Ἀνάπτυξη, φόροι καί φοροδιαφυγή ἐν Ἑλλάδι...

Στὸν ἀγοραῖο καὶ φτηνιάρικο λόγο πού ἐκφέρει ἡ πλειονότης τῶν οἰκονομολόγων στὰ ἑλλαδικὰ ΜΜΕ κυριαρχεῖ ἡ θέση ὅτι σὲ ἕνα περιβάλλον βαρειᾶς φορολογίας, τόσο ἡ ἐπιχειρηματικότητα ὅσο καὶ ἡ ἀνάπτυξη ναρκοθετοῦνται. Δύο ὅμως ἁπλὰ παραδείγματα - ἀντιπαραδείγματα,  τὰ ὁποῖα οἱ χθεσινοὶ διαπλεκόμενοι τοῦ « κρατισμοῦ» καὶ σημερινοὶ πολέμιοί του τὰ κάνουν, κατὰ τὸ κοινῶς λεγόμενο, γαργάρα…,  ὑποδεικνύουν ὅτι κάπου ἀλλοῦ πρέπει νὰ βρίσκεται ἡ αἰτία τῆς οἰκονομικῆς καὶ ἐπιχειρηματικῆς στασιμότητος ἑνὸς λαοῦ. Ὑπάρχουν χῶρες,  ὅπως ἡ Σουηδία, ὅπου ἡ ὑψηλή  φορολογία δὲν τὶς ἐμπόδισε νὰ ἀποκτήσουν ὑψηλὸ βιοτικὸ ἐπίπεδο, ἀνεξάρτητη τεχνολογικὴ καὶ βιομηχανικὴ ἀνάπτυξη, μεγάλες ὑγιεῖς ἰδιωτικὲς ἑταιρεῖες. Ὑπάρχουν καὶ χῶρες, ὅπως ἡ Βουλγαρία,  ὅπου ἡ ἰδιαίτερα χαμηλὴ φορολογία τῶν ἐπιχειρήσεων, δὲν τίς ἔχει βοηθήσει νὰ ξεφύγουν ἀπὸ τὸν τριτοκοσμικό τους χαρακτήρα.

Μὲ  τὰ παραπάνω  δὲν προσπαθοῦμε νὰ δικαιολογήσουμε τὰ πρόσφατα φορομπηχτικὰ - καὶ μόνον - μέτρα τῆς ἑλλαδικῆς κυβέρνησης. Ἴσα ἴσα ἐπιχειροῦμε,  μὲ ἀφορμὴ αὐτὰ τὰ μέτρα – ΕΝΦΙΑ, ΦΠΑ, φορολογία τῶν ἐπιχειρήσεων - νὰ ἀναδείξουμε τὸν καθαρὰ συνθηματολογικὸ λόγο ὁλοκλήρου τοῦ πολιτικοῦ φάσματος. Πού, ὅπως κάθε συνθηματολογία, ἀποκρύπτει τὴν οὐσία τῶν πραγμάτων καὶ τὶς ἔννοιες πού αὐτὰ ἀντιπροσωπεύουν. Γιά παράδειγμα, ἄλλη εἶναι ἡ ἔννοια καὶ ἡ λειτουργία τοῦ φόρου καί τῆς φοροδιαφυγῆς σὲ μιὰ τεχνολογικὰ ἀνεπτυγμένη δυτικοευρωπαϊκὴ χώρα καὶ ἄλλη σέ μιά τριτοκοσμική χώρα. Εἰδικά στήν Ἑλλάδα,  ὡς  πρότυπό τοῦ ἀντιπαραγωγικοῦ τριτοκοσμισμοῦ,  ἡ ἁρπαχτή καί ἡ φοροδιαφυγή ἀποτελοῦν τήν ραχοκοκαλιά της,  ὅπερ σημαίνει ὅτι μέ τό οὐσιαστικό κυνήγι τους καταρρέει σύνολη ἡ δομή τῆς χώρας.  Ὄχι ὅμως καί ἡ ἰδεολογία πού τήν παράγει...

Σὲ αὐτὸ τὸ διαρκὲς ἔγκλημα σύγχυσης ἐννοιῶν συμπράττουν καὶ ταυτόχρονα συντηροῦν τὸν ἑλλαδικὸ βάλτο, πρῶτα οἱ λεγόμενοι μεταρρυθιστὲς - ἐκσυγχρονιστὲς τῆς ἁρπαχτῆς, καὶ ἀπὸ τὴν ἄλλη οἱ λεγόμενοι ὑπερασπιστὲς - ἐργολάβοι τῶν ἐθνικῶν καὶ λαϊκῶν συμφερόντων, αὐτοὶ δηλαδὴ πού ἀνοίγουν τὸν δρόμο στοὺς πρώτους. Κλασσικὸ παράδειγμα τῆς πρώτης κατηγορίας, ἡ διάδοχος περίοδος τοῦ λαϊκιστῆ Ἀνδρέα, ὁ σημιτικὸς «ἐκσυγχρονισμὸς» ὅπου ἡ ρεμούλα ἄγγιξε ὕψη δυσθεώρητα, στὰ βήματα τῆς ὁποίας θὰ βαδίσει καὶ ὁ μητσοτακικὸς «ἐκσυγχρονισμὸς» ὅταν διαδεχθεῖ  τὸν ἰδεολογικὸ συρφετὸ τῆς σημερινῆς ροζουλὶ ἀριστερᾶς. 

Ὅλοι οἱ προηγούμενοι – πλὴν ἴσως τοῦ Ἀνδρέα πού κατὰ τὴν ἐκτίμησή μου παίρνοντας ἐλάχιστα μέτρα ἔκανε τὴν μικρότερη ζημιὰ ἀπὸ ὅλους τούς νεοέλληνες πολιτικοὺς μεταπολεμικὰ – ἢ δὲν κατενόησαν ἢ σκοπίμως ἀγνόησαν ὅτι ἡ λήψη καὶ ἡ ψήφιση ἑνὸς ὁσοδήποτε «σωστοῦ» μέτρου δὲν ἐξασφαλίζει τὴν ἀποτελεσματικότητά του, ἰδίως ὅταν δὲν λαμβάνεται σοβαρὰ ὑπ’ ὄψιν τὸ ἱστορικό, κοινωνικό, πολιτικὸ περιβάλλον ἐντός τοῦ ὁποίου ἐπιχειρεῖται νὰ ἐφαρμοσθεῖ,  αὐτό πού συνοπτικά ἀποκαλοῦμε τριτοκοσμισμό. Ἀπό τό κείμενο πού ἀκολουθεῖ ἐλπίζουμε νά ἀναδειχθεῖ μέ ποιό τρόπο ἡ φοροδιαφυγή ἀγκαλιάζει ὅλα τά στρώματα τῆς νεοελληνικῆς κοινωνίας, ἰδίως αὐτά πού ἐπιζητοῦν τήν "ἀνάπτυξη" ( κατά τούς
ελλαδικούς ὅρους),  ὥστε τό κυνήγι της ἄνετα μπορεῖ νά χαρακτηρισθεῖ ἀνθελληνική ἐνέργεια καί ξένος δάκτυλος ... Καί ἐπειδή -πολύ λογικά - ἡ ὅποια κυβέρνηση δέν ἔχει ἰδιαίτερο λόγο νά ἐπιζητεῖ τέτοιους χαρακτηρισμούς,  προτιμᾶ νά τήν κυνηγᾶ μέ νομοσχέδια... Τήν ἴδια μέθοδο ἀκολουθεῖ καί τό ΚΚΕ κατά τοῦ καπιταλισμοῦ, πού περιμένει νά τόν ρίξει ἀπεργῶντας σέ μιά χώρα πού δέν παράγει τίποτε πέρα ἀπό μανταλάκια ... 

Ὡς ἐχθροὶ τῶν συνθημάτων ἀδυνατοῦμε νὰ ἐκστομίσουμε κατάρες γιὰ πολιτικοὺς προδότες, ἐραστὲς τῆς καρέκλας κ.λπ. Προτιμοῦμε νὰ ἐπιχειρήσουμε νὰ ἀνιχνεύσουμε τὶς συνθῆκες πού γεννοῦν τὴν πολιτικὴ ἀνευθυνότητα -ὠχαδερφισμὸ –κοινωνικὴ λούφα,  τόσο σὲ ἐπίπεδο ἐξουσίας ὅσο καὶ σὲ ἐπίπεδο « πολιτῶν»,  στὸ σύνολο δηλαδὴ τοῦ ἑλλαδικοῦ ὄχλου. Τὸ παρακάτω ἀπόσπασμα ἀπὸ τὸ βιβλίο τοῦ Γερασίμου Κακλαμάνη « ΕΠΙ ΤΗΣ ΔΟΜΗΣ ΤΟΥ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ», εἶναι γραμμένο τὸ 1986, μία πενταετία ἀπὸ τότε πού ἀνέλαβε τὴν κυβερνητικὴ ἐξουσία τὸ ΠΑΣΟΚ, καὶ  κινεῖται σὲ ἀνάλογη κατεύθυνση.  

ΕΠΙ ΤΗΣ ΔΟΜΗΣ ΤΟΥ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ ( 1986 -Γεράσιμος Κακλαμάνης,  σελ. 171-190)

Παρ' ὅλον πού τὰ ὑπάρχοντα κρατικὰ πλαίσια καὶ σχήματα τοῦ ἑλλαδικοῦ χώρου ἔχουν πάψει πρὸ πολλοῦ νὰ ἐξαρκοῦν καὶ νὰ ἀντιστοιχοῦν στὶς τρέχουσες ἱστορικὲς διαμορφώσεις — ἡ δομὴ τοῦ Κράτους στὴν Ἑλλάδα παραμένει ἀναλλοίωτη ἀπό τοῦ 1844 μέχρι τῶν ἡμερῶν μας —, οὔτε καί πρακτικὰ ἐπεχείρησε κάποιαν τροποποίηση τὸ κυβερνῶν κόμμα ὡς πρὸς τὸν ἐκσυγχρονισμὸ δομικῶν τομέων τοῦ Κράτους. Ἕνα δασμοβίωτο κράτος πρὸς κάλυψη τῆς ἐσωτερικῆς φοροδιαφυγῆς. Γιὰ ποιὸν λόγο ὑπάρχουν ἀκόμη τὰ τελωνεῖα; Ὅσο εἴχαμε τὸν μῦθο τῆς «ἀνάπτυξης», τὰ τελωνεῖα ἐχρειάζονταν — ὑποτίθεται — πρὸς προστασία τῆς ἐντόπιας παραγωγῆς. Ἀφοῦ τελικῶς ἡ ἀνάπτυξη δὲν ἐπετεύχθη (μὰ ἦταν δυνατόν;) κι' ἀφοῦ σήμερα ἡ Ἑλλάδα δὲν κατασκευάζει οὔτε Τηλεοράσεις, οὔτε Αὐτοκίνητα, οὔτε Ραπτομηχανές, οὔτε Πικάπ, οὔτε Πλυντήρια Πιάτων, οὔτε ἐν γένει καμμιὰ Τεχνολογία ἔχει, γιὰ ποιὸν λόγο πρέπει νὰ πληρώνη δασμοὺς ὅποιος τ' ἀγοράζει ἀπ’ τὸ ἐξωτερικό; Τὸ Πλυντήριο καὶ ἡ Τηλεόραση δὲν εἶναι εἴδη πολυτελείας σήμερα, ἀλλά  μέσα πρώτης ἀνάγκης καὶ ἐργαλεῖα ἐκπολιτισμοῦ. Γιὰ ποιὸν λόγο πρέπει νὰ πληρώνη δασμοὺς ὁ νεοέλληνας στὴν προσπάθειά του νὰ ἐκπολιτισθῆ ὁ ἴδιος μὲ δικά του μέσα; Γιὰ ποιὸν λόγο ἀστυνομεύεται τὸ εἰσόδημα τοῦ ἕλληνα πολίτη μέσῳ τῶν τελωνείων, ὅταν τὸ κράτος δὲν τοῦ προσφέρη τίποτε — ὅπως θὰ εἶχε ὑποχρέωση — στὴν ἀνάγκη ἐκπολιτισμοῦ του καὶ δὲν τοῦ παρέχη κὰν τὰ στοιχειώδη γιὰ τὶς χρεῖες τῆς σύγχρονης ζωῆς; Στοὺς χρόνους τῶν «ἀειμνήστων ἡμῶν χριστιανῶν αὐτοκρατόρων» μποροῦσε ν' ἀλλάζη κανείς πουκάμισο κάθε Χριστούγεννα καὶ Λαμπρή• σήμερα πρέπει ν' ἀλλάζη κάθε μέρα γιατί ὑπάρχει καυσαέριο. Μπορεῖ μιὰ γυναίκα μὲ οἰκογένεια ν' ἀνταποκριθῆ στὶς ἀνάγκες τῆς σύγχρονης ζωῆς καὶ νὰ «τρέχη στὴν πηγή»; Ποιὰ πηγή; Τί εἶναι ὅμως τελικῶς τὰ τελωνεῖα καὶ ποιὸς ὁ ρόλος τους; Ὁ ἱστορικὸς λόγος τῶν τελωνείων ἦταν νὰ προστατεύσουν κατὰ τὴν ἀνάπτυξη τῆς κεφαλαιοκρατίας μία ἤ ὡρισμένες τάξεις παραγωγῶν σὲ ἕνα κράτος, ἀπὸ τὴν φορολογία τῶν ὁποίων ἐσυντηρεῖτο τὸ ἴδιο τὸ Κράτος. Κατ' ούσίαν πρόκειται γιὰ τὴν ἀστικὴ τάξη, τὴν ὁποίαν τὰ τελωνεῖα σκοπὸ εἶχαν νὰ προστατέψουν ἀπὸ τὸν ἀνταγωνισμὸ τῶν ἀστικῶν τάξεων ἄλλων χωρῶν. Πολὺ σὲ τοῦτο συνετέλεσε τὸ γεγονός, ὅτι ἡ Ἀγγλία, πρώτη ἰμπεριαλιστικὴ δύναμη τοῦ περασμένου αἰῶνα καὶ ταυτόχρονα πρώτη σὲ βιομηχανικὴ παραγωγή, ἀφοῦ εἶχε τὴν δυνατότητα ἐπιλύσεως τῶν προβλημάτων τῆς γεωργικῆς της παραγωγῆς μὲ τὰ προϊόντα ἄλλων χωρῶν, κυρίως τῆς λατινικῆς Ἀμερικῆς, εἶχε τὴν εὐχέρεια τοῦ ἐλευθέρου καθορισμοῦ τῶν τιμῶν τῶν βιομηχανικῶν της προϊόντων, ὥστε κατ' οὐσίαν τὰ τελωνεῖα νὰ τῆς ἀποβοῦν πρακτικῶς ἄχρηστα. Τοῦτο, ὅμως, ἀποτελοῦσε ἕναν πρώτιστον κίνδυνο γιὰ τὶς σὲ βραδύτερο ρυθμὸ ἀναπτύξεως ἀστικὲς τάξεις τῆς ἠπειρωτικῆς Εὐρώπης.

Στὴν Ἑλλάδα, ὡς γνωστόν, ἀκριβῶς οἱ τάξεις ὑπὲρ τῶν ὁποίων ὑποτίθεται ὅτι πρέπει νὰ ὑπάρξουν τελωνεῖα, εἶναι αὐτὲς πού ἀπομυζοῦν τὰ δημόσια ἔσοδα καὶ τὰ ἐξωτερικὰ δάνεια, χωρὶς ποτὲ τους νὰ πληρώνουν φόρο. Εἶναι δηλαδὴ οἱ τάξεις μὲ τὴν μεγαλύτερη φοροδιαφυγή. Ἐδῶ ἀκριβῶς συνίσταται ἡ «μικρὴ» ἀλλά οὐσιώδης διαφορά: ἐνῷ οἱ ἀστικὲς τάξεις τῆς Εὐρώπης ἐν τῇ δημιουργίᾳ των εἶχαν ἀνάγκη νὰ πληρώνουν οἰκειοθελῶς φόρο στὸ κράτος, ἐπειδὴ παρῆγαν καὶ ἐχρειάζονταν τὸ κράτος γιὰ τὴν κατοχύρωση αὐτοῦ πού παρῆγαν («δικαίωμα ἀτομικῆς ἰδιοκτησίας»), ἡ ἀστικὴ τάξη στὴν Ἑλλάδα, χωρὶς τὶς ἀντίστοιχες κοινωνικές, ἱστορικὲς καὶ ἰδεολογικὲς διαδικασίες, συνεπῶς ξεκρέμαστη, ἐχρειαζόταν τὸ κράτος γιὰ νὰ μὴν πληρώνη φόρους καὶ νὰ εὐεργετεῖται διαρκῶς ἐν ὀνόματι τῆς «ἀνάπτυξης». Καὶ τὸ ἑλληνοχριστιανικὸ κράτος σ' αὐτὸν τὸν ρόλο του ἐστρεφόταν πρὸς ἀπομύζηση τῆς ἴδιας τῆς ζωῆς (ἐπικοινωνίες, ταξίδια, καθημερινὲς χρεῖες κλπ.), μεταβάλλοντας τὰ τελωνεῖα σὲ φορολογικοὺς μηχανισμοὺς γιὰ τὶς πιὸ ἄμεσες ζωικὲς ἀνάγκες, προκειμένου νὰ καλύψη τὴν φοροδιαφυγὴ καὶ νὰ ἐξεύρη στοιχειωδῶς πόρους. Οὔτε λοιπὸν καὶ πρὸς τὸν τομέα τοῦτον τὸ κυβερνῶν κόμμα ἔφερε κάποια βελτίωση. Εἶναι γνωστό, ὅτι στὴν ἐποχὴ τῶν πολυεθνικῶν, ἀφοῦ ἡ παραγωγὴ ἔπαψε νὰ τελῆται στὰ «ἐθνικὰ» πλαίσια καὶ πραγματοποιεῖται σὲ ἐκεῖνα τοῦ συστήματος καὶ τῆς ἑνιαιοποιημένης στὴν περίπτωση τῆς ΕΟΚ Οἰκονομίας, τὰ τελωνεῖα ἐξ ἀντικειμένου καταντοῦν ἄνευ νοήματος, οὐσιαστικὰ δὲ τὸ ἄρθρο 95 τῆς Συνθήκης τῆς ΕΟΚ τὰ καταργεῖ. Ἀντὶ συνεπῶς τὸ κράτος ἀπὸ τὶς παροχὲς τῶν διεθνῶν ταμείων νὰ κατακρατῆ γιὰ τὸν ἑαυτό του (νὰ φορολογῆ) τὸ διατιθέμενο γιὰ τὴν «ἀνάπτυξη» ποσὸν (τῆς «ἀναπτύξεως» βέβαια ἐχούσης ἰδεολογικὲς καὶ κοινωνικὲς σκοπιμότητες καὶ καμμία σχέση μὲ παραγωγή), φορολογεῖ τὰ’ἴδια τὰ χρήματα πού δίδονται γιὰ νὰ καταναλωθοῦν!... Προβλέπεται φυσικὰ καὶ ἡ Ἑλλάδα σὲ μερικὰ χρόνια νὰ περάση στὸ καθεστὼς τῆς ἐλεύθερης οἰκονομίας, ἀλλά  πολλοὶ ἑλληνοχριστιανικοὶ οἰωνοὶ δὲν πείθουν γιὰ τὸ ἀπρόσκοπτον τῶν πραγμάτων. Ἡ «ἀστικὴ» τάξη «ἐπέλεξε» βέβαια τὴν ΕΟΚ, ἀλλά  μὲ τὴν ἐλπίδα πάντα μίας ἀμέτρου περιόδου «μεταβατικῶν σταδίων» διὰ τῆς Δεξιᾶς. Γι' αὐτὸ κιόλας, παρὰ τὴν εἴσοδο στὴν ΕΟΚ, βλέπει κανεὶς παντοῦ διάχυτη τὴν ἀντίδρασὴ τῆς ... «ἑλληνοΝΙΚΗΣ». Ἀκόμη καὶ ἡ εἰσαγωγὴ τοῦ «γλωσσικοῦ» μὲ τὴν υἱοθέτηση τῆς Δημοτικῆς ἐκ μέρους τῆς Δεξιᾶς, δὲν εἶναι ἄσχετη μὲ ὅλα τοῦτα. Ἔχουσα συνείδηση τοῦ ἐπαναστατικοῦ της χαρακτήρα ἐντός της ΕΟΚ ἡ ἑλληνικὴ «ἀστικὴ» τάξη καὶ πάντα μὲ τὴν προσδοκία πραγματοποιήσεως τῶν ἀρχικῶν της ἐλπίδων, ἀκριβῶς ἐξ αἰτίας τῆς δικῆς της δομῆς ἔβλεπε τὸ «γλωσσικὸ» ἐπερχόμενο. Μέσα λοιπὸν στὴν πατροπαράδοτη ἑλληνοχριστιανικὴ κουτοπονηριὰ σκέφθηκε πώς θὰ μποροῦσε νὰ χρησιμοποίηση τὰ ἀποτελέσματα τοῦ «γλωσσικοῦ» γιὰ τοὺς δικούς της ἐκβιαστικοὺς σκοπούς...

Ὡστόσο αἰτίες γιὰ μιὰ βελτίωση τῶν πραγμάτων ὑπάρχουν. Πῶς εἶναι λ.χ. δυνατὸν νὰ ἔχωμε ΦΠΑ καὶ Τελωνεῖα ταυτόχρονα; Ὁ ΦΠΑ — πού μετεφράσθηκε ἔτσι ἀπὸ τὰ Ἀγγλικὰ καὶ Γαλλικὰ ( Taxe sur la valeur ajoutee) — εἶναι ἕνα σοσιαλιστικὸ ἐκ μέρους τοῦ ἀστικοῦ Κράτους μέτρο καὶ εἶναι φόρος ἐπὶ τοῦ προϊόντος, ἤγουν φόρος ἐπί τῆς  ὑπεραξίας πού θέλει νὰ εἰσπράττη ὁ καπιταλιστής. Τὸ Κράτος δηλαδὴ δὲν τὸν ἀφήνει νὰ ἀσυδοτῆ, οὔτε ὅμως καὶ τὸν περιορίζει καθόλου. Ἂν ἡ «ἰδιωτικὴ πρωτοβουλία» τοῦ καπιταλιστῆ τὸν ὠθῆ νὰ θέλη νὰ κερδίση ἀντὶ Α 100Α, τὸ κράτος τοῦ τὸ ἐπιτρέπει, ὑπὸ τὴν προϋπόθεση, ὅμως, ὅτι σ' αὐτὴ τὴν περίπτωση, θὰ πληρώση περισσότερον φόρο ὑπεραξίας, ἐπὶ πλέον δὲ πρέπει νὰ λάβη ὑπ' ὄψη καὶ τὸ σπουδαιότερο γεγονὸς (πού ἀποτελεῖ τὴν οὐσία τοῦ φιλελεύθερου ἀστικοῦ κράτους): ὅτι ὁ δίπλα καπιταλιστής, ἔχοντας κι’ αὐτὸς τὸν ἴδιον βαθμὸ ἐλευθερίας βουλήσεως, μπορεῖ νὰ κατασκευάζη τὸ’ἴδιο προϊὸν καὶ νὰ ἀρκεῖται νὰ κερδίζη μόνο 2 Α. Ὁπότε βέβαια ὑπάρχει κίνδυνος ὁ ἄλλος καπιταλιστὴς νὰ χρεωκοπήση. Γιὰ νὰ λειτουργοῦν ὅμως αὐτὲς οἱ ἀσφαλιστικὲς δικλεῖδες τοῦ συστήματος, εἶναι ἀπαραίτητο ἡ Οἰκονομία νὰ εἶναι πράγματι ἐλεύθερη, χωρὶς ἀγορανομίες, «διατάξεις», τελωνεῖα καὶ κρατικὴ κάλυψη τῆς ἰδιωτικῆς ἐπιχειρήσεως. Τὰ πράγματα βέβαια αὐτὰ δὲν εἶναι προφανῶς ζητήματα Οἰκονομίας — καὶ ὀρθῶς δὲν περιλαμβάνονται στὰ οἰκονομολογικὰ συγγράμματα —, μιὰ καὶ στηρίζονται στὴν σημασία τῆς ... ἐλεύθερης βούλησης (ἤγουν στὶς ὡραῖες ἐφευρέσεις τοῦ Βολταίρου μὲ τὸν Μοντεσκιέ...). Στὴν Ἑλλάδα, ἐπειδὴ τὰ θεωροῦμε ὡς τέτοια καὶ ἐν ἀπορίᾳ περὶ τῆς φύσεως τοῦ συγχρόνου καπιταλισμοῦ — ταυτοσήμου μὲ τὸ ἀδέσποτον κέρδος! —, εἶναι δυνατὸν ν' ἀκούση κανεὶς τὶς πιὸ ἀπίθανες ἐκφράσεις γιὰ τὸν ΦΠΑ: «εἶναι φόρος πού μᾶς τὸν ἐπιβάλλουν», «δὲν τὸν χρειαζόμαστε», «δὲν μᾶς εἶναι ἀπαραίτητος» κλπ.!!! Καὶ βέβαια ἀπὸ τὴν διεθνῶς πασίγνωστη ὡς πρὸς τὴν ἰδεολογικὴ της συγκρότηση Ἀριστερά μας, ὅτι εἶναι καὶ «φόρος ἀντιλαϊκός»! Πῶς ὅμως μπορεῖ νὰ εἶναι τέτοιος, ἀφοῦ τελικῶς δὲν εἶναι εἰμὴ παρακράτηση ἑνὸς μέρους τοῦ κυκλοφοροῦντος χρήματος ἀπὸ τὴν παραγωγὴ γιὰ τὴν ἄσκηση κοινωνικῆς πολιτικῆς (παιδεία, ὑγεία κλπ.); Καλὸ θὰ ἦταν — μία καὶ ὑποτίθεται ὅτι οἱ Ἀριστερὲς ἔχουν σὲ ἀνώτερο βαθμὸ συνειδητοποημένες τίς διαδικασίες τοῦ καπιταλιστικοῦ συστήματος — νὰ μποροῦσε νὰ ξεφύγη ὀλίγον ἡ δικὴ μας ἀπὸ τὶς ἀναμνήσεις τῶν ἡρωικῶν κατορθωμάτων τῶν βουνῶν καὶ νὰ καταλάβη ὅτι ὁ σύγχρονος κόσμος ( ἐξ ἴσου καὶ ἡ Σοβ. Ἕνώση) ἔχει ξεφύγει κατὰ πολὺ ἀπὸ τὰ παλαιὰ συνθήματα τοῦ Μὰρξ καὶ τοῦ Λένιν, τὰ ὁποῖα ἦσαν ἁπλῶς μιὰ ἀρχὴ γιὰ τὴν σοσιαλιστικοποίηση τῆς παραγωγῆς, ἡ ὁποία συμβαίνει σήμερα διεθνῶς μὲ φορέα τὴν ἀνάπτυξη τῆς τεχνολογίας. Τὸ ἰδεολογικὸ βαλσάμωμα τῆς ἑλληνικῆς Ἀριστερᾶς ἔχει καὶ μίαν ἄλλη «ἑλληνοχριστιανικὴ» συνέπεια, πού ἐλάχιστα βοηθεῖ σήμερα γενικώτερα τὴν ὑπόθεση τῆς Εἰρήνης: ὅτι καλύπτει τὴν ἐγγενῆ ἀδυναμία ὑπάρξεως ἰδεολογίας στὸν χῶρο τῆς Δεξιᾶς, μὲ ἀποτέλεσμα νὰ εἴμαστε τὸ μόνο κράτος μὲ ἀντιπολίτευση μιὰ Δεξιά, ἡ ὁποία μὲ κανένα ἀπὸ τὰ συντηρητικὰ κόμματα τῆς Εὐρώπης δὲν μπορεῖ νὰ ἀντιστοιχηθῆ. Δὲν πρέπει βέβαια νὰ λησμονῆ κανείς, ὅτι οἱ ἴδιοι ἱστορικοὶ ὅροι μεταπολεμικῶς, πού ἐπέβαλαν τὴν Δεξιὰ ἐπὶ μισὸν σχεδὸν αἰῶνα στὴν Ἑλλάδα, εἶναι ἐκεῖνοι πού ἔθεσαν τὸ ΚΚΕ ἐκτός νόμου καὶ συνετέλεσαν στὴν ἰδεολογικὴ του στασιμότητα, ὅταν τὰ ἀλλά  ΚΚΕ εὕρισκαν τὸν φυσιολογικὸ τρόπο ὑπάρξεως των μέσα στὰ πλαίσια τῶν δυτικῶν δημοκρατιῶν. Τὴν,ἰδεολογικὴ αὐτὴ ἐμπειρία δὲν τὴν ἔχει ἡ δικὴ μας Ἀριστερά, οὔτε κι' αὐτὴ συνάγεται αὐτομάτως ἀπὸ τὴν μεταδικτατορικὴ νομιμοποίηση τοῦ ΚΚΕ. Ὅπως ἡ Δεξιὰ παραμένει πάντα χρεωμένη νὰ μᾶς ἀπόδειξη, ὅτι δὲν εἶναι ὁ ἐκφραστὴς τῆς μεταπολεμικῶς δημιουργηθείσης ἐν Ἑλλάδι «κεφαλαιοκρατικῆς» τάξης — κατ' ἀνάγκην ἀγνοούσης οἱανδήποτε κοινωνικὴ μεταβολὴ — ἔτσι καὶ ἡ Ἀριστερὰ πρέπει νὰ μᾶς ἀποδείξη, ὅτι ἰδεολογικῶς δὲν βρίσκεται στὴν ἐποχὴ τοῦ «μανιφέστου», πρᾶγμα πού ἐπίσης παραγνωρίζει κάθε κοινωνικὴ ἐξέλιξη. Μὲ τὰ συνθήματα «ἔξω ἀπὸ τὸ ΝΑΤΟ» καὶ «ἡ ΕΟΚ τῶν μονοπωλίων», δὲν μπορεῖ νὰ μᾶς ἀποδείξη κάτι τέτοιο ἡ Ἀριστερά. Θέλει φυσικὰ μὲ κάθε τρόπο τὴν ἁπλῆ ἀναλογική, δηλαδὴ νὰ καταστῆ ὁ οὐσιαστικὸς ρυθμιστὴς τῶν πραγμάτων, πρέπει ὅμως προηγουμένως νὰ ἀποδείξη ὅτι εἶναι ἰδεολογικῶς πρόσφορη νὰ προσδεχθῆ τοὺς κανόνες τῆς ἀστικῆς ἐξέλιξης στὴν σημερινὴ τους μορφή, γεγονὸς πού καθόλου εὔκολο δὲν εἶναι. Διότι ἀπαιτεῖ διανόηση, τὴν ὁποίαν ἡ Ἀριστερὰ δὲν ἔχει. Ἡ «λήθη» καὶ τὰ ἀλλά  συνθήματα γιὰ τὸν πολιτικῶς ὑπανάπτυκτον τόπο μας δὲν εἶναι τὰ ἐνδεικνυόμενα γιὰ ἕνα κόμμα πού ζητεῖ τὴν αὐτοσυνειδητοποίησὴ του.

Κανονικὰ κανένα κόμμα πού θάθελε νὰ χαρακτηρίζεται πολιτικὸ δὲν μπορεῖ νὰ ἐπικαλεῖται «λήθη τοῦ παρελθόντος». Χωρὶς τὸ παρελθὸν τῶν κομμάτων δὲν ὑπάρχει γι' αὐτὰ ἰδεολογικὸ καὶ κοινωνικὸ παρόν, γιατί δὲν ὑπάρχει κριτήριο καὶ μέτρο κρίσεως. «Λήθη» γιὰ τὴν Δεξιὰ σημαίνει νὰ μὴν γνωρίζωμε τί αὐτὴ ἔκανε, γιατί τὸ ἔκανε καὶ τί συνεπῶς ἐκφράζει, ἤ ἂν ἔχη καὶ πῶς τὴν δυνατότητα ἀνανέωσης καὶ συντονισμοῦ μέσα στὰ ὅσα λέγει, καὶ γιὰ τὴν Ἀριστερὰ νὰ μὴν μπορὲσωμε νὰ ἀντιληφθοῦμε, ὅτι αὐτὴ πλέον δὲν ἐκφράζει τὴν «ἐργατιά», ὅπως ἐνόμιζε στὸ παρελθόν, ἀλλά  εὐρέα στρώματα «προοδευτικῶν» ἀστῶν, διότι μόνον τέτοια κατεσκευάσθησαν μεταπολεμικῶς στὴν Ἑλλάδα. Ἡ παραδοχὴ ὅμως τῆς πραγματικότητος δὲν εἶναι εὔκολο πρᾶγμα, ὅταν κανεὶς δὲν διαθέτη τὴν δυνατότητα ἰδεολογικῆς προσαρμογῆς σ' αὐτήν. Κι' αὐτὴν τὴν δυνατότητα οὔτε ἡ Δεξιὰ ἐπί του παρόντος τὴν ἔχει, οὔτε ἡ Ἀριστερά. Αὐτὸ ἴσως εἶναι ὅτι θάπρεπε νὰ δείξη ἐπειγόντως τὸ κυβερνῶν κόμμα. Γιατί, ἂν ἡ Δεξιὰ τὴν εἶχε, τότε θὰ ἔβλεπε τὸ συμφέρον της, ὄχι στὴν «ἀντιπολίτευση», ἀλλά  στὸ νὰ ὠθήση τὸ κυβερνῶν κόμμα ὅσο εἶναι στὴν ἐξουσία στὴν μεταβολὴ τῶν λειτουργιῶν τοῦ Κράτους, πρᾶγμα πού ἡ ἴδια ποτὲ δὲν θάταν σὲ θέση νὰ κάνη. Αὐτὸ βέβαια θὰ τὴν ἐχρέωνε μὲ μιὰ ἰδεολογία ἀστικοῦ κόμματος τοῦ «Κέντρου», πού ἔπρεπε νὰ ἐξεύρη, ἀλλά  πού θὰ τὴν ἐβοηθοῦσε ἀφάνταστα ἐντὸς τῶν πλαισίων τῆς ὑπολοίπου Εὐρώπης, ὅταν θὰ ξαναρχόταν στὴν ἐξουσία. Ὅπως ἐπίσης καὶ γιὰ τὸ ΚΚΕ — ἂν πάλι τὴν εἶχε —, ὅτι τὸ πρόβλημα δὲν εἶναι «ἑλληνοχριστιανισμὸς» καὶ ἁπλῆ ἀναλογικὴ (πού εἶναι ἀργὰ ἤ σύντομα ἡ ἐξίσωση τῆς συνταγματικῆς ἐκτροπῆς), ἀλλά  ἡ πραγματικὴ ἐγκαθίδρυση καὶ λειτουργία τῶν θεσμῶν τοῦ ἀστικοῦ κράτους, πού θὰ μετέβαλε τὴν ἁπλῆ ἀναλογικὴ σὲ ὄντως ἕνα χρήσιμο γι' αὐτὸ δεδομένο. Ὄχι «τὰ μονοπώλια» καὶ «οἱ πολυεθνικὲς» σὰν ἄνευ περιεχομένου συνθήματα, ἀλλά  πῶς μέσῳ τῶν πολυεθνικῶν θὰ μποροῦσε νὰ μεταβληθῆ κοινωνικὰ ἡ φύση τῶν ἑλληνικῶν μονοπωλίων — αὐτὸ θὰ ἔπρεπε νὰ εἶναι τό πρόβλημα γιὰ τὸ ΚΚΕ. Τὴν φύση αὐτὴ τὴν ξέρει. Φαντάζεται μήπως ὅτι θ' ἀφήσουν «νὰ τοὺς τὰ πάρη» μὲ τὴν ἁπλῆ ἀναλογικὴ καὶ μὲ ἀναλλοίωτες τὶς δομὲς τοῦ Κράτους; Τὰ προβλήματα ὅμως αὐτὰ γιὰ νὰ ἐκφρασθοῦν σὲ ἰδεολογία, ὁμολογοῦμε ὄντως ὅτι δὲν εἶναι εὔκολο πράγμα. Τὸ προζύμι ἔτσι τῆς Δεξιᾶς, δηλαδὴ οἱ ἔχοντες μεταβάλει τὴν κλεφταρματωλικὴν ἀντίληψη κατοχῆς στὸ «ἀστικὸ δικαίωμα» τῆς ἰδιοκτησίας, μπορεῖ πάντα νὰ ἑρμηνεύη τὸ ὅλον κοινωνικὸ γίγνεσθαι διὰ τοῦ «ὁ Θεὸς ἔδωκεν, ὁ Θεὸς ἀφεῖλεν»... Βεβαίως δὲν γνωρίζομε (ἰδοὺ ἕνα ὡραῖο θέμα ἐρεύνης γιὰ τὴν ἀριστερὴ διανόηση) τοὺς νόμους τῶν περιουσιακῶν ἐν Ἑλλάδι μεταβολῶν. Καὶ ὡς πρὸς μὲν τοὺς ἐπιχειρηματίες μποροῦμε νὰ ποῦμε, ὅτι αὐτοὶ περίπου συστρέφονται ὅπως οἱ φασίολοι στὴν κατσαρόλα, ὑπάρχουν ὅμως βάσιμοι λόγοι νὰ πιστεύεται ὅτι περὶ τὸν «ἑλληνοχριστιανισμὸ» τὰ πράγματα εἶναι σταθερώτερα. Δεδομένου ὅτι μεταξὺ τῶν πρώτων μελημάτων μὲ τὸ 21 ἦταν ἡ κατάργηση τίτλων, ἤτοι νὰ ἀποκλεισθῆ ἐξ ὁρισμοῦ ὁ ἑλληνισμὸς τῆς Αὐστρίας π.χ. ἤ τῶν Ἑπτανήσων καὶ ὡς μόνη «ἄρχουσα τάξη» νὰ ἐμφανισθῆ τὸ ἱερατεῖο, εἶναι πολὺ πιθανὸ ὅτι στὴν στενῶς «ἑλληνοχριστιανικὴ» περιοχὴ καὶ τῆς τῶν «μνημῶν» τοῦ ’21 οἱ περιουσιακὲς καταστάσεις παρουσιάζουν κάποιαν μείζονα σταθερότητα. Μέσα σ' αὐτὴν λοιπὸν θὰ ἔπρεπε νὰ εἶχε ἤδη ἀνερευνηθῆ καὶ ἡ σταθερότητα τοῦ «ἑλληνοχριστιανισμοῦ» ὡς ἰδεολογικὴ ἔκφραση τῆς Δεξιᾶς μας, ὥστε νὰ καταστῆ τεκμαρτὸν κατὰ πόσον αὐτὴ εἶναι είς θέσιν νὰ συντονισθῆ πρὸς τὸ νόημα τῶν συνταγματικῶν περὶ ἰδιοκτησίας διατάξεων πού μεταδικτατορικὰ ἀναγκάσθηκε νὰ εἰσαγάγη. Ἐν πάση περιπτώσει, καὶ χωρὶς τὶς ἰδέες τοῦ Μὰρξ καὶ τοῦ «Ἐνγκελς — μιὰ καὶ ἐν Ἑλλάδι παρέμειναν ὁλοσχερῶς ἄγνωστες καὶ σήμερα ἀποτελοῦν μᾶλλον ἔργο τῶν ἱστορικῶν καὶ τῶν φιλοσόφων —, θὰ μποροῦσε τουλάχιστον ἡ ἑλληνικὴ Ἀριστερὰ νὰ ἐπιδιώξη νὰ ἐμβαθύνη στὴν τρέχουσα δομὴ τοῦ καπιταλιστικοῦ κόσμου καί, μέσα στὰ μέγιστα περιθώρια πού αὐτὴ ἀφήνει γιὰ τὴν σοσιαλιστικὴ τροπὴ της, νὰ ἀσκήση ὄντως μιὰ κάποια φιλολαϊκὴ πολιτικὴ στὴν πράξη καὶ ὄχι στὰ συνθήματα. Ἀντὶ π.χ. νὰ λέη, ὅτι ὁ ΦΠΑ εἶναι «ἀντιλαϊκός», καλύτερα θὰ ἦταν λέη (πρὸς προστασία τοῦ «λαοῦ»), ὅτι ἡ φορολογικὴ διαφυγὴ μ' αὐτὸν πρέπει νὰ κολάζεται ὡς ποινικὸ ἀδίκημα (δηλαδή μὲ φυλακὴ ὡς κλοπὴ ὄχι κατὰ τοῦ «Δημοσίου», ἀλλά ὡς πρὸς ἄτομον ὅπως τοῦ κοινοῦ διαρρήκτη), ἀφοῦ ὁ ΦΠΑ προπληρώνεται ἀπὸ τὸν καταναλωτὴ καὶ εἶναι σχέση τοῦ ἰδίου πρὸς τὸ Κράτος μέσῳ τοῦ παράγωγου. Αὐτὸ πάει νὰ πῆ «φιλεργατικὴ πολιτικὴ» — ἀξιοποίηση τῶν εὐκαιριῶν μὲ τὴν κατανόηση τῶν νοημάτων. Καὶ ἀκόμη, ἂν μποροῦσε ἡ Ἀριστερά μας ν' ἀντιληφθῆ ὅτι «ὁ λαὸς» δὲν ὑπάρχει μόνο στὴν Ἑλλάδα (ὅπου καταπίνει μόνο «συνθήματα») ἀλλά  καὶ στὶς χῶρες τῆς Εὐρώπης, στὴν Ἀμερικὴ ἤ τὴν Ἰαπωνία, κατανοῶντας τὴν μεταβολὴ τῆς ἐννοίας τῆς «ἀστικῆς ἰδιοκτησίας» πού ἐπέβαλαν οἱ ἄλλοι λαοί, θὰ μποροῦσε νὰ ἀπαιτήση νὰ τὴν κάνη πραγματικότητα καὶ στὴν Ἑλλάδα, πάντοτε μέσα στὰ «ἀστικὰ δεδομένα», ἀπαιτῶντας τὰ ἔσοδα τῶν ἀκινήτων νὰ προκύπτουν ἀναγκαστικῶς καὶ νὰ ὑπαχθοῦν μὲ κατάλληλον συντελεστὴ στὸν ΦΠΑ. Ὄχι δηλαδὴ ὁ ἔντιμος ἑλληνοχριστιανός κάτοχος ἀκινήτων (ἰδιώτης ἀλλά  μὴ ἑξαιρουμένων συνταγματικῶς καὶ τῶν «νομικῶν προσώπων») νὰ τὰ κρατῆ κλεισμένα ἐπειδὴ εἶναι «δικά» του, γιὰ νὰ μὴν μπῆ σὲ ἄλλην φορολογικὴ βαθμίδα, μὲ ἀποτέλεσμα τὴν κρίση στέγης, τὴν αὔξηση τῶν ἐνοικίων καὶ τὴν ἐπένδυση τοῦ εἰσαγομένου συναλλάγματος σὲ τοίχους. Ὁμιλοῦμε τὴν στιγμὴ αὐτὴ μὲ «μαρξισμὸ τῆς πράξης» καὶ ὄχι τοῦ «μαρξισμοῦ», δηλαδὴ περὶ τῶν «ἐργατῶν» τοῦ Βελγίου καὶ τῆς Γερμανίας, οἱ ὁποῖοι, ὅσοι ἔρχονται ἤ μποροῦν νὰ ἔλθουν, ἐνῷ θὰ μποροῦσαν νὰ ἐπενδύσουν τὰ χρήματά τους σὲ ἐπιχειρηματικοὺς τομεῖς, διατηρῶντας τὴν ἐπιχειρησιακὴ ἐπαφὴ μὲ τὶς χῶρες πού ἔζησαν καὶ τονώνοντας ἔτσι τὴν ἐσωτερικὴ ἀγορά, ἀναγκάζονται νὰ τὰ ἐπενδύσουν σὲ τοίχους, διότι τὸ πρόβλημα πού ἀντιμετωπίζουν, παρὰ τοὺς τόνους μπετόν, εἶναι τὸ πρόβλημα τῆς στέγης. Καὶ τοῦτο, διότι ἡ δὶς Ζωΐτσα, ἐτῶν 87 καὶ ἀειπάρθενος, ἔχουσα «δικές» της τρεῖς πολυκατοικίες ἐκ διαρκοῦς κληροδοσίας ἀπὸ τὸ 1821 καὶ στενῶς πιστὴ στὰ ἑλληνοχριστιανικὰ περιβάλλοντα, ἀρκεῖται μόνο στὴν μία, γιὰ ν' ἀποφεύγη τὴν ἐφορεία, καὶ τὶς ἄλλες δύο τὶς ἀφήνει νὰ ἐρειπώνουν, ἔχοντας τες τάξει «τάμα» στὴν Ἁγία Εὐλαμπία μετὰ τὸν θάνατό της, ἐπειδὴ τὴν ἐβοήθησε στὴν ζωὴ της ἀπ’ τοὺς «κακοὺς ἐραστές»!... Αὐτὰ ἐδῶ, στὴν Εὐρώπη ὅμως οἱ ἀνύπαντροι πληρώνουν περισσότερα γιὰ φόρους ἀπ’ ὅσα παίρνουν στὸ χέρι. Ἡ δὶς Ζωΐτσα δὲν προσέφερε τίποτε μὲ τὴν ζωὴ της στοὺς ἄλλους καὶ στὸ Κράτος: οὔτε παιδιὰ οὔτε κάποιο πνευματικὸ ἔργο — τὰ δύο πού ἀποτελοῦν τὴν βάση τῆς ζωῆς. Κατὰ ποῖον λοιπὸν τρόπο «τὰ ἐκ τῆς ἰδιοκτησίας δικαιώματα δὲν δύνανται νὰ ἀσκῶνται εἰς βάρος τοῦ γενικοῦ συμφέροντος» στὴν περίπτωσὴ της; Βεβαίως ἡ «δὶς Ζωίτσα» δὲν περιλαμβάνεται στοὺς πίνακες περιεχομένων τῶν ἔργων τοῦ Μὰρξ καὶ τοῦ «Ἐνγκελς, διότι δὲν ἀποτελεῖ ἔννοιαν ἀστική. Ἀποτελεῖ ἔννοια ἑλληνοχριστιανικὴ καὶ ἐδῶ εἶναι πού σύμφωνα μὲ τὰ θεωρήματα τὰ κατὰ τόπους κομμουνιστικὰ κόμματα ὀφείλουν νὰ ἀναλύουν τίς ἐπιτόπιες συνθῆκες καὶ νὰ μεταβάλουν τὴν δίδα Ζωίτσα ἀπὸ πρᾶγμα σὲ ἔννοια. Αὐτὰ βέβαια ὅλα, ἂν συζητᾶμε γιὰ τὸν «λαό». Ὀλίγη ἀσχολία περὶ τὰς ἐννοίας δὲν θὰ ἔκανε κακὸ στὴν Ἀριστερά. Ὁμιλεῖ π.χ. περὶ «ἐργατικῆς τάξεως» στὴν Ἑλλάδα, ἐνῷ μὲ ὀλίγην ἐμβάθυνση ἐπὶ τῆς φύσεως καὶ ἱστορίας τοῦ Καπιταλισμοῦ εὔκολα διαπιστώνει κανεὶς ὅτι ἐν Ἑλλάδι εἶναι δυνατὸν νὰ μιλᾶμε μόνο περὶ «τάξεως εἱλώτων». Ἐάν τους «εἵλωτες», πού ἡ Ἀριστερὰ ὀνομάζει «ἐργάτες» καὶ δὲν τοὺς ἀφήνει νὰ συνειδητοποιηθοῦν, ἤθελε πράγματι νὰ τοὺς κάνη ἐργάτες, τότε, μὲ βάση πάντοτε τὰ ἑλληνοχριστιανικὰ δεδομένα, ἔπρεπε ἡ ἴδια νὰ τεθῆ ὑπὲρ τῶν ξένων ἐπενδύσεων στὴν Ἑλλάδα, παραδίδοντας τὴν «ἐργατικὴ δύναμη» στὸ «ξένο Κεφάλαιο» καὶ βγάζοντας την ἀπὸ τὴν εἱλωτεία τοῦ ἑλληνοχριστιανισμοῦ, πού δὲν εἶναι ἔννοια καπιταλιστική. Ποῦ ὁ ἐργάτης γίνεται ἀντικείμενο μείζονος ἐκμετάλλευσης: ὅταν ἔχη ἀπέναντί του ἕναν ἱστορικῶς δρῶντα καπιταλιστὴ καὶ δίπλα του τὸν Γερμανό, Γάλλο ἤ Ἀμερικανὸ ἐργάτη, ἤ ὅταν τελῆ ὑπὸ τὸν ἄνευ ἱστορικῶν προϋποθέσεων καὶ ἄρα καπιταλιστικῆς συνειδήσεως ἐντόπιον ἐργοδότη, ἔχοντας ἀπέναντί του τὸν ἑλληνοχριστιανοχωροφύλακα καὶ τὴν μαγκούρα τοῦ παπᾶ; Τί θὰ μᾶς ἔλεγεν ἐν προκειμένῳ ὁ Μάρξ; Διότι εἶπε ἐπ' αὐτοῦ... Ἐὰν ἡ Ἀριστερὰ «εἶχε ἀναλύσει» τὶς «ἑλληνικὲς συνθῆκες», τότε θὰ ἐγνωρίζαμε πρὸ πολλοῦ, ὅτι στὴν Ἑλλάδα χρειαζόμαστε ἐγχωρίως δύο μόνο τάξεις: μία μεγάλη τάξη εὐγενῶν ἀγροτῶν καὶ μία μικρότερη γλωσσομαθῶν δημοσίων ὑπαλλήλων, καταργοῦντες προσωρινῶς ἀπὸ τὰ λεξικὰ τὴν λέξη «ἐργάτης», ἕως ὅτου δημιουργήσωμε τὶς προϋποθέσεις νὰ ἔλθουν ξένες ἐπενδύσεις στὴν Ἑλλάδα γιὰ νὰ προκύψη αὐτὴ ὡς ἔννοια. Ὁπότε θὰ τὴν ξαναγράφαμε στὰ λεξικὰ μὲ τὴν ἐξήγηση της δίπλα, πού τώρα στερούμαστε λόγῳ ἐλλείψεως καπιταλιστῶν....

Γεννᾶται τώρα τὸ πρόβλημα: ἂν ἕνας ἕλληνας ἀγοράση ἕνας ψυγεῖο στὴν Γαλλία π.χ., ὀφείλει νὰ πλήρωση κανονικὰ τὸν ΦΠΑ μὲ τὸν ὁποῖον τὸ Κράτος ἐπιβαρύνει τὸν γάλλο κατασκευαστή. Γιὰ ποιὸν λόγο πρέπει νὰ πλήρωση καὶ δασμὸ γιὰ τὸ ἴδιο προϊὸν στὸ ἑλληνικὸ κράτος; Τί δηλαδὴ φορολογεῖ ἐν προκειμένῳ τὸ κράτος; Ὑπάρχει βέβαια τὸ λεγόμενο «Hors Taxe», ἐπειδὴ τὰ κράτη πού παράγουν τὸ ἴδιο προϊὸν ἔχουν διάφορους συντελεστὲς φορολογίας τῆς ὑπεραξίας γι' αὐτό, δηλαδὴ ἐπειδὴ οἱ ἀστικὲς τάξεις στὴν Εὐρώπη δὲν ἔχουν ἀκόμη πλήρως ἑνοποιηθῆ καὶ διατηροῦν ἀκόμη τὶς διάφορες ἱστορικῆς καὶ ἄλλης φύσεως ἰδιομορφίες τους.  Ἡ Ἑλλάδα, ἀφοῦ δὲν παράγει τὸ προϊόν, ἕπεται πώς δὲν μπορεῖ νὰ ἔχη καὶ κανέναν συντελεστὴ γι' αὐτό. Γιὰ ποιὸν λόγο λοιπὸν τὸ «Hors Taxe» νὰ πηγαίνη ὑπὲρ τοῦ Κράτους καὶ ὄχι ὑπὲρ τοῦ φτωχοῦ βιοπαλαιστῆ πού τὸ ἀγοράζει; Ἂν τὸ Κράτος μποροῦσε ν’ ἀντιμετωπίση τὸ πρόβλημα τῆς φοροδιαφυγῆς τῶν φωνασκούντων γιὰ τὴν «ἀνάπτυξη», κανονικὰ ὅλα τὰ βιομηχανικὰ προϊόντα ἔπρεπε νὰ πουλιῶνται φθηνότερα στὴν Ἑλλάδα κατὰ τὸ «Hors Taxe». Τὸ ἐμπορικὸ δαιμόνιο τῶν ἀρχαίων Ἀθηναίων θὰ εἶχε ἀσφαλῶς ἀνακαλύψει ποιὰν σημασία θὰ εἶχε αὐτὸ γιὰ τὸ ἐμπόριό τους, ἂν μποροῦσαν π.χ. νὰ μεταπουλᾶνε ἔστω καὶ μὲ τὸ τρίτον τοῦ «Hors Taxe»...

Αὐτὰ ὅλα εἶναι βέβαια προβλήματα ἐκσυγχρονισμοῦ τοῦ Κράτους, δηλαδὴ προβλήματα ἰδεολογίας. Καὶ εἶναι ἥσσονος σημασίας, γιατί τὸ μέγιστον εἶναι τὸ πρόβλημα τῆς ἰδεολογίας καθ' ἑαυτῆς. Ἄλλα γειτονικά μας κράτη, ὅπως π.χ. ἡ Βουλγαρία, ἀφοῦ μὲ τὸν ἕνα τρόπο ἤ τὸν ἄλλον ὑπήχθησαν σὲ ἕνα ἀπὸ τὰ συστήματα τοῦ κόσμου μας, τὸ δέχθηκαν καὶ προσπάθησαν μέσα σ' αὐτὸ νὰ πᾶνε πιὸ πέρα ἀπὸ ἐκεῖ πού ἦσαν. Ἐμεῖς διαλέξαμε τὴν Δύση (καὶ τὴν διαλέξαμε, γιατί ὁ ἑλληνισμὸς δὲν εἶναι αὐτὸ πού παρουσιάζει ἡ «ἐθνικὴ» ἰδεολογία), ἀλλά  τούτην τὴν ὑπαγωγὴ τὴν ἐννοοῦμε μέσῳ τῆς κυριαρχούσης ἰδεολογίας ὡς «ὑπονόμευση», ἄρα ὡς ἄμυνα, ὡς ἀντιδυτισμὸ καὶ ἐν τέλει ὡς ἀντιαμερικανισμό. Ὑπάρχει μὲ τούτην τὴν ἀντινομία ἐλπίδα οἱασδήποτε προκοπῆς; Τὸ κυβερνῶν κόμμα ἐδέθηκε στὸν ἀρχικὸ ἀντιαμερικανισμὸ τῆς ἑλληνικῆς Ἀριστεροδεξιᾶς καὶ ἀπέφυγε νὰ πῆ μερικὲς ἀλήθειες στοὺς νεοέλληνες σὰν νέο κόμμα πού ἦταν. Ἀλήθειες πού καὶ ἂν τὶς μάθαιναν, ὑπὸ τὴν παροῦσα πολιτικὴ διάταξη τοῦ κόσμου, τίποτε ἀπολύτως δὲν θὰ ἦσαν σὲ θέση νὰ κάμουν. Ὁ Νάσερ π.χ. τί ἔκαμε;... Νὰ πῆ ἐπὶ παραδείγματι, ἔστω καὶ ἐμμέσως, ὅτι κανένας δὲν ἔχει δικαίωμα ἐν Ἑλλάδι νὰ διεκδικῆ ἤ νὰ ἀπαιτῆ ἐν ὀνόματι τοῦ οἱουδήποτε, γιατί ἡ ἱστορικὴ κατασκευὴ τῆς Ἑλλάδος μεταβάλλει τὴν ὁποιανδήποτε τέτοιαν διεκδίκηση μεμονωμένων ὁμάδων σὲ ὑπονόμευση τοῦ ἑλληνισμοῦ. Καὶ νὰ προχώρηση στὸ γενναῖο βῆμα πού θὰ ἔλυνε τὸ μεγαλύτερο πρόβλημα τῆς Ἑλλάδος — τὸν ἐκσυγχρονισμὸ τοῦ Κράτους: νὰ παραδώση πλήρως τὴν ἑλληνικὴ Οἰκονομία στὸ ξένο Κεφάλαιο! Τοῦτο ἀκριβῶς θὰ ἦταν ἡ οὐσιώδης προϋπόθεση γιὰ μίαν ἐξωτερικὴ πολιτικὴ μεγάλου βεληνεκοῦς. Χωρὶς Κράτος ἐσωτερικά, τί ἐξωτερικὴ πολιτικὴ νὰ κάνη κανείς; Παραδόξως τὸ παρὸν κόμμα ἄρχισε ἀπὸ ἐκεῖ πού ἀρχίζουν ὅλοι οἱ ὑπανάπτυκτοι: ἀπὸ τὴν «ἀναμόρφωση τῶν δομῶν». Μέγα λάθος καὶ μάταιον μὲ ἀναλλοίωτη τὴν ἰδεολογία. Μόνον ὅταν ἀλλάζουν οἱ ἰδέες ἀλλάζουν καὶ οἱ δομές, γιατί, κι' ἂν ἀκόμα ἀλλάξουν κατὰ κάποιον μαγικὸ τρόπο οἱ δομὲς (δὲν ὑπάρχει στὴν ἱστορία παράδειγμα χώρας πού ἡ «ἀλλαγὴ τῆς βάσης» νὰ ἔφερε «ἀλλαγὴ τοῦ ἐποικοδομήματος»), ἐφ' ὅσον οἱ ἰδέες παραμένουν ἀμετάβλητες, ξαναγίνονται. Δομὲς καὶ ἰδεολογία εἶναι ποσὰ συμμεταβλητά, καὶ προηγεῖται πάντα ἡ ἰδεολογία. Ἀπόδειξη γι' αὐτὸ εἶναι ὁλόκληρη ἡ εὐρωπαϊκὴ ἱστορία. Ἀπόδειξη περὶ τοῦ ἀντιθέτου εἶναι ὁλόκληρη ἡ βυζαντινή: οἱ δομὲς στὸ Βυζάντιο ἀλλάξαν ἀπὸ ἐποικήσεις, ἀλλάξαν ἀπὸ κατακτήσεις, διαλύθηκαν ἀπ’ τὶς Σταυροφορίες κλπ., ἀλλά , ἐπειδὴ ἡ ἰδεολογία ἔμενε ἀναλλοίωτη, οἱ δομὲς κατὰ τὴν γενικὴ τους φύση ξαναγίνονταν. Καὶ ἕνας ἔμμεσος ἀλλά  ἀποτελεσματικὸς τρόπος ἀλλαγῆς ἦταν ἀκριβῶς ἡ «παράδοση» στὸ ξένο Κεφάλαιο. Δὲν θὰ ἀπαντήσωμε τώρα στοὺς «ὑγειῶς» σκεπτόμενους, πού ξέρομε τί σκέπτονται, ἀλλά  θὰ φέρωμε ἕνα ἁπλὸ παράδειγμα: εἰσπράττομε τὶς εἰσφορὲς τῶν αὐτοκινήτων καὶ τῶν ἀνταλλακτικῶν, τὸ κυριώτερο ὅμως «ἀνταλλακτικό» τους οὔτε καν τὸ εἰσάγωμε. Καὶ αὐτὸ εἶναι ἡ ἀσφαλιστικὴ κάλυψη τῆς τροχαίας κυκλοφορίας. Εἰσάγομε μὲν τὸ τροχαῖο καθεστώς, πού εἶναι ὡς σύνολο προϊὸν εἰσαγωγῆς, ἀφοῦ ἐμεῖς δὲν ἀναπτύξαμε ἱστορικὰ οὔτε τὸ εἶδος οὔτε τὸ προϊόν, ἀφήνομε ὅμως τὴν ἀσφαλιστικὴ διαδικασία γι' αὐτὸ νὰ λειτουργῆ μέσα στὴν φρικτὴ δυσμορφία τοῦ ἑλληνικοῦ δίκαιου. Ἀφήνομε δηλαδὴ τὸ εἶδος τῶν ἀνθρωπίνων σχέσεων, πού μετατρέπει τὸ προϊὸν σὲ ἀγαθό, ἕρμαιο μίας ἐγχωρίου πολιτιστικῆς δομῆς, ξένης πρὸς τὸ προϊόν, νὰ τὸ μεταβάλη σὲ περαιτέρω συντελεστὴ κοινωνικῆς ὑποβάθμισης.

Δὲν ἐννοοῦμε βέβαια αὐτὸ πού γίνεται, τὸ νὰ ὑπάρχουν ξένες ἑταιρεῖες πίσω ἀπὸ ἑλληνικὰ ὀνόματα. Ἐννοοῦμε ὅτι θὰ ἔπρεπε νὰ ἀπαγορευθῆ ρητῶς σὲ ἑλληνικὲς ἀσφαλιστικὲς ἐπιχειρήσεις ἡ οἱαδήποτε δραστηριότητα, ὡς μὴ διαθετουσῶν, λόγῳ τῆς ὑπαρχούσης πολιτιστικῆς δομῆς καί ἰδεολογίας, τίς προϋποθέσεις κατανοήσεως τῆς τεχνολογικῆς βάσης τῆς σύγχρονης ζωῆς. Καὶ νὰ ἀναθέσωμε ἀπ’ εὐθείας τὴν ἀσφαλιστικὴ κάλυψη σὲ ξένες ἑταιρεῖες, τῶν ὁποίων πλέον ἐπισήμως ἡ συμπεριφορὰ σὲ μία ξένη χώρα δὲν χρειάζεται τὴν περικεφαλαία τοῦ Περικλέους γιὰ νὰ ἐλεγχθῆ, διότι θὰ ἐλεγχόταν ἄμεσα ἀπὸ τὶς’ἴδιες τὶς δημοκρατικὲς διαδικασίες τῶν δυτικῶν κοινωνιῶν. Ἄλλα γιὰ τοῦτο βέβαια χρειάζεται γνώση αὐτῶν τῶν διαδικασιῶν — τὴν ὁποίαν πολλὰ ἀπὸ τὰ ἡγετικὰ στελέχη τοῦ κυβερνῶντος κόμματος ἔχουν ἤδη — καὶ κάθε ἄλλο παρὰ ἡ ἀντίληψη, ὅτι αὐτὰ ὅλα ἰσοδυναμοῦν μὲ ὑπονόμευση τοῦ «ἕλληνοχριστιανισμοϋ» καὶ τῶν «πατρίων». Τὸ ἄμεσο κέρδος ἀπὸ κάτι τέτοιο θὰ ἦταν μιὰ ἀναγκαστικὴ βελτίωση, ἔστω καὶ κατὰ μίμηση, τοῦ δικαίου στὴν Ἑλλάδα, ποινικοῦ καὶ ἀστικοῦ, τῆς λειτουργίας τοῦ ὁποίου — πέραν τῶν ὅσων ἐξηγήσαμε ἐδῶ ὡς πρὸς τὴν δομὴ του —  ἰδέαν λαμβάνει κανεὶς ἐπισκεπτόμενος καὶ μόνον τὸ ἐσωτερικό τοῦ δικαστικοῦ κτιρίου τῆς ὁδοῦ Σωκράτους... Μπορεῖ ἡ ἐκδίκαση τροχαίων ἀτυχημάτων νὰ συμβαίνη ἐπὶ πολυετοῦς βάσεως, ὅταν τὸ αὐτοκίνητο σήμερα εἶναι τὸ κυριώτερο ἐργαλεῖο τῆς καθημερινῆς ζωῆς; Τὸ ἴδιο θὰ μποροῦσε νὰ γίνη σὲ ὅλους τοὺς τομεῖς καὶ ἰδιαίτερα σ ἐκείνους τῆς παιδείας καὶ τῆς ἰδεολογίας, κατ' ἐξοχὴν δὲ στὸν «χῶρο τοῦ βιβλίου». Θὰ βλέπαμε ἔτσι ξαφνικά, ὅτι ὁ ἐκσυγχρονισμός μας ὡς κράτους δὲν ἔγκειται στὴν μὲ δικά μας μέσα «ἀνάπτυξη» — ἀπαίτηση ὅλων τῶν ἐκτός Εὐρώπης τεχνολογικῶς ὑπανάπτυκτων —, ἀλλά  στὴν ἀσυζητητὶ παράδοση τῆς ὅποιας ἱστορικῆς χρησιμότητάς μας στοὺς «ἑταίρους» μας, ἀφήνοντας τοὺς θεσμοὺς των νὰ δράσουν ὅσο πιὸ ἐλεύθερα γινόταν στὸν στατικό μας χῶρο. Ἐπὶ τέλους αὐτὸ θὰ ἦταν καὶ ἡ ἐμπειρία μίας ἱστορικῆς ἐναλλακτικῆς λύσης, ὕστερα ἀπὸ δύο σχεδὸν αἰῶνες «ἀμύνης», «ἑλληνοχριστιανισμοῦ» καὶ ἱστορικῆς στασιμότητας.

Ὅτι βέβαια ἡ ἐσωτερικὴ κατάσταση μίας χώρας προσδίδει τὸ κῦρος στὴν ἐξωτερικὴ πολιτική, εἶναι ἀξίωμα πού δὲν χρειάζεται ἐπανάληψη. Ἀλλά τὸ ἐσωτερικὸ πολιτικὸ πρόβλημα δὲν ἔχει ἀκόμη μετατοπισθῆ πέραν ἀπὸ τὸ σύνθημα τῆς «ἐθνικῆς ἀνεξαρτησίας». Αὐτὸ ὅμως τὸ σύνθημα δὲν εἶναι παραγωγὸν ὁλόκληρης τῆς  ὑπόλοιπης ἰδεολογίας, πού κατ' οὐσίαν τὸ ἀναιρεῖ ἐπὶ 200 χρόνια τώρα στὴν πράξη; Καὶ ἐν τέλει δικαιοῦται ἡ Ἑλλάδα νὰ προβάλλη ἕνα τέτοιο αἴτημα; Ὑποβάλλεται αὐτὸ ἀπὸ τὴν ἱστορικὴ κατασκευὴ της ὡς κράτους; Τὴν χρειαζόμαστε ἐν τέλει αὐτὴ τὴν «ἀνεξαρτησία» καὶ πρὸς τί; Γιὰ νὰ μποροῦν νὰ ἐκβιάσουν ἴσως ἀνετώτερα οἱ γηγενεῖς δομὲς εἰς βάρος τοῦ νεοελληνικοῦ ἀνθρωποσυνόλου; Γιατί αὐτά τὰ συνθήματα ἔχουν μία κατ' ἀνάγκην — στὶς ἑλληνικὲς πάντα συνθῆκες — κοινωνικὴ ὑποτροπή. Αὐτὸ πού δὲν ἔχει ἀκόμη στὸ νεοελληνικό μας λεξιλόγιο διευκρινισθῆ, εἶναι, ὅτι οἱ ἐκφράσεις-συνθήματα πού χρησιμοποιοῦμε — «Δεξιά», «Κέντρο», «Ἀριστερὰ» κλπ. — εἶναι ἐκφράσεις κοινωνικοῦ καὶ ὄχι πολιτικοῦ περιεχομένου. Ἐνῷ τὰ κόμματα στὴν ὑπόλοιπη Εὐρώπη ἀποτελοῦν πολιτικοὺς ὀργανισμοὺς (θὰ διευκρινήσωμε εὐθύς, τί αὐτὸ σημαίνει), στὴν Ἑλλάδα ἀποτελοῦν ὁμάδες γιὰ τὴν ἐπίλυση τοῦ κοινωνικοῦ προβλήματος (τὸ ὁποῖον ὡστόσο καθόλου κοινωνικὸ δὲν εἶναι ἀλλά  κατ' ἐξοχὴν ζήτημα ἱστορικῆς προβληματικῆς). Ἂν στὴν Γερμανία π.χ. κυβερνᾶ ὁ Κὼλ ἀντὶ τοῦ Σμίτ, στὴν Γαλλία ὁ Μιττεράν ἀντὶ τοῦ Ζισκὰρ καὶ στὴν Ἀγγλία οἱ συντηρητικοὶ ἀντὶ τῶν ἐργατικῶν ἤ ἀντιστρόφως, αὐτὸ καθόλου δὲν σημαίνει ὅτι ἐπηρεάζεται στὸ παραμικρὸ ἡ λειτουργία τῆς Δημοκρατίας ἤ μεταβάλλονται κατ' ἐλάχιστον τὰ (διὰ τῶν ἀγώνων καὶ τῶν φιλοσόφων των) κεκτημένα δικαιώματα τῶν λαῶν. Φαντάζεται μήπως κανείς, ὅτι στὴν Βαυαρία, ἐπειδὴ ἐκλέγεται μονίμως ὁ «ἀκροδεξιὸς» Στράους, ὑπάρχει λιγώτερη Δημοκρατία ἀπ’ ὅτι στὴν Γαλλία, τὴν Ἀμερικὴ ἤ τὴν’ Ἐλβετία; Τοὺς χαρακτηρισμοὺς των τὰ κόμματα στὴν Εὐρώπη τοὺς παίρνουν, ὄχι ἀπὸ τὸ εἶδος τῆς κοινωνικῆς των πολιτικῆς — ἡ ὁποία σὲ γενικὲς γραμμὲς εἶναι γιὰ ὅλα ἴδια καὶ δεδομένη —, ἀλλά  ἀπὸ τὸ εἶδος τῆς ἐξωτερικῆς καὶ διεθνοῦς πολιτικῆς πού ὑποστηρίζουν. Καὶ ἡ ἐξωτερικὴ μὲν πολιτικὴ εἶναι δυνατὸν νὰ ἐπιδρᾶ ἐπὶ τῶν ἐσωτερικῶν προβλημάτων, ὄχι ὅμως κατὰ τὸν ἄμεσον τρόπο — ἐννοοῦμε πάντα στὶς πολιτικῶς ἰσχυρὲς σήμερα χῶρες — πού θὰ μποροῦσε νὰ ὑποτεθῆ (Ἂν π.χ. θὰ φκιάχνωνται ἤ ὄχι περισσότερα ὅπλα, αὐτὸ δὲν σημαίνει τόσο ὅτι οἱ ἴδιοι οἱ εὐρωπαϊκοὶ λαοὶ θὰ πιεσθοῦν, ὅσο ὅτι θὰ αὔξηθη ἡ ἀνέχεια τοῦ τρίτου κόσμου). Κύριο δηλαδὴ περιεχόμενο τῆς πολιτικῆς των εὐρωπαϊκῶν κομμάτων, ἀπὸ τὸ ὁποῖο ἀντλοῦν καὶ τὸ νόημά τους, εἶναι ἡ συνολικὴ πολιτικὴ διαμόρφωση τοῦ συγχρόνου κόσμου. Ὡς «πολιτικὸν κόμμα» ἔτσι χαρακτηρίζεται ἕνας κοινωνικὸς ὀργανισμὸς πού ποιεῖ ἱστορία (καὶ ὄχι ἂν θὰ βάλη λ.χ. φανάρια στοὺς δρόμους...). Στὴν Ἑλλάδα, ἀντίθετα, πού ἡ ἰδεολογικὴ δομὴ τοῦ Κράτους παραμένει ἀναλλοίωτη, οἱ πολιτικὲς «συσσωματώσεις» ὑπαγορεύονται πάντα ἀπὸ κοινωνικῆς φύσεως ἐπιτάγματα καὶ μέσῳ αὐτῶν λειτουργοῦν ἐκλογικά. Ἐξ οὗ καὶ ὁ μέγας ρόλος τῶν «προεκλογικῶν ὑποσχέσεων» ἀπὸ τὴν ἐποχὴ τοῦ Κωλέττη. Μὲ τὴν ἀλλαγὴ μίας Κυβερνήσεως στὶς εὐρωπαϊκὲς χῶρες, οὐδεμία προκύπτει ἀμφιβολία περὶ τοῦ βαθμοῦ λειτουργίας τῆς Δημοκρατίας καὶ τῶν κοινωνικῶς κατεστημένων θεσμῶν στὴν Ἑλλάδα ἡ ἀλλαγὴ μίας κυβερνήσεως εἶναι πάντα προσδοκία διεψευσμένων ὑποσχέσεων κοινωνικῶν παροχῶν. Εἴτε ἀπὸ τὴν «προηγούμενη Κυβέρνηση», εἴτε, ἀκόμη, ἀπό τους «παληοὺς ὑπουργοὺς» τῆς ἴδιας Κυβέρνησης.

Στὴν διαλεκτικὴ αὐτὴ τῶν πραγμάτων μὲ τοὺς «κατ' οἰκονομίαν» τρόπους τῆς καθ' ἠμᾶς Ἀνατολῆς, ἀλλὰ κυρίως μὲ τὴν ἑλικτική ἱκανότητα ὡρισμένων ἀτόμων, κατώρθωνε σὲ ἱκανὸ βαθμὸ ἡ Δεξιὰ νὰ τὰ «βγάζη πέρα». Δὲν μποροῦμε ὅμως νὰ ποῦμε τὸ ἴδιο, νὰ σημειώσωμε τὸν ἴδιον βαθμὸ ἐπιτυχίας σ' αὐτό, καὶ μὲ τὸ κυβερνῶν κόμμα. Καὶ γιὰ νὰ φέρωμε ἕνα ἐξηγητικό παράδειγμα: εἴπαμε προηγουμένως, ποιὰ ἦσαν τὰ σκοπούμενα τῆς Δεξιᾶς μὲ τὸ «γλωσσικό». Γεννᾶται τὸ ἐρώτημα: ὡς ποιὸν βαθμὸ θὰ μποροῦσε νὰ ὑποχωρήση ἡ Δεξιὰ μὲ τὴν γλῶσσα; Τὸ «γλωσσικὸ» ἦταν πάντα ἕνα «ἐθνικῶς» φορτισμένο πρόβλημα καὶ ἡ Δεξιὰ ἦταν ἐπίσης ἕνα «ἐθνικὸ» κόμμα. Οὐδέποτε ἄρα θὰ μποροῦσε νὰ χαρακτηρισθῆ ὡς μητραλοίας! Τὸ ὅλον συνεπῶς πρόβλημα ἡ Δεξιὰ θὰ τὸ ἔλυνε διὰ τῆς «ὑψηλῆς Δημοτικῆς», ὁπότε καὶ «ἐνδοτικὴ» θὰ φερόταν, καὶ τὴν ὑπάρχουσα πολιτιστικὴ δομὴ θὰ ἐδιατηροῦσε γιὰ τοὺς γενικώτερους σκοπούς της. «Ὑψηλὴ Δημοτικὴ» (ὁ ὅρος ἀνήκει στὸν ἀποθανόντα καθηγητὴ Ἰω. Θεοδωρακόπουλον καὶ ἐκαλλιεργήθηκε ὡς γλῶσσα στὸ Δοκίμιο ἀπὸ τὴν γενηὰ τοῦ «Ἀρχείου») εἶναι ἡ ἐπὶ τὸ δημοτικώτερον παραλλαγὴ τῆς «ἀστικῆς Δημοτικῆς» του Γεωργίου Χατζιδάκη, ἤγουν τῆς καθομιλουμένης ὑπὸ τῶν μορφωμένων ἀστῶν τῶν μεγάλων κέντρων. Αὐτὴ ἡ γλῶσσα βέβαια προϋποθέτει ἄπταιστον γνώση τῆς καθαρευούσης καὶ τῆς ἀρχαίας καὶ δὲν μπορεῖ νὰ χρησιμοποιηθῆ ἀπὸ ἀνθρώπους πού δὲν ξέρουν γράμματα (π.χ. «ἡ κυβέρνησι» τῆς «κυβερνήσεως» καὶ ὄχι τῆς «κυβέρνησης», ἤ «ἡ κυβέρνησις» ἀλλά  «τὴν κυβέρνησι»). Τὸ ὅλον δηλαδὴ πρόβλημα ἡ Δεξιὰ θὰ τὸ ἀνῆγε σὲ πρόβλημα ἱερατικοῦ στύλ, ὅποτε καὶ «δημοτικίστρια» θὰ ἦταν καὶ τὴν ἀναπαραγωγὴ τῆς ἐξουσίας θὰ ἐσυνέχιζε. Γι' αὐτὲς ὅμως τὶς πολὺ λεπτὲς διαχειρίσεις, χρειάζεται ἕνα μίνιμουμ ἀνθρώπων ἐξόχως λεπταισθήτων, διπλωματικῶν καὶ καλλιεργημένων. Τέτοιους μερικοὺς εἶχε στὸ παρελθὸν ἡ Δεξιά, πού μποροῦσαν νὰ παίξουν τὸν ρόλο τῶν διδάχων. Καὶ οὕτω πώς «ἐνεταφίασεν» ὁ κ. Ράλλης τὴν Καθαρεύουσα! Βασικῶς δηλαδὴ θὰ ἐπρόκειτο περὶ ἑνὸς βρυκόλακος, τοῦ ὁποίου τὰ κοινωνικὰ ἀποτελέσματα θὰ ἔπρεπε, νὰ περάση πεντηκονταετία γιὰ νὰ φανοῦν... Στὰ θέματα αὐτὰ τὸ κυβερνῶν κόμμα δὲν κατώρθωσε νὰ ἐπίδειξη ἀνάλογον διαλεκτικὴ δεινότητα. Παρέδωσε τὸ «γλωσσικὸ» στοὺς κομπιοῦτερ! Καὶ «κομπιοῦτερ» λέγοντες δὲν ἐννοοῦμε τὶς μηχανὲς ἀλλά  τοὺς ἀνθρώπους πού τὶς χειρίζονται. Ἐπειδὴ οἱ ἄνθρωποι αὐτοὶ εἶναι ἀπαραίτητες προεκτάσεις τῶν μηχανημάτων, μπορεῖ κανεὶς μὲ τὴν λέξη νὰ ὑποδηλοῖ ἀμφότερα. Δὲν νοεῖται ἡ ἔννοια «τρακτὲρ» π.χ. χωρὶς κάποιον νὰ κάθεται στὸ τιμόνι... Βέβαια τὸ κυβερνῶν κόμμα δὲν ἐπροτίθετο νὰ κυβέρνηση «κατ’ οἰκονομίαν», ἀλλά  νὰ ἐπέμβη οὐσιωδῶς στὴν δομὴ τοῦ Κράτους, πρᾶγμα πού ἰσχυρῶς ἐπεχείρησε ὡς τώρα, χωρὶς ὅμως νὰ τὸ πετύχη πρακτικά. Ἡ ἀλήθεια πρέπει νὰ λέγεται ἐγκαίρως γιὰ νὰ ἔχη ἀξία. Ἡ «δυσανασχέτηση» πολλῶν μὲ τὸ κυβερνῶν κόμμα δὲν προέρχεται, ὅπως δολίως ὑποστηρίζεται, ἀπὸ τὴν οἰκονομικὴ πολιτικὴ καὶ τὰ «μέτρα λιτότητος». Ποιὰ «μέτρα λιτὸτητος»; Δὲν ἀδειάζουν τὰ Prisunic μὲ τὴν αὐτὴν συχνότητα πού ἄδειαζαν στὸ παρελθόν; Δὲν εἶναι γεμάτοι οἱ δρόμοι ἀπὸ ταβέρνες καὶ «ντίσκο» πού εἶναι πάντα φίσκα; Δὲν κυκλοφοροῦν ὅλοι μὲ TOYOTA, FIAT, ἤ «μηχανές»; Δὲν πρόκειται συνεπῶς περὶ λιτότητος, παρὰ τὴν δυσμενῆ διεθνῆ συγκυρία, ἀλλά  περὶ ἄλλου φαινομένου ἐξαιρετικῆς σπουδαιότητος καὶ πρώτη φορὰ ἐμφανισθέντος ἐν Ἑλλάδι. Πρόκειται, ἀκριβῶς, ὅτι μαζὶ μὲ τὸν λογαριασμὸ τῆς ΔΕΗ καὶ τοῦ νεροῦ στὰ σπίτια ἔρχεται ταχυδρομικῶς καὶ ἡ ἁρμοδία εἰδοποίηση τῆς ἐφορείας. Κι' αὐτὸ ἀκριβῶς εἶναι πού ἐνοχλεῖ, διότι οἱ ἕλληνες δὲν ἔμαθαν ποτὲ τους νὰ πληρώνουν φόρο (ἐπειδὴ δηλαδὴ γιὰ κάποιους γενικώτερους λόγους ἐχρειάζετο στὸ παρελθὸν ποία τὶς φοροδιαφυγή...), τοὺς ἦταν δὲ ἀδιανόητο κάτι τέτοιο μὲ τὴν κλασσικὴ παράσταση πού εἶχαν περὶ ἑλληνικοῦ κράτους. Τὸ γεγονὸς λοιπὸν ὅτι ὅλοι οἱ πρώην φοροφυγάδες, οὐδόλως ἀποτελοῦντες τὴν μειονότητα τῶν ἑλλήνων, γυρίζουν τώρα μὲ τὶς εἰδοποιήσεις τῆς ἐφορείας στὴν τσέπη — αὐτὸ εἶναι ἀκριβῶς πού ἐνοχλεῖ ἀφάνταστα καὶ τὸ αἰσθάνονται σὰν «ἀπώλεια εἰσοδήματος»! Ἀλλὰ βέβαια οὐδεὶς φοροφυγὰς μπορεῖ ποτὲ νὰ ἰσχυρισθῆ ὅτι ἡ «δυσαρέσκεια» του προέρχεται ἀπ’ τὸ χαρτάκι τῆς ἐφορείας. Θὰ λέη πάντα ὅτι προέρχεται ἀπὸ τὴν κακὴ οἰκονομικὴ πολιτική, ἀπ’ τὴν κακὴ διαχείριση τοῦ χρήματος, ἀπ’ τὶς σπατάλες τῶν ὑπουργῶν καὶ τῶν «ἡμετέρων». Καὶ ἐπί της τακτικῆς αὐτῆς πάντες οἱ φοροφυγάδες θὰ εἶναι σύμφωνοι ἀνεξαρτήτως κόμματος, ὅπως, ἐπίσης, δὲν πρέπει νὰ ξεχνιέται, ὅτι ὅλοι οἱ φοροφυγάδες τοῦ κόσμου εἶναι πάντα «φτωχοί»... Καὶ ἐδῶ ὅμως μὲ ὀλίγην καλὴ θέληση, μπορεῖ κανεὶς νὰ βρῆ τὴν κοινωνικὴ ἀλήθεια. Ἔναντι τῶν παχυλῶν ἑκατομμυρίων πού δηλώνουν ὡς φορολογητέο εἰσόδημα πολιτικοί τῆς παλαιᾶς φρουρᾶς τῆς Δεξιᾶς, οἱ ὑπουργοὶ τοῦ κεβερνῶντος κόμματος μόνον ψιχία ἔχουν νὰ ἐπιδείξουν. Οἱ «ἡμέτεροι» τῆς παλαιᾶς Δεξιᾶς ἐπὶ τῶν ἀναλόγων πραγμάτων ὑπῆρξαν δρυοκολάπτες, ἐνῷ οἱ «ἡμέτεροι» τοῦ κυβερνῶντος κόμματος, ὅσο καὶ νὰ κλέψουν, ἀκριβῶς ἐπειδὴ εἶναι «λαϊκοί», πάντα μέρμηγκες θὰ μένουν. Τοῦτο δὲν εἶναι ἄσχετο μὲ τὰ ἐφεξῆς: ἂν ὅλα τὰ παραπάνω ἤχησαν πλέον τοῦ δέοντος ὡς «κακὴ πολιτικὴ» καὶ ἡ προσπάθεια δημιουργίας ὑποτυπώδους κράτους ὑπὸ τοῦ κυβερνῶντος κόμματος παρενοήθη ἤ δὲν μπόρεσε νὰ διαγνωσθῆ, εἶναι ἀκριβῶς διότι ὑπῆρξαν διαχειρίσεις ἀνθρώπων λαϊκῶν μὲ διαφανεῖς προθέσεις. Διότι, παρ' ὅλον ὅτι στὰ κυβερνητικὰ ἐπίπεδα τοῦ κόμματος οἱ προθέσεις ἦταν εὔκολο νὰ διαγνωσθοῦν, συνδυασμένες μὲ τὴν γενικώτερη κοινωνικὴ πολιτική, ἰδιαίτερα στὸν τομέα τῆς παιδείας καὶ τῆς ἰδεολογίας, ἔδιναν ἕνα πολὺ ἄσχημο ἀποτέλεσμα. Ἀκριβῶς διότι ὁ τομέας τοῦτος ἐκακοπάθησε στὰ χέρια τῶν «εἰδικῶν». Μὲ τὸ «γλωσσικὸ» ἡ γλῶσσα ἔπαψε σχεδὸν νὰ γράφεται, ἐνῷ τὸ κόστος ἀπὸ τὴν «γλωσσικὴ μεταρρύθμιση» ὑπῆρξε πράγματι ἕνα τεράστιο καὶ ἀσύνετο ἔξοδο. Μιὰ ἐσφαλμένη κοινωνικὴ πολιτική, ἡ ὁποία κάποτε ἀναγκαστικὰ θ' ἀναιρεθῆ καὶ θὰ προστεθῆ στὰ «μεῖον» τῆς ὅλης πολιτικῆς. Εἶναι βέβαια ἕνα τεράστιο «μυστήριο», πώς ἡ Ἑλλάδα ἰσχυρίζεται πώς ἔχει «βιομηχανία» ἠλεκτρονικῶν ἀεροπλάνων, ἐνῷ δὲν βγάζει οὔτε γραφομηχανές. Καὶ ἀκριβῶς δυὸ φορὲς «μυστήριο», ἂν σκεφθοῦμε ὅτι ἡ γλῶσσα μας εἶναι ἀπὸ τὶς μὴ ὁμιλούμενες στὸν κόσμο. Ἔτσι, μᾶς εἶπαν στὴν ἀρχὴ γιὰ οἰκονομία στὰ πλῆκτρα τῶν γραφομηχανῶν (τὰ ὅποια τελικῶς δὲν καταργήθηκαν, ἀλλά  ἐμπῆκαν ἄλλα ἄχρηστα πράγματα: τὸ θαυμαστικό, τὸ δολλάριο, τὸ «%» καὶ τὸ «σύν»). Μετὰ μᾶς εἶπαν γιὰ τὰ «Τέλεξ» καὶ ἡ Ἀριστερα μᾶς ὁρμήνεψε νὰ κάμωμε «ἀνακωχὴ πρὸ τῆς ἐξελίξεως»! Τελικῶς ὅμως ἡ γλῶσσα τί εἶναι, τὸ ἀλφάβητο ἤ οἱ λέξεις;  Ὅταν θὰ μπῆ καὶ ἡ Τουρκία στὴν ΕΟΚ, πού ἔχει λατινικὸ ἀλφάβητο, δὲν θὰ χρειάζεται μεταφραστὴς στὶς Βρυξέλλες γιὰ τὰ τουρκικὰ τέλεξ; Καὶ ὅταν ἡ ΕΟΚ μᾶς στέλνη λατινικὰ γραμμένα τὰ τέλεξ, πού ἔγκειται ἡ οἰκονομία ἂν ἡ δακτυλογράφος τὰ ἀντιγραάφη σὲ ἑλληνικὴ ἤ λατινικὴ γραφομηχανή; Αἰσθανόμαστε αὐτὴ τὴν στιγμὴ τὸν Μὰρξ στὸν τάφο του νὰ ἔχη γυρίσει ἀπ’ τὸ ἄλλο πλευρό... Μποροῦν ὅμως αὐτὰ ὡς δικαιολογίες νὰ στηρίξουν τὸ νόημα μίας ἐκπαιδευτικῆς μεταρρύθμισης, πού θὰ ἐσυντόνιζε κάπως τὴν Ἑλλάδα πρὸς τὸ σύνολο τῶν σημερινῶν ὑποχρεώσεών της ὡς χώρας; Τελικῶς, «τεχνολογικῶς» ἐξεταζόμενο τὸ πράγμα, ἀφοῦ πρέπει νὰ παρακολουθήσωμε τὴν «ἐξέλιξη», τὸ πρόβλημα δὲν εἶναι «Δημοτικὴ» ἤ «Καθαρεύουσα». Μία γλῶσσα χρειαζόμαστε (τὴν Καθαρεύουσα) ἀλλά  σὲ δύο κομμάτια: ἕνα νὰ τὸ μαθαίνουν οἱ πολλοὶ — καὶ νὰ τὸ μαθαίνουν καλά, γιὰ νὰ δουλεύουν καὶ καλὰ — καὶ το ἄλλο νὰ τὸ συνεχίζουν οἱ λιγώτεροι. Κόστισαν ἄρα λιγώτερο τὰ σχολικὰ βιβλία μὲ τὸ ἀτονικό; Θὰ βρεθῆ βέβαια κάποτε πόσο κόστισαν ὅλες αὐτὲς οἱ «μεταρρυθμίσεις» τῆς γλώσσας καὶ τὸ τελικὸ ἐξαγόμενο θὰ χρεωθῆ σίγουρα στὸ παθητικό τῆς πολιτικῆς τοῦ κυβερνῶντος κόμματος. Σ' αὐτὸν τὸν τομέα τῆς κοινωνικῆς πολιτικῆς καί ἄλλους πού συνδέονται μ' αὐτὸν χρειάζεται κάποιου ἀλλοῦ εἴδους εὐφυΐα καὶ δὲν ἄρκουν οἱ «σπουδὲς» καὶ οἱ «ἐπιμορφώσεις». Γιατί ἐν τέλει πρέπει νὰ ποῦμε καὶ τοῦτο: τὸ μοναδικὸ Πανεπιστήμιο πού βγάζει ὁ ἄνθρωπος στὴν ζωὴ του εἶναι μόνο ἕνα, εἶναι τὸ Πανεπιστήμιο πού βγάζει στὸ σπίτι του στὴν ἡλικία ἀπὸ 5 ἕως 10 ἐτῶν. Ἃν σ' αὐτὸ τὸ Πανεπιστήμιο ἐπιτύχη, τότε καὶ καθόλου γράμματα νὰ μὴν μάθη εἶναι ἤδη «πτυχιοῦχος»* ἂν ἀποτύχη, ὅσα πτυχία καὶ νὰ πάρη θὰ παραμένη διὰ βίου ἀδαὴς ἤ σχεδὸν ἀδαής, πάντως δὲν θὰ καταφέρη νὰ ξεφύγη αὐτοῦ πού οἱ Γερμανοὶ ἀποκαλοῦν «Fachidiot»... Μὲ τὴν «ἐπιστημοσύνη» πού ἄρχισε νὰ μᾶς κατατρύχη καὶ μὲ τὰ κοινωνικὰ ἀποτελέσματα πού ἐδημιούργησε στὸν τόπο μας,’ἴσως ὅμως καὶ στὰ πλαίσια τῆς γενικώτερης πολιτικῆς, σκόπιμο εἶναι νὰ τονισθοῦν μερικὰ τέτοια πράγματα. Γιὰ τὶς κοινωνικῶν στόχων διαχειρίσεις ἀπαιτεῖται κάποιου ἄλλου εἴδους πονηρία ἤ διαίσθηση καὶ ὄχι ἐπιστημονικὴ δεξιωσύνη. Τὴν πονηρία αὐτὴ δὲν διέθεσε τὸ κυβερνῶν κόμμα εἰς ἐπαρκῆ βαθμὸ — γιὰ νὰ μὴν ποῦμε καθόλου —, διότι ἐπήνδρωσε τὸν κρατικὸ μηχανισμὸ διὰ προσώπων ἀνίδεων τῆς  κοινωνικῆς πραγματικότητος τῆς Ἑλλάδος, ἐχόντων πάρει κάποιο σύντομο «χαρτὶ» στὸ ἐξωτερικό, μετὰ τὸ ἰδιωτικὸ Γυμνάσιο τους ἐδῶ, καὶ ἀνεπανορθώτως στερημένων παραστάσεων περὶ τῆς φύσεως τῆς ἑλληνικῆς «κοινωνίας» καὶ τοῦ ἑλληνικοῦ «λαοῦ». Γι' αὐτοὺς ο ἑλληνικὸς λαὸς ἐμφανίζει ἀμετακλήτως τὸν χαρακτήρα ἀγέλης, κατ' ἀνάγκην ἔτσι ἐπιδιδόμενοι στὴν ἀγελοσκοπία ὑπὸ μορφὴν «κοινωνικῶν ἀναλύσεων» καὶ ἄλλων ἐμβριθειῶν, καὶ ἀναλόγως ἀφηρημένως ἐνεργοῦντες. Αὐτοί ἔχουν πρὸ ὀφθαλμῶν ἕναν «μαραζιάρη» λαό, πλὴν ὅμως, ἄρριζοι ὄντες, εἶναι ὁλοσχερῶς ἀνίκανοι νὰ καταλάβουν γιατί καὶ νὰ εἰσχωρήσουν ἔστω καὶ μισὸ χιλιοστὸ στὴν κοινωνικὴ πραγματικότητα τοῦ νεοελληνικοῦ χώρου. Γνωρίζομε βέβαια: ἂν θέλης νὰ φυλάξης πολύτιμα θρησκευτικά βιβλία, τότε καλὸ εἶναι νὰ βάλης γιὰ φύλακα ἕναν φοιτητὴ τῆς βοτανικῆς, ὅπως καὶ ἂν θέλης νὰ φύλαξης πολύτιμα ἰατρικὰ βιβλία, πάλι πρέπει νὰ διαλέξης ἕναν φοιτητὴ τῆς θεολογίας. Ὅσο λιγώτερο ξέρει κανένας περὶ τῆς φύσεως τῆς ἐκτελουμένης ἀπ’ αὐτὸν ἐντολῆς, τόσο καλύτερα αὐτὴ ἐκτελεῖται. Ὑποθέτομε ὅμως ὅτι τὸ κυβερνῶν κόμμα ἔδωσε στὸν κοσμάκη αὐτὸν πραγματικὲς ἐξουσίες κι' ἀφοῦ καβάλλησαν τὴν γκαμήλα, ἀνέμπειροι ὄντες τοῦ ἑλληνικοῦ εἴδους ἱππασίας, τῆς τράβηξαν ἔτσι τὰ σχοινιά, πού ἄλλο σ' αὐτὴν δὲν μένει παρὰ ν' ἀρχίση τὸ κλωτσίδι... Καὶ τότε, βέβαια, εἴτε τραβάει κανεὶς τὸ σχοινὶ ὡς τὸ τέρμα — κατ' ἀνάγκην — εἴτε γκρεμίζεται. Οἱ γκαμηλοβήτορες αὐτοί, ἐνδεεῖς ὄντες κοινωνικῆς ἐμπειρίας, ὑποκύπτουν εὔκολα στὴν μαεστρία τῶν πατροπαράδοτων ὁμάδων κρούσεως τῶν κοινωνικῶν συμφερόντων καὶ δημιουργοῦν ἐνίοτε καταστάσεις ἀπερίγραπτες, ἀφοῦ δὲν μποροῦν πιὰ νὰ τὶς ἐλέγξουν. Π.χ. ἡ παλαιὰ Δεξιὰ εἶχε τὴν σοφία νὰ γνωρίζη, ὅτι ἐὰν ἐπωλοῦντο χίλια ἀντίτυπα ἑνὸς πολιτικοῦ ἤ ἱστορικοῦ βιβλίου θὰ ἦταν γι' αὐτὴν καλό. Ἀφ' ἑνὸς μὲν γιατί χίλιοι εἶναι περίπου οἱ ἐν Ἑλλάδι νοήμονες, ἀφ' ἑτέρου δὲ γιατί εἶχε συμφέρον νὰ ἐνημερώνη τὴν δικὴ της συντεχνία. Ἀλλά καὶ περισσότερα ἐὰν πουλιώνταν, πάλι τίποτε δὲν θὰ συνέβαινε γιατί οἱ ἄλλοι δὲν θὰ ἦσαν σὲ θέση νὰ τὸ καταλάβουν! Ἐν προκειμένῳ δηλαδὴ ἡ παλαιὰ Δεξιά, γνωρίζουσα τὸ εἶδος τῆς ἐκπαιδευτικῆς της πολιτικῆς, δὲν εἶχε λόγους νὰ μὴν παρέξη μίαν ἐπίφαση ἐλευθεροτυπίας. Τὰ πράγματα μὲ τοὺς γκαμηλοβήτορες, ὅμως, πού ἔγιναν ὑποχείριοι τῶν ἐκδοτικῶν κυκλωμάτων, φαίνεται νὰ ἀκολουθοῦν ἄλλην τακτικὴ καὶ πολὺ κακὴ λογικὴ ἤ μᾶλλον ἄνοια. Ἐδῶ, ὅπως ἤδη ἀναφέραμε, δὲν κρίνομε κόμματα ἀλλά  καταστάσεις πού συνεπάγονται τὸ κοκκάλωμα τῆς ἰδεολογίας. Καὶ τοῦτο ἔχει πολὺ εὐρύτερες συνέπειες. Ἀφ' ἑνὸς μὲν τὸ κυβερνῶν κόμμα ἔτσι ἐπιδιώκει πάντα τὴν «Ἀλλαγὴ» μὲ μόνη τὴν ἐξαγγελία «μέτρων», ἀφ' ἑτέρου δὲ ἐπιτρέπει στὴν Δεξιὰ νὰ περιορίζη τὶς ἰδεολογικές της χρεώσεις στὸ «νέοι ἄνθρωποι», «νέο αἷμα», ἐν γένει ἤτοι στὴν βιολογία! Καὶ προφανῶς στὴν ἀντιπολίτευση ἐπὶ τῶν «μέτρων». Ἀλλά τὸ πρόβλημα γιὰ τὴν Δεξιὰ παραμένει πάντα, ὄχι τὸ «νέοι ἄνθρωποι», οὐδὲ καν «νέες ἰδέες», ἀλλά  «κάποιες ἰδέες». Ὅποτε καὶ νὰ πάρη τὴν ἐξουσία (ἑξαιρουμένης βέβαια τῆς περιπτώσεως Μανιλοποιήσεως), δὲν μποροῦν τὰ πράγματα νὰ ξαναγυρίσουν ἐκεῖ πού ἦταν, γιατί αὐτὰ προϋποθέτουν «βυζαντινὸν αὐτοκράτορα», ἤγουν βασιλιὰ (τώρα οἰκονομήσαμε τὰ πράγματα μὲ τὸν κ. Καραμανλὴ καὶ τὸν κ. Σαρτζετάκη,ἴσως δὲ τὰ οἴκονομησωμε ἀκόμα καὶ μὲ τὸν κ. Παπανδρέου, ἂν δὲν ἐπιδιώξη ἄλλες θέσεις• μετὰ ὅμως;...). Σὲ κάθε περίπτωση πάντως εἶναι ἀπολύτως δυνατὸν οἱ «νέοι ἄνθρωποι» νὰ ἔχουν ἰδέας παμπαλαίας. Τῷ 1977 εἴχαμε τὴν εὐκαιρία νὰ θέσωμε ἕνα μεγάλης κοινωνικῆς σημασίας πρόβλημα — τὸ τῶν κριτηρίων πού ἀνοίγει κανεὶς «συνεργεῖο αὐτοκινήτων» στὴν Ἑλλάδα. Περὶ τῆς εὐθύνης δηλαδὴ τοῦ «μηχανικοῦ» ὡς πρὸς τὴν διὰ τοῦ «μηχανήματος» μεταφερομένην κάθε πρωΐ σήμερα ζωὴν (πρόβλημα μὲ μεγάλες συνέπειες καὶ γιὰ τὴν οἰκονομία τῆς χώρας, πού μόνο μὲ κρατικὸ ἔλεγχο θὰ μποροῦσε νὰ λυθῆ, ὅπως ἀκριβῶς καθιέρωσε ἡ παροῦσα κυβέρνηση). Ἔγινε γι' αὐτὸ ἐπερώτηση στὴν Βουλὴ — ἀπὸ τὸν κ. Ζίγδη, ἂν ἐνθυμοῦμαι καλὰ — καὶ ὁ τότε ὑπουργὸς βιομηχανίας, νέος ἄνθρωπος νῦν καὶ νεώτατος τότε (σχεδὸν συμμαθητὲς ὑπήρξαμε στὸ Παν/μιο), ἀπήντησε ὅτι γι' αὐτὸ «δὲν μπορεῖ νὰ γίνη τίποτε, διότι ὁ χῶρος αὐτὸς ὑπάγεται στὸν τομέα τῆς ἰδιωτικῆς πρωτοβουλίας». Καίτοι λοιπὸν νεώτατος ὁ τότε ὑπουργός, καὶ μάλιστα βιομηχανίας — πρᾶγμα πού σημαίνει ὅτι ἐξέφραζε τὴν ἐν γένει ἀντίληψη τοῦ κόμματος του περὶ τῆς «καπιταλιστικῆς ὀργανώσεως» τῆς σύγχρονης ζωῆς — ἀπήντησε δι' ἰδεῶν τῆς ἐποχῆς τοῦ Κωλέττη! Αὐτὰ μεσουρανούσης τῆς φιλοσοφίας τῆς «ἀναπτύξεως». Ἀλλά «ἀνάπτυξη» μὲ τέτοιου εἴδους κοινωνικὴν φιλοσοφία, τί ἄλλο μπορεῖ νὰ σημαίνη παρὰ «δάνεια», «δάνεια», «δάνεια»;... Τὸ πρόβλημα συνεπῶς τῶν ἰδεῶν γιὰ τὴν Δεξιά, κάποιων ἂν ὄχι «νέων» πού εἶναι δύσκολο, παραμένει πάντα ἐπεῖγον, ὥστε νὰ καταλάβωμε ἐν τέλει μὲ ποιὰν ἀπὸ τὶς Δεξιές τοῦ σημερινοῦ κόσμου μπορεῖ νὰ ἀντιστοιχηθῆ... Κανονικὰ ἡ Δεξιὰ θὰ ἔπρεπε νὰ εὔχεται νὰ παραμείνη τὸ κυβερνῶν κόμμα ὅσο τὸ δυνατὸν περισσότερο στὴν ἐξουσία, μήπως καὶ βρῆ ἡ ἴδια κάποιαν εὐκαιρία ἰδεολογικῆς ἀνανέωσης. Ὅπως ἐπίσης καὶ τὸ τελευταῖο τοῦτο πρέπει πάραυτα νὰ βρῆ τρόπο νὰ ἀποδυνάμωση τὸν ἑσμὸ τῶν γκαμηλοβητόρων, τοὺς ὁποίους ἡ Δεξιά, παρὰ τὶς «ἐμβριθεῖς» σπουδὲς των καὶ τὰ «ντοκτορά», τοὺς ἔχει ἰδεολογικῶς καπελωμένους (αὐτὰ εἶναι τὰ «μυστήρια» τοῦ Ἑλληνοχριστιανισμοῦ πού αὐτοὶ εἶναι ἀδύνατο νὰ καταλάβουν, μιὰ καὶ οἱ ἴδιοι δὲν εἶναι τίποτε ἄλλο παρὰ «μαρξιστικῶς» διαστρεβλωμένοι ἑλληνοχριστιανοί) ἀπὸ κορφῆς ἕως ὀνύχων. Ἡ τελευταία τακτικὴ τους στὶς πρόσφατες δημοτικὲς ἐκλογὲς — πού οὐδόλως ἀμφιβάλλομε ὅτι τὴν ἀνεκάλυψαν κατὰ τὶς ἀγελοσκοπικές των μελέτες στὴν ὑποσημείωση κάποιου ἀναρχοτριτοκοσμικοῦ «μαρξιστοῦ» συγγραφέα — θέτει ἄλλης φύσεως ἀπορίες: οἱ πρόσφατες ἀνατινάξεις ἐφορειῶν λ.χ. ἦταν ἔργο «ἀστικῶν» κύκλων τοῦ κλασσικοῦ μας ἑλληνοχριστιανισμοῦ τῆς Δεξιᾶς ἤ «ἐπιστημονικὴ σύλληψη προβοκάτσιας» τῶν γκαμηλοβητόρων γιὰ τὴν δῆθεν «προώθηση» τῆς κυβερνητικῆς πολιτικῆς τοῦ «κόμματος», ἤγουν κάτι πού ἐν τέλει δὲν ἦταν ἄσχετο μὲ τὴν δικὴ τους οἰκονομικὴ κατάσταση; Ὁ «αὐταρχισμὸς» τοῦ ἀρχηγοῦ τοῦ κυβερνῶντος κόμματος εἶναι ἀπολύτως κατανοητός, μιὰ καὶ ξέρει ὁ ἴδιος μὲ τί «ὑλικὸ» ἔχει νὰ κάνη στὸ κόμμα, μὰ καὶ οἱ ἀπορίες τοῦτες εἶναι ἐπίσης θεμιτὲς στὴν ἰσχνὴ ἐποχὴ μας, ὅπου ἐλέω «ἀντίστασης» «τ' ἀγγειά γενῆκαν θυμιατὰ κι' οἱ κοπριὲς λιβάνι»... Κατ' οὐσίαν εἶναι ἀπορίες πού μᾶλλον ἐνδιαφέρουν τοὺς «ἑταίρους» μας, παρὰ τὴν’ἴδια τὴν’ Ἑλλάδα καθ' ἑαυτήν.  Ἡ στασιμότητα τῆς ἰδεολογίας στὰ χρόνια πού πέρασαν, καὶ πού ἡ ἐξήγηση της ὀφείλεται στὶς δομικὲς δυσμορφίες τοῦ κυβερνῶντος κόμματος πού δὲν μπόρεσε νὰ ξεπεράση, εἶχαν καὶ μίαν ἄλλην σοβαρώτερη πολιτικὴν ἐπίπτωση γιὰ τὸ κυβερνῶν κόμμα: ὅτι δὲν μπόρεσε νὰ προσδώση στὸν στερούμενον προϊστορίας ἑλληνικὸν σοσιαλισμὸ τὴν πολιτικὴ διάσταση, ἡ ὁποία θὰ τὸν ὑπῆγε ὡς συνιστῶσα στὸν εὐρωπαϊκὸν τέτοιον, πού ἀποτελεῖ τὴν μοναδικὴ μεταξὺ τῶν μηδενικῶν ἄλλων δυνατοτήτων (ἑξαιρουμένου τοῦ εὐρωκομμουνισμοῦ) τῆς σημερινῆς Εὐρώπης. Κάτι τέτοιο ἀποτελεῖ βέβαια ἕνα ἐξόχως περιπεπλεγμένο πρόβλημα, τόσο ἀπὸ τὴν πολιτικὴ δομὴ τοῦ κόσμου μας ὅσο καὶ ἀπὸ τὶς ἱστορικὲς διαμορφώσεις τῆς ἴδιας της Εὐρώπης, μὲ τὴν περίπτωση ὅμως τῆς «νοτίου» Ἑλλάδος ἐγγίζει περίπου τὴν ὑφή τῶν ἀλύτων προβλημάτων τοῦ ἀρχαίου Ἀρχιμήδους. Πάντως, τόσο οἱ σουηδοὶ σοσιαλιστὲς ὅσο καὶ ὁ κ. H. Frahm, εἶναι εἰς θέσιν νὰ γνωρίζουν ὅτι ἡ «ἀκροδεξιὰ» ἰδεολογία τοῦ Στράους — πολιτικῶς ἑρμηνευόμενη ἀπὸ τὴν μεταπολεμικὴ ἄνοδο τοῦ Μονάχου μετὰ τὴν καταστροφὴ τοῦ Βερολίνου - εἶναι πολὺ κοντύτερα στὸν δικό τους σοσιαλισμὸ ἀπ’ ὅτι ὁ σοσιαλισμὸς τοῦ κυβερνῶντος κόμματος μὲ τὸ...μονοτονικό. Διότι ἡ κοινωνικὴ σημασία ὡρισμένων πραγμάτων δὲν τοὺς εἶναι ἄγνωστη, παρ' ὅλον πού δὲν ἐφοίτησαν σὲ ἑλληνικὸ σχολεῖο... Τὰ κριτήρια αὐτὰ δὲν πρέπει νὰ χάνωνται πρὸ τῶν ὀφθαλμῶν, διότι ἀποτελοῦν τὰ οὐσιώδη γιὰ τὴν ἱστορικὴ ἔνταξη τοῦ ἑλληνικοῦ «σοσιαλισμοῦ». Καὶ θὰ ἦταν κρῖμα τὸ κυβερνῶν κόμμα νὰ μὴν ἐπιμείνη στὴν ἐξεύρεση ἱστορικῶν δυνατοτήτων γιὰ τὸ μέλλον τοῦ τόπου, καταποντιζόμενο στὴν δίνη τοῦ ἰδεολογικοῦ «πλουραλισμοῦ» τῶν γκαμηλοβητόρων καὶ τῶν «κλαδικῶν» τῶν φιλολόγων τῶν ἑλληνικῶν Γυμνασίων! Ὅτι μόνον ἡ «ἱστορικὴ κατεύθυνση» καὶ ὄχι κάποιο «πρόγραμμα» ἤ «κοσμοθεωρία» μπορεῖ νὰ δώση νόημα στὸν ἑλληνικὸν σοσιαλισμό, τεκμαίρεται ἀπὸ τὸ ἁπλοῦν γεγονός, ὅτι ἡ λέξη «σοσιαλισμὸς» σήμερα δὲν σημαίνει τίποτε, ἂν δὲν τὴν ἀναφέρη καὶ δὲν τὴν συσχετίση κανεὶς σὲ συγκεκριμένες συνθῆκες. Ὡς γενικὸ σύνθημα εἶναι κάτι «πέραν τοῦ καπιταλισμοῦ καὶ τοῦ κομμουνισμοῦ», ἕνας «τρίτος δρόμος», ὡς συγκεκριμένο περιεχόμενο ὅμως πρόκειται περὶ «ἀραβικοῦ», «ἀφρικάνικου», «ἰσλαμικοῦ», «κουβανικοῦ», πρώην «χιλιανοῦ», «κινέζικου», «βιρμανικοῦ», «γιουγκοσλάβικου» (πού μὲ κανέναν ἄλλον δὲν μοιάζει.λόγω τῆς ἱστορικῆς ἰδιαιτερότητας τῆς Γιουγκοσλαβίας), «αἰγυπτιακοῦ» (Νασερικοῦ) «σοσιαλισμοῦ» κλπ. Ἀκόμη καί μέσα στὶς ὑποδιαιρέσεις αὐτές, ἂν δὲν ἀναφερθῆ κανεὶς εἰδικὰ σὲ συγκεκριμένες χῶρες, μὲ τὶς ἰδιαίτερες συνθῆκες των ἡ κάθε μία, εἶναι ἀδύνατο νὰ προσεγγίση περίπου τὸ νόημα κάποιου αὐτῶν τῶν «σοσιαλισμῶν». Ὁ ἑλληνικὸς σοσιαλισμός, καὶ νὰ θέλη, πάλι δὲν μπορεῖ νὰ προσθέση κάποια ἐπὶ πλέον «ἀπόχρωση» στὶς ἤδη ὑπάρχουσες τοῦ «σοσιαλισμοῦ» (βλ. τὸ βιβλίο μας «Νεοελληνισμός καὶ ἱστορικές συσχετίσεις»), λόγῳ τῶν ἱστορικῶν δεδομένων τῆς Ἑλλάδος. Μένει λοιπὸν νὰ βρῆ κάποιαν «ἱστορικὴ κατεύθυνση» ἐντός τῆς εὐρωπαϊκῆς περιοχῆς, ἀπὸ τὴν ὁποίαν θὰ πορισθῆ τὸ νόημά του, ἀλλά  πού καθόλου εὔκολο δὲν εἶναι. «Ὄχι μόνον διότι παραμένει ἀσύμμετρος ὁ ρόλος τῆς Ἀριστερᾶς ἐντός της ὑπολοίπου Εὐρώπης, ἀλλά  ἐπειδὴ προϋποθέτει καὶ τόσον μέγεθος ἰδεολογικῆς προεργασίας, ὥστε νὰ εἶναι πλέον ἤ βέβαιον ὅτι αὐτή δὲν θὰ μποροῦσε νὰ προκύψη εἰμὴ μὲ μόνην τὴν πρόσβαση σὲ ἕνα ἄλλου εἴδους ὁλικήν ἱστορικὴ προβληματικὴ τοῦ συνόλου νεοελληνικοῦ χώρου. Στὴν συγκεκριμένη περίπτωσὴ μας, εἶναι κάτι τέτοιο σχεδὸν ταυτόσημο μὲ τὸ’ἴδιο τὸ σύνθημα τῆς Εἰρήνης, πού ἀναγκαστικὰ ἡ ὁποιαδήποτε ἔννοια σοσιαλισμοῦ «πέραν» τῶν ὑπαρχόντων συστημάτων εἶναι ὑποχρεωμένη ν' ἀναγράψη μεταξὺ τῶν πρώτων της προγραμματικῶν διακηρύξεων.