ΟΤΑΝ ΜΑΘΕΥΤΗΚΕ Η ΑΙΜΑΤΟΧΥΣΙΑ
ΠΟΥ ΕΚΑΝΑΝ ΟΙ ΤΟΡΗΔΕΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
(Auf die Nachricht von den Toryblutbadern in Griechenland)
Ἐκεῖ πού ἡ βρωμιά εἶναι πιό μεγάλη
ἐκεῖ ἀκοῦς τά πιό μεγάλα λόγια.
Μ’ ἄν πρέπει τήν μύτη σου νά φράξεις,
πῶς θά φράξεις τήν ἴδια ὥρα καί τ’ αὐτιά σου
Ἡ σύγκρουση μέ τό ΕΑΜ, ἡ ὁποία κορυφώθηκε τόν Δεκέμβρη τοῦ 1944, ἀποτελοῦσε διακαῆ πόθο τοῦ Τσώρτσιλ ἀπό τό καλοκαίρι τοῦ 1943. Θέλοντας νά διασφαλίσει τήν θέση τῆς μεταπολεμικῆς Ἑλλάδας στήν βρετανική σφαίρα ἐπιρροῆς, διαβλέπει πώς τό ἰσχυρό ἀντιστασιακό κίνημα πού ἐκφράζει τό ΕΑΜ θά εἶναι σημαντικό ἐμπόδιο. Πρέπει νά τό ἐξουδετερώσει. Γιά νά πετύχει τόν στόχο του, πού εἶναι ἡ ἐπιστροφή τοῦ Γεωργίου τοῦ Β, σχεδιάζει τίς κινήσεις του, τόσο στό ἐξωτερικό ὅσο καί στό ἐσωτερικό τῆς Ἑλλάδας.
Στό διπλωματικό πεδίο ὁ Τσώρτσιλ προσπαθεῖ νά ἐξασφαλίσει τήν ἀνοχή τῶν ΗΠΑ καί ΕΣΣΔ. Ἀρχίζει νά ρίχνει τήν ἰδέα τῶν ζωνῶν ἐπιρροῆς πρός τόν Στάλιν. Οἱ Ἀμερικάνοι ἐκφράζουν τήν δυσφορία τους ἀλλά στήν ἀγγλοαμερικάνικη συνάντηση τοῦ Κεμπέκ τόν Σεπτέμβριο τοῦ 1944, ὁ Ροῦζβελτ δίνει στόν Τσώρτσιλ τήν συγκατάθεσή του, ἐν ἀγνοίᾳ τοῦ Στέητ Ντηπάρτμεντ.Ἡ προέλαση τῶν Σοβιετικῶν στό ἀνατολικό μέτωπο, ἡ νέα κατάσταση πού διαμορφώνεται, στέλνει τόν Τσώρτσιλ τόν Ὀκτώβριο τοῦ 1944 στήν Μόσχα, γιά νά ἐξασφαλίσει τήν ἀνοχή τοῦ Στάλιν στήν σχεδιαζόμενη βρετανική ἐπέμβαση στήν Ἑλλάδα.
Τό ἔντονο ἀγγλικό ἐνδιαφέρον γιά τήν Ἑλλάδα φαίνεται καί στήν πίεση πού ἀσκοῦσε ὁ Τσώρτσιλ γιά τό ἄνοιγμα τοῦ δευτέρου μετώπου κατά τοῦ Χίτλερ στά Βαλκάνια, κάτι στό ὁποῖο διαφωνοῦσε καί ὁ Ροῦζβελτ καί ὁ Στάλιν. Τελικά τό δεύτερο μέτωπο ἀνοίχτηκε πολύ ἀργότερα στήν Νορμανδία.
Μέ τήν ἐπιχείρηση ΜΑΝΝΑ, ἐν ἀγνοίᾳ τῆς ἐπίσημης ἑλληνικῆς κυβέρνησης, ἔχει ὁλοκληρωθεῖ ἡ ἀπόβαση στήν Ἑλλάδα περίπου 5000 στρατιωτῶν. Σέ προηγούμενη ἀνάρτηση ( http://katotokerdos.blogspot.com/2009/10/3.html ) εἴδαμε πώς οἱ Γερμανοί οὐσιαστικά ἀποχώρησαν ἀπό τήν Ἑλλάδα ἀνενόχλητοι, κυρίως χάρη στήν συμφωνία τῆς Λισαβώνας μεταξύ τῶν ἐμπολέμων Ἀγγλίας – Γερμανίας. Ὁ Τσώρτσιλ ἤθελε νά πετύχει τήν ἀνεμπόδιστη εἴσοδο τῶν Βρετανῶν στήν Ἀθήνα πρίν ἀπό τόν ΕΛΑΣ.
Στό ἐσωτερικό ἡ Ἀγγλία συμβάλλει στήν διχόνοια μεταξύ τῶν ἀνταρτῶν τοῦ ΕΛΑΣ καί τοῦ ΕΔΕΣ. Μετά τήν ἵδρυση τῆς ΠΕΕΑ, ὁ Τσώρτσιλ, φοβούμενος τήν πολιτική παρουσία της, ἐκμεταλλεύεται τά περιθωριοποιημένα ἀστικά κόμματα, στά ὁποῖα ὁ λαός, κατά τήν διάρκεια τῆς Κατοχῆς καί κυρίως μετά τήν ἵδρυση τῆς ΠΕΕΑ, ἔχει γυρίσει τήν πλάτη. Ἡ πολιτική τους παρουσία μετά τόν πόλεμο εἶναι ἀμφίβολη. Ἡ σύμπηξη ἑνός ἀντιεαμικοῦ μετώπου δέν εἶναι δύσκολη δουλειά γιά τούς Ἄγγλους, λαμβανομένης ὑπ’ ὄψιν τῆς πολιτικῆς ἀπειρίας καί ἀδυναμίας τῆς ἐαμικῆς ἡγεσίας. Σέ αὐτό βοήθησε καί τό κίνημα τῆς Μέσης Ἀνατολῆς, πού τό ἐκμεταλλεύτηκαν οἱ Ἄγγλοι γιά νά ἐκκαθαρίσουν τό ἑλληνικό στράτευμα ἀπό ἀντιβασιλικούς καί δημοκράτες ἀξιωματικούς καί τήν παράλληλη ἵδρυση τοῦ ΙΔΕΑ. Οἱ συμφωνίες τοῦ Λιβάνου καί τῆς Καζέρτας πού ἀκολούθησαν, οὐσιαστικά ἀδρανοποιοῦν τό ΕΑΜ καί τόν ΕΛΑΣ, μειώνουν τήν δυνατότητα ἑλιγμῶν στό πολιτικό καί στό στρατιωτικό πεδίο, παρά τήν τεράστια λαϊκή στήριξη πού διαθέτουν. Παράλληλα φέρνουν στό προσκήνιο τῆς πολιτικῆς τόν Γεώργιο Παπανδρέου.
Μετά τήν ἀπελευθέρωση, στίς 12 Ὀκτωβρίου 1944, καί τήν ὁμιλία τοῦ πρωθυπουργοῦ στίς 18 Ὀκτωβρίου ὁ λαός ἀναμένει τήν προσαγωγή σέ δίκη τῶν προδοτῶν καί τῶν δωσιλόγων τῆς κατοχῆς. Τό ζήτημα ὅμως πού θά κυριαρχήσει καί θά γίνει ἡ ἀφορμή πού ψάχνει ὁ Τσώρτσιλ γιά τήν σύγκρουση, εἶναι τό «στρατιωτικό». Ὁ ἀφοπλισμός τῶν ἀντιστασιακῶν ὁμάδων καί ὁ σχηματισμός ἐθνικοῦ στρατοῦ.
Ἀποβιβάζεται στήν Ἀθήνα ἡ Ὀρεινή Ταξιαρχία. Μετά τό κίνημα τῆς Μέσης Ἀνατολῆς ἔχειὑποστεῖ ξεκαθάρισμα ἀπό δημοκρατικούς ἀξιωματικούς,οἱ ὁποῖοι εἶναι
κλεισμένοι στά στρατόπεδα τῆς Λιβύης. Ἡ ἀφιξή της κλονίζει τήν ἐμπιστοσύνη τοῦ Ε.Α.Μ στίς κυβερνητικές προθέσεις καί ἐξαγγελίες.
Σίς 13 Νοεμβρίου ὁ ἀρχιστράτηγος Ὀθωναῖος ζητάει ἀπό τόν πρωθυπουργό, παρουσία τοῦ Σκόμπυ, τόν πλήρη ἔλεγχο καί δικαιοδοσία ἐπί τῶν ἑλληνικῶν δυνάμεων καί τόν περιορισμό τοῦ Σκόμπυ στήν διοίκηση τῶν βρεττανικῶν μονάδων. Παράλληλα ζητᾶ νά ἀντικατασταθεῖ, ἄν ὁ πρωθυπουργός δέν συμφωνεῖ. Ὁ Παπανδρέου, οὐσιαστικά τόν ὠθεῖ σέ παραίτηση, λέγοντάς του πώς ἐπειδή μέχρι τίς 10 Δεκεμβρίου, πού ἔχει καθορισθεῖ ἡ διάλυση καί ὁ ἀφοπλισμός τῶν ἀντιστασιακῶν μονάδων, «… θά λάβουν χώραν ἐνέργειαι καθαρῶς πολιτικῆς φύσεως, θά παρακαλέσωμεν τόν στρατηγόν νά ἀναμείνη τήν ἡμερομηνία αὐτήν…».
Στίς 17 Νοεμβρίου γίνεται σύσκεψη τῶν καπετάνιων τοῦ ΕΛΑΣ στήν Λαμία. Ὁ Ἄρης, ὁ ὁποῖος ἐδῶ καί καιρό ἔχει ἀντιρρήσεις γιά τίς συμφωνίες τοῦ Λιβάνου καί τῆς Καζέρτας, ἐκφράζει τήν ἀνησυχία του γιά ἐνδεχόμενη ἐπέμβαση τῶν Ἄγγλων. Διστάζει ὅμως νά κάνει συγκεκριμένη πρόταση. Ἡ διαφωνία τοῦ Μάρκου Βαφειάδη, ὁ ὁποῖος μέ τήν ἰδιότητα τοῦ μέλους τῆς Κ.Ε. τοῦ Κ.Κ.Ε. θεωρεῖ τήν σύσκεψη πράξη ἀπειθαρχίας πρός τό Π.Γ τοῦ κόμματος, ὁδηγεῖ στήν ματαίωση τῆς σύσκεψης.
Ἀνήμερα τῆς 26ης ἐπετείου ἀπό τήν ἵδρυση τοῦ Κ.Κ.Ε, στίς 19 Νοεμβρίου γίνονται μεγάλες συγκεντρώσεις στήν Ἀθήνα καί τόν Πειραιά. Ὁ Γιῶργος Σιάντος διατυπώνει μέ σαφήνεια τίς θέσεις τοῦ κόμματος γιά τό κυρίαρχο ζήτημα τῶν ἡμερῶν. Τό «στρατιωτικό».
«…Συμφωνήσαμε μέ τίς προγραμματικές δηλώσεις τοῦ κ.Παπανδρέου πάνω στό ζήτημα αὐτό. Εἴμαστε σύμφωνοι νά ἀποστρατευθοῦν ὅλα τά ἐθελοντικά σώματα, πού δημιουργήθηκαν στό
ἐσωτερικό καί στήν θέση τους νά μπεῖ ἕνας Ἐθνικός Στρατός, πού θά ἀποτελεῖται ἀπό κανονική στρατολογία, πλαισιωμένος ἀπό στελέχη ξεκαθαρισμένα ἀπό προδότες καί φασίστες. Αὐτή εἶναι πραγματικά μία εἰλικρινής λύση, πού ἀποτελεῖ ἐγγύηση γιά ὅλες τίς παρατάξεις καί πρό παντός ἐγγύηση γιά τήν ἐξυπηρέτηση τῶν συμφερόντων τοῦ ἔθνους.»
Τίς ἑπόμενες μέρες τοῦ Νοέμβρη κυριαρχοῦν οἱ διαπραγματεύσεις γιά τό «στρατιωτικό». Τό ΕΑΜ ἐπιμένει στήν τήρηση τῶν κυβερνητικῶν ἐξαγγελιῶν γιά τήν ἐκκαθάριση τῶν Σωμάτων Ἀσφαλείας καί τῶν ἀξιωματικῶν ἀπό τούς προδότες καί τούς φασίστες. Ζητᾶ τήν δίκη τῶν δωσιλόγων. Ἡ πολιτική τοῦ Παπανδρέου, πού προσπαθεῖ να ισορροπήσει μεταξύ του ΕΑΜ και των φιλομοναρχικῶν, αλλά οὐσιαστικά ὑπαγορεύεται ἀπό τόν Σκόμπυ καί τον πρεσβευτή Λῆπερ εἶναι ἀντιφατική καί αὐτό δημιουργεῖ ἔνταση. Στίς καταστάσεις τοῦ ὑπουργείου Στρατιωτικῶν πού κυκλοφοροῦν, ἀπουσιάζουν μόνιμοι ἀξιωματικοί του ΕΛΑΣ ἀλλά περιλαμβάνονται στελέχη τῶν Τ.Α. Στίς 27 Νοεμβρίου ὁ Παπανδρέου ἀλλοιώνει μία ἀρχική συμφωνία μέ τό ΕΑΜ, καί τό ΕΑΜ σέ ἀπάντηση ἀκυρώνει τήν συμφωνία. Ἡ κατάσταση ὀξύνεται.
Ἡ κρίση ἐντείνεται τήν 1η Δεκεμβρίου, ὅταν ὁ Σκόμπυ εἰδοποιεῖ τόν Παπανδρέου ὅτι ὁ Τσώρτσιλ δέν δέχεται νά διαλυθεῖ ἡ Ὀρεινή Ταξιαρχία. Ὁ Σκόμπυ ἐκδίδει αὐθαίρετα διαγγέλματα πρός τίς ἀντιστασιακές ὁμάδες νά διαλυθοῦν, χωρίς τήν προηγούμενη ἔγκριση τοῦ Ὑπουργικοῦ Συμβουλίου. Ὁ Παπανδρέου καλεῖ σέ σύσκεψη ὅλους τους ὑπουργούς ἐκτός ἀπό ἐκείνους πού ἀνῆκαν στό Ε.Α.Μ. Ἀποφασίζουν τόν μονομερῆ ἀφοπλισμό τῆς πολιτοφυλακῆς τοῦ Ε.Α.Μ. Οἱ ὑπουργοί τῆς Ἀριστερᾶς ἀρνοῦνται τό τελεσίγραφο καί παραιτοῦνται. Σέ θρασύτατο διάγγελμα τῆς ἴδιας ἡμέρας ὁ Σκόμπυ ἀπευθυνόμενος στόν ἑλληνικό λαό τοῦ λέει οὐσιαστικά πῶς θά πεινάσει καί θά πτωχεύσει ἄν δέν ὑπακούσει στά διαγγέλματά του: «…Εἶμαι ἀποφασισμένος νά ἐπιτύχω ἐφ’ ὅσον δύναμαι τήν ἐκτέλεσιν τῶν σκοπῶν, οἱ ὁποῖοι μοῦ ἀνετέθησαν ἀπό τήν Κυβέρνησίν μου…Στέκομαι σταθερά εἰς τό πλευρόν τῆς σημερινῆς συνταγματικῆε Κυβερνήσεως, μέχρις ὅτου τό Ἑλληνικόν Κράτος μπορεῖ νά ἀποκατασταθῆ, μέ νόμιμον ἔνοπλον δύναμιν εἰς τάς διαταγᾶς του καί νά μποροῦν νά γίνουν ἐλεύθεραι ἐκλογαί. Ἐάν ὅλοι μαζί δέν ἐπιτύχωμεν, τό νόμισμα δέν θά κρατηθῆ σταθερόν καί ὁ λαός δέν θά τραφῆ…Μένετε ἥσυχοι, ὅτι ἡ Μεγάλη Βρετανία, ἕνας νησιωτικός λαός, ἔχει βαθείαν ἀγάπην διά τήν παλαιάν μαςσύμμαχον Ἑλλάδα καί θά τήν ὑποστηρίξη…».
Ἡ παρέμβαση τοῦ Σκόμπυ χαρακτηρίζεται ἀπό τον Βρετανό Μακ Νήλ στο βιβλίο του «Το ἑλληνικό δίλημμα», παράνομη καί σκανδαλώδης.
Τά διαγγέλματα τοῦ Σκόμπυ καί ἡ μονομερής ἀπόφαση τοῦ Παπανδρέου βρίσκουν τό Ε.Α.Μ. μέ τήν πλάτη στόν τοῖχο, διότι τό παρουσιάζουν σάν εὑρισκόμενο ἐν ἀδίκῳ στήν περίπτωση πού ἀρνηθεῖ νά ὑπακούσει. Ταυτόχρονα σέ διάφορα σημεῖα τῆς Ἀθήνας ἔχουν λάβει θέσεις οἱ βρετανικές μονάδες, πλαισιωμένες ἀπό ἔνοπλα τμήματα ταγματασφαλιτῶν καί προβοκατόρων. Τό ἔναυσμα γιά τήν σύγκρουση θά δοθεῖ 2 ἡμέρες μετά.
Ἕνα δεῖγμα τῶν ἀγγλικῶν προθέσεων ἀποτελεῖ , 1 μήνα πρίν, τό τηλεγράφημα τοῦ Τσώρτσιλ πρός τόν Ἦντεν στίς 7 Νοεμβρίου, στό ὁποῖο ὁ κυνισμός ξεχειλίζει.
«…Λαμβανομένου ὑπ’ ὄψιν τοῦ τιμήματος τό ὁποῖον κατεβάλαμεν διά νά ἐπιτύχωμεν ἀπό τήν Ρωσίαν νά ἔχωμεν ἐλευθέρας χείρας εἰς τήν Ἑλλάδα, δέν θά ἔπρεπε νά διστάσωμεν νά χρησιμωποιήσωμεν βρεττανικά στρατεύματα διά νά ὑποστηρίξημεν τήν ἑλληνικήν βασιλικήν κυβέρνησιν τοῦ κ. Παπανδρέου.
Τοῦτο συνεπάγεται τήν βεβαίαν ἐπέμβασιν ὠρισμένων ἐκ τῶν βρεττανικῶν αὐτῶν στρατευμάτων, διά νά ἐμποδίσουν ἐνδεχομένας ταραχάς. Ὁ κ.Παπανδρέου δύναται ἀσφαλῶς νά ἀπαγορεύση τήν ἔκδοσιν ἐφημερίδων τοῦ Ε.Α.Μ. ἐάν πρόκειται νά προκαλέση ἀπεργίαν τυπογράφων. Ἡ ἑλληνική ταξιαρχία θά φθάση συντόμως ἐλπίζω καί δέν θά διστάση νά ἀνοίξη πῦρ, ἐάν ἐτοῦτο εἶναι ἀναγκαῖον. Διατί ἀποστέλλεται μόνο μία ταξιαρχία τῆς ἰνδικῆς μεραρχίας; Χρειαζόμεθα 8-10.000 ἄνδρας τοῦ πεζικοῦ ἐπί πλέον, διά νά κρατήσουν τήν τάξιν εἰς τήν πρωτεύουσαν καί τήν Θεσσαλονίκην ἐν ὀνόματι τῆς παρούσης κυβερνήσεως. Θά πρέπει νά μελετήσωμεν ἐν συνέχεια τό θέμα τῆς ἐπεκτάσεως τῆς ἑλληνικῆς ἐξουσίας. Εἶμαι ἀπολύτως πεπεισμένος ὅτι θά ἔχωμεν σύγκρουσιν μέ τό Ε.Α.Μ. καί ὅτι δέν πρέπει νά προσπαθήσωμεν νά τήν ἀποφύγωμεν, ὑπό τόν ὄρον νά ἐκλέξωμεν καλῶς τό ἔδαφος.»
Στό πραξικόπημα τῶν Σκόμπυ – Παπανδρέου τό Ε.Α.Μ. ἀπαντᾶ: α) καλεῖ τόν ἀθηναϊκό λαό σέ διαδήλωση διαμαρτυρίας τήν Κυριακή 3 Δεκεμβρίου. β) κηρύσσει γενική ἀπεργία γιά τήν Δευτέρα 4 Δεκεμβρίου γ) ἀνασυγκροτεῖ τήν Κεντρική Ἐπιτροπή τοῦ ΕΛΑΣ.
Τήν Κυριακή, 3 τοῦ μηνός, ἕνα ἄοπλο καί εἰρηνικό πλῆθος κατευθύνεται ἀπό κάθε ἄκρη τῆς Ἀθήνας και τοῦ Πειραιᾶ πρός τήν πλατεία Συντάγματος.Τά συνθήματα πού κυριαρχοῦν εἶναι γιά «ἐθνική ἑνότητα»
καί τιμωρία τῶν φασιστῶν και δωσιλόγων. Ξαφνικά ἀρχίζουν καί πέφτουν πυροβολισμοί ἀπό τίς στέγες τῶν κτιρίων τῆς Ἀστυνομίας καί τῶν Παλαιῶν Ἀνακτόρων. Ὁ ἀπολογισμός εἶναι 28 νεκροί καί 100 τραυματίες. Ἀργότερα τήν εὐθύνη γιά τήν ἐπίθεση ἀναλαμβάνει ὁ διευθυντής τῆς Ἀστυνομίας Ἀθηνῶν, Ἄγγελος Ἔβερτ. Στίς 12.12.1958, σέ συνέντευξή του στήν ἐφημερίδα Ἀκρόπολις, δηλώνει πώς εἶχε συναντηθεῖ μέ τόν Παπανδρέου καί «βάσει τῶν ὑπευθύνων διαταγῶν τάς ὁποίας εἶχε, διέταξε ὑπευθύνως τήν βιαίαν διάλυσιν τῶν διαδηλωτῶν».
Χαρακτηριστική εἶναι καί ἡ μαρτυρία τοῦ στρατηγοῦ Θρασύβουλου Τσακαλώτου, διοικητοῦ τῆς Ὀρεινῆς Ταξιαρχίας περί συμμετοχῆς ταγματασφαλιτῶν στά γεγονότα τῶν ἡμερῶν (Θρ. Τσακαλώτου: "40 χρόνια στρατιώτης της Ελλάδος", ΑΘΗΝΑΙ 1960, τόμος Α`, σελ. 576). Ὅσο γιά τούς Ἄγγλους πού κινοῦσαν τά νήματα, ὁ ἀνταποκριτής τῶν Times τοῦ Λονδίνου γράφει: " Η παρουσία τῶν βρετανικῶν στρατευμάτων εἶχε σά μόνο ἀποτέλεσμα νά καταστήσει τήν Μεγάλη Βρετανία συμμέτοχη σέ μιά πράξη πού ὅλος ὁ κόσμος στιγματίζει σά φασιστική."
Τήν ἑπομένη, 4 Δεκεμβρίου, ἑκατοντάδες χιλιάδες κόσμου συγκεντρώνονται γιά νά τιμήσουν τούς νεκρούς. Ἐπιστρέφοντας ἀπό τό νεκροταφεῖο δέχονται δολοφονικά πυρά στήν ὁδό Σταδίου. Στό ξενοδοχεῖο Μητρόπολις εἶναι ὀχυρωμένοι ταγματασφαλίτες καί δωσίλογοι. Τό ἴδιο συμβαίνει στήν ὁδό Πατησίων, στό Δ Ἀστυνομικό Τμῆμα καί τήν Γενική Ἀσφάλεια.
Νά σημειωθεῖ πώς ἡ συμμετοχή στίς συγκρούσεις τοῦ Δεκεμβρίου τῶν ταγματασφαλιτῶν καί τῶν δωσιλόγων, πού πρόδιδαν, λήστευαν και έσφαζαν τον ελληνικό λαό στην διάρκεια της κατοχής, ἔχει προταθεῖ ἀπό τούς Ἄγγλους, ὅπως ἀναφέρει στό βιβλίο του ὁ στρατηγός Λ.Σπαής, ἀναπληρωτής ὑπουργός Στρατιωτικῶν στήν κυβέρνηση Παπανδρέου.«… 'Aποφασίσαμε νά χρησιμοποιηθοῦν κατά τοῦ ΕΑΜ τά Τάγματα Ἀσφαλείας. Η εἰσήγηση ἦταν τῶν Ἄγγλων καί ἡ ἀπόφαση δική μου. Δέν θέλω νά δικαιολογήσω τήν πράξη, αλλά δεν γινόταν ἀλλιώς, ἡ στρατιωτική μας δύναμη ἦταν ἀνύπαρκτη. Συνολικά ὑπῆρχαν 27000 ἄνδρες τῶν Ταγμάτων Ἀσφαλείας. Χρησιμοποιήσαμε 12000, τούς λιγότερο ἐκτεθειμένους καί ὁπωσδήποτε κανένα ἀπό τά σημαίνοντα στελέχη. Τούς ντύσαμε καί τούς ἐξοπλίσαμε ἀφοῦ τούς πήραμε ἀπό τά στρατόπεδα συγεντρώσεως… Δέν εἶναι ἀλήθεια ὅτι δέν χρησιμοποιήθηκαν Τάγματα Ἀσφαλείας στά Δεκεμβριανά…Χρησιμοποιήθηκαν οἱ μισοί περίπου ἀπό ὅσους εἶχαν συλληφθεῖ καί αὐτή εἶναι ἡ ἀλήθεια πού ἀποκαλύπτω σήμερα.»
Ὁ ΕΛΑΣ Ἀθήνας ἀποφασίζει νά δράσει, καί τό ἴδιο ἀπόγευμα ἡ σύγκρουση ξεκινᾶ. Ξεκαθαρίζει ἀπό τούς χίτες τήν περιοχή τοῦ Θησείου καί ἐξορμᾶ κατά τῶν ἀστυνομικῶν τμημάτων τῆς βόρειας Ἀθήνας. Ἀποφεύγει ὅμως νά ἔρθει σέ σύγκρουση μέ τίς βρετανικές δυνάμεις. Ἡ κυβέρνηση κηρύσσει τόν στρατιωτικό νόμο.
Τό ἴδιο βράδυ, ὑπό τό βάρος τῶν ἐξελίξεων, παραιτεῖται ὁ Παπανδρέου. Τήν ἄλλη ἡμέρα ὁ Λῆπερ διερευνᾶ τήν πιθανότητα σχηματισμοῦ κυβέρνησης ἀπό τόν Θ.Σοφούλη, κάτι πού θά εἶχε τήν ὑποστήριξη τοῦ ΕΑΜ καί θά ἀπομάκρυνε τήν αἱματοχυσία. Ὅμως ὁ Τσώρτσιλ τηλεγραφεῖ στόν Λῆπερ ὅτι θά «…ἔπρεπε νά ἐπιβάλει στόν Παπανδρέου νά παραμείνει στήν θέση του…. Ἄν παραιτεῖται θά πρέπει νά κλειδωθεῖ σέ ἕνα δωμάτιο μέχρι νά ξανάρθει στά λογικά του.» Ὁ Τσώρτσιλ δέν θέλει νά ἀφήσει τήν εὐκαιρία νά ὁδηγήσει τά πράγματα στήν ἔνοπλη σύγκρουση.
Στίς 5 Δεκεμβρίου ὁ στρατηγός Ντέ Γκώλ, ἔχοντας ὑπογράψει 10ετές σύμφωνο φιλίας μέ τόν Στάλιν ἐκδηλώνει τήν πρόθεση νά ἐπισκεφτεῖ ἰνκόγκνιτο τήν Ἑλλάδα. Δυατυχῶς ἡ ἀπάντηση τῆς ἑλληνικῆς κυβέρνησης εἶναι ἀρνητική, ἐπικαλούμενη λόγους ἀσφαλείας τοῦ στρατηγοῦ.
Στίς 6 τοῦ μηνός τά βρετανικά στρατεύματα μπαίνουν στήν μάχη κατά τοῦ ΕΛΑΣ, τήν ὁποία τόσο ἐπιθυμοῦσε καί ἐπεδίωξε ὁ Τσώρτσιλ. Τό περίεργο εἶναι πώς οἱ πλέον ἔμπειροι στρατιωτικοί του ΕΛΑΣ, ὁ Ἄρης Βελουχιώτης καί ὁ Στέφανος Σαράφης βρίσκονται μακριά ἀπό τά πεδία τῆς μάχης. Ἔχουν σταλεῖ στήν Ἤπειρο νά κυνηγήσουν τόν Ζέρβα. Φαίνεται πώς ἡ ἡγεσία τοῦ ΕΑΜ καί τοῦ ΚΚΕ ἔτρεφε ἀκόμα αὐταπάτες γιά τήν ἀνάμιξη τῶν Ἄγγλων καί τήν σιωπηρή «οὐδετερότητα» τῶν ΗΠΑ καί ΕΣΣΔ. Πῶς ἀλλιῶς μπορεῖ νά ἐξηγηθεῖ ἡ ἔκκληση πού ἀπευθύνει στούς πρεσβευτές τῶν τριῶν Μεγάλων. Ζητά τήν σύσταση διεθνοῦς ἐπιτροπῆς ἀπό τήν Βρετανία, τήν Γαλλία, τήν ΕΣΣΔ καί τίς ΗΠΑ, γιά νά διερευνήσει τίς αἰτίες τῆς σύγκρουσης.
Τίς πρῶτες ἡμέρες τῶν συγκρούσεων ὁ ΕΛΑΣ κυριαρχεῖ. Δέν ἀποφασίζει ὅμως τό τελικό χτύπημα, διασκορπίζοντας τίς ἐπιχειρήσεις του. Δεῖγμα πολιτικῆς ἀνεπάρκειας καί ἔλλειψης στρατηγικῆς. Στίς 8 καί 10 Δεκεμβρίου, ἀλλά καί τίς ἑπόμενες ἡμέρες τό ΕΑΜ ἔρχεται σέ ἐπαφή μέ τόν Σκόμπυ γιά συμβιβασμό. Δέχεται νά ἀποσυρθεῖ ὁ ΕΛΑΣ ἀπό τήν πρωτεύουσα ἀλλά ζητάει καί τήν ἀπόσυρση τῆς Ὀρεινῆς Ταξιαρχίας, τήν ἐκκαθάριση τῆς Χωροφυλακῆς ἀπό τούς ταγματασφαλίτες καί τόν περιορισμό τῶν βρετανικῶν δυνάμεων σέ ὅτι προέβλεπε ἡ συμφωνία τῆς Καζέρτας. Οἱ Κρίς Γούντχάουζ καί Μπάϊφορντ Τζόουνς χαρακτηρίζουν τίς προτάσεις τοῦ ΕΑΜ συμβιβαστικές ἀλλά ὁ Σκόμπυ, ὑπεροπτικά, ἀπαιτεῖ καθαρή συνθηκολόγηση, τήν ἐκκένωση τῆς Ἄθήνας καί τόν ἀφοπλισμό τοῦ ΕΛΑΣ. Τό παρακάτω τηλεγράφημα τοῦ Τσώρτσιλ παίζει τόν ρόλο του: «…Κατά τήν γνώμη μου, δέν πρέπει νά δεχτοῦμε τίποτα πού νά εἶναι λιγότερο ἱκανοποιητικό ἀπό τούς ὅρους πού εἴχαμε συμφωνήσει πρίν ἀπό τήν ἐξέγερση…Ὁ ἀντικειμενικός σκοπός εἶναι ξεκάθαρος: νά νικήσουμε τό ΕΑΜ. Τό σταμάτημα τῶν μαχῶν ὑποτάσσεται σ’ αὐτό τόν σκοπό.»
Αὐτό τό τηλεγράφημα δημιουργεῖ μία μορφή προβλήματος στόν Τσώρτσιλ. Ὁ Ροῦζβελτ τό πληροφορεῖται καί τοῦ προτείνει νά κινηθεῖ πρός διαπραγματεύσεις, διότι ἡ κοινή γνώμη τῆς χώρας του, τοῦ ἀπαγορεύει «νά ταχθεῖ ὁλοκληρωτικά στό πλευρό τοῦ Τσώρτσιλ μέσα στήν συγκυρία τῶν περιστάσεων πού ὑπάρχουν τώρα στήν Ἑλλάδα.»
Τά προβλήματα πού ἀντιμετωπίζουν οἱ ἀγγλικές δυνάμεις τούς ἀναγκάζουν νά στείλουν, ἀπό τίς 15 ὡς τίς 25 Δεκεμβρίου, πολεμοφόδια καί ἐπί πλέον στρατεύματα. Ὁ Τσώρτσιλ, κατά τήν σύγκρουση τοῦ Δεκεμβρίου, κάλεσε τήν Τουρκία νά στείλει στρατεύματα κατοχῆς στήν Ἑλλάδα γιά νά χρησιμοποιηθοῦν ὡς ἀστυνομικές δυνάμεις. Τά σχετικά ντοκουμέντα βρίσκονται στό βιβλίο τοῦ Βάσου Μαθιόπουλου, « Ο ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ ΤΟΥ 1944, Σουηδικά, Ἑλβετικά καί Συμμαχικά ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΑ ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΑ». Ἡ ἔκβαση τοῦ πολέμου εἶχε ἀρχίσει νά προδιαγράφεται καί ἤθελε νά ἐκμεταλλευθῆ τήν ὄψιμη δραστηριοποίηση τῆς Ἄγκυρας. Πιθανόν οἱ ὑπερβολικοί ὄροι τῆς τελευταίας, σέ συνδυασμό μέ σοβιετικές ἤ ἄλλες ἀντιδράσεις νά μετέβαλλαν τήν γνώμη τοῦ Τσώρτσιλ.
Οἱ δυσκολίες τῶν Ἄγγλων στό πεδίο τῆς μάχης, ὅπως καί ἡ ἔντονη κριτική στήν χώρα του καί τό βρετανικό κοινοβούλιο, φέρνουν στίς 24 Δεκεμβρίου τόν Τσώρτσιλ στήν Ἀθήνα. Τήν ἄλλη μέρα συναντιέται μέ τόν Δαμασκηνό. Στήν σύσκεψη πού ἀκολουθεῖ συμμετέχουν οἱ πρεσβευτές
τῶν ΗΠΑ καί τῆς Γαλλίας ὅπως καί ὁ ἀρχηγός τῆς σοβιετικῆς στρατιωτικῆς ἀποστολῆς Γκριγκόρι Ποπώφ. Ἀπό ἑλληνικῆς πλευρᾶς πολιτικοί ἀπό διάφορα κόμματα καί ἀντιπροσωπία τοῦ ΕΑΜ.
Μετά ἀπό τήν ὁμιλία τοῦ Τσώρτσιλ ὅπου παρουσία τοῦ Ποπώφ δηλώνει: «…οἱ Βρετανοί ἔχουν ἔρθει στήν Ἑλλάδα μέ τήν συγκατάθεση τοῦ προέδρου Ροῦζβελτ καί τοῦ στρατάρχη Στάλιν», οἱ Βρετανοί καί οἱ ὑπόλοιποι ξένοι ἀποσύρονται. Οἱ Ἕλληνες συζητοῦν μεταξύ τους καί κατ’ ἀρχάς συμφωνοῦν στήν λύση τῆς Ἀντιβασιλείας. Τήν λύση τοῦ Δαμασκηνοῦ, αὐτοῦ πού ἀποκαλοῦσε «ἀναθεματισμένο παπά, ἀπομεινάρι τοῦ Μεσαίωνα» ἔχει προηγουμένως ἀποδεχθεῖ ὁ Τσώρτσιλ, ἐγκαταλείποντας τήν μέχρι τότε πεισματική του θέση ὑπέρ τοῦ Γεωργίου τοῦ Β.
Ἡ ἑπόμενη ἡμέρα ὅμως ἐξελίσσεται σέ πολιτικό ναυάγιο τῶν ἡγεσιῶν τοῦ ΕΑΜ καί τοῦ ΚΚΕ. Ἐκτιμοῦν λαθεμένα πώς ἡ ἀποδοχή ἀπό τόν Τσώρτσιλ τῆς Ἀντιβασιλείας εἶναι δεῖγμα ἀδυναμίας καί προβάλλουν τίς μέγιστες τῶν ἀπαιτήσεων. Μέχρι πρίν λίγες ἡμέρες ἦταν στό χέρι τους νά ἐπιβάλλουν στρατιωτική λύση ἀλλά δέν τό ἔπραξαν. Καί στήν διάσκεψη στόχευαν νά κερδίσουν ὅτι δέν κέρδισαν στήν μάχη κάτω ἀπό πολύ εὐνοϊκότερες συνθῆκες. Μία πληροφορία πῶς ἡ Διάσκεψη τῶν 3 Μεγάλων θά γίνει μέχρι τό τέλος τοῦ χρόνου, τούς κάνει νά πιστεύουν πώς μποροῦν νά κρατήσουν μέχρι τότε τούς Ἄγγλους. Οἱ ἀπαιτήσεις τους ὅμως ἀπορρίπτονται ἀμέσως ἀπό τούς ὑπόλοιπους Ἕλληνες πολιτικούς, καί ὁ Τσώρτσιλ ἁρπάζει τήν εὐκαιρία ἀνακοινώνοντας πώς οἱ προσπάθειές του γιά διαπραγματεύσεις τορπιλίστικαν ἀπό τήν ἀδιαλλαξία τοῦ ΕΑΜ.
Ἡ στάση τῆς ἡγεσίας τοῦ ΕΑΜ καί τοῦ ΚΚΕ στήν διάσκεψη τῆς 26ης Δεκεμβρίου καί κατά τήν διάρκεια ὅλου του μήνα εἶναι συνέχεια τῆς ἀποτυχημένης πολιτικῆς παρουσίας του στόν Λίβανο καί τήν Καζέρτα. Ἐκεῖ πού ἄφησε νά δεθεῖ χειροπόδαρα ἕνα ὁλόκληρο ἐθνικό καί λαϊκό ἀντιστασιακό κίνημα. Προσπαθοῦσε νά κρατήσει τά ὄπλα χωρίς νά πιστεύει στήν σύγκρουση μέ τούς Ἄγγλους. Ἀφέθηκε νά χτυπηθεῖ καί συντρίφτηκε. Ἄν πίστευε στήν σύγκρουση – τήν ὥρα πού ὁ Τσώρτσιλ δήλωνε ἀπερίφραστα πώς ἀντικειμενικός του στόχος ἦταν ἡ συντριβή τοῦ ΕΑΜ- θά εἶχε φτάσει στή νίκη ὡς τίς 20 Δεκεμβρίου. Τότε πού ἡ συντριπτική πλειοψηφία τοῦ λαοῦ ἦταν στό πλευρό του.
Τό σύνθημα γιά ἑνότητα «ἀπό τόν βασιλιά μέχρι τόν Ζεῦγο» πού ἀγκάλιασε καί ἕνωσε τόν λαό ἀπό ὅλο τό πολιτικό φάσμα, στό πεδίο τῆς πολιτικῆς πράξης ἐγκλώβισε τό ΕΑΜ, ἀφοῦ προσπαθοῦσε νά συνδιαλλαγεῖ μέ πρόσωπα δηλωμένης ἀντικομμουνιστικῆς θέσης πού ἀμφισβητοῦσαν τήν ἀντιστασιακή του δράση. Χαρακτηριστικό εἶναι τό περιστατικό στήν παραπάνω διάσκεψη, ὅπου ὁ Πλαστήρας κατηγορεῖ τό ΕΑΜ καί τόν ΕΛΑΣ ὅτι μέ τήν ἀσήμαντη δράση τούς κατά τήν κατοχή γίνανε αἰτία καταστροφῶν γιά τήν χώρα. Ποιός ὁ Πλαστήρας πού παραθέριζε στήν Νίκαια, πού βρισκόταν μέ τίς φροντίδες τῶν Ἄγγλων στήν «Μεγάλη Βρετανία» καί λίγο καιρό πρίν ἔχει στείλει γράμμα πίστης καί ὑπακοῆς στόν Γεώργιο τόν Β. Μέ ὅλους αὐτούς πού ἐπεδίωκαν νά ἐπανέλθουν στό πολιτικό προσκήνιο μέ τήν βοήθεια τῶν Ἄγγλων συζητοῦσε τό ΕΑΜ. Τίποτα δέν εἶχε διδαχθεῖ ἡ Ἀριστερά ἀπό τήν ἐμπειρία τοῦ 1935-36, ὅταν ἡ ἀντιμοναρχική συμμαχία διαλύθηκε ἀπό τούς Φιλελεύθερους, πού συμβιβάστηκαν μέ τόν βασιλιά καί ἄνοιξαν τόν δρόμο στόν Μεταξά.
Μετά τήν διάλυση τῆς διάσκεψης οἱ ἐνισχυμένες ἀγγλικές δυνάμεις χρησιμοποιώντας ὅλμους, πυροβολικό, τάνκς καί ἀεροπλάνα χτυποῦν μέ σφοδρότητα τίς θέσεις τοῦ ΕΛΑΣ, ὅπως καί ἀμάχους στίς ἐλεύθερες συνοικίες. Οι δυνάμεις του ΕΛΑΣ που αποτελούνται κυρίως από εφέδρους 17 και 18 χρόνων αφού οι εμπειροπόλεμες μονάδες βρίσκονται στην Ἤπειρο, χωρίς ενισχύσεις, παρουσιάζουν σημάδια κόπωσης και υποχωροῦν. Ὁ Γεώργιος Παπανδρέου εἶναι πλέον ἄχρηστος στούς Ἄγγλους καί ἀντικαθίσταται ἀπό τόν Νικόλαο Πλαστήρα τοῦ οποίου ἡ κυβέρνηση θα σχηματισθεῖ στις 3 Ιανουαρίου. 3 μῆνες αργότερα και ο Πλαστήρας θα εχει την ἴδια τύχη. Στίς 11 Ἰανουαρίου ὑπογράφεται ἀνακωχή μεταξύ ΕΛΑΣ καί ἀγγλικῶν δυνάμεων.
Ὁ Βάσος Μαθιόπουλος, στό προαναφερθέν βιβλίο του, διατυπώνει τήν ἄποψη πῶς ὁ Γεώργιος Παπανδρέου προσπαθοῦσε νά ἰσορροπήσει μεταξύ τῶν Ἐγγλέζων καί τοῦ ΕΑΜ. Ὁ ἴδιος ὅμως ὁ Γεώργιος Παπανδρέου μέ ἄρθρο του στήν Καθημερινή της 2 Δεκεμβρίου 1948, μεταξύ ἄλλων λέει: «…Τό συμπέρασμα εἶναι ὅτι ὁ Δεκέμβριος ἠμπορεῖ νά θεωρηθεῖ δῶρον τοῦ Ὑψίστου. Ἀλλά διά νά ὑπάρξη ὁ Δεκέμβριος ἔπρεπε προηγουμένως νά εἴχομεν ἔλθει εἰς τήν Ἑλλάδα. Καί τοῦτο ἦτο δυνατόν μέ τήν συμμετοχήν τοῦ ΚΚΕ εἰς τήν κυβέρνησιν, δηλαδή μέ τόν Λίβανον. Καί διά νά εὑρεθοῦν οἱ Βρετανοί ἐδῶ, οἱ ὁποῖοι ἤσαν ἀπαραίτητοι διά τήν νίκην, ἔπρεπε προηγουμένως νά εἶχεν ὑπογραφεῖ τό Σύμφωνόν της Καζέρτας. Καί διά νά ἐπιτευχθῆ τότε ἡ ἐκκαθάρισις τῆς καταστάσεως, ἔπρεπε προηγουμένως νά ἐπιμείνω στήν ἄμεσον ἀποστράτευσιν τοῦ ΕΛΑΣ καί νά θέσω τό ΚΚΕ ἐνώπιόν του διλήμματος ἤ νά ἀποδεχθῆ εἰρηνικώς τόν ἀφοπλισμόν ἤ νά ἐπιχειρήση τήν στάσιν , ὑπό συνθήκας ὅμως πλέον αἵ ὁποῖαι ὁδηγοῦν εἷς τήν συντριβήν του…» Γιά τήν συνεργασία μέ τούς ταγματασφαλίτες ποῦ ὁμολόγησε ἀργότερα ὁ Λ.Σπαής, δέν ἔβγαλε ἄχνα ὁ τότε πρωθυπουργός.
Τά Δεκεμβριανά, ἡ πρώτη φάση τῆς ἑλληνικῆς μεταπολεμικῆς τραγωδίας, θά ὁλοκληρωθοῦν τόν Φλεβάρη τοῦ 1945, μέ τήν ὑπογραφή τῆς Συμφωνίας τῆς Βάρκιζας. Θά ἀκολουθήσει ἡ δεύτερη φάση της, πού θά ὁδηγήσει στόν Ἐμφύλιο.
Ο ΓΕΡΟΣ ΤΗΣ ΝΤΑΟΥΝΙΝΓΚ ΣΤΡΗΤ
( Μπέρτολτ Μπρέχτ)
…Κρατῆστε τούς γιούς σας στό σπίτι, μανάδες τῆς Ἀθήνας.
Ἤ ἀνάψτε γι’ αὐτούς λαμπάδες ἀπόψε τή νύχτα
Ὁ γέρος τῆς Ντάουνινγκ Στρήτ φέρνει πίσω τόν βασιλιά σας…
Πηγές: α)« Ο ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ ΤΟΥ 1944, Σουηδικά, Ἑλβετικά καί Συμμαχικά ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΑ ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΑ». τοῦ Βάσου Μαθιόπουλου
β) Ἐμφύλιος καί Αἰγιάλεια 1945-1949, τοῦ Θοδωρῆ Χλιάπα
γ) Ἡ Ἑλληνική Ἀντίσταση 1940-1944, τοῦ Ἀνδρέα Κέδρου
ΠΟΥ ΕΚΑΝΑΝ ΟΙ ΤΟΡΗΔΕΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
(Auf die Nachricht von den Toryblutbadern in Griechenland)
Ἐκεῖ πού ἡ βρωμιά εἶναι πιό μεγάλη
ἐκεῖ ἀκοῦς τά πιό μεγάλα λόγια.
Μ’ ἄν πρέπει τήν μύτη σου νά φράξεις,
πῶς θά φράξεις τήν ἴδια ὥρα καί τ’ αὐτιά σου
 |
Ἄν δέν εἶχαν βραχνιάσει τά κανόνια,
θά λέγανε: ρίχνουμε γιά νά τηρήσουμε τήν τάξη.
Ἄν ὁ χασάπης πρόφταινε ν’ ἀνασάνει,
θά’ λέγε: κέρδος κανένα ἐγώ δέν ἔχω.
Σάν οἱ συμπατριῶτες μου ἑλληνιστές διωχτήκανε ἀπ’ τούς ὁμηρικούς τους κάμπους ,
ὅπου ἀναζητοῦσαν λιόλαδο καί κοπάδια,
οἱ ἐλευθερωτές γύρισαν ἀπ’ τή μάχη
καί βρήκανε καινούρια ἀφεντικά
νά κυβερνᾶν τίς πολιτεῖες τους.
Κι ἀπ’ τά κανόνια ἀνάμεσα προβάλανε οἱ ἔμποροι…
( ΜΠΕΡΤΟΛΤ ΜΠΡΕΧΤ -μετάφραση Μάριου Πλωρίτη)
θά λέγανε: ρίχνουμε γιά νά τηρήσουμε τήν τάξη.
Ἄν ὁ χασάπης πρόφταινε ν’ ἀνασάνει,
θά’ λέγε: κέρδος κανένα ἐγώ δέν ἔχω.
Σάν οἱ συμπατριῶτες μου ἑλληνιστές διωχτήκανε ἀπ’ τούς ὁμηρικούς τους κάμπους ,
ὅπου ἀναζητοῦσαν λιόλαδο καί κοπάδια,
οἱ ἐλευθερωτές γύρισαν ἀπ’ τή μάχη
καί βρήκανε καινούρια ἀφεντικά
νά κυβερνᾶν τίς πολιτεῖες τους.
Κι ἀπ’ τά κανόνια ἀνάμεσα προβάλανε οἱ ἔμποροι…
( ΜΠΕΡΤΟΛΤ ΜΠΡΕΧΤ -μετάφραση Μάριου Πλωρίτη)
Ἡ σύγκρουση μέ τό ΕΑΜ, ἡ ὁποία κορυφώθηκε τόν Δεκέμβρη τοῦ 1944, ἀποτελοῦσε διακαῆ πόθο τοῦ Τσώρτσιλ ἀπό τό καλοκαίρι τοῦ 1943. Θέλοντας νά διασφαλίσει τήν θέση τῆς μεταπολεμικῆς Ἑλλάδας στήν βρετανική σφαίρα ἐπιρροῆς, διαβλέπει πώς τό ἰσχυρό ἀντιστασιακό κίνημα πού ἐκφράζει τό ΕΑΜ θά εἶναι σημαντικό ἐμπόδιο. Πρέπει νά τό ἐξουδετερώσει. Γιά νά πετύχει τόν στόχο του, πού εἶναι ἡ ἐπιστροφή τοῦ Γεωργίου τοῦ Β, σχεδιάζει τίς κινήσεις του, τόσο στό ἐξωτερικό ὅσο καί στό ἐσωτερικό τῆς Ἑλλάδας.
Στό διπλωματικό πεδίο ὁ Τσώρτσιλ προσπαθεῖ νά ἐξασφαλίσει τήν ἀνοχή τῶν ΗΠΑ καί ΕΣΣΔ. Ἀρχίζει νά ρίχνει τήν ἰδέα τῶν ζωνῶν ἐπιρροῆς πρός τόν Στάλιν. Οἱ Ἀμερικάνοι ἐκφράζουν τήν δυσφορία τους ἀλλά στήν ἀγγλοαμερικάνικη συνάντηση τοῦ Κεμπέκ τόν Σεπτέμβριο τοῦ 1944, ὁ Ροῦζβελτ δίνει στόν Τσώρτσιλ τήν συγκατάθεσή του, ἐν ἀγνοίᾳ τοῦ Στέητ Ντηπάρτμεντ.Ἡ προέλαση τῶν Σοβιετικῶν στό ἀνατολικό μέτωπο, ἡ νέα κατάσταση πού διαμορφώνεται, στέλνει τόν Τσώρτσιλ τόν Ὀκτώβριο τοῦ 1944 στήν Μόσχα, γιά νά ἐξασφαλίσει τήν ἀνοχή τοῦ Στάλιν στήν σχεδιαζόμενη βρετανική ἐπέμβαση στήν Ἑλλάδα.
Τό ἔντονο ἀγγλικό ἐνδιαφέρον γιά τήν Ἑλλάδα φαίνεται καί στήν πίεση πού ἀσκοῦσε ὁ Τσώρτσιλ γιά τό ἄνοιγμα τοῦ δευτέρου μετώπου κατά τοῦ Χίτλερ στά Βαλκάνια, κάτι στό ὁποῖο διαφωνοῦσε καί ὁ Ροῦζβελτ καί ὁ Στάλιν. Τελικά τό δεύτερο μέτωπο ἀνοίχτηκε πολύ ἀργότερα στήν Νορμανδία.
Μέ τήν ἐπιχείρηση ΜΑΝΝΑ, ἐν ἀγνοίᾳ τῆς ἐπίσημης ἑλληνικῆς κυβέρνησης, ἔχει ὁλοκληρωθεῖ ἡ ἀπόβαση στήν Ἑλλάδα περίπου 5000 στρατιωτῶν. Σέ προηγούμενη ἀνάρτηση ( http://katotokerdos.blogspot.com/2009/10/3.html ) εἴδαμε πώς οἱ Γερμανοί οὐσιαστικά ἀποχώρησαν ἀπό τήν Ἑλλάδα ἀνενόχλητοι, κυρίως χάρη στήν συμφωνία τῆς Λισαβώνας μεταξύ τῶν ἐμπολέμων Ἀγγλίας – Γερμανίας. Ὁ Τσώρτσιλ ἤθελε νά πετύχει τήν ἀνεμπόδιστη εἴσοδο τῶν Βρετανῶν στήν Ἀθήνα πρίν ἀπό τόν ΕΛΑΣ.
Στό ἐσωτερικό ἡ Ἀγγλία συμβάλλει στήν διχόνοια μεταξύ τῶν ἀνταρτῶν τοῦ ΕΛΑΣ καί τοῦ ΕΔΕΣ. Μετά τήν ἵδρυση τῆς ΠΕΕΑ, ὁ Τσώρτσιλ, φοβούμενος τήν πολιτική παρουσία της, ἐκμεταλλεύεται τά περιθωριοποιημένα ἀστικά κόμματα, στά ὁποῖα ὁ λαός, κατά τήν διάρκεια τῆς Κατοχῆς καί κυρίως μετά τήν ἵδρυση τῆς ΠΕΕΑ, ἔχει γυρίσει τήν πλάτη. Ἡ πολιτική τους παρουσία μετά τόν πόλεμο εἶναι ἀμφίβολη. Ἡ σύμπηξη ἑνός ἀντιεαμικοῦ μετώπου δέν εἶναι δύσκολη δουλειά γιά τούς Ἄγγλους, λαμβανομένης ὑπ’ ὄψιν τῆς πολιτικῆς ἀπειρίας καί ἀδυναμίας τῆς ἐαμικῆς ἡγεσίας. Σέ αὐτό βοήθησε καί τό κίνημα τῆς Μέσης Ἀνατολῆς, πού τό ἐκμεταλλεύτηκαν οἱ Ἄγγλοι γιά νά ἐκκαθαρίσουν τό ἑλληνικό στράτευμα ἀπό ἀντιβασιλικούς καί δημοκράτες ἀξιωματικούς καί τήν παράλληλη ἵδρυση τοῦ ΙΔΕΑ. Οἱ συμφωνίες τοῦ Λιβάνου καί τῆς Καζέρτας πού ἀκολούθησαν, οὐσιαστικά ἀδρανοποιοῦν τό ΕΑΜ καί τόν ΕΛΑΣ, μειώνουν τήν δυνατότητα ἑλιγμῶν στό πολιτικό καί στό στρατιωτικό πεδίο, παρά τήν τεράστια λαϊκή στήριξη πού διαθέτουν. Παράλληλα φέρνουν στό προσκήνιο τῆς πολιτικῆς τόν Γεώργιο Παπανδρέου.
Μετά τήν ἀπελευθέρωση, στίς 12 Ὀκτωβρίου 1944, καί τήν ὁμιλία τοῦ πρωθυπουργοῦ στίς 18 Ὀκτωβρίου ὁ λαός ἀναμένει τήν προσαγωγή σέ δίκη τῶν προδοτῶν καί τῶν δωσιλόγων τῆς κατοχῆς. Τό ζήτημα ὅμως πού θά κυριαρχήσει καί θά γίνει ἡ ἀφορμή πού ψάχνει ὁ Τσώρτσιλ γιά τήν σύγκρουση, εἶναι τό «στρατιωτικό». Ὁ ἀφοπλισμός τῶν ἀντιστασιακῶν ὁμάδων καί ὁ σχηματισμός ἐθνικοῦ στρατοῦ.
Ἀποβιβάζεται στήν Ἀθήνα ἡ Ὀρεινή Ταξιαρχία. Μετά τό κίνημα τῆς Μέσης Ἀνατολῆς ἔχειὑποστεῖ ξεκαθάρισμα ἀπό δημοκρατικούς ἀξιωματικούς,οἱ ὁποῖοι εἶναι
κλεισμένοι στά στρατόπεδα τῆς Λιβύης. Ἡ ἀφιξή της κλονίζει τήν ἐμπιστοσύνη τοῦ Ε.Α.Μ στίς κυβερνητικές προθέσεις καί ἐξαγγελίες.
Σίς 13 Νοεμβρίου ὁ ἀρχιστράτηγος Ὀθωναῖος ζητάει ἀπό τόν πρωθυπουργό, παρουσία τοῦ Σκόμπυ, τόν πλήρη ἔλεγχο καί δικαιοδοσία ἐπί τῶν ἑλληνικῶν δυνάμεων καί τόν περιορισμό τοῦ Σκόμπυ στήν διοίκηση τῶν βρεττανικῶν μονάδων. Παράλληλα ζητᾶ νά ἀντικατασταθεῖ, ἄν ὁ πρωθυπουργός δέν συμφωνεῖ. Ὁ Παπανδρέου, οὐσιαστικά τόν ὠθεῖ σέ παραίτηση, λέγοντάς του πώς ἐπειδή μέχρι τίς 10 Δεκεμβρίου, πού ἔχει καθορισθεῖ ἡ διάλυση καί ὁ ἀφοπλισμός τῶν ἀντιστασιακῶν μονάδων, «… θά λάβουν χώραν ἐνέργειαι καθαρῶς πολιτικῆς φύσεως, θά παρακαλέσωμεν τόν στρατηγόν νά ἀναμείνη τήν ἡμερομηνία αὐτήν…».
Στίς 17 Νοεμβρίου γίνεται σύσκεψη τῶν καπετάνιων τοῦ ΕΛΑΣ στήν Λαμία. Ὁ Ἄρης, ὁ ὁποῖος ἐδῶ καί καιρό ἔχει ἀντιρρήσεις γιά τίς συμφωνίες τοῦ Λιβάνου καί τῆς Καζέρτας, ἐκφράζει τήν ἀνησυχία του γιά ἐνδεχόμενη ἐπέμβαση τῶν Ἄγγλων. Διστάζει ὅμως νά κάνει συγκεκριμένη πρόταση. Ἡ διαφωνία τοῦ Μάρκου Βαφειάδη, ὁ ὁποῖος μέ τήν ἰδιότητα τοῦ μέλους τῆς Κ.Ε. τοῦ Κ.Κ.Ε. θεωρεῖ τήν σύσκεψη πράξη ἀπειθαρχίας πρός τό Π.Γ τοῦ κόμματος, ὁδηγεῖ στήν ματαίωση τῆς σύσκεψης.
 |
«…Συμφωνήσαμε μέ τίς προγραμματικές δηλώσεις τοῦ κ.Παπανδρέου πάνω στό ζήτημα αὐτό. Εἴμαστε σύμφωνοι νά ἀποστρατευθοῦν ὅλα τά ἐθελοντικά σώματα, πού δημιουργήθηκαν στό
 |
ἐσωτερικό καί στήν θέση τους νά μπεῖ ἕνας Ἐθνικός Στρατός, πού θά ἀποτελεῖται ἀπό κανονική στρατολογία, πλαισιωμένος ἀπό στελέχη ξεκαθαρισμένα ἀπό προδότες καί φασίστες. Αὐτή εἶναι πραγματικά μία εἰλικρινής λύση, πού ἀποτελεῖ ἐγγύηση γιά ὅλες τίς παρατάξεις καί πρό παντός ἐγγύηση γιά τήν ἐξυπηρέτηση τῶν συμφερόντων τοῦ ἔθνους.»
Τίς ἑπόμενες μέρες τοῦ Νοέμβρη κυριαρχοῦν οἱ διαπραγματεύσεις γιά τό «στρατιωτικό». Τό ΕΑΜ ἐπιμένει στήν τήρηση τῶν κυβερνητικῶν ἐξαγγελιῶν γιά τήν ἐκκαθάριση τῶν Σωμάτων Ἀσφαλείας καί τῶν ἀξιωματικῶν ἀπό τούς προδότες καί τούς φασίστες. Ζητᾶ τήν δίκη τῶν δωσιλόγων. Ἡ πολιτική τοῦ Παπανδρέου, πού προσπαθεῖ να ισορροπήσει μεταξύ του ΕΑΜ και των φιλομοναρχικῶν, αλλά οὐσιαστικά ὑπαγορεύεται ἀπό τόν Σκόμπυ καί τον πρεσβευτή Λῆπερ εἶναι ἀντιφατική καί αὐτό δημιουργεῖ ἔνταση. Στίς καταστάσεις τοῦ ὑπουργείου Στρατιωτικῶν πού κυκλοφοροῦν, ἀπουσιάζουν μόνιμοι ἀξιωματικοί του ΕΛΑΣ ἀλλά περιλαμβάνονται στελέχη τῶν Τ.Α. Στίς 27 Νοεμβρίου ὁ Παπανδρέου ἀλλοιώνει μία ἀρχική συμφωνία μέ τό ΕΑΜ, καί τό ΕΑΜ σέ ἀπάντηση ἀκυρώνει τήν συμφωνία. Ἡ κατάσταση ὀξύνεται.
 |
Ἡ κρίση ἐντείνεται τήν 1η Δεκεμβρίου, ὅταν ὁ Σκόμπυ εἰδοποιεῖ τόν Παπανδρέου ὅτι ὁ Τσώρτσιλ δέν δέχεται νά διαλυθεῖ ἡ Ὀρεινή Ταξιαρχία. Ὁ Σκόμπυ ἐκδίδει αὐθαίρετα διαγγέλματα πρός τίς ἀντιστασιακές ὁμάδες νά διαλυθοῦν, χωρίς τήν προηγούμενη ἔγκριση τοῦ Ὑπουργικοῦ Συμβουλίου. Ὁ Παπανδρέου καλεῖ σέ σύσκεψη ὅλους τους ὑπουργούς ἐκτός ἀπό ἐκείνους πού ἀνῆκαν στό Ε.Α.Μ. Ἀποφασίζουν τόν μονομερῆ ἀφοπλισμό τῆς πολιτοφυλακῆς τοῦ Ε.Α.Μ. Οἱ ὑπουργοί τῆς Ἀριστερᾶς ἀρνοῦνται τό τελεσίγραφο καί παραιτοῦνται. Σέ θρασύτατο διάγγελμα τῆς ἴδιας ἡμέρας ὁ Σκόμπυ ἀπευθυνόμενος στόν ἑλληνικό λαό τοῦ λέει οὐσιαστικά πῶς θά πεινάσει καί θά πτωχεύσει ἄν δέν ὑπακούσει στά διαγγέλματά του: «…Εἶμαι ἀποφασισμένος νά ἐπιτύχω ἐφ’ ὅσον δύναμαι τήν ἐκτέλεσιν τῶν σκοπῶν, οἱ ὁποῖοι μοῦ ἀνετέθησαν ἀπό τήν Κυβέρνησίν μου…Στέκομαι σταθερά εἰς τό πλευρόν τῆς σημερινῆς συνταγματικῆε Κυβερνήσεως, μέχρις ὅτου τό Ἑλληνικόν Κράτος μπορεῖ νά ἀποκατασταθῆ, μέ νόμιμον ἔνοπλον δύναμιν εἰς τάς διαταγᾶς του καί νά μποροῦν νά γίνουν ἐλεύθεραι ἐκλογαί. Ἐάν ὅλοι μαζί δέν ἐπιτύχωμεν, τό νόμισμα δέν θά κρατηθῆ σταθερόν καί ὁ λαός δέν θά τραφῆ…Μένετε ἥσυχοι, ὅτι ἡ Μεγάλη Βρετανία, ἕνας νησιωτικός λαός, ἔχει βαθείαν ἀγάπην διά τήν παλαιάν μαςσύμμαχον Ἑλλάδα καί θά τήν ὑποστηρίξη…».
 |
Τά διαγγέλματα τοῦ Σκόμπυ καί ἡ μονομερής ἀπόφαση τοῦ Παπανδρέου βρίσκουν τό Ε.Α.Μ. μέ τήν πλάτη στόν τοῖχο, διότι τό παρουσιάζουν σάν εὑρισκόμενο ἐν ἀδίκῳ στήν περίπτωση πού ἀρνηθεῖ νά ὑπακούσει. Ταυτόχρονα σέ διάφορα σημεῖα τῆς Ἀθήνας ἔχουν λάβει θέσεις οἱ βρετανικές μονάδες, πλαισιωμένες ἀπό ἔνοπλα τμήματα ταγματασφαλιτῶν καί προβοκατόρων. Τό ἔναυσμα γιά τήν σύγκρουση θά δοθεῖ 2 ἡμέρες μετά.
Ἕνα δεῖγμα τῶν ἀγγλικῶν προθέσεων ἀποτελεῖ , 1 μήνα πρίν, τό τηλεγράφημα τοῦ Τσώρτσιλ πρός τόν Ἦντεν στίς 7 Νοεμβρίου, στό ὁποῖο ὁ κυνισμός ξεχειλίζει.
«…Λαμβανομένου ὑπ’ ὄψιν τοῦ τιμήματος τό ὁποῖον κατεβάλαμεν διά νά ἐπιτύχωμεν ἀπό τήν Ρωσίαν νά ἔχωμεν ἐλευθέρας χείρας εἰς τήν Ἑλλάδα, δέν θά ἔπρεπε νά διστάσωμεν νά χρησιμωποιήσωμεν βρεττανικά στρατεύματα διά νά ὑποστηρίξημεν τήν ἑλληνικήν βασιλικήν κυβέρνησιν τοῦ κ. Παπανδρέου.
Τοῦτο συνεπάγεται τήν βεβαίαν ἐπέμβασιν ὠρισμένων ἐκ τῶν βρεττανικῶν αὐτῶν στρατευμάτων, διά νά ἐμποδίσουν ἐνδεχομένας ταραχάς. Ὁ κ.Παπανδρέου δύναται ἀσφαλῶς νά ἀπαγορεύση τήν ἔκδοσιν ἐφημερίδων τοῦ Ε.Α.Μ. ἐάν πρόκειται νά προκαλέση ἀπεργίαν τυπογράφων. Ἡ ἑλληνική ταξιαρχία θά φθάση συντόμως ἐλπίζω καί δέν θά διστάση νά ἀνοίξη πῦρ, ἐάν ἐτοῦτο εἶναι ἀναγκαῖον. Διατί ἀποστέλλεται μόνο μία ταξιαρχία τῆς ἰνδικῆς μεραρχίας; Χρειαζόμεθα 8-10.000 ἄνδρας τοῦ πεζικοῦ ἐπί πλέον, διά νά κρατήσουν τήν τάξιν εἰς τήν πρωτεύουσαν καί τήν Θεσσαλονίκην ἐν ὀνόματι τῆς παρούσης κυβερνήσεως. Θά πρέπει νά μελετήσωμεν ἐν συνέχεια τό θέμα τῆς ἐπεκτάσεως τῆς ἑλληνικῆς ἐξουσίας. Εἶμαι ἀπολύτως πεπεισμένος ὅτι θά ἔχωμεν σύγκρουσιν μέ τό Ε.Α.Μ. καί ὅτι δέν πρέπει νά προσπαθήσωμεν νά τήν ἀποφύγωμεν, ὑπό τόν ὄρον νά ἐκλέξωμεν καλῶς τό ἔδαφος.»
Στό πραξικόπημα τῶν Σκόμπυ – Παπανδρέου τό Ε.Α.Μ. ἀπαντᾶ: α) καλεῖ τόν ἀθηναϊκό λαό σέ διαδήλωση διαμαρτυρίας τήν Κυριακή 3 Δεκεμβρίου. β) κηρύσσει γενική ἀπεργία γιά τήν Δευτέρα 4 Δεκεμβρίου γ) ἀνασυγκροτεῖ τήν Κεντρική Ἐπιτροπή τοῦ ΕΛΑΣ.
Τήν Κυριακή, 3 τοῦ μηνός, ἕνα ἄοπλο καί εἰρηνικό πλῆθος κατευθύνεται ἀπό κάθε ἄκρη τῆς Ἀθήνας και τοῦ Πειραιᾶ πρός τήν πλατεία Συντάγματος.Τά συνθήματα πού κυριαρχοῦν εἶναι γιά «ἐθνική ἑνότητα»
 |
 |
Χαρακτηριστική εἶναι καί ἡ μαρτυρία τοῦ στρατηγοῦ Θρασύβουλου Τσακαλώτου, διοικητοῦ τῆς Ὀρεινῆς Ταξιαρχίας περί συμμετοχῆς ταγματασφαλιτῶν στά γεγονότα τῶν ἡμερῶν (Θρ. Τσακαλώτου: "40 χρόνια στρατιώτης της Ελλάδος", ΑΘΗΝΑΙ 1960, τόμος Α`, σελ. 576). Ὅσο γιά τούς Ἄγγλους πού κινοῦσαν τά νήματα, ὁ ἀνταποκριτής τῶν Times τοῦ Λονδίνου γράφει: " Η παρουσία τῶν βρετανικῶν στρατευμάτων εἶχε σά μόνο ἀποτέλεσμα νά καταστήσει τήν Μεγάλη Βρετανία συμμέτοχη σέ μιά πράξη πού ὅλος ὁ κόσμος στιγματίζει σά φασιστική."
 |
 |
Νά σημειωθεῖ πώς ἡ συμμετοχή στίς συγκρούσεις τοῦ Δεκεμβρίου τῶν ταγματασφαλιτῶν καί τῶν δωσιλόγων, πού πρόδιδαν, λήστευαν και έσφαζαν τον ελληνικό λαό στην διάρκεια της κατοχής, ἔχει προταθεῖ ἀπό τούς Ἄγγλους, ὅπως ἀναφέρει στό βιβλίο του ὁ στρατηγός Λ.Σπαής, ἀναπληρωτής ὑπουργός Στρατιωτικῶν στήν κυβέρνηση Παπανδρέου.«… 'Aποφασίσαμε νά χρησιμοποιηθοῦν κατά τοῦ ΕΑΜ τά Τάγματα Ἀσφαλείας. Η εἰσήγηση ἦταν τῶν Ἄγγλων καί ἡ ἀπόφαση δική μου. Δέν θέλω νά δικαιολογήσω τήν πράξη, αλλά δεν γινόταν ἀλλιώς, ἡ στρατιωτική μας δύναμη ἦταν ἀνύπαρκτη. Συνολικά ὑπῆρχαν 27000 ἄνδρες τῶν Ταγμάτων Ἀσφαλείας. Χρησιμοποιήσαμε 12000, τούς λιγότερο ἐκτεθειμένους καί ὁπωσδήποτε κανένα ἀπό τά σημαίνοντα στελέχη. Τούς ντύσαμε καί τούς ἐξοπλίσαμε ἀφοῦ τούς πήραμε ἀπό τά στρατόπεδα συγεντρώσεως… Δέν εἶναι ἀλήθεια ὅτι δέν χρησιμοποιήθηκαν Τάγματα Ἀσφαλείας στά Δεκεμβριανά…Χρησιμοποιήθηκαν οἱ μισοί περίπου ἀπό ὅσους εἶχαν συλληφθεῖ καί αὐτή εἶναι ἡ ἀλήθεια πού ἀποκαλύπτω σήμερα.»
 |
Ὁ ΕΛΑΣ Ἀθήνας ἀποφασίζει νά δράσει, καί τό ἴδιο ἀπόγευμα ἡ σύγκρουση ξεκινᾶ. Ξεκαθαρίζει ἀπό τούς χίτες τήν περιοχή τοῦ Θησείου καί ἐξορμᾶ κατά τῶν ἀστυνομικῶν τμημάτων τῆς βόρειας Ἀθήνας. Ἀποφεύγει ὅμως νά ἔρθει σέ σύγκρουση μέ τίς βρετανικές δυνάμεις. Ἡ κυβέρνηση κηρύσσει τόν στρατιωτικό νόμο.
Τό ἴδιο βράδυ, ὑπό τό βάρος τῶν ἐξελίξεων, παραιτεῖται ὁ Παπανδρέου. Τήν ἄλλη ἡμέρα ὁ Λῆπερ διερευνᾶ τήν πιθανότητα σχηματισμοῦ κυβέρνησης ἀπό τόν Θ.Σοφούλη, κάτι πού θά εἶχε τήν ὑποστήριξη τοῦ ΕΑΜ καί θά ἀπομάκρυνε τήν αἱματοχυσία. Ὅμως ὁ Τσώρτσιλ τηλεγραφεῖ στόν Λῆπερ ὅτι θά «…ἔπρεπε νά ἐπιβάλει στόν Παπανδρέου νά παραμείνει στήν θέση του…. Ἄν παραιτεῖται θά πρέπει νά κλειδωθεῖ σέ ἕνα δωμάτιο μέχρι νά ξανάρθει στά λογικά του.» Ὁ Τσώρτσιλ δέν θέλει νά ἀφήσει τήν εὐκαιρία νά ὁδηγήσει τά πράγματα στήν ἔνοπλη σύγκρουση.
Στίς 5 Δεκεμβρίου ὁ στρατηγός Ντέ Γκώλ, ἔχοντας ὑπογράψει 10ετές σύμφωνο φιλίας μέ τόν Στάλιν ἐκδηλώνει τήν πρόθεση νά ἐπισκεφτεῖ ἰνκόγκνιτο τήν Ἑλλάδα. Δυατυχῶς ἡ ἀπάντηση τῆς ἑλληνικῆς κυβέρνησης εἶναι ἀρνητική, ἐπικαλούμενη λόγους ἀσφαλείας τοῦ στρατηγοῦ.
Στίς 6 τοῦ μηνός τά βρετανικά στρατεύματα μπαίνουν στήν μάχη κατά τοῦ ΕΛΑΣ, τήν ὁποία τόσο ἐπιθυμοῦσε καί ἐπεδίωξε ὁ Τσώρτσιλ. Τό περίεργο εἶναι πώς οἱ πλέον ἔμπειροι στρατιωτικοί του ΕΛΑΣ, ὁ Ἄρης Βελουχιώτης καί ὁ Στέφανος Σαράφης βρίσκονται μακριά ἀπό τά πεδία τῆς μάχης. Ἔχουν σταλεῖ στήν Ἤπειρο νά κυνηγήσουν τόν Ζέρβα. Φαίνεται πώς ἡ ἡγεσία τοῦ ΕΑΜ καί τοῦ ΚΚΕ ἔτρεφε ἀκόμα αὐταπάτες γιά τήν ἀνάμιξη τῶν Ἄγγλων καί τήν σιωπηρή «οὐδετερότητα» τῶν ΗΠΑ καί ΕΣΣΔ. Πῶς ἀλλιῶς μπορεῖ νά ἐξηγηθεῖ ἡ ἔκκληση πού ἀπευθύνει στούς πρεσβευτές τῶν τριῶν Μεγάλων. Ζητά τήν σύσταση διεθνοῦς ἐπιτροπῆς ἀπό τήν Βρετανία, τήν Γαλλία, τήν ΕΣΣΔ καί τίς ΗΠΑ, γιά νά διερευνήσει τίς αἰτίες τῆς σύγκρουσης.
Τίς πρῶτες ἡμέρες τῶν συγκρούσεων ὁ ΕΛΑΣ κυριαρχεῖ. Δέν ἀποφασίζει ὅμως τό τελικό χτύπημα, διασκορπίζοντας τίς ἐπιχειρήσεις του. Δεῖγμα πολιτικῆς ἀνεπάρκειας καί ἔλλειψης στρατηγικῆς. Στίς 8 καί 10 Δεκεμβρίου, ἀλλά καί τίς ἑπόμενες ἡμέρες τό ΕΑΜ ἔρχεται σέ ἐπαφή μέ τόν Σκόμπυ γιά συμβιβασμό. Δέχεται νά ἀποσυρθεῖ ὁ ΕΛΑΣ ἀπό τήν πρωτεύουσα ἀλλά ζητάει καί τήν ἀπόσυρση τῆς Ὀρεινῆς Ταξιαρχίας, τήν ἐκκαθάριση τῆς Χωροφυλακῆς ἀπό τούς ταγματασφαλίτες καί τόν περιορισμό τῶν βρετανικῶν δυνάμεων σέ ὅτι προέβλεπε ἡ συμφωνία τῆς Καζέρτας. Οἱ Κρίς Γούντχάουζ καί Μπάϊφορντ Τζόουνς χαρακτηρίζουν τίς προτάσεις τοῦ ΕΑΜ συμβιβαστικές ἀλλά ὁ Σκόμπυ, ὑπεροπτικά, ἀπαιτεῖ καθαρή συνθηκολόγηση, τήν ἐκκένωση τῆς Ἄθήνας καί τόν ἀφοπλισμό τοῦ ΕΛΑΣ. Τό παρακάτω τηλεγράφημα τοῦ Τσώρτσιλ παίζει τόν ρόλο του: «…Κατά τήν γνώμη μου, δέν πρέπει νά δεχτοῦμε τίποτα πού νά εἶναι λιγότερο ἱκανοποιητικό ἀπό τούς ὅρους πού εἴχαμε συμφωνήσει πρίν ἀπό τήν ἐξέγερση…Ὁ ἀντικειμενικός σκοπός εἶναι ξεκάθαρος: νά νικήσουμε τό ΕΑΜ. Τό σταμάτημα τῶν μαχῶν ὑποτάσσεται σ’ αὐτό τόν σκοπό.»
Αὐτό τό τηλεγράφημα δημιουργεῖ μία μορφή προβλήματος στόν Τσώρτσιλ. Ὁ Ροῦζβελτ τό πληροφορεῖται καί τοῦ προτείνει νά κινηθεῖ πρός διαπραγματεύσεις, διότι ἡ κοινή γνώμη τῆς χώρας του, τοῦ ἀπαγορεύει «νά ταχθεῖ ὁλοκληρωτικά στό πλευρό τοῦ Τσώρτσιλ μέσα στήν συγκυρία τῶν περιστάσεων πού ὑπάρχουν τώρα στήν Ἑλλάδα.»
Τά προβλήματα πού ἀντιμετωπίζουν οἱ ἀγγλικές δυνάμεις τούς ἀναγκάζουν νά στείλουν, ἀπό τίς 15 ὡς τίς 25 Δεκεμβρίου, πολεμοφόδια καί ἐπί πλέον στρατεύματα. Ὁ Τσώρτσιλ, κατά τήν σύγκρουση τοῦ Δεκεμβρίου, κάλεσε τήν Τουρκία νά στείλει στρατεύματα κατοχῆς στήν Ἑλλάδα γιά νά χρησιμοποιηθοῦν ὡς ἀστυνομικές δυνάμεις. Τά σχετικά ντοκουμέντα βρίσκονται στό βιβλίο τοῦ Βάσου Μαθιόπουλου, « Ο ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ ΤΟΥ 1944, Σουηδικά, Ἑλβετικά καί Συμμαχικά ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΑ ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΑ». Ἡ ἔκβαση τοῦ πολέμου εἶχε ἀρχίσει νά προδιαγράφεται καί ἤθελε νά ἐκμεταλλευθῆ τήν ὄψιμη δραστηριοποίηση τῆς Ἄγκυρας. Πιθανόν οἱ ὑπερβολικοί ὄροι τῆς τελευταίας, σέ συνδυασμό μέ σοβιετικές ἤ ἄλλες ἀντιδράσεις νά μετέβαλλαν τήν γνώμη τοῦ Τσώρτσιλ.
Οἱ δυσκολίες τῶν Ἄγγλων στό πεδίο τῆς μάχης, ὅπως καί ἡ ἔντονη κριτική στήν χώρα του καί τό βρετανικό κοινοβούλιο, φέρνουν στίς 24 Δεκεμβρίου τόν Τσώρτσιλ στήν Ἀθήνα. Τήν ἄλλη μέρα συναντιέται μέ τόν Δαμασκηνό. Στήν σύσκεψη πού ἀκολουθεῖ συμμετέχουν οἱ πρεσβευτές
 |
Μετά ἀπό τήν ὁμιλία τοῦ Τσώρτσιλ ὅπου παρουσία τοῦ Ποπώφ δηλώνει: «…οἱ Βρετανοί ἔχουν ἔρθει στήν Ἑλλάδα μέ τήν συγκατάθεση τοῦ προέδρου Ροῦζβελτ καί τοῦ στρατάρχη Στάλιν», οἱ Βρετανοί καί οἱ ὑπόλοιποι ξένοι ἀποσύρονται. Οἱ Ἕλληνες συζητοῦν μεταξύ τους καί κατ’ ἀρχάς συμφωνοῦν στήν λύση τῆς Ἀντιβασιλείας. Τήν λύση τοῦ Δαμασκηνοῦ, αὐτοῦ πού ἀποκαλοῦσε «ἀναθεματισμένο παπά, ἀπομεινάρι τοῦ Μεσαίωνα» ἔχει προηγουμένως ἀποδεχθεῖ ὁ Τσώρτσιλ, ἐγκαταλείποντας τήν μέχρι τότε πεισματική του θέση ὑπέρ τοῦ Γεωργίου τοῦ Β.
Ἡ ἑπόμενη ἡμέρα ὅμως ἐξελίσσεται σέ πολιτικό ναυάγιο τῶν ἡγεσιῶν τοῦ ΕΑΜ καί τοῦ ΚΚΕ. Ἐκτιμοῦν λαθεμένα πώς ἡ ἀποδοχή ἀπό τόν Τσώρτσιλ τῆς Ἀντιβασιλείας εἶναι δεῖγμα ἀδυναμίας καί προβάλλουν τίς μέγιστες τῶν ἀπαιτήσεων. Μέχρι πρίν λίγες ἡμέρες ἦταν στό χέρι τους νά ἐπιβάλλουν στρατιωτική λύση ἀλλά δέν τό ἔπραξαν. Καί στήν διάσκεψη στόχευαν νά κερδίσουν ὅτι δέν κέρδισαν στήν μάχη κάτω ἀπό πολύ εὐνοϊκότερες συνθῆκες. Μία πληροφορία πῶς ἡ Διάσκεψη τῶν 3 Μεγάλων θά γίνει μέχρι τό τέλος τοῦ χρόνου, τούς κάνει νά πιστεύουν πώς μποροῦν νά κρατήσουν μέχρι τότε τούς Ἄγγλους. Οἱ ἀπαιτήσεις τους ὅμως ἀπορρίπτονται ἀμέσως ἀπό τούς ὑπόλοιπους Ἕλληνες πολιτικούς, καί ὁ Τσώρτσιλ ἁρπάζει τήν εὐκαιρία ἀνακοινώνοντας πώς οἱ προσπάθειές του γιά διαπραγματεύσεις τορπιλίστικαν ἀπό τήν ἀδιαλλαξία τοῦ ΕΑΜ.
Ἡ στάση τῆς ἡγεσίας τοῦ ΕΑΜ καί τοῦ ΚΚΕ στήν διάσκεψη τῆς 26ης Δεκεμβρίου καί κατά τήν διάρκεια ὅλου του μήνα εἶναι συνέχεια τῆς ἀποτυχημένης πολιτικῆς παρουσίας του στόν Λίβανο καί τήν Καζέρτα. Ἐκεῖ πού ἄφησε νά δεθεῖ χειροπόδαρα ἕνα ὁλόκληρο ἐθνικό καί λαϊκό ἀντιστασιακό κίνημα. Προσπαθοῦσε νά κρατήσει τά ὄπλα χωρίς νά πιστεύει στήν σύγκρουση μέ τούς Ἄγγλους. Ἀφέθηκε νά χτυπηθεῖ καί συντρίφτηκε. Ἄν πίστευε στήν σύγκρουση – τήν ὥρα πού ὁ Τσώρτσιλ δήλωνε ἀπερίφραστα πώς ἀντικειμενικός του στόχος ἦταν ἡ συντριβή τοῦ ΕΑΜ- θά εἶχε φτάσει στή νίκη ὡς τίς 20 Δεκεμβρίου. Τότε πού ἡ συντριπτική πλειοψηφία τοῦ λαοῦ ἦταν στό πλευρό του.
Τό σύνθημα γιά ἑνότητα «ἀπό τόν βασιλιά μέχρι τόν Ζεῦγο» πού ἀγκάλιασε καί ἕνωσε τόν λαό ἀπό ὅλο τό πολιτικό φάσμα, στό πεδίο τῆς πολιτικῆς πράξης ἐγκλώβισε τό ΕΑΜ, ἀφοῦ προσπαθοῦσε νά συνδιαλλαγεῖ μέ πρόσωπα δηλωμένης ἀντικομμουνιστικῆς θέσης πού ἀμφισβητοῦσαν τήν ἀντιστασιακή του δράση. Χαρακτηριστικό εἶναι τό περιστατικό στήν παραπάνω διάσκεψη, ὅπου ὁ Πλαστήρας κατηγορεῖ τό ΕΑΜ καί τόν ΕΛΑΣ ὅτι μέ τήν ἀσήμαντη δράση τούς κατά τήν κατοχή γίνανε αἰτία καταστροφῶν γιά τήν χώρα. Ποιός ὁ Πλαστήρας πού παραθέριζε στήν Νίκαια, πού βρισκόταν μέ τίς φροντίδες τῶν Ἄγγλων στήν «Μεγάλη Βρετανία» καί λίγο καιρό πρίν ἔχει στείλει γράμμα πίστης καί ὑπακοῆς στόν Γεώργιο τόν Β. Μέ ὅλους αὐτούς πού ἐπεδίωκαν νά ἐπανέλθουν στό πολιτικό προσκήνιο μέ τήν βοήθεια τῶν Ἄγγλων συζητοῦσε τό ΕΑΜ. Τίποτα δέν εἶχε διδαχθεῖ ἡ Ἀριστερά ἀπό τήν ἐμπειρία τοῦ 1935-36, ὅταν ἡ ἀντιμοναρχική συμμαχία διαλύθηκε ἀπό τούς Φιλελεύθερους, πού συμβιβάστηκαν μέ τόν βασιλιά καί ἄνοιξαν τόν δρόμο στόν Μεταξά.
Μετά τήν διάλυση τῆς διάσκεψης οἱ ἐνισχυμένες ἀγγλικές δυνάμεις χρησιμοποιώντας ὅλμους, πυροβολικό, τάνκς καί ἀεροπλάνα χτυποῦν μέ σφοδρότητα τίς θέσεις τοῦ ΕΛΑΣ, ὅπως καί ἀμάχους στίς ἐλεύθερες συνοικίες. Οι δυνάμεις του ΕΛΑΣ που αποτελούνται κυρίως από εφέδρους 17 και 18 χρόνων αφού οι εμπειροπόλεμες μονάδες βρίσκονται στην Ἤπειρο, χωρίς ενισχύσεις, παρουσιάζουν σημάδια κόπωσης και υποχωροῦν. Ὁ Γεώργιος Παπανδρέου εἶναι πλέον ἄχρηστος στούς Ἄγγλους καί ἀντικαθίσταται ἀπό τόν Νικόλαο Πλαστήρα τοῦ οποίου ἡ κυβέρνηση θα σχηματισθεῖ στις 3 Ιανουαρίου. 3 μῆνες αργότερα και ο Πλαστήρας θα εχει την ἴδια τύχη. Στίς 11 Ἰανουαρίου ὑπογράφεται ἀνακωχή μεταξύ ΕΛΑΣ καί ἀγγλικῶν δυνάμεων.
 |
 |
Ὁ Βάσος Μαθιόπουλος, στό προαναφερθέν βιβλίο του, διατυπώνει τήν ἄποψη πῶς ὁ Γεώργιος Παπανδρέου προσπαθοῦσε νά ἰσορροπήσει μεταξύ τῶν Ἐγγλέζων καί τοῦ ΕΑΜ. Ὁ ἴδιος ὅμως ὁ Γεώργιος Παπανδρέου μέ ἄρθρο του στήν Καθημερινή της 2 Δεκεμβρίου 1948, μεταξύ ἄλλων λέει: «…Τό συμπέρασμα εἶναι ὅτι ὁ Δεκέμβριος ἠμπορεῖ νά θεωρηθεῖ δῶρον τοῦ Ὑψίστου. Ἀλλά διά νά ὑπάρξη ὁ Δεκέμβριος ἔπρεπε προηγουμένως νά εἴχομεν ἔλθει εἰς τήν Ἑλλάδα. Καί τοῦτο ἦτο δυνατόν μέ τήν συμμετοχήν τοῦ ΚΚΕ εἰς τήν κυβέρνησιν, δηλαδή μέ τόν Λίβανον. Καί διά νά εὑρεθοῦν οἱ Βρετανοί ἐδῶ, οἱ ὁποῖοι ἤσαν ἀπαραίτητοι διά τήν νίκην, ἔπρεπε προηγουμένως νά εἶχεν ὑπογραφεῖ τό Σύμφωνόν της Καζέρτας. Καί διά νά ἐπιτευχθῆ τότε ἡ ἐκκαθάρισις τῆς καταστάσεως, ἔπρεπε προηγουμένως νά ἐπιμείνω στήν ἄμεσον ἀποστράτευσιν τοῦ ΕΛΑΣ καί νά θέσω τό ΚΚΕ ἐνώπιόν του διλήμματος ἤ νά ἀποδεχθῆ εἰρηνικώς τόν ἀφοπλισμόν ἤ νά ἐπιχειρήση τήν στάσιν , ὑπό συνθήκας ὅμως πλέον αἵ ὁποῖαι ὁδηγοῦν εἷς τήν συντριβήν του…» Γιά τήν συνεργασία μέ τούς ταγματασφαλίτες ποῦ ὁμολόγησε ἀργότερα ὁ Λ.Σπαής, δέν ἔβγαλε ἄχνα ὁ τότε πρωθυπουργός.
Τά Δεκεμβριανά, ἡ πρώτη φάση τῆς ἑλληνικῆς μεταπολεμικῆς τραγωδίας, θά ὁλοκληρωθοῦν τόν Φλεβάρη τοῦ 1945, μέ τήν ὑπογραφή τῆς Συμφωνίας τῆς Βάρκιζας. Θά ἀκολουθήσει ἡ δεύτερη φάση της, πού θά ὁδηγήσει στόν Ἐμφύλιο.
Ο ΓΕΡΟΣ ΤΗΣ ΝΤΑΟΥΝΙΝΓΚ ΣΤΡΗΤ
 |
( Μπέρτολτ Μπρέχτ)
…Κρατῆστε τούς γιούς σας στό σπίτι, μανάδες τῆς Ἀθήνας.
Ἤ ἀνάψτε γι’ αὐτούς λαμπάδες ἀπόψε τή νύχτα
Ὁ γέρος τῆς Ντάουνινγκ Στρήτ φέρνει πίσω τόν βασιλιά σας…
Πηγές: α)« Ο ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ ΤΟΥ 1944, Σουηδικά, Ἑλβετικά καί Συμμαχικά ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΑ ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΑ». τοῦ Βάσου Μαθιόπουλου
β) Ἐμφύλιος καί Αἰγιάλεια 1945-1949, τοῦ Θοδωρῆ Χλιάπα
γ) Ἡ Ἑλληνική Ἀντίσταση 1940-1944, τοῦ Ἀνδρέα Κέδρου
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου