά νά ἐπιβιώσει. Φάλαγγες ἐπιχειρηματιῶν κάνουν ἐπιδρομές κατά διαστήματα στά σπίτια τῶν ἐργαζομένων στίς ἐπιχειρήσεις τους γιά νά κατάσχουν βιβλία ἀπό τά ράφια, καί νά καταστρέψουν πίνακες ζωγραφικῆς. Ἀφαιροῦν τά μάτια δημοσιογράφων πού περιγράφουν διαφορετική πραγματικότητα ἀπό αὐτή πού ὑπαγορεύει ἡ ἄρχουσα τάξη. Κόβουν τά χέρια καί τίς γλῶσσες συγγραφέων πού ἐπιμένουν στίς φαντασιώσεις τους, οἱ ὁποῖες ἀντιτίθενται στήν ἐπίσημη πραγματικότητα. Στούς τραυματίες ἐπιτρέπεται μία περίοδος χάριτος μίας ἑβδομάδος προκειμένου νά ἐκφράσουν κάποιο εἶδος πόνου.

Ἐν τῶ μεταξύ στούς ἐργαζόμενους ἐπιτρέπεται νά φλυαροῦν σάν ἄγριοι καί νά καθησυχάζουν τήν ἀπάθειά τους μέ μικρές πράξεις νόμιμου βανδαλισμοῦ. Τό μπάνιο στή θάλασσα εἶναι ἀπαγορευμένο καθώς θά μποροῦσε νά δημιουργήσει ἀνεπιθύμητες ἐπιθυμίες γιά ἐλευθερία, γι’αὐτό συνίσταται τό μπάνιο στίς πισίνες πού εἶναι ἄφθονες. Ἡ φάλαγγα τῶν ἐπιχειρηματιῶν ἐπίσης συνιστᾶ στούς ἐργαζόμενους νά συντηροῦν μιά σκόπιμη τύφλωση, συμβουλεύοντάς τους πώς τό καλύτερο εἶναι νά μήν δίνει κανείς σημασία σέ αὐτά τά πράγματα καί νά πιστεύει στήν ἰαματική νάρκωση τῆς τηλεόρασης. Ἔτσι μπορεῖ μέ εὐχαρίστηση νά ἀπολαμβάνει κανείς τίς ὠφέλειες μιᾶς γενικῆς ἐντύπωσης “σταθερότητος”.

Αὐτή ἡ θριαμβευτική νίκη τῆς εὐεργετικῆς ἐπιχειρηματικότητος τοῦ φυσιολογικοῦ προοδευτικοῦ παρόντος ἔναντι τῆς ἐπιβλαβοῦς τεμπελιᾶς τοῦ παθολογικοῦ ἀντιδραστικοῦ παρελθόντος, ἐπιτρέπει στήν ἄρχουσα τάξη νά κυριαρχεῖ καί οἱ εὐκατάστατοι μποροῦν ἐπιτέλους νά καταναλώνουν ἀνεμπόδιστοι ὅλα τά καλά ἐπί τῆς γῆς. Ἡ ἐπιχειρηματικότητα ἔχει νομιμοποιηθεῖ σέ βαθμό πού δέν χρειάζονται πλέον στοχαστές καί διανοούμενοι. Μιά καί μοναδική πηγή πληροφοριῶν καί ἀνακοινώσεων εἶναι ἀρκετή. Στή χειρότερη περίπτωση πού κάτι ἀπρόβλεπτο συμβεῖ, κάποιος τεχνοκράτης θά ἡγηθεῖ μιᾶς μεταναστεύσεως δισεκατομμυριούχων ἐκτός τοῦ πλανήτη καί ἔτσι τά ἐπιχειρηματικά συμφέροντα θά διασωθοῦν.

Ἡ ἀθωότης

Ἐλευθερία, ἐμπιστοσύνη, ἁπλότητα, εἰλικρίνεια
τά προνόμια τῶν ἀθώων
ἀντίβαρα στό φόβο, στήν τυραννία καί τήν ἐνοχή.
Ψωμί, καί νερό χωρίς μετάλλαξη.
Ἐλαιόλαδο πού διδάσκει σοφία.
Κρασί πού εἶναι ἄνθρωπος.

Κάποτε ὑπήρξαμε ἀδαεῖς.
Περπατούσαμε σέ διαδρομές προσχεδιασμένες
τήν ἐπόμενη μέρα ἐπιστρέφαμε ἥσυχα στή δουλειά,
ἀφελῶς συνεισφέραμε στήν τυραννία τῆς ὁμαλότητος.

Ἦχοι σιωπηλοί, τεχνητή ἀτμόσφαιρα χαρᾶς, πλαστικά χαμόγελα.
Κάποια πλάσματα ἐκτινάσσονται ξαφνικά σάν φαντάσματα
φοβισμένα πτηνά παγιδευμένα στό ἀδιέξοδο,
ὅμως ἀκόμα ὀνειρεύονται τήν ἀναπνοή
ἐξακολουθοῦν συντονισμένα σέ μῆκος κύματος ἐλευθερίας.

Τό ἕνα μάτι ἀνοιχτό τό ἄλλο κλειστό,
ἐπιλεκτική κάτοψις, ὅρασις μονοδιάστατη
σκηνές, ἀμαρτίες, διαπληκτισμοί, ἱστορίες καθημερινότητος.
Πλεονάζουσα συσσώρευσις πλούτου
ἀκατάσχετες προκλητικές δαπάνες.
Διακυβέρνησις καταπιεστική,
χρηματοπιστωτική καινοτομία
κατάσχεσις ταυτότητος.

Χρήσις σκληροῦ λεξιλογίου.
Ἡ γῆ δυστυχισμένη ἀπό ἔλλειψη εὐθυμίας.
Οἱ ἄνθρωποι συρρικνωμένοι σέ σκοτεινές ἐσοχές μιᾶς ψυχῆς περιορισμένης.
Ὅλα ὑποβαθμίζονται σέ κατάσταση ἄγνοιας, ἀνικανότητας καί πλήξης.
Παρακαλῶ νά μή φύγουν ἀπό τήν πλατεῖα οἱ ρακένδυτοι τῆς πόλης.
Στό ἴδιο σημεῖο ἀργότερα θά ἐμφυτευθοῦν αἱ λαιμητόμοι.

Ἡ μηχανή κοιτάζει ἐπίμονα ἀπό τήν καμπίνα τοῦ ἡμιφορτηγοῦ
τό πλάνο μακρυνό, ἡ κίνηση ἀργή
κτίρια ἐγκαταλελειμμένα, καλυμμένα μέ στάχτη.
Ἱεροτελεστία τριῶν λεπτῶν μετάβασης
ἀπό τίς παιδικές ἀναμνήσεις στήν πραγματικότητα.

Ἡ ἀθωότης ἀπεβίωσε, καί ἀπεβίωσε νέα.
Τώρα τί νόημα ἔχει νά προσποιεῖται κανείς τόν ἀθῶο;

Ἡ Ντόρα ὡς ὑποκείμενο δικαίου...

 

Ἡ ἐλευθερία ὡς μαγκιὰ καὶ σύνθημα...τῇ ἀρωγῇ τοῦ ΣΚΑΪ

 Ἠ δήλωση τῆς κ. Μπακογιάννη, στὴν « οἰκογενειακὴ» ἀτμόσφαιρα τοῦ τηλεοπτικοῦ σταθμοῦ ΣΚΑΪ, ὅτι κανεὶς δὲν θὰ τὴν ἐμποδίση νὰ κάνη Πάσχα στὴν Κρήτη, δείχνει 2 πράγματα. Τὴν βαθειὰ σχέση της μὲ τὴν κοσμοθεωρία τῆς Ἀνατολῆς ὅπου τὸ πρόσωπο δὲν ὑποτάσσεται σὲ κάποιο κεντρικὸ σχεδιασμὸ. Μιὰ κοσμοθεωρία ἱστορικὰ χρήσιμη, τὴν ὁποία καὶ ἐπιδοκιμάζουμε. Στὴν περίπτωση ὅμως τῆς κ. Μπακογιάννη ἔχει τὴν μορφὴ καρικατούρας καὶ ὑποκρύπτει τὴν ὑποκρισία τῆς διπλῆς «ἠθικῆς» τοῦ δυτικοῦ «πολιτισμοῦ». Ἀπὸ τὴν μιὰ, ἡ ἠθικὴ τῶν «ἀρίστων», τῶν «ὑπευθύνων» ποὺ ἡγοῦνται, καὶ ἀπὸ τὴν ἄλλη ἡ ἠθικὴ τῶν πολλῶν ποὺ τοὺς ἔχει παραχωρηθεῖ ἁπλόχερα τὸ προνόμιο νὰ ἐργάζονται ὤστε νὰ ἐκπληρώνονται οἱ στόχοι ἑνὸς προϋπολογισμοῦ, ποὺ σχεδιάζουν οἱ «ὑπεύθυνοι».

  Στὴν πλατωνικὴ Πολιτεία ἡ ἠθικὴ δὲν εἶναι δισυπόστατη,  ὅπως προέκυψε στὴν δυτικὴ Εὐρώπη τοῦ φιλελευθερισμοῦ γιὰ τὶς ἀνάγκες τῆς παραγωγῆς, ἀλλὰ ἑνιαία. Ὁ Σωκράτης εἶναι ταυτόχρονα δεσμοφύλακας καὶ δεσμώτης. Ἡ πρόοδος γιὰ κάθε ἄνθρωπο εἶναι ἰδιαίτερη,  εἶναι τὸ «γνῶθι σ’ αὐτὸν», σὲ πλήρη ἀντίθεση μὲ τὴν ἰδεολογία τῆς ἀνάπτυξης καὶ τῆς προόδου ποὺ προσδιορίζεται ἀπὸ στατιστικὰ μεγέθη καὶ πόσο ἐξελιγμένο ψυγεῖο ἤ κινητὸ τηλέφωνο ἔχεις καὶ ἄν δὲν ἔχεις ὀφείλεις νὰ τὸ ἐπιδιώξεις.

Ἀκηδία

Κάποτε μποροῦσε νά ταξιδεύει γιά μέρες καί νά παραμένει ἀκμαῖος γιά πολύ καιρό μετά τό ταξίδι ἀκόμα καί γιά δυό βδομάδες χωρίς νά τόν ἐπηρρεάζουν οἱ μεταβολές τῆς ὧρας. Ἀλλά τώρα ἀποπροσανατολίζεται εὔκολα. Ἔφτασε στό λιμάνι μετά τό σούρουπο. Ἔριχνε μιά ψιλή βροχή καί αὐτό δυσκόλευε ἀκόμα περισσότερο τήν προσπάθειά του νά βρεῖ τά κατατόπια. Εἶχε σχεδιάσει ἀπό τὀ λιμάνι νά ἀκολουθήσει τήν Ἀκτή Κουντουριώτη πού θά τόν ὁδηγοῦσε στήν πλατεῖα μέ τά δελφίνια καί τό συντριβάνι καί μετά θά μποροῦσε εὔκολα ἀπό κεῖ νά βρεῖ τήν Μπουμπουλίνας. Ὅμως μετά βίας θά ἔλεγε πώς ἦταν στό ἴδιο λιμάνι στόν τόπο πού εἶχε ζήσει στό παρελθόν. Δέν ὑπάρχει τίποτα πού νά μπορεῖ νά ἀναγνωρίσει. Χάθηκε στήν Βασιλέως Παύλου καί βρέθηκε νά περπατᾶ σέ ἐλικοειδεῖς μισοφωτισμένους δρόμους πού τόν ὁδήγησαν πίσω ἀπό τά κτίρια πού ἐκεῖνα τά χρόνια στέγαζαν τά γραφεῖα τῆς Ὀλυμπιακῆς καί μετά στήν πλατεῖα τοῦ σταθμοῦ τῶν ΚΤΕΛ ὅπου τώρα ὑπῆρχαν πολλά σπίτια καί ἀπό τίς δυό πλευρές τοῦ δρόμου. Ἐπέμεινε νά προχωρᾶ σκοντάφτοντας συχνά στό σκοτάδι ἐλπίζοντας κάποια στιγμή πώς θά γύριζε στήν κεντρική πλατεῖα τῆς ἀγορᾶς μέ τό τζαμί ὅπου θά μποροῦσε νά προσανατολιστεῖ εὐκολότερα ἤ θά συναντοῦσε κάποιον νά τόν βοηθήσει. Ὅταν πιά κουράστηκε θεώρησε πώς ἡ καλύτερη λύση θά ἦταν νά ἐπιλέξει τυχαῖα ἕνα ἀπό τά φωτισμένα σπίτια νά χτυπήσει τήν πόρτα καί ἐκεῖνοι πού θά ἄνοιγαν μπορεῖ νά τόν θυμόντουσαν.

Σταμάτησε τυχαῖα μπροστά ἀπό μιά ξεχαρβαλωμένη πόρτα. Ἀκτῖνες φωτός δραπέτευαν ἀπό τίς χαραμάδες τῆς πόρτας καί ἀπό μέσα μποροῦσε νά ἀκούσει φωνές καί γέλια. Κτύπησε δυνατά γιά νά σιγουρευτεῖ πώς θά τόν ἄκουγαν παρά τίς ἠχηρές τους συζητήσεις. Ἀλλά ἐκείνη τή στιγμή ἄκουσε πίσω του μιά γυναικεῖα φωνή νά λέει “Γειά σου”.
Γύρισε νά δεῖ ποιά ἦταν. Μιά γυναῖκα γύρω στά εἴκοσι πέντε πού φοροῦσε τριμένα μπλουτζήν καί μιά σχισμένη μπλοῦζα, στεκόταν στό σκοτάδι λίγο μακρύτερα.
“Νωρίτερα μέ προσπέρασες χωρίς νά σταματήσεις” εἶπε, “παρόλο πού σέ φώναξα”.
“Ἀλήθεια; Συγγνώμη, δέν σᾶς ἄκουσα.”
“Εἶσαι ὁ Κώστας ἔτσι δέν εἶναι;”
“Ναί” ἀπάντησε κάπως ἔκπληκτος.
“Ἡ Φύλλια, σέ ἀναγνώρισε καθώς περνοῦσες μποστά ἀπό τόν σταθμό τῶν ΚΤΕΛ. Ἤσουν σέ κείνη τήν παρέα δέν εἶναι ἔτσι; Μέ τόν Γιάννη, τόν Μανώλη καί τήν Ἀμαλία, τήν Νίτσα καί τούς ἄλλους.”
“Ναί,” ἀπάντησε. Ἀνέφερε μερικά ὀνόματα τόν Ἀλέκο, τήν Βάσω, τόν Γρηγόρη, τόν Σταμάτη, τήν Καιτούλα γιά νά διαπιστώσει ἄν τό κορίτσι θά ἀναγνώριζε κανένα ἀπό ἐκεῖνα τά πρόσωπα. “Ἔχω τήν ἐντύπωση ὅμως πώς ὅλα αὐτά ἔγιναν ὅταν ἤσασταν πολύ μικρή ἴσως καί νά μήν εἴχατε γεννηθεῖ τότε” εἶπε. “Ἐκπλήσομαι μέ τό γεγονός πώς γνωρίζετε αὐτά τά πράγματα.”
“Ναί αὐτά συνέβησαν πολύ πρίν γεννηθῶ ἀλλά ἡ μητέρα τῆς Φύλλιας, ἡ Χριστίνα, μᾶς ἔχει μιλήσει μέ λεπτομέρειες γιά ὅλους σας. Ἔτσι γνωρίζουμε περισσότερα ἀκόμα καί ἀπό τούς γηραιότερους πού ἔμεναν τότε ἐδῶ. Ἡ Φύλλια σέ ἀναγνώρισε ἀμἐσως ἀπό τίς φωτογραφίες.”
“Δέν εἶχα ἰδέα πώς οἱ νέοι ἐπιδεικνύουν τέτοιο ἐνδιαφέρον γιά τό παρελθόν μας. Συγγνώμη πού σᾶς προσπέρασα προηγουμένως, καταλαβαίνετε σ’αὐτή τήν ἡλικία κανείς ἀποπροσανατολίζεται εὔκολα μετά ἀπό ἕνα μακρύ ταξίδι μέ τό καράβι.”

Ξανακτύπησε πάλι τήν πόρτα, αὐτή τή φορά μᾶλλον ἀνυπόμονα, ἄν καί δέν ἤθελε νά φέρει σέ πέρας τή συζήτηση μέ τό κορίτσι. Ἐκείνη τόν κοίταξε γιά μιά στιγμή, καί μετά ἀπό λίγο τόν εἶπε, “Ὅλοι σας ἀπό ἐκείνη τήν ἐποχή εἶστε ἔτσι. Ἡ Χριστίνα γύρισε πρίν λίγα χρόνια. Τό ‘13, ἤ μπορεῖ τό ‘14. Ἦταν ἔτσι ὅταν πρωτοῆρθε, λίγο ἀόριστη καί ἀσαφής. Φαίνεται πώς μένει αὐτό τό κουσούρι μετά ἀπό τά συνεχῆ ταξίδια.”

Μερικές φορές συμβαίνει νά εἶσαι μέ τούς φίλους σου καί μετά νά μήν ἔχεις φίλους. Καί ἡ φιλία ἔχει περάσει. Καί ὅλες οἱ παλιές μέρες ἔχουν χαθεῖ καί ἐν τῶ μεταξύ τό νερό στό συντριβάνι μέ τά δελφίνια νά ἔχει ἀδειάσει. Μερικές φορές νομίζεις πώς ἀγαπήθηκες, πώς οἱ ἄνθρωποι σέ συμπαθοῦσαν καί μετά διαπιστώνεις πώς αὐτό δέν συνέβη ποτέ. Δέν ἀγαπήθηκες καί ἡ ἀγάπη εἶναι παρελθόν. Καί ὁλόκληρες χαμένες μέρες καί ἐν τῶ μεταξύ τό νερό στό συντριβάνι μέ τα δελφίνια ἄδειασε ὅλο στό δρόμο. Καί μερικές φορές θέλεις νά ἐξηγήσεις καί μετά δέν θέλεις νά μιλήσεις σέ κανένα. Καί ὕστερα ἡ εὐκαιρία νά δώσεις ἐξηγήσεις ἔχει χαθεῖ. Καί μετά συμβαίνει πώς δέν ἔχεις νά πᾶς πουθενά. Καί κατόπιν ἐλπίζεις πώς ὑπάρχει ἕνα μέρος πού θά μποροῦσες νά πᾶς καί νά φιλοξενηθεῖς ἐκεῖ ὅπως ἐκεῖνα τά χρόνια τά περασμένα. Μετά διαπιστώνεις πώς ἡ εὐκαιρία ἐχάθη. Ἀναρωτιέσαι ἄν ὅλα αὐτά ἔχουν σημασία καί μόλις ἡ σκέψη αὐτή σέ κατακλύζει σταματοῦν τά πάντα νά ἔχουν σημασία. Τό συντριβάνι ὅμως μέ τά δελφίνια ἐξακολουθεῖ νά παραμένει ἐκεῖ στεγνό.

“Ὧστε ἔτσι λοιπόν. Ἡ Χριστίνα εἶναι ἐδῶ. Ξέρετε, δέν ἦταν τίποτα σημαντικό. Εἶναι σαφές πώς κανείς δέν ἔχει πρόσβαση σέ ὁλόκληρη τήν ἀναπτυξιακή διαδικασία ἑνός ἀτόμου καθώς στίς κοινωνικές μας ἀλληλεπιδράσεις ἔχουμε τή δυνατότητα νά βλέπουμε σύντομα στιγμιότυπα τῆς ζωῆς ἑνός ἀτόμου, καί στήν εἰκόνα πού σχηματίζουμε γιά κάποιον εἶναι ἀδύνατο νά συμπεριλάβουμε τά πάντα λαμβάνοντας ὑπόψη τόν μετασχηματισμό ἑνός ἀτόμου ἀπό τή γέννησή του μέχρι τήν τελική του ἐξάχνωση. Ἔτσι εἶναι εὔκολο κανείς συχνά νά φτάνει σέ λανθασμένα συμπεράσματα.”
“Παρεμπιπτόντως μήπως ξέρετε ποιός μένει σ’αὐτό τό σπίτι;” Κτύπησε ξανά τήν πόρτα.
“Οἱ Ἀμπατζόγλου” ἀπάντησε τό κορίτσι.
“Τό σπίτι τους εἶναι παλιό. Πιθανόν νά σέ θυμοῦνται.”
“Οἱ Ἀμπατζόγλου” ἐπανέλαβε, ἀλλά τό ὄνομα δέν τόν θύμιζε πολλά.
“Γιατί δέν ἔρχεσαι στό σπίτι μας; Ὅλοι μας θά τό θέλαμε πολύ. Θά ἦταν μιά καλή εὐκαιρία γιά μᾶς νά μιλήσουμε σέ κάποιον γιά ἐκεῖνες τίς ἡμέρες.”
“Θά ἤθελα πολύ νά ἔρθω ἀλλά πρῶτα καλύτερα νά τακτοποιηθῶ ἐδῶ. Οἱ Ἀμπατζόγλου εἴπατε.”
Κτύπησε πάλι τήν πόρτα αὐτή τή φορά δυνατότερα.Τελικά ἡ πόρτα ἄνοιξε ρίχνοντας φῶς στόν δρόμο. Ἕνας ἡλικιωμένος κύριος στάθηκε στήν πόρτα. Τόν ἐξέτασε προσεκτικά γιά μερικά λεπτά, καί κατόπιν ρώτησε “Εἶσαι ὁ Κώστας ἔτσι δέν εἶναι;”
“Ναί, μόλις ἔφτασα, τό ταξίδι μέ τό καράβι εἶναι μακρύ καί πιάνει σέ ὅλα τά νησιά πρίν φτάσει ἐδῶ.”
Ὁ ἡλικιωμένος κύριος σκέφτηκε γιά λίγο καί εἶπε, “Καλά πέρασε μέσα.”

Τό δωμάτιο ἦταν μικρό, ἀκατάστατο, τασάκια γεμᾶτα ἀποτσίγαρα, καπνός, ἕνα ραδιόφωνο, βιβλία, μερικά σπασμένα ἔπιπλα. Μιά λάμπα δίπλα στό τραπέζι ἦταν ἡ μοναδική πηγή φωτός, πού τόν ἔδωσε τήν δυνατότητα νά μετρήσει μερικές καμπουριαστές φιγοῦρες νά κάθονται γύρω-γύρω στό μικρό δωμάτιο. Ὁ ἡλικιωμένος κύριος τόν ὁδήγησε σέ μιά καρέκλα δίπλα στή λάμπα. Φωνές γύρω του ρωτοῦσαν ἐάν εἶναι καλά, ἄν ἔρχεται ἀπό μακρυά, ἄν πεινάει. Κάποια στιγμή οἱ ἐρωτήσεις τελείωσαν καί μιά σιωπή ἄρχισε νά κρυσταλοποιεῖ πράγματα καί σκέψεις. Γύρισε στήν καρέκλα του προσπαθῶντας νά διαπιστώσει τί γνώριζαν γιά τήν παλιά παρέα οἱ ἄνθρωποι πού βρίσκονταν μέσα σέ κεῖνο τό δωμάτιο. Καθώς ἔκανε αὐτές τίς σκέψεις ξαφνικά κάποια ἔντονη αἴσθηση ἀναγνώρισης ἄρχισε νά τόν διακατέχει. Εἶχε ἐπιλέξει τυχαῖα νά κτυπήσει τήν πόρτα αὐτοῦ τοῦ σπιτιοῦ, ἀλλά τώρα μποροῦσε νά δεῖ καθαρά ὅλα τά πολύτιμα τεμάχια τοῦ παρελθόντος του. Στό δωμάτιο αὐτό εἶχε περάσει ἐκεῖνα τά χρόνια πού ἔμενε ἐδῶ. Ἔβλεπε τό σημεῖο πού καθόταν τίς περισσότερες ὧρες τῆς ἡμέρας, τίς μακρές περιόδους ἡρεμίας πού βυθιζόταν στά βιβλία, τήν καρέκλα, τό κρεβάτι, τό στρῶμα, τό ψυγειάκι, τήν πόρτα, τό παράθυρο πού ἄφηνε ἀνοιχτό τίς καλοκαιρινές μέρες γιά νά μπαίνει φρέσκο ἀεράκι καί ἦταν σίγουρος πώς ἄκουγε τώρα τίς φωνές τῶν φίλων του νά διαπληκτίζονται στήν ταράτσα γιά τήν πολιτική, τήν μουσική, ἤ τήν ποίηση.

Εἶναι βράδυα πού τά ὄνειρα καρφώνονται στή σκέψη καί σέ κατακλύζουν. Ἔτσι καί τώρα στό ὄνειρο ὑπῆρχε μιά συνεχής ἐπίμονη ἐπανάληψη πώς ἀπό τώρα καί στό ἐξῆς θά πρέπει νά φοράω μάσκα. Τί εἴδους μάσκα ρωτῶ τό ὄνειρο. Τή μάσκα τῶν νεανικῶν σου χρόνων, ἀπαντᾶ τό ὄνειρο. Μά τήν ἔχω φορέσει ἤδη αὐτή τή μάσκα, ἀπαντῶ, τήν ἔχω ἐξαντλήσει. Τότε βάλε τή μάσκα τῆς Θεσσαλονίκης, χρησιμοποίησε αὐτή τή μάσκα. Τή μάσκα αὐτή τήν ἔχω χρησιμοποιήσει πολύ, ἀπαντῶ. Ἀνοησίες, λέει τό ὄνειρο, τότε βάλε τή μάσκα τῶν Δωδεκανήσων αὐτή εἶναι ἡ μάσκα πού θά σέ δώσει τήν αἴσθηση τοῦ παραδείσου. Εἶναι πολύ σφικτή, ἀπαντῶ στό ὄνειρο, καί ὅταν τή φορῶ νοιώθω σάν μυρμήγκια νά περπατοῦν πάνω στό πρόσωπό μου. Τότε φόρεσε τή μάσκα τοῦ στρατοῦ τοῦ Xi’an τῆς Κίνας, εἶπε τό ὄνειρο. Τήν φόραγα κι αὐτήν γιά πολύ καιρό, ἀπάντησα στό ὄνειρο, καί τήν Σκωτσέζικη κι ἐκείνη τοῦ Λίβερπουλ, πολλά χρόνια, ὅλες τους εἶναι τόσο δημοφιλεῖς καί κοινότυπες καί ἐφαρμόζουν τόσο εὔκολα. Ἀκόμα κι ἐκείνη τῆς βιβλιοθήκης τοῦ Mahidol ἔχει πιά γίνει σάν τά καλλοπισμένα πρόσωπα πού μιλοῦν στήν ὀθόνη τῆς τηλεόρασης. Τό ὄνειρο ἔχασε τήν ὑπομονή του καί ἄρχισε νά κραυγάζει. Πάρτο ἀπόφαση δέν θά ξαναφορέσεις τό πραγματικό σου πρόσωπο, πᾶνε αὐτά πού γνώρισες στό παρελθόν. Θά πρέπει νά φορᾶς μάσκα στό ἐξῆς γιά νά προστατευθοῦν ἄγνωστοι, γνωστοί καί φίλοι ἀπό τίς μολυσμένες λέξεις πού παράγει τό στόμα, ἀπό τίς ἐκφραστικές κινήσεις τοῦ προσώπου πού μαρτυροῦν αἰσθήματα, πού δείχνουν δυσαρέσκεια καί ἀπόρριψη ὑγειῶν προθέσεων αἱ ὁποῖαι ἔχουν ἐγκριθεῖ ἀπό τάς μή κυβερνητικάς ὀργανώσεις. Πρέπει ὅλα νά καλύπτονται γιά νά ὑπάρχει τάξη.

“Τά εἶπα” λέει τό κορίτσι μέ τό τριμένο μπλουτζήν. “Ἔλα στό σπίτι. Θά μπορέσουμε νά μιλήσουμε γιά τήν ἐποχή ἐκείνη τήν παλιά ἐκείνη πού μᾶς ἀποκάλυψε ἡ Χριστίνα. Τήν χωρίς μάσκες ἐποχή. Ἔλα πρίν εἶναι ἀργά, πρίν ὅλα ξεχαστοῦν, πρίν ἡ ἀκηδία ἐγκαθιδρυθεῖ ὡς τό μόνο παρελθόν καί μέλλον.”

 

Ἡ ἀξιοπρέπεια

Ὁ ἄνθρωπος κινεῖται ἀπό ἄκρη σέ ἄκρη σέ μιά πορεία πού χαράζεται ἀπό τήν ἀνηλεή ἀναζήτηση τῆς ἐπάρκειας. Κάθε φορά πού κανείς ἀποκτᾶ τήν αἴσθηση τῆς βεβαιότητος πώς ἔχει ἐξασφαλίσει τήν ἐπάρκεια μιά νέα ἀνεπάρκεια ἐμφανίζεται. Μέ τήν πάροδο τοῦ χρόνου κάθε ἐπάρκεια ἀποδεικνύεται ὡς μιά νέα παραίσθηση ἐπιβεβαιώνοντας τήν ἀδυναμία τοῦ ἀνθρώπου νά χειραφετηθεῖ ἀπό τήν ἀνεπάρκεια. Ἡ ἀνθρωπότητα συντήρησε τόν φόβο πού δημιουργεῖ ἡ ἀνεπάρκεια καί ἐντατικοποίησε τήν ἀπεγνωσμένη ἀναζήτηση τῆς ἐπάρκειας μέσω τῆς κυνικῆς ἔννοιας τῆς ἔνδειας, ἡ ὁποῖα μεταστρέφεται σέ πανικό ὅταν κανείς βρεθεῖ σέ κατάσταση κινδύνου ἤ στέρησης.

Στίς σύγχρονες κοινωνίες ἡ χειραφέτηση ἀπό τήν ἀνεπάρκεια θεωρεῖται ἐπιτεύξιμη μέ τήν συνεχή παραγωγή. Ἡ συνεχής παραγωγή ὅμως ἀπαιτεῖ τήν ἐξασφάλιση ἐπαρκῶν πόρων. Ἔτσι στό παιχνίδι τῆς ἀκατάπαυστης παραγωγῆς ἔγινε ἀναγκαῖα ἡ ἀναζήτηση νέων πόρων πού δέν θά πρέπει νά εἶναι μόνο ἰσχυρότεροι καί παραγωγικότεροι ἀπό τούς ὑπάρχοντες ἀλλά θά πρέπει νά ἀποτελοῦν τήν ἀρχή ἄλλων μορφῶν ἐνέργειας καί κατά συνέπεια παραγωγῆς. Στό παιχνίδι τῆς ἀκατάπαυστης παραγωγῆς τό ἄπειρο ἀντικαταστάθηκε ἀπό κάτι ἀόριστο, αὐτό πού εἶναι ἀστείρευτο, δέν τελειώνει ποτέ, αὐτό πού δέν εἶναι πεπερασμένο. Ἔτσι ἡ άνθρωπότητα ἐφηύρε τήν αὐτοπαραγωγή ὡς ἐνιαῖο πρότυπο πολιτισμοῦ. Ἡ ἐπάρκεια δέν ἐξασφαλίζεται πλέον μέ τήν συσσώρευση ἀλλά μέ τήν ἐπένδυση ἡ ὁποῖα παράγει περισσότερους πόρους πού σημαίνει στήν πραγματικότητα αὐτοπαραγωγή πόρων.

Ὑπό αὐτή τήν ὁπτική γωνία, δέν ἀποτελεῖ ἔκπληξη τό πόσο γρήγορα μίκρυνε ἡ ἀπόσταση μεταξύ ἀνθρωπισμοῦ καί ἀνθρωπο-οἰκονομισμοῦ καί πόσο εὔκολα ἀντικαταστάθηκε ἡ θεώρηση τῆς ἀξιοπρέπειας ὡς μορφῆς αὐτονομίας ἀπό τήν θεώρηση τῆς αὐτοσυντήρησης μέσω τῆς συνεχοῦς παραγωγῆς ὡς αὐτονομίας. Καθώς ὅμως ἡ αὐτονομία μέσω τῆς αὐτοσυντήρησης δέν προέρχεται ἀπό τήν ὁμοιογενή σφαῖρα πού ἀποκαλοῦμε “ἐαυτός” ἀλλά καθορίζεται ἀπό ἐξωτερικούς παράγοντες, τό βασικό χαρακτηριστικό γνώρισμα τῆς ταυτότητας πού λέγεται ἀξιοπρέπεια ἐξωστρακίστηκε σέ ἐκεῖνα πού προσδίδονται σέ ἕνα ἄτομο ἐκ τῶν ἔξω. Σέ ἕνα περιβάλλον ὅπου τά γνωρίσματα τῆς ταυτότητας ὑπαγορεύονται ἀπό τόν ἐξωτερικό κόσμο ἡ ἀβεβαιότητα μπορεῖ εὔκολα νά καταστήσει τήν ταυτότητα τοῦ ὑποκειμένου εὔθραυστη καί νά ἐξαφανίσει ὁτιδήποτε προέρχεται ἀπό τόν ἐσωτερικό κόσμο καί μάλιστα ὅταν αὐτό πού τίθεται σέ κίνδυνο εἶναι ἡ ἐπιβίωση. Στό σύστημα ἀνηλεοῦς ἀναζητήσεως τῆς αὐτοσυντήρησης (πολύ συχνά εἰς βάρος τῆς αὐτοσυντήρησης ἄλλων) καί καθώς ἡ κοινωνική λειτουργία τοῦ πλούτου μηδενίστηκε, οἱ κοινωνικές σχέσεις προσέλαβαν ἀνταγωνιστικό χαρακτήρα σέ σημεῖο πού ἡ ἀδυναμία αὐτοσυντήρησης καταστρέφει, ταπεινώνει καί συντρίβει τήν ἀξιοπρέπεια ὁποιασδήποτε ὕπαρξης πού δέν ὑποκύπτει στήν θέληση τῆς ἀκατάπαυστης παραγωγῆς. Τό χειρότερο εἶναι πώς ἡ ἀκατάπαυστη παραγωγή εἶναι κάτι πολύ ἀόριστο, δέν εἶναι μιά συγκεκριμένη δύναμη ἤ ἐξουσία στήν ὁποῖα πρέπει κανείς νά ὑποταχθεῖ ἤ νά ἐναποθέσει τήν ἐμπιστοσύνη του. Πρέπει ἁπλῶς νά ὑπακούει ἀδιαμαρτύρητα στήν ἀνάγκη της.

Καθώς ἡ ἔλλειψη ἐπάρκειας (οἰκονομική σύλληψη τοῦ ἀτόμου) ὁδηγεῖ στήν ἀπώλεια τῆς ἀξιοπρέπειας τό ἐρώτημα τῆς διατήρησής της στρέφει τήν προσοχή στήν πληρότητα τοῦ ἐαυτοῦ. Πληρότητα σημαίνει ὅτι τό ἄτομο ἔχει τόν συνολικό ἔλεγχο καί τήν κυριότητα τῆς ἐσωτερικῆς του ζωῆς, ἔχει φτάσει στήν συνειδητοποίηση τῆς αὐτάρκειας. Ἐάν δέν άσχοληθεῖ κανείς μέ τήν συνειδητοποίηση τῆς αὐτάρκειας τό μόνο πού θά ὑπάρξει δέν θά εἶναι τίποτα ἄλλο παρά παραλλαγές τῆς παραγωγῆς μέ τελική κατάληξη τήν παραγωγή ἀνυπαρξίας. Δέν ὑφίσταται καμιά ἀνάγκη, ἡ ἄρνηση τῆς ὕπαρξης ὁποιασδήποτε ἀνεπάρκειας ἤ ἀγκαιότητος, ἡ ζωή πέρα ἀπό τήν ἀναγκαιότητα εἶναι ἡ περιοχή τῆς ἀξιοπρέπειας.

Οἱ μποέμικες δραστηριότητες, ἐκεῖνες τῶν ὁποίων ἡ χρησιμότητα δέν λογαριάζεται στήν ἐπιβίωση, καί μόνον αὐτές, συνεισφέρουν στήν ἐλευθερία, δηλαδή τήν ἀνθρώπινη άξιοπρεπή ὑπόσταση.

Ἡ ἀφή

Ἕνα ἄγγιγμα, ἕνα χάδι, τά δάχτυλα ὅταν μπλέκονται στήν ἀναρχία τῶν μαλλιῶν, μιά ἀγκαλιά, ἡ χειραψία. Ἡ ἀφή διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στήν ἐξωτερίκευση συναισθημάτων τά ὁποῖα ἐκφραζόμενα μέ ἄλλες αἰσθήσεις συνήθως προσλαμβάνουν τόν χαρακτῆρα τοῦ ζωώδους. Ἡ ἀφή παρέχει ἕνα εἶδος μοναδικῆς ἀντίληψης τῆς ἐπαφῆς μας μέ τόν κόσμο. Τά παιδιά ψηλαφοῦν, σηκώνουν, ζυγίζουν, μετροῦν κι ἔτσι μαθαίνουν πρωταρχικές ἔννοιες ὅπως μορφές, μεγέθη, σχήματα, διαστήματα, ἀποστάσεις, συλλέγοντας ἐμπειρίες μέ τήν ἀφή.

Ἕνα σύνολο σημάτων πού προσλαμβάνουμε ἀπό τόν κόσμο πού μᾶς περιβάλλει μᾶς δίνει τό αἴσθημα ὅτι εἴμαστε ἀσφαλεῖς ἤ ἐπισφαλεῖς. Τό φυσικό, στοργικό, ἐνθαρρυντικό ἄγγιγμα, εἶναι θεμελιῶδες σῆμα πώς εἴμαστε ἀσφαλεῖς, καθώς ὑπάρχει κάποιος πού νοιάζεται γιά μᾶς. Τό συναίσθημα τῆς ἀσφάλειας πού δίνεται ὅταν κάποιος κρατᾶ τό χέρι μας ἤ μᾶς ἀγκαλιάζει σφιχτά, συντελεῖ στήν ἔκκριση ὀρμονῶν καί βιοχημικῶν μορίων στό σῶμα καί τόν ἐγκέφαλο πού βοηθοῦν στήν ἀντιμετώπιση καταπονήσεων. Αὐτές οἱ βιοχημικές οὐσίες ρυθμίζουν αὐτόματα τό ἀνοσοποιητικό σύστημα, τήν ἀναπνοή, τήν πίεση τοῦ αἵματος καί τόν καρδιακό παλμό. Τό στοργικό χάδι κάνει τόν ὕπνο καλύτερο, χαμηλώνει τήν ἔκκριση νευροδιαβιβαστῶν, ἀπαλύνει τόν πόνο.

Οἱ ἄνθρωποι χρησιμοποιοῦν τίς αἰσθήσεις τους γιά νά ἀντιληφθοῦν τόν κόσμο. Ἡ ὅραση εἶναι πρωταρχική σ’αὐτή τή διαδικασία, ὡς ἡ αἴσθησις τῆς ἀληθείας. Πιστεύει κανείς μόνο αὐτό πού μπορεῖ νά δεῖ μέ τά μάτια του, τά μάτια δέν σέ ξεγελοῦν ποτέ. Ἡ ὅραση δίνει τήν δυνατότητα νά ἀντιληφθεῖ κανείς τό φῶς καί τό φῶς συμβολίζει τήν ἐπιστημονική πραγματικότητα καί τήν φιλοσοφική ἀλήθεια. Μετά τήν ὅραση ἀκολουθεῖ ἡ ἀκοή ἡ ὁποῖα διαχωρίζεται ἀπό τίς ὑπόλοιπες, τίς ἀποκαλούμενες κατώτερες αἰσθήσεις, τήν ὁσμή, τή γεύση καί τήν ἀφή. Οἱ ἀντιλήψεις αὐτές εἶναι παγιωμένες γιά αἰῶνες καί ἀναθεωρήσεις, ἐάν ποτέ ὑπῆρξαν, συνέβαιναν μέ πολύ ἀργό ρυθμό.

Ὁ κοροναϊός σέ ἕνα διάστημα πολύ λίγων ἐβδομάδων ἐπέφερε ραγδαῖες μεταβολές. Τά μάτια πού κάποτε ἐμπιστευόμασταν δέν εἶναι σέ θέση νά δοῦν τόν ἀόρατο ἐχθρό. Ἐνῶ κάποιοι ἄνθρωποι φαίνονται ἀπόλυτα ὑγιεῖς μποροῦν νά μεταδίδουν τήν ἀσθένεια ἐν ἀγνοία τους. Ἀσυμπτωματικοί φορεῖς εἶναι δυνάμει διασπορεῖς τῆς ἀσθένειας τοῦ ἰοῦ καί γιά τόν λόγο αὐτό συχνά περιγράφονται ὡς “σιωπηλοί”. Ὁ κοροναϊός δέν περιορίστηκε στήν ὅραση καί τήν ἀκοή ἀλλά κτύπησε σκληρά τήν ὁσμή καί τή γεύση. Ἡ ἀοσμία καί ἡ ἀπουσία τῆς γεύσης εἶναι πρώϊμα δείγματα τῆς μόλυνσης. Τά ζεστά φαγητά τῶν ἐστιατορίων ἔχουν τώρα ἀντικατασταθεῖ ἀπό τά κρύα καί ἄνοστα τῶν ντελιβεράδων.

Ἡ αἴσθηση πού ἐπλήγη περισσότερο ἀπό τόν κοροναϊό ὅμως εἶναι ἡ ἀφή. Κοινωνική ἀπόσταση, ἀποφυγή “μή ἀναγκαίων” ἐπαφῶν μέ πρόσωπα καί πράγματα, συχνό πλύσιμο τῶν χεριῶν μετά ἀπό κάθε ἄγγιγμα μέ ὁτιδήποτε. Εἶναι γνωστό πώς ἡ τιμή τῆς ἐλευθερίας εἶναι ἡ μοναχικότητα. Ἡ διαδικτυωμένη μοναξιά πού μᾶς ἐπέβαλε ὅμως ὁ ἰός ἔχει καταστήσει δύσκολη τήν ἀπόλαυση τῶν ὠφελειῶν της. Ὁ κοροναϊός ἀναδεικνύοντας τή σημασία τῆς ἀφῆς τήν ἴδια στιγμή τήν ἐξουθένωσε ποικιλοτρόπως. Δέν εἶναι ὅμως μόνος του σ’αὐτό. Παλιότερα ἡ ἔκθεση στήν ὑπεριώδη ἀκτινοβολία τοῦ ἥλιου ἀλλά καί ὁ HIV μᾶς περιόρισαν -σέ μικρότερη βέβαια κλίμακα- στό κλείσιμο στό σπίτι. Μοιάζει σάν μιά συνωμοτική συντονισμένη ἐπιχείρηση τῶν ἀσθενειῶν νά ἐξοντώσουν τήν ἀφή...

Ἐργασία

Ὅλα αὐτά τά χρόνια εἶναι μᾶλλον ἡ ἀνοησία πού ὑπερισχύει τῆς νοήσεως παρά ἡ ἀδικία πού ὑπερισχύει τοῦ δικαίου. Θά μποροῦσε κανείς νά θεωρήσει πώς στήν ἀνθρωπότητα ἐδόθη ἡ νοημοσύνη προκειμένου νά ὁρκίζεται ἐπ’ ἄπειρον στήν ἀνοησία. Τό μόνο πού πέτυχαν οἱ εὐφυέστεροι ἄνθρωποι ἦταν νά ἐπιδείξουν κάποια στοιχεῖα ἐξαιρετικά ἰδιαίτερης νοημοσύνης. Οἱ προσπάθειές τους ἀργότερα, κρίθηκαν ἀκριβῶς ὅπως οἱ ἴδιοι ἔκριναν τίς προσπάθειες τῶν προκατόχων τους. Στό τέλος στήν καλύτερη τῶν περιπτώσεων τό θέμα περιορίστηκε στήν πρόσθεση ἑνός ὀνόματος στόν κατάλογο τιμῶν καί διακρίσεων, στήν διανομή βραβείων πού ἐπιδεικνύουν ἀκατάπαυστη ἐπιμονή στήν διαίρεση παρά στήν σύνθεση.

Προκειμένου νά μπορεῖ κανείς νά ζήσει, προκειμένου νά μπορεῖ νά ὑπάρξει, ἡ ἐργασία εἶναι ἀπαραίτητη. Ὅμως τό ὅτι ἡ διαβίωση δέν εἶναι δυνατή παρά μόνον μέ τό πρόσχημα τῆς ἐργασίας εἶναι μιά παραπλανητική ἀποδοχή. Ἡ ἐργασία μᾶς ἐξαντλεῖ καί ἀναζητοῦμε μέ δίψα τήν ἀνάπαυση. Πρέπει νά παράγουμε καί ἡ ἀνάπαυση δικαιολογεῖται μόνον ὅταν αὐτό πού ἔχει παραχθεῖ εἶναι σέ μιά ἱκανοποιητική ποσότητα. Ἀναπαυόμαστε γιά νά συσσωρεύσουμε νέες δυνάμεις πού θά μᾶς βοηθήσουν νά αὐξήσουμε στό μέλλον τήν παραγωγή μας. Ἀντιθέτως ἡ ἀνάπαυσις ἀποσυνδεδεμένη ἀπό τό αἴσθημα τῆς αὔξησης τῆς παραγωγῆς, δημιουργεῖ συναισθήματα ἀφόρητης ἐνοχῆς καί ἐγκατάλειψης. Ἔτσι διαιωνίζεται ἡ ὑποδούλωσή μας στό πλαίσιο μιᾶς οἰκονομίας σπάταλης ὑπερβολῆς.

