Πρόβατο ἤ ἀμοιβάδα;

Ἄς ἀποπειραθοῦμε μία μικρή σύγκριση στίς προεκλογικές περιόδους τά τελευταῖα χρόνια, ἀπό τό 1974 καί μετά.

Θυμᾶμαι τήν ἀφ’ ὑψηλοῦ κριτική τῶν πάσης φύσεως εἰδικῶν, τῶν «πνευματικῶν» ἀνθρώπων, τῶν κατ’ ἐπάγγελμα ἀσχολουμένων μέ τά κοινά. Βρίσκανε χαρακτηριστικά καί στοιχεῖα παρακμῆς, καθυστέρησης σέ σχέση μέ ἀντίστοιχες προεκλογικές περιόδους σέ χῶρες τῆς Εὐρώπης. Μέσα ἀπό ἐφημερίδες, ραδιόφωνα, τηλεοράσεις ὅλο καί συχνότερα ἐπαναλάμβαναν τήν ἀπορία τους, ἐξέφραζαν τόν καημό καί τήν ἀγωνία τους, πότε ἐπιτέλους θά ἀσχοληθοῦμε σοβαρά μέ τό νόημα τῶν ἐκλογῶν, θά συζητήσουμε γιά τά προγράμματα τῶν κομμάτων, τά προβλήματα τῆς καθημερινότητας. Πότε θά πάψει ὁ κόσμος νά τρέχει σάν τά πρόβατα νά γεμίζει τίς πλατεῖες κουνώντας πλαστικές σημαῖες, πότε θά σταματήσει ἡ μετακίνηση τῶν ὀπαδῶν μέ ποῦλμαν ἀπό πόλη σέ πόλη. Ὅλα αὐτά κάποτε θά ἔπρεπε νά πᾶνε στήν μπάντα, νά συνειδητοποιήσουμε τήν ἔννοια τῆς πραγματικῆς δημοκρατίας, νά ἀνέβουμε πολιτιστικά ἀπό τό ἐπίπεδό του παθητικοῦ χειροκροτητῆ καί τῆς προσωπολατρείας στό ἐπίπεδό τῆς ἐνεργοῦ καί συνειδητοποιημένης συμμετοχῆς. 

Ἡ εἰκόνα ἔχει ἀλλάξει. Οἱ πλαστικές σημαῖες καί οἱ ἀφίσες ἔχουν μειωθεῖ στό ἐλάχιστο. Οἱ ἀνοιχτές συγκεντρώσεις χρόνο μέ τόν χρόνο φθίνουν. Δέν εἶναι ὅμως δύσκολο νά ἀντιληφθεῖ κάποιος ὅτι ἡ ἀπουσία πραγματικῆς συζήτησης, οὐσιαστικῆς πολιτικῆς ἀντιπαράθεσης παραμένει. Ὄχι μόνο παραμένει, ἀλλά καί ἐντείνεται.
Οἱ δημοσκοπήσεις καί τά exit poll βρίσκονται στό κεντρικό σημεῖο τῆς προεκλογικῆς ἀντιπαράθεσης. Δημοσκόποι, ἐπικοινωνιολόγοι ξεφυτρώνουν σάν τά μανιτάρια, μέ ὕφος βαρύγδουπο παίρνουν θέση ἀνάμεσα σέ πολιτικούς καί κομματικούς ἐκπροσώπους, ἀνάμεσα σέ πανεπιστημιακούς καθηγητές καί λοιπούς ἐπιστήμονες ἀναλαμβάνοντας νά μεταγγίσουν καί σέ μᾶς λίγη ἀπό τήν σοφία τους, νά μᾶς ἐξηγήσουν τί εἶναι δημοκρατία. Φτάσαμε στό σημεῖο νά ἀκοῦμε ἀπό τήν κάθε λινάτσα, ὅτι ἡ ἀπαγόρευση τῶν δημοσκοπήσεων – μίας ἀνατριχιαστικά προπαγανδιστικῆς καί ἀντιδημοκρατικῆς ἐπιχειρηματικῆς δραστηριότητας καί διαδικασίας- ἀποτελεῖ πλῆγμα γιά τήν δημοκρατία. Αὐτοί πού χρόνια πρίν ἐπέκριναν τήν καθυστερημένη νεοελληνική πραγματικότητα γιά τήν ἀδυναμία της νά συμβαδίσει μέ τά πολιτικά εὐρωπαϊκά δρώμενα καί ἤθη, τώρα ἐντός τοῦ σημερινοῦ βάλτου εἴτε ὑπερθεματίζουν εἴτε συναινοῦν σιωπηλά. Τό δημοσιογραφικό συνάφι διαμαρτύρεται ἐντόνως γιά τήν ἀντιδημοκρατική φίμωση τῶν ἑταιρειῶν δημοσκοπήσεων. Καί πολύ σωστά ἀφοῦ ἡ μέτρηση – διαμόρφωση τῆς κοινῆς γνώμης ἔχει τήν ἰσχύ καί τό εἰδικό βάρος «εὐρωπαϊκοῦ κεκτημένου!!!

Οἱ περισσότεροι ἀπό αὐτούς πού θεωροῦσαν τήν προσωπολατρεία σάν κίνδυνο γιά τήν πραγματική δημοκρατία, σήμερα λατρεύουν καί ἐκστασιάζονται μπροστά στά νούμερα, στά ποσοστά , τά γραφήματα τῶν δημοσκόπων καί τίς ἀναλύσεις τῶν ἐπικοινωνιολόγων. Ἄν ἐπιδιωχθεῖ νά ἀπαγορευθεῖ ὁ στοιχηματισμός γιά τά ποσοστά πού θά λάβουν στήν κάλπη τά διάφορα κόμματα, ὅλο αὐτό τό συνοθύλευμα εἶναι ἱκανό νά μᾶς καλέσει νά κατεβοῦμε σέ ἀπεργία πείνας διαμαρτυρόμενοι γιά τήν καταπάτηση τοῦ στοιχειώδους δημοκρατικοῦ δικαιώματος τοῦ τζόγου.

Ἡ παρακολούθηση αὐτῶν τῶν «ἐρευνῶν» συνιστᾶ πολύ μεγαλύτερη παθητικοποίηση τοῦ πολίτη σέ σχέση μέ τό παρελθόν. Αὐτό εἶναι καί τό ἐπιδιωκόμενο. Ἡ οὐσία τῆς δημοκρατίας ἐξευτελίζεται στόν πυρήνα της, ἀπό ὅσους πολιτικούς συμμετέχουν σέ τέτοιες στημένες συζητήσεις, ἀπό τόν παθητικό τηλεθεατή, ἀκροατή, ἀναγνώστη, καί κυρίως ἀπό τό 99,9999% τῶν δημοσιογράφων, αὐτῶν τῶν ξεπουλημένων καί ξεφτιλισμένων ἀργυρώνητων γραφίδων. Ἀλλά καί ἀπό σένα τόν ἴδιο. Δέν θές νά σοῦ
μιλᾶνε, δέν θές νά ἀκοῦς γιά τήν ὑγεία, γιά τήν κοινωνική ἀσφάλιση, γιά παιδεία, γιά παραδόσεις καί πολιτισμούς. Ὅλα αὐτά σέ μπερδεύουν, δέν σέ ἀφήνουν νά καταλάβεις ποιός εἶναι ὁ καταλληλότερος γιά πρωθυπουργός καί ποιά εἶναι ἡ παράσταση νίκης. Ἀμφιβάλλεις γιά τίς προσωπικές σου ἐμπειρίες καί βιώματα στήν δουλειά σου, στό νοσοκομεῖο, στίς κοινωνικές σου σχέσεις ἀκόμα καί τίς πιό στενές καί κοντινές, προτιμᾶς γιά ὅλα αὐτά νά ἀποδεχτεῖς τήν ἀνάλυση τῶν ἀπατεώνων τῆς «ἐπικοινωνίας». Ἄν δέν τό κάνεις ὁ χαρακτηρισμός ὅτι εἶσαι ὀπισθοδρομικός καί κυριαρχεῖσαι ἀπό φοβικά σύνδρομα ἔναντι της ἀνοιχτῆς κοινωνίας τῆς γνώσης καί τῆς πληροφορίας καιροφυλακτεῖ. Σέ συγκινεῖ τό μεγάλο ποσοστό τοῦ «κανένα», ἡ διαδικασία μετατροπῆς σου ἀπό προβληματισμένη προσωπικότητά ἀναποφάσιστη ἤ ὄχι, σέ μή σκεπτόμενο ἀναποφάσιστο ἔχει ἀρχίσει, ἀπό μόνος σου τοποθετεῖσαι μέσα στό ποσοστό, νομίζεις πώς θά καθορίσεις τόν νικητή, ἐνῶ ἔχεις γίνει πιό χειραγωγίσιμος ἀπό ποτέ ὅταν βλέπεις τόν ἑαυτό σου σάν μία ἀπό τίς ἐπί μέρους μονάδες τοῦ δείγματος. Ὁ σκοπός ὅλης αὐτῆς τῆς ὀρχήστρας μπορεῖ νά ἀλλάξει ἀπό τήν μία στιγμή στήν ἄλλη. Τό σύνθημα πού θά ἀκολουθήσεις θά δοθεῖ ἀπό τό παρασκήνιο. Ὁ ὕμνος στήν μέ πάσῃ θυσίᾳ αὐτοδυναμία πού ἐξασφαλίζει κυβερνητική σταθερότητα ἐναλάσσεται μέ τήν ἀναγκαιότητα τῆς κουλτούρας συνεργασιῶν πού δέν διαθέτουμε ἐμεῖς οἱ καθυστερημένοι ἀνατολίτες.

Τό πρόβατο –χειροκροτητής πού περιδιάβαινε τήν πλατεία ἀνεμίζοντας τήν πλαστική σημαιούλα, ἔχει μεταλλαχθεῖ στήν παθητική ἀμοιβάδα τοῦ καναπέ πού κρέμεται ἀπό τά χείλια τῆς κάθε MRB, GPO,…καί περιμένει τήν δόση της. Δέν πρέπει νά εἶναι μακριά ἡ ἐποχή πού τά ἀποτελέσματα μίας δημοσκοπικῆς ἔρευνας θά συγχέονται μέ τά νούμερα τηλεθέασης τῆς AGB. Ὁ χαρισματικός ἡγέτης πῆγε περίπατο. Ὁ προβολέας τώρα ἑστιάζει στό ἄδειο πρόσωπο τοῦ ὡραιοπαθῆ ἐπικοινωνιολόγου, ἀπαραίτητο συμπλήρωμα κάθε πολιτικῆς περσόνας, ἀφοῦ αὐτός οὐσιαστικά καθορίζει τήν ἀτζέντα τῆς πολιτικῆς ἀντιπαράθεσης. Τό λάγνο «ψέμμα» τοῦ πρώτου ἀπό τό μπαλκόνι, ἀντικαταστάθηκε ἀπό τήν κατασκευασμένη, πλαστική καί ἐγκεκριμένη «ἀλήθεια» τοῦ δεύτερου, καί ἡ βουή τῆς πλατείας καί τῆς ζωντανῆς συγκέντρωσης ἀπό τήν νεκρική σιγή τοῦ τηλεοπτικοῦ βάλτου.

Ἡ πορεία εἶναι σίγουρα καθοδική. Ἐγκλωβισμός στό δίλημμα πρόβατο ἤ ἀμοιβάδα θά ἦταν παραπλανητικός. Ὅμως, σάν πρόβατο βέβαια εἶχες καί τήν δυνατότητα νά ρίξεις μία ντομάτα, δυό τρία αὐγουλάκια σέ στιγμές κάποιας ὑγιοῦς ἔξαρσης. Καθιστός στόν καναπέ, ἀπονευρωμένος, οἱ δυνατότητές σου περιορίζονται σέ μία μούτζα στό ἄδειο πρόσωπο τοῦ κάθε ἐπικοινωνιολόγου καί ἐκφωνητή εἰδήσεων. Στήν καλύτερη τῶν περιπτώσεων θά μουτζώσεις τόν ἑαυτό σου , θά βρεῖς τό θάρρος νά παραδεχτεῖς πώς ἀφέθηκες νά παραπλανηθεῖς ἀπό τίς σειρῆνες τῆς «προόδου», τῆς πολιτικῆς καλλιέργειας, ὀρθότητας καί εὐπρέπειας καί μετά θά σιγοψιθυρίσεις τό τραγούδι «…Δέν νοιώθω θλίψη μά μοὔχει λείψει, τό λάγνο ψέμμα σου πού τἄκανε ὅλα ὡραῖα…»


ΥΓ. Μέχρι τίς τελευταῖες ἐκλογές ἀπέφευγα νά συμμετέχω στά λεγόμενα exit-polls. Αὐτή τή φορά ὅμως προτείνω κάτι διαφορετικό. Συμμετέχουμε ἐνεργά λέγοντας ψέμματα. Ἀντί γιά ΠΑΣΟΚ, λέμε ΝΔ καί τό ἀντίστροφο. Ἀντί γιά ΚΚΕ λέμε ΛΑΟΣ. Ἀντί γιά ΣΥΡΙΖΑ, ΚΚΕ. Ἀντί γιά ΛΑΟΣ , ΣΥΡΙΖΑ. Οἱ συνδυασμοί ἀναρίθμητοι. Ἄν δέν μᾶς πιέζει ὁ χρόνος καί δέν ἔχουμε τίποτα καλύτερο νά κάνουμε πηγαίνουμε καί σέ ἄλλα ἐκλογικά κέντρα καί κάνουμε τό ἴδιο. Μία προσπάθεια νά τούς περιορίσουμε τόν αὐτοθαυμασμό πού θά ξεδιπλώσουν τό ἴδιο βράδυ μπρός στά μάτια μας.
Νομίζω ἀξίζει νά θυμηθοῦμε μία γιά μένα κραυγαλέα περίπτωση καθορισμοῦ τοῦ ἐκλογικοῦ ἀποτελέσματος ἀπό τίς δημοσκοπήσεις. Τότε πού βγῆκε ὁ Πρόντι στήν Ἰταλία, τό 2006. Διαβάστε ἐδῶ .
Ὁ Πρόντι ὅμως δέν ἔκατσε γιά πολύ. Ἔστρωσε ξανά τόν δρόμο στόν Μπερλουσκόνι πού ἐπανῆλθε καί θρονιάστηκε. Δέν ἀποκλείω νά συμβεῖ καί ἐδῶ τήν Κυριακή κάτι ἀνάλογο. Παρ’ὅλη τήν προσπάθεια τῶν δημοσκοπήσεων καί τῶν ἐπικοινωνιολόγων γιά προβάδισμα 6% καί ἄνω, να δοῦμε μία διαφορά ὑπέρ τοῦ ΠΑΣΟΚ στά ὅρια τοῦ 2-3%. Σέ κάθε περίπτωση πού τό ΠΑΣΟΚ σχηματίσει κυβέρνηση ἡ ἐπαναφορά τῆς ΝΔ ὅταν γίνει θά εἶναι πολύ χειρότερη.

Μπούσουλας γιά τήν Κυριακή, ἔχοντας παράλληλα ὑπόψιν ὅτι ἡ συμμετοχή στίς ἐκλογές, ἀπό μόνη της δέν βγάζει ἀπό κανένα ἀδιέξοδο:α) Μέ τίποτα ἀποχή, λευκό, ἄκυρο. Δέν εἶναι δράση ἀλλά ἀντίδραση καί μάλιστα ἀντίδραση ἀναιμική στό βρώμικο κοινοβουλευτικό σύστημα, πού ἀντί νά τό ἐξασθενεῖ τό ἰσχυροποιεῖ. Σέ ὅλους εἶναι γνωστό ὅτι εἶναι βούτυρο στό ψωμί τοῦ πρώτου κόμματος, εἴτε ΝΔ εἴτε ΠΑΣΟΚ. Εἶναι σάν νά ψηφίζουμε ἕνα ἀπό τά δύο.
β) Ὄχι ψῆφο σέ ΝΔ, ΠΑΣΟΚ, ΛΑΟΣ, Οἰκολόγους-Πράσινους
γ) Ἡ προτίμησή μου εἶναι σέ ἕνα ἀπό τά παρακάτω σχήματα μέ σειρά προτίμησης στην σημερινή συγκυρία,ΚΚΕ, ΑΣΚΕ(Καργόπουλος), EEK-Τροτσκιστές (Σ.Μιχαήλ), Δημοκρατική Ἀναγέννηση(Παπαθεμελῆς), ΣΥΡΙΖΑ τηρώντας πάντα αὐστηρή κριτική στάση γιά ὅλους.