Τό κείμενο αὐτό εἶναι μιά προσπάθεια παρουσίασης τοῦ ρόλου πού ἔπαιξε ὁ Τζόν Κένεντυ ( JFK) στήν εἰσβολή τῶν ΗΠΑ στό Βιετνάμ, μιά εἰσβολή στά πλαίσια τοῦ Ψυχροῦ Πολέμου, τόν ὁποῖο αὐτή ἡ εἰσβολή ἐνθάρρυνε. Δέν ἀσχολοῦμαι ἐδῶ μέ τό ὄντως σημαντικό ἔργο τοῦ Κένεντυ στόν κοινωνικό τομέα, στό ἐσωτερικό τῶν ΗΠΑ.
Τό 1954 στή συνδιάσκεψη τῆς Γενεύης σχετικά μέ τήν κατάσταση στό Βιετνάμ μετά τήν νικηφόρα ἀντίσταση τοῦ βιετναμέζικου λαοῦ κατά τῶν Γάλλων ἀποικιοκρατῶν ἀποφασίζεται ἡ δημιουργία μιᾶς προσωρινῆς διαχωριστικῆς γραμμῆς μεταξύ δύο στρατιωτικῶν ζωνῶν. Τήν καρδιά ὅμως αὐτῶν τῶν συμφωνιῶν ἀποτελεῖ ὁ ὅρος καί ἡ δέσμευση γιά διεξαγωγή τό 1956 πανεθνικῶν ἐλεύθερων ἐκλογῶν μέ στόχο τήν ἑνοποίηση.
Ἡ πραγματοποίηση τοῦ παραπάνω ὄρου θά ἦταν καταστροφική γιά τίς ΗΠΑ. Ἡ προοπτική ἑνοποίησης τοῦ Βιετνάμ, ἡ ἀνεξάρτητη ἀνάπτυξή του, ὁ οἰκονομικός ἐθνικισμός τοῦ Χό Τσί Μίνχ καί ἡ ἄρνηση ἀποδοχῆς ἑνός ὑπηρετικοῦ ρόλου ἔναντι τοῦ «ἐλεύθερου κόσμου» θά ὁδηγοῦσε μέ μαθηματική ἀκρίβεια, σύμφωνα μέ ἐκτιμήσεις ἀξιωματούχων τῆς κυβέρνησης Ἀϊζενχάουερ, στήν διολίσθηση τῆς Ἰαπωνίας καί τῆς ὑπόλοιπης Ἰνδοκίνας κάτω ἀπό κομμουνιστικό ἔλεγχο καί ἐπιρροή. Μέχρι τότε ὁ Χό Τσί Μίνχ εἶχε ἐκδηλώσει διάθεση συνεργασίας μέ τίς ΗΠΑ, ἀρνούμενος ὅμως, θρασύτατατα, νά συμμορφωθεῖ καί νά δεχθεῖ τούς ἐπιθυμητούς ἀπό τίς ΗΠΑ παραδοσιακούς ὅρους ὑποταγῆς.
Οἱ ἀμερικάνικες ὑπηρεσίες πληροφοριῶν ἀπό τίς ἀρχές τῆς δεκαετίας τοῦ 1950 προσπάθησαν νά ἀποδείξουν ὅτι ὁ Χό Τσί Μίνχ καί οἱ Βιετμίνχ ἦταν ἐνεργούμενα τῆς Μόσχας ἤ τοῦ Πεκίνου. Κατά ἕνα πολύ περίεργο τρόπο μποροῦσαν νά «βροῦν» τέτοιες ἐνδείξεις γιά ὅλες τίς ἄλλες χῶρες τῆς Ἰνδοκίνας. Γιά τό Βιετνάμ αὐτό κατέστη ἀκατόρθωτο. Στην πραγματικότητα οἱ Βιετμίνχ μετά τήν λήξη τοῦ πολέμου ἀποτελοῦσαν ἕνα πλατύ ἐθνικό κίνημα, τό ὁποῖο περιελάμβανε στους κόλπους του μεγάλο ἀριθμό Βιετναμέζων ἀνεξαρτήτως πολιτικῆς τοποθέτησης, εἶχε δέ τρομερή διείσδυση στις μάζες. Σέ καταγεγραμμένες μυστικές πληροφορίες σέ διάστημα 25 ἐτῶν, οἱ ἀναλυτές τό μόνο πού μπόρεσαν νά ἐντοπίσουν ἦταν ἕνα ὑπηρεσιακό ἔγγραφο, τό ὁποῖο δέν εἶχε κάν ὑποβληθεῖ, καί ἔβαζε τό ἐρώτημα γιά τό ἄν τό Ἀνόι ἐπεδίωκε τά δικά του ἐθνικά συμφέροντα, χωρίς νά ἀκολουθεῖ τίς διαταγές τῶν ξένων ἀφεντικῶν του. Τό ἀβίαστο συμπέρασμα γιά τους δυτικούς «δημοκράτες» ἦταν ὅτι ἤ οἱ Βιετκόγκ ἦταν τόσο πιστοί στήν Μόσχα ὥστε ἡ Μόσχα νά μήν χρειάζεται νά τούς ἐπιβλέπει στήν ἄσκηση τῆς πολιτικῆς τους, ἤ πώς ἡ ρώσικη ἐπιρροή ἦταν τόσο ἀριστοτεχνικά καλυμμένη πού ἦταν ἀδύνατο νά ἀποδειχθεῖ. Ἄρα δέν συνέτρεχε κανείς λόγος γιά τίς ΗΠΑ νά μήν θεωρήσουν ὅτι τό κομμουνιστικό μικρόβιο εἶχε διεισδύσει στό Βιετνάμ.
Ἀμέσως μετά τίς συμφωνίες τῆς Γενεύης, τίς ὁποῖες οἱ ΗΠΑ δεν ἔχουν ὑπογράψει, ξεκινᾶνε τό σαμποτάρισμά τους, ἀποφασίζοντας ( NSC5429/2 – National Security Council) ὅτι « …ἀκόμη καί στήν περίπτωση τοπικῆς κομμουνιστικῆς ὑπονόμευσης ἤ ἐξέγερσης πού δέν συνιστᾶ ἔνοπλη ἐπίθεση, οἱ ΗΠΑ θά ἐξετάσουν τήν περίπτωση χρησιμοποίησης στρατιωτικῆς βίας, συμπεριλαμβανομένης καί ἐπίθεσης κατά τῆς Κίνας, ἄν προσδιοριστεῖ ὅτι αὐτή εἶναι ἡ πηγή τῆς ὑπονόμευσης…». Ἡ προηγούμενη διατύπωση πού θά ἐπαναλαμβάνεται τακτικά στό μέλλον μέ τίς άναγκαῖες τροποποιήσεις, ἀνάλογα μέ τόν τόπο καί τόν χρόνο μέχρι τίς μέρες μας, δέν εἶναι τίποτα ἄλλο παρά ἡ σαφής δήλωση τῶν ΗΠΑ ὅτι δικαιοῦνται νά παραβιάζουν τίς ἀρχές τοῦ Καταστατικοῦ Χάρτη τοῦ ΟΗΕ, οἱ ὁποῖες ἀπαγορεύουν ὁποιαδήποτε ἀπειλή ἤ χρήση βίας, ἐκτός ἀπό τήν περίπτωση ἀντίστασης κατά ἔνοπλης ἐπίθεσης, μέχρι νά ἐνεργήσει τό Συμβούλιο Ἀσφαλείας τοῦ ΟΗΕ.
Στή συνέχεια παραθέτω μιά σειρά ἀπό δηλώσεις τοῦ Κένεντυ σχετικά μέ τήν θέση καί τήν ἐμπλοκή τῶν ΗΠΑ στήν Ἰνδοκίνα, καί τό Βιετνάμ είδικότερα.
Τό 1956, ὄντας γερουσιαστής δηλώνει: «..Τό Βιετνάμ ἀποτελεῖ τόν ἀκρογωνιαῖο λίθο τοῦ ἐλεύθερου κόσμου στή Νοτιοανατολική Ἀσία, τήν κλείδα στήν κορυφή τῆς ἁψίδας, τό δάχτυλο (πού σταματάει τήν διαρροή) στό φράγμα. Ἡ Βιρμανία, ἡ Ταϋλάνδη, ἡ Ἰνδία, ἡ Ἰαπωνία, οἱ Φιλιππίνες καί, προφανῶς τό Λάος καί ἡ Καμπότζη εἶναι ἀνάμεσα σέ ἐκείνους τῶν ὁποίων θά ἀπειληθεῖ ἡ ἀσφάλεια, ἄν ἡ ἐρυθρά παλίρροια τοῦ κομμουνισμοῦ ξεχειλίσει μέσα στό Βιετνάμ… Ἐπί πλέον, ἡ ἀνεξαρτησία τοῦ ἐλευθέρου Βιετνάμ εἶναι καίρια γιά τόν ἐλεύθερο κόσμο καί σέ τομεῖς πέραν τῶν στρατιωτικῶν. Ἡ οἰκονομία του εἶναι ἀπαραίτητη γιά ὅλη τήν Νοτιοανατολική Ἀσία, καί ἡ πολιτική του ἐλευθερία εἶναι μία πηγή ἔμπνευσης γι’ αὐτούς πού ἀναζητοῦν νά ἀποκτήσουν ἤ νά διατηρήσουν τήν ἐλευθερία τους σέ ὅλα τά μέρη τῆς Ἀσίας –πραγματικά σέ ὁλόκληρο τόν κόσμο. Οἱ θεμελιώδεις ἀρχές τῆς ἐξωτερικῆς πολιτικῆς τοῦ ἔθνους μας, μέ λίγα λόγια, ἑξαρτιοῦνται σέ σημαντικό βαθμό ἀπό τήν ὕπαρξη ἑνός δυνατοῦ καί ἐλεύθερου ἔθνους τοῦ Βιετνάμ…»
Μετά τίς συμφωνίες τῆς Γενεύης οἱ ΗΠΑ ἐγκατέστησαν στό Νότιο Βιετνάμ τό καθεστώς-πελάτη, τῶν ἀδελφῶν Diem καί Nhu. Ὅταν ὁ Κένεντυ ἔκανε τήν παραπάνω δήλωση, τό ἐλεγχόμενο ἀπό τίς ΗΠΑ καθεστώς τῶν Diem καί Nhu, τό χαρακτηριζόμενο ἀπό πολιτική ἐλευθερία, ἡ ὁποία σύμφωνα μέ τά λεγόμενα τοῦ Κένεντυ ἀποτελοῦσε πηγή ἔμπνευσης, ἐξαπέλυε τρομοκρατία, πολιτική και θρησκευτική- ἀφοῦ ὁ Ντιέμ σάν Καθολικός κυνήγαγε καί τούς βουδιστές-καί βασάνιζε ὅσους ἦταν πιστοί στίς ρυθμίσεις τῆς Γενεύης καί σέ ἄλλες μορφές «κρυμμένης ἐπιθετικότητας». Καλό εἶναι νά μήν ξεχνᾶμε πώς οἱ ὅροι «κρυμμένη ἐπιθετικότητα» καί «ὑπονόμευση», ἀποτελοῦν τεχνικούς ὅρους προπαγάνδας γιά νά δηλώσουν κατ’οὐσίαν ἀνεπιθύμητες ἐξελίξεις στό ἐσωτερικό μιᾶς χώρας καί ἀντίθετες στά ἀμερικανικά συμφέροντα.
Οἱ Diem καί Nhu μπλοκάρουν τίς διαδικασίες τοῦ δημοψηφίσματος γιά τό 1956. Παράλληλα ἐξαπολύουν ἕνα ὄργιο τρομοκρατίας καί καταπίεσης. 10000 δολοφονίες μέχρι τό 1957, 60000 δολοφονημένοι ἀνάμεσα στό 1957 καί 1961. Μέχρι τό 1959 οἱ Βιετκόγκ ἐπιμένουν στήν τακτική τῆς πολιτικῆς ἀντιπαράθεσης παρά τῆς βίαιης ἀντίστασης, ἀφοῦ εἶχαν διαλύσει τό μεγαλύτερο μέρος τῆς στρατιωτικῆς τους μηχανῆς. Ἐν ὄψει ὅμως τῆς κλιμακούμενης βίας τοῦ καθεστῶτος ἀρχίζουν νά ἀπαντᾶνε μέ τό ἴδιο νόμισμα, κάτι πού προκαλεῖ ὑστερικές κραυγές στίς ΗΠΑ περί κομμουνιστικῆς δολιότητας. Ἡ νοτιοβιετναμέζικη ἀντίσταση τῶν Βιετκόγκ φέρνει σέ πολύ δύσκολη θέση τό καθεστώς Diem καί γρήγορα παίρνει τό πάνω χέρι. Κυριαρχεῖ συντριπτικά στήν ὕπαιθρο καί ἀρχίζει νά περισφίγγει τήν πρωτεύουσα Σαϊγκόν.
Πρό τῆς κλιμάκωσης τοῦ πολέμου σέ ἄμεση ἀμερικανική ἐπίθεση στό τέλος τοῦ 1961, ὁ Κένεντυ δηλώνει «…σέ ὁλόκληρο τόν κόσμο μᾶς ἀντιμάχεται μία μονολιθική καί ἀδίστακτη συνωμοσία, ἡ ὁποία βασίζεται κυρίως στήν χρησιμοποίηση κρυφῶν μέσων γιά νά ἐπεκτείνη τήν σφαίρα ἐπιρροῆς της…»
Στίς 26 Σεπτεμβρίου 1961 o Κένεντυ δηλώνει στήν Γενική Συνέλευση τοῦ Ο.Η.Ε. «…Διατηροῦμε στρατεύματα στό Βιετνάμ καί ἀλλοῦ, διότι ἡ ἐλευθερία μας εἶναι συνδεδεμένη μέ τήν δική τους, καί ἡ ἀσφάλεια τῶν Ἡνωμένων Πολιτειῶν βρίσκεται σέ κίνδυνο ἄν περάσουν πίσω ἀπό τό Σιδηροῦν Παραπέτασμα…Ἔτσι μέ ὅλους αὐτούς πού προτείνουν νά ἀποχωρήσουμε, κατά οἱονδήποτε τρόπο, δέν θά μποροῦσα νά διαφωνήσω πιό πολύ. Ἄν οἱ Ἡνωμένες Πολιτεῖες διστάσουν, τότε ὁλόκληρος ὁ κόσμος, κατά τήν γνώμη μου, ἀναπόφευκτα θά ἀρχίσει νά κινεῖται πρός τό κομμουνιστικό μπλόκ.»
Μπροστά στήν ἐπέλαση τῶν Βιετκόγκ ὁ Κένεντυ ἀποφασίζει νά κλιμακώσει τήν δράση, ἀλλάζοντας τόν μέχρι τότε «συμβουλευτικό» ρόλο τῶν ἀμερικανικῶν δυνάμεων τοῦ Ἀϊζενχάουερ, ἕνας ρόλος ἀντίστοιχος μέ τόν ἰσχύοντα καί ἐπί τῶν ἡμερῶν τοῦ Κένεντυ ὅσο καί τῶν διαδόχων του, στά λατινοαμερικάνικα τρομοκρατικά καθεστῶτα. Ἐπιλέγει τήν ἄμεση στρατιωτική ἐμπλοκή ὑποστηρίζοντας τίς στρατιωτικές ἐπιχειρήσεις τοῦ καθεστῶτος μέ ἀποστολή ἐπί πλέον ἀνθρωπίνων δυνάμεων ( μέχρι τίς 30 Ἰουνίου 1962 αὐξήθηκαν ἀπό 841 σέ 5576, μέχρι δέ τήν δολοφονία τοῦ Κένεντυ ἔφτασαν στίς 16700 ἔναντι τῶν 285 πού προέβλεπαν οἱ συμφωνίες τῆς Γενεύης), ἀεροπορικοῦ καί στρατιωτικοῦ ἐξοπλισμοῦ.
Ἐγκρίνει τήν χρησιμοποίηση ναπάλμ –χρησιμοποιήθηκαν για πρώτη φορά στόν ἑλληνικό ἐμφύλιο πόλεμο - ἐναντίον ἀγροτῶν καί χωρικῶν, χαροποιώντας τούς στρατιωτικούς του, οἱ ὁποῖοι ἐξωτερικεύουν τόν ἐνθουσιασμό τους λέγοντας «… τό ναπάλμ πραγματικά ἐνσταλάζει τόν φόβο γιά τόν Θεό μέσα στούς Βιετκόγκ…».
Σκοπός τῶν ἀμερικάνων εἶναι ἡ δημιουργία «στρατηγικῶν μικρῶν χωριῶν», στά ὁποῖα θά καταφύγουν οἱ νοτιοβιετναμέζοι χωρικοί φεύγοντας ἀπό τις εστίες τους και τα χωριά τους, προσπαθώντας νά ξεφύγουν ἀπό τήν τρομοκρατία τῶν νοτιοβιετναμέζων τοῦ καθεστῶτος καί τῶν σφοδρῶν ἀεροπορικῶν ἐπιδρομῶν τῶν ΗΠΑ. Ἐκεῖ ἀνεπηρέαστοι ἀπό τήν ἐπαφή τους μέ τούς Βιετκόγκ ἐλπίζεται νά ταχθοῦν μέ τό μέρος τοῦ καθεστῶτος Diem καί τῶν ΗΠΑ. Πρός τοῦτο οἱ ἀεροπορικές ἐπιδρομές ἀφανίζουν καί ἐρημώνουν τεράστιες ἐκτάσεις καί καλλιέργειες στήν ἐπαρχία.
Οἱ ἀεροπορικοί βομβαρδισμοί πού συνεχίζονται τό 1962 καί τό 1963, φέρνουν τό ἀντίθετο ἀπό τό ἐπιδιωκόμενο ἀποτέλεσμα. Ὁ ντόπιος καί ὁ ἀγροτικός πληθυσμός συντάσσεται στό πλευρό τῶν Βιετκόγκ.
Τό 1963 οἱ ΗΠΑ σχεδιάζουν τήν ἀνατροπή τῶν ἐγκαθέτων τους Diem καί Nhu, οἱ ὁποῖοι ἀρχίζουν καί ζητᾶν τήν σταδιακή ἀποχώρηση τῶν ἀμερικανικῶν δυνάμεων ἐνῶ παράλληλα κάνουν διερευνητικές κινήσεις γιά ἕνα διπλωματικό συμβιβασμό μέ τόν Βορρᾶ. Αὐτό δέν συμβαδίζει καθόλου μέ τά σχέδια τῶν ΗΠΑ, τῶν ὁποίων σχεδίων ἡ οὐσία συνοψίζεται στήν φράση «ὄχι ἀποχώρηση χωρίς νίκη». Ἡ Οὐάσιγκτον ἐκνευρίζεται ἀπό δηλώσεις τοῦ Σάρλ Ντέ Γκώλ στίς 29 Αὐγούστου, στίς ὁποῖες ὁ Γάλλος Πρόεδρος ἐκφράζει τήν ἐλπίδα νά ζήσουν οἱ Βιετναμέζοι μέ γαλήνη μέ τούς γείτονές τους ἀνεξαρτήτως ἐπιρροῶν ἀπό τό ἐξωτερικό, δηλώσεις πού παραπέμπουν σέ εἰρηνική διευθέτηση. Σέ συνέντευξή του στίς 2 Σεπτεμβρίου στόν Walter Cronkite, ὁ Κένεντυ σχολιάζοντας τήν δήλωση τοῦ Ντέ Γκώλ λέει: «…Αὐτό πού ἐξαντλεῖ κάπως τήν ὑπομονή τῶν Ἀμερικανῶν εἶναι τό ὅτι, ἀφοῦ κουβαλήσαμε αὐτό τό φορτίο γιά 18 χρόνια, μᾶς εὐχαριστεῖ τό νά δεχόμαστε συμβουλές, ὅμως, θά θέλαμε λίγο περισσότερη βοήθεια, πραγματική βοήθεια. Ἀλλά ἐμεῖς θά κάνουμε τό καθῆκον μας ὁπωσδήποτε. Δέ θά μᾶς κάνει καλό τό νά ποῦμε ‘ Λοιπόν, γιατί δέν πᾶμε ὅλοι σπίτια μας καί ν’ ἀφήσουμε τόν κόσμο σ’ αὐτούς πού εἶναι ἐχθροί μας’…».
Στίς 9 Σεπτεμβρίου 1963, σέ συνέντευξη στό NBC, δηλώνει «…Νομίζω ὅτι πρέπει νά μείνουμε. Δέν πρέπει νά ἀποχωρήσουμε γιατί ἡ ἀποχώρηση διευκολύνει μόνο τούς κομμουνιστές…»
Τρεῖς μέρες ἀργότερα στίς 12 Σεπτεμβρίου δηλώνει «…Ὅτι διευκολύνει στό νά κερδίσουμε τόν πόλεμο, τό ὑποστηρίζουμε, ὅτι παρεμποδίζει τήν πολεμική προσπάθεια τό ἀντιμαχόμαστε. Ἔχω ἤδη ξεκαθαρίσει πώς ὁποιαδήποτε πράξη ἐκ μέρους ὅποιας ἀπό τίς δυό κυβερνήσεις πού μπορεῖ νά βλάψει στό νά κερδίσουμε τόν πόλεμο, εἶναι ἀσυμβίβαστη μέ τήν πολιτική μας καί μέ τούς ἀντικειμενικούς μας στόχους. Αὐτό εἶναι τό τέστ, τό ὁποῖο νομίζω ὅτι πρέπει νά ἐφαρμόζει κάθε ὑπηρεσία καί κάθε ἀξιωματοῦχος τῆς κυβέρνησης τῶν ΗΠΑ σέ ὅλες τίς πράξεις μας…Ἀλλά ἔχουμε μία πολύ ἁπλή πολιτική σέ κείνη τήν περιοχή…θέλουμε νά κερδηθεῖ ὁ πόλεμος, οἱ κομμουνιστές νά περιοριστοῦν καί οἱ Ἀμερικανοί νά πᾶνε στά σπίτια τους… Ὅμως δέν βρισκόμαστε ἐκεῖ γιά νά δοῦμε νά χάνεται ἕνας πόλεμος καί θά ἀκολουθήσουμε τήν πολιτική πού ὑπέδειξα σήμερα, τοῦ νά προωθοῦμε αὐτούς τούς σκοπούς καί τά θέματα πού βοηθοῦν στό νά κερδίσουμε τόν πόλεμο…»
Στοχεύοντας νά προλάβουν τίς ἐξελίξεις γιά διπλωματική ἐπίλυση τῆς κρίσης καί οὐδετεροποίηση τοῦ Βιετνάμ, φοβούμενες ὅτι ἡ μοίρα τούς ἐπιφύλασσε «ἀποχώρηση χωρίς νίκη», οἱ ΗΠΑ προχωροῦν σέ πραξικόπημα, καί τήν 1η Νοεμβρίου ἀνατρέπουν καί δολοφονοῦν τούς Diem καί Nhu καί ἐγκαθιδρύουν στρατιωτικό καθεστώς.
Στίς 12 Νοεμβρίου 1963 δέκα ἡμέρες πρίν ἀπό τήν δολοφονία του ὁ Κένεντυ δηλώνει «…Ἀντικειμενικός στόχος μας εἶναι νά ἐξασφαλίσουμε ὅτι ἡ ἐπίθεση ἐκ τῶν ἔσω, ἡ ὁποία καί χειραγωγεῖται ἀπό τόν Βορρᾶ, θά τελειώσει». Ἐννοεῖται ὅτι αὐτοί πού ἐπιτίθενται ἐκ τῶν ἔσω εἶναι γηγενεῖς κάτοικοι τοῦ Νοτίου Βιετνάμ, οἱ ὁποῖοι λίγο πολύ, κατά τόν Κένεντυ, ἐπιτίθενται ἐναντίον τῆς χώρας τους.
Ἔχει ἐκφρασθεῖ ἀπό μεταγενέστερους τοῦ Κένεντυ ἡ ἄποψη ὅτι ὁ ἴδιος εἶχε ἐκμυστηρευθεῖ πώς σκόπευε νά ἀποχωρήσει ἀπό τό Βιετνάμ, ἀλλά περίμενε νά τό κάνει μετά τήν ἐπανεκλογή του στίς ἐκλογές τοῦ 1964, ἀνησυχώντας πώς σέ ἀντίθετη περίπτωση θά καταψηφιζόταν λόγω συμφιλιωτικῆς στάσης μέ τούς κομμουνιστές. Τό παραπάνω ἐπιχείρημα καταρρίπτεται πανεύκολα ἄν ληφθεῖ ὑπ’ ὄψιν πώς τό 1964 ὁ Τζόνσον ἐξελέγη μέ κυρίαρχο σύνθημα τήν ἀπερίφραστη ἀντίθεσή του στόν πόλεμο, ἄσχετο ἄν 2 χρόνια μετά ἐπί τῶν δικῶν του ἡμερῶν –μέχρι τότε ὁ Ρόμπερτ Κένεντυ ἀδελφός τοῦ Τζόν συμφωνοῦσε μέ τήν πολιτική τοῦ Τζόνσον-, ὁ πόλεμος ἔλαβε διαστάσεις ἀφανισμοῦ, ἐπί προεδρίας μάλιστα Νίξον ἐπεκτάθηκε καί στήν ὑπόλοιπη Ἰνδοκίνα. Ὁ Κένεντυ, σίγουρα ἐξυπνότερος τοῦ Τζόνσον, μποροῦσε προεκλογικά νά κάνει τό ἴδιο. Ὁ Τζόνσον πῆρε τό 61% τῶν ψήφων, τό μεγαλύτερο ποσοστό πού συγκέντρωσε ποτέ Ἀμερικανός προεδρικός ὑποψήφιος. Ἁπλά, τήν ὑπαρκτή λαϊκή δυσφορία ὁ Κένεντυ δέν τήν ἐκμεταλλεύτηκε γιά νά σχηματίσει ἕνα λαϊκό μέτωπο κατά τῆς ἀποχώρησης. Αὐτό πού ἔκανε ἦταν νά προσπαθήσει νά κερδίσει τόν πόλεμο κλιμακώνοντας τίς ἐπιχειρήσεις προτοῦ διογκωθεῖ ἡ λαϊκή δυσαρέσκεια, τήν ὁποία προσπάθησε νά ἀντιμετωπίσει, θεωρώντας την μᾶλλον ἐμπόδιο καί ἀπειλή γιά τήν τελική ἐπικράτηση, μέ ἀκραία ρητορεία περί ἰσχυρῶν συμφερόντων, ἐθνικῆς ἀσφαλείας καί κομμουνιστικοῦ κινδύνου, πού κάθε ἄλλο παρά διάθεση ἀποχώρησης προδίδει, ἐνῶ παράλληλα ἐξάπτει καί τήν ἀκροδεξιά ὑστερία. Ἡ κατηγορηματική ἀντίθεσή του στήν «ἀποχώρηση χωρίς νίκη», μαζί μέ τά ὑπόλοιπα ὑπάρχοντα στοιχεῖα δέν μᾶς ἀφήνουν περιθώρια νά πιστέψουμε ὅτι θά ἔκανε κάτι διαφορετικό ἀπό τόν Τζόνσον ἄν δέν εἶχε ἐξασφαλίσει μέ σιγουριά τόν ἀντικειμενικό του σκοπό.
Ἡ ἐμφάνιση τῶν πρώτων ἁγιοποιητῶν τοῦ Κένεντυ ἀποδίδοντάς του προθέσεις γιά ἀποχώρηση ἀπό τό Βιετνάμ, παρουσιάζεται μετά τήν ἐπίθεση τοῦ Τέτ, τήν 1η Ἰανουαρίου 1968. Συνέπειες αὐτῆς τῆς νίκης τῶν Βιετναμέζων εἶναι α) ὅλη ἡ ἀμερικανική ἡγεσία, γεράκια καί περιστέρια, διαπιστώνει ὅτι ἡ δαπάνη ἀγγίζει πλέον ὑπερβολικά ὕψη, οἱ δέ προοπτικές νίκης ἀπομακρύνονται β) ἡ λαϊκή ἀντίδραση διογκώνεται σέ βαθμό ἀνησυχητικό μέ πιθανές ἀπρόβλεπτες ἐσωτερικές διαστάσεις γ) ἡ κριτική ἀπό τόν Τύπο ἐντατικοποιεῖται, κάνοντας κριτική σέ τεχνικῆς φύσεως θέματα, χωρίς ὅμως νά παρεκλίνει ἀπό τό ἀξίωμα τῶν «εὐγενῶν» προθέσεων τῆς Ἀμερικῆς. Ἡ ἀλλαγή πολιτικῆς ἦταν ἐπιβεβλημένη, ἐνῷ ἀρχίζουν σέ ἀνώτατα ἐπίπεδα νά διατυπώνονται ἀπόψεις περί λάθος πολέμου. Ἐννοεῖται ὅτι τό λάθος συνίσταται στήν ὑπερβολική δαπάνη καί ἀνθρώπινο κόστος ἤ σέ λάθη τακτικῆς στά ὁποῖα ὑπέπεσαν οἱ ΗΠΑ. Κανένα ἴχνος αὐτοκριτικῆς γιά τόν σκοπό τῆς εἰσβολῆς στό Βιετνάμ, ὁ ὁποῖος μπορεῖ καί νά μήν ἦταν τόσο «εὐγενής».
Ἀπό τήν στιγμή πού γεράκια καί περιστέρια δέν εἶχαν πλέον οὐσιώδεις διαφωνίες, ἡ ἀλλαγή πολιτικῆς ἔπρεπε νά συνοδευτεῖ καί ἀπό τήν τροποποίηση τοῦ προηγηθέντος ἱστορικοῦ πού περιελάμβανε τόν Κένεντυ. Ἀφοῦ τώρα ὅλοι μεταμορφώθηκαν σέ «ἀντιπάλους» τοῦ πολέμου, κάτι ἀνάλογο ἔπρεπε νά γίνει καί μέ τόν μεγάλο ἡγέτη τους. Κάποιοι μάλιστα ἀπό τούς ἁγιογράφους - βιογράφους τοῦ Κένεντυ ( Σόρενσεν, Σλέσινγκερ ), ἑρμηνεύοντας τήν στάση του, γιά νά συνταχθοῦν μέ τήν νέα «ἐγκεκριμένη ἀλήθεια», μετά τήν μάχη τοῦ Τέτ μετέβαλλαν ἀπόψεις γιά τίς προθέσεις του.
Σύμφωνα μέ τήν πρώτη τους ἑρμηνεία, τήν πρό τοῦ Τέτ ἑρμηνεία, ὁ Κένεντυ θά ἔστελνε περισσότερα μαχητικά ἄν κρινόταν ἀναγκαῖο νά βοηθήσει ἕνα σύμμαχο, δέν συζητοῦσε ἀποχώρηση, θεωροῦσε τήν διπλωματία ἀπειλή ( γι’ αὐτό ἐξ’ ἄλλου ἀνέτρεψε καί τήν κυβέρνηση Diem- Nhu). Στήν δεύτερη ἑρμηνεία γράφουν πώς ὁ Κένεντυ θά προσπαθοῦσε νά βρεῖ τό 1965 ἐναλλακτικές λύσεις καί θά ἔκανε παράλληλα πιό ρεαλιστικές οἰκονομικές ἀναλύσεις γιά τίς δαπάνες καί τά ὀφέλη τοῦ πολέμου. Τό μόνο γραπτό στοιχεῖο τό ὁποῖο ἀφήνει κάποιες ὑπόνοιες ὅτι στό μυαλό τοῦ Κένεντυ ὑπῆρχε τό ἐνδεχόμενο τῆς ἀπεμπλοκῆς – λόγῳ αὐξημένων δαπανῶν και μειωμένων πιθανοτήτων ἐπιτυχίας καί ὄχι γιά λόγους διεθνοῦς δικαίου-, εἶναι ἡ ἀνάλυση Μακναμάρα, Ταίηλορ ( NSAM 263), πού ἐπισκέφθηκαν τό Βιετνάμ καί τήν κατέθεσαν στίς 2 Ὀκτωβρίου 1963. Ἐκεῖ ὑπάρχουν κάποιες σκέψεις ἀρχικά γιά ἀποχώρηση 1000 ἀνδρῶν μέχρι τά τέλη τοῦ 1963, καί μεγαλύτερου ὄγκου ἀργότερα, ὑπό τήν ἀπαραίτητη προϋπόθεση πώς θά ἔχει ἐξασφαλιστεῖ ἡ στρατιωτική νίκη. Εἶναι χαρακτηριστικό πώς οἱ βιογράφοι τοῦ Κένεντυ στά κείμενα τους πρό τῆς ἐπιχείρησης τοῦ Τέτ, αὐτή τήν ἀναφορά εἴτε δέν τήν ἀναφέρουν εἴτε τήν ἀναφέρουν μέ ψιλά γράμματα. Μετά ὅμως τήν ἐπίθεση στό Τέτ ἀλλάζουν στάση καί στηρίζουν τήν ἐπιχειρηματολογία τους γιά τίς προθέσεις ἀποχώρησης τοῦ Κένεντυ στήν ἐν λόγῳ ἀναφορά.
Ὅλα τά ἀποσπάσματα ἀπό δηλώσεις, ἡμερομηνίες καί γεγονότα προέρχονται ἀπό τό βιβλίο τοῦ Νόαμ Τσόμσκυ , «Rethinking Camelot – Ἐπανεκτιμώντας τό Κάμελοτ». Στήν συγκεκριμένη περίπτωση τό Κάμελοτ εἶναι ἡ τροποποίηση τοῦ μύθου στόν ὁποῖο «…ὁ Κένεντυ ὑποδύεται τόν λαμπρό ἱππότη, ὑπέρμαχο τῆς εἰρήνης, ὁ ὁποῖος παρεμποδίστηκε ἀπό δολοφόνους ἀποφασισμένους νά σταματήσουν αὐτόν τόν μοναχικό ἥρωα πού θά εἶχε ἀποχωρήσει μονομερῶς ἀπό τό Βιετνάμ ἄν εἶχε ζήσει». Τό βιβλίο περιέχει περισσότερα καί πιό ἀναλυτικά στοιχεῖα, τά ὁποῖα συντείνουν στό συμπέρασμα πώς οἱ ὅποιες προθέσεις καί ἐνέργειες τῶν λεγομένων πρωταγωνιστῶν τῆς ἱστορίας τοῦ Βιετνάμ προσδιορίζονται σέ μεγάλο βαθμό ἀπό τούς θεσμούς καί τήν πολιτική κουλτούρα τῶν ΗΠΑ.
Τό 1954 στή συνδιάσκεψη τῆς Γενεύης σχετικά μέ τήν κατάσταση στό Βιετνάμ μετά τήν νικηφόρα ἀντίσταση τοῦ βιετναμέζικου λαοῦ κατά τῶν Γάλλων ἀποικιοκρατῶν ἀποφασίζεται ἡ δημιουργία μιᾶς προσωρινῆς διαχωριστικῆς γραμμῆς μεταξύ δύο στρατιωτικῶν ζωνῶν. Τήν καρδιά ὅμως αὐτῶν τῶν συμφωνιῶν ἀποτελεῖ ὁ ὅρος καί ἡ δέσμευση γιά διεξαγωγή τό 1956 πανεθνικῶν ἐλεύθερων ἐκλογῶν μέ στόχο τήν ἑνοποίηση.
Ἡ πραγματοποίηση τοῦ παραπάνω ὄρου θά ἦταν καταστροφική γιά τίς ΗΠΑ. Ἡ προοπτική ἑνοποίησης τοῦ Βιετνάμ, ἡ ἀνεξάρτητη ἀνάπτυξή του, ὁ οἰκονομικός ἐθνικισμός τοῦ Χό Τσί Μίνχ καί ἡ ἄρνηση ἀποδοχῆς ἑνός ὑπηρετικοῦ ρόλου ἔναντι τοῦ «ἐλεύθερου κόσμου» θά ὁδηγοῦσε μέ μαθηματική ἀκρίβεια, σύμφωνα μέ ἐκτιμήσεις ἀξιωματούχων τῆς κυβέρνησης Ἀϊζενχάουερ, στήν διολίσθηση τῆς Ἰαπωνίας καί τῆς ὑπόλοιπης Ἰνδοκίνας κάτω ἀπό κομμουνιστικό ἔλεγχο καί ἐπιρροή. Μέχρι τότε ὁ Χό Τσί Μίνχ εἶχε ἐκδηλώσει διάθεση συνεργασίας μέ τίς ΗΠΑ, ἀρνούμενος ὅμως, θρασύτατατα, νά συμμορφωθεῖ καί νά δεχθεῖ τούς ἐπιθυμητούς ἀπό τίς ΗΠΑ παραδοσιακούς ὅρους ὑποταγῆς.
Οἱ ἀμερικάνικες ὑπηρεσίες πληροφοριῶν ἀπό τίς ἀρχές τῆς δεκαετίας τοῦ 1950 προσπάθησαν νά ἀποδείξουν ὅτι ὁ Χό Τσί Μίνχ καί οἱ Βιετμίνχ ἦταν ἐνεργούμενα τῆς Μόσχας ἤ τοῦ Πεκίνου. Κατά ἕνα πολύ περίεργο τρόπο μποροῦσαν νά «βροῦν» τέτοιες ἐνδείξεις γιά ὅλες τίς ἄλλες χῶρες τῆς Ἰνδοκίνας. Γιά τό Βιετνάμ αὐτό κατέστη ἀκατόρθωτο. Στην πραγματικότητα οἱ Βιετμίνχ μετά τήν λήξη τοῦ πολέμου ἀποτελοῦσαν ἕνα πλατύ ἐθνικό κίνημα, τό ὁποῖο περιελάμβανε στους κόλπους του μεγάλο ἀριθμό Βιετναμέζων ἀνεξαρτήτως πολιτικῆς τοποθέτησης, εἶχε δέ τρομερή διείσδυση στις μάζες. Σέ καταγεγραμμένες μυστικές πληροφορίες σέ διάστημα 25 ἐτῶν, οἱ ἀναλυτές τό μόνο πού μπόρεσαν νά ἐντοπίσουν ἦταν ἕνα ὑπηρεσιακό ἔγγραφο, τό ὁποῖο δέν εἶχε κάν ὑποβληθεῖ, καί ἔβαζε τό ἐρώτημα γιά τό ἄν τό Ἀνόι ἐπεδίωκε τά δικά του ἐθνικά συμφέροντα, χωρίς νά ἀκολουθεῖ τίς διαταγές τῶν ξένων ἀφεντικῶν του. Τό ἀβίαστο συμπέρασμα γιά τους δυτικούς «δημοκράτες» ἦταν ὅτι ἤ οἱ Βιετκόγκ ἦταν τόσο πιστοί στήν Μόσχα ὥστε ἡ Μόσχα νά μήν χρειάζεται νά τούς ἐπιβλέπει στήν ἄσκηση τῆς πολιτικῆς τους, ἤ πώς ἡ ρώσικη ἐπιρροή ἦταν τόσο ἀριστοτεχνικά καλυμμένη πού ἦταν ἀδύνατο νά ἀποδειχθεῖ. Ἄρα δέν συνέτρεχε κανείς λόγος γιά τίς ΗΠΑ νά μήν θεωρήσουν ὅτι τό κομμουνιστικό μικρόβιο εἶχε διεισδύσει στό Βιετνάμ.
Ἀμέσως μετά τίς συμφωνίες τῆς Γενεύης, τίς ὁποῖες οἱ ΗΠΑ δεν ἔχουν ὑπογράψει, ξεκινᾶνε τό σαμποτάρισμά τους, ἀποφασίζοντας ( NSC5429/2 – National Security Council) ὅτι « …ἀκόμη καί στήν περίπτωση τοπικῆς κομμουνιστικῆς ὑπονόμευσης ἤ ἐξέγερσης πού δέν συνιστᾶ ἔνοπλη ἐπίθεση, οἱ ΗΠΑ θά ἐξετάσουν τήν περίπτωση χρησιμοποίησης στρατιωτικῆς βίας, συμπεριλαμβανομένης καί ἐπίθεσης κατά τῆς Κίνας, ἄν προσδιοριστεῖ ὅτι αὐτή εἶναι ἡ πηγή τῆς ὑπονόμευσης…». Ἡ προηγούμενη διατύπωση πού θά ἐπαναλαμβάνεται τακτικά στό μέλλον μέ τίς άναγκαῖες τροποποιήσεις, ἀνάλογα μέ τόν τόπο καί τόν χρόνο μέχρι τίς μέρες μας, δέν εἶναι τίποτα ἄλλο παρά ἡ σαφής δήλωση τῶν ΗΠΑ ὅτι δικαιοῦνται νά παραβιάζουν τίς ἀρχές τοῦ Καταστατικοῦ Χάρτη τοῦ ΟΗΕ, οἱ ὁποῖες ἀπαγορεύουν ὁποιαδήποτε ἀπειλή ἤ χρήση βίας, ἐκτός ἀπό τήν περίπτωση ἀντίστασης κατά ἔνοπλης ἐπίθεσης, μέχρι νά ἐνεργήσει τό Συμβούλιο Ἀσφαλείας τοῦ ΟΗΕ.
Στή συνέχεια παραθέτω μιά σειρά ἀπό δηλώσεις τοῦ Κένεντυ σχετικά μέ τήν θέση καί τήν ἐμπλοκή τῶν ΗΠΑ στήν Ἰνδοκίνα, καί τό Βιετνάμ είδικότερα.
Τό 1956, ὄντας γερουσιαστής δηλώνει: «..Τό Βιετνάμ ἀποτελεῖ τόν ἀκρογωνιαῖο λίθο τοῦ ἐλεύθερου κόσμου στή Νοτιοανατολική Ἀσία, τήν κλείδα στήν κορυφή τῆς ἁψίδας, τό δάχτυλο (πού σταματάει τήν διαρροή) στό φράγμα. Ἡ Βιρμανία, ἡ Ταϋλάνδη, ἡ Ἰνδία, ἡ Ἰαπωνία, οἱ Φιλιππίνες καί, προφανῶς τό Λάος καί ἡ Καμπότζη εἶναι ἀνάμεσα σέ ἐκείνους τῶν ὁποίων θά ἀπειληθεῖ ἡ ἀσφάλεια, ἄν ἡ ἐρυθρά παλίρροια τοῦ κομμουνισμοῦ ξεχειλίσει μέσα στό Βιετνάμ… Ἐπί πλέον, ἡ ἀνεξαρτησία τοῦ ἐλευθέρου Βιετνάμ εἶναι καίρια γιά τόν ἐλεύθερο κόσμο καί σέ τομεῖς πέραν τῶν στρατιωτικῶν. Ἡ οἰκονομία του εἶναι ἀπαραίτητη γιά ὅλη τήν Νοτιοανατολική Ἀσία, καί ἡ πολιτική του ἐλευθερία εἶναι μία πηγή ἔμπνευσης γι’ αὐτούς πού ἀναζητοῦν νά ἀποκτήσουν ἤ νά διατηρήσουν τήν ἐλευθερία τους σέ ὅλα τά μέρη τῆς Ἀσίας –πραγματικά σέ ὁλόκληρο τόν κόσμο. Οἱ θεμελιώδεις ἀρχές τῆς ἐξωτερικῆς πολιτικῆς τοῦ ἔθνους μας, μέ λίγα λόγια, ἑξαρτιοῦνται σέ σημαντικό βαθμό ἀπό τήν ὕπαρξη ἑνός δυνατοῦ καί ἐλεύθερου ἔθνους τοῦ Βιετνάμ…»
Μετά τίς συμφωνίες τῆς Γενεύης οἱ ΗΠΑ ἐγκατέστησαν στό Νότιο Βιετνάμ τό καθεστώς-πελάτη, τῶν ἀδελφῶν Diem καί Nhu. Ὅταν ὁ Κένεντυ ἔκανε τήν παραπάνω δήλωση, τό ἐλεγχόμενο ἀπό τίς ΗΠΑ καθεστώς τῶν Diem καί Nhu, τό χαρακτηριζόμενο ἀπό πολιτική ἐλευθερία, ἡ ὁποία σύμφωνα μέ τά λεγόμενα τοῦ Κένεντυ ἀποτελοῦσε πηγή ἔμπνευσης, ἐξαπέλυε τρομοκρατία, πολιτική και θρησκευτική- ἀφοῦ ὁ Ντιέμ σάν Καθολικός κυνήγαγε καί τούς βουδιστές-καί βασάνιζε ὅσους ἦταν πιστοί στίς ρυθμίσεις τῆς Γενεύης καί σέ ἄλλες μορφές «κρυμμένης ἐπιθετικότητας». Καλό εἶναι νά μήν ξεχνᾶμε πώς οἱ ὅροι «κρυμμένη ἐπιθετικότητα» καί «ὑπονόμευση», ἀποτελοῦν τεχνικούς ὅρους προπαγάνδας γιά νά δηλώσουν κατ’οὐσίαν ἀνεπιθύμητες ἐξελίξεις στό ἐσωτερικό μιᾶς χώρας καί ἀντίθετες στά ἀμερικανικά συμφέροντα.
Οἱ Diem καί Nhu μπλοκάρουν τίς διαδικασίες τοῦ δημοψηφίσματος γιά τό 1956. Παράλληλα ἐξαπολύουν ἕνα ὄργιο τρομοκρατίας καί καταπίεσης. 10000 δολοφονίες μέχρι τό 1957, 60000 δολοφονημένοι ἀνάμεσα στό 1957 καί 1961. Μέχρι τό 1959 οἱ Βιετκόγκ ἐπιμένουν στήν τακτική τῆς πολιτικῆς ἀντιπαράθεσης παρά τῆς βίαιης ἀντίστασης, ἀφοῦ εἶχαν διαλύσει τό μεγαλύτερο μέρος τῆς στρατιωτικῆς τους μηχανῆς. Ἐν ὄψει ὅμως τῆς κλιμακούμενης βίας τοῦ καθεστῶτος ἀρχίζουν νά ἀπαντᾶνε μέ τό ἴδιο νόμισμα, κάτι πού προκαλεῖ ὑστερικές κραυγές στίς ΗΠΑ περί κομμουνιστικῆς δολιότητας. Ἡ νοτιοβιετναμέζικη ἀντίσταση τῶν Βιετκόγκ φέρνει σέ πολύ δύσκολη θέση τό καθεστώς Diem καί γρήγορα παίρνει τό πάνω χέρι. Κυριαρχεῖ συντριπτικά στήν ὕπαιθρο καί ἀρχίζει νά περισφίγγει τήν πρωτεύουσα Σαϊγκόν.
Πρό τῆς κλιμάκωσης τοῦ πολέμου σέ ἄμεση ἀμερικανική ἐπίθεση στό τέλος τοῦ 1961, ὁ Κένεντυ δηλώνει «…σέ ὁλόκληρο τόν κόσμο μᾶς ἀντιμάχεται μία μονολιθική καί ἀδίστακτη συνωμοσία, ἡ ὁποία βασίζεται κυρίως στήν χρησιμοποίηση κρυφῶν μέσων γιά νά ἐπεκτείνη τήν σφαίρα ἐπιρροῆς της…»
Στίς 26 Σεπτεμβρίου 1961 o Κένεντυ δηλώνει στήν Γενική Συνέλευση τοῦ Ο.Η.Ε. «…Διατηροῦμε στρατεύματα στό Βιετνάμ καί ἀλλοῦ, διότι ἡ ἐλευθερία μας εἶναι συνδεδεμένη μέ τήν δική τους, καί ἡ ἀσφάλεια τῶν Ἡνωμένων Πολιτειῶν βρίσκεται σέ κίνδυνο ἄν περάσουν πίσω ἀπό τό Σιδηροῦν Παραπέτασμα…Ἔτσι μέ ὅλους αὐτούς πού προτείνουν νά ἀποχωρήσουμε, κατά οἱονδήποτε τρόπο, δέν θά μποροῦσα νά διαφωνήσω πιό πολύ. Ἄν οἱ Ἡνωμένες Πολιτεῖες διστάσουν, τότε ὁλόκληρος ὁ κόσμος, κατά τήν γνώμη μου, ἀναπόφευκτα θά ἀρχίσει νά κινεῖται πρός τό κομμουνιστικό μπλόκ.»
Μπροστά στήν ἐπέλαση τῶν Βιετκόγκ ὁ Κένεντυ ἀποφασίζει νά κλιμακώσει τήν δράση, ἀλλάζοντας τόν μέχρι τότε «συμβουλευτικό» ρόλο τῶν ἀμερικανικῶν δυνάμεων τοῦ Ἀϊζενχάουερ, ἕνας ρόλος ἀντίστοιχος μέ τόν ἰσχύοντα καί ἐπί τῶν ἡμερῶν τοῦ Κένεντυ ὅσο καί τῶν διαδόχων του, στά λατινοαμερικάνικα τρομοκρατικά καθεστῶτα. Ἐπιλέγει τήν ἄμεση στρατιωτική ἐμπλοκή ὑποστηρίζοντας τίς στρατιωτικές ἐπιχειρήσεις τοῦ καθεστῶτος μέ ἀποστολή ἐπί πλέον ἀνθρωπίνων δυνάμεων ( μέχρι τίς 30 Ἰουνίου 1962 αὐξήθηκαν ἀπό 841 σέ 5576, μέχρι δέ τήν δολοφονία τοῦ Κένεντυ ἔφτασαν στίς 16700 ἔναντι τῶν 285 πού προέβλεπαν οἱ συμφωνίες τῆς Γενεύης), ἀεροπορικοῦ καί στρατιωτικοῦ ἐξοπλισμοῦ.
Ἐγκρίνει τήν χρησιμοποίηση ναπάλμ –χρησιμοποιήθηκαν για πρώτη φορά στόν ἑλληνικό ἐμφύλιο πόλεμο - ἐναντίον ἀγροτῶν καί χωρικῶν, χαροποιώντας τούς στρατιωτικούς του, οἱ ὁποῖοι ἐξωτερικεύουν τόν ἐνθουσιασμό τους λέγοντας «… τό ναπάλμ πραγματικά ἐνσταλάζει τόν φόβο γιά τόν Θεό μέσα στούς Βιετκόγκ…».
Σκοπός τῶν ἀμερικάνων εἶναι ἡ δημιουργία «στρατηγικῶν μικρῶν χωριῶν», στά ὁποῖα θά καταφύγουν οἱ νοτιοβιετναμέζοι χωρικοί φεύγοντας ἀπό τις εστίες τους και τα χωριά τους, προσπαθώντας νά ξεφύγουν ἀπό τήν τρομοκρατία τῶν νοτιοβιετναμέζων τοῦ καθεστῶτος καί τῶν σφοδρῶν ἀεροπορικῶν ἐπιδρομῶν τῶν ΗΠΑ. Ἐκεῖ ἀνεπηρέαστοι ἀπό τήν ἐπαφή τους μέ τούς Βιετκόγκ ἐλπίζεται νά ταχθοῦν μέ τό μέρος τοῦ καθεστῶτος Diem καί τῶν ΗΠΑ. Πρός τοῦτο οἱ ἀεροπορικές ἐπιδρομές ἀφανίζουν καί ἐρημώνουν τεράστιες ἐκτάσεις καί καλλιέργειες στήν ἐπαρχία.
Οἱ ἀεροπορικοί βομβαρδισμοί πού συνεχίζονται τό 1962 καί τό 1963, φέρνουν τό ἀντίθετο ἀπό τό ἐπιδιωκόμενο ἀποτέλεσμα. Ὁ ντόπιος καί ὁ ἀγροτικός πληθυσμός συντάσσεται στό πλευρό τῶν Βιετκόγκ.
Τό 1963 οἱ ΗΠΑ σχεδιάζουν τήν ἀνατροπή τῶν ἐγκαθέτων τους Diem καί Nhu, οἱ ὁποῖοι ἀρχίζουν καί ζητᾶν τήν σταδιακή ἀποχώρηση τῶν ἀμερικανικῶν δυνάμεων ἐνῶ παράλληλα κάνουν διερευνητικές κινήσεις γιά ἕνα διπλωματικό συμβιβασμό μέ τόν Βορρᾶ. Αὐτό δέν συμβαδίζει καθόλου μέ τά σχέδια τῶν ΗΠΑ, τῶν ὁποίων σχεδίων ἡ οὐσία συνοψίζεται στήν φράση «ὄχι ἀποχώρηση χωρίς νίκη». Ἡ Οὐάσιγκτον ἐκνευρίζεται ἀπό δηλώσεις τοῦ Σάρλ Ντέ Γκώλ στίς 29 Αὐγούστου, στίς ὁποῖες ὁ Γάλλος Πρόεδρος ἐκφράζει τήν ἐλπίδα νά ζήσουν οἱ Βιετναμέζοι μέ γαλήνη μέ τούς γείτονές τους ἀνεξαρτήτως ἐπιρροῶν ἀπό τό ἐξωτερικό, δηλώσεις πού παραπέμπουν σέ εἰρηνική διευθέτηση. Σέ συνέντευξή του στίς 2 Σεπτεμβρίου στόν Walter Cronkite, ὁ Κένεντυ σχολιάζοντας τήν δήλωση τοῦ Ντέ Γκώλ λέει: «…Αὐτό πού ἐξαντλεῖ κάπως τήν ὑπομονή τῶν Ἀμερικανῶν εἶναι τό ὅτι, ἀφοῦ κουβαλήσαμε αὐτό τό φορτίο γιά 18 χρόνια, μᾶς εὐχαριστεῖ τό νά δεχόμαστε συμβουλές, ὅμως, θά θέλαμε λίγο περισσότερη βοήθεια, πραγματική βοήθεια. Ἀλλά ἐμεῖς θά κάνουμε τό καθῆκον μας ὁπωσδήποτε. Δέ θά μᾶς κάνει καλό τό νά ποῦμε ‘ Λοιπόν, γιατί δέν πᾶμε ὅλοι σπίτια μας καί ν’ ἀφήσουμε τόν κόσμο σ’ αὐτούς πού εἶναι ἐχθροί μας’…».
Στίς 9 Σεπτεμβρίου 1963, σέ συνέντευξη στό NBC, δηλώνει «…Νομίζω ὅτι πρέπει νά μείνουμε. Δέν πρέπει νά ἀποχωρήσουμε γιατί ἡ ἀποχώρηση διευκολύνει μόνο τούς κομμουνιστές…»
Τρεῖς μέρες ἀργότερα στίς 12 Σεπτεμβρίου δηλώνει «…Ὅτι διευκολύνει στό νά κερδίσουμε τόν πόλεμο, τό ὑποστηρίζουμε, ὅτι παρεμποδίζει τήν πολεμική προσπάθεια τό ἀντιμαχόμαστε. Ἔχω ἤδη ξεκαθαρίσει πώς ὁποιαδήποτε πράξη ἐκ μέρους ὅποιας ἀπό τίς δυό κυβερνήσεις πού μπορεῖ νά βλάψει στό νά κερδίσουμε τόν πόλεμο, εἶναι ἀσυμβίβαστη μέ τήν πολιτική μας καί μέ τούς ἀντικειμενικούς μας στόχους. Αὐτό εἶναι τό τέστ, τό ὁποῖο νομίζω ὅτι πρέπει νά ἐφαρμόζει κάθε ὑπηρεσία καί κάθε ἀξιωματοῦχος τῆς κυβέρνησης τῶν ΗΠΑ σέ ὅλες τίς πράξεις μας…Ἀλλά ἔχουμε μία πολύ ἁπλή πολιτική σέ κείνη τήν περιοχή…θέλουμε νά κερδηθεῖ ὁ πόλεμος, οἱ κομμουνιστές νά περιοριστοῦν καί οἱ Ἀμερικανοί νά πᾶνε στά σπίτια τους… Ὅμως δέν βρισκόμαστε ἐκεῖ γιά νά δοῦμε νά χάνεται ἕνας πόλεμος καί θά ἀκολουθήσουμε τήν πολιτική πού ὑπέδειξα σήμερα, τοῦ νά προωθοῦμε αὐτούς τούς σκοπούς καί τά θέματα πού βοηθοῦν στό νά κερδίσουμε τόν πόλεμο…»
Στοχεύοντας νά προλάβουν τίς ἐξελίξεις γιά διπλωματική ἐπίλυση τῆς κρίσης καί οὐδετεροποίηση τοῦ Βιετνάμ, φοβούμενες ὅτι ἡ μοίρα τούς ἐπιφύλασσε «ἀποχώρηση χωρίς νίκη», οἱ ΗΠΑ προχωροῦν σέ πραξικόπημα, καί τήν 1η Νοεμβρίου ἀνατρέπουν καί δολοφονοῦν τούς Diem καί Nhu καί ἐγκαθιδρύουν στρατιωτικό καθεστώς.
Στίς 12 Νοεμβρίου 1963 δέκα ἡμέρες πρίν ἀπό τήν δολοφονία του ὁ Κένεντυ δηλώνει «…Ἀντικειμενικός στόχος μας εἶναι νά ἐξασφαλίσουμε ὅτι ἡ ἐπίθεση ἐκ τῶν ἔσω, ἡ ὁποία καί χειραγωγεῖται ἀπό τόν Βορρᾶ, θά τελειώσει». Ἐννοεῖται ὅτι αὐτοί πού ἐπιτίθενται ἐκ τῶν ἔσω εἶναι γηγενεῖς κάτοικοι τοῦ Νοτίου Βιετνάμ, οἱ ὁποῖοι λίγο πολύ, κατά τόν Κένεντυ, ἐπιτίθενται ἐναντίον τῆς χώρας τους.
Ἔχει ἐκφρασθεῖ ἀπό μεταγενέστερους τοῦ Κένεντυ ἡ ἄποψη ὅτι ὁ ἴδιος εἶχε ἐκμυστηρευθεῖ πώς σκόπευε νά ἀποχωρήσει ἀπό τό Βιετνάμ, ἀλλά περίμενε νά τό κάνει μετά τήν ἐπανεκλογή του στίς ἐκλογές τοῦ 1964, ἀνησυχώντας πώς σέ ἀντίθετη περίπτωση θά καταψηφιζόταν λόγω συμφιλιωτικῆς στάσης μέ τούς κομμουνιστές. Τό παραπάνω ἐπιχείρημα καταρρίπτεται πανεύκολα ἄν ληφθεῖ ὑπ’ ὄψιν πώς τό 1964 ὁ Τζόνσον ἐξελέγη μέ κυρίαρχο σύνθημα τήν ἀπερίφραστη ἀντίθεσή του στόν πόλεμο, ἄσχετο ἄν 2 χρόνια μετά ἐπί τῶν δικῶν του ἡμερῶν –μέχρι τότε ὁ Ρόμπερτ Κένεντυ ἀδελφός τοῦ Τζόν συμφωνοῦσε μέ τήν πολιτική τοῦ Τζόνσον-, ὁ πόλεμος ἔλαβε διαστάσεις ἀφανισμοῦ, ἐπί προεδρίας μάλιστα Νίξον ἐπεκτάθηκε καί στήν ὑπόλοιπη Ἰνδοκίνα. Ὁ Κένεντυ, σίγουρα ἐξυπνότερος τοῦ Τζόνσον, μποροῦσε προεκλογικά νά κάνει τό ἴδιο. Ὁ Τζόνσον πῆρε τό 61% τῶν ψήφων, τό μεγαλύτερο ποσοστό πού συγκέντρωσε ποτέ Ἀμερικανός προεδρικός ὑποψήφιος. Ἁπλά, τήν ὑπαρκτή λαϊκή δυσφορία ὁ Κένεντυ δέν τήν ἐκμεταλλεύτηκε γιά νά σχηματίσει ἕνα λαϊκό μέτωπο κατά τῆς ἀποχώρησης. Αὐτό πού ἔκανε ἦταν νά προσπαθήσει νά κερδίσει τόν πόλεμο κλιμακώνοντας τίς ἐπιχειρήσεις προτοῦ διογκωθεῖ ἡ λαϊκή δυσαρέσκεια, τήν ὁποία προσπάθησε νά ἀντιμετωπίσει, θεωρώντας την μᾶλλον ἐμπόδιο καί ἀπειλή γιά τήν τελική ἐπικράτηση, μέ ἀκραία ρητορεία περί ἰσχυρῶν συμφερόντων, ἐθνικῆς ἀσφαλείας καί κομμουνιστικοῦ κινδύνου, πού κάθε ἄλλο παρά διάθεση ἀποχώρησης προδίδει, ἐνῶ παράλληλα ἐξάπτει καί τήν ἀκροδεξιά ὑστερία. Ἡ κατηγορηματική ἀντίθεσή του στήν «ἀποχώρηση χωρίς νίκη», μαζί μέ τά ὑπόλοιπα ὑπάρχοντα στοιχεῖα δέν μᾶς ἀφήνουν περιθώρια νά πιστέψουμε ὅτι θά ἔκανε κάτι διαφορετικό ἀπό τόν Τζόνσον ἄν δέν εἶχε ἐξασφαλίσει μέ σιγουριά τόν ἀντικειμενικό του σκοπό.
Ἡ ἐμφάνιση τῶν πρώτων ἁγιοποιητῶν τοῦ Κένεντυ ἀποδίδοντάς του προθέσεις γιά ἀποχώρηση ἀπό τό Βιετνάμ, παρουσιάζεται μετά τήν ἐπίθεση τοῦ Τέτ, τήν 1η Ἰανουαρίου 1968. Συνέπειες αὐτῆς τῆς νίκης τῶν Βιετναμέζων εἶναι α) ὅλη ἡ ἀμερικανική ἡγεσία, γεράκια καί περιστέρια, διαπιστώνει ὅτι ἡ δαπάνη ἀγγίζει πλέον ὑπερβολικά ὕψη, οἱ δέ προοπτικές νίκης ἀπομακρύνονται β) ἡ λαϊκή ἀντίδραση διογκώνεται σέ βαθμό ἀνησυχητικό μέ πιθανές ἀπρόβλεπτες ἐσωτερικές διαστάσεις γ) ἡ κριτική ἀπό τόν Τύπο ἐντατικοποιεῖται, κάνοντας κριτική σέ τεχνικῆς φύσεως θέματα, χωρίς ὅμως νά παρεκλίνει ἀπό τό ἀξίωμα τῶν «εὐγενῶν» προθέσεων τῆς Ἀμερικῆς. Ἡ ἀλλαγή πολιτικῆς ἦταν ἐπιβεβλημένη, ἐνῷ ἀρχίζουν σέ ἀνώτατα ἐπίπεδα νά διατυπώνονται ἀπόψεις περί λάθος πολέμου. Ἐννοεῖται ὅτι τό λάθος συνίσταται στήν ὑπερβολική δαπάνη καί ἀνθρώπινο κόστος ἤ σέ λάθη τακτικῆς στά ὁποῖα ὑπέπεσαν οἱ ΗΠΑ. Κανένα ἴχνος αὐτοκριτικῆς γιά τόν σκοπό τῆς εἰσβολῆς στό Βιετνάμ, ὁ ὁποῖος μπορεῖ καί νά μήν ἦταν τόσο «εὐγενής».
Ἀπό τήν στιγμή πού γεράκια καί περιστέρια δέν εἶχαν πλέον οὐσιώδεις διαφωνίες, ἡ ἀλλαγή πολιτικῆς ἔπρεπε νά συνοδευτεῖ καί ἀπό τήν τροποποίηση τοῦ προηγηθέντος ἱστορικοῦ πού περιελάμβανε τόν Κένεντυ. Ἀφοῦ τώρα ὅλοι μεταμορφώθηκαν σέ «ἀντιπάλους» τοῦ πολέμου, κάτι ἀνάλογο ἔπρεπε νά γίνει καί μέ τόν μεγάλο ἡγέτη τους. Κάποιοι μάλιστα ἀπό τούς ἁγιογράφους - βιογράφους τοῦ Κένεντυ ( Σόρενσεν, Σλέσινγκερ ), ἑρμηνεύοντας τήν στάση του, γιά νά συνταχθοῦν μέ τήν νέα «ἐγκεκριμένη ἀλήθεια», μετά τήν μάχη τοῦ Τέτ μετέβαλλαν ἀπόψεις γιά τίς προθέσεις του.
Σύμφωνα μέ τήν πρώτη τους ἑρμηνεία, τήν πρό τοῦ Τέτ ἑρμηνεία, ὁ Κένεντυ θά ἔστελνε περισσότερα μαχητικά ἄν κρινόταν ἀναγκαῖο νά βοηθήσει ἕνα σύμμαχο, δέν συζητοῦσε ἀποχώρηση, θεωροῦσε τήν διπλωματία ἀπειλή ( γι’ αὐτό ἐξ’ ἄλλου ἀνέτρεψε καί τήν κυβέρνηση Diem- Nhu). Στήν δεύτερη ἑρμηνεία γράφουν πώς ὁ Κένεντυ θά προσπαθοῦσε νά βρεῖ τό 1965 ἐναλλακτικές λύσεις καί θά ἔκανε παράλληλα πιό ρεαλιστικές οἰκονομικές ἀναλύσεις γιά τίς δαπάνες καί τά ὀφέλη τοῦ πολέμου. Τό μόνο γραπτό στοιχεῖο τό ὁποῖο ἀφήνει κάποιες ὑπόνοιες ὅτι στό μυαλό τοῦ Κένεντυ ὑπῆρχε τό ἐνδεχόμενο τῆς ἀπεμπλοκῆς – λόγῳ αὐξημένων δαπανῶν και μειωμένων πιθανοτήτων ἐπιτυχίας καί ὄχι γιά λόγους διεθνοῦς δικαίου-, εἶναι ἡ ἀνάλυση Μακναμάρα, Ταίηλορ ( NSAM 263), πού ἐπισκέφθηκαν τό Βιετνάμ καί τήν κατέθεσαν στίς 2 Ὀκτωβρίου 1963. Ἐκεῖ ὑπάρχουν κάποιες σκέψεις ἀρχικά γιά ἀποχώρηση 1000 ἀνδρῶν μέχρι τά τέλη τοῦ 1963, καί μεγαλύτερου ὄγκου ἀργότερα, ὑπό τήν ἀπαραίτητη προϋπόθεση πώς θά ἔχει ἐξασφαλιστεῖ ἡ στρατιωτική νίκη. Εἶναι χαρακτηριστικό πώς οἱ βιογράφοι τοῦ Κένεντυ στά κείμενα τους πρό τῆς ἐπιχείρησης τοῦ Τέτ, αὐτή τήν ἀναφορά εἴτε δέν τήν ἀναφέρουν εἴτε τήν ἀναφέρουν μέ ψιλά γράμματα. Μετά ὅμως τήν ἐπίθεση στό Τέτ ἀλλάζουν στάση καί στηρίζουν τήν ἐπιχειρηματολογία τους γιά τίς προθέσεις ἀποχώρησης τοῦ Κένεντυ στήν ἐν λόγῳ ἀναφορά.
Ὅλα τά ἀποσπάσματα ἀπό δηλώσεις, ἡμερομηνίες καί γεγονότα προέρχονται ἀπό τό βιβλίο τοῦ Νόαμ Τσόμσκυ , «Rethinking Camelot – Ἐπανεκτιμώντας τό Κάμελοτ». Στήν συγκεκριμένη περίπτωση τό Κάμελοτ εἶναι ἡ τροποποίηση τοῦ μύθου στόν ὁποῖο «…ὁ Κένεντυ ὑποδύεται τόν λαμπρό ἱππότη, ὑπέρμαχο τῆς εἰρήνης, ὁ ὁποῖος παρεμποδίστηκε ἀπό δολοφόνους ἀποφασισμένους νά σταματήσουν αὐτόν τόν μοναχικό ἥρωα πού θά εἶχε ἀποχωρήσει μονομερῶς ἀπό τό Βιετνάμ ἄν εἶχε ζήσει». Τό βιβλίο περιέχει περισσότερα καί πιό ἀναλυτικά στοιχεῖα, τά ὁποῖα συντείνουν στό συμπέρασμα πώς οἱ ὅποιες προθέσεις καί ἐνέργειες τῶν λεγομένων πρωταγωνιστῶν τῆς ἱστορίας τοῦ Βιετνάμ προσδιορίζονται σέ μεγάλο βαθμό ἀπό τούς θεσμούς καί τήν πολιτική κουλτούρα τῶν ΗΠΑ.
Γεια σου Ζάρα.
ΑπάντησηΔιαγραφήΕχω σχολιάσει και απαντήσει στο blog σου στο site Mantri,:εδώ
για να μην τα ξαναγράφω(ιδιαιτερα τις παραπομπές).