ΤαχυΔιαρροές

Οἱ πληροφορίες, τὰ ἀντικείμενα, οἱ ἄνθρωποι, ἀκόμα καὶ ὁ χῶρος, ὁ τόπος ποὺ ζοῦμε, ἔχουν ἀποκτήσει ρευστὴ μορφὴ καὶ μποροῦν νὰ “ρέουν” εὐκολότερα στὸ χῶρο καὶ τὸ χρόνο. Οἱ παλιὲς “στερεές” δομὲς λειώνουν γρήγορα ἀποκτώντας τὰ χαρακτηριστικὰ ὑγροῦ μὲ χαμηλὸ ἰξῶδες. Ὁ καπιταλισμὸς ἔχει προσλάβει ὑγρὴ μορφή. Τὰ ἐργοστάσια κατασκευάζονταν στὸ παρελθὸν ἀπὸ στερεὰ ὑλικὰ καὶ τὰ προϊόντα της “βαριάς” βιομηχανίας ἦταν ἐπίσης “στερεά”. Ἐν ἀντιθέσει, ἡ σύγχρονη βιομηχανία ἑδράζεται στὸ διαδίκτυο καὶ τὰ προϊόντα της εἶναι πολὺ “ἐλαφρότερα” καὶ στὶς περισσότερες τῶν περιπτώσεων στεροῦνται βάρους, ἀφοῦ κυρίως ἑστιάζονται στὴν “παροχὴ ὑπηρεσιών”. Συγχρόνως μὲ τὴ διαδικασία ρευστοποίησής τους τὰ πάντα ἀπέκτησαν ὅλες τὶς ἰδιότητες τῶν ρευστῶν, συμπεριλαμβανομένης καὶ ἐκείνης τῆς διαρροῆς. Τὰ WikiLeaks εἶναι ἕνα παράδειγμα τῆς διαδικασίας ρευστοποίησης τῆς πληροφορίας, ἡ ὁποία ἀφοῦ εἶναι ρευστή, μπορεῖ καὶ αὐτὴ δυνητικὰ νὰ διαρρεύσει. Ἂς σημειωθεῖ ὅτι τὸ λογότυπο (WikiLeaks, ΤαχυΔιαρροὲς) προέρχεται κυριολεκτικὰ ἀπὸ τὸν ὑγρὸ κόσμο καὶ ἡ ἐμφάνισή του ὀφείλεται στὴν ὕπαρξη τῶν μεγάλων ρευστοποιητῶν: τῆς ψηφιακῆς τεχνολογίας καὶ τοῦ διαδικτύου, ἐν τὴ ἀπουσίᾳ τῶν ὁποίων δὲν θὰ ὑπῆρχε τίποτα.


Μιὰ ἀπὸ τὶς συνέπειες τῶν διαδικασιῶν ὑγροποίησης καὶ διαρροῆς εἶναι ὅτι, προκειμένου νὰ μὴν παρασυρθοῦν ἀπὸ τὸ κύμα τῆς ρευστότητας, ὅλες οἱ παλιές, βαριὲς δομὲς θὰ πρέπει νὰ γίνουν περισσότερο πορώδεις. Οἱ ἱδρυτὲς τῶν WikiLeaks λοιπὸν ὑποστηρίζουν, πὼς ὡς ἀποτέλεσμα τῆς στρατηγικῆς τους, θὰ μειωθεῖ σημαντικὰ ἡ μυστικότητα μὲ τὴν ὁποία θὰ λαμβάνονται στὸ μέλλον οἱ κυβερνητικὲς ἀποφάσεις, ἀφοῦ ἡ ἐπικοινωνία μεταξὺ τῶν κυβερνώντων θὰ καταστεῖ ἀναγκαστικὰ περισσότερο πορώδης, σὲ μιὰ προσπάθεια ἀντίστασης τῶν δομῶν ἐπικοινωνίας στὴ διαλυτοποίηση.

