Γλῶσσα καί Κοινωνία ( τοῦ Ἀλεξάνδρου Παπαδιαμάντη)

Ἐφημερίδα ΑΛΗΘΕΙΑ (18/2/1907)-Γλῶσσα καί Κοινωνία ( Ἀλ. Παπαδιαμάντης)

Ὅτι γιά κάθε ξεχωριστό ἄνθρωπο εἶναι ἡ ἀνάσα εἶναι γιά ἕναν λαό ἡ γλῶσσα. Ἡ παρεμπόδιση τῆς φυσικῆς αναπνοῆς καταλήγει σέ ἀσφυξία. Κατ’ ἀναλογία σέ πνευματική στειρότητα καί κοινωνικό μαρασμό ὁδηγεῖ ὁ ἀκρωτηριασμός τῆς γλώσσας μέσῳ συνταγμάτων, νόμων καί διαταγμάτων συνιστᾶ δέ, ὡς βιασμός μιᾶς φυσικῆς διαδικασίας, τήν ὑψίστη μορφή πραξικοπήματος.

Μόνον στην νεοαιωνία Ἑλλάδα  θά μποροῦσαν νά ἀνακαλυφθοῦν  γλωσσικά ζητήματα, νά γίνουν μέσα αὐτοπροβολῆς κάθε ψωνισμένου ἤ ἀντικείμενο ἰδεολογικῆς ἀντιπαράθεσης, ἄλλοτε χρησιμεύοντας ὡς ἔνδειξη προοδευτικότητας καί ἄλλοτε ὡς τεκμήριο ἐθνικοφροσύνης. Ἴσως τό " γλωσσικό" νά ἦταν τό χαλί κάτω ἀπό τό ὁποῖο κρύφτηκαν τά πραγματικά προβλήματα καί ἡ πνευματική μιζέρια. Μόνον στό ἑλλαδικό τσογλανοκρατίδιο – ὅπως εὔστοχα τό χαρακτηρίζει ὁ Κωστῆς Παπαγιώργης στήν συνέντευξη πού ἀκολουθεῖ - θά μποροῦσε νά ἰδεολογικοποιηθεῖ ἡ ἀνάσα ἑνός λαοῦ καί νά ρυθμίζεται δικτατορικά μέ νομοσχέδια ἐπιβολῆς τοῦ μονοτονικοῦ.