Παρόλο ποὺ ὁ νεοφιλελευθερισμὸς προωθεῖ τὴν ἀνθρώπινη δυστυχία σὲ ὁλόκληρο τὸν πλανήτη, τὶς μέρες αὐτὲς εἶναι πιθανότερο νὰ φανταστεῖ κανεὶς τὸ τέλος τοῦ κόσμου, παρὰ τὸ τέλος τοῦ νεοφιλελευθερισμοῦ. Ὁ φονταμενταλισμὸς τῆς φιλελεύθερης ἀγορᾶς καὶ ἡ στρατιωτικοποίηση τῆς δημόσιας ζωῆς ἐνισχύονται ἀμοιβαία, μὲ ἀπώτερο στόχο τὴ μετατόπιση τῆς ἔμφασης ἀπὸ τὴν κοινωνικὴ δικαιοσύνη καὶ τὶς βασικὲς κοινωνικὲς παροχὲς γιὰ ὅλους, σὲ θέματα “παράνομης μετανάστευσης καὶ ἐθνικῆς ἀσφάλειας”. Ἕνα ἀπὸ τὰ κεντρικὰ στοιχεῖα τοῦ ἀπολυταρχικοῦ νεοφιλελευθερισμοῦ εἶναι ἡ δομικὴ σχέση μεταξύ του κράτους καὶ τῆς οἰκονομίας, ποὺ παγιώνει τὴν οἰκονομικὴ δύναμη στὰ χέρια τῶν ὀλίγων, ἀποσυνδέει τὸ εἰσόδημα ἀπὸ τὴν παραγωγικότητα, καὶ καθιστὰ τὶς ἀνάγκες τῆς κοινωνίας κατώτερες αὐτῶν τῆς ἀγορᾶς. Ἀλλὰ δὲν κάνει μόνο αὐτά, ἀλλὰ ἀκόμα περισσότερα. Ἐπανερμηνεύει τὶς παρεχόμενες ἀπὸ δημόσιους ὀργανισμοὺς ὑπηρεσίες ὡς κατώτερης ποιότητας, ἢ τὶς ὁρίζει ὡς ἄδικη πολυτέλεια, διαλύει τοὺς δεσμοὺς τῆς ἀμοιβαιότητας καὶ εὐνοεῖ τὸν κυνισμό, τὴν πλήξη, καὶ τὴν ἀπελπισία.
Ὅλοι εἶναι πλέον πεπεισμένοι ὅτι ἔχουν λίγα νὰ ἐλπίζουν ἀπὸ τὶς ἐθνικὲς κυβερνήσεις τους, οἱ ὁποῖες χωρὶς πολλὲς ἐξαιρέσεις ἔχουν περιέλθει σὲ ἀνυποληψία, καθὼς δὲν θεωροῦν ὑποχρέωσή τους νὰ φροντίσουν γιὰ τοὺς πολίτες τους, ἡ κύρια ἀπασχόλησή τους εἶναι νὰ κατηγοροῦν τὰ θύματα, καὶ ἔχουν παραδώσει τὴν ἐξουσία, ποὺ τοὺς ἀνατέθηκε μέσῳ τῶν ἐκλογῶν, στὶς νεοφιλελεύθερες μαζορέτες. Ἡ οὐσία τῆς δημοκρατίας ἔχει ἐκκενωθεῖ καὶ ἀντικασταθεῖ ἀπὸ μία δημοκρατία τῶν ἀγαθῶν, διαθέσιμων σὲ ἐκείνους ποὺ ἔχουν ἀγοραστικὴ δύναμη. Οἱ ἄνθρωποι ἔχουν πάψει νὰ διαδραματίζουν οὐσιαστικὸ ρόλο στὴ διαμόρφωση τῆς ἐξουσίας μὲ ἀποτέλεσμα νὰ ἔχουν χάσει τὸν ἔλεγχο βασικῶν παραμέτρων ποὺ ἐπηρεάζουν τὶς καθημερινές τους ζωές. Οἱ περισσότερες δημόσιες συζητήσεις προωθοῦν πολεμοχαρεῖς, ἐπιθετικὲς καὶ ὑπερπατριωτικὲς συμπεριφορές. Ὁποιαδήποτε ἀντίδραση στὶς προσπάθειες τῶν νεοφιλελεύθερων συντηρητικῶν νὰ ἐπαναπροσδιορίσουν τὴν ἐλευθερία μὲ τὸν αὐταρχισμὸ τῶν ἀγορῶν, ἐκλαμβάνεται ὡς ὀπισθοδρομισμός. Τὸ ἀτομικὸ συμφέρον ἔχει καταστήσει ἄχρηστες τὶς κοινωνικὲς ἀνάγκες, καὶ τὸ κέρδος εἶναι πλέον σημαντικότερο ἀπὸ τὴν κοινωνικὴ δικαιοσύνη. Ἡ ἐλπίδα, ποὺ ἦταν κάποτε ἐνσωματωμένη στὴν πολιτικὴ τῆς πειθοῦς, τῆς ἐκπαίδευσης, τῶν συλλογικῶν προσπαθειῶν, στὴν καλύτερη περίπτωση τώρα, φαίνεται σὰν ἕνα νοσταλγικὸ ἀπομεινάρι τοῦ '60.
Ὑποστηρίζοντας τὴ θέση πὼς οἱ ἀγορὲς θὰ πρέπει νὰ ἀποτελοῦν τὴν ὀργανωτικὴ ἀρχὴ γιὰ τὴ λήψη ὁποιασδήποτε πολιτικῆς, κοινωνικῆς ἢ οἰκονομικῆς ἀπόφασης, ὁ νεοφιλελευθερισμὸς οἰκοδομεῖ τὴν ἔννοια τοῦ πολίτη καὶ τῆς κοινωνικῆς ζωῆς, ἐξαπολύοντας συνεχῆ ἐπίθεση στὴ δημοκρατία, τὰ δημόσια ἀγαθά, τὸ κράτος κοινωνικῆς πρόνοιας, καὶ τὶς ἀνθρώπινες ἀξίες. Στὸ νεοφιλελεύθερο περιβάλλον ἡ ἀγωγὴ τοῦ πολίτη ἐπιβάλλει τὴν ἀποδοχὴ ὅτι ἡ πολιτικὴ καὶ κοινωνικὴ δημοκρατία ἀποτελεῖ περιττὸ φορτίο καὶ ἐμπόδιο γιὰ τὴ λειτουργία τῶν ἀγορῶν, τὴν ἐξασφάλιση κέρδους, καὶ τὸν καταναλωτισμὸ καὶ ἡ προτεραιότητα ἀνήκει στὸ στενὰ ἐννοούμενο προσωπικὸ συμφέρον. Μὲ αὐτὴ τὴν ἔννοια ὁ στόχος τῆς νεοφιλελεύθερης ἀγωγῆς τοῦ πολίτη εἶναι ἡ παραγωγὴ ἀνταγωνιστικῶν ἀτόμων, τὸ μόνο ἐνδιαφέρον τῶν ὁποίων εἶναι ἡ ἐπίτευξη τοῦ μέγιστου ἀτομικοῦ, ὑλικοῦ, καὶ ἰδεολογικοῦ κέρδους, μὲ τὴ χαμηλότερη δυνατὴ προσπάθεια. Ἡ φτώχεια ἀντιμετωπίζεται ὡς ἔγκλημα, ὁ ρατσισμὸς ὡς προσωπικὴ προκατάληψη, καὶ ἡ ἀνεργία εἶναι ἔνδειξη ἀδυναμίας χαρακτῆρος. Ἡ δημιουργικὴ καταστροφὴ τῆς ὕφεσης, ἐκκαθαρίζει τὶς ἀνεπαρκεῖς μορφὲς παραγωγῆς καὶ κοινωνικῆς ζωῆς καὶ ἀνοίγει τὰ σύνορα γιὰ τὸν ἑπόμενο κύκλο ἐπέκτασης τοῦ καπιταλισμοῦ.
Ἡ Ἀλίνα εἶχε πάντοτε τὴν ἐξαιρετικὴ ἱκανότητα νὰ καθιστᾶ ἀντιληπτὲς τὶς δυσαναλογίες τοῦ δικοῦ της κόσμου μὲ τὸ δικό μου. Σταμάτησα νὰ πάρω τσιγάρα καὶ τὴν ἀγόρασα μιὰ σοκολάτα. Ἀφοῦ πρῶτα τὴν ἐξέτασε προσεκτικά, μετὰ τὴν ἔβαλε στὴν τσάντα της.
-Δὲν θὰ τὴ φᾶς;
-Θὰ τὴ φυλάξω γιὰ νὰ δώσω καὶ στὴ Λένα ὅταν φτάσω στὸ σχολεῖο, μ’ ἀπάντησε.
Ὅλοι εἶναι πλέον πεπεισμένοι ὅτι ἔχουν λίγα νὰ ἐλπίζουν ἀπὸ τὶς ἐθνικὲς κυβερνήσεις τους, οἱ ὁποῖες χωρὶς πολλὲς ἐξαιρέσεις ἔχουν περιέλθει σὲ ἀνυποληψία, καθὼς δὲν θεωροῦν ὑποχρέωσή τους νὰ φροντίσουν γιὰ τοὺς πολίτες τους, ἡ κύρια ἀπασχόλησή τους εἶναι νὰ κατηγοροῦν τὰ θύματα, καὶ ἔχουν παραδώσει τὴν ἐξουσία, ποὺ τοὺς ἀνατέθηκε μέσῳ τῶν ἐκλογῶν, στὶς νεοφιλελεύθερες μαζορέτες. Ἡ οὐσία τῆς δημοκρατίας ἔχει ἐκκενωθεῖ καὶ ἀντικασταθεῖ ἀπὸ μία δημοκρατία τῶν ἀγαθῶν, διαθέσιμων σὲ ἐκείνους ποὺ ἔχουν ἀγοραστικὴ δύναμη. Οἱ ἄνθρωποι ἔχουν πάψει νὰ διαδραματίζουν οὐσιαστικὸ ρόλο στὴ διαμόρφωση τῆς ἐξουσίας μὲ ἀποτέλεσμα νὰ ἔχουν χάσει τὸν ἔλεγχο βασικῶν παραμέτρων ποὺ ἐπηρεάζουν τὶς καθημερινές τους ζωές. Οἱ περισσότερες δημόσιες συζητήσεις προωθοῦν πολεμοχαρεῖς, ἐπιθετικὲς καὶ ὑπερπατριωτικὲς συμπεριφορές. Ὁποιαδήποτε ἀντίδραση στὶς προσπάθειες τῶν νεοφιλελεύθερων συντηρητικῶν νὰ ἐπαναπροσδιορίσουν τὴν ἐλευθερία μὲ τὸν αὐταρχισμὸ τῶν ἀγορῶν, ἐκλαμβάνεται ὡς ὀπισθοδρομισμός. Τὸ ἀτομικὸ συμφέρον ἔχει καταστήσει ἄχρηστες τὶς κοινωνικὲς ἀνάγκες, καὶ τὸ κέρδος εἶναι πλέον σημαντικότερο ἀπὸ τὴν κοινωνικὴ δικαιοσύνη. Ἡ ἐλπίδα, ποὺ ἦταν κάποτε ἐνσωματωμένη στὴν πολιτικὴ τῆς πειθοῦς, τῆς ἐκπαίδευσης, τῶν συλλογικῶν προσπαθειῶν, στὴν καλύτερη περίπτωση τώρα, φαίνεται σὰν ἕνα νοσταλγικὸ ἀπομεινάρι τοῦ '60.
Ὑποστηρίζοντας τὴ θέση πὼς οἱ ἀγορὲς θὰ πρέπει νὰ ἀποτελοῦν τὴν ὀργανωτικὴ ἀρχὴ γιὰ τὴ λήψη ὁποιασδήποτε πολιτικῆς, κοινωνικῆς ἢ οἰκονομικῆς ἀπόφασης, ὁ νεοφιλελευθερισμὸς οἰκοδομεῖ τὴν ἔννοια τοῦ πολίτη καὶ τῆς κοινωνικῆς ζωῆς, ἐξαπολύοντας συνεχῆ ἐπίθεση στὴ δημοκρατία, τὰ δημόσια ἀγαθά, τὸ κράτος κοινωνικῆς πρόνοιας, καὶ τὶς ἀνθρώπινες ἀξίες. Στὸ νεοφιλελεύθερο περιβάλλον ἡ ἀγωγὴ τοῦ πολίτη ἐπιβάλλει τὴν ἀποδοχὴ ὅτι ἡ πολιτικὴ καὶ κοινωνικὴ δημοκρατία ἀποτελεῖ περιττὸ φορτίο καὶ ἐμπόδιο γιὰ τὴ λειτουργία τῶν ἀγορῶν, τὴν ἐξασφάλιση κέρδους, καὶ τὸν καταναλωτισμὸ καὶ ἡ προτεραιότητα ἀνήκει στὸ στενὰ ἐννοούμενο προσωπικὸ συμφέρον. Μὲ αὐτὴ τὴν ἔννοια ὁ στόχος τῆς νεοφιλελεύθερης ἀγωγῆς τοῦ πολίτη εἶναι ἡ παραγωγὴ ἀνταγωνιστικῶν ἀτόμων, τὸ μόνο ἐνδιαφέρον τῶν ὁποίων εἶναι ἡ ἐπίτευξη τοῦ μέγιστου ἀτομικοῦ, ὑλικοῦ, καὶ ἰδεολογικοῦ κέρδους, μὲ τὴ χαμηλότερη δυνατὴ προσπάθεια. Ἡ φτώχεια ἀντιμετωπίζεται ὡς ἔγκλημα, ὁ ρατσισμὸς ὡς προσωπικὴ προκατάληψη, καὶ ἡ ἀνεργία εἶναι ἔνδειξη ἀδυναμίας χαρακτῆρος. Ἡ δημιουργικὴ καταστροφὴ τῆς ὕφεσης, ἐκκαθαρίζει τὶς ἀνεπαρκεῖς μορφὲς παραγωγῆς καὶ κοινωνικῆς ζωῆς καὶ ἀνοίγει τὰ σύνορα γιὰ τὸν ἑπόμενο κύκλο ἐπέκτασης τοῦ καπιταλισμοῦ.
Ἡ Ἀλίνα εἶχε πάντοτε τὴν ἐξαιρετικὴ ἱκανότητα νὰ καθιστᾶ ἀντιληπτὲς τὶς δυσαναλογίες τοῦ δικοῦ της κόσμου μὲ τὸ δικό μου. Σταμάτησα νὰ πάρω τσιγάρα καὶ τὴν ἀγόρασα μιὰ σοκολάτα. Ἀφοῦ πρῶτα τὴν ἐξέτασε προσεκτικά, μετὰ τὴν ἔβαλε στὴν τσάντα της.
-Δὲν θὰ τὴ φᾶς;
-Θὰ τὴ φυλάξω γιὰ νὰ δώσω καὶ στὴ Λένα ὅταν φτάσω στὸ σχολεῖο, μ’ ἀπάντησε.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου