Ἄρνηση

τοῦ Ἀριστείδη Ἀνδρόνικου

Σκηνή Πρώτη: Ἐκεῖνος διαβάζει τό ἀντρικό περιοδικό. Ἐκεῖ ὅπου ὅλες οἱ γυναῖκες εἶναι πάνω ἀπό 1.80 , ξανθές , γυαλιστερές , πρόθυμες , τέλειες σάν πλαστικές κοῦκλες. Κοιτάζει δίπλα του. Ἐκείνη δέν εἶναι τέλεια σάν πλαστική κούκλα. Τήν ἀπεχθάνεται , γιατί τοῦ ἔμαθαν ὅτι μία τέτοια γυναίκα ἁρμόζει στούς ἀποτυχημένους. Τή μισεῖ γιατί στά μάτια τοῦ εἶναι ἡ ὑπενθύμιση τῆς ἀποτυχίας του. Ἐναλλακτική λύση: Αὔριο νά δουλέψει σάν σκλάβος, νά γλείφει τό ἀφεντικό, νά ρουφιανέψει τούς συναδέλφους, μπάς καί πάρει μία αὐξησούλα, μέ τήν ὁποία θ’ ἀγοράσει τό αὐτοκίνητο πού στίς διαφημίσεις συνοδεύεται πάντα ἀπό τέλειες πλαστικές γυναῖκες. Ἴσως ἔτσι ἀποκτήσει καί μία τέλεια πλαστική γυναίκα. Πράξη μιμητικῆς μαγείας. Ἀρχαία ὅσο καί ὁ ἄνθρωπος. Μοντέρνα ὅσο καί ἡ τηλεόραση plasma πού δείχνει τίς διαφημίσεις. 


Σκηνή Δεύτερη: Ἐκείνη διαβάζει τό γυναικεῖο περιοδικό. Ἐκεῖ ὅπου ὅλοι οἱ ἄντρες εἶναι γοητευτικοί , πάμπλουτοι , δημοφιλεῖς καί μονογαμικοί. Κοιτάζει δίπλα της. Ἐκεῖνος δέν εἶναι γοητευτικός καί πάμπλουτος. Τόν ἀπεχθάνεται, γιατί τῆς ἔμαθαν ὅτι ἕνας τέτοιος ἄντρας ἁρμόζει στίς ἀποτυχημένες. Τόν μισεῖ γιατί στά μάτια της εἶναι ἡ ὑπενθύμιση τῆς ἀποτυχίας της. Ἐναλλακτική λύση : Αὔριο νά δουλέψει σάν σκλάβα, νά πηδηχτεῖ μέ τό ἀφεντικό , νά ρουφιανέψει τίς συναδέλφους, μπάς καί πάρει μία αὐξησούλα, μέ τήν ὁποία θ’ ἀγοράσει τά καλλυντικά πού οἱ διαφημίσεις ὑπόσχονται πώς θά τήν κάνουν ὄμορφη ὅπως τίς τέλειες πλαστικές γυναῖκες, οἱ ὁποῖες ἑλκύουν τούς πάμπλουτους , γοητευτικούς ἄντρες. Ἴσως ἔτσι ἀποκτήσει κι ἕναν πάμπλουτο, γοητευτικό ἄντρα. Πράξη μιμητικῆς μαγείας. Ἀρχαία ὅσο καί ὁ ἄνθρωπος. Μοντέρνα ὅσο καί ἡ τηλεόραση plasma πού δείχνει τίς διαφημίσεις.

Σκηνή Τρίτη: Δούλεψαν σάν σκλάβοι , ἔγλειψαν τό ἀφεντικό , ρουφιάνεψαν τούς συναδέλφους , ἀλλά ἡ αὐξησούλα ἐξανεμίστηκε σέ διάφορες μικροαγορές πρίν τό καταλάβουν. Τώρα, ἔμειναν μόνοι ὁ ἕνας μέ τόν ἄλλον. Μέ τήν ἀμοιβαία ἀπέχθεια νά τούς δένει μαζί. Καί στέκονται ἐκεῖ, στό ταμεῖο τοῦ σουπερμάρκετ , περιμένοντας τά ρέστα μέ ξινισμένα πρόσωπα , καί πικρόχολες , βουβές καί πλάγιες ματιές. Ἡ μαγεία δέν ἔπιασε.
Ἡ ἔκθεσή σου στίς σειρῆνες τοῦ lifestyle σημαίνει ἔκθεση στήν πιό ἄρτια ἐνορχηστρωμένη πλύση ἐγκεφάλου στήν ἀνθρώπινη ἱστορία. Δέν ὑπάρχει μεγαλύτερο ψέμα ἀπό τό περίφημο «ἔχεις τόν ἔλεγχο , ἀρκεῖ νά πατήσεις τό κουμπί». Δέν ἔχεις κανέναν ἔλεγχο. Κάθε διαφήμιση , κάθε γυαλιστερό ἄρθρο περιοδικοῦ εἶναι στημένο μέ βάση ψυχολογικές ἀρχές πού χτυπᾶνε στό ὑποσυνείδητο. Ὅσο κι ἄν πεῖς στόν ἑαυτό σου ὅτι θ’ ἀντισταθεῖς, τελικά θ’ ἀποτύχεις. Γιατί ἡ ἀντίσταση περιορίζεται στό συνειδητό σου κομμάτι. Τό ὑποσυνείδητο ὅμως δέν ξέρει ἀπό τέτοια. Καταλαβαίνει ἁπλά πράγματα: δύναμη , σέξ , ἡδονή , ἀσφάλεια. Κι ἐκεῖ χτυπᾶ ὅλο τό τσίρκο τοῦ lifestyle: στ’ ἀσυνείδητα βάθη τοῦ ψυχισμοῦ σου.

Πολλοί εἶναι αὐτοί πού προσδένονται σέ ἰδεολογίες πού ἀντιστρατεύονται τόν καπιταλισμό. Μά , οἱ περισσότεροι τοποθετοῦν τό γκρέμισμα τοῦ καπιταλισμοῦ σέ κάποιον φανταστικό μελλοντικό χρόνο, ὅποτε ὑποτίθεται ὅτι ὅλα θά φτιάξουν αὐτομάτως. Κι ἔτσι , χαλαρώνουν τίς ἄμυνές τους, μ’ ἀποτέλεσμα, στήν καθημερινότητά τους νά εἶναι ἐντελῶς ἴδιοι μέ τό παραπάνω ζευγάρι. Πρῶτα ἐκτίθενται στίς σειρῆνες τοῦ lifestyle , πείθονται ὅτι ἐπιτυχία σημαίνει κατανάλωση κι ὕστερα νιώθουν οἱ ἴδιοι ἀποτυχημένοι. Μ’ ἀποτέλεσμα, ὅταν κάποια μέρα ξυπνήσουν καί δοῦν ὅτι ὁ καπιταλισμός δέν πέφτει αὔριο-μεθαύριο , τότε βουτᾶνε μέ τά μοῦτρα καί μέ τίς χειρότερες ὑπερβολές σέ ὅλα ὅσα συνειδητά μέν καταδίκαζαν, ἀλλά ἀσυνείδητα θαύμαζαν ὡς δείγματα κοινωνικῆς ἀνωτερότητας. Κι ἄν θές νά καταλάβεις τί ἐννοῶ, δές τό κατάντημα πολλῶν παλιῶν ἀριστερῶν πού ἔχουν γίνει τά χειρότερα γουρούνια τοῦ καπιταλισμοῦ.

Πῶς θά μποροῦσε ἕνας σύγχρονος ἀμφισβητίας ν’ ἀποφύγει τόν βιασμό τοῦ ὑποσυνειδήτου του ἀπό τήν καπιταλιστική προπαγάνδα μέ τό γυαλιστερό ὄνομα lifestyle ;
Κάποιοι προτείνουν ἐναλλακτικά lifestyle, πιό «περιθωριακά». Ἀνοησίες. Κάθε lifestyle , περιθωριακό ἤ μή , στηρίζεται σέ κώδικες, πού σχεδόν ἀμέσως υἱοθετοῦνται ἀπό τήν ἀγορά καί μοστράρονται ὡς προϊόντα. Δές π.χ. τί ἔγινε μέ τό πάνκ κίνημα.
Ἡ θεραπεία εἶναι πιό ριζική. Ἴσως μέ μία πρώτη ματιά νά δείχνει σκληρή καί δύσκολη, ἀλλά ὅσοι τήν ἐφάρμοσαν στήν πράξη λένε ὅτι τελικά εἶναι πολύ πιό εὔκολη ἀπό ὅσο φαίνεται. Ὅποιος θέλει νά εἶναι μοναδικός ἰδιοκτήτης τοῦ μυαλοῦ του δέν ἔχει ἄλλη λύση παρά τήν ΑΡΝΗΣΗ.Τήν ἀποκοπή ἀπό κάθε σειρήνα. Τηλεόραση , περιοδικά , κλάμπινγκ.
Μόνο ἔτσι κόβεις τά σωληνάκια μέ τά ὁποῖα τό σύστημα στάζει μέσα σου τό ψυχικό του δηλητήριο.

Μή φρίξεις. Μοιάζει παράλογο καί ἀνέφικτο, μά εἶναι πολύ πιό εὔκολο. Σκέψου : Πῶς ζοῦσαν οἱ ἄνθρωποι πρίν ἀπό τήν τηλεόραση , πρίν ἀπό τά γυαλιστερά περιοδικά , πρίν ἀπό τήν τρίτη γενιά κινητῶν τηλεφώνων ; Νά σού πῶ ἐγώ πῶς ζοῦσαν: μιά χαρά!Ἡ ἀληθινή ζωή εἶναι ἐκεῖ ἔξω. Ἔξω ἀπό τά διαμερίσματα. Ἔξω ἀπό τά σήριαλ. Ἔξω ἀπό τή μανία τοῦ σαββατιάτικου κλάμπινγκ. Πέρα ἀπό τήν παραφροσύνη του « μά ἔτσι κάνουν ὅλοι ». Ὄχι, ΔΕΝ κάνουν ἔτσι ὅλοι. Ἁπλά, ἐσύ δέν τούς βλέπεις , γιατί τά μάτια σου εἶναι παγιδευμένα μέσα στήν ὀθόνη τῆς τηλεόρασης.

Ἔχω ἕναν φίλο πού ζεῖ χωρίς τηλεόραση. Τό καλοκαίρι βαριόταν καί ἤθελε νά διασκεδάσει. Ὅποτε ἄρχισε νά ἐξερευνᾶ τίς ταράτσες τῆς γειτονιᾶς του. Ἔκλεψε κλειδιά ἀπό τίς γύρω πολυκατοικίες καί τίς νύχτες κινοῦνταν ἀπό ταράτσα σέ ταράτσα. Κι ἀπό κεῖ πάνω , ἔμαθε ἕνα σωρό πράγματα : γιά τή δομή τῆς γειτονιᾶς του , γιά τό πῶς μπορεῖς νά μπουκάρεις σέ διαμερίσματα γιά νά κλέψεις ἤ νά σκοτώσεις ἀτιμωρητί , γιά τήν καθημερινότητα τῶν γειτόνων του. Κι ὅπως μοῦ εἶπε , αὐτό πού τόν σόκαρε πιό πολύ ἦταν τό θέαμα τῶν διαμερισμάτων. Μοιάζανε μέ φωτισμένα κελιά καί στό καθένα ἀπό αὐτά ἦταν δύο , τρεῖς , πέντε ἄνθρωποι , ὅλοι μπροστά ἀπό μία τηλεόραση , παθητικοί δέκτες τῆς συστημικῆς προπαγάνδας. Δέν μιλούσανε μεταξύ τους. Δέν κοίταζαν ὁ ἕνας τόν ἄλλον. Κοιτάζανε ὅλοι ἀποχαυνωμένοι πρός τήν ὀθόνη, σάν νά κοίταζαν ἕναν ὑπνωτιστή. Καί τότε ὁ φίλος μου ἔφαγε μία φλασιά καί εἶδε τίς πολυκατοικίες σάν γιγαντιαῖες τερμιτοφωλιές , ὅπου μέσα τούς οἱ πολίτες-τερμίτες ὑπνωτίζονταν κάθε βράδυ, γιά νά εἶναι φρόνιμοι καί ὑπάκουοι τήν ἑπόμενη μέρα πού θά πήγαιναν στή δουλειά. «Κατάλαβα,» μοῦ εἶπε ὁ φίλος «ὅτι ὅσο εἶσαι ἐκεῖ μέσα εἶσαι καμμένο χαρτί. Νά γιατί δέν γίνονται ἐπαναστάσεις πιά. Γιατί ὅλοι ὑπνωτίζονται μέσα στίς τερμιτοφωλιές τους. Καί ξέρεις, ἡ πλάκα εἶναι ὅτι πολλοί ἀπό τούς τερμίτες πού εἶδα, πιθανόν ν’ ἀμφισβητοῦν εἰλικρινά τό σύστημα μέ τό συνειδητό τους. Ἔλα ὅμως πού τό βράδυ, κάθε βράδυ ὑπνωτίζονται πρόθυμα ἀπό αὐτό ! Καί σκέφτομαι ὅτι κι ἐγώ, ἄν εἶχα τηλεόραση, ἤ ἄν ἤθελα νά πάω σ’ ἕνα σκυλάδικο γιά νά διασκεδάσω, ἴσως νά μήν εἶχα βγεῖ ποτέ στίς ταράτσες κι ἴσως νά μήν εἶχα καταλάβει ποτέ τί παίζεται κάθε βράδυ στά διαμερίσματα τῶν πολιτῶν.»

Ὅσο ἀκοῦς τό σύστημα, τόσο θά τοῦ ὑποτάσσεσαι. Ὅσο τοῦ ἐπιτρέπεις νά ψιθυρίζει μέσα στό αὐτί σου, τόσο θά διαμορφώνεσαι ἀκριβῶς ὅπως σέ θέλει: Τρομαγμένος, ὑποταγμένος, ζηλόφθων, μοναχικός, ὑπνωτισμένος, δηλαδή πειθήνιος ἐργαζόμενος καί ἄπληστος καταναλωτής. Ἐσύ ὁ ἴδιος θά ὑπονομεύεις τήν ὅποια ἀντίδρασή σου.
Κι ἄν προσπαθήσεις νά ξυπνήσεις τόν μαζάνθρωπο, θά φᾶς τά μοῦτρα σου ξανά καί ξανά. Γιατί ὁ μαζάνθρωπος εὔκολα θά συμφωνήσει μαζί σου μέ τό λογικό του μέρος. Ἀλλά, τό μυαλό του, ὅπως καί τό δικό σου κυβερνιέται ἀπό τό ὑποσυνείδητο. Ἡ λογική δέν εἶναι παρά μία κρούστα. Ὅσο λοιπόν τό ὑποσυνείδητο μανιπουλάρεται ἀπό τό σύστημα , τό σύστημα θά κυβερνάει τό μυαλό. Ἡ πιό ἀπόλυτη δικτατορία.

ΑΡΝΗΣΗ. Ἀπόλυτη ἄρνηση. Τό σύστημα εἶναι λάθος. Ἀπόλυτα λάθος. Ὅ,τι σχετίζεται μέ αὐτό εἶναι ἐφιάλτης. Ἡ προπαγάνδα του εἶναι ἐφιάλτης. Τό γυαλιστερό του lifestyle εἶναι ἐφιάλτης. Ἡ τηλεόρασή του εἶναι ἐφιάλτης. Ἡ κοινωνική καταξίωση εἶναι ἐφιάλτης. Ἡ σαββατιάτικη ἔξοδος εἶναι ἐφιάλτης. Τό καινούργιο κινητό εἶναι ἐφιάλτης. Τά «πρέπει» εἶναι ἐφιάλτης. Ἅρπαξε πίσω τό ὑποσυνείδητό σου. Ἐσύ καί μόνο ἐσύ νά ὁρίζεις τά «θέλω» σου. Ἐσύ νά ὁρίζεις τά «πρέπει» σου.
Μπορεῖς; Προχώρα.

Δέν μπορεῖς; Τότε κλείσου κι ἐσύ στίς τερμιτοφωλιές, μαζί μέ τούς ἄλλους τερμίτες κι ὕστερα ἀπό λίγα χρόνια θά στέκεσαι μπροστά στό ταμεῖο τοῦ σουπερμάρκετ μαζί μ’ ἕνα ἕτερο ἥμισυ πού μισεῖς καί σέ μισεῖ, καί θά πληρώνετε μαζί τήν κονσέρβα τῆς μιζέριας σας μέ τά λεφτά πού πήρατε ὡς εὐσυνείδητοι ὑπάλληλοι τῶν τυρράνων σας