...συνέχεια τῆς προηγούμενης ἀνάρτησης " ΕΡΓΟΛΑΒΙΕΣ ΚΑΙ ΣΥΝΤΑΓΜΑ ( Ἤτοι τό Τ.Ε.Ε. μέσῳ τοῦ Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. ὡς ὀργανισμός διαλύσεως τῆς Ἑλλάδος)-1
6) Λευκαδίτικος λόγος - Τρίτη 20/8/1996
(ὑπό τοῦ συνεργάτου μας Μ. Ἑπτανησίου)
Τὸ Πολυτεχνεῖο ἱδρύθηκε τὸ 1836 καὶ τὸ Τ.Ε.Ε. τὸ 1923. Ἡ διαφορὰ μᾶς κάνει χρόνους ὀγδόντα ἑπτά, δηλαδὴ ἕναν κοντὰ αἰώνα. Καὶ τὸ κτίριο τοῦ Πολυτεχνείου στέκεται ἐκεῖ ποὺ εἶναι ἀπὸ τὸ 1862. Ὅλες αὐτὲς τὶς πολλὲς δεκαετίες ἔβγαιναν μηχανικοί, παραδόξως ὅμως, οὐδεὶς λόγος "συνασπισμοῦ" των ὑπῆρξε. Καὶ πρόκειται ἀκριβῶς γιὰ τὶς δεκαετίες ποὺ ἡ Ἑλλάδα "ἀνεπτύσσετο" καὶ ἡ Ἀθήνα ἐλάβαινε τὴν διαμόρφωση "πρωτευούσης" τῆς χώρας. Καὶ ὄντως, εἶναι τότε ποὺ δὲν ὑπῆρχε Τ.Ε.Ε. ποὺ ἐχτίσθηκε ὅ,τι καλύτερο ὑπῆρξε στὴν Ἀθήνα. Ὅλα δηλαδὴ τὰ κτίρια, τὴν πλειονότητα τῶν ὁποίων θὰ κατέστρεφε ἀργότερα ἡ ἐργολαβικὴ μανία τῶν "συνασπισμένων" ἤδη μηχανικῶν, καί, ἐκ τῶν ὁποίων τὰ ἐλάχιστα πού ἀπομένουν χαρακτηρίζομε σήμερα διὰ νομοθετημάτων, "πολιτιστικὴ κληρονομιὰ" καὶ οἱ σύλλογοι Ἀρχιτεκτόνων σπεύδουν νὰ "συντηρήσουν"! Εἶναι βέβαια ἕνα ἐρώτημα, ἂν οἱ Κλεάνθης μὲ τὸν Καυταντζόγλου, ὁ Χάνσεν, ὁ Τσίλερ καὶ ὁ Σάουμπερτ, θὰ μποροῦσαν νὰ δημιουργήσουν ὅ,τι ἐδημιούργησαν, ἂν ἦσαν νομοθετικῶς ὑποχρεωμένοι νὰ ἀνήκουν σὲ κάποιο Τ.Ε.Ε. τοῦ ὁποίου τὰ προγράμματα "ἀναπυξιακῆς πολιτικῆς" καὶ οἱ περὶ "Πολεοδομήσεως" ἰδέες προέρχονταν ἀπὸ τὶς γκρίζες ζῶνες τῶν ὑπουργείων. Σημειωτέον ὅτι πρὶν ἀπὸ τὸ 1923 ποὺ ἱδρύθηκε τὸ Τ.Ε.Ε., καὶ ἰδίως κατὰ τὸ δεύτερο μισό τοῦ περασμένου αἰώνα, οἱ περὶ "ἀναπτύξεως" καὶ "ἐκβιομηχανίσεως" τῆς Ἑλλάδος παρόλες ἔδιναν κι ἔπαιρναν σ' ὅλα τὰ μήκη καὶ πλάτη. Κορωνίδα τῶν "προγραμμάτων" τούτων ἀπετέλεσαν τὰ Λαυρεωτικά, ποὺ ἐσυντάραξαν καὶ ἐγελοιοποίησαν τὴν Ἑλλάδα σ' ὅλον τὸν κόσμο. Δὲν ὑπῆρξε συνεπῶς ἔλλειψη "προγραμμάτων" γιὰ τὴν μὴ ὕπαρξη Τ.Ε.Ε. Πρέπει ἐπίσης νὰ ποῦμε ὅτι στὶς ἐποχὲς ποὺ συζητοῦμε ὑπῆρξε σχετικὰ μὲ τὶς νεώτερες μία εἰδοποιὸς διαφορά: ὅτι δὲν ἦταν τὸ κράτος ἀλλὰ οἱ "ἐθνικοὶ εὐεργέτες" ποὺ ἐκανόνιζαν τά τοῦ... χτισίματος. Στὴν πολιτικὴ σημασία τοῦ φαινομένου τῶν "ἐθνικῶν εὐεργετῶν", ποὺ κάθε ἄλλο παρὰ συγχρόνου νοήσεως "ἑλληνικὴ συνείδηση" εἶχαν (οἱ περισσότεροι δὲν εἶχαν πατήσει καν τὸ πόδι τους στὴν Ἑλλάδα), δὲν μποροῦμε νὰ ὑπεισέλθομε ἐδῶ (βλ. π.χ. σχετικῶς τὸ προσεχῶς ἐκδοθησόμενο βιβλίο τοῦ Γ. Κακλαμάνη: "Τὸ Ἀνατολικὸν Ζήτημα σήμερα"). Σημασία ἔχει ὅτι ἡ Ἑλλάδα ἔχτισε δύο ὁλόκληρες πρωτεύουσες, καὶ τὰ χαρακτηριστικὰ κτίριά της, χωρὶς Τ.Ε.Ε. Καὶ ἔχτιζε καλύτερα ὅταν δὲν εἶχε Τ.Ε.Ε. παρὰ μετὰ πού ἀπόκτησε.
Ὁ θεσμὸς τῶν ἐπιμελητηρίων στὴν ἱστορική του καταγωγὴ δὲν θὰ μᾶς ἀπασχολήσει, πάντως ἡ ὕπαρξη "ἐπιμελητηρίων" στὴν Ἑλλάδα ἀναγνωρίζεται νομοθετικῶς ἀπὸ τὸ 1836 καὶ στὴν πιὸ σύγχρονή τους μορφή, δηλαδή τῶν ὑποχρεωτικῶν ἑνώσεων ὡς ν.π.δ.δ., διὰ τοῦ νόμου 184 τοῦ 1914. Τότε ὅμως μόνο "γεωργικὰ ἐπιμελητήρια" ἱδρύθηκαν (ποὺ ὁ Μεταξᾶς ἀργότερα θὰ μετονομάσει σὲ "οἴκους τοῦ ἀγρότου"). Ὁ χαρακτήρας των αὐτὸς ὡς ν.π.δ.δ. σημαίνει πρακτικὰ "μάντρωμα". Ἀφοῦ σ' αὐτὰ μεταβιβάζεται ἡ "ἱκανότης δικαίου" ὡς πρὸς ὁρισμένες σφαῖρες τοῦ "δημοσίου δικαίου", ἕπεται ὅτι ἐλέγχουν τὶς "ἄδειες ἀσκήσεως ἐπαγγέλματος" καὶ συνεπῶς ἡ ἐγγραφὴ τῶν μελῶν εἶναι ὑποχρεωτική. Αὐτὸ ὁδηγεῖ στὴν ἑξῆς ἀντιφατικὴ ἀλλὰ καπιταλιστικῶς νοητὴ κατάσταση: ἀφ' ἑνὸς μὲν σκοπὸ ἔχουν νὰ ἐνισχύουν τὴν πολιτικὴ τοῦ κράτους στὸν ἀντίστοιχο οἰκονομικὸ τομέα, ἀφ' ἑτέρου ὅμως σκοποῦν στὴν ἀπόλυτη συνδικαλιστικὴ κατοχύρωση τῶν συμφερόντων τῶν μελῶν τους. Καὶ ἐκεῖ μὲν ποὺ ὑπάχει κράτος ὡς ἔκφραση τοῦ ὀρθολογικῶς προγραμματιζόμενου νὰ λειτουργήσει κεφαλαίου, ὁ μέσος ὅρος τῶν πραγμάτων βρίσκεται διὰ τῶν κομμάτων. Ἐκεῖ ὅμως ποὺ ὑπάρχει "ἔλλειμμα δημοκρατίας", ἢ ἁπλούστερα τὸ κράτος ἀποτελεῖ ἔκφραση συγκεκριμένων συμφερόντων, τὰ πράγματα τῶν "ἐπιμελητηρίων" δὲν εἶναι ὑπεράνω πάσης ὑποψίας. Κακῆς ὑποψίας δηλαδή. Καμιὰ φορά μάλιστα αὐτὰ δημιουργοῦνται καὶ ἀπὸ καθαρῶς περιστασιακοὺς λόγους τακτικῆς, ὅπως π.χ. τὸ "ναυτικὸ ἐπιμελητήριο" σ' ἐμᾶς, ποὺ ἱδρύθηκε τὸ 1936 ἐν ὄψει τῶν ἀναγκῶν (ἐπιτάξεως κυρίως καὶ τῶν ἐν συνεχείᾳ "ἀποζημιώσεων") τοῦ ἐπερχομένου πολέμου, ἢ τὸ "καλλιτεχνικὸ ἐπιμελητήριο" ποὺ ἱδρύθηκε τὸ 1944 (!), ἐπειδὴ ἀνεξαρτήτως τῆς ἐκβάσεως παντὸς πολέμου οἱ "καλλιτέχνες" ἀποτελοῦν εἶδος πρώτης ἀνάγκης γιὰ τὴ μεταπολεμικὴ ἐποχή...
Τὸ "Τεχνικὸ Ἐπιμελητήριο" σ' ἐμᾶς ἔγινε μετὰ τὸν πρῶτον παγκόσμιο πόλεμο, ἀλλὰ ὄχι ἀμέσως καὶ βεβιασμένα. Δὲν πρέπει δηλαδὴ νὰ πάει ὁ νοῦς τοῦ ἀναγνώστη σὲ κάποιες ἐπείγουσες ἀνάγκες ἀνορθώσεως μετὰ τὸν πόλεμο. To Τ.Ε.Ε. ἔγινε κατόπιν "ὡρίμου σκέψεως", ἀφοῦ ἄρχισε νὰ βρέχει ὁ οὐρανὸς λεφτά. Πολλὰ λεφτά. Ὁ ἱδρυτικὸς νόμος τοῦ Τ.Ε.Ε. εἶναι τὸ Ν.Δ. τῆς 1/21 Νοεμβρίου τοῦ 1923. Τὴν ἐποχὴ αὐτὴ ἔχει ὁλοκληρωθεῖ ἡ μεγαλύτερη μετακίνηση πληθυσμῶν ποὺ ἐγνώρισε ὡς τότε ἡ ἱστορία διὰ τῆς "μικρασιατικῆς καταστροφῆς" καὶ καταστροφῆς ταυτόχρονα τῆς ἐπὶ 2500 χρόνια συνοχῆς τοῦ ἱστορικοῦ ὀργανισμοῦ τῆς Ἀνατολικῆς Μεσογείου. Μία μεγαλύτερη μετακίνηση πληθυσμῶν, ἀλλὰ ἀναλογικῶς πολὺ μικρότερη, ἐγνώρισε ἡ ἱστορία μετὰ τὸν β' παγκ.πόλεμο μὲ τὴν ἐκδίωξη τῶν γερμανῶν ἀπὸ ὅλα τὰ ἐδάφη τῆς κεντρικῆς καὶ ἀνατολικῆς Εὐρώπης. Τὸ πιὸ ἐπεῖγον τότε πρόβλημα γιὰ τὴν Ἑλλάδα, δηλαδὴ γιὰ τὶς "μεγάλες δυνάμεις" τοῦ καιροῦ, ἦταν τὸ κοινωνικὸ πρόβλημα. Γιατί οἱ μικρασιάτες, ἐκτὸς ἀπὸ τὰ μπογαλάκια τους, ἔφεραν καὶ κάτι ἄλλο στὴν Ἑλλάδα, τὸ ΚΚΕ, ποὺ εἶχε ἀρχίσει νὰ φκιάχνει ὁ Λένιν στὴν Μικρὰ Ἀσία διαρκοῦντος ἤδη τοῦ πολέμου. Βέβαια οἱ δικοί μας κουκουέδες δὲν θὰ καταλάβουν ἐδῶ τί λέμε, ἀλλὰ δὲν πειράζει... Τὸ μπογαλάκι λοιπὸν αὐτό, εἰδικὰ στὴν Ἑλλάδα, ἦταν ἐξόχως ἀνησυχητικὸ γιὰ τοὺς "συμμάχους" τοῦ τότε (κατ'οὐσίαν δηλαδή γιὰ τοὺς Ἄγγλους) καὶ τὸ κοινωνικὸ πρόβλημα ἔπρεπε νὰ ἐκτονωθεῖ. Ἄρχισε λοιπὸν ὁ οὐρανὸς νὰ βρέχει χρῆμα διὰ πολὺ μεγάλης στρόφιγγος πού τὴν κρατοῦσε ἡ Κ.Τ.Ε. ("Κοινωνία τῶν Ἐθνῶν" καὶ στραβὴ γιαγιὰ τοῦ ΟΗΕ). Ἀπὸ τὸ 1923 ὡς τὸ 1930 εἰσέρρευσαν στὴν Ἑλλάδα 1,2 ἑκατομμύρια χρυσὰ φράγκα. Αὐτὰ ἐπισήμως, χωρὶς τὶς ἐπιπρόσθετες ἐνέσεις. Πρόκειται περὶ μυθώδους ποσοῦ, ἐνώπιον τοῦ ὁποίου τὰ σημερινὰ "πακέτα" ὠχριοῦν. Κι αὐτὰ ὅλα γιὰ τοὺς πρόσφυγες; - Δὲν θὰ ἦταν καλύτερα, ἀντὶ νὰ ἀποκατασταθοῦν οἱ πρόσφυγες μὲ σχολεῖα καὶ σπίτια καὶ νὰ χρησιμεύσουν ἐν συνεχείᾳ ὡς ἐργατικὸ δυναμικό, νὰ γίνει πρῶτα "βιομηχανία" καὶ ἐν συνεχείᾳ νὰ χρησιμοποιηθοῦν αὐτοὶ σὰν ἐξαθλιωμένη ἐργατικὴ δύναμη τῶν παραγκῶν; Δὲν θὰ "ἀνεπτύσσετο" γρηγορώτερα ἡ "πατρίδα" ἔτσι; Βέβαια τὸ τίμημα κάθε προσπάθειας ἀναπτύξεως ἑνὸς κράτους τὸ καταβάλλει τὸ σύνολο, δηλαδὴ προεξοφλοῦνται κάποιες γενεές. Ἔτσι ἔγινε μὲ τὴν ἀνάπτυξη τῶν εὐρωπαϊκῶν κρατῶν, ἔτσι ἔγινε καὶ γίνεται μὲ τὴν ἀνάπτυξη τῶν κρατῶν τῆς νοτιοανατολικῆς Ἀσίας, Κίνας, κλπ. Τὸ ἐρώτημα εἶναι ἂν ἡ Ἑλλάδα εἶχε τὶς προϋποθέσεις νὰ ἀναπτυχθεῖ βιομηχανικά. Αὐτοὶ ποὺ ἐπεκαλοῦντο τὸ σύνθημα τότε ἤξεραν πὼς δὲν τὶς εἶχε, ἤθελαν ὅμως τὰ λεφτά. Τὸ πρόβλημα ὅμως ἦταν οἱ ξένοι, ποὺ τοὺς ἀπασχολοῦσε ἡ κοινωνικὴ κατάσταση καὶ ἰδιαίτερα οἱ Ἀγγλοι ποὺ εἶχαν σηκώσει τὸ 67% τοῦ "δανείου" τῆς Κ.Τ.Ε. Ἔπρεπε λοιπὸν νὰ βρεθεῖ κρατικὸς τρόπος "ἀπορροφήσεως" γιὰ "ἐθνικοὺς" σκοποὺς τοῦ μυθώδους αὐτοῦ ποσοῦ (μόνο ἡ πληρωμὴ τῶν τόκων ἀπαιτοῦσε τὸ 1/3 τοῦ προϋπολογισμοῦ!). Ὁ ὁποῖος τρόπος νὰ περνάει ἀπὸ τὸ αἴτημα "ἀποκαταστάσεως τῶν προσφύγων". Ἔπρεπε δηλαδὴ νὰ βρεθεῖ ἕνας "φορέας". Ἡ λέξη "φορέας" στὰ ἑλληνικά, τότε ὅπως καὶ σήμερα, εἶναι ἡ ἐπίσημη ὀνομασία διασπαθίσεως τοῦ δημοσίου χρήματος. Στὴν προκειμένη περίπτωση, ἀφοῦ τὸ χρῆμα ἔπρεπε τυπικὰ νὰ ἔχει νὰ κάνει μὲ τοῦβλα καὶ τσιμέντα γιὰ τὴν "Ἀποκατάσταση", ὁ "φορέας" δὲν μποροῦσε νὰ εἶναι ἄλλος ἀπὸ ἕνα "τεχνικὸ ἐπιμελητήριο". Ἰδοὺ λοπὸν τὸ Τ.Ε.Ε., ἐφοδιασμένο μὲ πλήρεις νομικὲς κατοχυρώσεις νὰ κάνει "μελέτες", νὰ προτείνει νόμους καὶ νὰ ἀποφασίζει. Ὁ συνοικισμὸς τῆς Καισαριανῆς π.χ. ὑπολογίζεται νὰ κοστίσει Α ἑκατομμύρια δραχμές. Καὶ ποιὸς μπορεῖ νὰ ἐλέγξει ἂν φκιάχνεται μὲ Α/ 100; Μπορεῖ μήπως καὶ σήμερα κανεὶς νὰ ἐλέγξει πόσα σίδερα μπαίνουν στὶς κολῶνες μίας οἰκοδομῆς; Θὰ ἰδοῦμε παρακάτω ὅτι ἕνας τέτοιος ἔλεγχος ἀπαγορεύεται νομοθετικῶς! Θεωρητικῶς ἕνα προϋπολογισμὸ μπορεῖ νὰ τὸν ἐλέγξει ὁ οἱοσδήποτε, τὸ ζητούμενο εἶναι στὴν πράξη νὰ μὴν μπορεῖ νὰ γίνει κανένας ἔλεγχος, καὶ αὐτό, ὅπως θὰ ἰδοῦμε, τὸν προβλέπουν εἰδικῶς τὰ "προεδρικὰ διατάγματα". Ἐξ οὗ καὶ οἱ μεγάλες "ἐκπτωσες" τῶν ἐργολάβων στοὺς διαγωνισμοὺς τῶν "δημοσίων ἔργων"... To Τ.Ε.Ε. λοιπὸν νομοθετικῶς γενικὸς δερβέναγας καὶ ὑπὸ τὴν "ἐποπτεία" τοῦ ὑπουργείου δημοσίων ἔργων. Χρειάζεται ἐξωφρενικὴ φαντασία γιὰ νὰ καταλάβει κάνεις τὸ οἰκονομικὸ ἀποτέλεσμα αὐτῆς τῆς "ἐποπτείας", ὅταν πρόκειται περὶ χοροῦ δισεκατομμυρίων ἀπὸ "δάνεια"; Ἀλλὰ τὰ "δημόσια ἔργα" καὶ οἱ "πολεοδομήσεις" (δηλαδή ἡ διαρροὴ χρήματος σὲ "ὑλικὰ") ἀπαιτοῦν μία "καλὴ συνεργασία" καὶ μὲ πολλὰ ἄλλα ὑπουργεῖα ( ἐμπορίου, οἰκονομικῶν κλπ.). Γιὰ νὰ ἀποδώσει συνεπῶς ἡ "ἐποπτεία" τοῦ ὑπουργείου δημοσίων ἔργων ἐπὶ τοῦ Τ.Ε.Ε., πρέπει αὐτὸ νὰ ἔχει τὴν "ἐποπτεία" ἐπὶ τῶν ἄλλων ὑπουργείων, δηλαδὴ τελικῶς ἡ "ἐποπτεία" διὰ τῆς "ἐποπτείας" νὰ μεταβάλεται σὲ "ἀγαστὴ συνεργασία" μὲ ὅλον τὸν κρατικὸ μηχανισμὸ καὶ πάντοτε ὑπὸ τὴν αὐθεντικότητα "λήψεως ἀποφάσεων" τοῦ Τ.Ε.Ε. Ἄλλος κριτὴς ἐν Ἑλλάδι γι' αὐτὲς τὶς "ἀποφάσεις" ἐπὶ τῶν "ἔργων" δὲν ὑπάρχει. Θὰ ἰδοῦμε εὐθὺς πιὸ κάτω τὶς εἰδικότερες δραστηριότητες τοῦ Τ.Ε.Ε., βάσει τῶν ὁποίων αὐτὸ ὑποχρεοῦται νὰ εἶναι ὑπερκράτος ἐν κράτει. Πρὸς στιγμήν, ἐπειδὴ ὅπως εἴπαμε ἡ Γραμματικὴ (Καθαρευούσης εἴτε Δημοτικῆς) παίζει προεξάρχοντα ρόλο στὶς διατυπώσεις τῆς ἑλλαδικῆς νομοθεσίας, πρέπει νὰ ἰδοῦμε κάποιες "ἀνεπαίσθητες" λεκτικὲς λεπτομέρειες ἀπὸ τὸν ἰδρυτικό του νόμο:
Ἄρθρο 4, παρ.1: "To Τ.Ε.Ε. σκοπὸ ἔχει... τὴν ἀξιοποίηση τῶν μελῶν του γιὰ τὴν αὐτοδύναμη οἰκονομική, κοινωνικὴ καὶ πολιτιστικὴ ἀνάπτυξη τῆς χώρας".
Περιττεύουν τὰ σχόλια ἐπ' αὐτοῦ, ἐπειδὴ μπορεῖ νὰ τὰ κάνει (καὶ κατὰ πολλοὺς τρόπους) ὁ καθένας. Ἀρκεῖ μόνο νὰ σκεφθεῖ "αὐτοδυνάμως" τὸ παράδειγμα τῶν Ἀθηνῶν ὡς ἀποτέλεσμα τῆς ἀποκλειστικῆς δραστηριότητος τοῦ Τ.Ε.Ε.
Ἄρθρο 4, παρ.2: "To Τ.Ε.Ε. στὰ πλαίσια τοῦ σκοποῦ του εἶναι τεχνικὸς σύμβουλος τῆς κυβέρνησης".
Στὴν πρώτη περιπωση πρόκειται γιὰ τὴν "χώρα". Στὴ δεύτερη πρόκειται γιὰ τὴν "κυβέρνηση". Ἀφοῦ ὅμως ἄλλος τεχνικὸς σύμβουλος ὁποιασδήποτε κυβέρνησης δὲν ὑπάρχει, ἕπεται ὅτι τὸ Τ.Ε.Ε. εἶναι ὁ τεχνικὸς σύμβουλος τοῦ κράτους. Δὲν μποροῦσε ὅμως νὰ μπεῖ ἡ λέξη "κράτος", διότι αὐτό, μὴ συμπῖπτον μὲ μία μόνο κυβέρνηση, θὰ ἐπεφορτίζετο μέρος τῆς πολιτικῆς καὶ κοινωνικῆς εὐθύνης ἀπὸ τὴν ὅποια δραστηριότητα τοῦ Τ.Ε.Ε. Σὲ ἕνα οἰκονομικὸ σκάνδαλο "δημοσίου ἔργου" λ.χ., θὰ ἔπρεπε τὸ κράτος νὰ δώσει πίσω τὰ λεφτὰ τῶν φορολογουμένων. Ἐνῷ ἂν τὸ σκάνδαλο ἐπιβαρύνει μία ("κακιὰ") κυβέρνηση, μπορεῖ ὁ "λαὸς" νὰ τὴν "τιμωρήσει", ἐκλέγοντας μίαν ἄλλη ἢ καὶ βρεθεῖ κάποιος "ὑπαίτιος" ὑπουργός! Οὔτε γάτα, οὔτε ζημιὰ καὶ ὁ Χατζηαβάτης στὴν διαπασῶν...
Εἶναι πολλὰ τά... Γραμματικὰ στὶς περὶ Τ.Ε.Ε. νομοθεσίες. Μερικὰ θὰ τὰ ἰδοῦμε ἀκόμα ( ὅλα εἶναι μὴ δυνατόν). Σημασία ἔχει ὅτι δὲν μποροῦσε νὰ μπεῖ ἡ λέξη "κράτος", ὄχι μόνο λόγῳ τῶν ἐξαρχῆς " εἰδικῶν σκοπουμένων" διὰ τῆς ἱδρύσεως τοῦ Τ.Ε.Ε., ἀλλὰ καὶ ἀπὸ ἄλλου εἴδους δραστηριότητές του, ποὺ θὰ ἰδοῦμε στὴν ἀμέσως ἑπόμενη "συνέχεια". Τὸ μόνο ποὺ μποροῦμε νὰ προσθέσομε ἐδῶ εἶναι ὅτι οἱ ἀρχικοὶ σκοποὶ "ἀπορροφήσεως" τῶν χρημάτων λίγο-πολὺ ἐπραγματοποιήθηκαν. Βασικὰ μεσαία τάξη στὴν Ἑλλάδα γεννιέται στὸν μεσοπόλεμο μὲ τὴν...προσπάθεια "ἐκβιομηχανίσεως" διὰ τῶν χρημάτων τῆς Κ.Τ.Ε. Αὐτὸ φυσικὰ καθόλου δὲν σημαίνει καὶ τὴν ἀντίστοιχη ἐπίτευξη. Πάντως, μὲ τὸ εἰσρεύσαν κεφάλαιο τότε καὶ τὸ ὑπάρχον ἐργατικὸ δυναμικὸ τῶν προσφύγων, οἱ πάντες δὲν εἶχαν ἄλλο στὸ στόμα τους ἀπὸ τὴν "ἐκβιομηχάνιση". Πρῶτος μεταξὺ τῶν πρώτων καὶ ὁ πρωθυπουργός τοῦ κ.Λιάσκα, νεαρὸς τότε φοιτητὴς στὴν Λειψία. Γιὰ ὅσους δὲν τοὺς βοηθεῖ ἡ μνήμη πρέπει νὰ ὑπενθυμίσομε ὅτι (διὰ τῆς συνδρομῆς ἀτυχῶν ἱστορικῶν συγκυρίων καὶ ἀθελήτως ἐξαιτίας μας - αὐτὸ πιθανὸν ὁ ἴδιος νὰ τὸ ἀγνοεῖ..., ὁ κ.Λιάσκας διετέλεσε ἐπ' ὀλίγον καὶ ὑπουργός, Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. βέβαια, καὶ μεταξὺ τῶν ἄλλων εὐεργετικῶν γιὰ τὴν "ἀνάπτυξη" μέτρων ἀνέβασε καὶ τὴν ἀμοιβὴ τῶν "μελῶν" στὸ 10% περίπου τοῦ κόστους τῆς οἰκοδομῆς (σὺν 18% τὰ τσιμέντα κατὰ τὶς ἐπιεικεῖς ἐκτιμήσεις τοῦ κ.Κατσιγάννη καὶ μὲ τὸ ποὺ θὰ μπεῖ ἡ τσάπα στὸ οἰκόπεδο, ἡ τσέπη τοῦ ἰδιοκτήτη ἀδειάζει αὐτομάτως κατὰ τὸ 1/3). Ὡς πρὸς τὸ θέμα καθορισμοῦ τῆς ἀμοιβῆς τῶν μηχανικῶν, πρέπει νὰ προσθέσομε, τὸ πρόβλημα δὲν εἶναι τὸ ὕψος. Εἶναι ὅτι διὰ τοῦ καθορισμοῦ ἐξισώνεται πρακτικὰ ὁ καλὸς μηχανικὸς μὲ τὸν ἀτάλαντο καὶ ἀπατεώνα. Ἀνάλογα βέβαια ἰσχύουν καὶ στὰ ἄλλα "μέλη" τῆς Ε.Ε. Ἡ διαφορὰ εἶναι ὅτι ἐκεῖ μὲν οἱ μηχανικοὶ ἐλέγχονται (καὶ ἄρα οἱ τιμὲς πρὸς τὰ πάνω εἶναι ἐλεύθερες), ἐπειδὴ αὐτοὶ εἶναι ὑποχρεωμένοι νὰ ἐργασθοῦν ὑπὲρ τοῦ πολίτη ποὺ τοὺς δίνει τὴν ἐντολὴ (θὰ ἰδοῦμε τὴν νομικὴ σημασία τῶν νοημάτων). Ἐδῶ ὅμως ἀρκεῖ ὁ "λόγος τιμῆς" τοῦ μηχανικοῦ ἐγγυήσει τοῦ Τ.Ε.Ε.! Αὐτὸ δὲν προκύπτη μόνο ἀπὸ τὶς προεκτεθεῖσες " ἰδρυτικὲς" σχέσεις μεταξὺ Τ.Ε.Ε. καὶ κράτους, ἄλλα προβλέπεται ρητῶς καὶ ἀπὸ τὴν ἴδια τὴν σχετικὴ νομοθεσία, ὅπως θὰ ἰδοῦμε παρακάτω.
Αὐτὸ ποὺ πρέπει νὰ σημειώσαμε πρὸ τοῦ τέλους τούτου τοῦ κείμενου εἶναι τὸ διαχρονικὸ ἀποτέλεσμα τῶν ὀργανωτικῶν σχεδίων "ἐκβιομηχανίσεώς" τοῦ τότε διὰ τῶν χρημάτων τῆς Κ.Τ.Ε. Ἀλήθεια εἶναι ὅτι δὲν ἔλειψαν οἱ προσπάθειες. Μόνο ποὺ τὸ νόημα τῆς "βιομηχανίας" τότε ἦταν ὅποιο εἶναι καὶ σήμερα: τρόπος τοῦ γρήγορου ἐπιχειρηματικοῦ πλουτισμοῦ. Ἔλειψαν ἔτσι οἱ κρίσιμες λεπτομέρειες ὡς πρὸς τὴν σημασία τοῦ πράγματος. Ἀπὸ τὸ 1922 ὡς τὸ 1929 ἱδρύθηκαν 135 "ἐργοστάσια ταπήτων" μὲ μικρασιάτες ἐργάτες. Οἱ "ἐπιχειρηματικὲς τάξεις" θριαμβολογοῦσαν, ὅτι ὅλη ἡ κλασσικὴ βιομηχανία τῆς Μέσης Ἀνατολῆς μεταφέρθηκε στὴν Ἀθήνα καὶ ἡ ἀνθρωπότητα τοῦ λοιποῦ δὲν εἶχε παρὰ νὰ ἀγοράζει "περσικὰ χαλιὰ" καμωμένα στὴν Ἀττική. Ξέφευγε μόνο ἡ μικρὴ λεπτομέρεια, καὶ αὐτὴ ἦταν, ὅτι αὐτὸς ποὺ πληρώνει ἑκατομμύρια γιὰ ἕνα γνήσιο χάλι δὲν τὸ πληρώνει ὡς βιομηχανικὸ προϊὸν (ποὺ θὰ μποροῦσε νὰ φκιασθεῖ ἀδιάφορα στὴν Ἀθήνα, τὴν Νέα Ὑόρκη ἢ τὸ Τόκιο), ἀλλὰ ὡς πολιτιστικὸ προϊόν, δηλαδὴ ὡς ἕνα ἔργο τέχνης συνδυασμοῦ σχεδίων καὶ χρωμάτων συγκεκριμένου πολιτιστικοῦ ψυχισμοῦ καὶ περιεχομένου. Εἶναι πολύπλοκη πολιτιστικὴ διεργασία τὸ τί χρῶμα πρέπει νὰ ἔχει τὸ χάλι στὴν σκηνὴ τοῦ σεῒχη γιὰ τὴν πρωϊνή του προσευχὴ καὶ τί χρῶμα τὸ βράδυ ποὺ βγαίνει τὸ φεγγάρι. Νὰ τοῦ παρουσιάσεις ἄλλα ἀντ' ἄλλων χρώματα καὶ σχέδια ἀπὸ τὴν... Ἀττική, ἐπειδὴ κάποιοι "ὀργανώθηκαν" γιὰ τὴν "ἐκβιομηχάνιση", εἶναι πράξη ἀνείπωτης πολιτιστικῆς βαρβαρότητας. Ἡ "βιομηχανία" μας λοιπὸν αὐτὴ φουντάρησε καὶ ἔτσι χωρὶς τὴν ἀντίστοιχη παιδεία φουντάρησαν καὶ οἱ ἄλλες. Γιὰ νὰ ἐξασφαλίσουν λοιπὸν τὰ χρήματα τους οἱ δανειστὲς τῆς Κ.Τ.Ε., ἱδρύθηκε ἡ Ἀγροτικὴ Τράπεζα τὸ 1929 (ἀναλαβοῦσα ἐξ ἀρχῆς τὸ τμῆμα ὑποθηκῶν), προκειμένου νὰ ὑποθηκευθεῖ ὁλόκληρη ἡ γεωργικὴ παραγωγὴ τῆς χώρας. Τὰ πειράματα τῆς " ἐκβιομηχανίσεως" καὶ τοῦ "τεχνολογικοῦ συντονισμοῦ" διὰ τοῦ Τ.Ε.Ε., κάποιοι ἔπρεπε νὰ τὰ πληρώσουν. Καὶ θὰ τὰ πλήρωναν αὐτοὶ πού δὲν μποροῦσαν νὰ ξεφύγουν. Μία ἐκ φύσεως γεωργικὴ χώρα χωρὶς γεωργικὴ ὑποδομή, εἶναι βέβαια ἕνα κράτος "ἐπιχειρήσεων". Ἐπίσης ὅμως κι ἕνα κράτος θεωρητικό...
7) Λευκαδίτικος λόγος - Τρίτη 27/8/1996
Θὰ ἦταν δυνατὸν μὲ τέτοιαν ληξιαρχικὴ πράξη γεννήσεως τοῦ Τ.Ε.Ε., αὐτὴν δηλαδὴ πού περιγράφαμε στὸ προηγούμενο σημείωμά μας, νὰ ἀνταποκριθεῖ αὐτὸ στὸν ρόλο του ὡς "ἐπιμελητηρίου", δηλαδὴ στὴν ἀνάπτυξη τῆς κοινωνικῆς ζωῆς τῆς χώρας; Ἀπὸ ὅλες τὶς ὑπεσχημένες "βιομηχανίες"τοῦ παρελθόντος, ἡ μόνη ποὺ παρέμεινε σὲ ἄνθιση ἦταν ἡ "οἰκοδομή" καὶ τὰ "ἔργα". Καὶ οἱ δύο ὡς δραστηριότητες καθόλου παραγωγικὲς ἀλλὰ ἀνακυκλοῦσες κολοσσιαία ποσά. Μὲ ἕνα κατάλληλο "νομοθετικὸ μηχάνημα", τὸ πρόβλημα συνίστατο στὴν ἐπιβεβαίωση τῆς ἀρχῆς του: ὅσο τὸ δυνατὸν μεγαλύτερο ποσοστὸ ἰδιωτικοποίησης τοῦ κυκλοφοροῦντος χρήματος ὑπὸ τὸ πρόσχημα τῆς "ἀναπτύξεως". Τὴν ὁποίαν πάντοτε θὰ ἔκαναν συγκεκριμένα πρόσωπα, συγκεκριμένων τάξεων καὶ κομματικῶν τοποθετήσεων. Καὶ ἐπειδὴ ἡ "οἰκοδομή" καὶ τὰ "δημόσια ἔργα" δὲν εἶναι καθ' ἑαυτὰ παραγωγικὰ ἀλλὰ προϋποθέσεις παραγωγῆς, ἀπὸ τὴν ὁποίαν καὶ ὑπαγορεύονται, ἕπεται πὼς ἡ ἰδιωτικοποίηση τοῦ κυκλοφοροῦντος χρήματος θὰ ἦταν ἁπλῶς ἀφαίμαξη τοῦ κοινωνικοῦ συνόλου. Ὁ ρόλος τῶν μηχανικῶν, ποὺ θὰ τὸν ἰδοῦμε προσδιοριζόμενον ἀπὸ τὰ ἴδια τὰ προεδρικὰ διατάγματα, θὰ ἐγινόταν προεξάρχων καὶ τὸ νομοθετικὸ χάος ὁ ἀπαραίτητος παράγων "ἀποδόσεως" τῶν "ἔργων" - εἴτε ἰδιωτικῶν εἴτε δημοσίων. Κυρίως δημοσίων. Καθένας ξέρει τί σημαίνει "δημόσιο ἔργο" στὴν Ἑλλάδα. Τὸ πρόβλημα ποὺ γεννᾶται εἶναι τὸ ἑξῆς: εἶναι δυνατὸν τέτοιες ὀργανωμένες ἐπιχειρήσεις εἰς βάρος τοῦ κοινωνικοῦ συνόλου νὰ λαβαίνουν "νομοθετικὲς κατοχυρώσεις" καὶ ἡ Ἑλλάδα νὰ διεκδικεῖ τὴν πλήρη ὑπόσταση τοῦ "ὑποκείμενου δικαίου" στὶς Διεθνεῖς Σχέσεις; Εἶναι δυνατὸν τὸ νομοθετικὸ χάος νὰ παράγεται σὲ τέτοιον βαθμό, ὥστε τὰ "δικαιώματα τοῦ πολίτη" - αὐτὰ δηλαδὴ ποὺ ὑποτίθεται πὼς εἶναι κατοχυρωμένα σήμερα ἀπὸ διεθνεῖς καὶ εὐρωπαϊκὲς "συμβάσεις"- νὰ καταντοῦν ὑπόθεση ὑπουργικῶν διαταγῶν καὶ διοικητικῶν "ἐγκυκλίων" καὶ τελικῶς ἡ γιὰ τὸν πολίτη "αὐθεντικὴ ἑρμηνεία" τῶν νόμων νὰ εἶναι ὑπόθεση τοῦ τυχόντος διοικητικοῦ ὑπαλλήλου; Θὰ ἰδοῦμε ὅτι στὸ θέμα παραγραφῆς τῆς εὐθύνης τῶν μηχανικῶν, ὁ κ. Λιάσκας μὲ τὸν κ.Τάσσιο διεκδικοῦν ὑποθέσεις ἀπολύτου ἀκριβοδικίας καὶ μιλοῦν περὶ οἰονεί κατατρεχόμενης μερίδας τοῦ κοινωνικοῦ συνόλου, καὶ οἱ δύο ὅμως γωρίζουν ἢ ὀφείλουν νὰ γνωρίζουν ὅτι τὰ κράτη ποὺ δὲν ἔχουν ὑπογράψει ἀκόμα τὴν συνθήκη τῶν ἀνθρωπίνων καὶ πολιτικῶν δικαιωμάτων τοῦ ΟΗΕ ἀπὸ τὸ 1966 (Zivilpakt) εἶναι: ἡ Ἑλλάδα (ἡ Ἀλβανία τὴν ὑπέγραψε ἀμέσως μετὰ τὴν ἀλλαγή), ἡ Γουατεμάλα, ἡ Ὀνδούρα, οἱ Σαλομόνεν κὰ ἡ Οὐγκάντα (βλ. "Amnesty International", 1991, 1992, UNO: Human Rights-Status of - International Instruments (ST/HR/S), Ἀπρ.1992). Ἡ ἀμφίβια λοιπὸν ὑπόσταση τῆς Ἑλλάδας ὡς κράτους ἐπιτρέπει ἄνετα νὰ διεκδικεῖ κανεὶς ὡς "Εὐρώπη" καὶ νὰ εἶναι ταυτόχρονα πλήρως πεμπτοκοσμικὸς στὶς ἐσωτερικὲς δομές του... Ἕνας, περὶ τὴ νομικὴν ὑπόσταση τῆς Ἑλλάδος ἀσχολούμενος, ἴσως νὰ μᾶς ἔλεγε, ὅτι τὸ διοικητικὸν χάος ὀφείλεται καθαρὰ σὲ λόγους "τεχνικούς": Ἡ Ἑλλάδα, κράτος ἱστορικῶς πεποιημένο, εὑρέθηκε ἀναγκασμένο νὰ συγκροτήσει τὴν δικαιακὴ τοῦ ὑπόσταση μὲ δάνεια. Τὸ ἀστικὸ δίκαιο γαλλικό, τὸ ποινικὸ γερμανικὸ καὶ τὸ συνταγματικὸ βελγικὸ-ὀθωμανικό. (Τὸ τελευταῖο τοῦτο εἶναι ἁπλό: Τὰ πρῶτα συντάγματα τῆς Ἑλλάδος (ὡς "ἐθνικοῦ" κράτους καὶ ὄχι ὡς ἐπιχείρησης "ἀπελευθερώσεως"...) ἐκόπηκαν κατὰ τὰ βελγικὰ πρότυπα (τὸ : Βέλγιο εἶναι τῆς ἰδίας ὑφῆς καὶ χρονικῆς στιγμῆς κράτος), ἐνῷ ἐδῶ, μὴ ὑπάρχοντος ἐθνικοῦ κορμοῦ, ἔστω καὶ συγκεκριμένου ἐκ διακριτῶν ἐθνοτήτων, ἐπινοήθηκε ὁ ἑκάστοτε ἀρχιεπίσκοπος Ἀθηνῶν νὰ ἀποτελεῖ τὴν ἀπ' εὐθείας συνέχεια τοῦ Πατριάρχου Φωτίου καὶ τοῦ Γεωργίου Σχολαρίου. Ὁ "ἐθνικὸς φορέας" ἐποιήθη κι αὐτὸς ὅπως ὅλα τὰ ὑπόλοιπα. Αὐτὰ θὰ μᾶς ἔλεγε ἕνας νομικοτεχνικος, ἀλλὰ τὰ πράγματα μὲ τὴν ἀσυδοσία τῆς διοίκησης ἐπιδέχονται κάποιες πολιτικώτερες καὶ ἱστορικώτερες ἑρμηνεύσεις.
Τὸ ἀποκλειστικὸ χαρακτηριστικὸ ὅλων τῶν ἱστορικῶς πεποιημένων κρατῶν, ποὺ συνιστᾶ καὶ τὴν οὐσία τῆς ὑπαναπτύξεως των, εἶναι ἡ ἐσωτερικὴ διάσπαση τῆς "ἐκτελεστικῆς ἐξουσίας". Δηλαδὴ ἡ διοίκηση, ὡς ὄργανο τελέσεως τῆς ἐκτελεστικῆς λειτουργίας, ὅπως καὶ ἂν αὐτὴ ὁρίζεται (κυβέρνηση-βασιλιὰς ἢ πρόεδρος δημοκρατίας κ.λπ.), σκοπὸ ἔχει νὰ παραλύει τὴν νομοθετικὴ ἐξουσία, δηλαδὴ νὰ μὴν ἐφαρμόζει νόμους ἢ νὰ τοὺς ἐφαρμόζει φαινομενικῶς καὶ διεστραμμένους, ὥστε νὰ παραλύει ἐσωτερικὰ ἡ πολιτικὴ ἐκπροσώπηση τῆς χώρας. Βυθισμένες συνεπῶς στὸ ἐσωτερικὸ διοικητικὸ χάος οἱ κυβερνήσεις, φανερὸ εἶναι πὼς δὲν μποροῦν νὰ ἀσκήσουν καμιὰν ἐξωτερικὴ πολιτικὴ καὶ ἄρα τὰ κράτη καθίστανται μονίμως ἐλεγχόμενα. Ἡ πρακτική, γιὰ νὰ περιορισθοῦμε μόνο σ' ἐμᾶς (τὸ ἴδιο ἰσχύει γιὰ ὅλα τὰ κηδεμονευόμενα κράτη), ὑπῆρξε ἁπλή: ἀφοῦ τὰ κράτη δημιουργοῦνται δι' ἐξωτερικῶν ἀποφάσεων καὶ ἐνεργειῶν (π.χ. "Ναυμαχία τοῦ Ναυαρίνου"), ἐγκαθίσταται κατ'ἀρχὴν μία κυβέρνηση βολικὴ στὶς δυνάμεις ποὺ τὰ δημιουργοῦν. Αὐτὴ πάντα βρίσκεται. Ἡ κυβέρνηση διορίζει ἐν συνεχείᾳ στὴν διοίκηση (πάντα κατ' ἐντόλην καὶ ἐπειδὴ τὰ ἔχει ἀνάγκη, ἀφοῦ δὲν ἔχει καμιὰ λαϊκὴ συγκατάθεση) τὰ πρόσωπα ποὺ θὰ τῆς ὑποδειχθοῦν ὁπότε αὐτὰ ξέρουν τὴν δουλειά τους: αὐθαιρεσίες καὶ ὑπερβάσεις νομῶν, ποὺ προκαλοῦν τὴν βιομηχανία ἄλλων (διορθωτικῶν!) νόμων, ὑπονόμων, ἐκγυκλίων καὶ διαταγῶν, τοῦτο μὲ τὴν σειρὰ τοῦ διευρύνει τὰ πλαίσια αὐθαιρεσίας τῆς διοίκησης καὶ μέσα στὸ νομοθετικὸ χάος ἡ ὅποια κυβέρνηση γίνεται δέσμια της ἐσωτερικῆς ἀσταθοῦς πολιτικῆς, χωρὶς δυνατότητα ἀσκήσεως καμιᾶς ἐξωτερικῆς. Αὐτὸ εἶναι καὶ τὸ ζητούμενο. Αὐτὸ ἐπίσης συνιστᾶ καὶ τὸ νόημα, τοῦ πολιτικοῦ ἐλέγχου. Φανερὸ εἶναι πὼς ἅπαξ καὶ τὸ "μηχάνημα" τεθεῖ σὲ κίνηση πολὺ λίγες ἐπεμβάσεις χρειάζονται γιὰ νὰ δουλεύει ἀκώλυτα εἰς τὸ διηνεκές. Βεβαίως πάντα ὑπάρχουν προβλεφθεῖσες οἱ "ἐξ ἀντικείμενου" καταστάσεις ποὺ διευκολύνουν τὴν συνέχεια ροῆς τῶν πραγμάτων: πάντα κάποια προβλήματα ἐδαφικά, μειονοτικὰ καὶ ἄλλα, ποὺ διευκολύνουν τὶς ἔμμεσες ἐπεμβάσεις κατὰ τὸ ἐπιθυμητόν. Φυσικὰ οἱ παρανομοῦντες ὑπάλληλοι δὲν ἔχουν νὰ φοβηθοῦν τίποτε, γιατί πάντα κάποιος "ἀδιόρατος παράγων" θὰ μεριμνήσει γιὰ τὴν ἀθώωσή τους. Τὸ πολὺ-πολὺ κάποια "μετάθεση", ὅταν ἡ ἀτζαμοσύνη ὑπερβαίνει τὰ ὅρια καὶ ἡ λειτουργία τοῦ πολιτικοῦ μηχανήματος ἐμποδίζεται.
Εἰδικὰ στὴν Ἑλλάδα εἶναι καὶ ἡ δομὴ τῆς διοικητικῆς δικαιοσύνης ποὺ δὲν ἐπιτρέπει ἄλλη διαμόρφωση τῶν πραγμάτων. Στὰ περιορισμένα ὅρια τούτων τῶν ἄρθρων δὲν μποροῦμε νὰ ἀναφερθοῦμε ἐκτενῶς στὴν ἵδρυση καὶ σημασία τοῦ Συμβουλίου Ἐπικρατείας ὡς θεσμοῦ. Στὴν ἐπὶ Γεωργίου ἐπανίδρυση του ματαίως ἐπρωτοστάτησε καὶ ὁ δικός μας αὐλοκόλαξ Ἀριστ. Βαλαωρίτης, ἀφοῦ αὐτὸ καταργήθηκε σχεδὸν ἀμέσως, διὰ δημοψηφίσματος ἕως τὸ 1911, ὅπου πραξικοπηματικῶς τὸ ἐπανέφερε ὁ Βενιζέλος. Ἡ κανονική του λειτουργία ἄρχισε ὡστόσο τὸ 1928, δηλαδὴ πάλι σὲ μία πολιτικὴ περίοδο ἀνωμαλιῶν καὶ πραξικοπημάτων. Ὅπως παρατηρεῖ ἕνας κορυφαῖος ἐκπρόσωπος τοῦ διοικητικοῦ αὐτοῦ δικαστηρίου, ὁ Μ. Στασινόπουλος (βλ."Σύντομος ἱστορία τοῦ Συμβουλίου τῆς Ἐπικρατείας - ἐπὶ τῇ συμπληρώσει τριακονταετίας ἀπὸ τῆς ἱδρύσεως αὐτοῦ ", περ. "Παρνασσός", περίοδος 2α, τευχ.1 (1959), σελ.501-2), "πρέπει νὰ ὁμολογηθεῖ ὅτι ἡ κατάργησις δὲν ἐδημιούργησεν αἰσθητὸν κενόν, διότι ἡ νομοπαρασκευαστικὴ ἁρμοδιότης ὑπάρχει πάντοτε τρόπος νὰ ἀσκεῖται ὑπὸ διαφόρων εἰδικῶν ἐπιτροπῶν, συγκειμένων ἰδίᾳ ἐκ τῶν εἰδικευμένων ἐν ἐκάστῳ διοικητικῷ κλάδῳ ὑπαλλήλων, ἀποτελεῖ δὲ τοῦτο παράδοσιν εἰς τὰ γραφειοκρατικὰ καθεστῶτα, διό καὶ εἶναι χαρακτηριστικὸν ὅτι ἔκτοτε μέχρι σήμερον, ἐπὶ ἕνα σχεδὸν αἰῶνα, δὲν ἀπεδόθη τοιαύτη ἀποκλειστικὴ ἁρμοδιότης οὔτε εἰς τὸ ἐν τῷ μεταξὺ ἐπανιδρυθὲν συμβούλιον τῆς Ἐπικρατείας, οὔτε εἰς ἄλλο τί εἰδικὸν σῶμα". Ὁ Μιχαὴλ Στασινόπουλος, ποὺ διετέλεσε καὶ Πρόεδρος τῆς Δημοκρατίας, ὑπῆρξε σπουδαῖος νομικοτεχνικός, δὲν ἕπεται ὅμως ὅτι ἕνας τέτοιος ἐπιστήμων μπορεῖ ἀναγκαστικὰ νὰ ἐκφύγει τῶν κοινωνικῶν καὶ ἱστορικῶν δεδομένων ποὺ τὸν προσδιορίζουν. Στὸ ἐδάφιό του αὐτὸ τῆς ἔμμεσης διαμαρτυρίας ἄθελα μᾶς φανερώνει τὴν κοινωνικὴ σημασία τοῦ Συμβουλίου τῆς Ἐπικράτειας: οἱ νόμοι γίνονται ἀπὸ τοὺς "ὑπαλλήλους", καὶ ἅμα τοῦ πολίτη δὲν τοῦ ἀρέσει, μπορεῖ νὰ καταφύγει στὸ Συμβούλιο τῆς Ἐπικρατείας! Ἀλλὰ ἔτσι λειτουργοῦν τὰ "κράτη δίκαιου"; Εἶναι ἄλλο δημιουργία τῶν νόμων, ποὺ ὀφείλει νὰ εἶναι καὶ νὰ προκύπτει ἀποκλειστικῶς ὡς προϊὸν κοινωνικῆς διαδικασίας μὲ ἄμεσο καὶ διαρκῆ ἔλεγχο τοῦ λαοῦ (π.χ. διά μίας ἐκλεγμένης Γερουσίας), καὶ ἄλλο ἡ τεχνικὴ ("νομοπαρασκευαστικὴ") διαμόρφωση τοῦ νομοῦ. Πρὶν ἀπὸ τὶς παραγράφους καὶ τὰ ἄρθρα πᾶνε τὰ νοήματα, καὶ στὰ ἐπιλεγόμενα "κράτη δίκαιου" αὐτὰ δὲν προκύπτουν ποτὲ ἐκ τῶν ἄνω, ἀπὸ κάποιο εἰδικὸ σῶμα". Ἡ σημασία ὅμως τοῦ Συμβουλίου Ἐπικρατείας ὡς θεσμοῦ εἶναι ἀκριβῶς αὐτή: νὰ διαιωνίζει τὴν κατασκευὴ τέτοιων νόμων, ὑπὸ τὸ πρόσχημα τοῦ τελικοῦ ἔλεγχου ἀπὸ κάποιο ἀνώτατο "ὄργανο". Τὸ ἀποτέλεσμα εἶναι νὰ μὴν γίνεται διοικητικὴ πράξη ἐκτελεστή, ἂν δὲν πάει στὸ Συμβούλιο Ἐπικρατείας. Αὐτὸ ὅμως αὐξάνει καὶ δὲν μειώνει τὸ νομοθετικὸ καὶ διοικητικὸ χάος. Δὲν θέλομε βέβαια νὰ ποῦμε ὅτι οἱ ἀποφάσεις τοῦ Συμβουλίου Ἐπικρατείας δὲν εἶναι ἀκριβεῖς. Μὲ θεωρία δικαίου,ὀλίγην πολιτικὴ ἑρμηνεία ἐπὶ τοῦ Συντάγματος (οἱ "αἰτήσεις ἀναιρέσεως" πρὸ τοῦ Σ.Ε. ἀποκλειστικὸν σχεδὸν λόγον ἔχουν τὴν ἔννοια τοῦ "δημοσίου συμφέροντος", ἡ ὁποία, θεωρητικῶς, ὑποτίθεται ὅτι προκύπτει ἀπὸ τὸ Σύνταγμα καὶ ἐπὶ τῆς ὁποίας θὰ ἐπανέλθομε παρακάτω) καὶ μὲ τὸ "αἴσθημα τοῦ δικαίου τὸ ὁποῖον ἐνυπάρχει καταβεβλημένον εἰς τὸ ἄδυτον βάθος τῆς ἀνθρωπινῆς φύσεως, ὡς τὸ πολυτιμότερον ἠθικὸν ἀγαθόν", ὅπως παρατηρεῖ ὁ Μ.Στασινόπουλος στὸ παραπάνω κείμενο του (βέβαια τὸ "τί ἐστὶ δίκαιον" εἶναι τὸ ἴδιο μὲ τὸ "τί ἐστὶ ἀλήθεια" τοῦ Χριστοῦ. Τὸ δίκαιο δὲν μπορεῖ νὰ ἀπονεμηθεῖ ἀπὸ τὰ δικαστήρια...), εἶναι εὔκολο νὰ ἰδεῖ κανένας - καὶ ἰδιαίτερα ὁ εἰδικευμένος καὶ ἀκέραιος δικαστὴς- τὸ ἀνακριβὲς καὶ παρεκλίνον στὴν ὅποια περίπτωση διοικητικῆς διαστροφῆς καὶ κακοβουλίας. Οἱ ἀποφάσεις τοῦ Σ. Ε. εἶναι κατὰ τεκμήριον ἀκριβεῖς. Τὸ πρόβλημα ποὺ μᾶς ἀπασχολεῖ εἶναι ἄλλο: πῶς γίνεται, παρὰ τὴν λειτουργία τοῦ Σ.Ε., παρὰ τὴν ἰσχὺ τοῦ δεδικασμένου τῶν ἀποφάσεών του, παρὰ τὴν ὅποιαν εὐφυῆ ἀντιμετώπιση τῶν περιπτώσεων,ἡ ἑλλαδικὴ κακοδιοικησία καὶ τὸ διοικητικὸ χάος νὰ αὐξάνουν ἀντὶ νὰ λιγοστεύουν; Καὶ πῶς γίνεται, παρὰ τὴν ἀπαραίτητη γνωμοδότηση του ἐπὶ τῶν κανονιστικῶν διαταγμάτων, ἡ ἔννοια τῆς "οἰκοδομικῆς ἀδείας" γιὰ τὰ συγκεκριμένα πράγματα πού συζητᾶμε νὰ μεταβάλλεται, ὅπως θὰ ἰδοῦμε, σὲ πλήρην καὶ νομοθετημένον ἐξευτελισμὸ κάθε ἐννοίας ἀνθρωπίνου καὶ συνταγματικοῦ δικαιώματος.
Ὁ θεσμὸς τοῦ Σ.Ε. εἶναι γαλλικῆς καταγωγῆς καὶ ἡ λειτουργία του ὡς δικαστηρίου τελεῖται ἐπὶ 68 ἤδη χρόνια. Ὅμως ἢ διοικητικὴ κατάσταση τῆς Ἑλλάδος δὲν ἔχει ἀλλάξει. Τὸ Σ.Ε. ὄχι ὡς δικαστήριο, ἀλλὰ ὡς θεσμὸς δὲν ἀποτελεῖ ἐγγύηση τῆς "χρηστῆς διοικήσεως" ὡς ἐννοίας νομικῆς (ἐὰν τὸ κράτος ἀποζημίωνε καὶ ὁ ὑπάλληλος εἶχε συναίσθηση κάποιων συνεπειῶν, τὸ διοικητικὸ δίκαιο θὰ ἐπαίδευε λιγώτερο τοὺς φοιτητὲς στὰ παν/μια). Καὶ τοῦτο σημαίνει πώς οἱ ἀποφάσεις τοῦ Σ.Ε. τὴν διοίκηση δὲν τὴν καλυτερεύουν. Αὐτὸ ἀποτελεῖ ἤδη ἕνα πρακτικὸ δεδομένο, παρὰ τοὺς ὅποιους "συντονισμούς" μας ὡς "μελῶν" τῆς Ε.Ε. Ὑπὸ τὰ ἑλλαδικὰ νομοθετικὰ καὶ πολιτικὰ δεδομένα, τὸ Σ.Ε. ἀποτελεῖ ἕνα "ἄλλοθι" τοῦ κράτους. Τὸ ἀποδοτικὸ συνοικέσιο κράτους καί Τ.Ε.Ε. θὰ ἦταν λιγώτερο εὐτυχές, ἂν δὲν ὑπῆρχε ἡ πίστη πὼς κάπου μπορεῖ κανεὶς νὰ προστρέξει. Οἱ χιλιάδες ἐκκρεμεῖς προσφυγὲς τὸ ἀποδεικνύουν. Θὰ ἐπανέλθομε στὴν ἑπομένη "συνέχεια" γιὰ λίγο στὸ Σ.Ε. Ἡ παρέκβασή μας δὲν ὑπῆρξε τυχαία, διότι τὸ ἐρώτημα εἶναι κατὰ πόσον γενικώτερες πολιτικὲς σκοπιμότητες ἢ δεδομένα μποροῦν νὰ καθορίζουν τὴν λειτουργία ἑνὸς ἀνωτέρου δικαστηρίου. Καὶ ἂν θυμηθοῦμε ὅτι τὸ Σ.Ε. ὑπῆρξε σχεδὸν ὁ μόνος ἐπίσημος "ἀντιστασιακὸς" ὀργανισμὸς κατὰ τῆς Χούντας, ἀσφαλῶς δὲν μποροῦμε νὰ ὑποθέσομε ὅτι οἱ πολιτικὲς σκοπιμότητες τοῦ εἶναι ξένες. Ὑπάρχουν ἄραγε κάποιες γενικώτερα "εἰδικὲς" πολιτικὲς σκοπιμότητες γιὰ τὸ συνοικέσιο Τ.Ε.Ε. καὶ κράτους; Καὶ ἂν εἶναι ἔτσι, τί μπορεῖ γι' αὐτὲς νὰ κάνει ἡ ὁποιαδήποτε δράση τοῦ Σ.Ε.; Θὰ ἰδοῦμε στὸ ἑπόμενο κάποιες λεπτομέρειες ἐπ' αὐτῶν.
8) Λευκαδίτικος λόγος - Τρίτη 3/9/1996
Κανένας δὲν μπορεῖ καλοπροαιρέτως νὰ ὑποθέσει, ὅτι ἡ διοικητικὴ κακοποίηση τῆς ἰδιοκτησίας καὶ ἡ ὑπαγωγὴ της διὰ "διαταγμάτων" καὶ "ὑπουργικῶν ἐντολῶν" στὴν ἀπύθμενη χρηματικὴ βουλιμία τοῦ κράτους διὰ μέσου της "ἀδελφότητος τῶν μηχανικῶν" (ἔτσι ἀπεκάλεσε προσφάτως ὁ νεοεκλεγεῖς ἀκαδημαϊκὸς κ.Μυλωνὰς τὸν συνασπισμὸ τοῦ Τ.Ε.Ε...) ἀποτελεῖ κατάσταση τύχης. Καὶ τοῦτο, ἐπειδὴ στὸ σύστημα "ἐλεύθερης οἰκονομίας" ποὺ καθ' ὑπόθεση ζοῦμε, ἡ κατοχύρωση τῆς ἰδιοκτησίας ἀπὸ τὶς βουλήσεις τοῦ κράτους ἀποτελεῖ τὸ ἀρχῆθεν δικαίωμα, ἀπὸ τὸ ὁποῖο ὅλα τὰ ἄλλα ἀπορρέουν. Βεβαίως κατοχύρωση ἀσκούμενη ὑπὲρ τοῦ "γενικοῦ συμφέροντος", καθὼς ἀπαιτεῖ τὸ "κράτος προνοίας" (ὅπου αὐτὸ ἀκόμα λέει πὼς ὑπάρχει, στὴν Εὐρώπη ἤδη μετεξελίχθηκε πρὸ πολλοῦ), ὄχι ὅμως ὡς ἀναγκαστικὴ διαχείριση προϊόντος κλοπῆς ἀπὸ τὸ κράτος. Δὲν μποροῦμε νὰ ὑποθέσομε ὅτι εἶναι ἄγνωστο στὸ Σ.Ε., τί ἀκριβῶς συμβαίνει μὲ τὴν "οἰκοδομή" καὶ τὴν κερδοσκοπία Γῆς διὰ τῶν "ἔργων" καὶ τῆς "ἀναπτύξεως", ὅτι ἀγνοεῖ τὸ νομοθετικὸ καὶ διοικητικὸ πλαίσιο ὅπου αὐτὰ τελοῦνται.
Δὲν μποροῦμε ἐδῶ νὰ ἀναφερθοῦμε στὴν φιλοσοφία τῶν ἀπαλλοτριώσεων, ποὺ ἀποτελοῦν τὴν ἄμεση προσβολὴ τῆς ἰδιοκτησίας ἀπὸ τὸ κράτος. Γιατί θὰ χρειασθεῖ νὰ ἀναφερθοῦμε στὴν ἔννοια τῆς "ἀναπτύξεως" γενικὰ (σ'αὐτὴν τοῦ "γενικοῦ συμφέροντος" θὰ ἀναφερθοῦμε πιὸ κάτω) καὶ εἰδικὰ σὲ αὐτὴν τὴν "ἀναπτύξεως" τῆς Ἑλλάδος. Θὰ ἐπρόκειτο γιὰ κείμενο μακρηγορίας, ἀφοῦ αὐτὴν ἐπιμένουν πάντα νὰ τὴν χρησιμοποιοῦν ἀορίστως τρεῖς κατηγορίες ἀνθρώπων: οἱ ἀπατεῶνες, οἱ ἐργολάβοι καὶ οἱ πολιτικοί. Μποροῦμε πρὸς στιγμὴν νὰ ἀναμένομε τὴν πραγματοποίησή της ἀπὸ τὸν κ.Σημίτη. Θὰ ἀναφέρομε ἁπλῶς ἕνα παράδειγμα τρέχον, ἐπαρκὲς γιὰ τὴν διασάφηση τῶν ὀλίγων νοημάτων ποὺ μᾶς ἀπασχολοῦν στὰ σύντομα τοῦτα κείμενα.
Διαβάσαμε προσφάτως στὶς ἐφημερίδες ὅτι (ἐξ αἰτίας τῶν μὴ ἀντιστρέψιμων πιὰ γεγονότων τοῦ Αἰγαίου) τὸ Σ.Ε. ἐπεξεργάζεται νέα "Προεδρικὰ Διατάγματα" γιὰ τὸν προσδιορισμὸ νέων μορφῶν νησιωτικοῦ τουρισμοῦ καὶ χρήσεως Γῆς. Βεβιασμένα καὶ ὄψιμα βέβαια τὰ πράγματα τοῦτα, ἐπειδὴ βιαστικὰ ἦρθαν καὶ τὰ γεγονότα τοῦ Αἰγαίου (ἂν καὶ καθόλου μὴ ἀναμενόμενα, ἀφοῦ οἱ ἐν Ἑλλάδι "ἐκλεγόμενες" ἐξουσίες πιστεύουν πὼς μποροῦν νὰ ἀγνοοῦν αὐτὰ ποὺ λαβαίνουν ὑπ' ὄψη τους ἄλλοι, δηλαδὴ αὐτὰ ποὺ γράφονται, καὶ νὰ καλοῦν ἁπλῶς ἐκ τῶν ὑστέρων τοὺς "ἐκλογεῖς" των σὲ "ἐθνικὲς ὁμοψυχίες" καὶ "θυσίες"). Ἄνθρωπος σήμερα ποὺ νὰ μὴν καταλαβαίνει τὶς οἰκολογικὲς συνέπειες τοῦ τουρισμοῦ, πιστεύομε πὼς δὲν ὑπάρχει. Τὸ πῶς ὅμως αὐτὲς ἀντιμετωπίζονται, δὲν εἶναι τουριστικὸ πρόβλημα οὔτε νομοθετικό, ἀλλὰ καθαρῶς πολιτικό. Καὶ κατ'ἀρχὴν συνάπτεται ἄμεσα μὲ τὸ τί εἶναι τουρισμὸς - πῶς προέκυψε πῶς ὑφίσταται, γιατί ὑφίσταται, ἀπὸ ποιὰ προβλήματα δημιουργεῖται στὶς χῶρες προέλευσης τῶν τουριστῶν, ποιὰ προβλήματα λύνει καὶ σὲ ποιὰ πολιτικὴ σχέση βρίσκονται οἱ χῶρες ὑποδοχῆς μὲ τὶς χῶρες προέλευσης. Καὶ ἐπειδὴ συμβαίνει ὁ τουρισμὸς νὰ ἀποτελεῖ τὸν ἤδη δεύτερο μεγάλο βιομηχανικό, κλάδο τοῦ παγκόσμιου οἰκονομικοῦ συστήματος, μετὰ τὴν ὑποστολὴ τῆς βαρειᾶς βιομηχανίας, μποροῦμε σίγουρα νὰ ποῦμε πὼς κάθε ἄλλο παρὰ ἡ ἀντιμετώπιση του μπορεῖ νὰ ἐπιτευχθεῖ διὰ "προεδρικῶν διαταγμάτων", ὅποια καὶ ἂν αὐτὰ εἶναι. Τὸ "δέον γενέσθαι" γιὰ τὸ κάθε τί εἶναι πολλοὶ ποὺ μποροῦν νὰ τὸ προτείνουν -ὁ καθεὶς καὶ ἡ γώμη του. Δουλειά, τῶν νομοθετούντων καὶ τῶν δικαστηρίων εἶναι τὸ "ἐφικτὸν γενέσθαι". Καὶ τοῦτο δὲν προκύπτει ἀπὸ τὸ "δέον" περὶ τῶν νησιωτικῶν οἰκοσυστημάτων, ἀλλὰ ἀπὸ τί ἐνέχεται στὴν φύση τοῦ τουρισμοῦ. Ἐπ’ αὐτοῦ εἴδαμε τὸ συλλογιστικὸν ἐκ μέρους τοῦ Σ.,Ε., καίτοι κατὰ τὴ παγίαν ἀρχὴ του τὸ κάθε τί πρέπει νὰ φέρεται αἰτιολογημένως. Εἶναι ἀσφαλῶς στοὺς πάντες γνωστό, ὅτι κατὰ τὶς διεθνεῖς στατιστικὲς ὁ μέσος ὅρος καλλιεργησίμων ἐκτάσεων στὰ Ἰόνια καὶ τὴν Ἤπειρο δὲν ὑπερβαίνει τὰ 22 στρέμματα, ἐνῶ κάθε μία ἀπὸ αὐτὲς εἶναι κατατετμημένη σὲ περισσότερους ἀπὸ ἕναν καλλιεργητές. Λόγοι ἱστορικοὶ (π.χ. συναδελφικὴ ἰδιοκτησία γῆς στὰ Ἑπτάνησα πρὸ τῶν Ἀγγλων, ὅπου ἐμφανίζονται οἱ "μεγαλοκτηματίες") καὶ πολιτικοί, ἀναγόμενοι στὴν ἐποχὴ τοῦ Δεληγιάννη καὶ στὶς ἀπαλλοτριώσεις τοῦ Βενιζέλου, προκειμένου νὰ ἐξασφαλίζεται ἡ ἐκλογικὴ πελατεία καὶ νὰ συντηρεῖται ἡ Ἑλλάδα ὡς κράτος, συνετέλεσαν στὸ καθεστὼς τοῦ μικροῦ κλήρου.
Ὁ μικρὸς κλῆρος ἔχει αὐτονοήτως μειωμένες ἀντιστάσεις σὲ μέτρα "κυβερνητικῆς πολιτικῆς" καὶ συνεπῶς ἦταν ἀναμενόμενο νὰ ἀδειάσει ἡ ὕπαιθρος μὲ τὰ νεώτερα συνθήματα τῆς "βιομηχανικῆς ἀναπτύξεως" καὶ τὰ ἀντίστοιχα μέτρα ἐναντίον τῆς γεωργίας. Ἡ ἀπομένουσα σήμερα συντήρηση τῆς ἐπαρχίας, καὶ ἰδίως τῶν νησιῶν, εἶναι τὰ κοινοτικὰ προγράμματα "λῆντερ", ποὺ εἶναι ἀκριβῶς πολιτικὴ οἰκοπεδοποιήσεως: διανοίξεις δρόμων (χωρὶς κανένας νὰ ξέρει πῶς προγραμματίζονται αὐτὰ τὰ πράγματα) καὶ "ἐνοικιαζομένων δωματίων". Αὐτὴν τὴν πολιτικὴ ἔρχεται τὸ Σ.Ε. νὰ τροποποιήσει, δηλαδὴ νὰ σταματήσει μὲ ἕνα "προεδρικὸ διάταγμα", ἐν ὀνόματι τῆς σωτηρίας τοῦ περιβάλλοντος. Οἱ πάντες θὰ εὔχονταν τὰ πράγματα νὰ εἶναι τόσο ἁπλά. Ὅτι βέβαια τὸ διοικητικὸ χάος ἀπὸ τὶς παραβάσεις θὰ ἐνταθεῖ στὸ ἔπακρο (τί εἴδους ἐναλλακτικὴ λύση πρὸς τὰ "ληντερ" ἔχε νὰ προτείνει τὸ ἑλληνικὸν κράτος, δὲν ξέρομε) εἶναι αὐτονόητο. Καὶ ἀκόμη πιὸ αὐτονόητο, ὅτι μὲ τὰ 15 στρέμματα οἰκοδομήσιμα τὰ νησιὰ θὰ ἀδειάσουν κάποια μέρα τελείως. Ἐδῶ γεννᾶται καὶ τὸ πρόβλημα, ἂν τὸ Σ.Ε. ἀσκεῖ διοικητικὴ πολιτικὴ ἢ πολιτικὴ κριτηρίων ἄλλων. Τί θὰ γίνουν τὰ κάποτε ἐγκαταλειφθησόμενα 15 στρέμματα; Δὲν μποροῦμε δυστυχῶς στὰ πλαίσια τούτων τῶν γραμμῶν νὰ ἀναφερθοῦμε ἀναλυτικὰ στὴν εὐρωπαϊκὴ πολιτικὴ τῆς μετὰ τὸν ὑπάρξαντα σοσιαλισμὸ ἐποχῆς. Ὁ ὅρος "Εὐρώπη" εἶναι ὅρος ἱστορικῆς ἀσάφειας, ποὺ ἐκδηλώνεται ὡς "ἑνιαία πολιτικὴ βούληση" διὰ τῆς ἀπὸ αἰώνων πολιτικῆς ὁρισμένων μόνο εὐρωπαϊκῶν κρατῶν σὲ σχέση μὲ τὸν εὐρωπαϊκὸ νότο. Τούτη εἶναι καὶ ἡ σιωπηρὴ προϋπόθεση τῶν πειραμάτων τοῦ Μάαστριχτ. Τὸ πείραμα τοῦ Μάαστριχτ εἶναι ἕνα πείραμα διανοητικῆς πολιτικῆς, ποὺ δὲν στηρίζεται σὲ κοινωνικὰ καὶ ἱστορικὰ δεδομένα (ὁ μείζων εὐρωπαϊκὸς χῶρος κάθε ἄλλο παρὰ ἑνιαῖος κοινωνικὰ καὶ ἱστορικὰ εἶναι), ἀλλὰ σὲ προσθαφαιρέσεις οἰκονομικῶν μεγεθῶν. Οἱ "οἰκονομικὲς συγκλίσεις" ἑτερογενῶν ἱστορικὰ καὶ κοινωνικὰ χώρων θὰ δημιουργήσουν στρατιὲς ἀνέργων καὶ ἐκρηκτικὰ κοινωνικὰ προβλήματα στὰ κέντρα παραγωγῆς! Αὐτὰ τὰ προβλήματα πρέπει κάπου καὶ κάπως νὰ ἐκτονωθοῦν. Ὅταν ὁ παράκτιος μεσογειακὸς χῶρος καὶ τὰ νησιὰ θὰ ἔχουν πληθυσμιακὰ ἀδειάσει, δηλαδὴ σὲ 15, 20 ἢ 25 χρόνια, ὁ τότε πρόεδρος τοῦ Σ.Ε. θὰ μεριμνήσει γιὰ νέο "διάταγμα", ὅπου ὁ οἰκοδομήσιμος χῶρος θὰ εἶναι τὰ 300 τετρ.μέτρα. Ὅσο χρειάζεται δηλαδὴ γιὰ μία ἀγροικία διακοπῶν καὶ ἕνα μικρὸ κῆπο ὁ ἄνεργος ἢ ὁ πρώιμος συνταξιοῦχος τῶν πειραμάτων τοῦ Μάαστριχτ, Ὁ εὐρωπαϊκὸς νότος τῆς Μεσογείου θὰ κληθεῖ καί πάλι νὰ παίξει τὸν: ρόλο του , "ἀπορροφητήρας" τῶν κρίσεών του ἀπὸ γραφείου προγραμματισμοῦ τῆς πολιτικῆς, τῆς ἱστορίας καί, τῆς ζωῆς.
Ἐν τῷ μεταξύ, ὡς πρὸς τὰ καθ' ἠμᾶς, στὶς οἰκοδομικὲς ζῶνες θὰ ἔχει δημιουργηθεῖ τὸ βιβλικὸν διοικητικὸ χάος, διότι αὐτὸς ποὺ δὲν ἔχει τί νὰ κάνει μὲ τὰ ὀκτώ, δέκα ἢ δεκαπέντε στρέμματα, θὰ τὰ πουλήσει γιὰ οἰκόπεδο στὴν "ζώνη".Τὸ ἀντίθετο δηλαδὴ θὰ προκύψει ἀπὸ ὅ,τι ἐπιδιώκει μὲ τὶς νομοθετήσεις του τὸ Σ.Ε. – τὸν περιορισμὸ τῶν οἰκοδομικῶν ζωνῶν.
Διά τοῦ τρέχοντος τούτου παραδείγματος θελήσαμε νὰ δείξομε, πώς ὑπὸ τὸ πρόσχημα τῆς διοικητικῆς πολιτικῆς εἶναι δυνατὸν νὰ προκύπτουν ἄλλης φύσεως πολιτικὰ ἀποτελέσματα. Καὶ καθόλου βέβαια ἐπειδὴ ἀμφιβάλαμε γιὰ τὶς "κατὰ θεωρίαν" σωστὲς γενικότητες τοῦ Σ.Ε. (ὅτι τὰ νησιὰ εἶναι εὐαίσθητα οἰκοσυστήματα κλπ.). Ἔχει σημασία ποιὰ εἶναι τὰ γενικώτερα πολιτικὰ δεδομένα μέσα στὰ ὁποῖα ἀναζητοῦνται οἱ διοικητικὲς λύσεις γιὰ τὸν τουρισμό. Καθόλου δὲν θελήσαμε νὰ ποῦμε ὅτι ἡ οἰκοπεδοποίηση πρέπει νὰ μείνει ἐλεύθερη. Ὁ κάθε νησιώτης ποὺ ἑξαμπέλωσε τὰ κλήματά του μὲ τὰ "προγράμματα-λήντερ" καὶ ἐξερίζωσε τὶς ἐλιές του, τὴν οἰκολογικὴ ἐπίπτωση τῶν "δευτεροκατοικούντων", ποὺ θέλει νὰ ἀντιμετωπίσει τὸ Σ.Ε., τὴν καταλαβαίνει χωρὶς διευκρινίσεις. Ξέρει πὼς ἡ οἰκοπεδοποίηση, ποὺ σήμερα τὴ βλέπει σὰν πρόσκαιρη ἀναγκαστικὴ λύση, μακροπροθέσμως θὰ τὸν διώξει ἀπὸ τὸν τόπο του: κάποτε τὰ οἰκόπεδα θὰ τὰ πουλήσει γιὰ "δεύτερες κατοικίες". Εἶναι ἕνα ὀξύτατο πρόβλημα ποὺ ἀντιμετωπίζουν τὰ ἰόνια νησιά. Τὸ ἐρώτημα εἶναι, πῶς ἀντιμετωπίζονται τὰ πράγματα ὅταν σ' αὐτὰ ἐμφιλοχωροῦν ἀδιευκρίνιστες καταστάσεις πολιτικῶν σκοπιμοτήτων. Τὰ ἰόνια νησιὰ τελοῦν μονίμως ὑπὸ ἀσαφὲς καθεστὼς στὰ πλαίσια τῆς μεσογειακῆς εὐρωπαϊκῆς πολιτικῆς. Ἂν πρὸ ἑνὸς αἰῶνος οἱ, διασημότερες διεθνεῖς ἐκγυκλοπαίδιες ἀφιέρωναν σελίδες ἐπὶ σελίδων γιὰ τὴν γεωπολιτικὴ καὶ ἱστορικὴ σημασία τῶν νησιῶν, σήμερα αὐτὰ ἔπαψαν καὶ νὰ μνημονεύονται. Πρόκειται βέβαια γιὰ τὴν "πολιτιστικὴ πρόοδο" ἐντὸς τῶν πλαισίων τῆς "Εὐρώπης", ὡστόσο πάντα ὑπάρχουν κάποιοι ποὺ γνωρίζουν τὶς ἰδιαίτερες συμφωνίες τοῦ Πάλμερστον μὲ τὸν Τρικούπη γιὰ τὴν ὀργανικὴ ἀποσύνθεση τῶν νησιῶν καὶ ἐπιμένουν νὰ τὴν τηροῦν μέχρι τῶν ἡμερῶν μας. Οἱ ἀδιαφανεῖς αὐτὲς πολιτικὲς διαπλοκὲς ὑπὸ τὸ σύνθημα τῆς "ἡνωμένης Εὐρώπης" εἶναι καὶ ὁ μεγαλύτερος κίνδυνος γιὰ τὰ νησιά, ποὺ κανένα εἶδος "διοικητικῶν μέτρων" τῆς κεντρικῆς διοικήσεως τῆς Ἑλλάδος δὲν μπορεῖ νὰ ἀποτρέψει. Ἐπειδὴ ὁ χῶρος μας δὲν ἐπαρκεῖ, θὰ ἰδοῦμε στὸ ἑπόμενο πῶς ἀκριβῶς ἔχουν τὰ πράγματα, τί εἴδους τουρισμὸ θὰ μποροῦσαν νὰ ἀναπτύξουν τὰ νησιὰ καὶ πῶς αὐτὸς θὰ μποροῦσε νὰ ἐπιτευχθεῖ. Καὶ ἐπειδὴ τὰ πράγματα εἶναι συναφῆ, δηλαδὴ ὅτι τὰ "διοικητικὰ καὶ νομοθετικὰ μέτρα" ἐλάχιστα ἑξαρκοῦν, ὅταν ὑπάρχουν ἔμμεσες πολιτικὲς σκοπιμότητες ποὺ τὰ συντηροῦν, θὰ ἰδοῦμε ἀκόμη γιὰ ποιὸν λόγο τὸ Τ.Ε.Ε. εἶναι στὴν Ἑλλάδα ὑπερκράτος ἐν κράτει. Τὸ συμπέρασμα ποὺ θέλομε νὰ καταλήξομε εἶναι ἁπλό: ὅτι πρέπει νὰ ἀλλάξει ἡ οὐσία ὁρισμένων πραγμάτων, γιὰ νὰ ἀλλάξει καὶ ἡ διοικητικὴ μορφή τους. Καὶ στὰ πλαίσια τῆς τοπικῆς αὐτοδιοίκησης εἶναι δυνατὸν πολλὲς καταστάσεις νὰ ὑπηρετηθοῦν πολλαπλῶς.
9) Λευκαδίτικος λόγος - Τρίτη 10/9/1996
Τίποτε δὲν εἶναι δυνατὸν ἀπὸ τὸ πολιτιστικὸ κατρακύλισμα τῶν νησιῶν τοῦ Ἰονίου ν'ἀλλάξει, ἐὰν δὲν ὑπάρξουν εὐκρινέστερες οἱ σιωπηλῶς ἰσχύουσες ἰδιαίτερες πολιτικὲς βλέψεις ὁρισμένων εὐρωπαϊκῶν κρατῶν μ' αὐτά. Βλέψεις ποὺ ἀπορρέουν ἀπὸ πολιτικὰ νοήματα τοῦ παρελθόντος αἰῶνος. Οἱ βλέψεις αὐτές, ἔχουσες ἀνάγκη διαρκῶς νὰ κρύβονται ὡς πρὸς τὴν σκοπιμότητά τους (ποὺ δὲν συμβαδίζει κατ' ἀνάγκην μὲ τὶς ἐξαγγελίες τῆς ἐπίσημης εὐρωπαϊκῆς πολιτικῆς περὶ προστασίας καὶ ἀνάπτυξης τῶν περιοχῶν), δημιουργοῦν ἀντιφατικὲς πολιτικὲς καταστάσεις ποὺ ἐμποδίζουν τὴν ἑνιαία ἐνσωμάτωση τῶν νησιῶν στὴν λειτουργία μίας εὐρύτερης μεσογειακῆς εὐρωπαϊκῆς περιοχῆς. Ἡ ἀντίληψη τῶν νησιῶν ὡς μεμονωμένων "κτήσεων" ἀντιφάσκει κατ' ἀνάγκην μὲ τὴν ἀντίληψη τῶν νησιῶν ὡς ἑνιαίας περιοχῆς. Δὲν εἶναι τὰ δίκην ἀστυνομικῶν μέτρων νομοθετήματα τοῦ Σ.Ε. πού μποροῦν νὰ ἀναστείλουν ἢ νὰ βελτιώσουν ὁτιδήποτε, ἀλλὰ ἡ εὐκρίνεια τῶν καταστάσεων ποὺ ἐπιφέρουν ὅ,τι θέλει νὰ διαφυλάξει τὸ Σ.Ε.
Τὰ νησιὰ γιὰ τὴν παντοειδῆ ἀνόρθωση τους ἔχουν ἀνάγκη ἀπὸ τὴν φυσικὴ ἐγκατάσταση ἑνὸς ποσοστοῦ ξένων σ'αὐτά. Δὲν πρόκειται περὶ ἐπιλογῆς ξένων, ἀλλὰ περὶ τοῦ ποιοτικοῦ (καὶ πάντα ἀπὸ πολιτικῆς ἀπόψεως) καθορισμοῦ των. "Φυσικὴ" θέλει νὰ πεῖ ὄχι αὐτὸ ποὺ γίνεται σήμερα, ὅπου ὑπὸ τὴν πρόφαση πὼς "εἴμαστε ὅλοι εὐρωπαῖοι" μπορεῖ ὁ ὁποιοσδήποτε νὰ βρεῖ τὰ "κανάλια" καὶ ν' ἀγοράσει ὀ,τιδήποτε. Ὑπάρχουν οἱ "μεσίτες" (ἐμμέσως ἐλεγχόμενοι φυσικά, ἀφοῦ τὰ νησιὰ ἔχουν τὸ νόημα "κτήσεων", καὶ μὲ ἐξασφαλισμένη συνεπῶς "πελατεία"), ὑπάρχουν καὶ οἱ "ἀδειάδες" μηχανικοί, ποὺ ἔχουν τὴ σφραγίδα τοῦ Τ.Ε.Ε. καὶ βγάζουν "ἄδειες" γιὰ ἕτοιμα σχέδια, καὶ καθένας πού πληροῖ "ὁρισμένες προϋποθέσεις" μπορεῖ νὰ γίνει "δευτεροκατοικών" (ἡ περίπτωση ἀπασχολεῖ ἰδιαίτερα τὸ Σ.Ε.) στὸν "γραφικὸ νότο" καὶ φοροφυγάδας συνεπῶς στὸν τόπο του. Αὐτὴ ὅμως ἡ διαδικασία ἐπιβάλει καὶ τὸν τουρισμὸ ὡς ἐμπόρευμα, καὶ εἶναι στὴν φύση κάθε ἐμπορεύματος νὰ ἐξασφαλίζει κυρίως καὶ μερικὲς πολιτικὲς προϋποθέσεις. Πού στὴν περίπτωση τῶν νησιῶν, ὅπως εἴπαμε, εἶναι δεδομένες. Μποροῦν αὐτὰ τὰ πράγματα νὰ ἀντιμετωπισθοῦν μὲ "νομοθετήματα" τοῦ Σ.Ε.; Αὐτὰ εἶναι προβλήματα εὐρωπαϊκῆς πολιτικῆς καὶ ὄχι "διοικητικά" τῆς Ἑλλάδος. Καὶ εἶναι ἀδύνατο νὰ ἀντιμετωπισθοῦν μὲ ἀνάλογους τρόπους, ἀκριβῶς γιατί συμβαίνουν μέσα στὴν ἀδιαφάνεια τῆς "τοπικῆς αὐτοδιοικήσεως", μέσω τῶν "προέδρων", "γραμματέων" καὶ "συμβουλίων", μὲ κύρια συμμετοχὴ τῶν δασικῶν ὑπηρεσιῶν. Εἰκονικοὶ "ἰδιοκτῆτες" κατ'ἀρχὴν καὶ ἄλλα ἀντ' ἄλλων διαχρονικῶς στὴν πράξη. Στὸ τέλος, οἱ τετελεσμένες καταστάσεις καὶ ἡ ἀνάγκη νέων "νομοθετημάτων".
Ἡ ἐπιλογὴ λοιπὸν τῶν ξένων, ἀπὸ τοὺς ὁποίους ἔχουν μεγάλην ἀνάγκη ἰδιαίτερα τὰ νησιὰ τοῦ Ἰονίου, ὀφείλει νὰ γίνεται μὲ κριτήρια διαφανείας καὶ μὲ μέτρο κάποιον σαφῆ πολιτικὸν καὶ ἱστορικὸν σκοπό. Δὲν θέλομε τὴν κυρὰ Μαριγούλα ἀπὸ τὴν Λίλη ἢ τὸ Λίβερπουλ, ποὺ ὁ ἄντρας της ἦταν διευθυντὴς τῆς ἑταιρείας ὑπονόμων καὶ ἑμάζευαν δραχμὴ δραχμὴ ὅλη τους τὴν ζωὴ γιὰ μία ἀγροικία τὸν "νότο". Θέλομε τὸν καθηγητὴ Παν/μίου τῆς Λίλης καὶ τοῦ Λίβερπουλ. Καθόλου γιατί βάζομε σὰν ἄνθρωπο τὸν καθηγητὴ πάνω ἀπ’ τὴν κυρὰ Μαριγούλα, ἀλλὰ γιατί ὁ καθηγητὴς μπορεῖ νὰ ἐξυπηρετήσει μὲ τὴν παρουσία του ἐδῶ κάποια νοήματα τῆς εὐρωπαϊκῆς πολιτικῆς καὶ τῆς μεσογειακῆς κατ'ἐπέκταση. Γιὰ τὴν κυρὰ Μαριγούλα, ποὺ τῆς ἀρέσει τὸ κρασί, ἡ Κέρκυρα καὶ ἡ Ζάκυνθος εἶναι τὸ γραφικὸ "GREECE", γιὰ τὸν καθηγητὴ μπορεῖ νάναι κι ἄλλα πράγματα. Τὰ ὁποῖα καταλλήλως ἀξιοποιούμενα μποροῦν νὰ λύσουν γενικωτέρας φύσεως προβλήματα.
Στὸν καθηγητὴ λοιπὸν αὐτόν, ποὺ θὰ τὸν κάνομε ἐπίτιμο δημότη (γιὰ νάχουν καὶ κάποιο νόημα τὰ πράγματα δηλαδή...), θὰ τοῦ παραχωρήσομε δωρεὰν τὰ οἰκόπεδα, τὸ νερὸ καὶ τὸ ρεῦμα, καὶ θὰ τὸν ἀφήσομε νὰ δουλέψει γιὰ τὴν ὑστεροφημία του... Μὲ τὸν καθηγητή, τὸν διακεκριμένο δημοσιογράφο, τὸν διάσημο καλλιτέχνη κ.λπ. εἶναι πολλὰ τὰ ὅσα θ' ἀλλάξουν, ὥστε ἡ ἐκ τῶν προτέρων ἀπαρίθμησή τους νὰ μὴν εἶναι δυνατή, ὅτι ὅμως θ'ἀλλάζουν πρὸς κάποιαν γόνιμη μορφὴ πολιτιστικοῦ τουρισμοῦ (πλὴν τῶν αὐτονόητων πολιτικῶν ἀποτελεσμάτων), αὐτὸ εἶναι σχεδὸν ὀφθαλμοφανές. Καὶ αὐτὸ θὰ εἶναι καὶ ἡ καλύτερη διαφύλαξη τοῦ περιβάλλοντος, ἄνευ "νομοθετημάτων". Εἶναι ἡ ὀντότητα, ποὺ θὰ προσδώσουν μὲ τὴν παρουσία τους οἱ ἄνθρωποι αὐτοί, ἡ καλύτερη διαφύλαξη τῆς "γραφικότητας" καὶ τοῦ "οἰκιστικοῦ ἐλέγχου". Μόνο βέβαια ὅτι αὐτὰ τὰ πράγματα χρειάζονται σχεδιασμὸ καὶ διαφάνεια. Καὶ ἂν αὐτὴ τὴν στιγμὴ μπορεῖ νὰ ὑπάρξει ἕνα μὴ μεγαλοϊδεατικὸ εἶδος εὐρωπαϊκῆς πολιτικῆς, εἶναι αὐτὸ ἀκριβῶς ποὺ ἔχει ἀνάγκη ἀπὸ τὴν εὐκρίνεια νοημάτων καὶ τὴν ἀνάληψη ὑποχρεώσεων γι'αὐτά. Ὄχι αὐτὸ ποὺ γίνεται, ἡ χαμαιλεοντίζουσα πολιτικὴ τῶν σιωπηρῶν συμβάσεων, ποὺ ἐπειδὴ ἕνα ἀνίδεο πλῆθος κόσμου "ψηφίζει", εἶναι εὔκολο νὰ βρίσκονται οἱ προσχηματικὲς εἰκονικότητες κατοχύρωσης μεγαλοϊδεατικῶν μεσογειακῶν πολιτικῶν τοῦ παρελθόντος διὰ εἰσέτι ἐνεχυριάσεως Γῆς. Σήμερα, ὑποθέτομε, τὰ πράγματα μποροῦν νὰ γίνονται λιγότερο ἀποικιοκρατικά. Πού αὐτὰ ὁδηγοῦν ὅπως γίνονται, μᾶς τὸ λέει μία ἐφημερίδα τῆς Ζακύνθου, ἡ "Ἐλεύθερη Ἄποψη" στὸ φύλλο της, τῆς 31 Ἰουλίου 1996. Ἔπρεπε, λέει, νὰ πάρει φωτιὰ ἕνας ὁλόκληρος λόφος στὴν Ζάκυνθο, γιὰ νὰ μαθευτεῖ πὼς αὐτὸς ἦταν γαλλικὴ ἰδιοκτησία καὶ ὅτι δὲν εἶχαν δικαίωμα τὰ αὐτοκίνητά της πυροσβεστικῆς νὰ πᾶνε νὰ τὸν σβύσουν! Γιὰ τὴν Κέρκυρα δὲν χρειάζεται νὰ ποῦμε, γιατί εἶναι οἱ ἴδιοι οἱ Κερκυραῖοι ποὺ τὴν χαρακτηρίζουν "τουριστικὸ νεκροταφεῖο". Τὰ δύο νησιά, ἡ Κέρκυρα καὶ ἡ Ζάκυνθος, κάπως ἑξαιρέθηκαν παλιὰ ἀπὸ τὰ ἄλλα Ἑπτάνησα. Ὄχι βέβαια γιὰ λόγους ἰδιαίτερης ἀγάπης. Τί συνέπειες μποροῦν νὰ ἔχουν πάντως αὐτοὶ οἱ σιωπηλοὶ διαχωρισμοὶ τοῦ παρελθόντος γιὰ μία ἑνιαία περιοχὴ τοῦ εὐρωπαϊκοῦ νότου, μᾶς τὸ λέει ἡ ἴδια ἡ ἐφημερίδα μὲ τὸν τίτλο: "Ἐθνικὴ ἐπιταγὴ ἡ διάλυση τῆς Ἰονίου Περιφερείας". Καὶ ἀμφισβητώντας τὴν κοινὴ ἱστορικὴ ταυτότητα τῶν νησιῶν, ζητάει ἡ Ζάκυνθος νὰ ἀποκολληθεῖ ἀπὸ αὐτὰ καὶ νὰ ὑπαχθεῖ διοικητικὰ στὴν Πάτρα. Καὶ γιατί; Διότι ὑπὸ τὰ συνθήματα τῆς ἑνιαίας καὶ κοινῆς εὐρωπαϊκῆς πολιτικῆς χρησιμοποιοῦνται τὰ κονδύλια τῶν Βρυξελλῶν γιὰ καθαρὰ ἰδιοτελεῖς πολιτικοὺς σκοπούς: "Στὴν Κέρκυρα ἡ πρωτεύουσα, στὴν Κέρκυρα τὸ Παν/μιο, στὴν Κέρκυρα τὸ Νοσοκομεῖο, στὴν Κέρκυρα τὸ πρῶτο πακέτο Ντελόρ, στὴν Κέρκυρα οἱ χρηματοδοτήσεις ἀπὸ ἐθνικοὺς πόρους, στὴν Κέρκυρα τὸ δεύτερο πακέτο Ντελόρ". Χωρὶς μέσα ἐπικοινωνίας, ἐπισημαίνει ἡ ἐφημερίδα, ὁπότε εἶναι ἡλίου φαεινότερο ὅτι ἀκριβῶς διὰ τῆς "εὐρωπαϊκῆς πολιτικῆς" ἐπιδιώκεται ἡ οὐσιαστικὴ διάλυση μίας ἑνιαίας μεσογειακῆς περιοχῆς. Περισσότερο δηλαδὴ ἀπ' ὅ,τι ὑπῆρξε μέχρι τώρα. Ὑπὸ τὸ σύνθημα τῆς "Εὐρώπης" ὁ πολιτικὸς μονόδρομος τοῦ παρελθόντος μετεβλήθη σὲ καθεστώς, μὲ ἀποτέλεσμα τὴν πλήρη ἀνυπαρξία προστασίας τῶν ὀργανικῶν, περιοχῶν ποὺ οἱ εὐρωπαϊκὲς συνθῆκες προβλέπουν. Τί μποροῦν ἀπὸ τοῦτες τὶς τεχνικὲς ὑδροκεφαλισμῶν νὰ ἀλλάξουν τὰ "νομοθετήματα" τοῦ Σ.Ε.;:
Ἐὰν ὑπάρχει μία κλασσικὴ περίπτωση, ὅπου ἡ διὰ τῶν "νομοθετημάτων" παράκαμψη πολιτικῶν καταστάσεων ὁδηγεῖ στὸ διοικητικὸ χάος καὶ κατ' εὐθείαν στὴν ὑπανάπτυξη, αὐτὴ εἶναι ἡ περίπτωση τῶν δραστηριοτήτων τοῦ Τ.Ε.Ε. Ἡ "ὑπερκρατικότης" τοῦ Τ.Ε.Ε. δὲν ἐξηγεῖται μόνο διὰ τῆς μεταβολῆς τῆς "οἰκοδομῆς" σὲ μπεζαχτὰ γιὰ "ἐσωτερικὲς ἀνάγκες".Ἢ κατάσταση τοῦ κράτους ἐν κράτει τοῦ Τ.Ε.Ε. εἶναι ἐπίσης ἕνα πολιτικὸ πρόβλημα. Ἡ Ἑλλάδα, ὅπως εἴπαμε, κατασκευάσθηκε ἐξ ἀρχῆς ὡς ἕνα "κράτος χρήσεως", δηλαδὴ κράτος -μαϊμού, ὅπως θὰ ἐλέγαμε στὴν καθομιλουμένη, ἢ Etat Tampon ἢ Pufferstaat, ὅπως θὰ ἐλέγαμε στὴν καθαρεύουσα τῶν διεθνῶν σχέσεων. Ἀρχικὰ μὲν γιὰ βαλκανικῆς χρήσεως σκοπούς, ἀργότερα δὲ γιὰ ἀνάλογους τῆς Μέσης Ἀνατολῆς, ἰδίως μετὰ τὸν α' παγκ. πόλεμο. Τὸ βασικὸ πρόβλημα τοῦ πετρελαίου δὲν εἶναι πόσο κάνει τὸ γαλλόνι,- ἀλλὰ νὰ ἀνακυκλοῦνται τὰ πετροδολλάρια στὰ ἴδια τὰ κέντρα παραγωγῆς. Καὶ αὐτὸ δὲν μπορεῖ νὰ γίνει παρὰ μόνο διὰ τῶν "ἔργων" καὶ τῆς "ἀναπτύξεως". Ἐδῶ λοιπὸν χρειάζεται ἕνα Τ.Ε.Ε.! Ὁ ἀραβικὸς κόσμος διεσπασμένος ὁριζοντίως καὶ καθέτως καὶ ἀναλλοιώτως εὐρισκόμενος, ὅπως τὸν "κανόνισε" ὁ Λῶρενς τῆς Ἀραβίας, μέχρι σήμερα. Οἱ παλαιὲς ἀλλαγὲς δυναστειῶν πουθενὰ δὲν ἐδημιούργησαν ἐσωτερικὴ νομιμότητα. Ὁ κάθε σεῒχης φοβᾶται τὸν συγγενῆ του, ποὺ κάποτε ἐκθρονίσθηκε γιὰ νὰ ἀνεβεῖ ὁ ἴδιος.
Ἔχει λοιπὸν ἀνάγκη ἀπὸ " ἔργα " σὰν ὑποκατάστατο τῆς ἐλλειπούσης ἐσωτερικῆς νομιμότητος. Καὶ ἀπὸ ἀπόψεως διεθνοῦς οἰκονομίας τόσο πιὸ ἀποδοτικὰ εἶναι τὰ " ἔργα", ὅσο πιὸ ψεύτικα εἶναι καὶ πιὸ πολὺ κοστίζουν. Ἡ ἀνέγερση μίας ὁλόκληρης πολιτείας στὴν ἔρημο ὀφείλει νὰ κοστίσει ὅσο πιὸ πολὺ γίνεται καὶ νὰ εἶναι ὅσο πιὸ φθηνὴ γίνεται. Ἐδῶ λοιπὸν χρειάζεται μία κατάλληλη "ἀδελφότης ἐμπειρογνωμόνων. Αὐτοὶ βέβαια δὲν μπορεῖ νὰ εἶναι εὐρωπαῖοι καὶ νὰ βλάπτουν τὸ κύρος τῆς χώρας των, οὔτε καὶ εἶναι νομοθετικῶς καὶ διοικητικῶς δυνατὸ κάτι τέτοιο στὶς εὐρωπαϊκὲς χῶρες. Χρειάζεται μία "κατάλληλη" χώρα τῆς "Εὐρώπης". Ἡ Ἑλλάδα εἶναι ἀκριβῶς γιὰ τέτοιες δουλειές. Λόγω τῆς πατροπαράδοτης πολιτικῆς λοβιτούρας, δυσκολία γιὰ τὴν λειτουργία τοῦ "νομοθετικοῦ ἔργου" δὲν ὑφίσταται. Ὁ ὑπουργὸς βιομηχανίας ὀφείλει νὰ παράγει πλάκες μαρμάρου ἀπὸ γύψο καὶ ὁ ὑπουργὸς ἐμπορίου νὰ τὶς βεβαιώνει ὡς πεντελικὸ μάρμαρο γιὰ τὸ παλάτι στὴν Σαχάρα, ὁ ὑπουργὸς οἰκονομικῶν ὀφείλει νὰ μὴν βλέπουν οἱ τελωνοφύλακες τί ἔχουν μέσα τὰ φορτία γιὰ τὸ "ἐξωτερικὸ" καὶ ὁ ὑπουργὸς δικαιοσύνης νὰ "καταλαβαίνει", σὲ περίπτωση κάποιου σκανδάλου ἐξ ὑπηρεσιακῆς "ἀβλεψίας". Ἐν ὀλίγοις τὸ Τ.Ε.Ε. ὀφείλει νὰ εἶναι ὑπερκράτος ἐν κράτει καὶ νὰ ἔχει τὸν "τρόπο" του ἀπὸ ἄκρου σὲ ἄκρη στὸν κρατικὸ μηχανισμό. Στὶς καταστάσεις τῶν ἑλλήνων τῆς διασπορᾶς, ἡ ἀνὰ τὴν Μέση Ἀνατολὴ καὶ ἰδίως στὸν περσικὸ κόλπο φερόμενη ἑλληνικὴ διασπορὰ ἔχει νὰ κάνει ἀποκλειστικῶς μὲ τὶς δραστηριότητες τοῦ Τ.Ε.Ε.
Βεβαίως αὐτὰ ὅλα σημαίνουν ἔλλειψη πολιτικῆς. Δὲν θὰ ἐχρειάζονταν αὐτοὶ οἱ τρόποι, ἂν αὐτὴ ὑπῆρχε καὶ προέβλεπε τὴν πολιτικὴ ἐνσωμάτωση τοῦ πετρελαίου στὴν βιομηχανικὴ παραγωγή. Φανερώνουν ὅμως τοῦτα καὶ τὴν ὑφιστάμενη ἐσωτερικὴ κατάσταση μὲ τὴν "οἰκοδομή", τὶς "ἐργολαβίες" καὶ τὴν ἐν γένει ὑπόσταση τῆς "ἀδελφότητος τῶν μηχανικῶν". Οἱ ἕλληνες γι' αὐτοὺς εἶναι οἱ σαουδάραβες τῶν Βαλκανίων καὶ ὁ σεῒχης ἐν προκειμένῳ τὸ Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. Δὲν ἀσκεῖ τὸ Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. ἐποπτείαν ἐπὶ τοῦ Τ.Ε.Ε., ὅπως λένε οἱ καταστατικοὶ νόμοι, ἀλλὰ τὸ ἀντίθετο: τὸ Τ.Ε.Ε. ἐπὶ τοῦ ΥΠΕΧΩΔΕ. Ἐξ οὗ καὶ τὸ"ἀξεδιάλυτον" τῶν Πολεοδομιῶν καὶ μηχανικῶν, ἐν συνδυασμῷ μὲ ἄλλα πράγματα ποὺ θὰ ἰδοῦμε στὴν συνέχεια. Καί φυσικά, κοντὰ στὸ νοῦ καὶ ἡ γνώση: οἱ ἔμμεσες ἐξουσίες ὅσο γίνεται γιὰ τὴν ἐσωτερικὴ ἀφαίμαξη. Δὲν νομίζομε ὅτι ὑφίσταται νόμος, ὅταν ἀγοράζει κανένας ἕνα κιλὸ τυρὶ ἡ ἕνα ζευγάρι παπούτσια νὰ πληρώνει "τυρόσημο" ἢ "παπουτσόσημο" γιὰ τὰ ἔσοδα τοῦ ἐμπορικοῦ ἐπιμελητηρίου. Ὑπάρχει ὅμως τέτοιος νόμος γιὰ τὰ ἔσοδα τοῦ Τ.Ε.Ε., προκειμένου νὰ φκιάξει κάποιος ἕνα σπίτι, τὸ ὁποῖον εἶναι "ἐμπόρευμα" ὅπως ὅλα τ' ἄλλα. Ὑπάρχει λοιπὸν ἕνα οἰκόσημο ὑπὲρ τοῦ Τ.Ε.Ε., ἀνερχόμενο σὲ 1/4 ἐπὶ τοῖς χιλίοις γιὰ κάθε ἀνεγειρόμενο σπίτι. Τὸ Σύνταγμα μπορεῖ νὰ ἀπαγορεύει τοὺς τίτλους εὐγενείας, προκειμένου ὅμως γιὰ τὸ Τ.Ε.Ε. ὅλοι οἱ Ἕλληνες εἶναι μυλόρδοι. Τὸ "οἰκόσημο" προεβλέφθη ἐξ ἀρχῆς ἱδρύσεως τοῦ Τ.Ε.Ε., εἰδικῆς σημασίας ὅμως εἶναι ἡ ἀνανέωσή του μὲ τὸ ἄρθρο 5 τοῦ Ν.Δ. 1076 τοῦ 1942, διὰ τοῦ ὁποίου καθορίζονται ἐπακριβῶς ταρίφες γιὰ ὁπουδήποτε μπεῖ μυστρί. Μὰ γιατί τέτοια βιασύνη ἀκριβείας μέσ’ τὸν πόλεμο; Ὁ κόσμος τότε πέθαινε ἀπ' τὴν πεῖνα καὶ κάθε ἄλλο παρὰ σπίτια ἔφκιαχνε. Τὰ πουλοῦσαν μάλιστα ὅσοι τὰ εἶχαν γιὰ καμμιὰ ὀκὰ φασόλια. Δὲν ἔφκιαχνε λοιπόν, ἀλλὰ θὰ ἔφκιαχνε. Μετὰ τὶς καταστροφὲς τῶν πολέμων ἀκολουθοῦν οἱ ἀνοικοδομήσεις. Μποροῦσε νὰ διαφύγει τῆς "νομοθετήσεως" τέτοια τεράστια ἀφαιμακτικὴ εὐκαιρία εἰς βάρος τοῦ κοινωνικοῦ συνόλου; Ἰδοὺ λοιπὸν τὸ "διορατικὸν" Τ.Ε.Ε. (μαζὶ μὲ τοὺς ὑπουργοὺς "δημοσίων ἔργων" τότε) ὡς ὀργανισμὸς "οἰκονομικῆς ἀναπτύξεως" τῆς Ἑλλάδος. Ἐὰν γινόταν κι ἕνας τρίτος παγκόσμιος πόλεμος, ἡ πολιτικὴ "συγκλίσεως" τοῦ κ. Σημίτη θὰ ἦταν ἴσως ἄνευ ἀντικειμένου! Ἀλλὰ τὸ "οἰκόσημο" δὲν εἶναι ἁπλῶς φόρος... εὐγενείας. Χωρὶς νὰ προπληρωθεῖ δὲν βγαίνει ἡ οἰκοδομικὴ "ἄδεια". Πῶς τώρα εἰδικὸς φόρος γιὰ τὴν "ἄδεια", ποὺ εἶναι ἐκτελεστὴ διοικητικὴ πράξη, καὶ μάλιστα ὑπὲρ τρίτου; Αὐτὰ εἶναι μπερδεμένα πράγματα, ποὺ θὰ τὰ ἰδοῦμε παρακάτω, καὶ συνεπῶς πρέπει ὁ ἀναγνώστης μας νὰ ἔχει ἀκόμα λίγην ὑπομονή.
συνεχίζεται ΕΔΩ
6) Λευκαδίτικος λόγος - Τρίτη 20/8/1996
(ὑπό τοῦ συνεργάτου μας Μ. Ἑπτανησίου)
Τὸ Πολυτεχνεῖο ἱδρύθηκε τὸ 1836 καὶ τὸ Τ.Ε.Ε. τὸ 1923. Ἡ διαφορὰ μᾶς κάνει χρόνους ὀγδόντα ἑπτά, δηλαδὴ ἕναν κοντὰ αἰώνα. Καὶ τὸ κτίριο τοῦ Πολυτεχνείου στέκεται ἐκεῖ ποὺ εἶναι ἀπὸ τὸ 1862. Ὅλες αὐτὲς τὶς πολλὲς δεκαετίες ἔβγαιναν μηχανικοί, παραδόξως ὅμως, οὐδεὶς λόγος "συνασπισμοῦ" των ὑπῆρξε. Καὶ πρόκειται ἀκριβῶς γιὰ τὶς δεκαετίες ποὺ ἡ Ἑλλάδα "ἀνεπτύσσετο" καὶ ἡ Ἀθήνα ἐλάβαινε τὴν διαμόρφωση "πρωτευούσης" τῆς χώρας. Καὶ ὄντως, εἶναι τότε ποὺ δὲν ὑπῆρχε Τ.Ε.Ε. ποὺ ἐχτίσθηκε ὅ,τι καλύτερο ὑπῆρξε στὴν Ἀθήνα. Ὅλα δηλαδὴ τὰ κτίρια, τὴν πλειονότητα τῶν ὁποίων θὰ κατέστρεφε ἀργότερα ἡ ἐργολαβικὴ μανία τῶν "συνασπισμένων" ἤδη μηχανικῶν, καί, ἐκ τῶν ὁποίων τὰ ἐλάχιστα πού ἀπομένουν χαρακτηρίζομε σήμερα διὰ νομοθετημάτων, "πολιτιστικὴ κληρονομιὰ" καὶ οἱ σύλλογοι Ἀρχιτεκτόνων σπεύδουν νὰ "συντηρήσουν"! Εἶναι βέβαια ἕνα ἐρώτημα, ἂν οἱ Κλεάνθης μὲ τὸν Καυταντζόγλου, ὁ Χάνσεν, ὁ Τσίλερ καὶ ὁ Σάουμπερτ, θὰ μποροῦσαν νὰ δημιουργήσουν ὅ,τι ἐδημιούργησαν, ἂν ἦσαν νομοθετικῶς ὑποχρεωμένοι νὰ ἀνήκουν σὲ κάποιο Τ.Ε.Ε. τοῦ ὁποίου τὰ προγράμματα "ἀναπυξιακῆς πολιτικῆς" καὶ οἱ περὶ "Πολεοδομήσεως" ἰδέες προέρχονταν ἀπὸ τὶς γκρίζες ζῶνες τῶν ὑπουργείων. Σημειωτέον ὅτι πρὶν ἀπὸ τὸ 1923 ποὺ ἱδρύθηκε τὸ Τ.Ε.Ε., καὶ ἰδίως κατὰ τὸ δεύτερο μισό τοῦ περασμένου αἰώνα, οἱ περὶ "ἀναπτύξεως" καὶ "ἐκβιομηχανίσεως" τῆς Ἑλλάδος παρόλες ἔδιναν κι ἔπαιρναν σ' ὅλα τὰ μήκη καὶ πλάτη. Κορωνίδα τῶν "προγραμμάτων" τούτων ἀπετέλεσαν τὰ Λαυρεωτικά, ποὺ ἐσυντάραξαν καὶ ἐγελοιοποίησαν τὴν Ἑλλάδα σ' ὅλον τὸν κόσμο. Δὲν ὑπῆρξε συνεπῶς ἔλλειψη "προγραμμάτων" γιὰ τὴν μὴ ὕπαρξη Τ.Ε.Ε. Πρέπει ἐπίσης νὰ ποῦμε ὅτι στὶς ἐποχὲς ποὺ συζητοῦμε ὑπῆρξε σχετικὰ μὲ τὶς νεώτερες μία εἰδοποιὸς διαφορά: ὅτι δὲν ἦταν τὸ κράτος ἀλλὰ οἱ "ἐθνικοὶ εὐεργέτες" ποὺ ἐκανόνιζαν τά τοῦ... χτισίματος. Στὴν πολιτικὴ σημασία τοῦ φαινομένου τῶν "ἐθνικῶν εὐεργετῶν", ποὺ κάθε ἄλλο παρὰ συγχρόνου νοήσεως "ἑλληνικὴ συνείδηση" εἶχαν (οἱ περισσότεροι δὲν εἶχαν πατήσει καν τὸ πόδι τους στὴν Ἑλλάδα), δὲν μποροῦμε νὰ ὑπεισέλθομε ἐδῶ (βλ. π.χ. σχετικῶς τὸ προσεχῶς ἐκδοθησόμενο βιβλίο τοῦ Γ. Κακλαμάνη: "Τὸ Ἀνατολικὸν Ζήτημα σήμερα"). Σημασία ἔχει ὅτι ἡ Ἑλλάδα ἔχτισε δύο ὁλόκληρες πρωτεύουσες, καὶ τὰ χαρακτηριστικὰ κτίριά της, χωρὶς Τ.Ε.Ε. Καὶ ἔχτιζε καλύτερα ὅταν δὲν εἶχε Τ.Ε.Ε. παρὰ μετὰ πού ἀπόκτησε.
Ὁ θεσμὸς τῶν ἐπιμελητηρίων στὴν ἱστορική του καταγωγὴ δὲν θὰ μᾶς ἀπασχολήσει, πάντως ἡ ὕπαρξη "ἐπιμελητηρίων" στὴν Ἑλλάδα ἀναγνωρίζεται νομοθετικῶς ἀπὸ τὸ 1836 καὶ στὴν πιὸ σύγχρονή τους μορφή, δηλαδή τῶν ὑποχρεωτικῶν ἑνώσεων ὡς ν.π.δ.δ., διὰ τοῦ νόμου 184 τοῦ 1914. Τότε ὅμως μόνο "γεωργικὰ ἐπιμελητήρια" ἱδρύθηκαν (ποὺ ὁ Μεταξᾶς ἀργότερα θὰ μετονομάσει σὲ "οἴκους τοῦ ἀγρότου"). Ὁ χαρακτήρας των αὐτὸς ὡς ν.π.δ.δ. σημαίνει πρακτικὰ "μάντρωμα". Ἀφοῦ σ' αὐτὰ μεταβιβάζεται ἡ "ἱκανότης δικαίου" ὡς πρὸς ὁρισμένες σφαῖρες τοῦ "δημοσίου δικαίου", ἕπεται ὅτι ἐλέγχουν τὶς "ἄδειες ἀσκήσεως ἐπαγγέλματος" καὶ συνεπῶς ἡ ἐγγραφὴ τῶν μελῶν εἶναι ὑποχρεωτική. Αὐτὸ ὁδηγεῖ στὴν ἑξῆς ἀντιφατικὴ ἀλλὰ καπιταλιστικῶς νοητὴ κατάσταση: ἀφ' ἑνὸς μὲν σκοπὸ ἔχουν νὰ ἐνισχύουν τὴν πολιτικὴ τοῦ κράτους στὸν ἀντίστοιχο οἰκονομικὸ τομέα, ἀφ' ἑτέρου ὅμως σκοποῦν στὴν ἀπόλυτη συνδικαλιστικὴ κατοχύρωση τῶν συμφερόντων τῶν μελῶν τους. Καὶ ἐκεῖ μὲν ποὺ ὑπάχει κράτος ὡς ἔκφραση τοῦ ὀρθολογικῶς προγραμματιζόμενου νὰ λειτουργήσει κεφαλαίου, ὁ μέσος ὅρος τῶν πραγμάτων βρίσκεται διὰ τῶν κομμάτων. Ἐκεῖ ὅμως ποὺ ὑπάρχει "ἔλλειμμα δημοκρατίας", ἢ ἁπλούστερα τὸ κράτος ἀποτελεῖ ἔκφραση συγκεκριμένων συμφερόντων, τὰ πράγματα τῶν "ἐπιμελητηρίων" δὲν εἶναι ὑπεράνω πάσης ὑποψίας. Κακῆς ὑποψίας δηλαδή. Καμιὰ φορά μάλιστα αὐτὰ δημιουργοῦνται καὶ ἀπὸ καθαρῶς περιστασιακοὺς λόγους τακτικῆς, ὅπως π.χ. τὸ "ναυτικὸ ἐπιμελητήριο" σ' ἐμᾶς, ποὺ ἱδρύθηκε τὸ 1936 ἐν ὄψει τῶν ἀναγκῶν (ἐπιτάξεως κυρίως καὶ τῶν ἐν συνεχείᾳ "ἀποζημιώσεων") τοῦ ἐπερχομένου πολέμου, ἢ τὸ "καλλιτεχνικὸ ἐπιμελητήριο" ποὺ ἱδρύθηκε τὸ 1944 (!), ἐπειδὴ ἀνεξαρτήτως τῆς ἐκβάσεως παντὸς πολέμου οἱ "καλλιτέχνες" ἀποτελοῦν εἶδος πρώτης ἀνάγκης γιὰ τὴ μεταπολεμικὴ ἐποχή...
Τὸ "Τεχνικὸ Ἐπιμελητήριο" σ' ἐμᾶς ἔγινε μετὰ τὸν πρῶτον παγκόσμιο πόλεμο, ἀλλὰ ὄχι ἀμέσως καὶ βεβιασμένα. Δὲν πρέπει δηλαδὴ νὰ πάει ὁ νοῦς τοῦ ἀναγνώστη σὲ κάποιες ἐπείγουσες ἀνάγκες ἀνορθώσεως μετὰ τὸν πόλεμο. To Τ.Ε.Ε. ἔγινε κατόπιν "ὡρίμου σκέψεως", ἀφοῦ ἄρχισε νὰ βρέχει ὁ οὐρανὸς λεφτά. Πολλὰ λεφτά. Ὁ ἱδρυτικὸς νόμος τοῦ Τ.Ε.Ε. εἶναι τὸ Ν.Δ. τῆς 1/21 Νοεμβρίου τοῦ 1923. Τὴν ἐποχὴ αὐτὴ ἔχει ὁλοκληρωθεῖ ἡ μεγαλύτερη μετακίνηση πληθυσμῶν ποὺ ἐγνώρισε ὡς τότε ἡ ἱστορία διὰ τῆς "μικρασιατικῆς καταστροφῆς" καὶ καταστροφῆς ταυτόχρονα τῆς ἐπὶ 2500 χρόνια συνοχῆς τοῦ ἱστορικοῦ ὀργανισμοῦ τῆς Ἀνατολικῆς Μεσογείου. Μία μεγαλύτερη μετακίνηση πληθυσμῶν, ἀλλὰ ἀναλογικῶς πολὺ μικρότερη, ἐγνώρισε ἡ ἱστορία μετὰ τὸν β' παγκ.πόλεμο μὲ τὴν ἐκδίωξη τῶν γερμανῶν ἀπὸ ὅλα τὰ ἐδάφη τῆς κεντρικῆς καὶ ἀνατολικῆς Εὐρώπης. Τὸ πιὸ ἐπεῖγον τότε πρόβλημα γιὰ τὴν Ἑλλάδα, δηλαδὴ γιὰ τὶς "μεγάλες δυνάμεις" τοῦ καιροῦ, ἦταν τὸ κοινωνικὸ πρόβλημα. Γιατί οἱ μικρασιάτες, ἐκτὸς ἀπὸ τὰ μπογαλάκια τους, ἔφεραν καὶ κάτι ἄλλο στὴν Ἑλλάδα, τὸ ΚΚΕ, ποὺ εἶχε ἀρχίσει νὰ φκιάχνει ὁ Λένιν στὴν Μικρὰ Ἀσία διαρκοῦντος ἤδη τοῦ πολέμου. Βέβαια οἱ δικοί μας κουκουέδες δὲν θὰ καταλάβουν ἐδῶ τί λέμε, ἀλλὰ δὲν πειράζει... Τὸ μπογαλάκι λοιπὸν αὐτό, εἰδικὰ στὴν Ἑλλάδα, ἦταν ἐξόχως ἀνησυχητικὸ γιὰ τοὺς "συμμάχους" τοῦ τότε (κατ'οὐσίαν δηλαδή γιὰ τοὺς Ἄγγλους) καὶ τὸ κοινωνικὸ πρόβλημα ἔπρεπε νὰ ἐκτονωθεῖ. Ἄρχισε λοιπὸν ὁ οὐρανὸς νὰ βρέχει χρῆμα διὰ πολὺ μεγάλης στρόφιγγος πού τὴν κρατοῦσε ἡ Κ.Τ.Ε. ("Κοινωνία τῶν Ἐθνῶν" καὶ στραβὴ γιαγιὰ τοῦ ΟΗΕ). Ἀπὸ τὸ 1923 ὡς τὸ 1930 εἰσέρρευσαν στὴν Ἑλλάδα 1,2 ἑκατομμύρια χρυσὰ φράγκα. Αὐτὰ ἐπισήμως, χωρὶς τὶς ἐπιπρόσθετες ἐνέσεις. Πρόκειται περὶ μυθώδους ποσοῦ, ἐνώπιον τοῦ ὁποίου τὰ σημερινὰ "πακέτα" ὠχριοῦν. Κι αὐτὰ ὅλα γιὰ τοὺς πρόσφυγες; - Δὲν θὰ ἦταν καλύτερα, ἀντὶ νὰ ἀποκατασταθοῦν οἱ πρόσφυγες μὲ σχολεῖα καὶ σπίτια καὶ νὰ χρησιμεύσουν ἐν συνεχείᾳ ὡς ἐργατικὸ δυναμικό, νὰ γίνει πρῶτα "βιομηχανία" καὶ ἐν συνεχείᾳ νὰ χρησιμοποιηθοῦν αὐτοὶ σὰν ἐξαθλιωμένη ἐργατικὴ δύναμη τῶν παραγκῶν; Δὲν θὰ "ἀνεπτύσσετο" γρηγορώτερα ἡ "πατρίδα" ἔτσι; Βέβαια τὸ τίμημα κάθε προσπάθειας ἀναπτύξεως ἑνὸς κράτους τὸ καταβάλλει τὸ σύνολο, δηλαδὴ προεξοφλοῦνται κάποιες γενεές. Ἔτσι ἔγινε μὲ τὴν ἀνάπτυξη τῶν εὐρωπαϊκῶν κρατῶν, ἔτσι ἔγινε καὶ γίνεται μὲ τὴν ἀνάπτυξη τῶν κρατῶν τῆς νοτιοανατολικῆς Ἀσίας, Κίνας, κλπ. Τὸ ἐρώτημα εἶναι ἂν ἡ Ἑλλάδα εἶχε τὶς προϋποθέσεις νὰ ἀναπτυχθεῖ βιομηχανικά. Αὐτοὶ ποὺ ἐπεκαλοῦντο τὸ σύνθημα τότε ἤξεραν πὼς δὲν τὶς εἶχε, ἤθελαν ὅμως τὰ λεφτά. Τὸ πρόβλημα ὅμως ἦταν οἱ ξένοι, ποὺ τοὺς ἀπασχολοῦσε ἡ κοινωνικὴ κατάσταση καὶ ἰδιαίτερα οἱ Ἀγγλοι ποὺ εἶχαν σηκώσει τὸ 67% τοῦ "δανείου" τῆς Κ.Τ.Ε. Ἔπρεπε λοιπὸν νὰ βρεθεῖ κρατικὸς τρόπος "ἀπορροφήσεως" γιὰ "ἐθνικοὺς" σκοποὺς τοῦ μυθώδους αὐτοῦ ποσοῦ (μόνο ἡ πληρωμὴ τῶν τόκων ἀπαιτοῦσε τὸ 1/3 τοῦ προϋπολογισμοῦ!). Ὁ ὁποῖος τρόπος νὰ περνάει ἀπὸ τὸ αἴτημα "ἀποκαταστάσεως τῶν προσφύγων". Ἔπρεπε δηλαδὴ νὰ βρεθεῖ ἕνας "φορέας". Ἡ λέξη "φορέας" στὰ ἑλληνικά, τότε ὅπως καὶ σήμερα, εἶναι ἡ ἐπίσημη ὀνομασία διασπαθίσεως τοῦ δημοσίου χρήματος. Στὴν προκειμένη περίπτωση, ἀφοῦ τὸ χρῆμα ἔπρεπε τυπικὰ νὰ ἔχει νὰ κάνει μὲ τοῦβλα καὶ τσιμέντα γιὰ τὴν "Ἀποκατάσταση", ὁ "φορέας" δὲν μποροῦσε νὰ εἶναι ἄλλος ἀπὸ ἕνα "τεχνικὸ ἐπιμελητήριο". Ἰδοὺ λοπὸν τὸ Τ.Ε.Ε., ἐφοδιασμένο μὲ πλήρεις νομικὲς κατοχυρώσεις νὰ κάνει "μελέτες", νὰ προτείνει νόμους καὶ νὰ ἀποφασίζει. Ὁ συνοικισμὸς τῆς Καισαριανῆς π.χ. ὑπολογίζεται νὰ κοστίσει Α ἑκατομμύρια δραχμές. Καὶ ποιὸς μπορεῖ νὰ ἐλέγξει ἂν φκιάχνεται μὲ Α/ 100; Μπορεῖ μήπως καὶ σήμερα κανεὶς νὰ ἐλέγξει πόσα σίδερα μπαίνουν στὶς κολῶνες μίας οἰκοδομῆς; Θὰ ἰδοῦμε παρακάτω ὅτι ἕνας τέτοιος ἔλεγχος ἀπαγορεύεται νομοθετικῶς! Θεωρητικῶς ἕνα προϋπολογισμὸ μπορεῖ νὰ τὸν ἐλέγξει ὁ οἱοσδήποτε, τὸ ζητούμενο εἶναι στὴν πράξη νὰ μὴν μπορεῖ νὰ γίνει κανένας ἔλεγχος, καὶ αὐτό, ὅπως θὰ ἰδοῦμε, τὸν προβλέπουν εἰδικῶς τὰ "προεδρικὰ διατάγματα". Ἐξ οὗ καὶ οἱ μεγάλες "ἐκπτωσες" τῶν ἐργολάβων στοὺς διαγωνισμοὺς τῶν "δημοσίων ἔργων"... To Τ.Ε.Ε. λοιπὸν νομοθετικῶς γενικὸς δερβέναγας καὶ ὑπὸ τὴν "ἐποπτεία" τοῦ ὑπουργείου δημοσίων ἔργων. Χρειάζεται ἐξωφρενικὴ φαντασία γιὰ νὰ καταλάβει κάνεις τὸ οἰκονομικὸ ἀποτέλεσμα αὐτῆς τῆς "ἐποπτείας", ὅταν πρόκειται περὶ χοροῦ δισεκατομμυρίων ἀπὸ "δάνεια"; Ἀλλὰ τὰ "δημόσια ἔργα" καὶ οἱ "πολεοδομήσεις" (δηλαδή ἡ διαρροὴ χρήματος σὲ "ὑλικὰ") ἀπαιτοῦν μία "καλὴ συνεργασία" καὶ μὲ πολλὰ ἄλλα ὑπουργεῖα ( ἐμπορίου, οἰκονομικῶν κλπ.). Γιὰ νὰ ἀποδώσει συνεπῶς ἡ "ἐποπτεία" τοῦ ὑπουργείου δημοσίων ἔργων ἐπὶ τοῦ Τ.Ε.Ε., πρέπει αὐτὸ νὰ ἔχει τὴν "ἐποπτεία" ἐπὶ τῶν ἄλλων ὑπουργείων, δηλαδὴ τελικῶς ἡ "ἐποπτεία" διὰ τῆς "ἐποπτείας" νὰ μεταβάλεται σὲ "ἀγαστὴ συνεργασία" μὲ ὅλον τὸν κρατικὸ μηχανισμὸ καὶ πάντοτε ὑπὸ τὴν αὐθεντικότητα "λήψεως ἀποφάσεων" τοῦ Τ.Ε.Ε. Ἄλλος κριτὴς ἐν Ἑλλάδι γι' αὐτὲς τὶς "ἀποφάσεις" ἐπὶ τῶν "ἔργων" δὲν ὑπάρχει. Θὰ ἰδοῦμε εὐθὺς πιὸ κάτω τὶς εἰδικότερες δραστηριότητες τοῦ Τ.Ε.Ε., βάσει τῶν ὁποίων αὐτὸ ὑποχρεοῦται νὰ εἶναι ὑπερκράτος ἐν κράτει. Πρὸς στιγμήν, ἐπειδὴ ὅπως εἴπαμε ἡ Γραμματικὴ (Καθαρευούσης εἴτε Δημοτικῆς) παίζει προεξάρχοντα ρόλο στὶς διατυπώσεις τῆς ἑλλαδικῆς νομοθεσίας, πρέπει νὰ ἰδοῦμε κάποιες "ἀνεπαίσθητες" λεκτικὲς λεπτομέρειες ἀπὸ τὸν ἰδρυτικό του νόμο:
Ἄρθρο 4, παρ.1: "To Τ.Ε.Ε. σκοπὸ ἔχει... τὴν ἀξιοποίηση τῶν μελῶν του γιὰ τὴν αὐτοδύναμη οἰκονομική, κοινωνικὴ καὶ πολιτιστικὴ ἀνάπτυξη τῆς χώρας".
Περιττεύουν τὰ σχόλια ἐπ' αὐτοῦ, ἐπειδὴ μπορεῖ νὰ τὰ κάνει (καὶ κατὰ πολλοὺς τρόπους) ὁ καθένας. Ἀρκεῖ μόνο νὰ σκεφθεῖ "αὐτοδυνάμως" τὸ παράδειγμα τῶν Ἀθηνῶν ὡς ἀποτέλεσμα τῆς ἀποκλειστικῆς δραστηριότητος τοῦ Τ.Ε.Ε.
Ἄρθρο 4, παρ.2: "To Τ.Ε.Ε. στὰ πλαίσια τοῦ σκοποῦ του εἶναι τεχνικὸς σύμβουλος τῆς κυβέρνησης".
Στὴν πρώτη περιπωση πρόκειται γιὰ τὴν "χώρα". Στὴ δεύτερη πρόκειται γιὰ τὴν "κυβέρνηση". Ἀφοῦ ὅμως ἄλλος τεχνικὸς σύμβουλος ὁποιασδήποτε κυβέρνησης δὲν ὑπάρχει, ἕπεται ὅτι τὸ Τ.Ε.Ε. εἶναι ὁ τεχνικὸς σύμβουλος τοῦ κράτους. Δὲν μποροῦσε ὅμως νὰ μπεῖ ἡ λέξη "κράτος", διότι αὐτό, μὴ συμπῖπτον μὲ μία μόνο κυβέρνηση, θὰ ἐπεφορτίζετο μέρος τῆς πολιτικῆς καὶ κοινωνικῆς εὐθύνης ἀπὸ τὴν ὅποια δραστηριότητα τοῦ Τ.Ε.Ε. Σὲ ἕνα οἰκονομικὸ σκάνδαλο "δημοσίου ἔργου" λ.χ., θὰ ἔπρεπε τὸ κράτος νὰ δώσει πίσω τὰ λεφτὰ τῶν φορολογουμένων. Ἐνῷ ἂν τὸ σκάνδαλο ἐπιβαρύνει μία ("κακιὰ") κυβέρνηση, μπορεῖ ὁ "λαὸς" νὰ τὴν "τιμωρήσει", ἐκλέγοντας μίαν ἄλλη ἢ καὶ βρεθεῖ κάποιος "ὑπαίτιος" ὑπουργός! Οὔτε γάτα, οὔτε ζημιὰ καὶ ὁ Χατζηαβάτης στὴν διαπασῶν...
Εἶναι πολλὰ τά... Γραμματικὰ στὶς περὶ Τ.Ε.Ε. νομοθεσίες. Μερικὰ θὰ τὰ ἰδοῦμε ἀκόμα ( ὅλα εἶναι μὴ δυνατόν). Σημασία ἔχει ὅτι δὲν μποροῦσε νὰ μπεῖ ἡ λέξη "κράτος", ὄχι μόνο λόγῳ τῶν ἐξαρχῆς " εἰδικῶν σκοπουμένων" διὰ τῆς ἱδρύσεως τοῦ Τ.Ε.Ε., ἀλλὰ καὶ ἀπὸ ἄλλου εἴδους δραστηριότητές του, ποὺ θὰ ἰδοῦμε στὴν ἀμέσως ἑπόμενη "συνέχεια". Τὸ μόνο ποὺ μποροῦμε νὰ προσθέσομε ἐδῶ εἶναι ὅτι οἱ ἀρχικοὶ σκοποὶ "ἀπορροφήσεως" τῶν χρημάτων λίγο-πολὺ ἐπραγματοποιήθηκαν. Βασικὰ μεσαία τάξη στὴν Ἑλλάδα γεννιέται στὸν μεσοπόλεμο μὲ τὴν...προσπάθεια "ἐκβιομηχανίσεως" διὰ τῶν χρημάτων τῆς Κ.Τ.Ε. Αὐτὸ φυσικὰ καθόλου δὲν σημαίνει καὶ τὴν ἀντίστοιχη ἐπίτευξη. Πάντως, μὲ τὸ εἰσρεύσαν κεφάλαιο τότε καὶ τὸ ὑπάρχον ἐργατικὸ δυναμικὸ τῶν προσφύγων, οἱ πάντες δὲν εἶχαν ἄλλο στὸ στόμα τους ἀπὸ τὴν "ἐκβιομηχάνιση". Πρῶτος μεταξὺ τῶν πρώτων καὶ ὁ πρωθυπουργός τοῦ κ.Λιάσκα, νεαρὸς τότε φοιτητὴς στὴν Λειψία. Γιὰ ὅσους δὲν τοὺς βοηθεῖ ἡ μνήμη πρέπει νὰ ὑπενθυμίσομε ὅτι (διὰ τῆς συνδρομῆς ἀτυχῶν ἱστορικῶν συγκυρίων καὶ ἀθελήτως ἐξαιτίας μας - αὐτὸ πιθανὸν ὁ ἴδιος νὰ τὸ ἀγνοεῖ..., ὁ κ.Λιάσκας διετέλεσε ἐπ' ὀλίγον καὶ ὑπουργός, Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. βέβαια, καὶ μεταξὺ τῶν ἄλλων εὐεργετικῶν γιὰ τὴν "ἀνάπτυξη" μέτρων ἀνέβασε καὶ τὴν ἀμοιβὴ τῶν "μελῶν" στὸ 10% περίπου τοῦ κόστους τῆς οἰκοδομῆς (σὺν 18% τὰ τσιμέντα κατὰ τὶς ἐπιεικεῖς ἐκτιμήσεις τοῦ κ.Κατσιγάννη καὶ μὲ τὸ ποὺ θὰ μπεῖ ἡ τσάπα στὸ οἰκόπεδο, ἡ τσέπη τοῦ ἰδιοκτήτη ἀδειάζει αὐτομάτως κατὰ τὸ 1/3). Ὡς πρὸς τὸ θέμα καθορισμοῦ τῆς ἀμοιβῆς τῶν μηχανικῶν, πρέπει νὰ προσθέσομε, τὸ πρόβλημα δὲν εἶναι τὸ ὕψος. Εἶναι ὅτι διὰ τοῦ καθορισμοῦ ἐξισώνεται πρακτικὰ ὁ καλὸς μηχανικὸς μὲ τὸν ἀτάλαντο καὶ ἀπατεώνα. Ἀνάλογα βέβαια ἰσχύουν καὶ στὰ ἄλλα "μέλη" τῆς Ε.Ε. Ἡ διαφορὰ εἶναι ὅτι ἐκεῖ μὲν οἱ μηχανικοὶ ἐλέγχονται (καὶ ἄρα οἱ τιμὲς πρὸς τὰ πάνω εἶναι ἐλεύθερες), ἐπειδὴ αὐτοὶ εἶναι ὑποχρεωμένοι νὰ ἐργασθοῦν ὑπὲρ τοῦ πολίτη ποὺ τοὺς δίνει τὴν ἐντολὴ (θὰ ἰδοῦμε τὴν νομικὴ σημασία τῶν νοημάτων). Ἐδῶ ὅμως ἀρκεῖ ὁ "λόγος τιμῆς" τοῦ μηχανικοῦ ἐγγυήσει τοῦ Τ.Ε.Ε.! Αὐτὸ δὲν προκύπτη μόνο ἀπὸ τὶς προεκτεθεῖσες " ἰδρυτικὲς" σχέσεις μεταξὺ Τ.Ε.Ε. καὶ κράτους, ἄλλα προβλέπεται ρητῶς καὶ ἀπὸ τὴν ἴδια τὴν σχετικὴ νομοθεσία, ὅπως θὰ ἰδοῦμε παρακάτω.
Αὐτὸ ποὺ πρέπει νὰ σημειώσαμε πρὸ τοῦ τέλους τούτου τοῦ κείμενου εἶναι τὸ διαχρονικὸ ἀποτέλεσμα τῶν ὀργανωτικῶν σχεδίων "ἐκβιομηχανίσεώς" τοῦ τότε διὰ τῶν χρημάτων τῆς Κ.Τ.Ε. Ἀλήθεια εἶναι ὅτι δὲν ἔλειψαν οἱ προσπάθειες. Μόνο ποὺ τὸ νόημα τῆς "βιομηχανίας" τότε ἦταν ὅποιο εἶναι καὶ σήμερα: τρόπος τοῦ γρήγορου ἐπιχειρηματικοῦ πλουτισμοῦ. Ἔλειψαν ἔτσι οἱ κρίσιμες λεπτομέρειες ὡς πρὸς τὴν σημασία τοῦ πράγματος. Ἀπὸ τὸ 1922 ὡς τὸ 1929 ἱδρύθηκαν 135 "ἐργοστάσια ταπήτων" μὲ μικρασιάτες ἐργάτες. Οἱ "ἐπιχειρηματικὲς τάξεις" θριαμβολογοῦσαν, ὅτι ὅλη ἡ κλασσικὴ βιομηχανία τῆς Μέσης Ἀνατολῆς μεταφέρθηκε στὴν Ἀθήνα καὶ ἡ ἀνθρωπότητα τοῦ λοιποῦ δὲν εἶχε παρὰ νὰ ἀγοράζει "περσικὰ χαλιὰ" καμωμένα στὴν Ἀττική. Ξέφευγε μόνο ἡ μικρὴ λεπτομέρεια, καὶ αὐτὴ ἦταν, ὅτι αὐτὸς ποὺ πληρώνει ἑκατομμύρια γιὰ ἕνα γνήσιο χάλι δὲν τὸ πληρώνει ὡς βιομηχανικὸ προϊὸν (ποὺ θὰ μποροῦσε νὰ φκιασθεῖ ἀδιάφορα στὴν Ἀθήνα, τὴν Νέα Ὑόρκη ἢ τὸ Τόκιο), ἀλλὰ ὡς πολιτιστικὸ προϊόν, δηλαδὴ ὡς ἕνα ἔργο τέχνης συνδυασμοῦ σχεδίων καὶ χρωμάτων συγκεκριμένου πολιτιστικοῦ ψυχισμοῦ καὶ περιεχομένου. Εἶναι πολύπλοκη πολιτιστικὴ διεργασία τὸ τί χρῶμα πρέπει νὰ ἔχει τὸ χάλι στὴν σκηνὴ τοῦ σεῒχη γιὰ τὴν πρωϊνή του προσευχὴ καὶ τί χρῶμα τὸ βράδυ ποὺ βγαίνει τὸ φεγγάρι. Νὰ τοῦ παρουσιάσεις ἄλλα ἀντ' ἄλλων χρώματα καὶ σχέδια ἀπὸ τὴν... Ἀττική, ἐπειδὴ κάποιοι "ὀργανώθηκαν" γιὰ τὴν "ἐκβιομηχάνιση", εἶναι πράξη ἀνείπωτης πολιτιστικῆς βαρβαρότητας. Ἡ "βιομηχανία" μας λοιπὸν αὐτὴ φουντάρησε καὶ ἔτσι χωρὶς τὴν ἀντίστοιχη παιδεία φουντάρησαν καὶ οἱ ἄλλες. Γιὰ νὰ ἐξασφαλίσουν λοιπὸν τὰ χρήματα τους οἱ δανειστὲς τῆς Κ.Τ.Ε., ἱδρύθηκε ἡ Ἀγροτικὴ Τράπεζα τὸ 1929 (ἀναλαβοῦσα ἐξ ἀρχῆς τὸ τμῆμα ὑποθηκῶν), προκειμένου νὰ ὑποθηκευθεῖ ὁλόκληρη ἡ γεωργικὴ παραγωγὴ τῆς χώρας. Τὰ πειράματα τῆς " ἐκβιομηχανίσεως" καὶ τοῦ "τεχνολογικοῦ συντονισμοῦ" διὰ τοῦ Τ.Ε.Ε., κάποιοι ἔπρεπε νὰ τὰ πληρώσουν. Καὶ θὰ τὰ πλήρωναν αὐτοὶ πού δὲν μποροῦσαν νὰ ξεφύγουν. Μία ἐκ φύσεως γεωργικὴ χώρα χωρὶς γεωργικὴ ὑποδομή, εἶναι βέβαια ἕνα κράτος "ἐπιχειρήσεων". Ἐπίσης ὅμως κι ἕνα κράτος θεωρητικό...
7) Λευκαδίτικος λόγος - Τρίτη 27/8/1996
Θὰ ἦταν δυνατὸν μὲ τέτοιαν ληξιαρχικὴ πράξη γεννήσεως τοῦ Τ.Ε.Ε., αὐτὴν δηλαδὴ πού περιγράφαμε στὸ προηγούμενο σημείωμά μας, νὰ ἀνταποκριθεῖ αὐτὸ στὸν ρόλο του ὡς "ἐπιμελητηρίου", δηλαδὴ στὴν ἀνάπτυξη τῆς κοινωνικῆς ζωῆς τῆς χώρας; Ἀπὸ ὅλες τὶς ὑπεσχημένες "βιομηχανίες"τοῦ παρελθόντος, ἡ μόνη ποὺ παρέμεινε σὲ ἄνθιση ἦταν ἡ "οἰκοδομή" καὶ τὰ "ἔργα". Καὶ οἱ δύο ὡς δραστηριότητες καθόλου παραγωγικὲς ἀλλὰ ἀνακυκλοῦσες κολοσσιαία ποσά. Μὲ ἕνα κατάλληλο "νομοθετικὸ μηχάνημα", τὸ πρόβλημα συνίστατο στὴν ἐπιβεβαίωση τῆς ἀρχῆς του: ὅσο τὸ δυνατὸν μεγαλύτερο ποσοστὸ ἰδιωτικοποίησης τοῦ κυκλοφοροῦντος χρήματος ὑπὸ τὸ πρόσχημα τῆς "ἀναπτύξεως". Τὴν ὁποίαν πάντοτε θὰ ἔκαναν συγκεκριμένα πρόσωπα, συγκεκριμένων τάξεων καὶ κομματικῶν τοποθετήσεων. Καὶ ἐπειδὴ ἡ "οἰκοδομή" καὶ τὰ "δημόσια ἔργα" δὲν εἶναι καθ' ἑαυτὰ παραγωγικὰ ἀλλὰ προϋποθέσεις παραγωγῆς, ἀπὸ τὴν ὁποίαν καὶ ὑπαγορεύονται, ἕπεται πὼς ἡ ἰδιωτικοποίηση τοῦ κυκλοφοροῦντος χρήματος θὰ ἦταν ἁπλῶς ἀφαίμαξη τοῦ κοινωνικοῦ συνόλου. Ὁ ρόλος τῶν μηχανικῶν, ποὺ θὰ τὸν ἰδοῦμε προσδιοριζόμενον ἀπὸ τὰ ἴδια τὰ προεδρικὰ διατάγματα, θὰ ἐγινόταν προεξάρχων καὶ τὸ νομοθετικὸ χάος ὁ ἀπαραίτητος παράγων "ἀποδόσεως" τῶν "ἔργων" - εἴτε ἰδιωτικῶν εἴτε δημοσίων. Κυρίως δημοσίων. Καθένας ξέρει τί σημαίνει "δημόσιο ἔργο" στὴν Ἑλλάδα. Τὸ πρόβλημα ποὺ γεννᾶται εἶναι τὸ ἑξῆς: εἶναι δυνατὸν τέτοιες ὀργανωμένες ἐπιχειρήσεις εἰς βάρος τοῦ κοινωνικοῦ συνόλου νὰ λαβαίνουν "νομοθετικὲς κατοχυρώσεις" καὶ ἡ Ἑλλάδα νὰ διεκδικεῖ τὴν πλήρη ὑπόσταση τοῦ "ὑποκείμενου δικαίου" στὶς Διεθνεῖς Σχέσεις; Εἶναι δυνατὸν τὸ νομοθετικὸ χάος νὰ παράγεται σὲ τέτοιον βαθμό, ὥστε τὰ "δικαιώματα τοῦ πολίτη" - αὐτὰ δηλαδὴ ποὺ ὑποτίθεται πὼς εἶναι κατοχυρωμένα σήμερα ἀπὸ διεθνεῖς καὶ εὐρωπαϊκὲς "συμβάσεις"- νὰ καταντοῦν ὑπόθεση ὑπουργικῶν διαταγῶν καὶ διοικητικῶν "ἐγκυκλίων" καὶ τελικῶς ἡ γιὰ τὸν πολίτη "αὐθεντικὴ ἑρμηνεία" τῶν νόμων νὰ εἶναι ὑπόθεση τοῦ τυχόντος διοικητικοῦ ὑπαλλήλου; Θὰ ἰδοῦμε ὅτι στὸ θέμα παραγραφῆς τῆς εὐθύνης τῶν μηχανικῶν, ὁ κ. Λιάσκας μὲ τὸν κ.Τάσσιο διεκδικοῦν ὑποθέσεις ἀπολύτου ἀκριβοδικίας καὶ μιλοῦν περὶ οἰονεί κατατρεχόμενης μερίδας τοῦ κοινωνικοῦ συνόλου, καὶ οἱ δύο ὅμως γωρίζουν ἢ ὀφείλουν νὰ γνωρίζουν ὅτι τὰ κράτη ποὺ δὲν ἔχουν ὑπογράψει ἀκόμα τὴν συνθήκη τῶν ἀνθρωπίνων καὶ πολιτικῶν δικαιωμάτων τοῦ ΟΗΕ ἀπὸ τὸ 1966 (Zivilpakt) εἶναι: ἡ Ἑλλάδα (ἡ Ἀλβανία τὴν ὑπέγραψε ἀμέσως μετὰ τὴν ἀλλαγή), ἡ Γουατεμάλα, ἡ Ὀνδούρα, οἱ Σαλομόνεν κὰ ἡ Οὐγκάντα (βλ. "Amnesty International", 1991, 1992, UNO: Human Rights-Status of - International Instruments (ST/HR/S), Ἀπρ.1992). Ἡ ἀμφίβια λοιπὸν ὑπόσταση τῆς Ἑλλάδας ὡς κράτους ἐπιτρέπει ἄνετα νὰ διεκδικεῖ κανεὶς ὡς "Εὐρώπη" καὶ νὰ εἶναι ταυτόχρονα πλήρως πεμπτοκοσμικὸς στὶς ἐσωτερικὲς δομές του... Ἕνας, περὶ τὴ νομικὴν ὑπόσταση τῆς Ἑλλάδος ἀσχολούμενος, ἴσως νὰ μᾶς ἔλεγε, ὅτι τὸ διοικητικὸν χάος ὀφείλεται καθαρὰ σὲ λόγους "τεχνικούς": Ἡ Ἑλλάδα, κράτος ἱστορικῶς πεποιημένο, εὑρέθηκε ἀναγκασμένο νὰ συγκροτήσει τὴν δικαιακὴ τοῦ ὑπόσταση μὲ δάνεια. Τὸ ἀστικὸ δίκαιο γαλλικό, τὸ ποινικὸ γερμανικὸ καὶ τὸ συνταγματικὸ βελγικὸ-ὀθωμανικό. (Τὸ τελευταῖο τοῦτο εἶναι ἁπλό: Τὰ πρῶτα συντάγματα τῆς Ἑλλάδος (ὡς "ἐθνικοῦ" κράτους καὶ ὄχι ὡς ἐπιχείρησης "ἀπελευθερώσεως"...) ἐκόπηκαν κατὰ τὰ βελγικὰ πρότυπα (τὸ : Βέλγιο εἶναι τῆς ἰδίας ὑφῆς καὶ χρονικῆς στιγμῆς κράτος), ἐνῷ ἐδῶ, μὴ ὑπάρχοντος ἐθνικοῦ κορμοῦ, ἔστω καὶ συγκεκριμένου ἐκ διακριτῶν ἐθνοτήτων, ἐπινοήθηκε ὁ ἑκάστοτε ἀρχιεπίσκοπος Ἀθηνῶν νὰ ἀποτελεῖ τὴν ἀπ' εὐθείας συνέχεια τοῦ Πατριάρχου Φωτίου καὶ τοῦ Γεωργίου Σχολαρίου. Ὁ "ἐθνικὸς φορέας" ἐποιήθη κι αὐτὸς ὅπως ὅλα τὰ ὑπόλοιπα. Αὐτὰ θὰ μᾶς ἔλεγε ἕνας νομικοτεχνικος, ἀλλὰ τὰ πράγματα μὲ τὴν ἀσυδοσία τῆς διοίκησης ἐπιδέχονται κάποιες πολιτικώτερες καὶ ἱστορικώτερες ἑρμηνεύσεις.
Τὸ ἀποκλειστικὸ χαρακτηριστικὸ ὅλων τῶν ἱστορικῶς πεποιημένων κρατῶν, ποὺ συνιστᾶ καὶ τὴν οὐσία τῆς ὑπαναπτύξεως των, εἶναι ἡ ἐσωτερικὴ διάσπαση τῆς "ἐκτελεστικῆς ἐξουσίας". Δηλαδὴ ἡ διοίκηση, ὡς ὄργανο τελέσεως τῆς ἐκτελεστικῆς λειτουργίας, ὅπως καὶ ἂν αὐτὴ ὁρίζεται (κυβέρνηση-βασιλιὰς ἢ πρόεδρος δημοκρατίας κ.λπ.), σκοπὸ ἔχει νὰ παραλύει τὴν νομοθετικὴ ἐξουσία, δηλαδὴ νὰ μὴν ἐφαρμόζει νόμους ἢ νὰ τοὺς ἐφαρμόζει φαινομενικῶς καὶ διεστραμμένους, ὥστε νὰ παραλύει ἐσωτερικὰ ἡ πολιτικὴ ἐκπροσώπηση τῆς χώρας. Βυθισμένες συνεπῶς στὸ ἐσωτερικὸ διοικητικὸ χάος οἱ κυβερνήσεις, φανερὸ εἶναι πὼς δὲν μποροῦν νὰ ἀσκήσουν καμιὰν ἐξωτερικὴ πολιτικὴ καὶ ἄρα τὰ κράτη καθίστανται μονίμως ἐλεγχόμενα. Ἡ πρακτική, γιὰ νὰ περιορισθοῦμε μόνο σ' ἐμᾶς (τὸ ἴδιο ἰσχύει γιὰ ὅλα τὰ κηδεμονευόμενα κράτη), ὑπῆρξε ἁπλή: ἀφοῦ τὰ κράτη δημιουργοῦνται δι' ἐξωτερικῶν ἀποφάσεων καὶ ἐνεργειῶν (π.χ. "Ναυμαχία τοῦ Ναυαρίνου"), ἐγκαθίσταται κατ'ἀρχὴν μία κυβέρνηση βολικὴ στὶς δυνάμεις ποὺ τὰ δημιουργοῦν. Αὐτὴ πάντα βρίσκεται. Ἡ κυβέρνηση διορίζει ἐν συνεχείᾳ στὴν διοίκηση (πάντα κατ' ἐντόλην καὶ ἐπειδὴ τὰ ἔχει ἀνάγκη, ἀφοῦ δὲν ἔχει καμιὰ λαϊκὴ συγκατάθεση) τὰ πρόσωπα ποὺ θὰ τῆς ὑποδειχθοῦν ὁπότε αὐτὰ ξέρουν τὴν δουλειά τους: αὐθαιρεσίες καὶ ὑπερβάσεις νομῶν, ποὺ προκαλοῦν τὴν βιομηχανία ἄλλων (διορθωτικῶν!) νόμων, ὑπονόμων, ἐκγυκλίων καὶ διαταγῶν, τοῦτο μὲ τὴν σειρὰ τοῦ διευρύνει τὰ πλαίσια αὐθαιρεσίας τῆς διοίκησης καὶ μέσα στὸ νομοθετικὸ χάος ἡ ὅποια κυβέρνηση γίνεται δέσμια της ἐσωτερικῆς ἀσταθοῦς πολιτικῆς, χωρὶς δυνατότητα ἀσκήσεως καμιᾶς ἐξωτερικῆς. Αὐτὸ εἶναι καὶ τὸ ζητούμενο. Αὐτὸ ἐπίσης συνιστᾶ καὶ τὸ νόημα, τοῦ πολιτικοῦ ἐλέγχου. Φανερὸ εἶναι πὼς ἅπαξ καὶ τὸ "μηχάνημα" τεθεῖ σὲ κίνηση πολὺ λίγες ἐπεμβάσεις χρειάζονται γιὰ νὰ δουλεύει ἀκώλυτα εἰς τὸ διηνεκές. Βεβαίως πάντα ὑπάρχουν προβλεφθεῖσες οἱ "ἐξ ἀντικείμενου" καταστάσεις ποὺ διευκολύνουν τὴν συνέχεια ροῆς τῶν πραγμάτων: πάντα κάποια προβλήματα ἐδαφικά, μειονοτικὰ καὶ ἄλλα, ποὺ διευκολύνουν τὶς ἔμμεσες ἐπεμβάσεις κατὰ τὸ ἐπιθυμητόν. Φυσικὰ οἱ παρανομοῦντες ὑπάλληλοι δὲν ἔχουν νὰ φοβηθοῦν τίποτε, γιατί πάντα κάποιος "ἀδιόρατος παράγων" θὰ μεριμνήσει γιὰ τὴν ἀθώωσή τους. Τὸ πολὺ-πολὺ κάποια "μετάθεση", ὅταν ἡ ἀτζαμοσύνη ὑπερβαίνει τὰ ὅρια καὶ ἡ λειτουργία τοῦ πολιτικοῦ μηχανήματος ἐμποδίζεται.
Εἰδικὰ στὴν Ἑλλάδα εἶναι καὶ ἡ δομὴ τῆς διοικητικῆς δικαιοσύνης ποὺ δὲν ἐπιτρέπει ἄλλη διαμόρφωση τῶν πραγμάτων. Στὰ περιορισμένα ὅρια τούτων τῶν ἄρθρων δὲν μποροῦμε νὰ ἀναφερθοῦμε ἐκτενῶς στὴν ἵδρυση καὶ σημασία τοῦ Συμβουλίου Ἐπικρατείας ὡς θεσμοῦ. Στὴν ἐπὶ Γεωργίου ἐπανίδρυση του ματαίως ἐπρωτοστάτησε καὶ ὁ δικός μας αὐλοκόλαξ Ἀριστ. Βαλαωρίτης, ἀφοῦ αὐτὸ καταργήθηκε σχεδὸν ἀμέσως, διὰ δημοψηφίσματος ἕως τὸ 1911, ὅπου πραξικοπηματικῶς τὸ ἐπανέφερε ὁ Βενιζέλος. Ἡ κανονική του λειτουργία ἄρχισε ὡστόσο τὸ 1928, δηλαδὴ πάλι σὲ μία πολιτικὴ περίοδο ἀνωμαλιῶν καὶ πραξικοπημάτων. Ὅπως παρατηρεῖ ἕνας κορυφαῖος ἐκπρόσωπος τοῦ διοικητικοῦ αὐτοῦ δικαστηρίου, ὁ Μ. Στασινόπουλος (βλ."Σύντομος ἱστορία τοῦ Συμβουλίου τῆς Ἐπικρατείας - ἐπὶ τῇ συμπληρώσει τριακονταετίας ἀπὸ τῆς ἱδρύσεως αὐτοῦ ", περ. "Παρνασσός", περίοδος 2α, τευχ.1 (1959), σελ.501-2), "πρέπει νὰ ὁμολογηθεῖ ὅτι ἡ κατάργησις δὲν ἐδημιούργησεν αἰσθητὸν κενόν, διότι ἡ νομοπαρασκευαστικὴ ἁρμοδιότης ὑπάρχει πάντοτε τρόπος νὰ ἀσκεῖται ὑπὸ διαφόρων εἰδικῶν ἐπιτροπῶν, συγκειμένων ἰδίᾳ ἐκ τῶν εἰδικευμένων ἐν ἐκάστῳ διοικητικῷ κλάδῳ ὑπαλλήλων, ἀποτελεῖ δὲ τοῦτο παράδοσιν εἰς τὰ γραφειοκρατικὰ καθεστῶτα, διό καὶ εἶναι χαρακτηριστικὸν ὅτι ἔκτοτε μέχρι σήμερον, ἐπὶ ἕνα σχεδὸν αἰῶνα, δὲν ἀπεδόθη τοιαύτη ἀποκλειστικὴ ἁρμοδιότης οὔτε εἰς τὸ ἐν τῷ μεταξὺ ἐπανιδρυθὲν συμβούλιον τῆς Ἐπικρατείας, οὔτε εἰς ἄλλο τί εἰδικὸν σῶμα". Ὁ Μιχαὴλ Στασινόπουλος, ποὺ διετέλεσε καὶ Πρόεδρος τῆς Δημοκρατίας, ὑπῆρξε σπουδαῖος νομικοτεχνικός, δὲν ἕπεται ὅμως ὅτι ἕνας τέτοιος ἐπιστήμων μπορεῖ ἀναγκαστικὰ νὰ ἐκφύγει τῶν κοινωνικῶν καὶ ἱστορικῶν δεδομένων ποὺ τὸν προσδιορίζουν. Στὸ ἐδάφιό του αὐτὸ τῆς ἔμμεσης διαμαρτυρίας ἄθελα μᾶς φανερώνει τὴν κοινωνικὴ σημασία τοῦ Συμβουλίου τῆς Ἐπικράτειας: οἱ νόμοι γίνονται ἀπὸ τοὺς "ὑπαλλήλους", καὶ ἅμα τοῦ πολίτη δὲν τοῦ ἀρέσει, μπορεῖ νὰ καταφύγει στὸ Συμβούλιο τῆς Ἐπικρατείας! Ἀλλὰ ἔτσι λειτουργοῦν τὰ "κράτη δίκαιου"; Εἶναι ἄλλο δημιουργία τῶν νόμων, ποὺ ὀφείλει νὰ εἶναι καὶ νὰ προκύπτει ἀποκλειστικῶς ὡς προϊὸν κοινωνικῆς διαδικασίας μὲ ἄμεσο καὶ διαρκῆ ἔλεγχο τοῦ λαοῦ (π.χ. διά μίας ἐκλεγμένης Γερουσίας), καὶ ἄλλο ἡ τεχνικὴ ("νομοπαρασκευαστικὴ") διαμόρφωση τοῦ νομοῦ. Πρὶν ἀπὸ τὶς παραγράφους καὶ τὰ ἄρθρα πᾶνε τὰ νοήματα, καὶ στὰ ἐπιλεγόμενα "κράτη δίκαιου" αὐτὰ δὲν προκύπτουν ποτὲ ἐκ τῶν ἄνω, ἀπὸ κάποιο εἰδικὸ σῶμα". Ἡ σημασία ὅμως τοῦ Συμβουλίου Ἐπικρατείας ὡς θεσμοῦ εἶναι ἀκριβῶς αὐτή: νὰ διαιωνίζει τὴν κατασκευὴ τέτοιων νόμων, ὑπὸ τὸ πρόσχημα τοῦ τελικοῦ ἔλεγχου ἀπὸ κάποιο ἀνώτατο "ὄργανο". Τὸ ἀποτέλεσμα εἶναι νὰ μὴν γίνεται διοικητικὴ πράξη ἐκτελεστή, ἂν δὲν πάει στὸ Συμβούλιο Ἐπικρατείας. Αὐτὸ ὅμως αὐξάνει καὶ δὲν μειώνει τὸ νομοθετικὸ καὶ διοικητικὸ χάος. Δὲν θέλομε βέβαια νὰ ποῦμε ὅτι οἱ ἀποφάσεις τοῦ Συμβουλίου Ἐπικρατείας δὲν εἶναι ἀκριβεῖς. Μὲ θεωρία δικαίου,ὀλίγην πολιτικὴ ἑρμηνεία ἐπὶ τοῦ Συντάγματος (οἱ "αἰτήσεις ἀναιρέσεως" πρὸ τοῦ Σ.Ε. ἀποκλειστικὸν σχεδὸν λόγον ἔχουν τὴν ἔννοια τοῦ "δημοσίου συμφέροντος", ἡ ὁποία, θεωρητικῶς, ὑποτίθεται ὅτι προκύπτει ἀπὸ τὸ Σύνταγμα καὶ ἐπὶ τῆς ὁποίας θὰ ἐπανέλθομε παρακάτω) καὶ μὲ τὸ "αἴσθημα τοῦ δικαίου τὸ ὁποῖον ἐνυπάρχει καταβεβλημένον εἰς τὸ ἄδυτον βάθος τῆς ἀνθρωπινῆς φύσεως, ὡς τὸ πολυτιμότερον ἠθικὸν ἀγαθόν", ὅπως παρατηρεῖ ὁ Μ.Στασινόπουλος στὸ παραπάνω κείμενο του (βέβαια τὸ "τί ἐστὶ δίκαιον" εἶναι τὸ ἴδιο μὲ τὸ "τί ἐστὶ ἀλήθεια" τοῦ Χριστοῦ. Τὸ δίκαιο δὲν μπορεῖ νὰ ἀπονεμηθεῖ ἀπὸ τὰ δικαστήρια...), εἶναι εὔκολο νὰ ἰδεῖ κανένας - καὶ ἰδιαίτερα ὁ εἰδικευμένος καὶ ἀκέραιος δικαστὴς- τὸ ἀνακριβὲς καὶ παρεκλίνον στὴν ὅποια περίπτωση διοικητικῆς διαστροφῆς καὶ κακοβουλίας. Οἱ ἀποφάσεις τοῦ Σ. Ε. εἶναι κατὰ τεκμήριον ἀκριβεῖς. Τὸ πρόβλημα ποὺ μᾶς ἀπασχολεῖ εἶναι ἄλλο: πῶς γίνεται, παρὰ τὴν λειτουργία τοῦ Σ.Ε., παρὰ τὴν ἰσχὺ τοῦ δεδικασμένου τῶν ἀποφάσεών του, παρὰ τὴν ὅποιαν εὐφυῆ ἀντιμετώπιση τῶν περιπτώσεων,ἡ ἑλλαδικὴ κακοδιοικησία καὶ τὸ διοικητικὸ χάος νὰ αὐξάνουν ἀντὶ νὰ λιγοστεύουν; Καὶ πῶς γίνεται, παρὰ τὴν ἀπαραίτητη γνωμοδότηση του ἐπὶ τῶν κανονιστικῶν διαταγμάτων, ἡ ἔννοια τῆς "οἰκοδομικῆς ἀδείας" γιὰ τὰ συγκεκριμένα πράγματα πού συζητᾶμε νὰ μεταβάλλεται, ὅπως θὰ ἰδοῦμε, σὲ πλήρην καὶ νομοθετημένον ἐξευτελισμὸ κάθε ἐννοίας ἀνθρωπίνου καὶ συνταγματικοῦ δικαιώματος.
Ὁ θεσμὸς τοῦ Σ.Ε. εἶναι γαλλικῆς καταγωγῆς καὶ ἡ λειτουργία του ὡς δικαστηρίου τελεῖται ἐπὶ 68 ἤδη χρόνια. Ὅμως ἢ διοικητικὴ κατάσταση τῆς Ἑλλάδος δὲν ἔχει ἀλλάξει. Τὸ Σ.Ε. ὄχι ὡς δικαστήριο, ἀλλὰ ὡς θεσμὸς δὲν ἀποτελεῖ ἐγγύηση τῆς "χρηστῆς διοικήσεως" ὡς ἐννοίας νομικῆς (ἐὰν τὸ κράτος ἀποζημίωνε καὶ ὁ ὑπάλληλος εἶχε συναίσθηση κάποιων συνεπειῶν, τὸ διοικητικὸ δίκαιο θὰ ἐπαίδευε λιγώτερο τοὺς φοιτητὲς στὰ παν/μια). Καὶ τοῦτο σημαίνει πώς οἱ ἀποφάσεις τοῦ Σ.Ε. τὴν διοίκηση δὲν τὴν καλυτερεύουν. Αὐτὸ ἀποτελεῖ ἤδη ἕνα πρακτικὸ δεδομένο, παρὰ τοὺς ὅποιους "συντονισμούς" μας ὡς "μελῶν" τῆς Ε.Ε. Ὑπὸ τὰ ἑλλαδικὰ νομοθετικὰ καὶ πολιτικὰ δεδομένα, τὸ Σ.Ε. ἀποτελεῖ ἕνα "ἄλλοθι" τοῦ κράτους. Τὸ ἀποδοτικὸ συνοικέσιο κράτους καί Τ.Ε.Ε. θὰ ἦταν λιγώτερο εὐτυχές, ἂν δὲν ὑπῆρχε ἡ πίστη πὼς κάπου μπορεῖ κανεὶς νὰ προστρέξει. Οἱ χιλιάδες ἐκκρεμεῖς προσφυγὲς τὸ ἀποδεικνύουν. Θὰ ἐπανέλθομε στὴν ἑπομένη "συνέχεια" γιὰ λίγο στὸ Σ.Ε. Ἡ παρέκβασή μας δὲν ὑπῆρξε τυχαία, διότι τὸ ἐρώτημα εἶναι κατὰ πόσον γενικώτερες πολιτικὲς σκοπιμότητες ἢ δεδομένα μποροῦν νὰ καθορίζουν τὴν λειτουργία ἑνὸς ἀνωτέρου δικαστηρίου. Καὶ ἂν θυμηθοῦμε ὅτι τὸ Σ.Ε. ὑπῆρξε σχεδὸν ὁ μόνος ἐπίσημος "ἀντιστασιακὸς" ὀργανισμὸς κατὰ τῆς Χούντας, ἀσφαλῶς δὲν μποροῦμε νὰ ὑποθέσομε ὅτι οἱ πολιτικὲς σκοπιμότητες τοῦ εἶναι ξένες. Ὑπάρχουν ἄραγε κάποιες γενικώτερα "εἰδικὲς" πολιτικὲς σκοπιμότητες γιὰ τὸ συνοικέσιο Τ.Ε.Ε. καὶ κράτους; Καὶ ἂν εἶναι ἔτσι, τί μπορεῖ γι' αὐτὲς νὰ κάνει ἡ ὁποιαδήποτε δράση τοῦ Σ.Ε.; Θὰ ἰδοῦμε στὸ ἑπόμενο κάποιες λεπτομέρειες ἐπ' αὐτῶν.
8) Λευκαδίτικος λόγος - Τρίτη 3/9/1996
Κανένας δὲν μπορεῖ καλοπροαιρέτως νὰ ὑποθέσει, ὅτι ἡ διοικητικὴ κακοποίηση τῆς ἰδιοκτησίας καὶ ἡ ὑπαγωγὴ της διὰ "διαταγμάτων" καὶ "ὑπουργικῶν ἐντολῶν" στὴν ἀπύθμενη χρηματικὴ βουλιμία τοῦ κράτους διὰ μέσου της "ἀδελφότητος τῶν μηχανικῶν" (ἔτσι ἀπεκάλεσε προσφάτως ὁ νεοεκλεγεῖς ἀκαδημαϊκὸς κ.Μυλωνὰς τὸν συνασπισμὸ τοῦ Τ.Ε.Ε...) ἀποτελεῖ κατάσταση τύχης. Καὶ τοῦτο, ἐπειδὴ στὸ σύστημα "ἐλεύθερης οἰκονομίας" ποὺ καθ' ὑπόθεση ζοῦμε, ἡ κατοχύρωση τῆς ἰδιοκτησίας ἀπὸ τὶς βουλήσεις τοῦ κράτους ἀποτελεῖ τὸ ἀρχῆθεν δικαίωμα, ἀπὸ τὸ ὁποῖο ὅλα τὰ ἄλλα ἀπορρέουν. Βεβαίως κατοχύρωση ἀσκούμενη ὑπὲρ τοῦ "γενικοῦ συμφέροντος", καθὼς ἀπαιτεῖ τὸ "κράτος προνοίας" (ὅπου αὐτὸ ἀκόμα λέει πὼς ὑπάρχει, στὴν Εὐρώπη ἤδη μετεξελίχθηκε πρὸ πολλοῦ), ὄχι ὅμως ὡς ἀναγκαστικὴ διαχείριση προϊόντος κλοπῆς ἀπὸ τὸ κράτος. Δὲν μποροῦμε νὰ ὑποθέσομε ὅτι εἶναι ἄγνωστο στὸ Σ.Ε., τί ἀκριβῶς συμβαίνει μὲ τὴν "οἰκοδομή" καὶ τὴν κερδοσκοπία Γῆς διὰ τῶν "ἔργων" καὶ τῆς "ἀναπτύξεως", ὅτι ἀγνοεῖ τὸ νομοθετικὸ καὶ διοικητικὸ πλαίσιο ὅπου αὐτὰ τελοῦνται.
Δὲν μποροῦμε ἐδῶ νὰ ἀναφερθοῦμε στὴν φιλοσοφία τῶν ἀπαλλοτριώσεων, ποὺ ἀποτελοῦν τὴν ἄμεση προσβολὴ τῆς ἰδιοκτησίας ἀπὸ τὸ κράτος. Γιατί θὰ χρειασθεῖ νὰ ἀναφερθοῦμε στὴν ἔννοια τῆς "ἀναπτύξεως" γενικὰ (σ'αὐτὴν τοῦ "γενικοῦ συμφέροντος" θὰ ἀναφερθοῦμε πιὸ κάτω) καὶ εἰδικὰ σὲ αὐτὴν τὴν "ἀναπτύξεως" τῆς Ἑλλάδος. Θὰ ἐπρόκειτο γιὰ κείμενο μακρηγορίας, ἀφοῦ αὐτὴν ἐπιμένουν πάντα νὰ τὴν χρησιμοποιοῦν ἀορίστως τρεῖς κατηγορίες ἀνθρώπων: οἱ ἀπατεῶνες, οἱ ἐργολάβοι καὶ οἱ πολιτικοί. Μποροῦμε πρὸς στιγμὴν νὰ ἀναμένομε τὴν πραγματοποίησή της ἀπὸ τὸν κ.Σημίτη. Θὰ ἀναφέρομε ἁπλῶς ἕνα παράδειγμα τρέχον, ἐπαρκὲς γιὰ τὴν διασάφηση τῶν ὀλίγων νοημάτων ποὺ μᾶς ἀπασχολοῦν στὰ σύντομα τοῦτα κείμενα.
Διαβάσαμε προσφάτως στὶς ἐφημερίδες ὅτι (ἐξ αἰτίας τῶν μὴ ἀντιστρέψιμων πιὰ γεγονότων τοῦ Αἰγαίου) τὸ Σ.Ε. ἐπεξεργάζεται νέα "Προεδρικὰ Διατάγματα" γιὰ τὸν προσδιορισμὸ νέων μορφῶν νησιωτικοῦ τουρισμοῦ καὶ χρήσεως Γῆς. Βεβιασμένα καὶ ὄψιμα βέβαια τὰ πράγματα τοῦτα, ἐπειδὴ βιαστικὰ ἦρθαν καὶ τὰ γεγονότα τοῦ Αἰγαίου (ἂν καὶ καθόλου μὴ ἀναμενόμενα, ἀφοῦ οἱ ἐν Ἑλλάδι "ἐκλεγόμενες" ἐξουσίες πιστεύουν πὼς μποροῦν νὰ ἀγνοοῦν αὐτὰ ποὺ λαβαίνουν ὑπ' ὄψη τους ἄλλοι, δηλαδὴ αὐτὰ ποὺ γράφονται, καὶ νὰ καλοῦν ἁπλῶς ἐκ τῶν ὑστέρων τοὺς "ἐκλογεῖς" των σὲ "ἐθνικὲς ὁμοψυχίες" καὶ "θυσίες"). Ἄνθρωπος σήμερα ποὺ νὰ μὴν καταλαβαίνει τὶς οἰκολογικὲς συνέπειες τοῦ τουρισμοῦ, πιστεύομε πὼς δὲν ὑπάρχει. Τὸ πῶς ὅμως αὐτὲς ἀντιμετωπίζονται, δὲν εἶναι τουριστικὸ πρόβλημα οὔτε νομοθετικό, ἀλλὰ καθαρῶς πολιτικό. Καὶ κατ'ἀρχὴν συνάπτεται ἄμεσα μὲ τὸ τί εἶναι τουρισμὸς - πῶς προέκυψε πῶς ὑφίσταται, γιατί ὑφίσταται, ἀπὸ ποιὰ προβλήματα δημιουργεῖται στὶς χῶρες προέλευσης τῶν τουριστῶν, ποιὰ προβλήματα λύνει καὶ σὲ ποιὰ πολιτικὴ σχέση βρίσκονται οἱ χῶρες ὑποδοχῆς μὲ τὶς χῶρες προέλευσης. Καὶ ἐπειδὴ συμβαίνει ὁ τουρισμὸς νὰ ἀποτελεῖ τὸν ἤδη δεύτερο μεγάλο βιομηχανικό, κλάδο τοῦ παγκόσμιου οἰκονομικοῦ συστήματος, μετὰ τὴν ὑποστολὴ τῆς βαρειᾶς βιομηχανίας, μποροῦμε σίγουρα νὰ ποῦμε πὼς κάθε ἄλλο παρὰ ἡ ἀντιμετώπιση του μπορεῖ νὰ ἐπιτευχθεῖ διὰ "προεδρικῶν διαταγμάτων", ὅποια καὶ ἂν αὐτὰ εἶναι. Τὸ "δέον γενέσθαι" γιὰ τὸ κάθε τί εἶναι πολλοὶ ποὺ μποροῦν νὰ τὸ προτείνουν -ὁ καθεὶς καὶ ἡ γώμη του. Δουλειά, τῶν νομοθετούντων καὶ τῶν δικαστηρίων εἶναι τὸ "ἐφικτὸν γενέσθαι". Καὶ τοῦτο δὲν προκύπτει ἀπὸ τὸ "δέον" περὶ τῶν νησιωτικῶν οἰκοσυστημάτων, ἀλλὰ ἀπὸ τί ἐνέχεται στὴν φύση τοῦ τουρισμοῦ. Ἐπ’ αὐτοῦ εἴδαμε τὸ συλλογιστικὸν ἐκ μέρους τοῦ Σ.,Ε., καίτοι κατὰ τὴ παγίαν ἀρχὴ του τὸ κάθε τί πρέπει νὰ φέρεται αἰτιολογημένως. Εἶναι ἀσφαλῶς στοὺς πάντες γνωστό, ὅτι κατὰ τὶς διεθνεῖς στατιστικὲς ὁ μέσος ὅρος καλλιεργησίμων ἐκτάσεων στὰ Ἰόνια καὶ τὴν Ἤπειρο δὲν ὑπερβαίνει τὰ 22 στρέμματα, ἐνῶ κάθε μία ἀπὸ αὐτὲς εἶναι κατατετμημένη σὲ περισσότερους ἀπὸ ἕναν καλλιεργητές. Λόγοι ἱστορικοὶ (π.χ. συναδελφικὴ ἰδιοκτησία γῆς στὰ Ἑπτάνησα πρὸ τῶν Ἀγγλων, ὅπου ἐμφανίζονται οἱ "μεγαλοκτηματίες") καὶ πολιτικοί, ἀναγόμενοι στὴν ἐποχὴ τοῦ Δεληγιάννη καὶ στὶς ἀπαλλοτριώσεις τοῦ Βενιζέλου, προκειμένου νὰ ἐξασφαλίζεται ἡ ἐκλογικὴ πελατεία καὶ νὰ συντηρεῖται ἡ Ἑλλάδα ὡς κράτος, συνετέλεσαν στὸ καθεστὼς τοῦ μικροῦ κλήρου.
Ὁ μικρὸς κλῆρος ἔχει αὐτονοήτως μειωμένες ἀντιστάσεις σὲ μέτρα "κυβερνητικῆς πολιτικῆς" καὶ συνεπῶς ἦταν ἀναμενόμενο νὰ ἀδειάσει ἡ ὕπαιθρος μὲ τὰ νεώτερα συνθήματα τῆς "βιομηχανικῆς ἀναπτύξεως" καὶ τὰ ἀντίστοιχα μέτρα ἐναντίον τῆς γεωργίας. Ἡ ἀπομένουσα σήμερα συντήρηση τῆς ἐπαρχίας, καὶ ἰδίως τῶν νησιῶν, εἶναι τὰ κοινοτικὰ προγράμματα "λῆντερ", ποὺ εἶναι ἀκριβῶς πολιτικὴ οἰκοπεδοποιήσεως: διανοίξεις δρόμων (χωρὶς κανένας νὰ ξέρει πῶς προγραμματίζονται αὐτὰ τὰ πράγματα) καὶ "ἐνοικιαζομένων δωματίων". Αὐτὴν τὴν πολιτικὴ ἔρχεται τὸ Σ.Ε. νὰ τροποποιήσει, δηλαδὴ νὰ σταματήσει μὲ ἕνα "προεδρικὸ διάταγμα", ἐν ὀνόματι τῆς σωτηρίας τοῦ περιβάλλοντος. Οἱ πάντες θὰ εὔχονταν τὰ πράγματα νὰ εἶναι τόσο ἁπλά. Ὅτι βέβαια τὸ διοικητικὸ χάος ἀπὸ τὶς παραβάσεις θὰ ἐνταθεῖ στὸ ἔπακρο (τί εἴδους ἐναλλακτικὴ λύση πρὸς τὰ "ληντερ" ἔχε νὰ προτείνει τὸ ἑλληνικὸν κράτος, δὲν ξέρομε) εἶναι αὐτονόητο. Καὶ ἀκόμη πιὸ αὐτονόητο, ὅτι μὲ τὰ 15 στρέμματα οἰκοδομήσιμα τὰ νησιὰ θὰ ἀδειάσουν κάποια μέρα τελείως. Ἐδῶ γεννᾶται καὶ τὸ πρόβλημα, ἂν τὸ Σ.Ε. ἀσκεῖ διοικητικὴ πολιτικὴ ἢ πολιτικὴ κριτηρίων ἄλλων. Τί θὰ γίνουν τὰ κάποτε ἐγκαταλειφθησόμενα 15 στρέμματα; Δὲν μποροῦμε δυστυχῶς στὰ πλαίσια τούτων τῶν γραμμῶν νὰ ἀναφερθοῦμε ἀναλυτικὰ στὴν εὐρωπαϊκὴ πολιτικὴ τῆς μετὰ τὸν ὑπάρξαντα σοσιαλισμὸ ἐποχῆς. Ὁ ὅρος "Εὐρώπη" εἶναι ὅρος ἱστορικῆς ἀσάφειας, ποὺ ἐκδηλώνεται ὡς "ἑνιαία πολιτικὴ βούληση" διὰ τῆς ἀπὸ αἰώνων πολιτικῆς ὁρισμένων μόνο εὐρωπαϊκῶν κρατῶν σὲ σχέση μὲ τὸν εὐρωπαϊκὸ νότο. Τούτη εἶναι καὶ ἡ σιωπηρὴ προϋπόθεση τῶν πειραμάτων τοῦ Μάαστριχτ. Τὸ πείραμα τοῦ Μάαστριχτ εἶναι ἕνα πείραμα διανοητικῆς πολιτικῆς, ποὺ δὲν στηρίζεται σὲ κοινωνικὰ καὶ ἱστορικὰ δεδομένα (ὁ μείζων εὐρωπαϊκὸς χῶρος κάθε ἄλλο παρὰ ἑνιαῖος κοινωνικὰ καὶ ἱστορικὰ εἶναι), ἀλλὰ σὲ προσθαφαιρέσεις οἰκονομικῶν μεγεθῶν. Οἱ "οἰκονομικὲς συγκλίσεις" ἑτερογενῶν ἱστορικὰ καὶ κοινωνικὰ χώρων θὰ δημιουργήσουν στρατιὲς ἀνέργων καὶ ἐκρηκτικὰ κοινωνικὰ προβλήματα στὰ κέντρα παραγωγῆς! Αὐτὰ τὰ προβλήματα πρέπει κάπου καὶ κάπως νὰ ἐκτονωθοῦν. Ὅταν ὁ παράκτιος μεσογειακὸς χῶρος καὶ τὰ νησιὰ θὰ ἔχουν πληθυσμιακὰ ἀδειάσει, δηλαδὴ σὲ 15, 20 ἢ 25 χρόνια, ὁ τότε πρόεδρος τοῦ Σ.Ε. θὰ μεριμνήσει γιὰ νέο "διάταγμα", ὅπου ὁ οἰκοδομήσιμος χῶρος θὰ εἶναι τὰ 300 τετρ.μέτρα. Ὅσο χρειάζεται δηλαδὴ γιὰ μία ἀγροικία διακοπῶν καὶ ἕνα μικρὸ κῆπο ὁ ἄνεργος ἢ ὁ πρώιμος συνταξιοῦχος τῶν πειραμάτων τοῦ Μάαστριχτ, Ὁ εὐρωπαϊκὸς νότος τῆς Μεσογείου θὰ κληθεῖ καί πάλι νὰ παίξει τὸν: ρόλο του , "ἀπορροφητήρας" τῶν κρίσεών του ἀπὸ γραφείου προγραμματισμοῦ τῆς πολιτικῆς, τῆς ἱστορίας καί, τῆς ζωῆς.
Ἐν τῷ μεταξύ, ὡς πρὸς τὰ καθ' ἠμᾶς, στὶς οἰκοδομικὲς ζῶνες θὰ ἔχει δημιουργηθεῖ τὸ βιβλικὸν διοικητικὸ χάος, διότι αὐτὸς ποὺ δὲν ἔχει τί νὰ κάνει μὲ τὰ ὀκτώ, δέκα ἢ δεκαπέντε στρέμματα, θὰ τὰ πουλήσει γιὰ οἰκόπεδο στὴν "ζώνη".Τὸ ἀντίθετο δηλαδὴ θὰ προκύψει ἀπὸ ὅ,τι ἐπιδιώκει μὲ τὶς νομοθετήσεις του τὸ Σ.Ε. – τὸν περιορισμὸ τῶν οἰκοδομικῶν ζωνῶν.
Διά τοῦ τρέχοντος τούτου παραδείγματος θελήσαμε νὰ δείξομε, πώς ὑπὸ τὸ πρόσχημα τῆς διοικητικῆς πολιτικῆς εἶναι δυνατὸν νὰ προκύπτουν ἄλλης φύσεως πολιτικὰ ἀποτελέσματα. Καὶ καθόλου βέβαια ἐπειδὴ ἀμφιβάλαμε γιὰ τὶς "κατὰ θεωρίαν" σωστὲς γενικότητες τοῦ Σ.Ε. (ὅτι τὰ νησιὰ εἶναι εὐαίσθητα οἰκοσυστήματα κλπ.). Ἔχει σημασία ποιὰ εἶναι τὰ γενικώτερα πολιτικὰ δεδομένα μέσα στὰ ὁποῖα ἀναζητοῦνται οἱ διοικητικὲς λύσεις γιὰ τὸν τουρισμό. Καθόλου δὲν θελήσαμε νὰ ποῦμε ὅτι ἡ οἰκοπεδοποίηση πρέπει νὰ μείνει ἐλεύθερη. Ὁ κάθε νησιώτης ποὺ ἑξαμπέλωσε τὰ κλήματά του μὲ τὰ "προγράμματα-λήντερ" καὶ ἐξερίζωσε τὶς ἐλιές του, τὴν οἰκολογικὴ ἐπίπτωση τῶν "δευτεροκατοικούντων", ποὺ θέλει νὰ ἀντιμετωπίσει τὸ Σ.Ε., τὴν καταλαβαίνει χωρὶς διευκρινίσεις. Ξέρει πὼς ἡ οἰκοπεδοποίηση, ποὺ σήμερα τὴ βλέπει σὰν πρόσκαιρη ἀναγκαστικὴ λύση, μακροπροθέσμως θὰ τὸν διώξει ἀπὸ τὸν τόπο του: κάποτε τὰ οἰκόπεδα θὰ τὰ πουλήσει γιὰ "δεύτερες κατοικίες". Εἶναι ἕνα ὀξύτατο πρόβλημα ποὺ ἀντιμετωπίζουν τὰ ἰόνια νησιά. Τὸ ἐρώτημα εἶναι, πῶς ἀντιμετωπίζονται τὰ πράγματα ὅταν σ' αὐτὰ ἐμφιλοχωροῦν ἀδιευκρίνιστες καταστάσεις πολιτικῶν σκοπιμοτήτων. Τὰ ἰόνια νησιὰ τελοῦν μονίμως ὑπὸ ἀσαφὲς καθεστὼς στὰ πλαίσια τῆς μεσογειακῆς εὐρωπαϊκῆς πολιτικῆς. Ἂν πρὸ ἑνὸς αἰῶνος οἱ, διασημότερες διεθνεῖς ἐκγυκλοπαίδιες ἀφιέρωναν σελίδες ἐπὶ σελίδων γιὰ τὴν γεωπολιτικὴ καὶ ἱστορικὴ σημασία τῶν νησιῶν, σήμερα αὐτὰ ἔπαψαν καὶ νὰ μνημονεύονται. Πρόκειται βέβαια γιὰ τὴν "πολιτιστικὴ πρόοδο" ἐντὸς τῶν πλαισίων τῆς "Εὐρώπης", ὡστόσο πάντα ὑπάρχουν κάποιοι ποὺ γνωρίζουν τὶς ἰδιαίτερες συμφωνίες τοῦ Πάλμερστον μὲ τὸν Τρικούπη γιὰ τὴν ὀργανικὴ ἀποσύνθεση τῶν νησιῶν καὶ ἐπιμένουν νὰ τὴν τηροῦν μέχρι τῶν ἡμερῶν μας. Οἱ ἀδιαφανεῖς αὐτὲς πολιτικὲς διαπλοκὲς ὑπὸ τὸ σύνθημα τῆς "ἡνωμένης Εὐρώπης" εἶναι καὶ ὁ μεγαλύτερος κίνδυνος γιὰ τὰ νησιά, ποὺ κανένα εἶδος "διοικητικῶν μέτρων" τῆς κεντρικῆς διοικήσεως τῆς Ἑλλάδος δὲν μπορεῖ νὰ ἀποτρέψει. Ἐπειδὴ ὁ χῶρος μας δὲν ἐπαρκεῖ, θὰ ἰδοῦμε στὸ ἑπόμενο πῶς ἀκριβῶς ἔχουν τὰ πράγματα, τί εἴδους τουρισμὸ θὰ μποροῦσαν νὰ ἀναπτύξουν τὰ νησιὰ καὶ πῶς αὐτὸς θὰ μποροῦσε νὰ ἐπιτευχθεῖ. Καὶ ἐπειδὴ τὰ πράγματα εἶναι συναφῆ, δηλαδὴ ὅτι τὰ "διοικητικὰ καὶ νομοθετικὰ μέτρα" ἐλάχιστα ἑξαρκοῦν, ὅταν ὑπάρχουν ἔμμεσες πολιτικὲς σκοπιμότητες ποὺ τὰ συντηροῦν, θὰ ἰδοῦμε ἀκόμη γιὰ ποιὸν λόγο τὸ Τ.Ε.Ε. εἶναι στὴν Ἑλλάδα ὑπερκράτος ἐν κράτει. Τὸ συμπέρασμα ποὺ θέλομε νὰ καταλήξομε εἶναι ἁπλό: ὅτι πρέπει νὰ ἀλλάξει ἡ οὐσία ὁρισμένων πραγμάτων, γιὰ νὰ ἀλλάξει καὶ ἡ διοικητικὴ μορφή τους. Καὶ στὰ πλαίσια τῆς τοπικῆς αὐτοδιοίκησης εἶναι δυνατὸν πολλὲς καταστάσεις νὰ ὑπηρετηθοῦν πολλαπλῶς.
9) Λευκαδίτικος λόγος - Τρίτη 10/9/1996
Τίποτε δὲν εἶναι δυνατὸν ἀπὸ τὸ πολιτιστικὸ κατρακύλισμα τῶν νησιῶν τοῦ Ἰονίου ν'ἀλλάξει, ἐὰν δὲν ὑπάρξουν εὐκρινέστερες οἱ σιωπηλῶς ἰσχύουσες ἰδιαίτερες πολιτικὲς βλέψεις ὁρισμένων εὐρωπαϊκῶν κρατῶν μ' αὐτά. Βλέψεις ποὺ ἀπορρέουν ἀπὸ πολιτικὰ νοήματα τοῦ παρελθόντος αἰῶνος. Οἱ βλέψεις αὐτές, ἔχουσες ἀνάγκη διαρκῶς νὰ κρύβονται ὡς πρὸς τὴν σκοπιμότητά τους (ποὺ δὲν συμβαδίζει κατ' ἀνάγκην μὲ τὶς ἐξαγγελίες τῆς ἐπίσημης εὐρωπαϊκῆς πολιτικῆς περὶ προστασίας καὶ ἀνάπτυξης τῶν περιοχῶν), δημιουργοῦν ἀντιφατικὲς πολιτικὲς καταστάσεις ποὺ ἐμποδίζουν τὴν ἑνιαία ἐνσωμάτωση τῶν νησιῶν στὴν λειτουργία μίας εὐρύτερης μεσογειακῆς εὐρωπαϊκῆς περιοχῆς. Ἡ ἀντίληψη τῶν νησιῶν ὡς μεμονωμένων "κτήσεων" ἀντιφάσκει κατ' ἀνάγκην μὲ τὴν ἀντίληψη τῶν νησιῶν ὡς ἑνιαίας περιοχῆς. Δὲν εἶναι τὰ δίκην ἀστυνομικῶν μέτρων νομοθετήματα τοῦ Σ.Ε. πού μποροῦν νὰ ἀναστείλουν ἢ νὰ βελτιώσουν ὁτιδήποτε, ἀλλὰ ἡ εὐκρίνεια τῶν καταστάσεων ποὺ ἐπιφέρουν ὅ,τι θέλει νὰ διαφυλάξει τὸ Σ.Ε.
Τὰ νησιὰ γιὰ τὴν παντοειδῆ ἀνόρθωση τους ἔχουν ἀνάγκη ἀπὸ τὴν φυσικὴ ἐγκατάσταση ἑνὸς ποσοστοῦ ξένων σ'αὐτά. Δὲν πρόκειται περὶ ἐπιλογῆς ξένων, ἀλλὰ περὶ τοῦ ποιοτικοῦ (καὶ πάντα ἀπὸ πολιτικῆς ἀπόψεως) καθορισμοῦ των. "Φυσικὴ" θέλει νὰ πεῖ ὄχι αὐτὸ ποὺ γίνεται σήμερα, ὅπου ὑπὸ τὴν πρόφαση πὼς "εἴμαστε ὅλοι εὐρωπαῖοι" μπορεῖ ὁ ὁποιοσδήποτε νὰ βρεῖ τὰ "κανάλια" καὶ ν' ἀγοράσει ὀ,τιδήποτε. Ὑπάρχουν οἱ "μεσίτες" (ἐμμέσως ἐλεγχόμενοι φυσικά, ἀφοῦ τὰ νησιὰ ἔχουν τὸ νόημα "κτήσεων", καὶ μὲ ἐξασφαλισμένη συνεπῶς "πελατεία"), ὑπάρχουν καὶ οἱ "ἀδειάδες" μηχανικοί, ποὺ ἔχουν τὴ σφραγίδα τοῦ Τ.Ε.Ε. καὶ βγάζουν "ἄδειες" γιὰ ἕτοιμα σχέδια, καὶ καθένας πού πληροῖ "ὁρισμένες προϋποθέσεις" μπορεῖ νὰ γίνει "δευτεροκατοικών" (ἡ περίπτωση ἀπασχολεῖ ἰδιαίτερα τὸ Σ.Ε.) στὸν "γραφικὸ νότο" καὶ φοροφυγάδας συνεπῶς στὸν τόπο του. Αὐτὴ ὅμως ἡ διαδικασία ἐπιβάλει καὶ τὸν τουρισμὸ ὡς ἐμπόρευμα, καὶ εἶναι στὴν φύση κάθε ἐμπορεύματος νὰ ἐξασφαλίζει κυρίως καὶ μερικὲς πολιτικὲς προϋποθέσεις. Πού στὴν περίπτωση τῶν νησιῶν, ὅπως εἴπαμε, εἶναι δεδομένες. Μποροῦν αὐτὰ τὰ πράγματα νὰ ἀντιμετωπισθοῦν μὲ "νομοθετήματα" τοῦ Σ.Ε.; Αὐτὰ εἶναι προβλήματα εὐρωπαϊκῆς πολιτικῆς καὶ ὄχι "διοικητικά" τῆς Ἑλλάδος. Καὶ εἶναι ἀδύνατο νὰ ἀντιμετωπισθοῦν μὲ ἀνάλογους τρόπους, ἀκριβῶς γιατί συμβαίνουν μέσα στὴν ἀδιαφάνεια τῆς "τοπικῆς αὐτοδιοικήσεως", μέσω τῶν "προέδρων", "γραμματέων" καὶ "συμβουλίων", μὲ κύρια συμμετοχὴ τῶν δασικῶν ὑπηρεσιῶν. Εἰκονικοὶ "ἰδιοκτῆτες" κατ'ἀρχὴν καὶ ἄλλα ἀντ' ἄλλων διαχρονικῶς στὴν πράξη. Στὸ τέλος, οἱ τετελεσμένες καταστάσεις καὶ ἡ ἀνάγκη νέων "νομοθετημάτων".
Ἡ ἐπιλογὴ λοιπὸν τῶν ξένων, ἀπὸ τοὺς ὁποίους ἔχουν μεγάλην ἀνάγκη ἰδιαίτερα τὰ νησιὰ τοῦ Ἰονίου, ὀφείλει νὰ γίνεται μὲ κριτήρια διαφανείας καὶ μὲ μέτρο κάποιον σαφῆ πολιτικὸν καὶ ἱστορικὸν σκοπό. Δὲν θέλομε τὴν κυρὰ Μαριγούλα ἀπὸ τὴν Λίλη ἢ τὸ Λίβερπουλ, ποὺ ὁ ἄντρας της ἦταν διευθυντὴς τῆς ἑταιρείας ὑπονόμων καὶ ἑμάζευαν δραχμὴ δραχμὴ ὅλη τους τὴν ζωὴ γιὰ μία ἀγροικία τὸν "νότο". Θέλομε τὸν καθηγητὴ Παν/μίου τῆς Λίλης καὶ τοῦ Λίβερπουλ. Καθόλου γιατί βάζομε σὰν ἄνθρωπο τὸν καθηγητὴ πάνω ἀπ’ τὴν κυρὰ Μαριγούλα, ἀλλὰ γιατί ὁ καθηγητὴς μπορεῖ νὰ ἐξυπηρετήσει μὲ τὴν παρουσία του ἐδῶ κάποια νοήματα τῆς εὐρωπαϊκῆς πολιτικῆς καὶ τῆς μεσογειακῆς κατ'ἐπέκταση. Γιὰ τὴν κυρὰ Μαριγούλα, ποὺ τῆς ἀρέσει τὸ κρασί, ἡ Κέρκυρα καὶ ἡ Ζάκυνθος εἶναι τὸ γραφικὸ "GREECE", γιὰ τὸν καθηγητὴ μπορεῖ νάναι κι ἄλλα πράγματα. Τὰ ὁποῖα καταλλήλως ἀξιοποιούμενα μποροῦν νὰ λύσουν γενικωτέρας φύσεως προβλήματα.
Στὸν καθηγητὴ λοιπὸν αὐτόν, ποὺ θὰ τὸν κάνομε ἐπίτιμο δημότη (γιὰ νάχουν καὶ κάποιο νόημα τὰ πράγματα δηλαδή...), θὰ τοῦ παραχωρήσομε δωρεὰν τὰ οἰκόπεδα, τὸ νερὸ καὶ τὸ ρεῦμα, καὶ θὰ τὸν ἀφήσομε νὰ δουλέψει γιὰ τὴν ὑστεροφημία του... Μὲ τὸν καθηγητή, τὸν διακεκριμένο δημοσιογράφο, τὸν διάσημο καλλιτέχνη κ.λπ. εἶναι πολλὰ τὰ ὅσα θ' ἀλλάξουν, ὥστε ἡ ἐκ τῶν προτέρων ἀπαρίθμησή τους νὰ μὴν εἶναι δυνατή, ὅτι ὅμως θ'ἀλλάζουν πρὸς κάποιαν γόνιμη μορφὴ πολιτιστικοῦ τουρισμοῦ (πλὴν τῶν αὐτονόητων πολιτικῶν ἀποτελεσμάτων), αὐτὸ εἶναι σχεδὸν ὀφθαλμοφανές. Καὶ αὐτὸ θὰ εἶναι καὶ ἡ καλύτερη διαφύλαξη τοῦ περιβάλλοντος, ἄνευ "νομοθετημάτων". Εἶναι ἡ ὀντότητα, ποὺ θὰ προσδώσουν μὲ τὴν παρουσία τους οἱ ἄνθρωποι αὐτοί, ἡ καλύτερη διαφύλαξη τῆς "γραφικότητας" καὶ τοῦ "οἰκιστικοῦ ἐλέγχου". Μόνο βέβαια ὅτι αὐτὰ τὰ πράγματα χρειάζονται σχεδιασμὸ καὶ διαφάνεια. Καὶ ἂν αὐτὴ τὴν στιγμὴ μπορεῖ νὰ ὑπάρξει ἕνα μὴ μεγαλοϊδεατικὸ εἶδος εὐρωπαϊκῆς πολιτικῆς, εἶναι αὐτὸ ἀκριβῶς ποὺ ἔχει ἀνάγκη ἀπὸ τὴν εὐκρίνεια νοημάτων καὶ τὴν ἀνάληψη ὑποχρεώσεων γι'αὐτά. Ὄχι αὐτὸ ποὺ γίνεται, ἡ χαμαιλεοντίζουσα πολιτικὴ τῶν σιωπηρῶν συμβάσεων, ποὺ ἐπειδὴ ἕνα ἀνίδεο πλῆθος κόσμου "ψηφίζει", εἶναι εὔκολο νὰ βρίσκονται οἱ προσχηματικὲς εἰκονικότητες κατοχύρωσης μεγαλοϊδεατικῶν μεσογειακῶν πολιτικῶν τοῦ παρελθόντος διὰ εἰσέτι ἐνεχυριάσεως Γῆς. Σήμερα, ὑποθέτομε, τὰ πράγματα μποροῦν νὰ γίνονται λιγότερο ἀποικιοκρατικά. Πού αὐτὰ ὁδηγοῦν ὅπως γίνονται, μᾶς τὸ λέει μία ἐφημερίδα τῆς Ζακύνθου, ἡ "Ἐλεύθερη Ἄποψη" στὸ φύλλο της, τῆς 31 Ἰουλίου 1996. Ἔπρεπε, λέει, νὰ πάρει φωτιὰ ἕνας ὁλόκληρος λόφος στὴν Ζάκυνθο, γιὰ νὰ μαθευτεῖ πὼς αὐτὸς ἦταν γαλλικὴ ἰδιοκτησία καὶ ὅτι δὲν εἶχαν δικαίωμα τὰ αὐτοκίνητά της πυροσβεστικῆς νὰ πᾶνε νὰ τὸν σβύσουν! Γιὰ τὴν Κέρκυρα δὲν χρειάζεται νὰ ποῦμε, γιατί εἶναι οἱ ἴδιοι οἱ Κερκυραῖοι ποὺ τὴν χαρακτηρίζουν "τουριστικὸ νεκροταφεῖο". Τὰ δύο νησιά, ἡ Κέρκυρα καὶ ἡ Ζάκυνθος, κάπως ἑξαιρέθηκαν παλιὰ ἀπὸ τὰ ἄλλα Ἑπτάνησα. Ὄχι βέβαια γιὰ λόγους ἰδιαίτερης ἀγάπης. Τί συνέπειες μποροῦν νὰ ἔχουν πάντως αὐτοὶ οἱ σιωπηλοὶ διαχωρισμοὶ τοῦ παρελθόντος γιὰ μία ἑνιαία περιοχὴ τοῦ εὐρωπαϊκοῦ νότου, μᾶς τὸ λέει ἡ ἴδια ἡ ἐφημερίδα μὲ τὸν τίτλο: "Ἐθνικὴ ἐπιταγὴ ἡ διάλυση τῆς Ἰονίου Περιφερείας". Καὶ ἀμφισβητώντας τὴν κοινὴ ἱστορικὴ ταυτότητα τῶν νησιῶν, ζητάει ἡ Ζάκυνθος νὰ ἀποκολληθεῖ ἀπὸ αὐτὰ καὶ νὰ ὑπαχθεῖ διοικητικὰ στὴν Πάτρα. Καὶ γιατί; Διότι ὑπὸ τὰ συνθήματα τῆς ἑνιαίας καὶ κοινῆς εὐρωπαϊκῆς πολιτικῆς χρησιμοποιοῦνται τὰ κονδύλια τῶν Βρυξελλῶν γιὰ καθαρὰ ἰδιοτελεῖς πολιτικοὺς σκοπούς: "Στὴν Κέρκυρα ἡ πρωτεύουσα, στὴν Κέρκυρα τὸ Παν/μιο, στὴν Κέρκυρα τὸ Νοσοκομεῖο, στὴν Κέρκυρα τὸ πρῶτο πακέτο Ντελόρ, στὴν Κέρκυρα οἱ χρηματοδοτήσεις ἀπὸ ἐθνικοὺς πόρους, στὴν Κέρκυρα τὸ δεύτερο πακέτο Ντελόρ". Χωρὶς μέσα ἐπικοινωνίας, ἐπισημαίνει ἡ ἐφημερίδα, ὁπότε εἶναι ἡλίου φαεινότερο ὅτι ἀκριβῶς διὰ τῆς "εὐρωπαϊκῆς πολιτικῆς" ἐπιδιώκεται ἡ οὐσιαστικὴ διάλυση μίας ἑνιαίας μεσογειακῆς περιοχῆς. Περισσότερο δηλαδὴ ἀπ' ὅ,τι ὑπῆρξε μέχρι τώρα. Ὑπὸ τὸ σύνθημα τῆς "Εὐρώπης" ὁ πολιτικὸς μονόδρομος τοῦ παρελθόντος μετεβλήθη σὲ καθεστώς, μὲ ἀποτέλεσμα τὴν πλήρη ἀνυπαρξία προστασίας τῶν ὀργανικῶν, περιοχῶν ποὺ οἱ εὐρωπαϊκὲς συνθῆκες προβλέπουν. Τί μποροῦν ἀπὸ τοῦτες τὶς τεχνικὲς ὑδροκεφαλισμῶν νὰ ἀλλάξουν τὰ "νομοθετήματα" τοῦ Σ.Ε.;:
Ἐὰν ὑπάρχει μία κλασσικὴ περίπτωση, ὅπου ἡ διὰ τῶν "νομοθετημάτων" παράκαμψη πολιτικῶν καταστάσεων ὁδηγεῖ στὸ διοικητικὸ χάος καὶ κατ' εὐθείαν στὴν ὑπανάπτυξη, αὐτὴ εἶναι ἡ περίπτωση τῶν δραστηριοτήτων τοῦ Τ.Ε.Ε. Ἡ "ὑπερκρατικότης" τοῦ Τ.Ε.Ε. δὲν ἐξηγεῖται μόνο διὰ τῆς μεταβολῆς τῆς "οἰκοδομῆς" σὲ μπεζαχτὰ γιὰ "ἐσωτερικὲς ἀνάγκες".Ἢ κατάσταση τοῦ κράτους ἐν κράτει τοῦ Τ.Ε.Ε. εἶναι ἐπίσης ἕνα πολιτικὸ πρόβλημα. Ἡ Ἑλλάδα, ὅπως εἴπαμε, κατασκευάσθηκε ἐξ ἀρχῆς ὡς ἕνα "κράτος χρήσεως", δηλαδὴ κράτος -μαϊμού, ὅπως θὰ ἐλέγαμε στὴν καθομιλουμένη, ἢ Etat Tampon ἢ Pufferstaat, ὅπως θὰ ἐλέγαμε στὴν καθαρεύουσα τῶν διεθνῶν σχέσεων. Ἀρχικὰ μὲν γιὰ βαλκανικῆς χρήσεως σκοπούς, ἀργότερα δὲ γιὰ ἀνάλογους τῆς Μέσης Ἀνατολῆς, ἰδίως μετὰ τὸν α' παγκ. πόλεμο. Τὸ βασικὸ πρόβλημα τοῦ πετρελαίου δὲν εἶναι πόσο κάνει τὸ γαλλόνι,- ἀλλὰ νὰ ἀνακυκλοῦνται τὰ πετροδολλάρια στὰ ἴδια τὰ κέντρα παραγωγῆς. Καὶ αὐτὸ δὲν μπορεῖ νὰ γίνει παρὰ μόνο διὰ τῶν "ἔργων" καὶ τῆς "ἀναπτύξεως". Ἐδῶ λοιπὸν χρειάζεται ἕνα Τ.Ε.Ε.! Ὁ ἀραβικὸς κόσμος διεσπασμένος ὁριζοντίως καὶ καθέτως καὶ ἀναλλοιώτως εὐρισκόμενος, ὅπως τὸν "κανόνισε" ὁ Λῶρενς τῆς Ἀραβίας, μέχρι σήμερα. Οἱ παλαιὲς ἀλλαγὲς δυναστειῶν πουθενὰ δὲν ἐδημιούργησαν ἐσωτερικὴ νομιμότητα. Ὁ κάθε σεῒχης φοβᾶται τὸν συγγενῆ του, ποὺ κάποτε ἐκθρονίσθηκε γιὰ νὰ ἀνεβεῖ ὁ ἴδιος.
Ἔχει λοιπὸν ἀνάγκη ἀπὸ " ἔργα " σὰν ὑποκατάστατο τῆς ἐλλειπούσης ἐσωτερικῆς νομιμότητος. Καὶ ἀπὸ ἀπόψεως διεθνοῦς οἰκονομίας τόσο πιὸ ἀποδοτικὰ εἶναι τὰ " ἔργα", ὅσο πιὸ ψεύτικα εἶναι καὶ πιὸ πολὺ κοστίζουν. Ἡ ἀνέγερση μίας ὁλόκληρης πολιτείας στὴν ἔρημο ὀφείλει νὰ κοστίσει ὅσο πιὸ πολὺ γίνεται καὶ νὰ εἶναι ὅσο πιὸ φθηνὴ γίνεται. Ἐδῶ λοιπὸν χρειάζεται μία κατάλληλη "ἀδελφότης ἐμπειρογνωμόνων. Αὐτοὶ βέβαια δὲν μπορεῖ νὰ εἶναι εὐρωπαῖοι καὶ νὰ βλάπτουν τὸ κύρος τῆς χώρας των, οὔτε καὶ εἶναι νομοθετικῶς καὶ διοικητικῶς δυνατὸ κάτι τέτοιο στὶς εὐρωπαϊκὲς χῶρες. Χρειάζεται μία "κατάλληλη" χώρα τῆς "Εὐρώπης". Ἡ Ἑλλάδα εἶναι ἀκριβῶς γιὰ τέτοιες δουλειές. Λόγω τῆς πατροπαράδοτης πολιτικῆς λοβιτούρας, δυσκολία γιὰ τὴν λειτουργία τοῦ "νομοθετικοῦ ἔργου" δὲν ὑφίσταται. Ὁ ὑπουργὸς βιομηχανίας ὀφείλει νὰ παράγει πλάκες μαρμάρου ἀπὸ γύψο καὶ ὁ ὑπουργὸς ἐμπορίου νὰ τὶς βεβαιώνει ὡς πεντελικὸ μάρμαρο γιὰ τὸ παλάτι στὴν Σαχάρα, ὁ ὑπουργὸς οἰκονομικῶν ὀφείλει νὰ μὴν βλέπουν οἱ τελωνοφύλακες τί ἔχουν μέσα τὰ φορτία γιὰ τὸ "ἐξωτερικὸ" καὶ ὁ ὑπουργὸς δικαιοσύνης νὰ "καταλαβαίνει", σὲ περίπτωση κάποιου σκανδάλου ἐξ ὑπηρεσιακῆς "ἀβλεψίας". Ἐν ὀλίγοις τὸ Τ.Ε.Ε. ὀφείλει νὰ εἶναι ὑπερκράτος ἐν κράτει καὶ νὰ ἔχει τὸν "τρόπο" του ἀπὸ ἄκρου σὲ ἄκρη στὸν κρατικὸ μηχανισμό. Στὶς καταστάσεις τῶν ἑλλήνων τῆς διασπορᾶς, ἡ ἀνὰ τὴν Μέση Ἀνατολὴ καὶ ἰδίως στὸν περσικὸ κόλπο φερόμενη ἑλληνικὴ διασπορὰ ἔχει νὰ κάνει ἀποκλειστικῶς μὲ τὶς δραστηριότητες τοῦ Τ.Ε.Ε.
Βεβαίως αὐτὰ ὅλα σημαίνουν ἔλλειψη πολιτικῆς. Δὲν θὰ ἐχρειάζονταν αὐτοὶ οἱ τρόποι, ἂν αὐτὴ ὑπῆρχε καὶ προέβλεπε τὴν πολιτικὴ ἐνσωμάτωση τοῦ πετρελαίου στὴν βιομηχανικὴ παραγωγή. Φανερώνουν ὅμως τοῦτα καὶ τὴν ὑφιστάμενη ἐσωτερικὴ κατάσταση μὲ τὴν "οἰκοδομή", τὶς "ἐργολαβίες" καὶ τὴν ἐν γένει ὑπόσταση τῆς "ἀδελφότητος τῶν μηχανικῶν". Οἱ ἕλληνες γι' αὐτοὺς εἶναι οἱ σαουδάραβες τῶν Βαλκανίων καὶ ὁ σεῒχης ἐν προκειμένῳ τὸ Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. Δὲν ἀσκεῖ τὸ Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. ἐποπτείαν ἐπὶ τοῦ Τ.Ε.Ε., ὅπως λένε οἱ καταστατικοὶ νόμοι, ἀλλὰ τὸ ἀντίθετο: τὸ Τ.Ε.Ε. ἐπὶ τοῦ ΥΠΕΧΩΔΕ. Ἐξ οὗ καὶ τὸ"ἀξεδιάλυτον" τῶν Πολεοδομιῶν καὶ μηχανικῶν, ἐν συνδυασμῷ μὲ ἄλλα πράγματα ποὺ θὰ ἰδοῦμε στὴν συνέχεια. Καί φυσικά, κοντὰ στὸ νοῦ καὶ ἡ γνώση: οἱ ἔμμεσες ἐξουσίες ὅσο γίνεται γιὰ τὴν ἐσωτερικὴ ἀφαίμαξη. Δὲν νομίζομε ὅτι ὑφίσταται νόμος, ὅταν ἀγοράζει κανένας ἕνα κιλὸ τυρὶ ἡ ἕνα ζευγάρι παπούτσια νὰ πληρώνει "τυρόσημο" ἢ "παπουτσόσημο" γιὰ τὰ ἔσοδα τοῦ ἐμπορικοῦ ἐπιμελητηρίου. Ὑπάρχει ὅμως τέτοιος νόμος γιὰ τὰ ἔσοδα τοῦ Τ.Ε.Ε., προκειμένου νὰ φκιάξει κάποιος ἕνα σπίτι, τὸ ὁποῖον εἶναι "ἐμπόρευμα" ὅπως ὅλα τ' ἄλλα. Ὑπάρχει λοιπὸν ἕνα οἰκόσημο ὑπὲρ τοῦ Τ.Ε.Ε., ἀνερχόμενο σὲ 1/4 ἐπὶ τοῖς χιλίοις γιὰ κάθε ἀνεγειρόμενο σπίτι. Τὸ Σύνταγμα μπορεῖ νὰ ἀπαγορεύει τοὺς τίτλους εὐγενείας, προκειμένου ὅμως γιὰ τὸ Τ.Ε.Ε. ὅλοι οἱ Ἕλληνες εἶναι μυλόρδοι. Τὸ "οἰκόσημο" προεβλέφθη ἐξ ἀρχῆς ἱδρύσεως τοῦ Τ.Ε.Ε., εἰδικῆς σημασίας ὅμως εἶναι ἡ ἀνανέωσή του μὲ τὸ ἄρθρο 5 τοῦ Ν.Δ. 1076 τοῦ 1942, διὰ τοῦ ὁποίου καθορίζονται ἐπακριβῶς ταρίφες γιὰ ὁπουδήποτε μπεῖ μυστρί. Μὰ γιατί τέτοια βιασύνη ἀκριβείας μέσ’ τὸν πόλεμο; Ὁ κόσμος τότε πέθαινε ἀπ' τὴν πεῖνα καὶ κάθε ἄλλο παρὰ σπίτια ἔφκιαχνε. Τὰ πουλοῦσαν μάλιστα ὅσοι τὰ εἶχαν γιὰ καμμιὰ ὀκὰ φασόλια. Δὲν ἔφκιαχνε λοιπόν, ἀλλὰ θὰ ἔφκιαχνε. Μετὰ τὶς καταστροφὲς τῶν πολέμων ἀκολουθοῦν οἱ ἀνοικοδομήσεις. Μποροῦσε νὰ διαφύγει τῆς "νομοθετήσεως" τέτοια τεράστια ἀφαιμακτικὴ εὐκαιρία εἰς βάρος τοῦ κοινωνικοῦ συνόλου; Ἰδοὺ λοιπὸν τὸ "διορατικὸν" Τ.Ε.Ε. (μαζὶ μὲ τοὺς ὑπουργοὺς "δημοσίων ἔργων" τότε) ὡς ὀργανισμὸς "οἰκονομικῆς ἀναπτύξεως" τῆς Ἑλλάδος. Ἐὰν γινόταν κι ἕνας τρίτος παγκόσμιος πόλεμος, ἡ πολιτικὴ "συγκλίσεως" τοῦ κ. Σημίτη θὰ ἦταν ἴσως ἄνευ ἀντικειμένου! Ἀλλὰ τὸ "οἰκόσημο" δὲν εἶναι ἁπλῶς φόρος... εὐγενείας. Χωρὶς νὰ προπληρωθεῖ δὲν βγαίνει ἡ οἰκοδομικὴ "ἄδεια". Πῶς τώρα εἰδικὸς φόρος γιὰ τὴν "ἄδεια", ποὺ εἶναι ἐκτελεστὴ διοικητικὴ πράξη, καὶ μάλιστα ὑπὲρ τρίτου; Αὐτὰ εἶναι μπερδεμένα πράγματα, ποὺ θὰ τὰ ἰδοῦμε παρακάτω, καὶ συνεπῶς πρέπει ὁ ἀναγνώστης μας νὰ ἔχει ἀκόμα λίγην ὑπομονή.
συνεχίζεται ΕΔΩ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου