Σάββατο 30 Μαΐου 2015

Παλαιοντολογία




Πολλοί ἐξακολουθοῦν νά ἔχουν τήν πεποίθηση ὅτι ὅλα εἶναι λίγο πολύ ἐντάξει, ὅμως εἶναι ἀκόμα περισσότεροι αὐτοί ποῦ συμφωνοῦν. Αὐτό μπορεῖ ἐν μέρει νά ἐξηγηθεῖ ἀπό τό γεγονός ὅτι στήν καθημερινή ζωή τά μέλη κοινωνικῶν ὁμάδων κάνουν ὅ,τι οἱ ἄλλοι γύρω τους θεωροῦν “φυσιολογικό” καί “δικαιολογημένο” ἀνεξαρτήτως τοῦ τί εἶναι γιά τούς ἴδιους φυσιολογικό ὅταν εὐρίσκονται κατ’ ἰδίαν, ἐκτός ὁμάδων. Ἔτσι γιά παράδειγμα στίς κοινωνίες ὅπου ὑπάρχει ἐκτεταμένη διαφθορά ἀναπτύσσονται νοοτροπίες ποῦ δικαιολογοῦν καί ἐνθαρρύνουν τήν διαφθορά, ὥστε τελικῶς νά θεωρεῖται ἡ διαφθορά φυσιολογική ρουτίνα καί βεβαίως νά μήν ἐκλαμβάνεται ὡς ἀδίκημα.



Ἡ περιγραφή ἑνός ἐξαφανισμένου εἴδους ζώων σέ κάποιον πού δέν εἶναι ἐξοικειωμένος μέ ἀπολιθωμένα εὐρήματα εἶναι ἕνα πολύ δύσκολο ἔργο, καθώς δέν ὑπάρχουν ζωντανά πλάσματα ποῦ νά μοιάζουν μέ τά εἴδη αὐτά. Ἡ Ἀνωμαλογαρίς (Anomalocaris) γιά παράδειγμα εἶναι μιά οἰκογένεια ζώων πού πιστεύεται ὅτι εἶναι στενά συνδεδεμένη μέ τήν συνομοταξία τοῦ βασιλείου τῶν ζώων ποῦ καλοῦνται ἀρθρόποδα (Arthropods) καί πιό συγκεκριμένα μέ τό ἐξαφανισμένο εἶδος τῶν ἀνωμαλογαριδοειδῶν (anomalocaridid). Ἡ Ἀνωμαλογαρίς ἦτο ἕνα ἀπό τά πιό περίεργα καί πιό ὑπέροχα πλάσματα τοῦ μικροῦ μας κόσμου καί στό γραφεῖο τήν ἀποκαλούσαμε (μυστικά) "δολοφόνο". Τό σῶμα της ἦτο πλατύ, ἔφθανε σέ μῆκος σχεδόν τά δύο μέτρα καί ἦτο ἐπενδεδυμένο ἀπό εὔκαμπτο ἀλλά ἄφθαρτο ὄστρακο. Τά μάτια της ἦσαν μονίμως λυπημένα, εὐέξαπτα, εὐαίσθητα σέ ἀόρατα ἐρεθίσματα, σύνθετα καί μισχωτά. Μαζί μέ ἄλλα περίεργα πλάσματα ἡ Ἀνωμαλογαρίς ἐξηφανίσθη ἀπό τόν μικρό μας κόσμο πρίν ἀπό περίπου 488 ἑκατομμύρια ἔτη. Φῆμες ἀναφέρουν πῶς κατά τήν διάρκεια αὐτῆς τῆς γεωλογικῆς περιόδου ἐκτός τῆς Ἀνωμαλογαρίδος ὑπῆρξε μαζική ἐξαφάνισις ἀπροσαρμόστων πληθυσμῶν, οἱ ὁποῖοι παρεσύρθησαν καί ἀπολιθώματά τους εὐρέθησαν σέ κάτι βράχια στό Σούνιο. Παλαιοντολόγοι ἐμελέτησαν προσεκτικά τά εὐρήματα καί τώρα ποῦ ἔχουν σχηματίσει μιά σχετικά πλήρη εἰκόνα τοῦ ζώου ἔχουν συνειδητοποιήσει ὅτι, παρά τό ὄνομά της, στήν πραγματικότητα ἡ δολοφόνος Ἀνωμαλογαρίς δέν εἶχε καμμιάν ἀνωμαλία παρά μοναχά μιάν ἐκπληκτική ἐπιμονή σέ ἀρχές ποῦ δέν τήν ἐπέτρεψαν τήν προσαρμογή.

Διαταραχές εἶναι γεγονότα πού συμβαίνουν ἀναπάντεχα καί ἀλλάζουν ἀπότομα καί δραματικά τίς συνήθειες καί τούς ὄρους κατανομῆς τῶν πόρων στά ἐπί μέρους τμήματα κοινοτήτων καί γενικότερα τοῦ πληθυσμοῦ. Πολλά ἐπίγεια μέρη ὑπόκεινται σέ διάφορες ἐκδηλώσεις διαταραχῶν ποῦ ἀφήνουν ἕνα ἀνάγλυφο ἀποτύπωμα στήν ψυχή, κάτι σάν ἀπολιθωμένη μνήμη διαφορετικῶν ἐξιστορήσεων πόνου καί ἀνακτήσεως. Τά μέλη ἐκεῖνα τοῦ πληθυσμοῦ πού ἐπιδεικνύουν χαμηλή ἀνοχή σέ ἀκραῖες συνθῆκες κατά τή διάρκεια διαταραχῶν, εἴτε ἀλλάζουν βιότοπο ἤ ἀναζητοῦν διαφορετικούς πόρους ἐπιβιώσεως στόν ἴδιο τόπο.Οἱ δυσανεκτικοί πληθυσμοί συνήθως ἐξαφανίζονται σέ τοπικό ἐπίπεδο, καθώς τά μέλη ἐκεῖνα τά ὁποῖα ἔχουν τήν ἐτοιμότητα νά ἀνταποκρίνονται μέ συγκεκριμένο τρόπο στίς διαφορετικές διαταραχές δημιουργοῦν νέες συνθῆκες οἰκοτόπων ἤ καί πόρων ἐπιβιώσεως ἀπωθώντας τούς ἀπροσάρμοστους. Οἱ λόγοι μιᾶς τοπικῆς ἐξαφανίσεως ἀποτελοῦν πρόκληση, καθώς οἱ παράγοντες ποῦ ἐπιβάλλουν νέες συνθῆκες προσαρμογῆς τοῦ οἰκοσυστήματος και προδιαθέτουν τίς κοινότητες σέ μελλοντικές διαταραχές εἶναι καθοριστικοί γιά τίς ἐξελίξεις και τίς παγκόσμιες ἀλλαγές. Κατά συνέπεια ἡ προσεκτική μελέτη τῶν ἀπολιθωμάτων εἶναι μεγάλης σημασίας προκειμένου κανείς νά εἶναι σέ θέση νά προβλέψει καί νά ἀνταποκριθεῖ μέ λιγότερο ἐπώδυνο τρόπο στίς ἐπικείμενες ἀναπάντεχες διαταραχές.

10 σχόλια:

  1. Τὸ ἔνστικτο ἐπιβίωσης παντοῦ καὶ πάντα ἐπιζητᾷ τὸ ἀντίθετο τῆς προσαρμογῆς. Ἡ ἀπαίτηση τῆς προσαρμογής εἶναι τὸ`συνώνυμο τῆς ἀπειλῆς, σὲ ὅλες ἀνεξαιρέτως τὶς ἐκφάνσεις της. Ἡ ἀπειλή εἶναι ἡ δυσπροσαρμοστικότητα. Συνεπῶς, ἀπειλή καὶ ἀπαίτηση εἶναι συνώνυμες.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Richard Dawkins: Τό ἐγωϊστικό γονίδιο. Μετάφραση: Παναγιώτης Δεληβοριάς, Ἐκδόσεις Κάτοπτρο, 2008, ISBN 978-960-6717-19-2

    Huang J. Y. and Bargh J. A.: The Selfish Goal: Autonomously operating motivational structures as the proximate cause of human judgment and behaviour. Behavioral and Brain Sciences 37 (2014) 121-135. http://journals.cambridge.org/download.php?file=%2FBBS%2FBBS37_02%2FS0140525X13002136a.pdf&code=81268f677778cb2f968140bc4db80943#page=-87

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. "Στίς κοινωνίες ὅπου ὑπάρχει ἐκτεταμένη διαφθορά ἀναπτύσσονται νοοτροπίες ποῦ δικαιολογοῦν καί ἐνθαρρύνουν τήν διαφθορά, ὥστε τελικῶς νά θεωρεῖται ἡ διαφθορά φυσιολογική ρουτίνα καί βεβαίως νά μήν ἐκλαμβάνεται ὡς ἀδίκημα".
    Σὲ χωριὸ ἀπεβίωσε πρὸ ἐτῶν φανατικὸς Πασοκτζῆς ἐξάδελφός μου ὁ ὁποῖος, πολὺ πρὶν τὴν ἐνοχοποίηση τοῦ πρώην ὑπουργοῦ Ἀμύνης Τσοχατζόπουλου ἐπίστευε ὅτι ἦταν ἀπολύτως δικαιολογημένος κανὼν τῆς κοινωνίας τὸ φιλοδώρημα, εἴτε πρὸς τὸν ταξιτζῆ καὶ τὸ γκαρσόνι, εἴτε τὸ 2% στὸν ὑπουργὸ ἀπὸ τὸν προμηθευτὴ ὁπλικῶν συστημάτων. Ὁ ἐξάδελφός μου ἦταν φύλακας σὲ μουσεῖο καὶ ἔπερνε πουρμπουάρ. Γιατί ὄχι νὰ μὴν ἔπαιρνε πουρμπουὰρ και ὁ Τσοχατζόπουλος;

    Τὰ ἀνθρωποειδῆ ὄντα ποὺ δὲν προσαρμόζονται σὲ τοῦτες τὶς συνήθειες ἁπλῶς ἤ ἐξαφανίζονται ἀπολιθωμένα στὰ βράχια τοῦ Σουνίου ἤ χρησιμοποιοῦν ἐκρηκτικὰ καὶ ἀνατινάζουν τὸν ὑπάρχοντα πληθυσμό. Προσωπικὰ προτιμῶ τὴν δεύτερη λύση. Δὲν δίδω πουρμπουὰρ στὸ γκαρσόνι καὶ ἀφήνω τὴν ἀνατιναγμένη σημερινὴ κοινωνία ἀπολίθωμα γιὰ τοὺς μελλοντικούς παλαιοντολόγους.
    Δημήτρης Κιτσίκης

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Ἐγὼ ὡς ὑπὸ ἐξαφάνησιν ἀνωμαλογαρὶς διαβάζω στὴν Καθημερινὴ τῆς Κυριακῆς,7ης Ἰουνίου 2015: "Μία ἀραβικὴ οἰκογένεια ἄφησε πέρυσι φιλοδώρημα ὕψους 2.000 εὐρὼ σὲ ἑστιατόριο τῆς Κῶ γιατί προσφέρθηκε καρέκλα καὶ δροσερὸ νερὸ στὸ σκυλάκι τους". Τί γκαρσόνι, τί Τσοχατζόπουλος. Τί Ἕλλην κουβαρντᾶς σὲ ταβέρνα καὶ ταξί, τί Siemens; Ἐγὼ προτείνω πολυετῆ φυλάκιση γιὰ ὅποιον δίδει πουρμπουὰρ ἑνὸς εὐρὼ σὲ γκαρσόνι καὶ γιὰ ὅποιο γκαρσόνι τὸ ἀποδεχθῇ. Αὐτὸ γιὰ νὰ δικαιωθῇ ὁ Τσοχατζόπουλος καὶ ἐγὼ νὰ μὴν γίνω ἀνωμαλογαρίς. Δημήτρης Κιτσίκης

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Ἐκεῖ ὅπου τά ὅρια μεταξύ ταπεινωτικῆς συμπεριφορᾶς καί ταπεινωμένου εἶναι δυσδιάκριτα καί στίς περισσότερες τῶν περιπτώσεων τά ὅρια αὐτά ταυτίζονται μέ τά ὅρια μεταξύ κοινωνικά προνομιούχων καί κοινωνικά μειονεκτούντων, ἐνδεχομένως δέν θά ἀνεμένετο ἡ ἠθική μέ τόν τρόπο ποῦ τήν ἐννοεῖ ἡ οἰαδήποτε “ἀνωμαλογαρίς” νά μποροῦσε νά ὑπερισχύσει τοῦ ΠΑΣΟΚικοῦ φονταμενταλισμοῦ τοῦ ἐξαδέλφου.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Τὸ μπαχτσίσι εἶναι κατά πάσα πιθανότητα τὸ Δῶρο τοῦ Μαρσέλ Μως, ἕνα βιβλίο ποὺ δὲν ἔχω διαβάσει. Σὲ αύτό βάσισε ὁ ἱστορικός Φίνλεϋ τὴν κοινωνική του ἀνάλυση τῶν ὁμηρικῶν έπῶν, τὸν Κόσμο τοῦ Ὁδυσσέα. Ὅλως τυχαίως ὸ Φίνλεϋ ἦταν κομμουνιστής καὶ διώχθηκε ἐπί Μακκαρθισμοῦ. Ἡ κοινωνική ὁργάνωση ποὺ μοιάζε περισσότερο ἀπό ὅλες στὶς μέρες μας μὲ τὸν κόσμο τοῦ Δῶρου εἶναι ἡ μαφία.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. Τὸ πιό γνωστό παράδειγμα δῶρου ἀρχαϊκού τύπου λαμβάνει χώρα μεταξύ Διομήδη καὶ Γλαῦκου στὴν Ἰλιάδα δὲν θυμάμαι σὲ ποιὰ ῥαψωδία. Τὸ δῶρο ἀρχαϊκοῦ τύπου ΔΗΜΙΟΥΡΓΕΙ ὑποχρεώσεις σὲ αὐτόν ποὺ τὸ λαμβάνει καὶ ταυτόχρονα δὲν μπορεῖ αύτός νὰ τὸ ἀρνηθεῖ. Ὁ πλοῦτος χρησιμεύει γιὰ νὰ αύξήσει τὴ δωροληπτική καὶ δωροδοτική ίκανότητα. Ὁ Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης συνεχῶς ζητάει λεφτά άπό τὸν Καποδίστρια πρὶν τὴ ῥήξη ἀνάμεσά τους γιὰ νὰ συνεχίσει νὰ δίνει δῶρα στὸ περιβάλλον του. Τὸ σύστημα αὐτό ἔχει μεταφυσικές προεκτάσεις, σχετίζεται μὲ τὸν πολυθεϊσμό, τὶς προσφορές στοὺς θεούς καὶ άγίους, στοὺς νεκρούς, εἶναι ἕνα ὁλόκληρο πλέγμα σχέσεων. Σὲ ἕνα τελευταῖο σχόλιό μου στοῦ κου Κιτσίκη ὑποθέτω ὅτι ἡ σημερινή συγκυρία θα μποροῦσε νὰ άναλυθεῖ ὠς διαπάλη μεταξύ αὐτοῦ τοῦ αρχαϊκοῦ συστήματος καὶ τοῦ ἀφηρημένου κράτους, σὰν διαπάλη μεταξύ ἀπολύτου μοναρχίας καὶ ἀρχαϊκής ὀλιγαρχίας, μονοθεϊσμοῦ καὶ πολυθεϊσμοῦ.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. Ἡ δωροδοκία καί ἡ δωροληψία ἐξυπηρετοῦν τόν σκοπό τῆς ὑπερισχύσεως τῆς μετριότητος ἔναντι τῆς ἀριστείας. Ἡ ὑποχρέωσις τοῦ δωροδοκουμένου ἔναντι τοῦ δωροδοκοῦντος καί ἀντιστρόφως εἶναι καί οἱ δύο ὅταν ἐμφανιστεῖ ἡ ἀνάγκη νά συσπειρωθοῦν ὑπερασπιζόμενοι τά ἰδιωτικά τους συμφέροντα τά ὁποῖα πάντοτε ἀντίκεινται τοῦ δικαίου καί τῆς ἀριστείας.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  9. Ἔχουν ἄλλο μέτρο σύγκρισης, ἄλλα κριτήρια. Ἡ ἀριστεία γιὰ αὐτούς εἶναι ἡ ἐπίτευξη τοῦ μέσου ὅρου, πράγμα πολύ δύσκολο καὶ ἐπίσης, ἐπιμένω σὲ αὐτό, ἱεροποιημένο μὲ ἀρχαϊκό τρόπο. Ἡ ἀριστεία ὅπως τὴν ἐννοοῦμε παραπέμπει σὲ ἄλλο πολιτισμό ἀπο τὸν δικό τους.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  10. -Συγγνώμη, προσθέτω μιὰ διασαφήνιση ἄν μοῦ ἐπιτρέπετε και μιὰ διόρθωση. Τὸ άξιακό πρότυπο τῆς δικαιοσύνης ποὺ συμμεριζόμεθα, φαντάζομαι, καὶ τῆς πνευματικῆς άριστεῖας ἀνάγεται στὴν γαλλική Ἀπόλυτο Μοναρχία, ποὺ εἶναι ἡ πληρέστερη ἔκφρασή του, καὶ προέρχεται ἀπό τὴν Ἀναγέννηση, μὲ κάποια βυζαντινή συμβολή ἴσως. Εἶναι αὐτό ποὺ λέμε πολιτισμός. Ὁ πολιτισμός αὐτός ἔχει κάποιες προϋποθέσεις, ἕνα περιεχόμενο ψυχικό καὶ γνωσιακό καὶ πολλές ἀπαιτήσεις. Ἡ βασική του ὅμως προϋπόθεση εἶναι μιὰ ὀργανωμένη μοναρχική, στὴν οὐσία της κοινωνία, κεντροποιημένη.

    Ἡ ἀρχαϊκή συμπεριφορά τοῦ Δώρου ἀνήκει στὸν ἀγροτικό κόσμο καὶ πηγαίνει στὰ βάθη τῆς ἱστορίας, ἐνδεχομένως φτάνει στὴν Παλαιολιθική ἐποχή - εἶναι ζωντανό ἀπολίθωμα ἀλλα δὲν βλέπει καθόλου τὸν ἑαὐτό του σὰν τέτοιο. Ἡ ἀμοιβάδα δὲν θεωρεῖ τὸν ἑαυτό της ντεμοντέ.

    Ὁ (νεο-) φιλελευθερισμός ποὺ εἶναι ὁ μεγάλος ἐχθρός μας αὐτή τὴ στιγμή εἶναι ἕνα σύστημα καλλιεργημένο ἀπό τοὺς Ἀγγλους, ὁ ὁποίος εἶναι συνδυασμός μοναρχίας καὶ ἀσυδοσίας τῶν βαρώνων. Εἶναι μεσαιωνικό σύστημα περασμένο στὴ νεωτερικότητα καὶ τὸ βρίσκετε ὁλοζώντανο στὰ ἔργα τοῦ Σαίξπηρ. Ὁ Μάκβεθ εἶναι ἡ τραγῳδία του. Τὸ σύστημα αὐτό εἶναι φεουδαλικό, καὶ ταυτόχρονα κεντροποιημὲνο καὶ ἀποκεντρωτικό. Κατά κάποιον τρόπο εἶναι μεταρσίωση τοῦ ἀρχαἰκοῦ συστήματος ἀλλά ἐπί τὸ χεῖρον. Ὁ ἰδιοκτήτης τοῦ ἐστιατορίου δίνει καὶ παίρνει μπαχτσίσια, βουτάει τὸ φιλοδώρημα ἀπό τὸ γκαρσόνι του, τὸ ὁποῖο δὲν ἔχει δικαιώματα οὖτε προστασία καὶ ταυτόχρονα θὲλει μιὰ ὀργανωμένη κοινωνία γιὰ πάρτη του. Τὸ σύστημα αύτό εἶναι ἀνώμαλο καὶ δημιουργεῖ διαρκεῖς τριβές. Τὸ παλαιό αρχαϊκό σύστημα, πολύ σκηρό, ἔχει ὠστόσο δικλείδες ἀσφαλεῖας γιὰ τὸν ἄδύναμο ἐπί τῇ βάσει ἐθιμικοῦ δικαίου. Τὸ φιλελεύθερο σύστημα εἶναι ἄπληστο καὶ δειλό ταυτόχρονα, διότι καρπώνεται άπὸ τὸ ἀπολυταρχικό τὸν γραπτό νόμο.

    Παραλλαγή ἀνατολική του εἶναι ἴσως τὸ ΠΑΣΟΚικό σύστημα, καὶ διορθωνω τὸν ἑαύτό μου. Ἴσως ἄλλο ἡ ἀφελῆς διαφθορά τοῦ ἀρχαϊκοῦ ἀνθρώπου ποὺ δίνει καὶ παίρνει δώρα γιατί ἔτσι ξέρει καὶ μόνο, καὶ ἄλλο ἡ ἑλληνική ἐλίτ ποὺ ΞΕΡΕΙ ὅτι αύτό ποὺ κάνει εἶναι κολασμένο, διότι συντηρεῖ καὶ προωθεῖ τὴν ἀδικία, ἀλλά προκειμένου νὰ διατηρήσει τὰ προνόμιά της διαφθείρει τὸν ἑαύτό της μὲ τρόπο νὰ ἀποκλείσει τὸν εὐσυνείδητο ἄνθρωπο.

    ΑπάντησηΔιαγραφή