Πῶς θὰ μποροῦσε νὰ ἀποκαλέσει κανεὶς κάποιον ποὺ ἐπιθυμεῖ νὰ θέσει τέλος στὴ μυστικότητα τῆς ἐξουσίας καὶ ἐνδιαφέρεται γιὰ τὴν ἀποκάλυψη τῆς ἀλήθειας; Zorro; Ivanhoe; Robin Hood; John Wayne ἢ Clint Eastwood βγαλμένους ἀπὸ κάποιο κλασικὸ western; Batman-σκοτεινὸ ἱππότη; Δὸν Κιχώτη, ἢ μήπως τρομοκράτη; Ἡ ἱστορία τῶν WikiLeaks ἔχει παρουσιαστεῖ ὡς προσπάθεια κάποιας ὁμάδας (ἢ ἴσως ἑνὸς ἀτόμου) νὰ ἔρθει ἀντιμέτωπος λίγο πολὺ μὲ τὴν παγκόσμια ἐξουσία. Εἶναι ὅμως ἡ δημοσίευση ἐμπιστευτικῶν ἐγγράφων μία πράξη ὑπὲρ τῆς ἐλευθερίας τῆς πληροφορίας, τοῦ δικαιώματος τῶν ἀνθρώπων νὰ γνωρίζουν τὴν ἀλήθεια, ἢ εἶναι μία πράξη τρομοκρατικὴ πού ἀπειλεῖ τὴν κοινωνικὴ σταθερότητα; Ἐπίσης, εἶναι τὸ πραγματικὸ ζήτημα ποὺ πραγματεύονται τὰ WikiLeaks ἡ κατάρρευση τῆς μυστικότητας τῶν κυβερνητικῶν μεθοδεύσεων καὶ ἡ ἀποκάλυψη τῆς ἀλήθειας, ἢ εἶναι ἕνα παιχνίδι ἡγεμονίας πού ὑπάγεται στὴν ἰδεολογικὸ-πολιτικὴ σφαίρα;

Εἶναι σημαντικὸ ὅταν κανεὶς προσπαθεῖ νὰ δώσει ἀπαντήσεις σ΄αὐτὰ τὰ ἐρωτήματα νὰ λαμβάνει ὑπόψη τὸ συνωμοτικὸ τρόπο τῆς λειτουργίας τῶν WikiLeaks: μία μυστικὴ ὑπηρεσία “ἀγαθῶν” προθέσεων ποὺ ἐπιτίθεται σὲ μία ἢ σὲ πολλὲς μυστικὲς ὑπηρεσίες “κακών” προθέσεων. Μὲ βάση αὐτὴ τὴ θεώρηση, ὁ ἐχθρὸς εἶναι οἱ πολιτικοί, οἱ κυβερνήσεις καὶ οἱ διπλωμάτες ποὺ κρύβουν τὴν ἀλήθεια, μεταχειρίζονται ἄσχημα τούς λαοὺς καὶ ἐξευτελίζουν ἐκείνους μὲ τοὺς ὁποίους ὑποτίθεται πὼς εἶναι σύμμαχοι, γιὰ νὰ προωθήσουν τὰ σκοτεινὰ συμφέροντά τους.

