Ἡ μουχλιασμένη πάστα, δηλαδή "Ἑλλάς" τέλος...

(1) Τὸ κείμενο πού ἀκολουθεῖ στό δεύτερο μέρος τῆς ἀνάρτησης καί ἔχει τίτλο "ΤΟ ΕΠΟΣ" εἶναι ἀπόσπασμα ἀπὸ ἄρθρο δημοσιευμένο στὴν ἐφημερίδα Λευκαδίτικος λόγος, στὶς 30/10/1995. Ἀφιερώνεται στὶς γαλιάντρες τῆς "ἐθνικῆς κυριαρχίας". Πολιτικές, ἐπιχειρηματικὲς καὶ κυρίως τῆς «διανόησης». Σὲ αὐτὲς ποὺ μεταπολεμικὰ καὶ μετεμφυλιακὰ μετέτρεψαν τὰ συντρίμμια τοῦ ἑλληνικοῦ λαοῦ σὲ πολτὸ καὶ σήμερα οἱ ιδεολογικοί τους ἀπόγονοι ἔχουν τὸ θράσος νὰ φουσκώνουν σὰν γαλιὰ ἀπὸ θιγμένη ὑπερηφάνια. Πού ἀνάγοντας τὴν «ἐθνικὴ» ἰδεολογία καὶ τὴν ἐθνικοφροσύνη σὲ συστατικό τοῦ ἑλληνισμοῦ, βύθισαν τόν νεοέλληνα στὸ σκοτάδι καί τὸν ὁδήγησαν στὴν κατάσταση διαρκοῦς ὑποζυγίου. Καὶ πιὸ πολὺ ἀφιερώνεται σέ ὅποιον νεοέλληνα, κουτοπόνηρα, ἀρέσκεται νὰ τὸ παίζει πάντα θῦμα, διστακτικός νὰ ἀναλάβει τὴν εὐθύνη τῆς ἀνατροπῆς.

Ὅταν βλέπω γριές νὰ μασουλᾶνε πάστες, οἱ πάστες μοῦ μοιάζουν γιὰ μουχλιασμένες, ἔγραψε ὁ Κνοὺτ Χάμσουν.

Ὑπάρχουν κάποιες ἔννοιες πού, σὰν ἱερές, ἐλάχιστα προφέρονται. Στὴν Ἑλλάδα οἱ λέξεις «ἔθνος», «πατρίδα», οἱ ἐν πολέμῳ νεκροί, κ.λπ. ἔχουν καταντήσει ἀπὸ τὴν συντριπτικὴ πλειονότητα τῶν νεοελλήνων πρόσχημα καθημερινῆς συναλλαγῆς, λοβιτούρας, μέσο προβολῆς καί πάσης φύσεως κομπίνας καὶ ἐργολαβίας. Καί ἔτσι μουχλιάζουν. Κυρίως ἀπὸ τὶς προαναφερθεῖσες γαλιάντρες. 

" Οὐρανός " - Τάκης Κανελλὀπουλος

Κείμενο τοῦ Ἠλία Πετρόπουλου, δημοσιευμένο στό περιοδικό Διάλογος τό 1963, μέ ἀφορμή τήν ταινία τοῦ Τάκη Κανελλόπουλου "Οὐρανός"

ΤΟ ΚΡΥΦΟ ΣΕΝΑΡΙΟ

Ἀπάνθρωπος ὁ λόγῳ ἐρεύνης τεμαχισμὸς ἔργων τέχνης. Μὴ ὑφισταμένης ἄλλης μεθόδου, ὁ ἐρευνητὴς χρησιμοποιεῖ τὴν ἐπιμέρους ἐξέταση συνθέτοντας ἐν τέλει μίαν σχετικῶς καθολικὴν εἰκόνα τοῦ μνημείου. Τὸ σενάριο τοῦ Οὐρανοῦ ἐγράφη κυρίως ἀπὸ τὸν λογοτέχνη Γιῶργο Κιτσόπουλο, ἐνῶ ὁ Τάκης Κανελλόπουλος ὑπέδειξε πολλὲς τροποποιήσεις καὶ στὸ γύρισμα τῆς ταινίας προσήρμοσε ὁρισμένες σκηνές. Γιὰ νὰ νιώσεις τὸν Οὐρανὸ κατ’ ἀρχὴν πρέπει νἆσαι φτωχός. Τὸ σενάριο τοῦ Οὐρανοῦ περιδέραιο ἐπεισοδίων ἀπὸ τὸ παραγεγραμμένο ἔπος τοῦ 1940-41. Ἡ ἄποψη ὅτι ὁ Οὐρανὸς παρουσιάζει τὸ ἔπος αὐτὸ εἶναι λανθασμένη. Παρομοίως ἡ ἄποψη ὅτι διηγεῖται λίγες ἱστορίες ταπεινῶν ἀνθρώπων – ἐπίσης λανθασμένη. Σωστὴ πιθανῶς εἶναι ἡ ἄποψη πὼς πρόκειται γιὰ ἀνθρώπινες σχέσεις τὴν ἐποχὴ ἑνός συγκεκριμένου πολέμου, τοῦ ὁποίου ἡ σημασία μειώθηκε ὅταν ἀργότερα ἦρθε ἡ Μαύρη Κατοχή. Τὸ σενάριο τοῦ Οὐρανοῦ εἶναι ἁπλὸ στὴν διάρθρωσή του. Στὸ πρῶτο μέρος δείχνει σὲ παράλληλες σκηνές, τὴ ζωὴ σ’ ἕνα χωριὸ τῶν συνόρων ὅπου ὑπάρχει καὶ στρατιωτικὸ φυλάκιο – τὸ χωριὸ εἶναι φυλάκιο καὶ τὸ φυλάκιο τμῆμα τοῦ χωριοῦ. Στὸ δεύτερο μέρος περιλαμβάνονται πέντε ἱστορίες ἀνδρῶν, ποὺ ἔχουν τὸ ξεκίνημά τους στὸ πρῶτο μέρος: Τοῦ Δάσκαλου, τοῦ Ταχυδρόμου, τοῦ Λοχία, τοῦ Στράτου, τοῦ Γιάγκου. Τὸ ριζικὸ τῶν πέντε αὐτῶν ἀνθρώπων ἦταν κακὸ γιατί μόνο ὁ Ταχυδρόμος ἐπέζησε.Ὁ Δάσκαλος πέθανε ἀπὸ βαρὺ τραῦμα καὶ παγωνιά, ὁ Λοχίας σκοτώθηκε σὲ ἐπίθεση, ὁ Στράτος αὐτοκτόνησε ἀπὸ φιλότιμο καὶ τὸν Γιάγκο τὸν πυροβόλησαν δίπλα σ’ ἕνα ρυάκι – ἡ πηγὴ καὶ τὸ γάργαρο νερὸ ἀντιστοίχως σύμβολα ζωῆς καὶ ἀνανεώσεως. Τὸ σενάριο τοῦ Γιώργου Κιτσόπουλου δὲν εἶναι μαγαρισμένο οὔτε πυριφλεγές. Εἶναι τὸ τελευταῖο φθινόπωρο. Ἐδώ ὅποιος δὲν ὁμιλεῖ πεθαίνει. Ὅποιος φωνάζει τὸν θάβουν. Ὁ Γιῶργος Κιτσόπουλος ψιθυρίζει, μὲ μάγουλα μουσκεμένα ἀπὸ δάκρυα, γιὰ τὴν ὀμορφιὰ τῶν προσώπων τῶν ἀξύριστων ἑλλήνων. Μὰ σενάριο δὲν εἶναι οἱ διάλογοι. Τὸ σενάριο στὸν Οὐρανὸ δὲν εἶναι ἕνα μεταξὺ ἄλλων στοιχεῖο ἀλλὰ ὁ καλοπελεκημένος ἀκρογωνιαῖος λίθος. 

28η Ὀκτωβρίου 1940

Χρόνια μας Πολλά. Ἐπέτειος τοῦ ΟΧΙ σήμερα. Οἱ περισσότεροι ἀπό ἐμᾶς τό ἔχουμε συνδέσει μέ τόν Ἰωάννη Μεταξά. Δέν θά ἀσχοληθῶ σήμερα μέ τό ΟΧΙ τοῦ Μεταξᾶ, καί φυσικά δέν θά τό ἀμφισβητήσω ὅπως εἶναι τό πρῶτο πού κάνουν ὁρισμένοι κάθε χρόνο τέτοιες μέρες, τήν προσοχή μου τραβᾶνε κάποια ἄλλα ΟΧΙ, πιό οὐσιαστικά, ἀνώνυμα καί ἐπώνυμα, ἀνθρώπων λαϊκῶν.

α) Μητροπολίτης Αθηνῶν Χρύσανθος Φιλιππίδης -ὁ Ἀρχιεπίσκοπος τοῦ 40.Δέν ξέρω γιατί αὐτός ὁ ἄνθρωπός μοῦ βγάζει ἕναν θαυμασμό, ἕναν ἰδιαίτερο σεβασμό. Δέν εἶπε ἕνα ἀλλά περισσότερα, πραγματικά βροντερά και δύσκολα ΟΧΙ.Διαβάζοντας τό ἔργο τῆς Διδούς Σωτηρίου εἶχα γράψει πρίν λίγο καιρό μία ἀνάρτηση, http://katotokerdos.blogspot.com/2009/09/1881-1949.htmlκυρίως γιά τήν θαυμαστή δραστηριότητά του στόν Πόντο . Ὁ Χρύσανθος Φιλιππίδης δέν σταμάτησε ἐκεῖ. Ἦρθε στήν Ἑλλάδα καί ἔγινε Ἀρχιεπίσκοπος. Μία λιτή περιγραφή τῆς παρουσίας του στήν Ἀθήνα ὅταν μπῆκαν οἱ Γερμανοί, ἡ ἄρνησή του νά ὁρκίσει τήν προδοτική κυβέρνηση, ὅπως καί ἡ ἀντιστασιακή του δραστηριότητα –γιατί ὁ Χρύσανθος δεν λάκισε - βρίσκονται στήν ἀνάρτηση τῆς ἱστοσελίδας http://www.asxetos.gr/article.aspx?i=1302