Ἡ σημασία τῆς δολοφονίας τοῦ Γεωργίου Καραϊσκάκη , 23-4-1827

Ὁ θάνατος – δολοφονία τοῦ Γιώργου Καραϊσκάκη στίς 23 Ἀπριλίου τοῦ 1827, ἀποτελεῖ τήν ταφόπλακα τῆς ἐξέγερσης τοῦ 1821, ἡ ὁποία θά πέσει ὁριστικά μέ τήν δολοφονία τοῦ Καποδίστρια. Ἕνας λαός ἐπαναστατημένος ἔχει νά ἀντιμετωπίσει τούς ντόπιους δυνάστες του καί τούς ξένους πού περιμένουν σαν κοράκια. Μέ τόν κατακτητή εἴτε Τοῦρκο, εἴτε Γερμανό –τήν περίοδο τῆς ἐθνικῆς Ἀντίστασης - τά εἶχε βγάλει πέρα, άλλά μέ κοτζαμπάσηδες, πολιτικάντηδες καί πολιτικούς ἀπέτυχε, ἀποδεικνύοντας γιά ἄλλη μιά φορά πώς ἡ ἐθνική ἀπελευθέρωση πού ὁλοκληρώνεται καί τυγχάνει τῆς ἐγκρίσεως δυνάμεων ξένων πρός τόν ἄμεσα ἐνδιαφερόμενο καί χωρίς τήν κοινωνική της καταξίωση, εἶναι στάχτη στά μάτια. Ἀλλά ἄς δοῦμε τί ἔγινε λίγο καιρό πρίν τίς 23 Ἀπριλίου 1827.  


Τό καλοκαίρι τοῦ 1826, ἡ ἑλληνική ἐπανάσταση βρίσκεται σέ κρίσιμο σταυροδρόμι. Ἔχει προηγηθεῖ ἡ πτώση καί ἡ ἔξοδος στό Μεσολόγγι. Οἱ πληγές τῶν ἐμφυλίων συγκρούσεων, στίς ὁποίες ἐνεπλάκησαν ἀλληλοσκοτώνοντας ὁ ἕνας τόν ἄλλον ὁπλαρχηγοί καί κοτζαμπάσηδες, καί ὅλοι μαζί τόν ἁπλό λαό εἶναι ἀκόμα ἀνοιχτές. Συγκρούσεις πού ὑποδαυλίστηκαν καί ὀργανώθηκαν ἀπό τίς ἐπίσημες πολιτικές ἀρχές τῆς ἐπανάστασης, χρησιμοποιώντας τά χρήματα τῶν δανείων γιά ἰδιοτελεῖς σκοπούς καί μικροκομματικές ἐπιδιώξεις. Οἱ ἑλληνικές δυνάμεις βρίσκονται ταλαιπωρημένες καί σέ μειονεκτική θέση ἀπέναντι στήν συντονισμένη δράση τῶν Τούρκων στόν Μοριά ὑπό τόν Ἰμπραήμ, καί στήν Ρούμελη ὑπό τόν Κιουταχή. Σέ αὐτές τίς δύσκολες στιγμές οἱ ἑλληνικές πολιτικές ἀρχές ἔχουν ἤδη στό ἐνεργητικό τους τήν σύνταξη καί ὑποβολή ἐπιστολῆς ἀναφορᾶς πρός τήν Ἀγγλία, παραδίδοντας τήν πολιτικήν ὕπαρξη καί ἀνεξαρτησία τῶν Ἑλλήνων, μέ τήν ὁποία θέτουν τήν τύχη τῆς Ἑλλάδας «ὑπό τήν ἀπόλυτον ὑπεράσπισιν τῆς Μεγάλης Βρεταννίας». Στήν παραπάνω δουλική ἐπιστολή πού ὑπέγραψαν καί σχεδόν ὅλοι οἱ μεγάλοι ὁπλαρχηγοί ἀντέδρασε σθεναρά ὁ Δημήτριος Ὑψηλάντης.

Τό 1826, ὑπογράφεται μεταξύ Ἀγγλίας – Ρωσίας, τό ἀγγλορωσικό Πρωτόκολλο στήν Πετρούπολη. Εἶναι ἡ πρώτη ἐμφανής διπλωματική ἐπέμβαση – πέραν τῶν ἐκ Λονδίνου «δανείων» - τῶν μεγάλων δυνάμεων στήν ἑλληνική ἐπανάσταση. Τήν ἴδια περίοδο ὁ Γεώργιος Καραϊσκάκης διορίζεται ἀρχιστράτηγος, ἀναχωρεῖ ἀπό τό Ναύπλιο γιά νά γράψει ἐννιά μῆνες πρίν ἀπό τόν θάνατο του μία ἐποποιία στή Ρούμελη, ἡ ὁποία προφανῶς τόν ἔβαλε στό μάτι τῶν Ἄγγλων καί τῶν ἐν Ἑλλάδι ἀντιπροσώπων τους.

Τόν Μάρτιο τοῦ 1827 γίνεται ἡ συνέλευση τῆς Τροιζήνας, ἡ ὁποία ἀναθέτει τήν ἀρχηγία τοῦ στόλου στόν Κόχραν, καί τοῦ στρατοῦ στόν Τσώρτς. Αὐτό γίνεται ὅλως περιέργως, παρά τά νικηφόρα ἀποτελέσματα τοῦ Καραϊσκάκη στό πεδίο τῶν μαχῶν. Ὁ Μαυροκορδάτος, ὁ ὁποῖος τόν εἶχε βρώμικα συκοφαντήσει στό παρελθόν –καί ὄχι μόνο αὐτόν - , κινεῖ τά νήματα γιά τούς διορισμούς αὐτούς.
 
Ἡ κυβέρνηση Μαυροκορδάτου-Κουντουριώτη πέφτει. Ὁ Καραϊσκάκης πολεμάει στή Ρούμελη πρός μεγάλη στεναχώρια τῆς Ἀγγλίας. Γίνονται προσπάθειες ματαίωσης τῆς ἐκστρατείας στήν Ρούμελη, ἀφοῦ στόχος τῶν Ἄγγλων εἶναι νά περιορισθοῦν οἱ ἐχθροπραξίες στήν Πελοπόννησο. Καραϊσκάκης καί Κολοκοτρώνης ἔχουν ἤδη ἀντιληφθεῖ τό νόημα καί τήν σημασία μίας πολυδιάστατης ἐξωτερικῆς πολιτικῆς καί στέλνουν γράμμα στόν τσάρο, ὥστε νά μήν ἁλωνίζουν μόνοι τους οἱ Ἄγγλοι. Ἡ Ἀγγλία βάζει μπρός τόν Κόχραν. Φτάνει στήν Ἑλλάδα μέσα σέ 2 χρόνια ἀπό τήν στιγμή πού ξεκίνησε ἀντί γιά 2 μῆνες, ἀναγκασμένος νά διακόψει τήν κρουαζιέρα του στή Μεσόγειο.
 
Ποιός εἶναι ὅμως ὁ Κόχραν; Κουρσάρος στούς Ναπολεόντειους πολέμους βγάζει πολλά χρήματα καί ἀποφασίζει νά ἀσχοληθεῖ μέ τήν πολιτική. Μπλέκει σέ ἕνα οἰκονομικό χρηματιστηριακό σκάνδαλο, ὅμως δικάζεται καί φυλακίζεται, προφανῶς γιατί κάποιο ἄλλο λαμόγιο θά ἔχασε λεφτά. Στίς «δημοκρατίες» μόνον τότε βγαίνουν σκάνδαλα στήν ἐπιφάνεια, καί ὄχι ἐπειδή ζημιώνεται ὁ πολύς κόσμος…. Βγαίνοντας ἀπό τήν φυλακή γίνεται μισθοφόρος τῆς ἐλευθερίας τῶν ἐπαναστατημένων χωρῶν τῆς Λατινικῆς Ἀμερικῆς πού πολεμοῦν γιά νά ἀποτινάξουν τόν ἱσπανικό ζυγό. Τό 1825 γυρνάει στήν Ἀγγλία, γίνεται «φιλέλληνας» λόγω δανείων, ὑπογράφει συμβόλαιο καί πληρώνεται γιά νά «ὑπηρετήσει» τήν ἐπανάσταση. Μαζί μέ τούς Ἄγγλους τραπεζίτες στήνουν κομπίνα συνεργαζόμενοι μέ τούς Ἕλληνες ἀπεσταλμένους τρώγοντας μεγάλο μέρος τῶν δανείων σέ ἀγορές πλοίων πού τά περισσότερα δέν ἦλθαν ποτέ στήν Ἑλλάδα, εἴτε ἦλθαν μετά τό Ναυαρίνο, ἀκόμα καί μετά τόν ἐρχομό τοῦ Καποδίστρια! Τήν ἴδια στιγμή ἐλάχιστα χρήματα διατίθενται γιά τό Μεσολόγγι. Κατά κάποιο περίεργο τρόπο τά περισσότερα λεφτά τῶν δανείων παρέμειναν μέ τόν ἕνα ἤ τόν ἄλλο τρόπο στήν Ἀγγλία.
 
Ὁ Τσώρτς πολέμησε τό 1809 στή Ζάκυνθο. Στίς δυνάμεις του ὑπηρέτησε καί ὁ Κολοκοτρώνης, καί σάν γνώριμός του δέχεται νά τοῦ παραδώσει τήν ἀρχιστρατηγία. Μισθοφόρος στήν ὑπηρεσία τῶν βασιλιάδων τῆς Σικελίας, ἀλλά οὐσιαστικά πράκτορας τῶν Ἀγγλων. Πολλοί Ἰταλοί πού πολεμᾶνε στό πλευρό τῶν Ἑλλήνων δυσφοροῦν γιά τήν τοποθέτηση τοῦ μέχρι πρίν λίγα χρόνια ἐχθροῦ τους στήν θέση τοῦ ἐπικεφαλῆς. Ἡ ὑπό ἀγγλική ἐπιρροή ἑλληνική κυβέρνηση τοῦ δίνει τήν ἀρχιστρατηγία γιά νά γλυτώσει ἀπό τούς Καραϊσκάκη καί Κολοκοτρώνη. Ρίχνουν τόν Καραϊσκάκη στό φιλότιμο νά ζητήσει ὁ ἴδιος νά παραχωρηθεῖ ἡ ἀρχιστρατηγία στόν Τσώρτς.
 
Εἶναι Μάρτης τοῦ 1827. Μέ τήν ἀνάληψη τῆς ἀρχηγίας τοῦ στρατοῦ καί τοῦ στόλου ἀπό τούς Τσώρτς καί Κόχραν, ὁ Καραϊσκάκης ὑποβάλλει μέ τόν Περραιβό σχέδιο γιά τήν ἀπελευθέρωση τῆς Στερεᾶς Ἑλλάδας, τό ὁποῖον ἀρχικῶς γίνεται δεκτό. Ἀντί ὅμως γιά κόψιμο τοῦ ἀνεφοδιασμοῦ τοῦ Κιουταχῆ στήν Εὔβοια, ὅπως προέβλεπε τό σχέδιο, ἔρχονται τά πλοῖα στήν Σαλαμίνα. Μετά τήν πρώτη παραβίαση τοῦ σχεδίου Περραιβοῦ, οἱ ἐγγλέζοι ἀντιπροτείνουν στόν Καραϊσκάκη μάχη σε ἀνοιχτό χῶρο - κατά τό πρότυπο τῶν Ναπολεόντειων πολέμων, τάχα μου πώς δέν ἁρμόζει σέ παλληκάρια νά πολεμᾶνε διαφορετικά. Ὁ Καραϊσκάκης, σέ ὅλη τήν ἐκστρατεία στήν Ρούμελη πού καταλήγει στό Φάληρο, ἀποδεικνύει γιά τελευταία φορά πόσο μεγάλη στρατηγική ἰδιοφυία εἶναι. Τό στράτευμά του ἀπαλλαγμένο ἀπό τούς πολιτικούς καί τίς φατρίες τους, τίς μηχανορραφίες πού τό έσπρωχναν στούς εμφυλίους πολέμους, κάτω ἀπό την ἡγεσία του γιοῦ της καλογριᾶς μεγαλουργεῖ. Ὁ Καραϊσκάκης ἀντιλαμβάνεται ὅτι οἱ πολιτικοί διαιροῦν τόν στρατό καί κόβει τίς παρτίδες μαζί τους. Πάντως τά προβλήματα δεν λείπουν ἀφοῦ οἱ Σουλιῶτες, ὄργανα τοῦ Μαυροκορδάτου, παρεμβάλλουν ἐμπόδια συνεχῶς. Οἱ προσπάθειες τῶν Μαυροκορδάτου καί Κουντουριώτη για να ματαιωθεῖ ἡ έκστρατεία τῆς Ρούμελης, σύμφωνα με τον Βλαχογιάννη άναφέρονται στά ἀνέκδοτα ἀπομνημονεύματα τοῦ Τσώρτς, πού βρίσκονται στό Βρεταννικό μουσεῖο μέ στοιχεῖα Add 365 cc. Ὁ Καραϊσκάκης ὅμως ἐκτός ἀπό άναγνωρισμένος πλέον στρατιωτικός ἡγέτης ἔχει μαζί του καί τόν λαό τῆς Ρούμελης, ἀπό τόν ὁποῖο πλέον δεν εἰσπράττει φόρους γιά τόν άνεφοδιασμό τοῦ στρατοῦ του. Μέ μιά χούφτα ξυπόλητους ἀγωνιστές θα μπεῖ στό μάτι τῶν Ἄγγλων καί τῆς κυβέρνησης τῶν Κουντουριώτη-Μαυροκορδάτου πού ἄφησε το Μεσολόγγι ἀβοήθητο.
 
Εἶναι τό πολυαριθμότερο στράτευμα ἀπό τήν ἔναρξη τῆς ἐπανάστασης, ἀλλά καί ἄτακτο μαζί, καθὄτι τό ἁπαρτἰζουν μικροκαπετάνιοι. Ὅταν φτάνει στήν Ἀττική ἀντιλαμβάνεται πώς ἡ διαμόρφωση καί ἡ γεωγραφία τῆς γῆς, ἀνοιχτό καί χωρίς βουνά μέρος, καθιστοῦν δύσκολη τήν διέξοδο διαφυγῆς στήν μάχη καί ἐπιβάλλουν, ἐκ τῶν πραγμάτων, ἀπαγορευτική τήν ἀνοιχτή ἀντιπαράθεση μέ τόν ἐχθρό. Σέ αὐτό συντελεῖ καί ἡ ἔλλειψη ἱππικοῦ σέ ἀντίθεση μέ τό πολύ καλό τούρκικο ἱππικό. Καί ὅμως οἱ ἐγγλέζοι Κόχραν καί Τσώρτς ἐπιμένουν καί πιέζουν γιά κατά μέτωπον ἐπίθεση στούς Τούρκους, κάτι πού γιά τόν Καραϊσκάκη εἶναι καταστροφή. Ὁ Καραϊσκάκης διαφωνεῖ καί ἐκφράζει τήν ἀνησυχία του: «Βλέπω πώς κακά θά τά πᾶμε μέ τούτους τούς Φράγκους, φοβᾶμαι πώς θά μᾶς φᾶνε μέ τήν ἀβασταγιά τους»Πράγματι ἄν τό καλοσκεφτεῖ κανείς οἱ Ἕλληνες ὅλες τίς μεγάλες νίκες ἐπί τῶν Τούρκων τίς διεξήγαγαν κάνοντας ἀνταρτοπόλεμο καί αἰφνιδιασμούς, ἐκμεταλλευόμενοι τίς ἰδιομορφίες τῆς κάθε περιοχῆς, μετατρέποντας τό ἀριθμητικό μεινέκτημα σέ πλεονέκτημα. Ἀντίθετα ἡ τακτική γιά τήν ὁποία πιέζουν ἀφόρητα ὁ Κόχραν καί ὁ Τσώρτς ἔχει ἀποβεῖ δραματική στό Δραγατσάνι, στό Πέτα, στό Κρεμμύδι καί τό ἴδιο θά ἀποδειχτεῖ στήν μάχη τοῦ Ἀνάλατου.
 
Ὁ Καραϊσκάκης προτείνει τόν ἀπό ξηρᾶς καί θαλάσσης ἀποκλεισμό τοῦ Κιουταχῆ, ξέροντας ὅτι μέ αὐτή τήν τακτική ὁ χρόνος δουλεύει ὑπέρ του. Οἱ νεοδιορισμένες ὅμως ἀπό τήν συνέλευση τῆς Τροιζήνας κεφαλές τοῦ στρατεύματος ἐντείνουν τίς πιέσεις τούς ἐκβιάζοντας γιά μία γρήγορη καί ριψοκίνδυνη ἐπιχείρηση πού μόνο ὑπέρ τῶν Τούρκων μπορεῖ νά λειτουργήση. Ἡ βιασύνη τοῦ Κόχραν δέν εἶναι δύσκολο νά ἐξηγηθῆ. Πέραν τῆς ἐξυπηρέτησης τῶν ἀγγλικῶν συμφερόντων γιά ἀποτυχία τῆς ἐκστρατείας τοῦ Καραϊσκάκη, διάλυση τοῦ στρατεύματος καί περιορισμός ἑνός ἡμιανεξάρτητου κρατιδίου πλήρως ἐλεγχόμενου στον Μοριά καί τίς Κυκλαδες, σύμφωνα μέ τόν Κυριάκο Σιμόπουλο, στό βιβλίο του «Πώς εἶδαν οἱ ξένοι τήν Ἑλλάδα τοῦ 1821» ὁ Κόχραν, ὁ τυχοδιώκτης, ἔχει ἀγοράσει στό Λονδίνο ὁμολογίες τῶν δανείων, οἱ ὁποῖες ἐν τῷ μεταξύ λόγω τῆς ἄσχημης τροπῆς τοῦ ἀγώνα εἶχαν ὑποτιμηθεῖ, καί προσδοκοῦσε σέ μία αἰφνιδιαστική καί ἀπότομη ἀνατίμηση ἄν εἶχε μία γρήγορη στρατιωτική ἐπιτυχία στήν Ἀθήνα.
 
Μία ἀκόμη δυσκολία πού εἶχε νά ἀντιμετωπίσει ὁ Καραϊσκάκης ἦταν τό ἄσχημο κλίμα πού δημιουργοῦν οἱ παρεμβάσεις τῶν ἐγγλέζων στήν πληρωμή τοῦ στρατεύματος. Οἱ Σουλιῶτες, οἱ ἐκλεκτοί του Μαυροκορδάτου, ἐκ παραδόσεως φιλοχρήματοι, ἔχουν τούς δικούς τους καπετάνιους, κάποια στιγμή ξεκόβουν καί στατοπεδεύουν στά Μέγαρα ὅπου καί πληρώνονται κανονικά ἐνῶ τό στράτευμα τοῦ Καραϊσκάκη λιμοκτονεῖ. Ὁ Τσώρτς μοιράζει χρήματα στούς καπεταναίους νά τούς διαιρέσει. Τά ἀξιώματα στό στρατόπεδο δίνουν καί παίρνουν, καλοπληρωμένοι οἱ Ὑδραῖοι τοῦ Οὔρκχαρτ, ἐνῶ τά πολεμοφόδια εἶναι ἐλάχιστα. Τό στρατόπεδο ἀνακατώνεται. Ὁ Καραϊσκάκης θέλει νά φύγει ἀπό τό Κερατσίνι καί νά γυρίσει στήν Ρούμελη νά χτυπήσει τόν Κιουταχή ἀπό πίσω ἀλλά στό τέλος ὑποχωρεῖ.
 
Ἡ μόνη στρατιωτική ἐπιτυχία εἶναι ἡ πολιορκία καί ἡ παράδοση τοῦ μοναστηριοῦ τοῦ Ἁγίου Σπυρίδωνα στό ὁποῖο βρίσκονται κλεισμένοι Ἀρβανίτες. Ἔρχονται σέ συμφωνία γιά παράδοση. Κατά τήν ἀποχώρηση τούς δημιουργεῖται μία συμπλοκή ἀπρόβλεπτη, ἴσως καί προβοκάτσια. Ὁ Καραϊσκάκης πού εἶχε δεχτεῖ νά μπεῖ ἐγγυητής μαζί μέ ἄλλους καπεταναίους γλυτώνει ἀφοῦ τόν σεβάστηκαν οἱ Ἀρβανίτες. Γιά μία ἀκόμη φορά ὁ Καραϊσκάκης ὀργίζεται, θέλει νά φύγει, νά γυρίσει στήν Ρούμελη, νά χτυπήσει τόν Κιουταχή ἀπό τά πίσω, τόν κρατᾶνε ὅμως οἱ ὑπόλοιποι καπετάνιοι.
 
Στό τέλος ὁ Καραϊσκάκης ὑποκύπτει στίς πιέσεις καί δέχεται νά ἐφαρμόσει τήν ἄμεση προέλαση πρός τήν Ἀθήνα. Τίς παραμονές τῆς μάχης, σέ μία ἀσήμαντη ἁψιμαχία τραυματίζεται θανάσιμα καί στίς 23 Ἀπριλίου πεθαίνει. Τά ἀποτελέσματα εἶναι γνωστά. Τό στράτευμα ὁδηγεῖται ἀπό τόν Τσώρτς στήν μεγαλύτερη πανωλεθρία τοῦ ἀγώνα. Ἡ ἔλλειψη ταμπουριῶν καί ἡ ἀνοιχτή μάχη κάνουν τό ἔργο τοῦ τουρκικοῦ ἱππικοῦ, παιχνιδάκι. 1200 νεκροί, διάλυση τοῦ στρατεύματος, ἡ Ἀκρόπολη καί ἡ Ἀθήνα παραμένει ὑπό τουρκική κατοχή.
 
Τά σχέδια τῆς Ἀγγλίας γιά σύνορα ἑνός νέου ἐξαρτημένου κράτους ὄχι πάνω ἀπό τήν Πελοπόννησο, φαίνεται νά εὐδώνονται. Αὐτή εἶναι ὅμως καί ἡ αἰτία ποῦ πῆραν πόστα Κόχραν καί Τσώρτς. Μία ἀνεξάρτητη Ἑλλάδα ἦταν ὅτι χειρότερο γιά τήν Ἀγγλία λόγω τοῦ ἀγγλορωσικοῦ ἀνταγωνισμοῦ.
 
Ἡ ἐπί πολλά χρόνια ἀπορία καί κυκλοφοροῦσα φήμη ὅτι ὁ θάνατος τοῦ Καραϊσκάκη ἦταν προσχεδιασμένος καί ὄχι ἕνα τυχαῖο περιστατικό, δέν εἶναι ἀστήρικτες. Ἡ κόντρα του μέ τόν Μαυροκορδάτο δέν ἦταν μόνο προσωπική. Ἡ στάση του ἦταν καί ἐνάντια στά ἀγγλικά συμφέροντα, πού θεωροῦσαν ἀδιανόητο τήν δημιουργία μίας Ἑλλάδας μή ἐλεγχόμενης. Ὁ ἴδιος μάλιστα ὁ Καραϊσκάκης πρίν ξεψυχήσει ἄφησε ὑπονοούμενο ὅτι τόν δολοφόνησε χέρι ἑλληνικό. Ἱστορικοί καί μελετητές, σύγχρονοί του (ὅπως ὁ Κασομούλης), ἀλλά καί κατοπινοί
( Βλαχογιάννης ) τό ἰσχυρίζονται εὐθέως. Ὁ Δημήτρης Φωτιάδης στο βιβλίο του «Καραϊσκάκης» παραθέτει ἀρκετά στοιχεῖα καί νεώτερες μαρτυρίες.
 
Ἀπό τήν εὐρύτερη περιοχή τοῦ Μεσολογγίου, μαζί μέ τά ἀγγλοκρατούμενα Ἑπτάνησα, προέρχονται οἱ περισσότεροι ἀγγλόφιλοι πολιτικοί στήν Ἑλλάδα, προεξάρχοντος τοῦ Μαυροκορδάτου. Εἶναι ἀπορίας ἄξιον αὐτό τό γεγονός, ἄν συνδυασθεῖ μέ τήν ἀδιαφορία πού πρακτικά ἐπέδειξε ἡ τότε ἑλληνική κυβέρνηση γιά τό Μεσολόγγι. Ὁ Καραϊσκάκης, ὁ ὁποῖος δέν εἶναι πρόσωπο κατευθυνόμενο, ἀπό τήν στιγμή πού ἀναλαμβάνει τήν ἀρχιστρατηγία βγαίνει συνεχῶς νικητής στό πεδίο τῆς μάχης, δημιουργώντας προοπτικές δημιουργίας κράτους μέ τίς δικές του δυνάμεις καί ὄχι ὡς ἀποτέλεσμα τῶν διπλωματικῶν δραστηριοτήτων τῶν μεγάλων πού εἶχαν ξεκινήσει μέ τό ἀγγλορωσικό σύμφωνό της Πετρούπολης τό 1826. Ἀκολούθησε ἡ τριμερής συμφωνία τοῦ Λονδίνου τό καλοκαίρι τοῦ 1827, ὅπου Ἀγγλία, Γαλλία, Ρωσία, ἀποφασίζουν νά ἐπέμβουν ἐκτός ἀπό διπλωματικά καί μέ τίς ναυτικές τους δυνάμεις ὥστε νά ἀποκόψουν τόν ἀνεφοδιασμό τοῦ Ἰμπραήμ, καί νά τερματισθοῦν οἱ ἀναταραχές μεταξύ Ἑλλήνων καί Τούρκων, οἱ ὁποῖες διαταράσσουν τήν ἠρεμία στήν περιοχή καί βλάπτονται τά ἐμπορικά τούς συμφέροντα…
 
Μέ τόν θάνατο τοῦ Καραϊσκάκη ἀκολουθεῖ ἡ διάλυση τοῦ στρατεύματος. Καυγάδες γιά τήν διαδοχή του μεταξύ Σουλιωτῶν καί Ρουμελιωτῶν. Ὁ ρόλος τῶν ὁπλαρχηγῶν καί τῶν καπετάνιων ἐκμηδενίζεται καί τίς τύχες τοῦ Ἀγώνα ἀναλαμβάνουν πλήρως οἱ πολιτικοί. Ὁ Κιουταχής ξεκαθαρίζει ἀναίμακτα τήν Ρούμελη, ἀφοῦ πλέον οἱ προύχοντες καί οἱ ἁρματολοί συνθηκολογοῦν. Ὁ λαός ἀντίθετα ἀντιστέκεται καί μέ τίς δυνάμεις του συμβάλλει, ὅταν ἀργότερα ὁ Καποδίστριας στέλνει ὀργανωμένο στρατό, στήν ἀνάκτηση τῆς Ρούμελης. Σέ μεγάλο βαθμό συνετέλεσε καί ἡ ἀπόσυρση τοῦ τουρκικοῦ στρατοῦ λόγω τοῦ ρωσοτουρκικοῦ πολέμου. Αὐτές οἱ ἐνέργειες τοῦ Καποδίστρια ἦταν ἕνας ἀκόμα λόγος γιά νά δυσαρεστηθοῦν οἱ Ἄγγλοι.
 
Μετά τήν καταστροφική μάχη τοῦ Ἀνάλατου, οἱ Ἕλληνες χωρίς στρατό βρίσκονται ἀνυπεράσπιστοι καί ἀπὀλυτα ἕρμαια τῶν ὀρέξεων τῶν μεγάλων δυνάμεων. Οἱ συνθῆκες πού εἶχαν προδιαγράψει τά Πρωτόκολλα τῆς Πετρούπολης καί τοῦ Λονδίνου ἔχουν ὡριμάσει.
 
Ὁ μέχρι τότε στόχος τῶν Ἄγγλων, γιά περιορισμό ἑνός νέου κράτους μή ἀνεξάρτητου ἀλλά ὑπό καθεστώς αὐτονομίας ὑπό τήν σουλτανική ἐπικυριαρχία καί φόρου ὑποτελοῦς, μέχρι τήν Πελοπόννησο χωρίς τήν Ρούμελη, φάνηκε ἀργότερα στήν συνδιάσκεψη τοῦ Λονδίνου τόν Νοέμβριο τοῦ 1828, καί ἀπό τόν χαρακτηρισμό τῆς ναυμαχίας τοῦ Ναυαρίνου ὡς «ἀπρόοπτη καταστροφή». 

Πράγματι, ἡ καταστροφή τοῦ Ἰμπραήμ ἔδωσε τήν δυνατότητα στήν Ρωσία νά ξεκινήσει τόν ρωσοτουρκικό πόλεμο. Εἶναι γνωστό ὅτι ἡ ἐξέλιξη τῶν γεγονότων τοῦ Ναυαρίνου προῆλθε ἀπό καθαρή πρωτοβουλία τῶν 3 ναυάρχων νά εἰσέλθουν στόν κόλπο γιά νά ἐμποδίσουν τόν τουρκικό στόλο νά βγεῖ καί ὄχι γιά νά ναυμαχήσουν, μία τέτοια δέ ἐξέλιξη δέν προβλεπόταν ἀπό τό Πρωτόκολλο τοῦ Λονδίνου ὑπογεγραμμένο 3 μῆνες πρίν. Ὁ μέν νικητής Κόδριγκτον ἔπεσε σέ δυσμένεια στήν πατρίδα του, ὁ δε Κόχραν, βασικός ὑπεύθυνος γιά τήν καταστροφή τοῦ Φαλήρου ἀναλαμβάνει διοικητής τοῦ ἐγγλέζικου στόλου στην Βόρειο Ἀμερική. Μετά τό Ναυαρίνο, οἱ Γάλλοι ἐκκαθαρίζουν τήν Πελοπόννησο ἀπό τόν στρατό τοῦ Ἰμπραήμ, ἔχοντας τό ἐλεύθερο ἀπό τούς Ἄγγλους οἱ ὁποῖοι θέλουν να προλάβουν τούς Ρώσους καί μετά τήν καταστροφή τοῦ τουρκικοῦ στόλου τρέμουν τήν ρωσική ὑπεροπλία στήν Μαύρη Θάλασσα. Τήν τελική λύση στήν ἑλληνική ἐξέγερση τήν ἔδωσε ὁ Ρῶσος στρατηγός Ντήμπιτς, πού εἰσέβαλε ἐπικεφαλῆς τοῦ ρωσικοῦ στρατοῦ μέσα ἀπό τά Βαλκάνια στήν κοιλάδα τοῦ Ἔβρου καί ἀκολούθως μέ τήν συνθήκη τῆς Ἀνδριανούπολης τό 1829 πιέζει γιά παροχή ἀνεξαρτησίας στήν Ἑλλάδα.
 
Γιά τόν ἀγγλορωσικό ἀνταγωνισμό καί τήν ἀγγλική πολιτική εἶναι πολύ εὔγλωττο τό παρακάτω ἀπόσπασμα ἀπό τό ἔργο τοῦ Ἐπαμεινώνδα Κυριακίδη "Ἱστορία τοῦ σύγχρονου Ἑλληνισμοῦ ἀπό τῆς ἱδρύσεως τοῦ Βασιλείου τῆς Ἑλλάδος μέχρι τῶν ἡμερῶν μας, 1832-1892".«…Καί πρέπει ἐνταῦθα νά εἴπωμεν τήν μεγάλην ἀλήθειαν φαεινῶς νῦν ἐνδεδειγμένην ὅτι ἀπό τῆς Ἑλληνικῆς ἐπαναστάσεως μέχρι τοῦ νῦν ἡ πονηρά καί δολοπλόκος πολιτική τῆς Ἀγγλίας ἐξηπάτησε πάντας ἐκ περιτροπῆς τούς πολιτικούς ἄνδρας τῆς Ἑλλάδος…Τό αὐτό ἔπραξε καί ἡ ἀγγλική πολιτική ἐπί ἑβδομήντα ἤδη ἔτη ἐν Ἑλλάδι. Ἐνῶ αὐτή ὑπενόμευε τό μέλλον τοῦ ἔθνους, ἐνῶ αὐτή δέσμιον συνεκράτει τόν ἑλληνισμόν, εἰργάσθη μετά δεξιότητος ἀπαραμίλλου ἀνταξίας κρείσσονος ἐγχειρήματος ν’ἀποπλανήση τήν ἐθνικήν ἐκτίμησιν καί νά καταστήση πιστευτόν ὅτι τά ἀτυχήματα τῆς νέας Ἑλλάδας μίαν καί μόνην ἔχουσιν αἰτίαν, τήν ρωσικήν ἀντίδρασιν, καί ὅτι μία ὑπάρχει σωτηρία τοῦ νεαροῦ κράτους, ἡ τυφλή ὑπακοή εἰς τάς ἀγγλικάς συμβουλάς. Κατασκάπτει ἐπί ἑβδομήκοντα ἔτη τόν τάφον τοῦ ἑλληνικοῦ ἔθνους ἀνάνδρως κρυπτομένη ὄπισθεν τοῦ Ρωσικοῦ μορμολυκείου ὅπερ ὡς φόβητρον κατ’ αὐτῆς ἐπισείει.» 

Προφανῶς τήν Ἀγγλία τήν κατέλαβε πανικός καθώς ἡ κάθοδος τῆς Ρωσίας στή Βαλκανική καί τήν Μεσόγειο εἶναι πρό τῶν πυλῶν. Ὅμως μέ τήν δολοφονία τοῦ Καποδίστρια, ἡ ὁποία ἀκολούθησε τήν δολοφονία τοῦ Καραϊσκάκη στόν μέχρι τότε ἀγγλορωσικό ἀνταγωνισμό, ἡ Ἀγγλία παίρνει το πάνω χέρι. Οἱ περίεργοι θάνατοι πρωθυπουργῶν καί ἀξιωματούχων, σέ περιόδους ἐντόνων διεθνῶν κρίσεων καί ἐξελίξεων, πού ἀκολουθοῦν τά ἑπόμενα χρόνια, παρουσιάζονται σάν θάνατοι ἀπό γρίππη, αὐτοκτονίες λόγω μελαγχολίας ἤ ἀπό δάγκωμα μαϊμοῦς, καί εἶναι φαινόμενα πού χαρακτηρίζουν μία πλήρως ἐξαρτημένη κρατική ὀντότητα. Ὅπως καί τά πάσης φύσεως κινήματα, «δημοκρατικά» ἤ καθαρῶς στρατιωτικά, τά ὁποῖα με χαρακτηριστική ἄνεση δίνουν στο πολίτευμα διάφορες μορφές, βασιλεία, συνταγματική βασιλεία, βασιλευομένη ἤ ἀβασίλευτη «δημοκρατία», δικτατορία κοινοβουλευτική ἤ μή. Οἱ Ἐγγλέζοι ἀποκτοῦν τόν πλήρη ἔλεγχο στό νεοϊδρυθέν ἄβουλο κράτος καί τό χρησιμοποιοῦν ἀνάλογα μέ τίς περιστάσεις ὡς ἐργαλεῖο τῆς πολιτικῆς τους στήν περιοχή. Ἐν τέλει ἐπιβεβαιώνεται ὁ Παπαδιαμάντης, ἀπό τόν ὁποῖο κάποτε χαρακτηρίστηκε ἡ εὐρωπαϊκή πολιτική στόν χῶρο τῆς εὐρύτερης Μεσογείου ὡς «διευθέτησις τῆς ἀποκτηθείσης λείας»