Νανόκοσμος

Μεγάλωσα –ὅπως καὶ πολλοὶ συμμαθητές μου- μὲ τὴν πεποίθηση πὼς τὸ μόνο ποὺ κινεῖται μὲ μεγαλύτερη ταχύτητα ἀπὸ αὐτὴν τοῦ φωτὸς εἶναι τὸ κουτσομπολιό. Ἐὰν ὅμως οἱ παρατηρήσεις ποὺ ἀφοροῦν τὰ νετρίνος (ὑποατομικὰ σωματίδια ποὺ μποροῦν νὰ κινοῦνται μὲ ταχύτητα μεγαλύτερή του φωτὸς) ἀποδειχθοῦν ἀληθεῖς δὲν θὰ ἀνατραπεῖ μόνο ἡ θεωρία τοῦ Einstein, ἀλλὰ θὰ ἐπέλθει μία τεράστια ἀλλαγὴ στὸν τρόπο κατανόησης τῆς ζωῆς. Τὰ σενάρια ἐπιστημονικῆς φαντασίας θὰ γίνουν σενάρια ἐπιστημονικῆς πραγματικότητας, καὶ θὰ πάψουμε πιὰ νὰ θεωροῦμε παράδοξο τὸ ἀποτέλεσμα νὰ προηγεῖται τῆς αἰτίας του. 

Περιθωριοποίηση, ἀποκλεισμός καί παγκοσμιοσυνεντοπισμός

Τὸ σύγχρονο κοινωνικὸ ναρκοπέδιο ἔχει δημιουργηθεῖ ἀπὸ τὸ συνδυασμὸ καταναλωτισμοῦ, αὐξανόμενης ἀνισότητας, ἀνταγωνισμοῦ καὶ φιλαργυρίας ποὺ θεωροῦνται προϋποθέσεις γιὰ μιὰ "ἀνθηρὴ" οἰκονομία. Ἔχουμε ὅλοι μας ἀποπλανηθεῖ νὰ πιστεύουμε πὼς οἱ ἀγορὲς εἶναι ἡ συνταγὴ γιὰ μιὰ καλὴ ζωὴ καὶ ὁ μόνος τρόπος ἐπίλυσης τῶν προβλημάτων της, ἀλλὰ στὴ συνέχεια ἕνα μεγάλο μέρος τοῦ πληθυσμοῦ παρεμποδίζεται ἀπὸ τὴ χρήση αὐτῆς τῆς συνταγῆς. Ἡ ἐπιδίωξη τῆς εὐτυχίας ἐπιχειρεῖται μέσω τοῦ σημερινοῦ μοντέλου "ἀνάπτυξης" τὸ ὁποῖο τὴν καταμετρᾶ μὲ δεῖκτες ὅπως ὁ πλοῦτος, ἡ αὔξηση τῆς ὑλικῆς παραγωγῆς, ἡ ἐπιμέρους ἀνταγωνιστικότητα καὶ ἀντιπαλότητα ἀντὶ τῆς ἀνθρώπινης ὁμοψυχίας, τῆς ποιότητας τῆς ψυχαγωγίας, τῆς ὑγείας, τῆς ἐκπαίδευσης καὶ τῆς προώθησης πολιτιστικῶν δραστηριοτήτων. Ὡς ἐκ τούτου ἕνα ἐρώτημα ποὺ προκύπτει στὸν καπιταλισμὸ τῆς ἰδεολογίας τοῦ τύπου "κέρδος πάνω ἀπ’ ὅλα" εἶναι κατὰ πόσον οἱ χαρὲς τῆς κοινωνικῆς ἐπαφῆς εἶναι σὲ θέση νὰ ἀντικατασταθοῦν ἀπὸ τὴν ἐπιδίωξη συσσώρευσης πλούτου, τὴν ἀπόλαυση ποὺ παρέχεται ἀπὸ τὴν ἀγορὰ ἀναλωσίμων καὶ τὴν τείνουσα πρὸς τὸ ἄπειρο ἰδέα τῆς οἰκονομικῆς ἀνάπτυξης.

Νόρμαν Μαίηλερ. Μιά ἄλλη ἄποψη γιά τήν 11η Σεπτεμβρίου 2001.

( Με ἀφορμή τήν κατάρρευση τῶν δίδυμων πύργων στις 11 Σεπτεμβρίου 2001, τήν πολεμική καί πατριωτική ἀτμόσφαιρα πού κυριάρχησε καί κατέληξε στήν εἰβολή τῶν ΗΠΑ στό Ιράκ, ὁ κατά πολλούς κορυφαῖος ἀμερικάνος συγγραφέας Νόρμαν Μαίηλερ ( 1923-2007), ἔγραψε τό βιβλίο Γιατί κάνουμε αὐτό τον πόλεμο ( Why are we at war?) , το ὁποῖο ἐξεδόθη το 2003 στην Ἑλλάδα ἀπό τίς έκδόσεις Ωκεανίδα, σέ μετάφραση τοῦ Τάκη Θεοδωρόπουλου. Στό ἀπόσπασμα ἀπό τό βιβλίο ( ἡ ἐπιλογή μέ τά τονισμένα μέρη εἶναι δικιά μου) περιλαμβάνεται καί μιά συνέντευξη τοῦ Μαίηλερ μέ τόν Ντότσον Ραίηντερ, δημοσιευμένη στό Sunday Times Magazine ατίς 19/9/2002.

Φυσικά τό καθ’ αὐτό θέμα τῆς 11/9/2001 δέν ἐξαντλεῖται στο βιβλίο τοῦ Μαίηλερ, ἰδιαίτερα κάποιες πολύ σκοτεινές πτυχές του, ὅπως τό ἄν οἱ ἐπίσημες ἀρχές τῶν ΗΠΑ ἦταν ἐνημερωμένες καί σέ ποιό βαθμό, οὔτε γίνεται ἀναφορά στις ἄμεσες ἀντιδράσεις τους. Μιά μικρή γεύση μᾶς δίνει ὁ Michael Moore στήν ἱστοσελίδα του . Ἄς εἴμαστε λοιπόν περισσότερο δύσπιστοι καί ἐπιφυλακτικοί μέ τίς ἐπίσημες ἐπετειακές ἐκδηλώσεις, εἴτε πρόκειται γιά καρναβάλια ζητωκραυγῶν (π.χ. γκρέμισμα τείχους τοῦ αἴσχους ) εἴτε γιά "μνημόσυνα". Καί ὄχι μόνον στίς ΗΠΑ καί τήν Εὐρώπη.

Ἐκτιμῶ ἰδιαίτερα τὴν καθαρὴ, ἰδιαίτερη, ἀντιτηλεοπτική καί καθόλου ἀγοραῖα θέση ἑνὸς ἀμερικάνου σάν τόν Μαίηλερ, πού δείχνοντας ἕνα ζοφερὸ μέλλον, δέν διακατέχεται ἀπό τήν ἀντιτρομοκρατική ψύχωση οὔτε δέχεται νὰ αὐτολογοκριθεῖ καὶ δὲν διστάζει νὰ τοποθετηθεῖ ἐνάντια στὰ «ἐθνικὰ» λεγόμενα συμφέροντα τῆς χώρας του. Καταλήγω καὶ στὸ ἑξῆς. Ὁ πατριωτισμὸς πού διαλαλεῖται εἶναι ὄχι μόνο τζούφιος ἀλλὰ σύμφωνα μὲ τὸν Μαίηλερ εἶναι καὶ ἐπικίνδυνος, ὑποστηρικτικὸς ἑνὸς περιβάλλοντος πού τὰ πάντα ἐλέγχονται ἀπὸ τὶς ἐπιχειρήσεις.

Ἡ εἰλικρίνεια, ἡ διεισδυτικότητα τοῦ Μαίηλερ, ἡ τόλμη γιά τήν διατύπωση ἄποψης σχετικά μέ τήν κρίση ταυτότητας τῶν ΗΠΑ, εἶναι τό πρῶτο ζητούμενο γιά τούς πνευματικούς ἀνθρώπους ἐπί ἀντιστοίχων θεμάτων στήν Ἑλλάδα. )

Ἡ ἐν Ἑλλάδι ἀλλαγή προϋποθέτει βούλιαγμα...

Ὅπως ἡ πολυνομία καὶ τὸ νομικὸ χάος ὑποκρύπτουν μία ἐγγενῆ προδιάθεση πρὸς τὴν παράβαση καὶ τὴν παρανομία, τὶς ὁποῖες ἀδυνατώντας ἢ μὴ θέλοντας νὰ ἀντιμετωπίσουν προσπαθοῦν νὰ ἐπικαλύψουν, ἔτσι καὶ ἡ ἐπίμονη ἀναφορὰ σὲ κάθε εἴδους «ἀλλαγὴ» συμβαδίζει μὲ ἕναν ὀργανισμὸ ποὺ γιὰ ἱστορικοὺς λόγους «ἀρνεῖται» πεισματικὰ νὰ ἀλλάξει.

Διαρθρωτικὲς ἀλλαγές. Ἀλλαγὲς δομικές. Ἀλλαγὲς μέσῳ προεκλογικῶν προγραμμάτων. Ἀλλαγὲς νοοτροπίας. Εἰς μάτην. Ἡ ἄφθονη ποικιλία «ἀλλαγῶν» πού συναντᾶται στὴν ἐπίσημη ἱστορία αὐτοῦ τοῦ τόπου σὲ συνδυασμὸ μὲ τὴν τραγικὴ πολιτική, κοινωνική, οἰκονομικὴ καὶ κυρίως πνευματικὴ κατάσταση τῆς χώρας, ὁδηγεῖ μὲ μαθηματικὴ ἀκρίβεια στὸ συμπέρασμα ὅτι ἀπουσιάζουν οἱ προϋποθέσεις γιά ὁποιασδήποτε μορφῆς ἀλλαγή. Μέ λίγη προσοχή θὰ ἐπισημανθεῖ τὸ πρωτοφανές, ὅτι δηλαδὴ μία ἁπλὴ λέξη ἀποδείχτηκε ἀρκετὴ νὰ στηρίξει ἕνα ὁλόκληρο πολιτικὸ καθεστώς, ἀλλὰ καὶ νὰ βγάλει στην ἐπιφάνεια –κάτι πού εἶναι σαφῶς θετικὸ σέ σχέση μέ τίς προγενέστερες ἐποχές σκότους - ἕνα ἀπὸ τὰ χειρότερα πρόσωπα τοῦ νεοέλληνα. Στήν οὐσία τους ὅμως τά πράγματα παρέμειναν ἴδια καί ἀπαράλλακτα.