Στήν τρέχουσα παγκόσμια τάξη πραγμάτων ὅπου τό προϊόν τῆς ἐργασίας ἀδυνατεῖ νά ἐνταχθεῖ στήν οἰκονομία τῆς χρησιμότητος, παρά τό γεγονός ὅτι ἡ χρησιμότητά της ὑπονοεῖται ὡς ἀναγκαιότης γιά τήν ὕπαρξή μας, ὑπάρχει μιά ὁλίσθηση πρός τήν ζωϊκή κατάσταση. Ἡ διαφορά εἶναι πώς στό ζωϊκό βασίλειο ἡ ἐργασία στερεῖται σχέσεων κυριαρχίας. Οἱ κοινωνίες τῶν ἀνθρώπων διαχωρίζονται σέ ἐπιμέρους ὁμάδες μέ κύριο σημεῖο κατηγοριοποίησης τή χρησιμότητα τοῦ ἔργου πού παράγουν γιά τήν κυρίαρχη τάξη. Ὁ ἄνθρωπος μέ τήν ἐργασία του παρέχει τό προνόμιο στήν κυρίαρχη τάξη νά καθορίζει αὐτό πού εἶναι χρήσιμο καί αὐτό πού εἶναι ἄχρηστο. Ἔτσι μέ τήν ἐργασία του ὁ ἐργαζόμενος ὑποδουλώνει τόν ἐαυτό του στίς ἔννοιες τῆς χρησιμότητας καί τῆς ἀχρηστίας. Ἡ ἀποδοχή αὐτῆς τῆς ἀλήθειας ὅμως θά ἐρχόταν σέ ἀντίθεση μέ τόν σκοπό τῆς ἐργασίας ὅπως αὐτή ὁρίζεται ἀπό τήν κυρίαρχη τάξη ἀλλά καί μέ τόν μετασχηματισμό τοῦ προϊόντος της σέ ἄχρηστη ὑπερβολή. Σ’αὐτή τή μυστική συμφωνία ὁ ἀκούσιος σκλάβος -ὄχι ὁ νοήμων ἐργάτης- διατηρεῖται σέ κατάσταση ἀέναης δουλείας.  

Δέν εἴμαστε σέ θέση νἀ σεβόμαστε ὁτιδήποτε φέρει σημάδια ὑποταγῆς. Ὡστόσο, στό σύνολό του, ὁ κόσμος ἀπό τόν ὁποῖο προερχόμαστε, ἀπό τόν ὁποῖο γινόμαστε αὐτό πού εἴμαστε, ζεῖ σε μιά κατάσταση ἀτέρμονης ὑποταγῆς. Αὐτή μας ἡ καταγωγή δέν μᾶς ἐπιτρέπει νά ἀφήσουμε τή σκέψη καί τά συναισθήματά μας νά μᾶς καθοδηγήσουν σέ αὐτόνομες κρίσεις καί ὑπαγορεύει τήν ὑποταγή μας στήν ἀνοησία. Ἡ αὐτόνομη σκέψη καί ἡ δημιουργικότητα ἐκλαμβάνονται ὡς ἀνυπακοή.

Ἡ ποίηση εἶναι ἐργασία. Ἡ ποίηση καί τό κάπνισμα δέν ἀνήκουν στήν ἄχρηστη κατανάλωση ἤ στίς “μή παραγωγικές δαπάνες”. Ἡ ἀντικαπνιστική νομοθεσία βοηθᾶ τήν ἐξέλιξη χαζοχαρούμενων καί ὄχι χαρούμενων πολιτῶν. Ἡ ποίηση δέν μπορεῖ ἀποτελεσματικά νά ἀποικοδομήσει τό ψέμα. Ἡ ποίηση δέν πιστοποιεῖ οὔτε τό ὁρατό οὔτε τό ἀληθές. Ἡ ποίηση ἀνατρέπει τήν τάξη στήν ὁποία εἴμαστε ἐσώκλειστοι, εἶναι ὁ τραγικός μας σύμμαχος, μᾶς φέρνει κοντύτερα στόν ἔνδοξο θάνατο, ἄς ἀφεθοῦμε στό παραλήρημά της. Καπνίστε...

Ἐλευθερία

Νομίζω πώς ὅλα ἔχουν νά κάνουν μέ τήν αὐτοδιάθεση, τήν ἀνάγκη νά ἀπαλλαγεῖ κανείς ἀπό τούς περιορισμούς τοῦ ἐτεροκαθορισμοῦ καί τῶν ἀναγκαστικῶν ἐπιλογῶν πού ὁδηγοῦν στήν ἀπώλεια τοῦ αὐτοσεβασμοῦ. Ἐφόσον ἀγαπᾶμε τήν ἐλευθερία μαθαίνουμε νωρίς τήν ὕπαρξη τῆς ἐρημικῆς ξενιτειᾶς μέσα στήν πόλη καί τήν πολυκοσμία, ἐξοικειωνόμαστε μέ τή μοναχικότητα καί τήν ζωή στήν ἔρημο καί μαθαίνουμε νά χρησιμοποιοῦμε τίς ὁάσεις της. Ἀργότερα ἀκοῦμε γιά ἄλλα εἴδη ἐλευθερίας. Ἐλευθερία τῶν ἀγορῶν, ἐλευθερία τῶν συναλλαγῶν, ἐλευθερία τῶν ἡθῶν, ἐλευθερία ἀπό δεσμεύσεις. Αὐτά τά εἴδη ἐλευθερίας δέν ἀπαλλάσουν ἀπό κάποιου εἴδους κυριαρχία καί κατά συνέπεια δέν καθιστοῦν κατ’ἀνάγκην κάποιον ἐλεύθερο.

Τό ἔργο τῆς ποίησης δέν ἦταν ποτέ τό νά κάνει πράγματα νά συμβοῦν, ἀντ' αὐτοῦ, κάθε ποίημα ὑπάρχει μέ τούς δικούς του ὅρους, σάν μιά συμφωνία πού ἐπιτρέπει στίς συγκρουόμενες πλευρές νά συνυπάρχουν εἰρηνικά. Ἡ ποίηση ἀκολουθεῖ τή δική της ἄγρια πορεία, ἀνασύρει παλιές ἐρωτήσεις καί ξαναρωτᾶ μέ νέους τρόπους, ἐπανασχεδιάζει τούς χάρτες ὧστε νά ἀπεικονίζονται καλύτερα οἱ λεπτομέρεις τοῦ τοπίου. Ἡ ποίηση δέν κάνει τίποτα νά συμβεῖ, ἀλλά χρησιμοποιημένη σωστά τά ἀλλάζει ὅλα ἐπικεντρώνοντας ἐκ νέου τήν προσοχή μας.     

Τά μονοπάτια πού ὁδηγοῦν στήν κορυφή εἶναι γεμάτα κόσμο. Καί ὄχι μόνο ὁ ἀνταγωνισμός γιά τήν κατάκτηση τῆς κορυφῆς εἶναι ἔντονος, ἀλλά πολύ συχνά εἶναι βυθισμένος στό τέλμα τῆς δολοπλοκίας.

Εὔνοια τοῦ Ἀλεξάνδρου Βάλα

Ἄ δέν συγχίζομαι πού ἔσπασε μιά ρόδα
τοῦ ἁμαξιοῦ, καί πού ἔχασα μιά ἀστεῖα νίκη.
Μέ τά καλά κρασιά, καί μές στά ὡραῖα ρόδα
τήν νύχτα θά περάσω. Ἡ Ἀντιόχεια μέ ἀνήκει.
Εἶμαι ὁ νέος ὁ πιό δοξαστός.
Τοῦ Βάλα εἶμ' ἐγώ ἡ ἀδυναμία, ὁ λατρευτός.
Αὔριο, νά δεῖς, θά ποῦν πώς ὁ ἀγών δέν ἔγινε σωστός.
(Μά ἄν ἥμουν ἀκαλαίσθητος, κι ἄν μυστικά τό εἶχα προστάξει -
θάβγαζαν πρῶτο, οἱ κόλακες, και τό κουτσό μου ἁμάξι).

Κωνσταντίνος Π. Καβάφης

Διαλογισμοί τοῦ κυρίου Cogito γιά τά βάσανα

Ὅλες οἱ προσπάθειες νά ἀποσύρει κανείς

τό ἀποκαλούμενο πικρό ποτήρι τοῦ μαρτυρίου

ἀπέτυχαν

θά πρέπει κάποιος νά συγκατατεθεῖ

νά σκύψει ἥπια τό κεφάλι

νά μή σφίξει τά χέρια

νά χρησιμοποιήσει τά βάσανα ἥπια συγκρατημένα

ὅπως ἕνα τεχνητό ἄκρο

χωρίς ψευτοντροπές

ἀλλά καί χωρίς περιττή ὑπερηφάνεια 

νά πιεῖ τήν οὐσία τῆς πίκρας 

ἀλλά ὄχι καί τά κατακάθια της  

καί νά φυλάξει προσεκτικά μερικές γουλιές γιά τό μέλλον

δέξου   

ἀλλά ταυτόχρονα

ἀπομόνωσε καί προστάτευσε τήν πίκρα μέσα σου

καί ἐάν εἶναι δυνατό δημιούργησε ἀπό τήν ὕλη τοῦ μαρτυρίου σου

ἕνα πράγμα ἤ ἕνα πρόσωπο 

Zbigniew Herbert

Ἡ ἄγνοια

Ἡ ἐνημέρωση μᾶς πληροφορεῖ γιά ἐκεῖνα τά πράγματα τά ὁποῖα θά πρέπει νά γνωρίζουμε. Μέ ἄλλα λόγια ἡ ἐνημέρωση δέν εἶναι τίποτα περισσότερο ἀπό μιά διαταγή ἡ ὁποῖα πρέπει νά διαδοθεῖ. Ὁ σκοπός τῆς ἐνημέρωσης λοιπόν εἶναι ἡ μεταβίβασις πληροφοριῶν τίς ὁποῖες ἔχουμε τήν ὑποχρέωση νά γνωρίζουμε καί νά πιστεύουμε. Ἤ ὄχι νά πιστεύουμε ἀλλά νά ἐνεργοῦμε σάν νά τίς πιστεύουμε. Δέν καλούμεθα νά πιστεύουμε τίς πληροφορίες πού μᾶς μεταβιβάζονται μέσω τῆς ἐνημέρωσης -καθώς αὐτό εἶναι μιά ἐλεύθερη ἐπιλογή μας- ἀλλά εἶναι ὑποχρέωσή μας νά συμπεριφερόμαστε σάν νά τίς πιστεύουμε. Στήν ἐποχή τῆς ψηφιακῆς ἐπιτάχυνσης θά πρέπει νά μειωθεῖ καί ἡ κατανόησις τῶν πληροφοριῶν πού μᾶς παρέχονται καθώς ἡ μείωση τῆς κατανοήσεως αὐτομάτως σημαίνει καί αὔξηση τῶν πληροφοριῶν πού μποροῦν δυνάμει νά διαδοθοῦν. Ἡ κατανόηση ἐπιβραδύνει τή συσσώρευση τῆς ἀξίας καί τῆς ταχύτητας μέ τίς ὁποῖες οἱ πληροφορίες θά πρέπει νά διαδίδονται. Αὐτό συμβαίνει διότι ἡ κατανόηση χρειάζεται χρόνο. Ἐπομένως, σύγχυσις καί μείωσις τῆς κατανοήσεως, συνοδεύουν ἀπαραιτήτως τήν ἐπιτάχυνση τῆς ροῆς τῶν πληροφοριῶν. Ὑπό αὐτούς τούς ὅρους, το περιβάλλον μας εἶναι ἕνας χῶρος χωρίς νόημα, ὅπου ἡ γλῶσσα καί κατά συνέπεια ἡ σκέψη εἶναι ὑποταγμένες στήν ψηφιακή οἰκονομική μηχανή. Τό παράδοξο εἶναι ὅτι ἡ πλήρης κατανόησις εἶναι ἐνδεχομένως ἐπικίνδυνη ἐπειδή μπορεῖ νά μᾶς ἀποθαρρύνει ἀπό τή δράση. Κουραζόμαστε παγιδευμένοι στήν ἐργασία ἐπίλυσης ψευδοπροβλημάτων χωρίς τέλος, προβλημάτων τά ὁποῖα τίθενται ἐκ τῶν ἄνω. Ἡ ἐργασία μᾶς ὁδηγεῖ στήν πεποίθηση ὅτι τά προβλήματα μᾶς δίδονται ἔτοιμα καί ὅτι ἐξαφανίζονται μέ ἔτοιμες λύσεις. Βεβαιώνουμε ἀποκαλύψεις πού δέν ἀποκαλύπτουν τίποτα παρά τήν ἴδια τήν ἀποκάλυψη. Ἡ πλήρης γνώση αὐτοακυρώνεται καί ἀπό αὐτή τήν ἄποψη ἡ καθημερινή ζωή τροφοδοτεῖται ἀπό τήν ἄγνοια.

Τό ἀπρόσβατο (Δημήτρης Α. Δημητριάδης Ἰούλιος 2011)

Οἱ καιροί πού ζοῦμε ἔχουν φτάσει ὀριστικά καί σταθερά στό σημεῖο τοῦ Ἀμείλικτου, δηλαδή ἐκείνου πού θέτει τό ἴδιο πλέον τούς δικούς του ἱστορικούς ὄρους, μήν ἐπιτρέποντας καμία ἀπολύτως παρέκκλιση ἀπ’ αὐτό καί τήν ἀδήριτη ἀναγκαιότητά του. Αὐτό σημαίνει, μεταξύ πολλῶν ἄλλων ἀλλά κυρίως, ὅτι πλέον ὅλα ὅσα λέγονται καί γίνονται, θά ἔχουν τήν διάσταση τῆς ἀνυποχώρητης ὡμότητας, μέ ἄλλα λόγια: θά λέγεται καί θά γίνεται ὅ,τι καί ὅπως δέν ἔχει εἰπωθεῖ καί γίνει ποτέ πρίν, χωρίς ἐξιδανικεύσεις και ὡραιοποιήσεις, χωρίς ἡμίμετρα καί παραχωρήσεις, τολμώντας τήν κίνηση πού δηλώνει πώς ὅ,τι θεωρήθηκε μέχρι τώρα ἀπαράδεκτο, εἶναι καιρός, χωρίς καμία ἀναβολή, νά ἀντιμετωπισθεῖ ἰσάξια μέ τό παραδεκτό. Ἡ τόλμη αὐτή καί τό ἄλμα πού θά ἐπιτελέσει θά θίξει μέ τέτοιον τρόπο ὅλα τά ζητήματα, κυρίως τά ζητήματα τῆς ζωῆς, ὥστε τό ἀνθρώπινο θά ἐκτεθεῖ καί θά δοκιμαστεῖ ὅπως δέν ἔχει ἐκτεθεῖ καί δοκιμαστεῖ ποτέ ἄλλοτε, μέ μία εὐθύτητα καί μία εὐθυβολία οἱ ὁποῖες θά πλήξουν τήν ἀλήθεια τοῦ ἀνθρώπου στήν καρδιά της καί θά ἐπιφέρουν ὡς συνέπεια τό νά περάσει ὁ ἄνθρωπος, θέλοντας καί μή, ἀφοῦ κανείς δέν τόν ρωτάει πλέον, στήν περιοχή τοῦ ἀπρόσβατου, τήν περιοχή δηλαδή τοῦ ἔως τώρα ἀνείπωτου καί ἄθικτου. Ἔτσι, ἡ περιοχή τοῦ ἀπρόσβατου γίνεται ἀναπόδραστα προσβάσιμη χάρις στήν ἄνευ ὅρων προσπάθεια πού θά καταβληθεῖ στό νά προσβληθεῖ ὅ,τι ἦταν μέχρι τώρα περιχαρακωμένο καί προστατευμένο ἀπό ἕνα τεράστιο καί οἰκουμενικό σύστημα ἐρμηνειῶν καί πεποιθήσεων οἱ ὁποῖες δέν ἐπέτρεψαν, στό ὄνομα εἴτε τοῦ ἀνθρωπισμοῦ εἴτε τοῦ δόγματος, ἰδεολογικοῦ, θεολογικοῦ καί ἄλλου, εἴτε καί τῶν δύο σέ ἐντελή ἀλληλοϋποστήριξη καί ἀλληλοδιαιώνιση, τήν πρόσβαση τῆς γλώσσας, τῆς σκέψης καί τῆς πράξης ἐκεῖ ὅπου ἐδράζεται τό ἀπρόσβλητο καί τό ἀπαγορευμένο, δηλαδή τό θεοποιημένο ἤ τό ἐξιδανικευμένο. Τώρα, ἔχει ἔρθει ἡ στιγμή νά πληγεῖ τό θεοποιημένο καί τό ἐξιδανικευμένο προκειμένου νά ἀποκαλύψουν τόν πραγματικό τους χαρακτήρα.

Ἡ ἔνδεια

Τό ἀνθρώπινο μάτι, τίς περισσότερες φορές, δέν μπορεῖ νά δεῖ καί κατά συνέπεια νά ἀντιληφθεῖ τήν ἀληθινή φύση τῆς πραγματικότητας. Ἄλλωστε κανείς δέν μπορεῖ νά δεῖ τίποτα ἐάν δέν γνωρίζει τί βλέπει. Ἡ ἐσωτερικότητα τῶν ἀντικειμένων ἡ προσωπικότητά τους αὐτό πού θά παραμείνει ἀξέχαστο ἀπό τό παρελθόν τους, καί εἶναι ἤδη ὑπαρκτό στό μέλλον τους ἀποκαλύπτεται ἀπό τήν ἐμπειρία καί μόνον ὅταν ὁ θεατής ἔχει ἀπομακρυνθεῖ ἀπό τό ἀδρανές ὑλικό ἀντικείμενο, καί μόνον τότε, μπορεῖ νά δεῖ κάτι περισσότερο κάτι πού προσεγγίζει τήν ἀλήθεια του.

Οἱ παραστάσεις μας ὄχι μόνο τοῦ ἐξωτερικοῦ ἀλλά καί τοῦ ἠθικοῦ κόσμου ἔχουν ὑποστεῖ μεταβολές οἱ ὁποῖες στό παρελθόν θά θεωροῦνταν ἀδιανόητες. Ἡ ἐπική πλευρά τῆς ἀλήθειας -ἡ φρόνηση- ἀργοπεθαίνει και σταδιακά ἀντικαθίσταται ἀπό τίς παραγωγικές δυνάμεις τῆς ἱστορίας. Οἱ ἱστορίες μας ὅλο καί περισσότερο περιέχουν καί ἐπικοινωνοῦν “πληροφορίες” καί ὄχι “ἐμπειρίες”. Οἱ πληροφορίες εἶναι πρακτικές, ἀλλά μἐ ἕναν ἄμεσο τρόπο –στεροῦνται τήν αἰνιγματική ἀφθονία τῆς ἐμπειρίας. Οἱ πληροφορίες ἁπλά ἐφοδιάζουν ἐκείνους πού τίς ἀπορροφοῦν, μέ τά μέσα πού διευκολύνουν τήν πλοήγησή τους στόν ἄμεσο περίγυρο, καί ἔτσι μᾶς κλειδώνουν μέσα τους. Ἡ ἐμπειρία, πού προέρχεται ἀπό τό μακρυνό παρελθόν, ἐπικοινωνεῖ φανταστικές ἱστορίες καί ἡ ἀλήθεια πού ἐκφράζουν ξεπερνᾶ τήν ἐπαλήθευση. Οἱ πληροφορίες, σέ ἀντίθεση, πρέπει νά ἠχοῦν “εὔλογες”. Καί ἔτσι, κάθε πρωί μᾶς ἔρχονται εἰδήσεις ἀπό ὅλη τήν ὑδρόγειο, καί ὅμως παραμένουμε φτωχοί ὅσον ἀφορᾶ τήν γνώση ἀξιοσημείωτων ἱστοριῶν… στίς μέρες μας κανένα γεγονός δέν φτάνει στ’αὐτιά μας χωρίς ἐξήγηση. Κατά περιόδους αἰσθάνεται κανείς ἀδυναμία νά διαπεράσει τήν ἄποψη ἑνός σχολιαστῆ τῆς τηλεόρασης ἤ τοῦ ραδιοφώνου, καί κατά συνέπεια δέν μπορεῖ νά παρακολουθήσει τήν ξέφρενη καί ἐξαγριωμένη βιασύνη τῆς πολιτικῆς καί νά φθάσει στήν πραγματική κατανόηση.

Μπορεῖ νά ἔχετε παρατηρήσει ὅτι ἀπό τό 1990 καί μετά αὐτό τό φαινόμενο ἔχει ἐνταθεῖ. Οἱ πληροφορίες ἔχουν πολλαπλασιαστεῖ τόσο πολύ πού πλέον προδίδουν τήν ἔννοια τῆς ἐνημέρωσης. Ὑπάρχουν τόσα πολλά γεγονότα πού κανένα τους δέν φαίνεται χρήσιμο καί ἡ ἐκμάθηση τοῦ πώς εἶναι ὁ κόσμος πραγματικά δέν φαίνεται νά μπορεῖ νά βοηθήσει κανένα νά κάνει τίποτα παρά μόνο νά πνιγεῖ μέσα του.

Ἡ Τάνια εἶχε πάντοτε τήν δυνατότητα νά ἀντιμετωπίζει τά παράξενα, ἐπιφανειακά πράγματα μέ ἀνοικτό μυαλό καί περιέγραφε τίς ἐμπειρίες της μέ μιά εὐελιξία πού μποροῦσε νά ἀνταμείψει τήν περιέργεια. Στήν ἀρχή, ἔλεγε ἡ Τάνια, ἤμουν ἀπίστευτα συγκινημένη ὅταν βοηθοῦσα στήν ἐκπλήρωση τῶν ἐπιθυμιῶν τῶν παιδιῶν στήν παιδική φιλανθρωπική ὀργάνωση στήν ὁποῖα ἐργαζόμουν. Κανόνιζα τά εἰσιτήρια γιά μακρυνά ταξίδια, ἀγόραζα δῶρα, καί ρύθμιζα τίς περιηγήσεις, γενικά ὅλα ἐκεῖνα γιά τά ὁποῖα τά παιδιά εἶχαν ἐκφράσει ἐπιθυμία νά ἀποκτήσουν. Ὁ ἀριθμός τῶν αἰτήσεων πού ἔφταναν στά χέρια μου αὐξήθηκε γρήγορα καί ἔτσι ἔγιναν ἄβολα συνειδητά ἡ ἀποσύνδεση καί ὁ σχεδόν αὐτοματοποιημένος καί πανομοιότυπος χαρακτῆρας τῆς διαδικασίας τῆς ἐκπλήρωσης τῶν παιδικῶν ἐπιθυμιῶν. Ἐπιπλέον, δέν μποροῦσα νά ἀγνοήσω τό συχνό καί ἐπαναλαμβανόμενο φαινόμενο τῶν παιδιῶν πού ἀποκτοῦσαν τή μαγική ἐμπειρία τῆς ἐπιθυμίας τους καί μετά ἐπέστρεφαν στή ρουτίνα τῶν λογαριασμῶν ἰατρικῆς περίθαλψης καί τούς περιορισμένους πόρους τῆς καθημερινῆς τους ζωῆς. Ναί, ἕνα μικρό διάλειμμα μιά ἀναβολή στήν ἀντιμετώπιση τῶν προβλημάτων εἶναι συχνά εὐπρόσδεκτα, ἀλλά ὅλα αὐτά δέν παρέχουν μιά ὀριστική λύση στά πράγματα γιά τά ὁποῖα αὐτά τά παιδιά χρειάζονται μιά μόνιμη διαφυγή.

Ἡ ἔνδεια δέν προκαλεῖται ἀπό τό ποτό, τό κάπνισμα, ἤ τήν τεμπελιά οὔτε εἶναι ἀποτέλεσμα τῆς ὑπερπαραγωγῆς ἤ τοῦ ὑπερπληθυσμοῦ. Εἶναι ἀποτέλεσμα τῆς ἐπινόησης τῶν ἀερόσακκων μέσα στούς ὁποίους τά μονοπώλια ἔχουν συμπιέσει ὅλη τήν ἀτμόσφαιρα καί τώρα μᾶς ἀναγκάζουν νά ἐργαζόμαστε προκειμένου νά ἀποκτήσουμε τά χρήματα γιά νά ἀγοράσουμε τόν ἀέρα πού μᾶς εἶναι ἀπαραίτητος ὥστε νά μποροῦμε νά ἀνασαίνουμε. Καί ἔτσι τώρα ἑκατομύρια ἄνθρωποι δυσκολεύονται νά ἀνασάνουν λόγω τῆς ἔλλειψης ἀέρα ἤ καλύτερα τῶν χρημάτων γιά νά τόν ἀγοράσουν. Βλέπουμε λαχανιασμένους ἀνθρώπους νά λένε ὁ ἕνας στόν ἄλλο πώς δέν δικαιοῦνται τήν ἀπόλαυση κανονικῆς ἀναπνοῆς καθώς δέν ἔχουν τά χρήματα γιά νά πληρώσουν τόν ἀέρα πού τούς χρειάζεται. Μέ τόν ἴδιο τρόπο πού πρίν λίγα χρόνια ἀποδεχόμασταν πώς εἶναι σωστό λίγοι ἄνθρωποι νά εἶναι κάτοχοι ὁλόκληρης τῆς γῆς, ἀκριβῶς στό ἴδιο πνεῦμα πού λέγαμε τότε ὅτι εἶναι “ὁ τόπος τους” εἶναι “τό νερό τους” εἶναι “τά μεταλεύματά τους” ἔτσι τώρα λέμε εἶναι ὁ “ἀέρας τους”καί διερωτώμεθα μέ ποιό δικαίωμα ἀπαιτοῦμε πρόσβαση στήν ἀναπνοή ἀφοῦ δέν ἔχουμε νά πληρώσουμε γιά τόν ἀέρα πού ἀνήκει σέ ἄλλους.

Συγχρόνως μέ τήν ἐπιβολή τῆς ἀσφυξίας τά μονοπώλια ἐξακολουθοῦν νά κηρύσσουν τήν ἀδελφοσύνη, νά δίδουν συμβουλάς στά κυριακάτικα περιοδικά καί τίς ἐφημερίδες γιά τήν “χριστιανική ἀγάπη” καί τήν “ἀλληλεγγύη” γιά τό “χριστουγεννιάτικο φιλανθρωπικό καθῆκον” καί νά ἐκφράζουν ἄποψη γιά τάς ἠθικάς ἀρχάς πού θά πρέπει νά καθοδηγοῦν τήν νεολαία. Ἐν τῶ μεταξύ ἄνθρωποι πεθαίνουν ἕνα γύρω ἐλλείψει χρημάτων γιά τήν ἀγορά μερικῶν κυβικῶν ἑκατοστῶν ἐμφιαλωμένου ἀέρα πού τά μονoπώλια φυλάσσουν στούς ἀεροσάκκους τους.

Καθώς ὅλοι τώρα σέρνουμε τήν ἄθλια λαχανιασμένη ὕπαρξή μας ἐάν ἕνας ἀπό μᾶς προτείνει τό ἄνοιγμα μιᾶς τρύπας στά πλευρά τοῦ ἀερόσακκου θά πέσουμε ὅλοι πάνω του στό ὄνομα τοῦ "νόμου καί τῆς τάξης" γιά νά τόν κατασπαράξουμε καί νά τόν σύρουμε θριαμβευτικά στό κοντινότερο ἀστυνομικό τμῆμα γιά νά τόν παραδώσουμε στά χέρια τῆς "δικαιοσύνης" μέ τήν ἐλπίδα πώς σέ ἀντάλλαγμα γιά τό κατόρθωμά μας θά μᾶς δοθοῦν μερικές εἰσπνοές ἀέρα.

Ἀλλοδύνη

Στίς σύγχρονες κοινωνίες ὑπάρχει μιά πολιτικοπολιτιστική μονοπολικότητα, ἕνας πόλος ἐγκυρότητος ὁ ὁποῖος καθορίζει τί εἶναι σωστό καί τί λάθος καί ἐπιβάλλει τήν συμμόρφωση σέ μιά ὁμοιομορφία ἡ ὁποῖα ἀδιαφορεῖ γιά τήν φυσική ποικιλομορφία ἤ τήν ἀτομικότητα ἀλλά καί τά ἰδιαίτερα χαρακτηριστικά τοῦ ἑαυτοῦ. Στίς σύγχρονες “ἀνεπτυγμένες” κοινωνίες μάλιστα ἡ ὁμοιομορφία τῆς συμπεριφορᾶς εἶναι τόσο σημαντική πού ἡ χρήση φαρμάκων γιά τήν ἐπιβολή “φυσιολογικῆς” συμπεριφορᾶς τῶν παιδιῶν στό σχολεῖο ἔχει ἐφαρμοστεῖ πρίν ἀπό πολλά χρόνια. Ἡ συνιστώμενη θεραπεία -πού εἶναι γνωστή ὡς Ritalin- ρυθμίζει τή λειτουργία τοῦ μυαλοῦ καί οἱ προσπάθειες ρύθμισης τῆς λειτουργίας τῆς κοινωνίας περιορίζονται στήν χημική καταστολή κοινωνικῶν ζητημάτων καί στήν ἔρευνα γιά τήν ἀνακάλυψη νέων νευροδιαταραχῶν καί νέων φαρμάκων γιά τήν ἀντιμετώπισή τους.

Τίς προάλλες ἔπεσα πάνω σέ μιά γνωστή πού μέ ρώτησε ἐάν εἶχα μάθει τά νέα τῆς Ἀγγελικῆς. "Ἔχει ἕναν ὄγκο στόν κροταφικό λοβό πού εἶναι ἀδύνατο νά ἐγχειριστεῖ. Οἱ γιατροί λένε ὅτι ἔχει τέσσερις μῆνες ζωῆς. Ἴσως νά θέλεις νά περάσεις νά πεῖς ἕνα γειά." "Ναί..., ἀλλά δέν τήν ξέρω καλά..." δίστασα. "Λέγαμε ἕνα γειά στούς διαδρόμους καί τά κυλικεῖα ἀλλά δέν τήν ξέρω... Δέν νομίζω πώς μιλήσαμε ποτέ γιά πάνω ἀπό πέντε λεπτά." “Δέν πειράζει” εἶπε. “Δέν ἔχει τίποτα ἄλλο νά κάνει παρά νά δέχεται ἐπισκέψεις." Κοιτάζοντας ἐπίμονα τό πάτωμα καί χωρίς νά σηκώσει τό κεφάλι της μιλοῦσε γιά τήν Ἀγγελική πού ἦταν στενή της φίλη. Εἶχε τηλεφωνήσει πρίν ἀπό ἕνα μῆνα γιά νά τήν πεῖ ὅτι εἶχε διαγνωσθεῖ μέ ὄγκο στόν κροταφικό λοβό τοῦ ἐγκεφάλου. Ὁ κροταφικός λοβός –ἐξήγησε- εἶναι ὑπεύθυνος γιά τήν ἀκοή, τήν ἀντίληψη σύνθετων εἰκόνων, τήν κατανόηση τῆς ὀμιλίας καθώς καί γιά τή διαμόρφωση συναισθημάτων.  Οἱ γιατροί τήν εἶπαν ὅτι θά ἔχανε βαθμιαῖα τή μνήμη της --ὄχι τήν δυνατότητά της νά διαμορφώνει νέες μνῆμες, ἀλλά τήν δυνατότητά της νά ἀνακαλεῖ τίς παλιές... ἐν ὁλίγοις, νά καταλαβαίνει ποιά ἦταν." Μέ ἔδωσε τό τηλέφωνό της καί μέ συμβούλεψε νά τηλεφωνήσω πρίν πάω νά τή δῶ γιατί εἶναι μέ τίς μέρες της.

Ἡ Ἀγγελική ἦταν ἕνας ἀπό ἐκείνους τούς ἀνθρώπους πού ὅλοι ἔχουν στή ζωή τους. Μιά εὐχάριστη παρουσία, κάποια πού εἶχα βγεῖ κάποιες φορές γιά φαγητό μαζί μέ μιά μεγάλη ὁμάδα ἀπό ἄλλους ἀλλά ποτέ οἱ δυό μας. Ἡ αἴσθηση ἀπό τήν ἀλληλεπίδρασή μου μέ τήν Ἀγγελική ἦταν αὐτή πού ἀποκομίζει κανείς μιλώντας μέ κάποιον ἄμεσο, εὐθύ καί εἰλικρινή ἄνθρωπο, σχεδόν σέ βαθμό πού ἔδινε τήν αἴσθηση πώς ἔπασχε ἀπό κάποια μορφή ἀλλοδύνης. Ἡ ὁποιοδήποτε ἀβλαβής δραστηριότητα ὅπως τό νά ἀκούει ἐπώδυνες ἱστορίες, ἡ χειραψία, τό ἄγγιγμα, ὁ ἐναγκαλισμός μέ κοντινούς της ἀνθρώπους ἔδινε τήν  ἐντύπωση πώς προκαλοῦσε κάποια μορφή  πόνου στήν Ἀγγελική.

"Δέν ξέρω ἄν σᾶς εἶπε κάποιος" ἄρχισε σχεδόν εὔθυμα, "ἔχω ἕναν ὄγκο στόν ἐγκέφαλο πού ἔχει ἐπηρρεάσει τή μνήμη μου". Ἔγνεψα καταφατικά. "Παρακαλῶ συγχωρεῖστε με γι αὐτή τήν ἐρώτηση, ἀλλά τήν κάνω σέ ὅλους. Θά μπορούσατε νά μοῦ ὑπενθυμίσετε τό ὄνομά σας καί ἀπό πού σᾶς ξέρω;" "… τό ὄνομά μου εἶναι Κώστας. Ἤμασταν στήν ἴδια σχολή καί ἐργαζόμασταν γιά λίγο καιρό μαζί..."

"Ἤμασταν λοιπόν συμφοιτητές. Ὑποθέτω αὐτό θά ἦταν πρίν ἀπό πολλά χρόνια. Διατηρήσαμε ἐπαφή ἀργότερα; Ἤμασταν φίλοι; "Τήν κοίταξα χωρίς νά ἀπαντήσω. Θά ἦταν ἀγενές νά πῶ ὅτι δέν σκέφτηκα ποτέ πώς ἤμασταν φίλοι. Ἐννοῶ, ἐάν ἕνα άτομο θεωρεῖ κάποιον φίλο, καί ὁ ἀλλος τό ἀρνηθεῖ, αὐτό θά ἦταν μᾶλλον ἐπώδυνο.  Ἀλλά ἡ Ἀγγελική δέν εἶχε καμμιά μνήμη ἔτσι κι ἀλλοιῶς. Καθώς τά σκεφτόμουν ὅλα αὐτά  ἄρχισε νά μιλᾶ. "Ἐντάξει... Συμβαίνει συχνά αὐτό... ὑπάρχουν γκρίζες περιοχές στίς ἀνθρώπινες σχέσεις, ἔτσι δέν εἶναι; Συναντᾶμε ἀνθρώπους, τούς βλέπουμε καθημερινά στό τραῖνο ἤ στή δουλειά, τούς λέμε γειά, ἀλλά δέν τούς ξέρουμε πραγματικά. Λέμε εἶναι φίλοι μας, ἀλλά δέν μπορεῖ νά εἶναι κανείς φίλος μέ ἑκατοντάδες ἀνθρώπους πού συναντᾶ καθημερινά. Εἶναι ἀρκετό ὅτι εἴχαμε κοινή ἱστορία. Ἤμασταν ἕνα μικρό μέρος ὁ ἕνας στήν ἱστορία τοῦ ἄλλου." 

Ἀκολούθησε μιά μικρή παύση καί μετά συνέχισε: "Σᾶς εὐχαριστῶ πάντως πού κάνατε τόν κόπο νά ἔρθετε. Ἐκτιμῶ τίς ἐπισκέψεις ἀνθρώπων πού γνώρισα στό παρελθόν. Ξέρετε ἡ ἀπώλεια τῆς μνήμης ἰσοδυναμεῖ μέ τήν ἀπώλεια ὁλόκληρης τῆς αἴσθησης τοῦ ἑαυτοῦ μας. Ἡ αἴσθηση τοῦ ἑαυτοῦ ἀπαιτεῖ τήν παρουσία ἄλλων, μιᾶς κοινότητας, ὄχι μόνο γιά νά παρέχει μιά γλῶσσα, ἀλλά γιά νά παρέχει τίς κοινωνικές ἔννοιες τῆς ἀτομικότητας οἱ ὁποῖες βοηθοῦν στήν ἄρθρωση τῆς ἐρμηνείας τοῦ ἑαυτοῦ. Ὁ καθένας ἔχει ἕνα παρελθόν καί ἡ  ἀποκοπή  ἀπό  ἐκεῖνο τό παρελθόν παραμορφώνει τίς σχέσεις του, ἀλλοιώνει τήν ἐρμηνεία τοῦ ἑαυτοῦ του." 

Θεωρώντας πώς τά σχόλιά μου θά κατάφερναν νά ἀπαλύνουν τήν αἰχμηρότητα τῶν παρατηρήσεών της ὑπέδειξα πώς κατά πάσα πιθανότητα ὑπερτονίζει τή σημασία τῆς σχέσης μεταξύ μνήμης-κροταφικοῦ λοβοῦ καί ἀτομικῆς ταυτότητας. "Κροταφικός λοβός ἤ ὄχι σοῦ ἀρέσουν τά ἴδια πράγματα, οἱ αἰσθήσεις δέν ἀλλάζουν. Τά βασικά γνωρίσματα τῆς προσωπικότητας δέν ἐπηρρεάζονται ἀπό τόν κροταφικό λοβό." Ἡ Ἀγγελική παρέμεινε  ἀτάραχη. "Πολλοί ἀπό μᾶς ἀδυνατοῦν νά κατανοήσουν τή σύνδεση μεταξύ τῆς μνήμης καί τοῦ ἑαυτοῦ"ἀπάντησε. "Αὐτό πού εἶναι κάποιος εἶναι τό σύνολο τῶν ἐμπειριῶν του. Τό πού πῆγε σχολεῖο, ποιοί ἦταν οἱ φίλοι του, ὅλα ὅσα ἔχει κάνει καί ἐξίσου σημαντικά ὅλα αὐτά πού εἶχε ἐλπίσει πώς θά κάνει. Τό ἄν προτιμῶ παγωτό βανίλια ἤ σοκολάτα, ταινίες δράσης ἤ κωμωδίες, ὅλα ἀνήκουν στήν ἱστορία, ἀλλά ἡ δυνατότητά μου νά γνωρίζω αὐτές μου τίς προτιμήσεις μέσω τῆς συσσωρευμένης μνήμης εἶναι αὐτό πού μέ καθορίζει ὡς πρόσωπο. Εἶμαι ὄχι μόνο κάποια πού τῆς ἀρέσει τό παγωτό σοκολάτα, εἶμαι κάποια πού γνωρίζει, πού θυμᾶται πώς τῆς ἀρέσει τό παγωτό σοκολάτα. Καί θυμᾶται καί τά μέρη πού προτιμοῦσε νά τό ἀγοράζει καί τούς ἀνθρώπους μέ τούς ὁποίους τό ἔτρωγε."

Ἡ καλοσύνη δέν ἔχει πολλές παραστάσεις. Δέν εἶναι μιά ἀπό τίς θεολογικές ἀρετές -πίστη, ἐλπίδα  ἤ  φιλανθρωπία. Οὔτε ἔχει καμμιά σχέση μέ τίς βασικές ἀρχές -δύναμη, φρόνηση, σύνεση, μετριοπάθεια. Τό τί εἶναι ἡ καλοσύνη παραμένει μυστήριο. Ἡ καλοσύνη εἶναι ἄχρηστη. Τουλάχιστον, δέν ἀνήκει στόν κόσμο τῆς χρησιμότητας. Εἶναι κάτι περισσότερο ἀπό χριστιανική, εἶναι ὀρθόδοξη, εἶναι ἀναρχική. Ἡ καλοσύνη κατοικεῖ στήν ἐξτρεμιστική καρδιά, τό ξίφος της ἀνυψώνεται ἐναντίον τῶν νεωτερισμῶν, τοῦ φιλελευθερισμοῦ, τῆς "δημοκρατίας", τοῦ σοσιαλισμοῦ, τῆς δεξιᾶς, τῶν δωροδοκιῶν... Ἡ καλοσύνη λέγουν πολλοί ἀνήκει στή φαντασία. Μερικοί αὐτό τό ἀποκαλοῦν προσωπικότητα, ἄλλοι τό λένε "ψυχή". Ὅταν εἶδα τήν Ἀγγελική ἡ καλοσύνη της ἦταν ἀκόμα ἐκεῖ. Ὅπως καί νά τό πεῖ κάποιος ὁ ὄγκος πῆρε τή μνήμη τῆς Ἀγγελικῆς ἀλλά αὐτό τό πράγμα δέν τό ἄγγιξε.

Ἡ Σταχτοπούτα

Οἱ μονόλογοι τῶν πολιτικῶν πού περιορίζονται στήν κατάθεσι πληροφοριῶν οἱ ὁποῖες εἶναι ἀδιάφορες γιά τήν καθημερινή ζωή τῶν ἀνθρώπων συνεισφέρουν στήν μετατροπή τῶν πολιτῶν σέ παθητικούς παραλῆπτες ἄχρηστων εἰδήσεων καί τούς διατηροῦν σέ κατάστασι ἐξαρτημένων καί ἄβουλων κοπαδιῶν, πού δέν ἔχουν καμμιά ἐπιθυμία νά ἀσκήσουν κριτική στίς ἀρχές.

“Νά εἶσαι θαρραλέα καί εὐγενής” ἦταν τά ψιθυριστά λόγια τοῦ πατέρα τά ὁποῖα ἀπηύθυνε στήν κόρη ποῦ ἄφηνε πίσω του ὡς τελευταῖα ὁδηγία.  Ἐκείνη ἔσκυψε, τόν ἐφίλησε καί ὑποσχέθηκε πῶς θά τηρήσει αὐτό ποῦ τῆς ἐζήτησε ὁ πατέρας της. Εἰς τό ὑπόλοιπον τῆς ἱστορίας κατέστη ἀντικείμενον ἐκμεταλεύσεως καί ἐγελοιοποιήθη ἀπό τήν μητριά της (τήν καγγελάριο) γιά ἱκανόν ἀριθμό περιστάσεων μέχρι σημείου ποῦ πολλοί ἄρχισαν νά διερωτῶνται γιά ποιό λόγο ἐπιμένει νά παραμένει κάτω ἀπό τήν ἴδια στέγη, ὑπό τήν κυριαρχία τῶν γυναικῶν αὐτῶν ἐνῶ ἀπό καιροῦ ἦτο ἐν γνώσει της πῶς ἡ μητριά της καί οἱ θυγατέρες της δέν εἶχον κατά νοῦν τό συμφέρον της. Ἴσως ἐπειδή εἶχεν ὑποσχεθεῖ στόν πατέρα της πῶς θά εἶναι εὐγενής. 

Ἡ ἐλευθερία τοῦ λόγου

Οἱ ἀποικιακές ἀρχές διαίρεσαν τούς κατοίκους ἐπί τῆ βάσει τῆς μορφώσεως: πρῶτον εἰς ἐκείνους οἱ ὁποῖοι ἐκρίνοντο κατάλληλοι νά διέπουν τάς ὑποθέσεις των κατά τρόπον φιλελεύθερον —συνήθως τό ἀστικό μέρος τοῦ πληθυσμοῦ— καί μποροῦσαν νά κατέχουν γῆ μέ νομικά ἐπίσημους τίτλους, δεύτερον εἰς ἐκείνους γιά τούς ὁποίους μία ἐκπαιδευτική/δοκιμαστική περίοδος ἦτο ἀπαραίτητος ὧστε νά κατορθώσουν νά ἀφομοιώσουν ὅρους καί προϋποθέσεις καί στή συνέχεια ἠδύναντο νά συμμετάσχουν στούς μηχανισμούς τῆς ἀγορᾶς χωρίς νά δημιουργοῦν ἐμπόδια στήν οἰκονομική ἀνάπτυξη τῆς ἀποικίας καί μετά τήν πάροδο αὐτῆς τῆς περιόδου ἀποκτοῦσαν δικαιώματα γῆς, καί τρίτον τούς ἄξεστους οἱ ὁποῖοι ἐκρίνοντο ἀνεπίδεκτοι μαθήσεως καί σίγουρα ἦτο ἀδύνατον δι’ αὐτούς νά ἐκτεθοῦν στούς διακανονισμούς τῆς ἀγορᾶς καί κατά συνέπειαν ἦτο ἀναγκαῖα μία διαρκής προστασία. 

Κοσμικές ἀναζητήσεις

Wish you were here (Pink Floyd)

Τά δεκαπέντε λεπτά μέ τά πόδια μέχρι τήν Καλούα, σέ ἔπαιρναν μακρυά ἀπό τά λαμπερά φῶτα τοῦ κέντρου τῆς χῶρας σέ μιά περιοχή ἐγκαταλελειμμένων κτιρίων καί ἄδειων ἀποθηκῶν. Μόλις ἔστριβες στή γωνία τῆς παραλιακῆς συνήθως ἐρχόσουν ἀντιμέτωπος μέ μιά μακροσκελῆ οὐρά ἀνθρώπων πού περίμεναν νά μποῦν στό κλάμπ ὅπως καί σύ. Ὁρισμένοι ἔλεγαν πῶς ἦταν διατεθιμένοι νά περιμένουν ἀκόμη μέχρι καί τέσσερις ὧρες γιά νά καταφέρουν νά μποῦν. Τό κλάμπ εἶχε ἕνα περίπλοκο σύστημα ἐπιλογῆς προσώπων μεταξύ ἐκείνων πού περίμεναν στήν οὐρά... Ὅλοι συναγωνίζονταν νά τραβήξουν τήν προσοχή τῶν ἀτόμων τῆς ἀσφάλειας τοῦ κλάμπ ποῦ ἔκαναν περιπολίες ἐπιλέγοντας ἄτομα ποῦ ξεχώριζαν – ὅμορφες φυσιογνωμίες, ξανθά μαλλιά, ἐκκεντρικό κτένισμα, ἀθλητικό παράστημα, αἰσθητικά έξωφρενικό φόρεμα, κάποιο μοναδικό ταλέντο, χαρακτηριστικά ποῦ πολλοί ἦσαν πρόθυμοι νά ἐπιδείξουν... Δέν εἴχαμε καμμιά τύχη σέ αὐτοῦ τοῦ εἴδους τόν συναγωνισμό.