Αὐτάρκεια

Ἡ ὁπτική γωνία ὑπό τήν ὁποῖα κοιτᾶ κανείς τά πράγματα ἔχει νά κάνει μέ τήν ἀντίληψη τῆς λεπτομέρειας. Ὅταν μιλᾶμε γιά τήν ἀντίληψη τῆς λεπτομέρειας στήν οὐσία μιλᾶμε γιά τόν χαρακτῆρα τοῦ ἀτόμου. Ὁ χαρακτῆρας καί ἡ τύχη καθενός μας ἐπηρεάζονται ἀπό τήν δυνατότητά μας νά κατανοοῦμε καί νά ἀντιλαμβανόμαστε διαφορές. Πρόσωπα καί πράγματα διαφέρουν μεταξύ τους. Τά μάτια εἶναι τοποθετημένα στό σημεῖο τοῦ σώματος ὅπου πέφτουν φωτεινές ἀκτῖνες. Τό τί βλέπουν ὅμως τά μάτια δέν περιορίζεται μόνο στήν ἱκανότητα πρόσληψης τῶν φωτεινῶν ἀκτίνων. Ἕνα πρόσωπο, μιά εἰκόνα, ἕνα γεγονός, κάνουν ἐντύπωση σέ κάποιους, καί ἀφήνουν ἄλλους ἀδιάφορους. Ἐκεῖνοι πού δείχνουν ἐνδιαφέρον ἔχουν τήν εὐχέρεια νά διαχωρίζουν καί νά διακρίνουν μέ σαφήνεια τίς διαφορές μεταξύ μεμονωμένων πραγμάτων ἤ ἀτόμων. Ἐκεῖνοι πού ἀδιαφοροῦν συνήθως ὑποθέτουν ὅτι ὅλοι καί ὅλα εἶναι ἴδια καί κατηγοριοποιοῦν αὐτό πού δέν εἶναι καλό ὡς χειρότερο καί αὐτό πού δέν εἶναι μισητό ὡς καλύτερο.

Στή ζωή κάθε ἀνθρώπου ὑπάρχει κάποια στιγμή ὅπου κανείς φτάνει στήν πεποίθηση ὅτι ἀκόμα καί ἄν ὁ κόσμος ἦταν γεμᾶτος εὐγένια καί καλωσύνη, δέν θά τοῦ εἶχε παραχωρηθεῖ τίποτα ἐάν ὁ ἴδιος δέν κόπιαζε νά καλλιεργήσει τό ταλέντο του. Αὐτό πού κανείς πραγματικά κατέχει, ἡ ἰδιοκτησία του, εἶναι ὅ,τι δέν μπορεῖ νά τοῦ ἀφαιρεθεῖ, αὐτό πού τόν καθιστᾶ αὐτάρκη. Ἡ δύναμη πού κατοικεῖ μέσα στόν καθένα μας εἶναι ἕνα συστατικό τῆς φύσης μας πού μόνο οἱ ἴδιοι μποροῦμε νά γνωρίσουμε τήν ἰσχύ της, ἀλλά αὐτή δέν θά τήν μάθουμε μέχρις ὅτου προσπαθήσουμε καί ἡ γνωριμία μέ αὐτή τή δύναμη εἶναι ἀπελευθερωτική.

Ὑπάρχουν δύο πράγματα πού οἱ δάσκαλοι μποροῦν νά κάνουν γιά τούς μαθητές τους. Τό ἕνα εἶναι νά παρέχουν χρήσιμες πληροφορίες πού ἐμπλουτίζουν τή γνώση, καί τό ἄλλο νά περιγράφουν διανοητικά πρότυπα ὑποδεικνύοντας τά ἐπιτεύγματα γιά τά ὁποῖα θά μποροῦσε κανείς νά νοιώσει ἱκανοποίηση καί ἴσως ὑπερηφάνεια. Τήν μεγαλύτερη ἐπιρροή στήν διαμόρφωση τοῦ χαρακτῆρα τοῦ μαθητῆ ὅμως ἔχει ἡ συνεισφορά τοῦ δάσκαλου στήν δεύτερη πτυχή τῆς διδασκαλίας. Ὁ δάσκαλος πού περιγράφει τά πρότυπα γιά τά ὁποῖα θά μποροῦσε κανείς νά ὑπερηφανεύεται πώς διατηρεῖ συνεισφέρει στήν διαμόρφωση τῆς ἀνάγλυφης μνήμης στόν ἐγκέφαλο ἡ ὀποῖα θά μορφοποιήσει τήν ἀρμονία καί συνεπῶς τήν προσωπικότητα τοῦ μαθητῆ.

Ὁ ρόλος τῆς διδασκαλίας δέν εἶναι ἡ ἐπισήμανση τοῦ τί εἶναι σημαντικό καί τί ὄχι, οὔτε ἡ ὑπόδειξη τῆς μόνης ἀντικειμενικῆς καί ἀπόλυτης ἀλήθειας. Ἡ πιό σημαντική προσφορά τοῦ δάσκαλου πρός τούς μαθητές εἶναι νά τούς βοηθήσει νά ἀναπτύξουν ἀνεξάρτητο μηχανισμό σκέψης, νά δημιουργήσουν αὐτάρκεις μεθόδους σκέψης, καθώς δέν εἶναι ἡ πρόσοψη τοῦ ρολογιοῦ ἀλλά τά γρανάζια του πού κάνουν τή διαφορά.

Ψάχνοντας τά γυαλιά της ἡ Χριστίνα σταμάτησε τήν ὁμιλία της. Πῆγα εἶπε, πολύ πιό πέρα ἀπό κάθε ἀνάλυση γιά τήν ὁποῖα εἶμαι ἱκανή. Κι ἔτσι ἀντί νά πεῖ τήν "ἐπόμενη διαφάνεια παρακαλῶ" ὑποκλίθηκε εὐγενικά...