Εἶναι σαφὲς πὼς δὲν ὑπάρχει ἔλλειψη ἀντι-κεφαλαιοκρατικῆς κριτικῆς σήμερα. Εἴμαστε ὑπερφορτωμένοι μὲ τὶς κριτικὲς γιὰ τὴ φρίκη τοῦ καπιταλισμοῦ. Βιβλία, καὶ δημοσιογραφικὲς ἀναλύσεις ἐκθέτουν μὲ λεπτομέρεια τὶς βιομηχανικὲς δραστηριότητες ποὺ μολύνουν τὸ περιβάλλον, τοὺς διεφθαρμένους τραπεζίτες ποὺ συνεχίζουν νὰ λαμβάνουν ὑπέρογκα ἐπιδόματα ἐνῷ οἱ τράπεζές τους διασώζονται μὲ δημόσιο χρῆμα, τὶς ἐταιρίες ποὺ ἀπασχολοῦν παιδιὰ σκλάβους κλπ. Ἐντούτοις, αὐτὸ ποὺ δὲν ἀμφισβητεῖται σὲ αὐτὲς τὶς κριτικὲς εἶναι ὁ τρόπος ἀντιμετώπισης αὐτῶν τῶν ὑπερβολῶν, ποὺ εἶναι ἡ “φιλελεύθερη” καὶ “δημοκρατικὴ” δομὴ τῆς ἐξουσίας. Ὁ ρητὸς (ἢ ὑπονοούμενος) στόχος τῆς τρέχουσας κριτικῆς εἶναι λοιπὸν ὁ ἐκδημοκρατισμὸς τοῦ καπιταλισμοῦ, ἡ ἐπέκταση τοῦ δημοκρατικοῦ ἐλέγχου στὴν οἰκονομία μὲ τὴ βοήθεια τῆς πίεσης ἀπὸ τὰ μέσα, τὶς κοινοβουλευτικὲς ἔρευνες, τοὺς σκληρότερους νόμους κλπ. Ἡ θεσμικὴ ὀργάνωση ὅμως τοῦ δημοκρατικοῦ κράτους (ἀπὸ τοὺς ἀστοὺς) δὲν ἀμφισβητεῖται ποτὲ ἀκόμα καὶ στὶς ριζοσπαστικότερες μορφὲς ἀντι-κεφαλαιοκρατικῆς κριτικῆς. Στὰ πλαίσια αὐτὰ θὰ μποροῦσε κανεὶς νὰ ἰσχυριστεῖ πὼς τὰ WikiLeaks εἶναι ἡ πιὸ πρόσφατη ἐπίδειξη δύναμης ἐκ μέρους τῆς “ἐπικρατούσας ἰδεολογίας” ποὺ δὲν εἶναι ἄλλη ἀπὸ τὴν ἀπόφαση νὰ ἐπιτρέψει μία ἐπιπλέον κριτικὴ ποὺ ἐμφανίζεται ὡς “ἰσχυρή”.

Ἡ ἐμφάνιση καὶ τὰ λόγια ὅλων τῶν δημόσιων προσώπων, δὲν μπορεῖ νὰ εἶναι συνεχῶς μία ἁπλὴ ὑποκρισία, ἀλλὰ φυσικὰ δὲν μπορεῖ κάποιος νὰ ἐμπιστευθεῖ τὴν πρόσοψη (στὴν προκειμένη περίπτωση τὰ ἐπίσημα ἔγγραφα). Θὰ πρέπει πάντοτε νὰ ψάχνει τὴν ἀλήθεια ποὺ κρύβεται πίσω ἀπὸ αὐτὴ τὴν πρόσοψη καὶ νὰ ἐπιδιώκει τὴ δημόσια ἐξέταση ἀκόμα καὶ τῶν πιὸ ἐμπιστευτικῶν μυστικῶν. Ἡ ἀναζήτηση καὶ ἡ ἀποκάλυψη τῆς ἀλήθειας στὴν ὁλότητά της εἶναι σίγουρα κάτι ποὺ ἀπελευθερώνει. Εἶναι ὅμως ἡ ἀλήθεια πού ἀποκαλύπτουν τὰ WikiLeaks ἀπελευθερωτικῆς ἀξίας; Μπορεῖ αὐτὴ ἡ ἀλήθεια νὰ μᾶς ἀπελευθερώσει ἀπὸ τὸν ἀναίσχυντο κυνισμὸ τῆς “νέας τάξης”, τῆς φιλελεύθερης οἰκονομίας, τῶν καταπιεστικῶν “δημοκρατικών” θεσμῶν τῶν “ἀνθρωπίνων δικαιωμάτων”;