...συνέχεια τῆς προηγούμενης ἀνάρτησης " ΕΡΓΟΛΑΒΙΕΣ ΚΑΙ ΣΥΝΤΑΓΜΑ ( Ἤτοι τό Τ.Ε.Ε. μέσῳ τοῦ Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. ὡς ὀργανισμός διαλύσεως τῆς Ἑλλάδος)-2" . Ἡ ἐπιλογή τῶν τονισμένων ἀποσπασμάτων εἶναι δική μου.
10) Λευκαδίτικος λόγος - Τρίτη 24/9/1996
(ὑπό τοῦ συνεργάτου μας Μ. Ἑπτανησίου)
Ἀπεδείξαμε ἕως τώρα, ὅτι ἐκ τῶν τριῶν προσώπων: τοῦ ἑκάστοτε Ἀρχιεπισκόπου Ἀθηνῶν, τοῦ ἑκάστοτε Προέδρου τοῦ T.E.E. καὶ τοῦ ἑκάστοτε ὑπουργοῦ ΠΕΧΩΔΕ ἕκαστον πληροῖ καὶ τὶς ἰδιότητες τῶν δύο ἄλλων. Διά τῆς "οἰκοδομῆς" ἕκαστος πραγματοποιεῖ τὰ δικά του τέλη, τὰ ὁποῖα κρατικῶς συμποσοῦνται στὴν διαρκῆ καταστροφὴ τοῦ περιβάλλοντος καὶ τὸν γενικὸ ὑποβιβασμὸ τῆς κοινωνικῆς ζωῆς. Θὰ δείξομε εὐθὺς ὅτι τὰ πράγματα τελοῦνται ἀναγκαίως καὶ ὅτι δὲν μποροῦν νὰ συμβοῦν διαφορετικὰ ὑπὸ τὰ νομοθετικὰ δεδομένα τοῦ ἑλλαδικοῦ κράτους.
Μετὰ τὶς "διεθνεῖς δραστηριότητες" τοῦ TEE ποὺ περιγράψαμε στὸ προηγούμενο σημείωμά μας, κανονικὰ θὰ ἔπρεπε νὰ ἀσχοληθοῦμε μὲ τὶς αὐτονόητες διοικητικὲς ἐπιπτώσεις στὸν ἐσωτερικὸ χῶρο, μὲ τὸ κοινωνικὸ σύμπτωμα τῆς "ἀδελφότητος τῶν μηχανικῶν" δηλαδή, τὶς μεθόδους τῶν δραστηριοτήτων τους, τὴν δράση τους στὸν τύπο, τὴν ἐπίμονη προσπάθειά τους νὰ ἐπηρεάζουν τὰ πολιτιστικὰ πράγματα τῆς χώρας ἐν συνόλῳ καίτοι ἐλάχιστα νομιμοποιούμενοι πρὸς τοῦτο, ἀφοῦ τὸ Πολυτεχνεῖο δὲν εἶναι παρὰ μία ἑλληνικοῦ ἐπιπέδου τεχνικὴ σχολή, καὶ νὰ ἀνιχνεύσομε μεγεθυσμένα τὰ συμπτώματα τοῦ κοινωνικοῦ αὐτοῦ ἐμπυήματος στὴν περίπτωση τοῦ μικρόκοσμου τῆς Λευκάδος, ὅπου ἡ "ἀδελφότης" ἔχει μεταβληθεῖ σὲ "ἀδελφάτον" διοικητικῶς ἀνεξέλεγκτο καὶ ἄρα σὲ φορέα κοινωνικῆς πολιτικῆς, ὑπείκοντα σὲ εἰδικῆς σημασίας πολιτικὰ τέλη. Πρὸς συντομία τῶν πραγμάτων προκρίναμε νὰ ἀσχοληθοῦμε ἀπ’ εὐθείας μὲ τὰ "Προεδρικὰ Διατάγματα" γιὰ τὴν "ἔκδοση οἰκοδομικῶν ἀδειῶν", πράγμα, ποὺ θὰ καταστήσει πολλὰ ἀπὸ τὰ παραπάνω ἀμέσως φανερὰ καὶ θὰ μᾶς διευκολύνει στὴν συνόψιση τῶν ἐπ' αὐτῶν συμπερασμάτων.
Τὸ ἐν ἰσχύι Διάταγμα γιὰ τὶς "ἄδειες" εἶναι τὸ τῆς 13ης Ἰουλίου 1993. Πρόκειται γιὰ διάταγμα τοῦ κ. Χ.Κατσιγιάννη, ποὺ τὸ ὑπογράφει ὁ κ.Καραμανλῆς ὡς ὑπερῆλιξ πιά. Ἰδιαίτερη σημασία ἔχει ἡ ὑπουργικὴ ἐγκύκλιος ποὺ συνοδεύει τὸ διάταγμα αὐτὸ - ἐπίσης τοῦ κ.Κατσιγιάννη-, ὅπου πρόκειται γιὰ μνημεῖο πολιτικοῦ ψεύδους. Λέει αὐτή: "Κύριος στόχος τοῦ Π.Δ. εἶναι νὰ ἐλαχιστοποιηθεῖ ὁ χρόνος ποὺ ἀπαιτεῖται γιὰ τὴν ἔκδοση τῶν οἰκοδομικῶν ἀδειῶν καὶ νὰ γίνει οὐσιαστικὸς ἔλεγχος τῶν κτιρίων κατὰ τὸ στάδιο κατασκευῆς τους, γιὰ νὰ ἀντιμετωπισθεῖ ἀποτελεσματικότερα ἡ αὐθαίρετη δόμηση ποὺ ἐπηρρεάζει (SIC) δυσμενῶς τὸ δομημένο καὶ φυσικὸ περιβάλλον". Ὁ κ. Κατσιγιάννης ἐκλέγεται στὰ πρώην ἀλβανικὰ τσελιγκάτα τῆς Ἀττικῆς (πρὶν δηλαδή ἀναγνωρισθεῖ ἡ Ἀκρόπολη ὡς τὸ προγονικὸ μνημεῖο τῆς ἀθηναϊκῆς πρωτευούσης), ὅπου ἡ ἔννοια τοῦ νομίμου οἰκήματος εἶναι ὁλοσχερῶς ἄγνωστη. Ὁμόρροπος τοῦ περιρρέοντος ψηφοθηρικοῦ περιβάλλοντος, διεκήρυξε ὡς πολιτικὴ ἀρχὴ του τὴ νομιμοποίηση τῶν αὐθαιρέτων. Τεράστια ἔσοδα βέβαια γιὰ τὸ κράτος καὶ τεράστιοι ψηφοθηρικοὶ ἀριθμοὶ γιὰ τὸν κ.Κατσιγιάννη.
Κατὰ τὴν πρόσφατη συζήτηση γιὰ τὴν νομιμοποίηση αὐθαιρέτων σὲ δασικὲς περιοχὲς ἀπὸ τὸν κ.Τζουμάκα, ἐχαρακτήρισε μάλιστα τὰ αὐθαίρετα αὐτὰ ὡς "ἐθνικὸν καὶ ἰδιωτικὸν πλοῦτο", μὴ παραλείποντας βέβαια νὰ τὰ βάλει μὲ τοὺς "κουλτουριάρηδες", ποὺ ἔχοντας ἀνακαλύψει τὴν οἰκολογικῶς ἐγκληματική του φύση τοῦ ἔφεραν προσκόμματα στὸ "ἔργο" του ὡς ὑπουργοῦ. Ἀλλὰ τὸ κοινωνικὸ ψεῦδος τοῦ κ.Κατσιγιάννη δὲν προέρχεται μόνο ἀπὸ τὴν ἐκγύκλιό του. Ἀποδεικνύεται ἀπὸ τὸ ἴδιο τὸ διάταγμα ποὺ κατεσκεύασε, τὸ ὁποῖον εἶναι εἰδικὴ συνταγὴ οἰκοδομήσεως αὐθαιρέτων καὶ μόνο. Ὃ κ. Κατσιγιάνης εἶναι στὸ κόμμα τοῦ ἐκπρόσωπος βέβαια τοῦ "τεχνικοῦ κόσμου".
Ἡ ἱστορικὴ καταγωγὴ τῆς ἐννοίας τοῦ "αὐθαιρέτου" στὴν Ἑλλάδα, ὅπως ἐξηγήθηκε ἄλλοτε, ὀφείλεται στὴν κοινωνικὴ ρευστότητα τῶν κατὰ καιροὺς συνωθουμένων στὰ ὅρια τῆς ἑλλαδικῆς ἐπικράτειας, ἰδίως μετὰ τὴν μικρασιατικὴ καταστροφή, ἐξ αἰτίας τῆς ὁποίας καθὼς εἴδαμε σὲ προηγούμενο σημείωμά μας, ὀφείλει καὶ τὴν εἰδικὴ ἵδρυσή του τὸ TEE. Οἱ μεταπολεμικὲς πληθυσμιακὲς μετακινήσεις ἐξ αἰτίας τῆς "ἀναπτυξιακῆς πολιτικῆς" μετέβαλαν τὰ αὐθαίρετα σὲ καθεστώς, τὸ ὁποῖον κατὰ "λογικὴν" συνέπεια θὰ μποροῦσε νὰ μεταβληθεῖ σὲ μόνιμον ἔσοδο γιὰ τὸ κράτος. Ὅπερ καὶ ἐγένετο. Ὑπῆρξε δὲ τόσο ἀποδοτικὸ τὸ ἔσοδο, ὥστε διὰ μέσου τῶν "ρυθμίσεων" τοῦ T.E.E. νὰ μὴν εἶναι δυνατὸ νὰ κατασκευασθεῖ κάτι νόμιμο. Κάτι δηλαδὴ τὸ ὁποῖον στὸ τέλος μὲ τὴν "αὐτοψία" δὲν θὰ μεταβληθεῖ σὲ πρόστιμο καὶ συνεπῶς ἔσοδο γιὰ τὸν κρατικὸ προϋπολογισμό. Οἱ κύριοι χῶροι χαρατσώματος τοῦ κοινωνικοῦ συνόλου εἶναι τὸ "σπίτι" καὶ τὸ "αὐτοκίνητο", δηλαδὴ δύο βιομηχανικὰ προϊόντα κατ'ἐξοχὴν εἰσαγωγῆς. Γιὰ νὰ ἰδοῦμε λοιπὸν πῶς τὰ "Προεδρικὰ Διατάγματα" κατοχυρώνουν ἕνα καθεστὼς ἔμμεσης καὶ διαρκοῦς κρατικῆς κλοπῆς, πρέπει πρῶτα ν'ἀσχοληθοῦμε γιὰ πολὺ λίγο μὲ κάποιες νομικὲς ἔννοιες:
Εἶναι ἀμφίβολο ἂν ὑπάρχει νομικὸς ἢ θεωρητικός τοῦ δικαίου στὸν κόσμο, ὁ ὁποῖος θὰ μποροῦσε νὰ μᾶς πεῖ τὴν διαφορὰ ἐν Ἑλλάδι μεταξὺ "τυπικοῦ νόμου", "διοικητικῆς πράξης" καὶ τῆς αὐθαιρεσίας οἱουδήποτε ὑπαλλήλου ἢ κλητήρα μίας ὑπηρεσίας. Οἱ φοιτητές στὰ Παν/μια διδάσκονται ὅτι: "διοικητικὴ πράξη εἶναι ἡ δήλωση τῆς βούλησης τοῦ διοικητικοῦ ὀργάνου, ποὺ γίνεται σύμφωνα, μὲ ὁρισμένην διαδικασία, ἢ καὶ χωρὶς διαδικασία μὲ τὴν ὁποίαν θεσπίζεται μονομερῶς ἕνας κανόνας δικαίου, δηλαδὴ θεσπίζεται μία νομικὴ ρύθμιση μὲ μόνη τὴν βούληση τοῦ διοικητικοῦ ὀργάνου" (βλ.Ε.Σπηλιωτοπούλου: "Ἐγχειρίδιο Διοικητικοῦ Δικαίου", 5η ἔκδ. 1991, σελ.92).
Πρέπει ἀμέσως νὰ παρατηρήσομε μία συντακτικὴ λεπτομέρεια: ἂν μετὰ τὸ "χωρὶς διαδικασία" ὑπῆρχε κόμμα, τὰ νοήματα θὰ ἦσαν διαφορετικά. "Χωρὶς διαδικασία μὲ τὴν ὁποίαν θεσπίζεται μονομερῶς κανόνας δικαίου" μπορεῖ νὰ εἶναι ἢ ἡ αὐθαιρεσία ὑπαλλήλου ποὺ παίρνει φακελάκι, ἢ τὸ τηλεφώνημα τοῦ ὑπουργοῦ γιὰ κάποιον ἡμέτερο, ἔχον συνήθως τὴν ὀνομασία τῆς "ὑπουργικῆς ἐντολῆς". Οἱ διοικητικὲς πράξεις ποὺ στηρίζονται σὲ νόμους καὶ ὄχι σὲ "ἀποφάσεις" ὀφείλουν νὰ ἔχουν διαδικασία, γιὰ νὰ εἶναι προσβλητὲς στὰ διοικητικὰ δικαστήρια (θὰ ἐπανέλθομε πιὸ κάτω στὶς "ἀποφάσεις" βάσει "ἀορίστων ἐννοιῶν"). Ἔπειτα εἶναι ἄλλο πράγμα "νομικὴ ρύθμιση" καὶ ἄλλο πράγμα "κανόνας δικαίου". "Μονομερὴς κανόνας δικαίου" εἶναι ἡ ἐν ἄλλοις λόγοις "ἀτομικὴ διοικητικὴ πράξη", ἐνῶ "νομικὴ ρύθμιση μὲ μόνη τὴν βούληση τοῦ διοικητικοῦ ὀργάνου" μπορεῖ νὰ εἶναι κάποια ἀπαλλοτρίωση ἑνὸς δημοτικοῦ συμβουλίου προκειμένου νὰ πάρουν κάποιοι συγγενεῖς λεφτά. Ὀφείλομε βέβαια νὰ ποῦμε ὅτι εἶναι σαφὲς στοὺς διδάσκοντες καθηγητές μας, ὅτι εἶναι ἐξαιρετικὰ δύσκολο νὰ δοθοῦν σαφεῖς διοικητικοὶ ὁρισμοὶ στὰ ἑλλαδικὰ δεδομένα. Ὄχι μόνο λόγῳ τῆς ἐξελίξεως τοῦ διοικητικοῦ δικαίου, τὸ ὁποῖον σήμερα ἔχει γίνει "Πολιτειολογία", δηλαδὴ κλάδος ἐπηρεαζόμενος ἀπὸ πολλοὺς ἄλλους μὴ νομικοὺς κλάδους ὅπως ἡ Κοινωνιολογία, ἡ Οἰκονομία, ἡ Ψυχολογία τῆς Ἐργασίας κλπ., ἀλλὰ καὶ λόγῳ τῆς ἰδιαζούσης "διοικητικῆς παραδόσεως" τῆς Ἑλλάδος ὡς κράτους.Τί εἴδους διοικητικὴ πράξη λ.χ. μπορεῖ νὰ εἶναι μία "οἰκοδομικὴ ἄδεια", ἀφοῦ εἶναι σιωπηρῶς γνωστὸ στὸν δίδοντα τὸν ὁρισμὸ τῆς διοικητικῆς πράξεως ὅτι αὐτὴ ἀποσκοπεῖ σὲ σκοποὺς ἀφαιμάξεως; Τί εἴδους διοικητικὴ πράξη εἶναι τὸ συμβόλαιο μὲ τὴν ΔΕΗ, ὅταν στοὺς λογαριασμοὺς ἀναγράφονται δημοτικὰ τέλη, σκουπίδια καὶ ἡ ΕΡΤ; Ὁ παραπάνω νῦν ὁρισμὸς δὲν διαφέρει οὐσιαστικὰ ἀπὸ παλαιότερους (βλ. π.χ. Μ. Στασινόπουλου, Δίκαιο διοικ.πράξεων, σέλ.49 καὶ Η. Κυριακοπούλου, τόμ. Β' δ' ἔκδ., σέλ.340). Σημειώσεως ἄξιο εἶναι ὅτι " ἡ μονομερὴς βούληση τοῦ διοικητικοῦ ὀργάνου" ἐκφράζεται πάντα διὰ "διαταγμάτων", δηλαδὴ διὰ " ὑπουργικῶν ἐντολῶν" ποὺ τὶς ὑπογράφει καὶ τυπικὰ ("μονομερῶς") καὶ ὁ ἀρχηγὸς τῆς ἐκτελεστικῆς ἐξουσίας. Πῶς τώρα καταλήγουν οἱ ὑπουργοὶ στὴν ἐπιλογὴ τῶν "ἐντολῶν" τους, αὐτὸ μόνο ἕνας Θεὸς τὸ ξέρει... Ἐπειδὴ πάντως σὲ ὅλα σχεδὸν τὰ ἐγχειρίδια Διοκητικοὺ Δικαίου γίνεται λόγος περὶ "μονομεροῦς βουλήσεως" τῆς ἐκτελεστικῆς ἐξουσίας, εἶναι φανερὸ πὼς ἡ ἑλληνικὴ διοίκηση διέπεται κατὰ κύριο λόγο ἀπὸ "Διατάγματα" καὶ παρεμπιπτόντως ἀπὸ νόμους. Σημειωτέον ὅτι ἡ ἔννοια τῆς "διοικητικῆς πράξεως" ἀποτελεῖ συζητούμενο θέμα μεταξὺ τῶν θεωρητικῶν του δικαίου. Αὐτὸ ποὺ ἰδιαίτερα ὀφείλει νὰ μᾶς ἀπασχολήσει λίγο εἶναι ἡ ἔννοια "τῆς βουλήσεως" ἑνὸς διοικητικοῦ ὀργάνου καὶ κατ’ ἐπέκταση αὐτὴ τῆς "βουλήσεως τοῦ κράτους". Ἀπὸ πού ἀντλεῖ ἕνα κράτος τὴν "βούλησή" του καὶ συνεπῶς τὴν ἀντίστοιχη καὶ ἕνα "διοικητικὸ ὄργανο"; Σκοτεινὲς αὐτὲς οἱ ἐρωτήσεις ὑπὸ τὰ ἑλληνικὰ δεδομένα. Μπορεῖ ἕνα κράτος νὰ ἔχει ἄλλην, περισσότερη ἢ λιγώτερη βούληση ἀπὸ αὐτὴν πού καθορίζει τὸ Σύνταγμα; Τὸ κράτος ἔχει βούληση ἢ ἐκφράζει κάποιαν βούληση;
Στὴν ἐποχὴ τῶν ἀπολυταρχικῶν καθεστώτων καὶ τῶν ἀστυνομικῶν κρατῶν, τὰ κράτη εἶχαν ὄντως βούληση ἀνεξάρτητη ἀπὸ τὴν βούληση τῶν λαῶν τους. Οἱ διαρκεῖς κοινωνικὲς διεκδικήσεις ὑπὸ τὴν μορφὴ ἐπαναστάσεων καὶ κινημάτων στὰ πλαίσια τῆς εὐρωπαϊκῆς ἱστορίας προσέδωσαν στὴν "βούληση τοῦ κράτους" τὴν ὀντότητα τῆς ἐλεγχόμενης ἐξουσίας βάσει "ἀμφοτεροβαρῶν" συνθηκῶν ποὺ καλοῦνται ἁπλούστερα "Συντάγματα", διαμορφώνοντας τὸ "δημόσιο δίκαιο" ὡς νομικὴ δέσμευση τοῦ κράτους ἔναντι τοῦ πολίτη (δέσμευση ποὺ συνεπάγεται ἀποζημιώσεις) καὶ τροποποιώντας τὴν "διάκριση τῶν ἐξουσιῶν" σὲ ἐπίκοινο μηχανισμὸ ἐλέγχου τῆς ἐκτελεστικῆς ἐξουσίας ἔναντι τοῦ διοικούμενου. Ἡ "βούληση" δήλ. τοῦ κάθε "διοικητικοῦ ὀργάνου" κατέστη πολλαπλῶς ἐλεγχόμενη καὶ ἡ ἐπαφὴ τοῦ πολίτη μὲ τὴ διοίκηση δὲν γίνεται βάσει τῆς "ὑπακοῆς" ποὺ ὀφείλει νὰ ἔχει ὁ πολίτης πρὸς αὐτὴν (βασικὴ "ἀρχὴ" αὐτὴ στὸ μοναρχικῆς ἐποχῆς Διοικητικὸ Δίκαιο τοῦ Κυριακοπούλου), ἀλλὰ βάσει δικαιωμάτων καὶ ὑποχρεώσεων καὶ ἀπὸ τὶς δύο μεριές. Ἑπομένως "διοικητικὴ πράξη" δὲν μπορεῖ νὰ εἶναι τίποτε ἄλλο ἀπὸ τὸν καθορισμὸ σὲ μία μερικὴ περίπτωση (τοῦ συγκεκριμένου πολίτη) εἰδικότερων δικαιακῶν σχέσων μέσα στὶς γενικὲς διατάξεις τοῦ Συντάγματος. Πρόκειται δηλαδὴ γιὰ τὴν συγκεκριμενοποίηση κανόνων τοῦ δημοσίου δικαίου (τῶν περιοριζόμενων ἀπὸ τὸ Σύνταγμα) στὴν δεδομένη περίπτωση καὶ τίποτε πιὸ πολὺ (Rechtserhebliche Regelung Eines Einzelfalles). Ἡ ἐπιστήμη τοῦ διοικητικοῦ δικαίου τῶν διαφόρων εὐρωπαϊκῶν κρατῶν δὲν εἶναι ἑνιαία λόγω τῆς διαφορετικῆς προϊστορίας των, πουθενὰ ὅμως δὲν εἶναι δυνατὸν οἱ διοικητικὲς πράξεις νὰ ὑποκαστήσουν συνταγματικὰ ἄρθρα, ὅπως συμβαίνει π.χ. μὲ τὶς "οἰκοδομικὲς ἄδειες" σ' ἐμᾶς ἢ ἡ διοικητικὴ ἀσυδοσία ὑπὸ τὸ πρόσχημα "διακρίσεως τῶν ἐξουσιῶν". Γιατί γιὰ νὰ μεταβληθεῖ "νομοθετικῶς" ἡ οἰκοδομὴ σὲ κρατικὸ χαράτσωμα, εἶναι ἀναγκαῖο ἡ "ἄδεια" νὰ ὑποκαταστήσει τὴν συνταγμαγματικὴ διάταξη περὶ ἰδιοκτησίας. Θὰ τὸ ἰδοῦμε στὰ ἀκολουθοῦντα.
11) Λευκαδίτικος λόγος - Τρίτη 1/10/1996
Ἂν ὁ ἄνθρωπος ζοῦσε στὴν ἀρχὴ κατὰ μόνας καὶ ἐν συνεχείᾳ ἀπετέλεσε κοινωνίες ἢ εἶχε ἐξ ἀρχῆς ἀγελαία ὕπαρξη, ἀνήκει στὰ προβλήματα ἐρεύνης τῆς ἀνθρωπολογίας, τῆς ἐθνολογίας καὶ ἄλλων συναφῶν ἐπιστημῶν καὶ θὰ μείνει μονίμως τέτοιο. Σημασία ἔχει ὅτι ἡ κατὰ μόνας ὕπαρξη δὲν μεταβάλλει τὴν ἔννοια τοῦ "πληθυσμοῦ", ποὺ διέπει ὅλο τὸ ζωϊκὸ βασίλειο. Συνύπαρξη, ἀνεξαρτήτως τοῦ εἴδους, σημαίνει ἀποδοχὴ συμβάσεων. Στὴν "Πολιτεία" τοῦ Πλάτωνα συναντᾶμε τὴν κατανομὴ ἐργασίας ὡς ἀναγκαστικὴ σύμβαση πρὸς ἐξυπηρέτηση ἑνὸς "γενικοῦ συμφέροντος", ποὺ συνίσταται στὴν συνεξάρτηση μ’ αὐτὴ καὶ συνεπῶς στὴν ἐδραιότερη συνοχὴ τοῦ κοινωνικοῦ συνόλου. Συνειδητὲς ἀποδοχὲς κοινωνικῶν συμβάσεων δημιουργοῦν τὴν ἔννοια τοῦ Νόμου. Κανένας π.χ. δὲν θέλει νὰ κάμει περίπατο στὸν δρόμο καὶ νὰ βρεθεῖ ἕνας ἄλλος νὰ τὸν σκοτώσει. Αὐτὸ τὸ ἀποδέχονται ὅλοι οἱ ἄνθρωποι ἐξ ἴσου, προκειμένου νὰ διατηρήσουν μίαν κοινωνικὴ ὕπαρξη, καὶ συνεπῶς ἀποτελεῖ "νόμο". Ἐθιμικὸς κατ' ἀρχήν, ἐκφραζόμενο μέσῳ τῆς ἐξουσίας τοῦ ἀρχηγοῦ, καὶ συνταγματικὸν σήμερα. Βέβαια ἡ ἔννοια τῆς "σωματικῆς ἀκεραιότητος" δὲν εἶναι ἕνα ἑνιαῖο νοητικὸ σχῆμα, ποὺ ἀποκλίνει μόνο στὴν περίπτωση τοῦ κακοποιοῦ ἢ τοῦ ἐγκληματία, ἀλλὰ συνειδησιακὴ ὀντότητα κοινωνικοῦ περιεχομένου. Παραδείγματος χάριν, ὁ καπιταλιστὴς στὰ πρῶτα στάδια τῆς ("δεύτερης" ἐπιλεγόμενης) βιομηχανικῆς ἀναπτύξεως κατέστρεφε τὴν σωματικὴ ἀκεραιότητα τοῦ ἐργάτη, ὄχι μὲ τὸ νὰ τὸν σκοτώνει, ἀλλὰ μὲ τὸ νὰ τὸν ἔχει (οἰκονομικὰ καὶ κοινωνικὰ) δεμένον μὲ ἕναν κλίβανο χυτηρίου σιδήρου λ.χ. Ἐδῶ ἡ ἔννοια τῆς "σωματικῆς ἀκεραιότητος" ἔπαιρνε ἕνα εἰδικὸ κοινωνικὸ περιεχόμενο, ἐκεῖνο τῆς μελλούσης βιομηχανικῆς ἀναπτύξεως ὑπὲρ τοῦ κοινωνικοῦ συνόλου. Δηλαδὴ ὁ περιορισμὸς τῆς ἐννοίας τῆς "σωματικῆς ἀκεραιότητος" προέκυπτε ἀπὸ κάποιαν ἔννοια "γενικοῦ συμφέροντος", ὑπὸ τὴν σημασία μίας ἱστορικῶς προσδιοριζόμενης κοινωνικῆς παραδοχῆς. " Ἱστορικῶς" σημαίνει πὼς δὲν ἦταν γιὰ ὅλους ἑνιαία καὶ αὐτονόητη, ἀλλὰ περνοῦσε ἀπὸ τὰ στάδια τῆς ἐπαναστάσεως καὶ ἀντεπαναστάσεως, ὥσπου νὰ ἀποκτήσει τὴν κοινωνικὴ ἀποδοχὴ καὶ τὴν πολιτικὴ της συνεπῶς νομιμότητα. Ἐν ὀλίγοις, ἡ ἔννοια τοῦ "γενικοῦ συμφέροντος" ἀποτελεῖ ἕνα εὐρὺ συνειδησιακὸ περιεχόμενο κοινωνικῆς ἀποδοχῆς καὶ δὲν ἀποτελεῖ θέμα ὁρισμοῦ. Καὶ ἐπειδὴ αὐτὴ εἶναι κατ' οὐσίαν πολιτιστικὴ ἔννοια (δηλαδὴ τὸ "γενικὸ συμφέρον" εἶναι συμφέρον πρὸς κάτι ἄλλο ποὺ ἱεραρχικῶς προηγεῖται, καὶ αὐτὸ εἶναι ἡ εὐζωία τοῦ συγκεκριμένου ἀτόμου), προσδιορίζεται ἀπὸ πολλοὺς ἄλλους παράγοντες, μεταξὺ τῶν ὁποίων πρωτίστη θέση κατέχει ἡ πνευματικὴ ἀξιοποίηση τοῦ παρελθόντος στὸ παρὸν καὶ βάσει τούτου ὁ σχηματισμὸς τοῦ μέλλοντος, δηλαδὴ τὸ γενικὸ πολιτιστικὸ τέλος. Εἶναι αὐτὸ ποὺ δίνει νόημα στὴν χρονικῶς πεπερασμένη ζωὴ τῶν κοινωνιῶν, ἐν ὀνόματι τοῦ ὁποίου ἀσκεῖται ἡ πολιτικὴ καὶ ζητεῖται γι' αὐτὴ ἡ νομιμοποίηση ἐκ μέρους τῶν ἀνθρώπων. Τὸ "γενικὸ συμφέρον" στὴν Ἀγγλία π.χ. δὲν τὸ ὁρίζει ὁ κ.Μέϊτζορ, ἀλλὰ ὁ Σαίξπηρ ὅπως καὶ στὴν Γαλλία ὄχι ὁ κ. Σιράκ, ἀλλὰ ὁ Βολταῖρος. Δηλαδὴ ἄνευ αὐτῶν δὲν ὁρίζεται κάποιο "γενικὸ συμφέρον". Στὴν ἀσάφεια καὶ εὐκρίνεια του τὸ "γενικὸ συμφέρον" συμπίπτει λ.χ. μὲ τὴν "Volonte Generale" τοῦ Rousseau.
Πρὸς ἐμπραγμάτωση αὐτοῦ του "γενικοῦ συμφέροντος", τὸ κράτος διὰ τῆς "ἐκτελεστικῆς ἐξουσίας", ὅπως ἐπίσης καὶ διὰ συνταγματικῶν κανόνων, μεριμνᾶ, ὥστε ἡ ἀτομικὴ ἐνέργεια νὰ μὴν ὑπερβαίνει τὰ ὅρια διασφαλίσεως τοῦ "γενικοῦ συμφέροντος", ἡ ὁποία συμπίπτει μὲ τὴν ἰσχὺ τοῦ "συμφέροντος" αὐτοῦ γιὰ ὅλους. Π.χ. ὑπάρχει συνταγματικὴ ρύθμιση πού ὁρίζει ὅτι ἡ προστασία τῆς ἀτομικῆς δραστηριότητος ("ἰδιοκτησίας") τελεῖται χάριν τοῦ γενικοῦ συμφέροντος. Τὰ πράγματα δὲν ἤσαν πάντοτε ἔτσι. Στὶς ἀρχὲς τοῦ καπιταλισμοῦ, δηλαδὴ τὴν ἐποχὴ τοῦ Λώκ, τὸ "γενικὸ συμφέρον" κατοχύρωνε τὴν "ἐξυπνάδα" μερικῶν καὶ τὴν "κουταμάρα" τῶν ἄλλων. Τὸ ἄλλοθι ἁπλό: ὅσο κι ἂν σφετερισθεῖ κανείς, τὸ προϊὸν θὰ μείνει στὸ σύνολο. Ὁ σφετερισμὸς αὐτὸς ὀνομάσθηκε ἀργότερα "ἀρχικὴ συγκέντρωση κεφαλαίου". Σήμερα ὁ καπιταλιστὴς δὲν ἐπιτρέπεται νὰ εἶναι ὑπὲρ τὸ δέον "ἔξυπνος". Ἡ τρέχουσα ἔννοια τοῦ "γενικοῦ συμφέροντος", δηλαδή, ἀντικατέστησε τὴν "ἐξυπνάδα" τοῦ καπιταλιστῆ μὲ ἐκείνην τῆς διασφαλίσεως τῆς παραγωγῆς. Ὅτι ἔτσι τὸ "γενικὸ συμφέρον" τῶν βιομηχανικῶς παραγόντων δὲν συμπίπτει μὲ τὸ "γενικὸ συμφέρον" τῶν ἐχόντων τὶς πηγὲς τοῦ φυσικοῦ πλούτου, ἕπεται ἀφ' ἑαυτοῦ. Στὸ "Διεθνὲς Δίκαιο" δὲν ἦταν συνεπῶς δυνατὸν στὸ παρελθὸν νὰ καθιδρυθεῖ μία γενικὴ ἔννοια "γενικοῦ συμφέροντος" ὡς φορέως τῶν διεθνῶν σχέσεων, διότι ὁ ὁρισμὸς προσέκρουε σὲ θέματα πολιτισμῶν. Ἐπροτιμήθηκε κάτι ἁπλούστερο: ἡ σμίκρυνση καὶ κατὰ περίπτωση ἡ καταστροφὴ τῶν πολιτιστικῶν παραδόσεων τῶν διαφόρων λαῶν...
Μακρηγορήσαμε ὀλίγον (καίτοι βέβαια τὸ θέμα εἶναι θεωρητικῶς ἀνεξάντλητο), προκειμένου νὰ κατανοήσομε τὰ σχετικὰ πράγματα ὡς πρὸς τὰ καθ' ἠμᾶς. Αὐτὸ ποὺ μᾶς ἐνδιαφέρει νὰ κρατήσομε εἶναι ὅτι ἡ "ἐκτελεστικὴ ἐξουσία", ἐν ἀντιθέσει πρὸς τὴν δικαστική, ποὺ σκοπὸ ἔχει τὴν βάσει νόμου κατοχύρωση τῶν ἐννόμων συμφερόντων, λειτουργεῖ μὲ γνώμονα τὸ "γενικὸ συμφέρον". Στὴν Ἑλλάδα τὸ "γενικὸ συμφέρον" λέγεται συνήθως καὶ "δημόσιο συμφέρον". Ἔτσι ἡ ἐκελεστικὴ ἐξουσία δουλεύει πιὸ "δημιουργικά", καθότι τὸ "Δημόσιο" στὴν Ἑλλάδα ὑπῆρξε ἀνέκαθεν ἔννοια εἰδικῆς νοήσεως... Ἐπειδὴ τὸ κριτήριο σχηματισμοῦ τῆς Ἑλλάδας ὡς κράτους ὑπῆρξε μέχρι τὸν β' παγκόσμιο πόλεμο τὸ θρησκευτικὸ κριτήριο, ἑπόμενο ἦταν ὁ πολυφυλετισμὸς νὰ μὴν ἐπιτρέψει κάποια καθολικὴ συνείδηση "γενικοῦ συμφέροντος". Καὶ δεδομένου ὅτι δὲν ἐδιοικοῦσε ἡ Ἐκκλησία ἐπισήμως ἀλλὰ τὸ κράτος, τῆς Ἐκκλησίας οὔσης νομιμοποιητικοῦ φορέως τοῦ κράτους, ἑπόμενο ἦταν τὸ "δημόσιο συμφέρον" νὰ συμπίπτει μὲ ἐκεῖνο τοῦ πολιτικοῦ προγράμματος ἑνὸς κόμματος. Δεδομένου ὅτι ἡ ἐκτελεστικὴ ἐξουσία εἶναι ἡ κυβέρνηση καὶ ἡ διοίκηση, ἕπεται ὅτι τὸ δημόσιο συμφέρον ἐν Ἑλλάδι τὸ ὁρίζει ἁπλούστατα ὁ ἑκάστοτε πολιτικὸς ἀρχηγός. Κατ’ ἐπέκταση καὶ ὁ ὑπάλληλος ὡς κομματόσκυλο στὴν διοίκηση. Αὐτὴν ἀκριβῶς τὴν τάξη πραγμάτων εὑρίσκομε καὶ στὰ διάφορα θεωρητικὰ συγγράμματα. Ἀνοίγοντας π.χ. τὸν πρῶτον τόμο τῆς "Συνταγματικῆς Θεωρίας" (ἀνθρώπινα δικαιώματα) τοῦ καθηγητοῦ κ.Πρ. Δαγτόγλου, διαβάζομε ὅτι "γενικὸ συμφέρον" εἶναι αὐτὸ ποὺ ὁρίζει ὁ νομοθέτης. Δὲν χρειάζεται νὰ προσφύγομε στὸν Κέλσεν ἢ ὁποιονδήποτε ἄλλον θεωρητικό του δικαίου, γιὰ νὰ ἐπιβεβαιώσουμε ὅτι ὁ κ.Δαγτόγλου ἔχει δίκιο: ἂν τὸ "γενικὸ συμφέρον" μπορεῖ νὰ τὸ ὁρίζει ὁ νωματάρχης καὶ ὁ ἀγροφύλακας, γιὰ ποιὸν λόγο νὰ μὴν μπορεῖ ὁ νομοθέτης; Νομοθέτης εἶναι κανονικὰ ἡ Βουλή, ἂν ὅμως ὑπάρχει ἡ κομματικὴ πλειοψηφία, νομοθέτης εἶναι τελικὰ ἡ ἴδια ἡ ἐκτελεστικὴ ἐξουσία, δηλαδὴ ἡ κυβέρνηση μετὰ τοῦ κλητῆρος ὡς κομματικοῦ ὀπαδοῦ. Καὶ δεδομένου ὅτι στὰ μέχρι τώρα ποδοσφαιρικὰ πλαίσια τοῦ δικομματισμοῦ δὲν ἦταν δυνατὸν νὰ ὑπάρξει ἕλληνας ποὺ νὰ εἶναι εὐχαριστημένος ἀπὸ τὴν ἑλλαδικὴ διοίκηση, μποροῦμε νὰ ποῦμε ὅτι ὁ ὁρισμὸς τοῦ κ. Δαγτόγλου εἶναι ἀπολύτως σωστός. Ἀνάλογα πράγματα βρίσκομε καὶ σὲ ἄλλα συγγράμματα. Ἔτσι π.χ. στὸ προαναφερθὲν ἐγχειρίδιο τοῦ κ.Ε.Σπηλιωτοπούλου, παραβλεπομένου τοῦ διαφορισμοῦ ποὺ κάνει στὸν ὁρισμὸ τῆς διοικήσεως, ἐπιβαλλομένου σήμερα ἀπὸ τὴν κοινωνικὴ λειτουργία τοῦ κεφαλαίου (σελ.11), τὸ δημόσιο συμφέρον ὁρίζεται ὡς ἔννοια νομικὴ (σελ.85-86, ἐδ.79-80). Ἀλλὰ τέτοια σύμφωνα μὲ τὰ προεκτεθέντα δὲν εἶναι. Δὲν εἶναι τὸ θέμα ἂν μία ἀπαλλοτρίωση ἢ ἕνα δημόσιο ἔργο ἐξυπηρετεῖ τὸ ἀπὸ τὸ "νομοθετικὸ ὄργανο" καθοριζόμενο κάθε φορά "δημόσιο συμφέρον", ἀλλὰ τί ἐξυπηρετεῖ τὸ ὁρισθὲν "Δημόσιο συμφέρον" ἀπὸ πολιτιστικῆς καὶ ἱστορικῆς σκοπιᾶς. Ποιὸς καθορίζει δηλαδὴ τοὺς τελικοὺς αὐτοὺς σκοπούς, ὥστε νὰ ἐλέγξει τὸ ἔργο τοῦ "νομοθετικοῦ ὀργάνου"...
Διά τῶν ἐκτεθέντων ἐρχόμαστε εὐκολώτερα στήν κατανόηση ὁρισμένων ἁπλῶν ἐννοιῶν, ποὺ στὶς διαδικασίες τῆς ἑλλαδικῆς διοικήσεως ἔχουν καταντήσει μυστήρια ἀστυνομικῶν μέτρων. Γιὰ νὰ ὑπηρετηθεῖ τὸ "δημόσιο συμφέρον", ὅπως καὶ ἂν αὐτὸ ὁρίζεται, εἶναι ἀνάγκη τὸ κράτος νὰ ἀσκεῖ μίαν ἐπιστασία ὡς πρὸς τὶς ἐπιμέρους δραστηριότητες τῶν ἀτόμων ποὺ ἀφοροῦν στοὺς ἄλλους. Π.χ. ἂν θέλει ν’ ἀνοίξει ἕνας ἕνα ἑστιατόριο, πρέπει νὰ πληροῖ ὁρισμένες προϋποθέσεις. Ὄχι νὰ ξέρει νὰ μαγειρεύει ὁπωσδήποτε (αὐτὸ εἶναι θέμα "ἐλεύθερης ἀγορᾶς". Στὸ Νυδρὶ λ.χ. μαγειρεύουν οἱ πεθερὲς καὶ οἱ συμπεθέρες τῶν καταστηματαρχῶν καὶ ὄχι βέβαια σπουδασμένοι μαγεῖροι ἐπὶ συγχρόνων διαιτητικῶν δεδομένων), ἀλλὰ τὸ μαγαζί του νὰ πληροῖ ὁρισμένους ὅρους κοινῆς προστασίας (π.χ. νὰ εἶναι καθαρὸ καὶ σὲ περίπτωση πυρκαγιᾶς νὰ ἔχει διέξοδο νὰ φύγει ὁ κόσμος). Δηλαδὴ ἐν ὀλίγοις χρειάζεται μίαν "ἄδεια". Τὸ ἴδιο π.χ. καὶ ἂν θέλει νὰ ὁδηγήσει ἕνα αὐτοκίνητο. Καὶ στὶς δύο περιπτώσεις ἡ χορήγηση τῆς "ἀδείας" ἀποτελεῖ δικαίωμά του, τὸ ὁποῖον ἀπορρέει στὴν μὲν πρώτη περίπτωση ἀπὸ τὸ δικαίωμα ἐργασίας ποὺ ἔχει (αὐτὸ βέβαια δὲν ἰσχύει γενικῶς γιὰ ὅλες τὶς χῶρες) καὶ στὴν δεύτερη ἀπὸ τὸ δικαίωμα ἐλευθέρας κινήσεως. Ὄντως, ἔτσι ὁρίζεται γενικῶς ἡ ὁποιαδήποτε "ἄδεια" στὸ διοικητικὸ δίκαιο: ὡς διοικητικὴ πράξη διὰ τῆς ὁποίας "αἴρεται ἀπαγόρευσις γενικῆς φύσεως, κωλύουσα τὴν ἄσκησιν ὑφισταμένων δικαιωμάτων" (Κυριακοπούλου, Β', σέλ. 349). Δηλαδὴ προϋφίσταται τὸ δικαίωμα τὸ ὁποῖον ἡ "ἄδεια" ἐπικυροῖ ἐν ὀνόματι τοῦ "γενικοῦ συμφέροντος". Σὲ ὁρισμένα βιβλία οἱ" ἄδειες" φέρονται καὶ ὡς δημιουργοῦσες δικαιώματα ὑπὲρ τῶν πολιτῶν (π.χ. ἔκδοση ἄδειας μονοπωλείου), ἀλλὰ βέβαια δὲν θὰ συζητήσομε ἐπὶ τοῦ ἑλλαδικοῦ αὐτοῦ σημείου... Σημασία ἔχει ὅτι ἡ "ἄδεια" δὲν παρέχεται ἀπὸ τὸ κράτος, ἀλλὰ ἀπορρέει ἀπὸ προϋφιστάμενο δικαίωμα τοῦ πολίτη. Καὶ γιὰ νὰ ἔλθομε στὴν περίπτωση τῆς "οἰκοδομικῆς ἄδειας" ποὺ μᾶς ἀπασχολεῖ: τὸ δικαίωμα νὰ χτίσει κανένας, ἐφ' ὅσον πληροῦνται οἱ νόμιμες προϋποθέσεις, (συμβάσεις βάσει τοῦ "κοινοῦ συμφέροντος"), τὸ ἔχει ἀπὸ τὸ Σύνταγμα. Δὲν τοῦ τὸ παραχωρεῖ τὸ κράτος. Ἁπλῶς ὁ πολίτης μὲ τὴν αἴτηση του παραχωρεῖ τὸ δικαίωμα στὸ κράτος νὰ ἀσκήσει ἕνα "κυρίαρχο δικαίωμα" του ἐν ὀνόματι τοῦ "γενικοῦ συμφέροντος": αὐτὸ ποὺ θὰ φκιάσει νὰ πληροῖ ὁρισμένους ὅρους ἀσφαλείας ὡς πρὸς τοὺς ἄλλους (π.χ. τὰ κεραμίδια νὰ εἶναι ἔτσι, ὥστε νὰ μὴν πέσουν σὲ κανενὸς διαβατικοῦ τὸ κεφάλι). Δὲν πρόκειται συνεπῶς γιὰ ἄδεια πού παραχωρεῖ τὸ κράτος, ἀλλὰ τὸ ἀνάποδο; ἄδεια ποὺ παραχωρεῖ ὁ πολίτης πρὸς τὸ κράτος νὰ ἀσκήσει ἕναν ἔλεγχο ὑπὲρ τοῦ "γενικοῦ συμφέροντος". Καὶ πῶς γίνεται τώρα ὅλος ὁ κόσμος νὰ πιστεύει πῶς τὸ κράτος "δίνει ἄδεια νὰ χτίσουν", πού γίνεται στὸ τέλος ὁπωσδήποτε ἀνακλητὴ μὲ τὴν "νομιμοποίηση"; Ἐδῶ ἐμφιλοχωρεῖ ὁ ρόλος τοῦ μηχανικοῦ ποὺ θὰ ἰδοῦμε στὸ ἑπόμενο. Κατὰ τοὺς ὁρισμοὺς τοῦ κ. Κατσιγιάννη, ἁπλῶς διὰ τοῦ μηχανικοῦ ἡ ἰδιοκτησία μεταβάλλεται σὲ "ἄδεια" καὶ ὁ πολίτης σὲ θῦμα κρατικῆς ἀφαίμαξης. Θὰ τὸ ἰδοῦμε.
12) Λευκαδίτικος λόγος - Τρίτη 8/10/1996
"Ἡ οἰκοδομικὴ ἄδεια", λέει ὁ κ.Κατσιγιάννης στὸ διάταγμά του, "εἶναι ἐκτελεστὴ διοικητικὴ πράξη" ( ἄρθρο 1). Δὲν τὸ λέει βέβαια ἐπειδὴ τὸ σκέφθηκε, ἀλλὰ ἐπειδὴ στὸ διοικητικὸ δίκαιο ὁρίζονται ὡς χαρακτηριστικά της διοικητικῆς πράξως ἐν γένει τὸ "τεκμήριο νομιμότητος" καὶ ἡ "ἐκτελεστότητα". Ἐὰν θέλαμε στὶς συνθῆκες τοῦ ἑλλαδικοῦ διοικητικοῦ δικαίου (τοῦ ὁποίου ἡ "ἀνάπτυξη" χρονολογεῖται μόλις ἀπὸ τὸ 1930, δηλαδὴ ἀπὸ ἱδρύσεως Συμβουλίου Ἐπικρατείας, ὅταν στὰ κράτη τῆς Εὐρώπης ὁ ἴδιος κλάδος ἔχει προϊστορία αἰώνων βάσει κοινωνικῶν καὶ ἱστορικῶν διεργασιῶν καὶ ὄχι διὰ τῆς ἱδρύσεως ἑνὸς ἀνεξέλεγκτου ὀργάνου) νὰ ἀναλύσομε τὴν ἔννοια τοῦ "τεκμηρίου νομιμότητος", θὰ καταναλώναμε σελίδες πολλές. Καὶ ματαίως, διότι ὅτι καὶ ἂν εἰπωθεῖ, ἡ οὐσία τοῦ ἑλλαδικοῦ διοικητικοῦ δικαίου θὰ παραμείνει ἀναλλοίωτη, ἐπειδὴ καὶ ἡ ὑπόσταση τῆς Ἑλλάδος θὰ παραμένει ἀναλλοίωτη, ὅσο αὐτὴ συνεχίζει νὰ ὑπάρχει ὡς ἕνα τεχνικῶς κατασκευασμένο κράτος. Ὡς ἕνα κράτος, δηλαδή, ὅπου οἱ "ἐξωϋπηρεσιακὲς διασυνδέσεις" ἑνὸς ὑπαλληλάκου εἶναι ἰσχυρότερες ἀπὸ τὶς ἐπίσημες δραστηριότητες τοῦ πρωθυπουργοῦ. Ἐν συνόψει μποροῦμε νὰ ποῦμε, ὅτι ἡ θεωρητικὴ σημασία τοῦ "κριτηρίου" αὐτοῦ ἀφορᾶ στὴν συνέχεια τοῦ διοικητικοῦ δικαίου, ὅταν αὐτὴ διακόπτεται ἀπὸ ἔκτατα περιστατικὰ (πολέμους, δικτατορίες κλπ.) καὶ ὄχι ἐπειδὴ λαδώνεται ὁ δ/ντὴς μίας ὑπηρεσίας ἢ ἑνὸς ὑπουργείου γιὰ νὰ ἐκδώσει μία παράνομη πράξη. Πρόκειται δηλαδὴ περὶ τοῦ ἐρωτήματος, κατὰ πόσον τὰ ἔκτακτα αὐτὰ περιστατικὰ ἐδημιούργησαν δίκαιο δυνάμενο νὰ συνεχισθεῖ καὶ κατὰ πόσον ἀπὸ τὴ νέα τάξη πραγμάτων βλάπτονται τὰ "δημόσια δικαιώματα" τῶν πολιτῶν (δηλαδὴ αὐτὰ ποὺ συνεπάγονται ἀποζημιώσεις εἰς βάρος τοῦ κράτους) ποὺ ἐδημιούργησαν κατὰ τὴν παλαιὰ τάξη. Βασικά, δηλαδή, τὸ πρόβλημα δὲν εἶναι "νομικῆς" φύσεως, ἀλλὰ πρόβλημα θεωρίας τοῦ κράτους, ποὺ ἐμπίπτει σὲ ἄλλου εἴδους ἐπιστημονικοὺς χώρους. Π.χ. ἂν οἱ διοικητικὲς πράξεις τῶν κυβερνήσεων κατοχῆς στὴν Ἑλλάδα εἶχαν τὸ "τεκμήριο νομιμότητος" ἢ ὄχι, δὲν τεκμαίρεται ἀπὸ τὸ τί εἶπαν ἐν συνεχείᾳ οἱ νομικοί, ἀλλὰ ἀπὸ τὸ γιὰ ποιοὺς λόγους ἐμπῆκε ἡ Ἑλλάδα στὸν πόλεμο, ποὺ κάθε ἄλλο παρὰ νομικὸ θέμα εἶναι. Ἀπὸ τοῦτο ἕπεται καὶ ὁ βαθμὸς νομιμότητος τῶν κυβερνήσεων ἐκείνων καὶ ὄχι ἐπειδὴ μετὰ ἔγιναν "ἐκλογὲς" καὶ μία κυβέρνηση ἀνεγνώρισε ὅ,τι τὴν συνέφερε ὡς "νόμιμο". Τί εἰδικὰ στὴν Ἑλλάδα μετὰ τὸν πόλεμο ἀνεγνωρίσθη ὡς "νόμιμο" διαρκοῦντος αὐτοῦ, τὸ γνωρίζομε ἤδη: ὅλοι οἱ δοσίλογοι καὶ οἱ ἀπατεῶνες ἀνεγνωρίσθηκαν ὡς "κυρίαρχη τάξη", "ἀγωνιζομένη" ὑπὲρ τῶν ἰδεωδῶν του "ἐλευθέρου κόσμου"... Τὰ "ἰδεώδη" αὐτὰ συνεχίζουν νὰ ὑπηρετοῦν καὶ οἱ πράξεις τοῦ κ.Κατσιγιάννη ποὺ μᾶς ἀπασχολοῦν ἐδῶ. Ἐπὶ τοῦ "τεκμηρίου νομιμότητος" εἶναι φυσικὸ νὰ ἐπικρατεῖ μία κάποια ἀσάφεια στὰ διάφορα συγγράμματα διοικητικοῦ δικαίου, ἀφ’ ἑνὸς γιατί τὰ νοήματα τῶν διαφόρων ξενόγλωσσων συγγραμμάτων ποὺ συμβουλεύονται ἔχουν ἱστορικὲς καταβολὲς ὁλοσχερῶς ἄσχετες μὲ ὄ,τιδηποτε τὸ ἑλληνικό, ἂφ ἑτέρου δὲ γιατί δὲν ὑπάρχει λόγος μεγαλύτερης σαφήνειας, ἀφοῦ τὰ πράγματα παρ' ἡμῖν λειτουργοῦν "ἁπλά": τὸ "διοικητικὸν ὄργανο βούλεται" καὶ ὅποιου δὲν τοῦ ἀρέσει μπορεῖ νὰ προσφύγει στὸ Συμβούλιο Ἐπικρατείας. Τὸ "τεκμήριο νομιμότητος" συνεπῶς φέρεται σύμφυτο μὲ τὴν "βούληση" τοῦ "διοικητικοῦ ὀργάνου", ἡ ὁποία, ὅπως εἴπαμε, ὑπάρχει ἐπειδὴ ὑπάρχουν ἁπλῶς οἱ "ἐκλογές"... Δὲν εἶναι δυνατὸν στὰ πλαίσια τῶν κειμένων τούτων νὰ μᾶς ἀπασχολήσει τὸ "τεκμήριο νομιμότητος" ὡς διάσταση τοῦ κύρους τῆς ἐξουσίας, δηλαδὴ ὡς κατηγόρημα τῆς αὐθεντικότητας τῆς λειτουργούσης ἀρχῆς, ἐπειδὴ τὸ θέμα θὰ μᾶς ἐνέπλεκε σὲ θεωρητικὲς συζητήσεις, ἰδιαίτερα αὐτὲς τοῦ Μὰξ Βέμπερ, πράγματα ἐξερχόμενα τῶν δεδομένων τοῦ ἑλλαδικοῦ ρεαλισμοῦ, ἀλλὰ καὶ τῶν ἀκόμη πιὸ ρεαλιστικῶν ἐπιδιώξεων τοῦ κ.Κατσιγιάννη.
Ὡς πρὸς τὴν "ἐκτελεστότητα", τὰ πράγματα εἶναι νοητικῶς ἁπλούστερα. Ἀλλὰ αὐτὸ δὲν σημαίνει ὅτι εἶναι καὶ στὴ πράξη τέτοια. "Ἐκτελεστότητα" θὰ πεῖ, ὅτι ἡ διοικητικὴ πράξη πρέπει νὰ ἐκτελεσθεῖ, διότι διαφορετικὰ καταργεῖται τὸ δικαίωμα ἀπὸ τὸ ὁποῖον ἀπορρέει. Τόσο αὐτονόητο ὅμως αὐτὸ στὰ καθ’ ἡμᾶς δὲν εἶναι. Μεταπολεμικῶς π.χ., ὅπου τὸ "δημόσιο συμφέρον" ἦταν ταυτόσημο τῆς "ἐθνικοφροσύνης", δὲν ὑπῆρχαν δικαιώματα ποὺ συνεπήγοντο ἄδειες ἀλλὰ μόνο "ἄδειες" ποὺ ὑποκαθιστοῦσαν δικαιώματα. Κυριώτερη μεταξὺ αὐτῶν ἡ... ἄδεια φαγητοῦ, ποὺ ἐλέγετο τότε "ἄδεια ἀσκήσεως ἐπαγγέλματος". Μὲ μία βέβαια οὐσιώδη λεπτομέρεια: ἂν προϋπόθεση της σήμερα γιὰ τὸν ὁποιονδήποτε μεροκαματιάρη εἶναι ἡ ἁπλὴ φορολογικὴ δήλωση, τὸ "δημόσιο συμφέρον" τότε ἐπέβαλε τὴν ἀπόδειξη πολλῶν πραγμάτων ἀναποδείκτων. Ὅλων δηλαδή ἐκείνων ποὺ θὰ καθιστοῦσαν τὴν Ἑλλάδα ἕνα κοινωνικὸ νεκροταφεῖο καὶ μία περιθωριακὴ λεπτομέρεια στὴν μεταπολεμικὴ ἐξέλιξη τοῦ κόσμου. Τὴν Ἑλλάδα τῶν κομπιναδόρων, δηλαδή, τὴν ἐξιδιασμένως συνεχίζουσα διὰ τῶν διαταγμάτων τοῦ κ.Κατσιγιάννη.
Ὁ κ.Κατσιγιάννης συμπληρώνει ἀνεπαισθήτως στὸ παραπάνω ἄρθρο του: ἐκτελεστὴ μέν, ὄχι ὅμως ὡς πρὸς τὸ δικαίωμα τοῦ πολίτη νὰ χτίσει, ἀλλὰ ὡς πρὸς "τὴν ἐκτέλεση τῶν οἰκοδομικῶν ἐργασιῶν ποὺ προβλέπονται στὶς μελέτες". Τυπικῶς βέβαια σωστά: τὸ κράτος ἐκτελεῖ τὸ χρέος του ὡς πρὸς τὴν προστασία τοῦ "γενικοῦ συμφέροντος" καὶ ὁρίζει "μελέτες". Πρακτικῶς θὰ ἰδοῦμε εὐθὺς πῶς τὰ πράγματα ἐξελίσσονται. Στὸ ἄρθρο 2 ὁρίζονται τὰ " ἁρμόδια" ὄργανα γιὰ τὴν ἔκδοση οἰκοδομικῶν ἀδειῶν: τὸ ΥΠΕΧΩΔΕ, οἱ Δῆμοι καὶ οἱ Κοινότητες. Λίγο-πολὺ δηλαδή οἱ πάντες μὲ ὅ,τι αὐτὸ μπορεῖ νὰ σημαίνει. Ἀπὸ τὸ ἄρθρο 3 ἀρχίζουν οἱ "λεπτομέρειες". Πρῶτο μεταξὺ τῶν ἀπαιτουμένων στοχείων γιὰ τὴν ἔκδοση "ἀδείας" (ἐδ.1) εἶναι: "αἴτηση τοῦ ΕΝΔΑΦΕΡΟΜΕΝΟΥ, στὴν ὁποία εἶναι ΕΝΣΩΜΑΤΩΜΕΝΑ ΣΕ ΕΝΙΑΙΟ ΤΕΥΧΟΣ ἔντυπα μὲ τὶς δηλώσεις ἀναθέσεως-ἀναλήψεως "μελέτης-ἐπίβλεψης" τοῦ μηχανικοῦ. Ἐδῶ θὰ μᾶς ἀπασχολήσουν λίγο τὰ νοήματα, διότι ἀκριβῶς μὲ τὸ πρῶτο αὐτὸ βῆμα τῆς διαδικασίας σταματάει ἀπὸ ἀπόψεως δημοσίου δικαίου νὰ εἶναι καὶ ἡ ἄδεια ἐκτελεστὴ διοικητικὴ πράξη. Κατ’ ἀρχὴν "ἐνδιαφερόμενος" δὲν θὰ πεῖ ἰδιοκτήτης. Καθένας μπορεῖ ὡς "ἐνδιαφερόμενος" νὰ ὑποβάλει αἴτηση νὰ κτίσει ὁπουδήποτε κτίζεται, Δὲν προκύπτει ἀπὸ τὸ διάταγμα ὅτι μπορεῖ ἡ Πολεοδομία νὰ ρωτήσει γιατί εἶναι ἐνδιαφερόμενος. Εἶναι ὑποχρεωμένη νὰ δεχθεῖ τὴν αἴτησή του, ἀκριβῶς ἐπειδὴ τὴν ὑποβάλλει ὡς "ἐνδιαφερόμενος". Βεβαίως στὶς πολύπλοκες ἐργολαβίες καὶ στὰ "μεγάλα ἔργα" ὡς ἐνδιαφερόμενοι φέρονται ἐξουσιοδοτημένοι δικηγόροι καὶ γραφεῖα ποὺ ἀναλαμβάνουν τὴν διεκπεραίωση τῶν "ἀδειῶν". Ἐδῶ ὅμως ἐμεῖς συζητᾶμε γιὰ τὸν ἁπλὸ πολίτη καὶ ζητοῦμε ἀπὸ τὴν στοιχειώδη ἀνάλυση τῶν νοημάτων νὰ δοῦμε τί ἔχει κατὰ νοῦ τὸ κράτος στὸ πρόσωπο τοῦ κ.Κατσιγιάννη. Καὶ πρὸς διευκρίνηση τοῦ χάους τῶν νοημάτων μεταξὺ "ἐνδιαφερομένου" καὶ "ἰδιοκτήτη" θὰ φέρομε ἕνα ἁπλὸ παράδειγμα: Ἡ θεία Τερψιχόρη, ἔχει μία κόρη, ἡ ὁποία παντρεύτηκε ἕνα νεοζηλανδὸ στρατιώτη στὸν β' παγκόσμιο πόλεμο καὶ γιὰ λόγους τυχόντες τὴν μάνα της τὴν ἐγκατέλειψε. Ὁ ἀνηψιὸς Χ τῆς θείας Τερψιχόρης, τρόφιμος καζίνων καὶ κατ’ ἐπάγγελμα κομπιναδόρος, ἔχει τὴν θείτσα του μὴ στάξει καὶ μὴ βρέξει, διότι ξέρει πὼς ἔχει ἕνα οἰκοδομήσιμο οἰκόπεδο τριάντα στρεμμάτων ποὺ θέλει νὰ τῆς τὸ φάει. Ἀποσπᾶ λοιπὸν κάποια στιγμὴ τὴν ὑπόσχεση τῆς θείας του, ἐτῶν 90 καὶ οὔσης ξεκουτιασμένης, νὰ τὸν ἀφήσει νὰ χτίσει ξενοδοχεῖο καὶ ἀμέσως τρέχει καὶ ὑποβάλλει αἴτηση ὡς "ἐδιαφερόμενος". Λίγο ὅμως πρὶν βγεῖ ἡ ἄδεια, καὶ ἀφοῦ ἔγιναν καὶ οἱ ἀρχαιολογικὲς ἐκσκαφὲς καὶ ἀνεκαλύφθη πανάκριβο ἄγαλμα, πεθαίνει ἡ θεία Τερψιχόρη. Πῶς γίνεται τώρα ἡ "ἄδεια" ἐκτελεστή; Τὸ διάταγμα τοῦ κ. Κατσιγάννη στὸ ἄρθρο 5, ἔδ.7, δηλαδὴ ὕστερα ἀπὸ τρεῖς σελίδες "ὁρισμῶν" καὶ "ἐντολῶν", λέει ὅτι οἱ ἄδειες ἐκδίδονται ἐπ’ ὀνόματι τοῦ ἰδιοκτήτη. Ἀλλὰ ὁ ἀνηψιὸς τῆς θείτσας οὔτε τὸ κράτος πῆγε νὰ ἐξαπατήσει, οὔτε παρὰ τὴν βούληση τοῦ ἰδιοκτήτη ἐνήργησε. Ὑπέβαλε τὴν αἴτηση τοῦ σύμφωνα καὶ ἐπακριβῶς μ’ αὐτὰ ποὺ λένε οἱ κανονισμοὶ τοῦ κράτους. Τὸ ποιὸν τῶν προθέσεών του δὲν ἔχει καμιὰ σημασία. Ποιὸς τώρα εὐθύνεται γιὰ τὴν μὴ ἔκδοση τῆς ἄδειας; Κερδισμένος βέβαια ἀπὸ τὴν ὅλη ὑπόθεση, ὡς συνήθως, εἶναι ὁ μηχανικὸς ποὺ "ἐργάσθηκε" καὶ πῆρε τὰ λεφτά.
Ἂς δοῦμε ὅμως εἰδικώτερα τὴν διοικητικὴ λειτουργία τοῦ μηχανικοῦ βάσει τῶν "ὁρισμῶν" τῶν διαταγμάτων. "Ἑνιαῖο τεῦχος" λέει ὁ κ.Κατσιγιάννης. Δηλαδὴ δὲν μπορεῖ ὁ πολίτης νὰ ὑποβάλει σήμερα τὴν αἴτηση καὶ μετὰ ἀπὸ ἕνα μήνα νὰ πληρώσει τὸν μηχανικὸ καὶ νὰ παραλάβει μ’ ἕνα δικαστικὸ κλητήρα τὰ σχέδια καὶ νὰ τὰ ὑποβάλει στὴν Πολεοδομία; Ὄχι, λέει ὁ κ.Κατσιγάννης. Ὁ πολίτης πρέπει νὰ εἶναι "καρφιτσωμένος" στὸν μηχανικὸ κι αὐτὸς σ’ ἐκεῖνον. Τυχαῖα βέβαια ὄχι. Πολὺ περισσότερο γιατί οἱ "καρφίτσες" στὴν πολιτικὴ καὶ κρατική μας ὑπόσταση ἔχουν εἰδικὴ προϊστορία. Ἐδῶ ἡ "καρφίτσα" ἀποκτᾶ τὴν πεμπτουσία τῆς "νομικῆς ὑπόστασης" τοῦ διατάγματος, ποὺ σκοπὸς του εἶναι νὰ ἐξοβελίσει πλήρως τὸν πολίτη ἀπὸ τὴν ὅλη διαδικασία ἔκδοσης τῆς ἄδειας. Κανονικὰ σχέση δημοσίου δικαίου ἔχει ὁ πολίτης μὲ τὸ κράτος καὶ ὄχι ὁ μηχανικός. Αὐτὸ σημαίνει ὅτι ὁ μηχανικὸς ἔπρεπε νὰ εἶναι ὁλικῶς ἄγνωστος στὴν Πολεοδομία, νὰ μὴν ἔχει καμιὰ ἀπολύτως σχεσὴ μ’ αὐτή, ὅπως ἀκριβῶς δὲν ἔχει ὁ γιατρὸς μὲ τὸν φαρμακοποιό. Ὁ μηχανικὸς εἶναι ἁπλῶς ἐντολοδόχος τοῦ πολίτη καὶ ὑπὸ λογικὲς συνθῆκες καὶ ὄχι αὐτὲς τῶν "διαταγμάτων" (ποὺ θὰ ἰδοῦμε τί σκοποῦν) ὁ πολίτης ὀφείλει νὰ γνωρίζει ἀπὸ τὸ ἀσκοῦν τὸν ἔλεγχο "διοικητικὸ ὄργανο", ἂν ὄντως ὁ μηχανικὸς τὸν δούλεψε καὶ πῶς γιὰ τὰ λεφτὰ ποὺ πῆρε: Ἐν ὀλίγοις θὰ ἔπρεπε, τὸ κράτος ποὺ ἀσκεῖ τὸ κυριαρχικὸν δικαίωμα του τοῦ "ἐλέγχου", νὰ δώσει ἐπακριβῆ ἔκθεση περὶ τῆς ποιότητος τῶν σχεδίων τοῦ μηχανικοῦ στὸν ἴδιον τὸν πολίτη καὶ ὄχι νὰ κανονίζουν οἱ Πολεοδομίες μὲ τοὺς μηχανικοὺς τὶς "ἐλλείψεις" καὶ τὶς "διορθώσεις", ἐρήμην του πολίτη, κατὰ πῶς ὁρίζει τὸ ἐδ.8 τοῦ ἄρθρου 5 τοῦ διατάγματος τοῦ κ.Κατσιγιάννη. Ἂν ὁ πολίτης ἐπλήρωσε ἀμοιβές.. Λεονάρντο ντὰ Βίντσι, γιὰ ποιὸν λόγο δὲν ὀφείλει νὰ ξέρει ὅτι ὁ μηχανικός του εἶναι ἀνίδεος καὶ ἀπατεώνας; Ἀσφαλῶς κάποιος λόγος ὑπάρχει, ποὺ θὰ τὸν ἰδοῦμε στὰ ἑπόμενα, ἀναλύοντας σιγὰ-σιγὰ τοὺς νομικοὺς χατζηαβατισμοὺς τοῦ διατάγματος καὶ τὴν σκοπιμότητά τους. Ἁπλῶς ὡς ἐδῶ ἀρκεσθήκαμε σὲ μερικὲς προκαταρκτικὲς καὶ ἁπλὲς γιὰ τὸν καθένα ἀπορίες, προκειμένου νὰ πάρομε μία πρόγευση τῆς "νομικῆς ὑπόστασης" τῆς καρφίτσας τοῦ κ.Κατσιγιάννη. Εἶναι ἀκριβῶς στὴν καρφίτσα αὐτὴ ποὺ ὀφείλεται ἡ μεταβολὴ τῶν ἑλληνικῶν πόλεων σὲ ἄμορφες μάζες τσιμέντου καὶ σὲ ὀπτικὲς ἔρημους ταρατσῶν μὲ τὰ σίδερα νὰ προεξέχουν. Εἶναι ἀκόμη ἡ καρφίτσα αὐτὴ ποὺ μετέβαλε τοὺς τροφίμους τοῦ ἱδρύματος τοῦ κ.Μαρκάτου σὲ ἐπαγγελματικὸ κοινωνικὸ κατακάθι καὶ ποὺ μέσω τοῦ "συνδικαλιστικοῦ" τῶν ὀργάνου "ἀγωνίζονται" ὡστόσο γιὰ τὴν... κοινωνικὴ ἀνάπτυξη, τὸ περιβάλλον καὶ τὴν "πρόοδο" τοῦ τόπου. Μόνο ποὺ δὲν κατάφεραν νὰ πείσουν καὶ τὸ εὐρωπαϊκὸ δικαστήριο γι’ αὐτὴν τὴν ἀποτελεσματικότητα τῶν κεκτημένων ρόλων.
13) Λευκαδίτικος λόγος - Τρίτη 29/10/1996
Διά τῆς καρφίτσας λοιπὸν τοῦ κ. Κατσιγιάννη, ποὺ εἴδαμε στὸ προηγούμενο, ὁ πολίτης παρουσιάζεται πρὸ τῆς διοικήσεως κολλημένος μὲ τὸν μηχανικὸ δίκην σιαμαίων. Καὶ ὅπως εἴπαμε, τὸ κράτος ἐκτελεῖ τὸ χρέος του ὡς πρὸς τὸ "δημόσιο συμφέρον" δι' ἐλέγχου ὡς πρὸς τὴν "ἐκτέλεση τῶν οἰκοδομικῶν ἐργασιῶν ποὺ προβλέπονται στὶς μελέτες". Γεννᾶται τὸ ἐρώτημα: δὲν μπορεῖ νὰ βρεῖ ἕνας πεταμένα στὸ δρόμο τὰ σχέδια τοῦ σπιτιοῦ ποὺ θέλει νὰ φκιάσει, νὰ τὰ πάει γιὰ ἔλεγχο στὴν Πολεοδομία καὶ νὰ πάρει τὴν ἄδεια, ἂν εἶναι σωστά; Ὄχι, λέει ὁ κ.Κατσιγιάννης. Πρέπει νὰ ὑπάρχει καὶ ἡ καρφίτσα, ποὺ θὰ καρφιτσώνει ὁπωσδήποτε ἕναν συγκεκριμένο μηχανικὸ στὸν πολίτη. Καὶ ὁ μηχανικὸς αὐτὸς δὲν μπορεῖ νὰ εἶναι οὔτε γιαπωνέζος, οὔτε κινέζος. Ὀφείλει νὰ εἶναι μέλος τοῦ κρατικοῦ μονοπωλείου μηχανικῶν ποὺ ἐγκρίνει τὸ T.E.E. Πρέπει νὰ ἔχει δώσει τὸν "λόγο τιμῆς" του στὸ T.E.E., ὅτι "τὸ ἦθος του εἶναι ἀνάλογο ἐπιστήμονος", αὐτὸ ὑποχρεοῦται νὰ τὸ πιστεύει τυφλὰ ὅλος ὁ ἑλληνικὸς λαός, νὰ ἔχει κάρτα καὶ ἀριθμὸ μητρώου ἀπ' τὸ Τ.Ε.Ε. καὶ κυρίως νὰ πληρώνει τὶς συνδρομές του (θὰ ἰδοῦμε τί σημαίνει αὐτὸ ὡς πρὸς τὸν πολίτη). Θεωρητικῶς βέβαια μπορεῖ νὰ ἔρθει κι ἕνας βραζιλιάνος μηχανικὸς νὰ ὑποβάλει σχέδια στὴν Ἑλλάδα, ὑπὸ τὴν προϋπόθεση ὅτι θὰ ταξιδέψει ὡς ἐδῶ, θὰ δώσει "τὸν λόγο" του στὸ TEE καὶ θὰ βγάλει κάρτα ποὺ θὰ τοῦ ἐπιτρέψει νὰ "καρφιτσωθεῖ". Πρακτικῶς, ἂν πᾶς σὰν πελάτης σ' αὐτὸν ὑπ' αὐτὲς τὶς προϋποθέσεις, τὸ πιὸ πιθανὸ εἶναι νὰ σοὺ πεῖ ἄντε πνίξου. Προκειμένου νὰ ἐγχειρισθεῖ κανεὶς ἢ νὰ σπουδάσει, μπορεῖ νὰ ἐπιλέξει τὴν ἐπιστήμη ὁποιασδήποτε χώρας τοῦ ἀρέσει. Τὸ ἴδιο κι ἂν θέλει ν' ἀγοράσει ἕνα ζευγάρι παπούτσια. Προκειμένου νὰ φκιάσει σπίτι, ὑποχρεοῦται νὰ ἐπιλέξει ἀπὸ τὸ μονοπώλιο ποὺ τοῦ ἐπιβάλλει τὸ T.E.E. ὑπὸ τὰ νομοθετικὰ δεδομένα τοῦ ἑλλαδικοῦ κράτους. Καθόλου τυχαῖα, ὅπως θὰ ἰδοῦμε, γιατί ἕνας ξένος μηχανικὸς δὲν μπορεῖ νὰ κάνει εἰς βάρος τοῦ πολίτη (καὶ τοῦ κοινωνικοῦ συνόλου γενικώτερα) ὅ,τι κάνει ἕνας ἕλληνας μηχανικός. Ἡ καρφίτσα δὲν εἶναι λεπτομέρεια. Εἶναι οἱ νομικοὶ καὶ διοικητικοὶ χατζηαβατισμοὶ διὰ τῶν ὁποίων προγραμματίζεται ἡ ὑπανάπτυξη τοῦ ἑλλαδικοῦ χώρου ὡς ἔργο τῆς κεντρικῆς διοικήσεως καὶ τῶν ἑκάστοτε κυβερνήσεων, ποὺ ἀγωνίζονται νὰ τὸν "ἀναπτύξουν". Εἶναι οἱ αὐθαίρετοι διοικητικοὶ τρόποι διὰ τῶν ὁποίων δημιουργοῦνται τὰ διάφορα ἐπαγγελματικὰ κατεστημένα, τὰ ἐπηρεαζόμενα ἀπὸ χίλιους δύο ἀνεξέλεγκτους παράγοντες, τὰ ὑπάρχοντα ἀπομυζώντα τὸ κοινωνικὸ σύνολο, τὰ ἐπιβάλλοντα ἔτσι τὴν φοροδιαφυγὴ καὶ τὶς κομπίνες ὡς τρόπον βίου τῆς ἑλλαδικῆς κοινωνίας, καὶ τὰ ἀνεβάζοντα ἔτσι τὸ ἐξωτερικὸ χρέος διαρκῶς. Τὰ ἐπαγγελματικὰ ἐκεῖνα κατεστημένα, ποὺ ἀποκτοῦν μὲ τὶς διοικητικὲς αὐτὲς λαθροχειρίες τὸ ἀπαιτούμενο "Prestige", ὥστε νὰ μποροῦν νὰ διατείνονται ὅτι ἐπὶ τέλους εἴμαστε χώρα "εὐρωπαϊκὴ" καὶ νὰ μποροῦν συμπληρωματικῶς νὰ κλέβουν. Ἂς δοῦμε λοιπὸν τὴν καρφίτσα στὶς λεπτομέρειές της;
Τὸ πρῶτο πρόβλημα μὲ τοὺς δύο "καρφιτσωμένους" εἶναι ποιὸς ὑποβάλλει τὰ χαρτιὰ στὴν Πολεοδομία, δηλαδὴ στὸ κράτος πρὸς ἔλεγχο. Νομοτύπως τὰ πάντα ξεκινᾶνε ἀπὸ τὸν πολίτη. Αὐτὸς ἔχει σχέση δημοσίου δικαίου μὲ τὸ ἑλληνικὸ κράτος καὶ τὴν διοίκηση, αὐτὸς ὑποβάλλει, ὁ δὲ μηχανικὸς εἶναι ἁπλῶς ἐντολοδόχος του πληρωνόμενος, δηλαδὴ ἁπλὸς παραγγελιοδόχος ποὺ ἔχει νὰ ἐκτελεῖ μόνο ἐντολὲς καὶ συμφωνίες καὶ νὰ μὴν ὁρίζει τίποτε. Ἐὰν τὸν φάκελο μελέτης τὸν ὑποβάλει ὁ πολίτης, δηλαδὴ τὸν πάρει ἰδιοχείρως ἀπὸ τὸν μηχανικὸ καὶ τὸν πάει στὴν Πολεοδομία, κατὰ τὸν ἴδιο τρόπο ποὺ παίρνει ἀπ' τὸν τσαγκάρη ἕνα ζευγάρι παπούτσια ποὺ παρήγγειλε, εἶναι δυνατὸν νὰ πάει ἕνας ἀπὸ τοὺς δύο "καρφιτσωμένους" φυλακή. Δηλαδή: εἶναι δυνατὸν ὁ ἰδιοκτήτης ἐξ’ αἰτίας μοχθηρᾶς βουλήσεως ἢ ἄλλους λόγους νὰ ἀφαιρέσει καθ' ὁδὸν δικαιολογητικὰ ἀπὸ τὸν φάκελο καὶ νὰ ἰσχυρισθεῖ ὅτι τοῦ τὰ ἔδωσε ὁ μηχανικὸς ἐλλιπῆ. Δεδομένου ὅτι γιὰ λόγους ποὺ ἀναφέραμε σὲ προηγούμενα ἄρθρα,ὡς πρὸς τὸν ρόλο τοῦ "ἐθιμικοῦ δικαίου" ἐν Ἑλλάδι, τὰ δικαστήρια δουλεύουν πάντα μὲ "μαρτυρίες", ἀνάλογα μὲ τὸν ἀριθμὸ ψευδομαρτύρων ποὺ θὰ βρεῖ ὁ ἰδιοκτήτης εἶναι δυνατὸν νὰ βάλει τὸν μηχανικὸ φυλακὴ καὶ νὰ ζητήσει ἀποζημιώσεις. Ἐὰν τὰ ὑποβάλει ὁ μηχανικὸς βάσει τῆς καρφίτσας ("δηλώσεις ἀνάθεσης-ἀνάληψης"), τότε ὁ ἰδιοκτήτης εἶναι ποινικῶς ὑπόλογος γιὰ ὅ,τι ἔκαμε ὁ μηχανικὸς στὰ σχέδια.Τὰ σχέδια βέβαια κανένας ἰδιοκτήτης δὲν μπορεῖ νὰ τὰ ἐλέγξει, κατὰ τὸν ἴδιο τρόπο ποὺ δὲν μπορεῖ νὰ ἐλέγξει τὶς γνώσεις τοῦ ὀδοντίατρου ὅταν πάει νὰ τοῦ βγάλει τὸ δόντι. Ἐν ὀλίγοις ὁ πολίτης εἶναι ἕρμαιο τῆς "ἐπιστήμης" τοῦ μηχανικοῦ. Τῆς "ἐπιστήμης" δηλαδὴ ἐκείνης ποὺ τοῦ ἐπιβάλλει νομοθετικῶς τὸ κράτος, ὑπὸ τὸν ὄρον ἀποκλειστικοῦ ἐλέγχου τοῦ ἰδίου. Καὶ ὁ "καλὸς" μηχανικὸς ξέρει τὴν δουλειά του: θὰ προγραμματίσει νὰ βγοῦν τόσες αὐθαιρεσίες στὸ τελικὸ κτίσμα, ὥστε νὰ ἰκανοπιηθεῖ ἡ εἰσπρακτικὴ βουλιμία τοῦ κράτους μὲ τὰ πρόστιμα. Τὸ ὕπατον ἀξίωμα τῆς "ἐπιστήμης" τοῦ μηχανικοῦ εἶναι ὅτι πρέπει νὰ εἰσπράξει στὸ τέλος τὸ κράτος. Ὅσο πιὸ ἀσυνεπὴς καὶ ἀπατεώνας φέρεται συνεπῶς ὁ μηχανικὸς πρὸς τὸν πολίτη, τόσο καλύτερη "σταδιοδρομία" ἔχει καὶ τόσο καλύτερα τὰ καταφέρνει μὲ τὶς"ἄδειες". Ἴσως βέβαια κανένας μηχανικὸς – πλὴν ἴσως τῶν ἀτάλαντων καὶ κομπιναδόρων, ποὺ ἁπλῶς τοὺς χρειάζεται μὲ χίλιες δύο κατεργαριὲς ἕνα πτυχίο καὶ σφραγίδα ἀπ’ τὸ T.E.E.- δὲν ἐφαντάζετο ἔτσι τὸν ρόλο του, ὅταν ἀποφάσιζε νὰ δώσει ἐξετάσεις στὸ Πολυτεχνεῖο. Ὅτι δηλαδὴ θὰ ἐγένετο ὁ εἰσπρακτικὸς φορέας τοῦ ἑλληνικοῦ κράτους εἰς βάρος τῆς προσωπικότητάς του καὶ τοῦ κοινωνικοῦ του περιβάλλοντος. Σημασία ὅμως ἔχει ὅτι οἱ ρόλοι διαμορφώνουν συνειδήσεις, καὶ τοῦτο εἶναι κάτι ποὺ ἀφορᾶ τὸ T.E.E. ὡς θεσμό. Γεννᾶται τώρα τὸ ἐρώτημα, πῶς τὰ καταφέρνει νὰ καλύπτεται, ὄχι μόνο στὴν συνείδηση τοῦ κόσμου τὸ ἑλληνικὸ κράτος, ἀλλὰ καὶ ἔναντι τοῦ νομικοῦ καθεστῶτος ποὺ διέπει τὰ ὑπόλοιπα κράτη τῆς Εὐρώπης. Διότι τὸ νὰ μπαίνει διὰ μᾶς ἐκτρωματικῆς διοικητικῆς νομοθεσίας τὸ κράτος συνιδιοκτήτης στὴν ἰδιοκτησία τῶν πολιτῶν, μεταβάλλοντας τὴν "οἰκοδομή" σὲ καθεστὼς ἔμμεσης καὶ βαρείας εἰσπρακτικῆς, ἀντινομεῖ πρὸς δύο βασικὲς διατάξεις ποὺ συνιστοῦν τὰ θέμελα τοῦ συστήματος ὅπου ζοῦμε: ἐκεῖνο τῆς ἰδιοκτησίας καθ' ἑαυτῆς καὶ ἐκεῖνο τῆς κοινωνικῆς προνοίας, πληρούμενο διὰ τῆς ὑποχρεώσεως τοῦ κράτους παροχῆς ἐργασίας (ἄρα καὶ στέγης). Τέτοια ὑποχρέωση βέβαια τὸ ἑλληνικὸ κράτος δὲν ἀναγνωρίζει συνταγματικῶς (ποιὸς δὲν ἔχει μία καὶ δύο παραδουλειὲς ἢ δὲν παίζει ΠΡΟ-ΠΟ;). Ἁπλῶς μὲ τὶς ψιλὲς συνταγματικὲς διακηρύξεις βρίσκει εὐκαιρία τὸ ἑλληνικὸν κράτος νὰ μεταβάλει τὴν ἀνάγκη στέγης, ποὺ εἶναι βασικὴ ἀνάγκη γιὰ κάθε ἄνθρωπο καὶ ποὺ καθένας ἐξασφαλίζει γιὰ τὸν ἑαυτό του σὰν ἄτομο καὶ ὄχι σὰν πολίτης (δηλαδή χωρὶς καμιὰ βοήθεια τοῦ κράτους), σὲ μπεζαχτὰ καὶ ἀφαίμαξη τοῦ κοινωνικοῦ συνόλου. Δία τῆς "οἰκοδομικῆς νομοθεσίας", καθὼς λέμε, δηλαδὴ διὰ τοῦ T.E.E.
Γεννᾶται τώρα τὸ ἐρώτημα: ἀφοῦ τὸ Κράτος μὲ τὴν "ἄδεια" ἀσκεῖ ἕνα "κυριαρχικὸ δικαίωμα", ἐκεῖνο τῆς προστασίας τοῦ "γενικοῦ συμφέροντος" διὰ τοῦ σπιτιοῦ ποὺ θὰ χτίσει ὁ ἄλλος, ἀφοῦ τὸ ἴδιο ὁρίζει τὴν διαδικασία, ἀφοῦ ἡ σχέση δημοσίου δικαίου ἰσχύει ἔτσι μὲ τὸν πολίτη καὶ ὄχι μὲ τὸν μηχανικό, δὲν μπορεῖ ὁ πολίτης νὰ καταστήσει ἐξ’ ἀρχῆς ὑπεύθυνο τὸ κράτος γιὰ τὸ ἔργο τοῦ μηχανικοῦ; Ἡ ἀπάντηση εἶναι ὄχι, διότι ὁ μηχανικὸς ὀφείλει νὰ βγάλει τὸ σπίτι αὐθαίρετο γιὰ νά εἰσπράξει ἐντέλει τὸ κράτος. Αὐτὸς εἶναι ὁ σκοπός. Ἡ τυπικὴ πρόφαση εἶναι ἡ εὐλάβεια τοῦ ἑλληνικοῦ κράτους πρός... τὸ φιλελεύθερον καθεστώς: ἡ σχέση πολίτη καὶ μηχανικοῦ εἶναι σχέση ἰδιωτικοῦ δικαίου, στὴν ὁποίαν δὲν ἐπεμβαίνει τὸ κράτος! Φταίει δηλαδὴ ὁ πολίτης (καὶ σὲ ὅλα αὐτὰ φταίει πάντα ὁ πολίτης διὰ τῆς "καρφίτσας"), διότι δὲν ἐδιάλεξε "καλὸν" μηχανικό. Ἐδῶ ὑπάρχει ἡ ἑξῆς μορφὴ πολλαπλῆς διοικητικῆς λωποδυσίας: Κατ' ἀρχὴν τὸ κράτος ἔχει ὑποχρέωση, ἀφοῦ ἀσκεῖ ἔλεγχο ὡς πρὸς τὸ "γενικὸ συμφέρον", νὰ ξέρει τὸ ἴδιο τί θέλει νὰ φκιάσει ὁ πολίτης καὶ ὄχι νὰ τὸ πληροφορεῖται μέσῳ τῶν σχεδίων τοῦ μηχανικοῦ. Αὐτὸ εἶναι διοικητικῶς ἁπλούστατο, οἱ Πολεοδομίες ὅμως οὔτε καν ρωτᾶνε πόσα δωμάτια τουλάχιστον θέλει νὰ φκιάσει κανένας. Ἁπλῶς "πείθονται" ἀπὸ τὰ σχέδια τοῦ μηχανικοῦ. Ἀπὸ ἀπόψεως δικαίου ὅμως δὲν εἶναι καθόλου τὸ ἴδιο. Ὅταν ἕνας παίρνει δίπλωμα ὁδηγήσεως, ὑποτίθεται πὼς κάποιος κοίταξε ἂν ξέρει πού εἶναι τὸ τιμόνι καὶ πού εἶναι τὸ φρένο. Ὄχι μέσω τοῦ δασκάλου τῆς σχολῆς ὀδηγών, ἀλλὰ ὁ ἴδιος. Προκειμένου γιὰ τὸ σπίτι (καὶ διοικητικῶς ἡ "ἄδεια" εἶναι ἀκριβῶς τὸ ἴδιο πράγμα) ἡ βούληση τοῦ ἰδιοκτήτη παραμένει γιὰ τὸ κράτος ἀδιάφορη ἕως ὁλικῆς εἰσπράξεως. Στὸ διάταγμα τοῦ κ.Κατσιγιάννη μόνο στὸ ἄρθρο 7, ἐδ. 5, 1-2, δηλαδὴ ὅταν χτισθεῖ τὸ σπίτι παρουσιάζεται ἀπαραίτητη ἡ βούληση τοῦ ἰδιοκτήτη, ἤτοι αὐτὸς ὀφείλει νὰ ὑπογράψει ὅτι εἶναι σύμφωνος μὲ ὅ,τι ἔφκιασε ὁ μηχανικός. Ἂν δὲν θέλει, μπορεῖ νὰ γκρεμίσει τὸ σπίτι. Τὸ κράτος πρέπει νὰ φανεῖ ἀξιοπρεπές, φορτώνοντας τα ὅλα στὸν πολίτη, διότι πρέπει νὰ πάρει τὰ ΜΟΠ καὶ τὰ "πακέτα" γιὰ τὴν ἀνάπτυξη. Τοῦ πολίτη θεωρουμένου μονίμως ἀνυπολήπτου ἀπὸ τὸ κράτος, μπορεῖ αὐτὸ νὰ βγαίνει στὸ τέλος "ἀξιοπρεπὲς" κράτος ἀνυπολήπτων πολιτῶν μόνο δι' ἑνὸς ἀκόμα ἀστυνομικοῦ μέτρου: τοὺς ἐκβιασμοὺς διὰ τῆς ΔΕΗ: καὶ τῆς Ἑταιρείας Ὑδάτων. Ἐφ’ ὅσον ὁ πολίτης ἐνδώσει καὶ στοὺς τελευταίους αὐτοὺς ἐκβιασμοὺς καὶ δεχθεῖ νὰ πληρώσει ὅλες τὶς αὐθαιρεσίες τοῦ μηχανικοῦ, παίρνει ρεῦμα καὶ νερὸ καὶ ἀποκτᾶ στέγη. Τὸ κράτος ἐξεπλήρωσε τὶς ὑποχρεώσεις του ὡς "κράτος προνοίας". Μπορεῖ δηλαδὴ νὰ ξανακάνει ἐκλογές... Πῶς τώρα γίνεται νὰ βγαίνουν οἱ Δ/ντὲς τῶν Πολεοδομιῶν καὶ Δ/ ντὲς τῆς ΔΕΗ ἢ τῆς Ἑταιρείας Ὑδάτων, ἡ ἀπάντηση εἶναι ἁπλή: λόγω τῆς ἀγραμματωσύνης τοῦ κόσμου καὶ ἐπειδὴ δὲν βρέθηκε ποτὲ κανένας νὰ πάει τὴν ΔΕΗ στὸ Δικαστήριο. Πῶς μπορεῖ ἡ ΔΕΗ ὡς νομικὸ πρόσωπο καὶ ἐπιχείρηση κοινοῦ συμφέροντος νὰ ἔχει σχέση μὲ τὸν πολίτη μέσῳ ἄλλης ὑπηρεσίας; Ἂν ἦταν ἰδιωτικὴ ἐπιχείρηση, ὅπως πολὺ σύντομα θὰ γίνει, θὰ συνέβαινε ἡ ἴδια ἀστυνόμευση; Στὸ βιλαέτι ὅμως τῶν κ.κ.Κατσιγάννη καὶ Λιάσκα τὰ νομικὰ αὐτὰ ζητήματα γίνονται τὰ ἁπλούστερα τῶν ἁπλούστατων δι' ἑνὸς διοικητικοῦ χατζηαβατισμοῦ, τῆς "καρφίτσας". Τὸ κράτος πρέπει ὁπωσδήποτε νὰ εἰσπράξει, ἐπειδὴ κάθε ἄνθρωπος ἔχει ἀνάγκη νὰ βάλει κάπου τὸ κεφάλι του.
Τὸ μέγα της διοικητικῆς λαθροχειρίας κατόρθωμα, ὅπως εἴπαμε, εἶναι ἡ ὑποκατάσταση τῆς σχέσεως δημοσίου δικαίου τοῦ πολίτη καὶ μὲ τὴν σχέση "ἰδιωτικοῦ δικαίου" μὲ τὸν μηχανικό, ποὺ συμβαίνει διὰ τῆς "καρφίτσας". Διά τοῦ "καρφιτσώματος" δηλαδὴ στὴν αἴτηση τοῦ πολίτη τῶν αἰτήσεων "ἀναθέσεως ἀναλήψεως" τοῦ μηχανικοῦ (καὶ τὰ τελευταῖα αὐτὰ θεωροῦνται κρατικὰ ἔγγραφα: πρόκειται γιὰ τὶς "ἐγγυήσεις" ποὺ δίνει τὸ κράτος στὸν πολίτη ὡς πρὸς τὴν διαφύλαξη τοῦ "γενικοῦ συμφέροντος" διὰ τῆς οἰκοδομῆς του, ποὺ παραμένουν στὰ ἀρχεῖα ἂν ἡ ἄδεια δὲν ἐκδοθεῖ) παρουσιάζονται στὶς πολεοδομικὲς ὑπηρεσίες δύο ἀνόμοια πράγματα μαζί: ἡ αἴτηση τοῦ πολίτη καὶ μία "ἰδιωτικὴ συμφωνία" μ' ἕνα μηχανικό. Οἱ πολεοδομίες ἐπιλέγουν ἁπλούστατα τὴν δεύτερη σχέση , παραμερίζοντας ὁλοσχερῶς τὸν πολίτη ἀπὸ τὸ σπίτι ποὺ θέλει νὰ φκιάσει, ἐπειδὴ οἱ δηλώσεις "ἀναλήψεως-ἀναθέσεως" τοῦ μηχανικοῦ ἀποκτοῦν ἀπόλυτον κῦρος γιὰ τὴν διοίκηση. Γιατί; Διότι ὁ μηχανικὸς ἔδωσε τὸν "λόγο τῆς τιμῆς του" στὸ ΤΕΕ . Κανενὸς εἴδους νομικὴ αἰτιολόγηση δὲν ὑπάρχει γι’ αὐτὸ τὸ πράγμα . Ἂν ὁ πολίτης δὲν δεχθεῖ νὰ γίνει ἕρμαιον τῶν ἐνεργειῶν τοῦ μηχανικοῦ, ἡ διοίκηση γίνεται ὁλικῶς ἀνεύθυνη, τὰ πάντα εἶναι θέμα τῆς "ἰδιωτικῆς συμφωνίας" μὲ τὸν μηχανικὸ . Ἡ ἄδεια ἐκδίδεται ὡς πρὸς τὰ "ὑποβαλλόμενα σχέδια" , λέει τὸ διάταγμα . Τελικῶς αὐτὴ μεταβάλλεται σὲ θέμα εἰδικῶν (ὅπως θὰ ἰδοῦμε) ψιθυρισμῶν μεταξὺ πολεοδομίας καὶ μηχανικῶν, τοῦ πολίτη ἑξαποσταλέντος στὴν ἀνυπαρξία . Δὲν μποροῦμε νὰ ἐξετάσομε ἐδῶ τούς ἰδιαίτερους πολιτικοὺς λόγους ποὺ συντελοῦν, ὥστε οἱ διοικητικὲς αὐτὲς κακοπλασίες νὰ μεταβάλονται, εἰδικὰ στὰ ἑπτάνησα, σὲ ἀδιαπέραστα συντεχνιακῆς μορφῆς κατεστημένα, ὑπὸ τὴν ἀστυνόμευση τῶν πολεοδομιῶν ποὺ ἀσκοῦν τὴν "διοικητικὴ ἐποπτεία" ἐπὶ τῶν μηχανικῶν . Ἐξ οὗ καὶ ἡ ...ξενοκρατία στὶς ὑπηρεσίες αὐτές. Θὰ ποῦμε μόνο ὅτι κανενὸς εἴδους σχέση "ἰδιωτικοῦ δικαίου" ὑφίσταται ὅταν κανένας προβαίνει ἐλευθέρως σὲ σύμβαση μὲ κάποιον ἄλλον. Ἐν προκειμένῳ αὐτὸ δὲν συμβαίνει. Ὅταν κανένας ἀποφασίζει νὰ πάει στὸν ὀδοντογιατρὸ , ἀποφασίζει μόνος του καὶ ἔχει τὴν εὐθύνη . Ἂν θέλει, πάει, ἂν δὲν θέλει , δὲν πάει , ἂν δὲν τοῦ ἀρέσουν οἱ ἐδῶ γιατροὶ , πάει στὸ ἐξωτερικὸ , ἂν δὲν τὰ θέλει ὅλα αὐτὰ , παίρνει τὴν τανάλια καὶ βγάζει τὸ δόντι μόνος του. Μὲ τὸν μηχανικὸ δὲν ὑπάρχει σχέση ἐλευθέρας συμβάσεως, διότι ἐμφιλοχωρεῖ τὸ κράτος. Τὸ κράτος λέει δηλαδή, ἔγω ἔχω αὐτοὺς τοὺς μηχανικοὺς , δίκην μονοπωλίου μὲ τὰ πτυχία ποὺ δίνω ἐγώ, ἄλλοι δὲν μποροῦν νὰ ἔρθουν ἐλεύθερα μὲ τὶς τόσες "διαδικασίες" τοῦ Τ.Ε.Ε. (αὐτοὺς βέβαια τούς διοικητικοὺς χατζηαβατισμους ἡ εὐρώπη δὲν τοὺς δέχθηκε τελευταῖα), ἄρα θὰ πάρεις ἕναν ὑπὸ ὅρους ποὺ θέλω ἔγω. Καὶ ἀπὸ ἐκεῖ καὶ πέρα τὸ χάος, ποὺ μεταβάλλει τὴν "οἰκοδομή" , καθένας καταλαβαίνει πόσο ἀποδοτικώτερο εἶναι σχετικὰ μὲ τὶς μεγαλοεργολαβίες "δημοσίων ἔργων". Ἄνευ χάους τὰ "δημόσια ἔργα" δὲν ἀποδίδουν...Ἀλλὰ οὔτε καὶ οἱ πολεοδομίες λειτουργοῦν...Θὰ ἰδοῦμε στὸ ἑπόμενο πῶς (νομοθετικῶς ), ἀπὸ τὴν σχέση "δημόσιου δικαίου" τοῦ πολίτη μὲ τὸ κράτος , τὸ μόνο ὑπολογίσιμο ποὺ παραμένει εἶναι τελικῶς ἡ τσέπη του καὶ ὄχι ὁ ἴδιος .
συνεχίζεται ΕΔΩ
10) Λευκαδίτικος λόγος - Τρίτη 24/9/1996
(ὑπό τοῦ συνεργάτου μας Μ. Ἑπτανησίου)
Ἀπεδείξαμε ἕως τώρα, ὅτι ἐκ τῶν τριῶν προσώπων: τοῦ ἑκάστοτε Ἀρχιεπισκόπου Ἀθηνῶν, τοῦ ἑκάστοτε Προέδρου τοῦ T.E.E. καὶ τοῦ ἑκάστοτε ὑπουργοῦ ΠΕΧΩΔΕ ἕκαστον πληροῖ καὶ τὶς ἰδιότητες τῶν δύο ἄλλων. Διά τῆς "οἰκοδομῆς" ἕκαστος πραγματοποιεῖ τὰ δικά του τέλη, τὰ ὁποῖα κρατικῶς συμποσοῦνται στὴν διαρκῆ καταστροφὴ τοῦ περιβάλλοντος καὶ τὸν γενικὸ ὑποβιβασμὸ τῆς κοινωνικῆς ζωῆς. Θὰ δείξομε εὐθὺς ὅτι τὰ πράγματα τελοῦνται ἀναγκαίως καὶ ὅτι δὲν μποροῦν νὰ συμβοῦν διαφορετικὰ ὑπὸ τὰ νομοθετικὰ δεδομένα τοῦ ἑλλαδικοῦ κράτους.
Μετὰ τὶς "διεθνεῖς δραστηριότητες" τοῦ TEE ποὺ περιγράψαμε στὸ προηγούμενο σημείωμά μας, κανονικὰ θὰ ἔπρεπε νὰ ἀσχοληθοῦμε μὲ τὶς αὐτονόητες διοικητικὲς ἐπιπτώσεις στὸν ἐσωτερικὸ χῶρο, μὲ τὸ κοινωνικὸ σύμπτωμα τῆς "ἀδελφότητος τῶν μηχανικῶν" δηλαδή, τὶς μεθόδους τῶν δραστηριοτήτων τους, τὴν δράση τους στὸν τύπο, τὴν ἐπίμονη προσπάθειά τους νὰ ἐπηρεάζουν τὰ πολιτιστικὰ πράγματα τῆς χώρας ἐν συνόλῳ καίτοι ἐλάχιστα νομιμοποιούμενοι πρὸς τοῦτο, ἀφοῦ τὸ Πολυτεχνεῖο δὲν εἶναι παρὰ μία ἑλληνικοῦ ἐπιπέδου τεχνικὴ σχολή, καὶ νὰ ἀνιχνεύσομε μεγεθυσμένα τὰ συμπτώματα τοῦ κοινωνικοῦ αὐτοῦ ἐμπυήματος στὴν περίπτωση τοῦ μικρόκοσμου τῆς Λευκάδος, ὅπου ἡ "ἀδελφότης" ἔχει μεταβληθεῖ σὲ "ἀδελφάτον" διοικητικῶς ἀνεξέλεγκτο καὶ ἄρα σὲ φορέα κοινωνικῆς πολιτικῆς, ὑπείκοντα σὲ εἰδικῆς σημασίας πολιτικὰ τέλη. Πρὸς συντομία τῶν πραγμάτων προκρίναμε νὰ ἀσχοληθοῦμε ἀπ’ εὐθείας μὲ τὰ "Προεδρικὰ Διατάγματα" γιὰ τὴν "ἔκδοση οἰκοδομικῶν ἀδειῶν", πράγμα, ποὺ θὰ καταστήσει πολλὰ ἀπὸ τὰ παραπάνω ἀμέσως φανερὰ καὶ θὰ μᾶς διευκολύνει στὴν συνόψιση τῶν ἐπ' αὐτῶν συμπερασμάτων.
Τὸ ἐν ἰσχύι Διάταγμα γιὰ τὶς "ἄδειες" εἶναι τὸ τῆς 13ης Ἰουλίου 1993. Πρόκειται γιὰ διάταγμα τοῦ κ. Χ.Κατσιγιάννη, ποὺ τὸ ὑπογράφει ὁ κ.Καραμανλῆς ὡς ὑπερῆλιξ πιά. Ἰδιαίτερη σημασία ἔχει ἡ ὑπουργικὴ ἐγκύκλιος ποὺ συνοδεύει τὸ διάταγμα αὐτὸ - ἐπίσης τοῦ κ.Κατσιγιάννη-, ὅπου πρόκειται γιὰ μνημεῖο πολιτικοῦ ψεύδους. Λέει αὐτή: "Κύριος στόχος τοῦ Π.Δ. εἶναι νὰ ἐλαχιστοποιηθεῖ ὁ χρόνος ποὺ ἀπαιτεῖται γιὰ τὴν ἔκδοση τῶν οἰκοδομικῶν ἀδειῶν καὶ νὰ γίνει οὐσιαστικὸς ἔλεγχος τῶν κτιρίων κατὰ τὸ στάδιο κατασκευῆς τους, γιὰ νὰ ἀντιμετωπισθεῖ ἀποτελεσματικότερα ἡ αὐθαίρετη δόμηση ποὺ ἐπηρρεάζει (SIC) δυσμενῶς τὸ δομημένο καὶ φυσικὸ περιβάλλον". Ὁ κ. Κατσιγιάννης ἐκλέγεται στὰ πρώην ἀλβανικὰ τσελιγκάτα τῆς Ἀττικῆς (πρὶν δηλαδή ἀναγνωρισθεῖ ἡ Ἀκρόπολη ὡς τὸ προγονικὸ μνημεῖο τῆς ἀθηναϊκῆς πρωτευούσης), ὅπου ἡ ἔννοια τοῦ νομίμου οἰκήματος εἶναι ὁλοσχερῶς ἄγνωστη. Ὁμόρροπος τοῦ περιρρέοντος ψηφοθηρικοῦ περιβάλλοντος, διεκήρυξε ὡς πολιτικὴ ἀρχὴ του τὴ νομιμοποίηση τῶν αὐθαιρέτων. Τεράστια ἔσοδα βέβαια γιὰ τὸ κράτος καὶ τεράστιοι ψηφοθηρικοὶ ἀριθμοὶ γιὰ τὸν κ.Κατσιγιάννη.
Κατὰ τὴν πρόσφατη συζήτηση γιὰ τὴν νομιμοποίηση αὐθαιρέτων σὲ δασικὲς περιοχὲς ἀπὸ τὸν κ.Τζουμάκα, ἐχαρακτήρισε μάλιστα τὰ αὐθαίρετα αὐτὰ ὡς "ἐθνικὸν καὶ ἰδιωτικὸν πλοῦτο", μὴ παραλείποντας βέβαια νὰ τὰ βάλει μὲ τοὺς "κουλτουριάρηδες", ποὺ ἔχοντας ἀνακαλύψει τὴν οἰκολογικῶς ἐγκληματική του φύση τοῦ ἔφεραν προσκόμματα στὸ "ἔργο" του ὡς ὑπουργοῦ. Ἀλλὰ τὸ κοινωνικὸ ψεῦδος τοῦ κ.Κατσιγιάννη δὲν προέρχεται μόνο ἀπὸ τὴν ἐκγύκλιό του. Ἀποδεικνύεται ἀπὸ τὸ ἴδιο τὸ διάταγμα ποὺ κατεσκεύασε, τὸ ὁποῖον εἶναι εἰδικὴ συνταγὴ οἰκοδομήσεως αὐθαιρέτων καὶ μόνο. Ὃ κ. Κατσιγιάνης εἶναι στὸ κόμμα τοῦ ἐκπρόσωπος βέβαια τοῦ "τεχνικοῦ κόσμου".
Ἡ ἱστορικὴ καταγωγὴ τῆς ἐννοίας τοῦ "αὐθαιρέτου" στὴν Ἑλλάδα, ὅπως ἐξηγήθηκε ἄλλοτε, ὀφείλεται στὴν κοινωνικὴ ρευστότητα τῶν κατὰ καιροὺς συνωθουμένων στὰ ὅρια τῆς ἑλλαδικῆς ἐπικράτειας, ἰδίως μετὰ τὴν μικρασιατικὴ καταστροφή, ἐξ αἰτίας τῆς ὁποίας καθὼς εἴδαμε σὲ προηγούμενο σημείωμά μας, ὀφείλει καὶ τὴν εἰδικὴ ἵδρυσή του τὸ TEE. Οἱ μεταπολεμικὲς πληθυσμιακὲς μετακινήσεις ἐξ αἰτίας τῆς "ἀναπτυξιακῆς πολιτικῆς" μετέβαλαν τὰ αὐθαίρετα σὲ καθεστώς, τὸ ὁποῖον κατὰ "λογικὴν" συνέπεια θὰ μποροῦσε νὰ μεταβληθεῖ σὲ μόνιμον ἔσοδο γιὰ τὸ κράτος. Ὅπερ καὶ ἐγένετο. Ὑπῆρξε δὲ τόσο ἀποδοτικὸ τὸ ἔσοδο, ὥστε διὰ μέσου τῶν "ρυθμίσεων" τοῦ T.E.E. νὰ μὴν εἶναι δυνατὸ νὰ κατασκευασθεῖ κάτι νόμιμο. Κάτι δηλαδὴ τὸ ὁποῖον στὸ τέλος μὲ τὴν "αὐτοψία" δὲν θὰ μεταβληθεῖ σὲ πρόστιμο καὶ συνεπῶς ἔσοδο γιὰ τὸν κρατικὸ προϋπολογισμό. Οἱ κύριοι χῶροι χαρατσώματος τοῦ κοινωνικοῦ συνόλου εἶναι τὸ "σπίτι" καὶ τὸ "αὐτοκίνητο", δηλαδὴ δύο βιομηχανικὰ προϊόντα κατ'ἐξοχὴν εἰσαγωγῆς. Γιὰ νὰ ἰδοῦμε λοιπὸν πῶς τὰ "Προεδρικὰ Διατάγματα" κατοχυρώνουν ἕνα καθεστὼς ἔμμεσης καὶ διαρκοῦς κρατικῆς κλοπῆς, πρέπει πρῶτα ν'ἀσχοληθοῦμε γιὰ πολὺ λίγο μὲ κάποιες νομικὲς ἔννοιες:
Εἶναι ἀμφίβολο ἂν ὑπάρχει νομικὸς ἢ θεωρητικός τοῦ δικαίου στὸν κόσμο, ὁ ὁποῖος θὰ μποροῦσε νὰ μᾶς πεῖ τὴν διαφορὰ ἐν Ἑλλάδι μεταξὺ "τυπικοῦ νόμου", "διοικητικῆς πράξης" καὶ τῆς αὐθαιρεσίας οἱουδήποτε ὑπαλλήλου ἢ κλητήρα μίας ὑπηρεσίας. Οἱ φοιτητές στὰ Παν/μια διδάσκονται ὅτι: "διοικητικὴ πράξη εἶναι ἡ δήλωση τῆς βούλησης τοῦ διοικητικοῦ ὀργάνου, ποὺ γίνεται σύμφωνα, μὲ ὁρισμένην διαδικασία, ἢ καὶ χωρὶς διαδικασία μὲ τὴν ὁποίαν θεσπίζεται μονομερῶς ἕνας κανόνας δικαίου, δηλαδὴ θεσπίζεται μία νομικὴ ρύθμιση μὲ μόνη τὴν βούληση τοῦ διοικητικοῦ ὀργάνου" (βλ.Ε.Σπηλιωτοπούλου: "Ἐγχειρίδιο Διοικητικοῦ Δικαίου", 5η ἔκδ. 1991, σελ.92).
Πρέπει ἀμέσως νὰ παρατηρήσομε μία συντακτικὴ λεπτομέρεια: ἂν μετὰ τὸ "χωρὶς διαδικασία" ὑπῆρχε κόμμα, τὰ νοήματα θὰ ἦσαν διαφορετικά. "Χωρὶς διαδικασία μὲ τὴν ὁποίαν θεσπίζεται μονομερῶς κανόνας δικαίου" μπορεῖ νὰ εἶναι ἢ ἡ αὐθαιρεσία ὑπαλλήλου ποὺ παίρνει φακελάκι, ἢ τὸ τηλεφώνημα τοῦ ὑπουργοῦ γιὰ κάποιον ἡμέτερο, ἔχον συνήθως τὴν ὀνομασία τῆς "ὑπουργικῆς ἐντολῆς". Οἱ διοικητικὲς πράξεις ποὺ στηρίζονται σὲ νόμους καὶ ὄχι σὲ "ἀποφάσεις" ὀφείλουν νὰ ἔχουν διαδικασία, γιὰ νὰ εἶναι προσβλητὲς στὰ διοικητικὰ δικαστήρια (θὰ ἐπανέλθομε πιὸ κάτω στὶς "ἀποφάσεις" βάσει "ἀορίστων ἐννοιῶν"). Ἔπειτα εἶναι ἄλλο πράγμα "νομικὴ ρύθμιση" καὶ ἄλλο πράγμα "κανόνας δικαίου". "Μονομερὴς κανόνας δικαίου" εἶναι ἡ ἐν ἄλλοις λόγοις "ἀτομικὴ διοικητικὴ πράξη", ἐνῶ "νομικὴ ρύθμιση μὲ μόνη τὴν βούληση τοῦ διοικητικοῦ ὀργάνου" μπορεῖ νὰ εἶναι κάποια ἀπαλλοτρίωση ἑνὸς δημοτικοῦ συμβουλίου προκειμένου νὰ πάρουν κάποιοι συγγενεῖς λεφτά. Ὀφείλομε βέβαια νὰ ποῦμε ὅτι εἶναι σαφὲς στοὺς διδάσκοντες καθηγητές μας, ὅτι εἶναι ἐξαιρετικὰ δύσκολο νὰ δοθοῦν σαφεῖς διοικητικοὶ ὁρισμοὶ στὰ ἑλλαδικὰ δεδομένα. Ὄχι μόνο λόγῳ τῆς ἐξελίξεως τοῦ διοικητικοῦ δικαίου, τὸ ὁποῖον σήμερα ἔχει γίνει "Πολιτειολογία", δηλαδὴ κλάδος ἐπηρεαζόμενος ἀπὸ πολλοὺς ἄλλους μὴ νομικοὺς κλάδους ὅπως ἡ Κοινωνιολογία, ἡ Οἰκονομία, ἡ Ψυχολογία τῆς Ἐργασίας κλπ., ἀλλὰ καὶ λόγῳ τῆς ἰδιαζούσης "διοικητικῆς παραδόσεως" τῆς Ἑλλάδος ὡς κράτους.Τί εἴδους διοικητικὴ πράξη λ.χ. μπορεῖ νὰ εἶναι μία "οἰκοδομικὴ ἄδεια", ἀφοῦ εἶναι σιωπηρῶς γνωστὸ στὸν δίδοντα τὸν ὁρισμὸ τῆς διοικητικῆς πράξεως ὅτι αὐτὴ ἀποσκοπεῖ σὲ σκοποὺς ἀφαιμάξεως; Τί εἴδους διοικητικὴ πράξη εἶναι τὸ συμβόλαιο μὲ τὴν ΔΕΗ, ὅταν στοὺς λογαριασμοὺς ἀναγράφονται δημοτικὰ τέλη, σκουπίδια καὶ ἡ ΕΡΤ; Ὁ παραπάνω νῦν ὁρισμὸς δὲν διαφέρει οὐσιαστικὰ ἀπὸ παλαιότερους (βλ. π.χ. Μ. Στασινόπουλου, Δίκαιο διοικ.πράξεων, σέλ.49 καὶ Η. Κυριακοπούλου, τόμ. Β' δ' ἔκδ., σέλ.340). Σημειώσεως ἄξιο εἶναι ὅτι " ἡ μονομερὴς βούληση τοῦ διοικητικοῦ ὀργάνου" ἐκφράζεται πάντα διὰ "διαταγμάτων", δηλαδὴ διὰ " ὑπουργικῶν ἐντολῶν" ποὺ τὶς ὑπογράφει καὶ τυπικὰ ("μονομερῶς") καὶ ὁ ἀρχηγὸς τῆς ἐκτελεστικῆς ἐξουσίας. Πῶς τώρα καταλήγουν οἱ ὑπουργοὶ στὴν ἐπιλογὴ τῶν "ἐντολῶν" τους, αὐτὸ μόνο ἕνας Θεὸς τὸ ξέρει... Ἐπειδὴ πάντως σὲ ὅλα σχεδὸν τὰ ἐγχειρίδια Διοκητικοὺ Δικαίου γίνεται λόγος περὶ "μονομεροῦς βουλήσεως" τῆς ἐκτελεστικῆς ἐξουσίας, εἶναι φανερὸ πὼς ἡ ἑλληνικὴ διοίκηση διέπεται κατὰ κύριο λόγο ἀπὸ "Διατάγματα" καὶ παρεμπιπτόντως ἀπὸ νόμους. Σημειωτέον ὅτι ἡ ἔννοια τῆς "διοικητικῆς πράξεως" ἀποτελεῖ συζητούμενο θέμα μεταξὺ τῶν θεωρητικῶν του δικαίου. Αὐτὸ ποὺ ἰδιαίτερα ὀφείλει νὰ μᾶς ἀπασχολήσει λίγο εἶναι ἡ ἔννοια "τῆς βουλήσεως" ἑνὸς διοικητικοῦ ὀργάνου καὶ κατ’ ἐπέκταση αὐτὴ τῆς "βουλήσεως τοῦ κράτους". Ἀπὸ πού ἀντλεῖ ἕνα κράτος τὴν "βούλησή" του καὶ συνεπῶς τὴν ἀντίστοιχη καὶ ἕνα "διοικητικὸ ὄργανο"; Σκοτεινὲς αὐτὲς οἱ ἐρωτήσεις ὑπὸ τὰ ἑλληνικὰ δεδομένα. Μπορεῖ ἕνα κράτος νὰ ἔχει ἄλλην, περισσότερη ἢ λιγώτερη βούληση ἀπὸ αὐτὴν πού καθορίζει τὸ Σύνταγμα; Τὸ κράτος ἔχει βούληση ἢ ἐκφράζει κάποιαν βούληση;
Στὴν ἐποχὴ τῶν ἀπολυταρχικῶν καθεστώτων καὶ τῶν ἀστυνομικῶν κρατῶν, τὰ κράτη εἶχαν ὄντως βούληση ἀνεξάρτητη ἀπὸ τὴν βούληση τῶν λαῶν τους. Οἱ διαρκεῖς κοινωνικὲς διεκδικήσεις ὑπὸ τὴν μορφὴ ἐπαναστάσεων καὶ κινημάτων στὰ πλαίσια τῆς εὐρωπαϊκῆς ἱστορίας προσέδωσαν στὴν "βούληση τοῦ κράτους" τὴν ὀντότητα τῆς ἐλεγχόμενης ἐξουσίας βάσει "ἀμφοτεροβαρῶν" συνθηκῶν ποὺ καλοῦνται ἁπλούστερα "Συντάγματα", διαμορφώνοντας τὸ "δημόσιο δίκαιο" ὡς νομικὴ δέσμευση τοῦ κράτους ἔναντι τοῦ πολίτη (δέσμευση ποὺ συνεπάγεται ἀποζημιώσεις) καὶ τροποποιώντας τὴν "διάκριση τῶν ἐξουσιῶν" σὲ ἐπίκοινο μηχανισμὸ ἐλέγχου τῆς ἐκτελεστικῆς ἐξουσίας ἔναντι τοῦ διοικούμενου. Ἡ "βούληση" δήλ. τοῦ κάθε "διοικητικοῦ ὀργάνου" κατέστη πολλαπλῶς ἐλεγχόμενη καὶ ἡ ἐπαφὴ τοῦ πολίτη μὲ τὴ διοίκηση δὲν γίνεται βάσει τῆς "ὑπακοῆς" ποὺ ὀφείλει νὰ ἔχει ὁ πολίτης πρὸς αὐτὴν (βασικὴ "ἀρχὴ" αὐτὴ στὸ μοναρχικῆς ἐποχῆς Διοικητικὸ Δίκαιο τοῦ Κυριακοπούλου), ἀλλὰ βάσει δικαιωμάτων καὶ ὑποχρεώσεων καὶ ἀπὸ τὶς δύο μεριές. Ἑπομένως "διοικητικὴ πράξη" δὲν μπορεῖ νὰ εἶναι τίποτε ἄλλο ἀπὸ τὸν καθορισμὸ σὲ μία μερικὴ περίπτωση (τοῦ συγκεκριμένου πολίτη) εἰδικότερων δικαιακῶν σχέσων μέσα στὶς γενικὲς διατάξεις τοῦ Συντάγματος. Πρόκειται δηλαδὴ γιὰ τὴν συγκεκριμενοποίηση κανόνων τοῦ δημοσίου δικαίου (τῶν περιοριζόμενων ἀπὸ τὸ Σύνταγμα) στὴν δεδομένη περίπτωση καὶ τίποτε πιὸ πολὺ (Rechtserhebliche Regelung Eines Einzelfalles). Ἡ ἐπιστήμη τοῦ διοικητικοῦ δικαίου τῶν διαφόρων εὐρωπαϊκῶν κρατῶν δὲν εἶναι ἑνιαία λόγω τῆς διαφορετικῆς προϊστορίας των, πουθενὰ ὅμως δὲν εἶναι δυνατὸν οἱ διοικητικὲς πράξεις νὰ ὑποκαστήσουν συνταγματικὰ ἄρθρα, ὅπως συμβαίνει π.χ. μὲ τὶς "οἰκοδομικὲς ἄδειες" σ' ἐμᾶς ἢ ἡ διοικητικὴ ἀσυδοσία ὑπὸ τὸ πρόσχημα "διακρίσεως τῶν ἐξουσιῶν". Γιατί γιὰ νὰ μεταβληθεῖ "νομοθετικῶς" ἡ οἰκοδομὴ σὲ κρατικὸ χαράτσωμα, εἶναι ἀναγκαῖο ἡ "ἄδεια" νὰ ὑποκαταστήσει τὴν συνταγμαγματικὴ διάταξη περὶ ἰδιοκτησίας. Θὰ τὸ ἰδοῦμε στὰ ἀκολουθοῦντα.
11) Λευκαδίτικος λόγος - Τρίτη 1/10/1996
Ἂν ὁ ἄνθρωπος ζοῦσε στὴν ἀρχὴ κατὰ μόνας καὶ ἐν συνεχείᾳ ἀπετέλεσε κοινωνίες ἢ εἶχε ἐξ ἀρχῆς ἀγελαία ὕπαρξη, ἀνήκει στὰ προβλήματα ἐρεύνης τῆς ἀνθρωπολογίας, τῆς ἐθνολογίας καὶ ἄλλων συναφῶν ἐπιστημῶν καὶ θὰ μείνει μονίμως τέτοιο. Σημασία ἔχει ὅτι ἡ κατὰ μόνας ὕπαρξη δὲν μεταβάλλει τὴν ἔννοια τοῦ "πληθυσμοῦ", ποὺ διέπει ὅλο τὸ ζωϊκὸ βασίλειο. Συνύπαρξη, ἀνεξαρτήτως τοῦ εἴδους, σημαίνει ἀποδοχὴ συμβάσεων. Στὴν "Πολιτεία" τοῦ Πλάτωνα συναντᾶμε τὴν κατανομὴ ἐργασίας ὡς ἀναγκαστικὴ σύμβαση πρὸς ἐξυπηρέτηση ἑνὸς "γενικοῦ συμφέροντος", ποὺ συνίσταται στὴν συνεξάρτηση μ’ αὐτὴ καὶ συνεπῶς στὴν ἐδραιότερη συνοχὴ τοῦ κοινωνικοῦ συνόλου. Συνειδητὲς ἀποδοχὲς κοινωνικῶν συμβάσεων δημιουργοῦν τὴν ἔννοια τοῦ Νόμου. Κανένας π.χ. δὲν θέλει νὰ κάμει περίπατο στὸν δρόμο καὶ νὰ βρεθεῖ ἕνας ἄλλος νὰ τὸν σκοτώσει. Αὐτὸ τὸ ἀποδέχονται ὅλοι οἱ ἄνθρωποι ἐξ ἴσου, προκειμένου νὰ διατηρήσουν μίαν κοινωνικὴ ὕπαρξη, καὶ συνεπῶς ἀποτελεῖ "νόμο". Ἐθιμικὸς κατ' ἀρχήν, ἐκφραζόμενο μέσῳ τῆς ἐξουσίας τοῦ ἀρχηγοῦ, καὶ συνταγματικὸν σήμερα. Βέβαια ἡ ἔννοια τῆς "σωματικῆς ἀκεραιότητος" δὲν εἶναι ἕνα ἑνιαῖο νοητικὸ σχῆμα, ποὺ ἀποκλίνει μόνο στὴν περίπτωση τοῦ κακοποιοῦ ἢ τοῦ ἐγκληματία, ἀλλὰ συνειδησιακὴ ὀντότητα κοινωνικοῦ περιεχομένου. Παραδείγματος χάριν, ὁ καπιταλιστὴς στὰ πρῶτα στάδια τῆς ("δεύτερης" ἐπιλεγόμενης) βιομηχανικῆς ἀναπτύξεως κατέστρεφε τὴν σωματικὴ ἀκεραιότητα τοῦ ἐργάτη, ὄχι μὲ τὸ νὰ τὸν σκοτώνει, ἀλλὰ μὲ τὸ νὰ τὸν ἔχει (οἰκονομικὰ καὶ κοινωνικὰ) δεμένον μὲ ἕναν κλίβανο χυτηρίου σιδήρου λ.χ. Ἐδῶ ἡ ἔννοια τῆς "σωματικῆς ἀκεραιότητος" ἔπαιρνε ἕνα εἰδικὸ κοινωνικὸ περιεχόμενο, ἐκεῖνο τῆς μελλούσης βιομηχανικῆς ἀναπτύξεως ὑπὲρ τοῦ κοινωνικοῦ συνόλου. Δηλαδὴ ὁ περιορισμὸς τῆς ἐννοίας τῆς "σωματικῆς ἀκεραιότητος" προέκυπτε ἀπὸ κάποιαν ἔννοια "γενικοῦ συμφέροντος", ὑπὸ τὴν σημασία μίας ἱστορικῶς προσδιοριζόμενης κοινωνικῆς παραδοχῆς. " Ἱστορικῶς" σημαίνει πὼς δὲν ἦταν γιὰ ὅλους ἑνιαία καὶ αὐτονόητη, ἀλλὰ περνοῦσε ἀπὸ τὰ στάδια τῆς ἐπαναστάσεως καὶ ἀντεπαναστάσεως, ὥσπου νὰ ἀποκτήσει τὴν κοινωνικὴ ἀποδοχὴ καὶ τὴν πολιτικὴ της συνεπῶς νομιμότητα. Ἐν ὀλίγοις, ἡ ἔννοια τοῦ "γενικοῦ συμφέροντος" ἀποτελεῖ ἕνα εὐρὺ συνειδησιακὸ περιεχόμενο κοινωνικῆς ἀποδοχῆς καὶ δὲν ἀποτελεῖ θέμα ὁρισμοῦ. Καὶ ἐπειδὴ αὐτὴ εἶναι κατ' οὐσίαν πολιτιστικὴ ἔννοια (δηλαδὴ τὸ "γενικὸ συμφέρον" εἶναι συμφέρον πρὸς κάτι ἄλλο ποὺ ἱεραρχικῶς προηγεῖται, καὶ αὐτὸ εἶναι ἡ εὐζωία τοῦ συγκεκριμένου ἀτόμου), προσδιορίζεται ἀπὸ πολλοὺς ἄλλους παράγοντες, μεταξὺ τῶν ὁποίων πρωτίστη θέση κατέχει ἡ πνευματικὴ ἀξιοποίηση τοῦ παρελθόντος στὸ παρὸν καὶ βάσει τούτου ὁ σχηματισμὸς τοῦ μέλλοντος, δηλαδὴ τὸ γενικὸ πολιτιστικὸ τέλος. Εἶναι αὐτὸ ποὺ δίνει νόημα στὴν χρονικῶς πεπερασμένη ζωὴ τῶν κοινωνιῶν, ἐν ὀνόματι τοῦ ὁποίου ἀσκεῖται ἡ πολιτικὴ καὶ ζητεῖται γι' αὐτὴ ἡ νομιμοποίηση ἐκ μέρους τῶν ἀνθρώπων. Τὸ "γενικὸ συμφέρον" στὴν Ἀγγλία π.χ. δὲν τὸ ὁρίζει ὁ κ.Μέϊτζορ, ἀλλὰ ὁ Σαίξπηρ ὅπως καὶ στὴν Γαλλία ὄχι ὁ κ. Σιράκ, ἀλλὰ ὁ Βολταῖρος. Δηλαδὴ ἄνευ αὐτῶν δὲν ὁρίζεται κάποιο "γενικὸ συμφέρον". Στὴν ἀσάφεια καὶ εὐκρίνεια του τὸ "γενικὸ συμφέρον" συμπίπτει λ.χ. μὲ τὴν "Volonte Generale" τοῦ Rousseau.
Πρὸς ἐμπραγμάτωση αὐτοῦ του "γενικοῦ συμφέροντος", τὸ κράτος διὰ τῆς "ἐκτελεστικῆς ἐξουσίας", ὅπως ἐπίσης καὶ διὰ συνταγματικῶν κανόνων, μεριμνᾶ, ὥστε ἡ ἀτομικὴ ἐνέργεια νὰ μὴν ὑπερβαίνει τὰ ὅρια διασφαλίσεως τοῦ "γενικοῦ συμφέροντος", ἡ ὁποία συμπίπτει μὲ τὴν ἰσχὺ τοῦ "συμφέροντος" αὐτοῦ γιὰ ὅλους. Π.χ. ὑπάρχει συνταγματικὴ ρύθμιση πού ὁρίζει ὅτι ἡ προστασία τῆς ἀτομικῆς δραστηριότητος ("ἰδιοκτησίας") τελεῖται χάριν τοῦ γενικοῦ συμφέροντος. Τὰ πράγματα δὲν ἤσαν πάντοτε ἔτσι. Στὶς ἀρχὲς τοῦ καπιταλισμοῦ, δηλαδὴ τὴν ἐποχὴ τοῦ Λώκ, τὸ "γενικὸ συμφέρον" κατοχύρωνε τὴν "ἐξυπνάδα" μερικῶν καὶ τὴν "κουταμάρα" τῶν ἄλλων. Τὸ ἄλλοθι ἁπλό: ὅσο κι ἂν σφετερισθεῖ κανείς, τὸ προϊὸν θὰ μείνει στὸ σύνολο. Ὁ σφετερισμὸς αὐτὸς ὀνομάσθηκε ἀργότερα "ἀρχικὴ συγκέντρωση κεφαλαίου". Σήμερα ὁ καπιταλιστὴς δὲν ἐπιτρέπεται νὰ εἶναι ὑπὲρ τὸ δέον "ἔξυπνος". Ἡ τρέχουσα ἔννοια τοῦ "γενικοῦ συμφέροντος", δηλαδή, ἀντικατέστησε τὴν "ἐξυπνάδα" τοῦ καπιταλιστῆ μὲ ἐκείνην τῆς διασφαλίσεως τῆς παραγωγῆς. Ὅτι ἔτσι τὸ "γενικὸ συμφέρον" τῶν βιομηχανικῶς παραγόντων δὲν συμπίπτει μὲ τὸ "γενικὸ συμφέρον" τῶν ἐχόντων τὶς πηγὲς τοῦ φυσικοῦ πλούτου, ἕπεται ἀφ' ἑαυτοῦ. Στὸ "Διεθνὲς Δίκαιο" δὲν ἦταν συνεπῶς δυνατὸν στὸ παρελθὸν νὰ καθιδρυθεῖ μία γενικὴ ἔννοια "γενικοῦ συμφέροντος" ὡς φορέως τῶν διεθνῶν σχέσεων, διότι ὁ ὁρισμὸς προσέκρουε σὲ θέματα πολιτισμῶν. Ἐπροτιμήθηκε κάτι ἁπλούστερο: ἡ σμίκρυνση καὶ κατὰ περίπτωση ἡ καταστροφὴ τῶν πολιτιστικῶν παραδόσεων τῶν διαφόρων λαῶν...
Μακρηγορήσαμε ὀλίγον (καίτοι βέβαια τὸ θέμα εἶναι θεωρητικῶς ἀνεξάντλητο), προκειμένου νὰ κατανοήσομε τὰ σχετικὰ πράγματα ὡς πρὸς τὰ καθ' ἠμᾶς. Αὐτὸ ποὺ μᾶς ἐνδιαφέρει νὰ κρατήσομε εἶναι ὅτι ἡ "ἐκτελεστικὴ ἐξουσία", ἐν ἀντιθέσει πρὸς τὴν δικαστική, ποὺ σκοπὸ ἔχει τὴν βάσει νόμου κατοχύρωση τῶν ἐννόμων συμφερόντων, λειτουργεῖ μὲ γνώμονα τὸ "γενικὸ συμφέρον". Στὴν Ἑλλάδα τὸ "γενικὸ συμφέρον" λέγεται συνήθως καὶ "δημόσιο συμφέρον". Ἔτσι ἡ ἐκελεστικὴ ἐξουσία δουλεύει πιὸ "δημιουργικά", καθότι τὸ "Δημόσιο" στὴν Ἑλλάδα ὑπῆρξε ἀνέκαθεν ἔννοια εἰδικῆς νοήσεως... Ἐπειδὴ τὸ κριτήριο σχηματισμοῦ τῆς Ἑλλάδας ὡς κράτους ὑπῆρξε μέχρι τὸν β' παγκόσμιο πόλεμο τὸ θρησκευτικὸ κριτήριο, ἑπόμενο ἦταν ὁ πολυφυλετισμὸς νὰ μὴν ἐπιτρέψει κάποια καθολικὴ συνείδηση "γενικοῦ συμφέροντος". Καὶ δεδομένου ὅτι δὲν ἐδιοικοῦσε ἡ Ἐκκλησία ἐπισήμως ἀλλὰ τὸ κράτος, τῆς Ἐκκλησίας οὔσης νομιμοποιητικοῦ φορέως τοῦ κράτους, ἑπόμενο ἦταν τὸ "δημόσιο συμφέρον" νὰ συμπίπτει μὲ ἐκεῖνο τοῦ πολιτικοῦ προγράμματος ἑνὸς κόμματος. Δεδομένου ὅτι ἡ ἐκτελεστικὴ ἐξουσία εἶναι ἡ κυβέρνηση καὶ ἡ διοίκηση, ἕπεται ὅτι τὸ δημόσιο συμφέρον ἐν Ἑλλάδι τὸ ὁρίζει ἁπλούστατα ὁ ἑκάστοτε πολιτικὸς ἀρχηγός. Κατ’ ἐπέκταση καὶ ὁ ὑπάλληλος ὡς κομματόσκυλο στὴν διοίκηση. Αὐτὴν ἀκριβῶς τὴν τάξη πραγμάτων εὑρίσκομε καὶ στὰ διάφορα θεωρητικὰ συγγράμματα. Ἀνοίγοντας π.χ. τὸν πρῶτον τόμο τῆς "Συνταγματικῆς Θεωρίας" (ἀνθρώπινα δικαιώματα) τοῦ καθηγητοῦ κ.Πρ. Δαγτόγλου, διαβάζομε ὅτι "γενικὸ συμφέρον" εἶναι αὐτὸ ποὺ ὁρίζει ὁ νομοθέτης. Δὲν χρειάζεται νὰ προσφύγομε στὸν Κέλσεν ἢ ὁποιονδήποτε ἄλλον θεωρητικό του δικαίου, γιὰ νὰ ἐπιβεβαιώσουμε ὅτι ὁ κ.Δαγτόγλου ἔχει δίκιο: ἂν τὸ "γενικὸ συμφέρον" μπορεῖ νὰ τὸ ὁρίζει ὁ νωματάρχης καὶ ὁ ἀγροφύλακας, γιὰ ποιὸν λόγο νὰ μὴν μπορεῖ ὁ νομοθέτης; Νομοθέτης εἶναι κανονικὰ ἡ Βουλή, ἂν ὅμως ὑπάρχει ἡ κομματικὴ πλειοψηφία, νομοθέτης εἶναι τελικὰ ἡ ἴδια ἡ ἐκτελεστικὴ ἐξουσία, δηλαδὴ ἡ κυβέρνηση μετὰ τοῦ κλητῆρος ὡς κομματικοῦ ὀπαδοῦ. Καὶ δεδομένου ὅτι στὰ μέχρι τώρα ποδοσφαιρικὰ πλαίσια τοῦ δικομματισμοῦ δὲν ἦταν δυνατὸν νὰ ὑπάρξει ἕλληνας ποὺ νὰ εἶναι εὐχαριστημένος ἀπὸ τὴν ἑλλαδικὴ διοίκηση, μποροῦμε νὰ ποῦμε ὅτι ὁ ὁρισμὸς τοῦ κ. Δαγτόγλου εἶναι ἀπολύτως σωστός. Ἀνάλογα πράγματα βρίσκομε καὶ σὲ ἄλλα συγγράμματα. Ἔτσι π.χ. στὸ προαναφερθὲν ἐγχειρίδιο τοῦ κ.Ε.Σπηλιωτοπούλου, παραβλεπομένου τοῦ διαφορισμοῦ ποὺ κάνει στὸν ὁρισμὸ τῆς διοικήσεως, ἐπιβαλλομένου σήμερα ἀπὸ τὴν κοινωνικὴ λειτουργία τοῦ κεφαλαίου (σελ.11), τὸ δημόσιο συμφέρον ὁρίζεται ὡς ἔννοια νομικὴ (σελ.85-86, ἐδ.79-80). Ἀλλὰ τέτοια σύμφωνα μὲ τὰ προεκτεθέντα δὲν εἶναι. Δὲν εἶναι τὸ θέμα ἂν μία ἀπαλλοτρίωση ἢ ἕνα δημόσιο ἔργο ἐξυπηρετεῖ τὸ ἀπὸ τὸ "νομοθετικὸ ὄργανο" καθοριζόμενο κάθε φορά "δημόσιο συμφέρον", ἀλλὰ τί ἐξυπηρετεῖ τὸ ὁρισθὲν "Δημόσιο συμφέρον" ἀπὸ πολιτιστικῆς καὶ ἱστορικῆς σκοπιᾶς. Ποιὸς καθορίζει δηλαδὴ τοὺς τελικοὺς αὐτοὺς σκοπούς, ὥστε νὰ ἐλέγξει τὸ ἔργο τοῦ "νομοθετικοῦ ὀργάνου"...
Διά τῶν ἐκτεθέντων ἐρχόμαστε εὐκολώτερα στήν κατανόηση ὁρισμένων ἁπλῶν ἐννοιῶν, ποὺ στὶς διαδικασίες τῆς ἑλλαδικῆς διοικήσεως ἔχουν καταντήσει μυστήρια ἀστυνομικῶν μέτρων. Γιὰ νὰ ὑπηρετηθεῖ τὸ "δημόσιο συμφέρον", ὅπως καὶ ἂν αὐτὸ ὁρίζεται, εἶναι ἀνάγκη τὸ κράτος νὰ ἀσκεῖ μίαν ἐπιστασία ὡς πρὸς τὶς ἐπιμέρους δραστηριότητες τῶν ἀτόμων ποὺ ἀφοροῦν στοὺς ἄλλους. Π.χ. ἂν θέλει ν’ ἀνοίξει ἕνας ἕνα ἑστιατόριο, πρέπει νὰ πληροῖ ὁρισμένες προϋποθέσεις. Ὄχι νὰ ξέρει νὰ μαγειρεύει ὁπωσδήποτε (αὐτὸ εἶναι θέμα "ἐλεύθερης ἀγορᾶς". Στὸ Νυδρὶ λ.χ. μαγειρεύουν οἱ πεθερὲς καὶ οἱ συμπεθέρες τῶν καταστηματαρχῶν καὶ ὄχι βέβαια σπουδασμένοι μαγεῖροι ἐπὶ συγχρόνων διαιτητικῶν δεδομένων), ἀλλὰ τὸ μαγαζί του νὰ πληροῖ ὁρισμένους ὅρους κοινῆς προστασίας (π.χ. νὰ εἶναι καθαρὸ καὶ σὲ περίπτωση πυρκαγιᾶς νὰ ἔχει διέξοδο νὰ φύγει ὁ κόσμος). Δηλαδὴ ἐν ὀλίγοις χρειάζεται μίαν "ἄδεια". Τὸ ἴδιο π.χ. καὶ ἂν θέλει νὰ ὁδηγήσει ἕνα αὐτοκίνητο. Καὶ στὶς δύο περιπτώσεις ἡ χορήγηση τῆς "ἀδείας" ἀποτελεῖ δικαίωμά του, τὸ ὁποῖον ἀπορρέει στὴν μὲν πρώτη περίπτωση ἀπὸ τὸ δικαίωμα ἐργασίας ποὺ ἔχει (αὐτὸ βέβαια δὲν ἰσχύει γενικῶς γιὰ ὅλες τὶς χῶρες) καὶ στὴν δεύτερη ἀπὸ τὸ δικαίωμα ἐλευθέρας κινήσεως. Ὄντως, ἔτσι ὁρίζεται γενικῶς ἡ ὁποιαδήποτε "ἄδεια" στὸ διοικητικὸ δίκαιο: ὡς διοικητικὴ πράξη διὰ τῆς ὁποίας "αἴρεται ἀπαγόρευσις γενικῆς φύσεως, κωλύουσα τὴν ἄσκησιν ὑφισταμένων δικαιωμάτων" (Κυριακοπούλου, Β', σέλ. 349). Δηλαδὴ προϋφίσταται τὸ δικαίωμα τὸ ὁποῖον ἡ "ἄδεια" ἐπικυροῖ ἐν ὀνόματι τοῦ "γενικοῦ συμφέροντος". Σὲ ὁρισμένα βιβλία οἱ" ἄδειες" φέρονται καὶ ὡς δημιουργοῦσες δικαιώματα ὑπὲρ τῶν πολιτῶν (π.χ. ἔκδοση ἄδειας μονοπωλείου), ἀλλὰ βέβαια δὲν θὰ συζητήσομε ἐπὶ τοῦ ἑλλαδικοῦ αὐτοῦ σημείου... Σημασία ἔχει ὅτι ἡ "ἄδεια" δὲν παρέχεται ἀπὸ τὸ κράτος, ἀλλὰ ἀπορρέει ἀπὸ προϋφιστάμενο δικαίωμα τοῦ πολίτη. Καὶ γιὰ νὰ ἔλθομε στὴν περίπτωση τῆς "οἰκοδομικῆς ἄδειας" ποὺ μᾶς ἀπασχολεῖ: τὸ δικαίωμα νὰ χτίσει κανένας, ἐφ' ὅσον πληροῦνται οἱ νόμιμες προϋποθέσεις, (συμβάσεις βάσει τοῦ "κοινοῦ συμφέροντος"), τὸ ἔχει ἀπὸ τὸ Σύνταγμα. Δὲν τοῦ τὸ παραχωρεῖ τὸ κράτος. Ἁπλῶς ὁ πολίτης μὲ τὴν αἴτηση του παραχωρεῖ τὸ δικαίωμα στὸ κράτος νὰ ἀσκήσει ἕνα "κυρίαρχο δικαίωμα" του ἐν ὀνόματι τοῦ "γενικοῦ συμφέροντος": αὐτὸ ποὺ θὰ φκιάσει νὰ πληροῖ ὁρισμένους ὅρους ἀσφαλείας ὡς πρὸς τοὺς ἄλλους (π.χ. τὰ κεραμίδια νὰ εἶναι ἔτσι, ὥστε νὰ μὴν πέσουν σὲ κανενὸς διαβατικοῦ τὸ κεφάλι). Δὲν πρόκειται συνεπῶς γιὰ ἄδεια πού παραχωρεῖ τὸ κράτος, ἀλλὰ τὸ ἀνάποδο; ἄδεια ποὺ παραχωρεῖ ὁ πολίτης πρὸς τὸ κράτος νὰ ἀσκήσει ἕναν ἔλεγχο ὑπὲρ τοῦ "γενικοῦ συμφέροντος". Καὶ πῶς γίνεται τώρα ὅλος ὁ κόσμος νὰ πιστεύει πῶς τὸ κράτος "δίνει ἄδεια νὰ χτίσουν", πού γίνεται στὸ τέλος ὁπωσδήποτε ἀνακλητὴ μὲ τὴν "νομιμοποίηση"; Ἐδῶ ἐμφιλοχωρεῖ ὁ ρόλος τοῦ μηχανικοῦ ποὺ θὰ ἰδοῦμε στὸ ἑπόμενο. Κατὰ τοὺς ὁρισμοὺς τοῦ κ. Κατσιγιάννη, ἁπλῶς διὰ τοῦ μηχανικοῦ ἡ ἰδιοκτησία μεταβάλλεται σὲ "ἄδεια" καὶ ὁ πολίτης σὲ θῦμα κρατικῆς ἀφαίμαξης. Θὰ τὸ ἰδοῦμε.
12) Λευκαδίτικος λόγος - Τρίτη 8/10/1996
"Ἡ οἰκοδομικὴ ἄδεια", λέει ὁ κ.Κατσιγιάννης στὸ διάταγμά του, "εἶναι ἐκτελεστὴ διοικητικὴ πράξη" ( ἄρθρο 1). Δὲν τὸ λέει βέβαια ἐπειδὴ τὸ σκέφθηκε, ἀλλὰ ἐπειδὴ στὸ διοικητικὸ δίκαιο ὁρίζονται ὡς χαρακτηριστικά της διοικητικῆς πράξως ἐν γένει τὸ "τεκμήριο νομιμότητος" καὶ ἡ "ἐκτελεστότητα". Ἐὰν θέλαμε στὶς συνθῆκες τοῦ ἑλλαδικοῦ διοικητικοῦ δικαίου (τοῦ ὁποίου ἡ "ἀνάπτυξη" χρονολογεῖται μόλις ἀπὸ τὸ 1930, δηλαδὴ ἀπὸ ἱδρύσεως Συμβουλίου Ἐπικρατείας, ὅταν στὰ κράτη τῆς Εὐρώπης ὁ ἴδιος κλάδος ἔχει προϊστορία αἰώνων βάσει κοινωνικῶν καὶ ἱστορικῶν διεργασιῶν καὶ ὄχι διὰ τῆς ἱδρύσεως ἑνὸς ἀνεξέλεγκτου ὀργάνου) νὰ ἀναλύσομε τὴν ἔννοια τοῦ "τεκμηρίου νομιμότητος", θὰ καταναλώναμε σελίδες πολλές. Καὶ ματαίως, διότι ὅτι καὶ ἂν εἰπωθεῖ, ἡ οὐσία τοῦ ἑλλαδικοῦ διοικητικοῦ δικαίου θὰ παραμείνει ἀναλλοίωτη, ἐπειδὴ καὶ ἡ ὑπόσταση τῆς Ἑλλάδος θὰ παραμένει ἀναλλοίωτη, ὅσο αὐτὴ συνεχίζει νὰ ὑπάρχει ὡς ἕνα τεχνικῶς κατασκευασμένο κράτος. Ὡς ἕνα κράτος, δηλαδή, ὅπου οἱ "ἐξωϋπηρεσιακὲς διασυνδέσεις" ἑνὸς ὑπαλληλάκου εἶναι ἰσχυρότερες ἀπὸ τὶς ἐπίσημες δραστηριότητες τοῦ πρωθυπουργοῦ. Ἐν συνόψει μποροῦμε νὰ ποῦμε, ὅτι ἡ θεωρητικὴ σημασία τοῦ "κριτηρίου" αὐτοῦ ἀφορᾶ στὴν συνέχεια τοῦ διοικητικοῦ δικαίου, ὅταν αὐτὴ διακόπτεται ἀπὸ ἔκτατα περιστατικὰ (πολέμους, δικτατορίες κλπ.) καὶ ὄχι ἐπειδὴ λαδώνεται ὁ δ/ντὴς μίας ὑπηρεσίας ἢ ἑνὸς ὑπουργείου γιὰ νὰ ἐκδώσει μία παράνομη πράξη. Πρόκειται δηλαδὴ περὶ τοῦ ἐρωτήματος, κατὰ πόσον τὰ ἔκτακτα αὐτὰ περιστατικὰ ἐδημιούργησαν δίκαιο δυνάμενο νὰ συνεχισθεῖ καὶ κατὰ πόσον ἀπὸ τὴ νέα τάξη πραγμάτων βλάπτονται τὰ "δημόσια δικαιώματα" τῶν πολιτῶν (δηλαδὴ αὐτὰ ποὺ συνεπάγονται ἀποζημιώσεις εἰς βάρος τοῦ κράτους) ποὺ ἐδημιούργησαν κατὰ τὴν παλαιὰ τάξη. Βασικά, δηλαδή, τὸ πρόβλημα δὲν εἶναι "νομικῆς" φύσεως, ἀλλὰ πρόβλημα θεωρίας τοῦ κράτους, ποὺ ἐμπίπτει σὲ ἄλλου εἴδους ἐπιστημονικοὺς χώρους. Π.χ. ἂν οἱ διοικητικὲς πράξεις τῶν κυβερνήσεων κατοχῆς στὴν Ἑλλάδα εἶχαν τὸ "τεκμήριο νομιμότητος" ἢ ὄχι, δὲν τεκμαίρεται ἀπὸ τὸ τί εἶπαν ἐν συνεχείᾳ οἱ νομικοί, ἀλλὰ ἀπὸ τὸ γιὰ ποιοὺς λόγους ἐμπῆκε ἡ Ἑλλάδα στὸν πόλεμο, ποὺ κάθε ἄλλο παρὰ νομικὸ θέμα εἶναι. Ἀπὸ τοῦτο ἕπεται καὶ ὁ βαθμὸς νομιμότητος τῶν κυβερνήσεων ἐκείνων καὶ ὄχι ἐπειδὴ μετὰ ἔγιναν "ἐκλογὲς" καὶ μία κυβέρνηση ἀνεγνώρισε ὅ,τι τὴν συνέφερε ὡς "νόμιμο". Τί εἰδικὰ στὴν Ἑλλάδα μετὰ τὸν πόλεμο ἀνεγνωρίσθη ὡς "νόμιμο" διαρκοῦντος αὐτοῦ, τὸ γνωρίζομε ἤδη: ὅλοι οἱ δοσίλογοι καὶ οἱ ἀπατεῶνες ἀνεγνωρίσθηκαν ὡς "κυρίαρχη τάξη", "ἀγωνιζομένη" ὑπὲρ τῶν ἰδεωδῶν του "ἐλευθέρου κόσμου"... Τὰ "ἰδεώδη" αὐτὰ συνεχίζουν νὰ ὑπηρετοῦν καὶ οἱ πράξεις τοῦ κ.Κατσιγιάννη ποὺ μᾶς ἀπασχολοῦν ἐδῶ. Ἐπὶ τοῦ "τεκμηρίου νομιμότητος" εἶναι φυσικὸ νὰ ἐπικρατεῖ μία κάποια ἀσάφεια στὰ διάφορα συγγράμματα διοικητικοῦ δικαίου, ἀφ’ ἑνὸς γιατί τὰ νοήματα τῶν διαφόρων ξενόγλωσσων συγγραμμάτων ποὺ συμβουλεύονται ἔχουν ἱστορικὲς καταβολὲς ὁλοσχερῶς ἄσχετες μὲ ὄ,τιδηποτε τὸ ἑλληνικό, ἂφ ἑτέρου δὲ γιατί δὲν ὑπάρχει λόγος μεγαλύτερης σαφήνειας, ἀφοῦ τὰ πράγματα παρ' ἡμῖν λειτουργοῦν "ἁπλά": τὸ "διοικητικὸν ὄργανο βούλεται" καὶ ὅποιου δὲν τοῦ ἀρέσει μπορεῖ νὰ προσφύγει στὸ Συμβούλιο Ἐπικρατείας. Τὸ "τεκμήριο νομιμότητος" συνεπῶς φέρεται σύμφυτο μὲ τὴν "βούληση" τοῦ "διοικητικοῦ ὀργάνου", ἡ ὁποία, ὅπως εἴπαμε, ὑπάρχει ἐπειδὴ ὑπάρχουν ἁπλῶς οἱ "ἐκλογές"... Δὲν εἶναι δυνατὸν στὰ πλαίσια τῶν κειμένων τούτων νὰ μᾶς ἀπασχολήσει τὸ "τεκμήριο νομιμότητος" ὡς διάσταση τοῦ κύρους τῆς ἐξουσίας, δηλαδὴ ὡς κατηγόρημα τῆς αὐθεντικότητας τῆς λειτουργούσης ἀρχῆς, ἐπειδὴ τὸ θέμα θὰ μᾶς ἐνέπλεκε σὲ θεωρητικὲς συζητήσεις, ἰδιαίτερα αὐτὲς τοῦ Μὰξ Βέμπερ, πράγματα ἐξερχόμενα τῶν δεδομένων τοῦ ἑλλαδικοῦ ρεαλισμοῦ, ἀλλὰ καὶ τῶν ἀκόμη πιὸ ρεαλιστικῶν ἐπιδιώξεων τοῦ κ.Κατσιγιάννη.
Ὡς πρὸς τὴν "ἐκτελεστότητα", τὰ πράγματα εἶναι νοητικῶς ἁπλούστερα. Ἀλλὰ αὐτὸ δὲν σημαίνει ὅτι εἶναι καὶ στὴ πράξη τέτοια. "Ἐκτελεστότητα" θὰ πεῖ, ὅτι ἡ διοικητικὴ πράξη πρέπει νὰ ἐκτελεσθεῖ, διότι διαφορετικὰ καταργεῖται τὸ δικαίωμα ἀπὸ τὸ ὁποῖον ἀπορρέει. Τόσο αὐτονόητο ὅμως αὐτὸ στὰ καθ’ ἡμᾶς δὲν εἶναι. Μεταπολεμικῶς π.χ., ὅπου τὸ "δημόσιο συμφέρον" ἦταν ταυτόσημο τῆς "ἐθνικοφροσύνης", δὲν ὑπῆρχαν δικαιώματα ποὺ συνεπήγοντο ἄδειες ἀλλὰ μόνο "ἄδειες" ποὺ ὑποκαθιστοῦσαν δικαιώματα. Κυριώτερη μεταξὺ αὐτῶν ἡ... ἄδεια φαγητοῦ, ποὺ ἐλέγετο τότε "ἄδεια ἀσκήσεως ἐπαγγέλματος". Μὲ μία βέβαια οὐσιώδη λεπτομέρεια: ἂν προϋπόθεση της σήμερα γιὰ τὸν ὁποιονδήποτε μεροκαματιάρη εἶναι ἡ ἁπλὴ φορολογικὴ δήλωση, τὸ "δημόσιο συμφέρον" τότε ἐπέβαλε τὴν ἀπόδειξη πολλῶν πραγμάτων ἀναποδείκτων. Ὅλων δηλαδή ἐκείνων ποὺ θὰ καθιστοῦσαν τὴν Ἑλλάδα ἕνα κοινωνικὸ νεκροταφεῖο καὶ μία περιθωριακὴ λεπτομέρεια στὴν μεταπολεμικὴ ἐξέλιξη τοῦ κόσμου. Τὴν Ἑλλάδα τῶν κομπιναδόρων, δηλαδή, τὴν ἐξιδιασμένως συνεχίζουσα διὰ τῶν διαταγμάτων τοῦ κ.Κατσιγιάννη.
Ὁ κ.Κατσιγιάννης συμπληρώνει ἀνεπαισθήτως στὸ παραπάνω ἄρθρο του: ἐκτελεστὴ μέν, ὄχι ὅμως ὡς πρὸς τὸ δικαίωμα τοῦ πολίτη νὰ χτίσει, ἀλλὰ ὡς πρὸς "τὴν ἐκτέλεση τῶν οἰκοδομικῶν ἐργασιῶν ποὺ προβλέπονται στὶς μελέτες". Τυπικῶς βέβαια σωστά: τὸ κράτος ἐκτελεῖ τὸ χρέος του ὡς πρὸς τὴν προστασία τοῦ "γενικοῦ συμφέροντος" καὶ ὁρίζει "μελέτες". Πρακτικῶς θὰ ἰδοῦμε εὐθὺς πῶς τὰ πράγματα ἐξελίσσονται. Στὸ ἄρθρο 2 ὁρίζονται τὰ " ἁρμόδια" ὄργανα γιὰ τὴν ἔκδοση οἰκοδομικῶν ἀδειῶν: τὸ ΥΠΕΧΩΔΕ, οἱ Δῆμοι καὶ οἱ Κοινότητες. Λίγο-πολὺ δηλαδή οἱ πάντες μὲ ὅ,τι αὐτὸ μπορεῖ νὰ σημαίνει. Ἀπὸ τὸ ἄρθρο 3 ἀρχίζουν οἱ "λεπτομέρειες". Πρῶτο μεταξὺ τῶν ἀπαιτουμένων στοχείων γιὰ τὴν ἔκδοση "ἀδείας" (ἐδ.1) εἶναι: "αἴτηση τοῦ ΕΝΔΑΦΕΡΟΜΕΝΟΥ, στὴν ὁποία εἶναι ΕΝΣΩΜΑΤΩΜΕΝΑ ΣΕ ΕΝΙΑΙΟ ΤΕΥΧΟΣ ἔντυπα μὲ τὶς δηλώσεις ἀναθέσεως-ἀναλήψεως "μελέτης-ἐπίβλεψης" τοῦ μηχανικοῦ. Ἐδῶ θὰ μᾶς ἀπασχολήσουν λίγο τὰ νοήματα, διότι ἀκριβῶς μὲ τὸ πρῶτο αὐτὸ βῆμα τῆς διαδικασίας σταματάει ἀπὸ ἀπόψεως δημοσίου δικαίου νὰ εἶναι καὶ ἡ ἄδεια ἐκτελεστὴ διοικητικὴ πράξη. Κατ’ ἀρχὴν "ἐνδιαφερόμενος" δὲν θὰ πεῖ ἰδιοκτήτης. Καθένας μπορεῖ ὡς "ἐνδιαφερόμενος" νὰ ὑποβάλει αἴτηση νὰ κτίσει ὁπουδήποτε κτίζεται, Δὲν προκύπτει ἀπὸ τὸ διάταγμα ὅτι μπορεῖ ἡ Πολεοδομία νὰ ρωτήσει γιατί εἶναι ἐνδιαφερόμενος. Εἶναι ὑποχρεωμένη νὰ δεχθεῖ τὴν αἴτησή του, ἀκριβῶς ἐπειδὴ τὴν ὑποβάλλει ὡς "ἐνδιαφερόμενος". Βεβαίως στὶς πολύπλοκες ἐργολαβίες καὶ στὰ "μεγάλα ἔργα" ὡς ἐνδιαφερόμενοι φέρονται ἐξουσιοδοτημένοι δικηγόροι καὶ γραφεῖα ποὺ ἀναλαμβάνουν τὴν διεκπεραίωση τῶν "ἀδειῶν". Ἐδῶ ὅμως ἐμεῖς συζητᾶμε γιὰ τὸν ἁπλὸ πολίτη καὶ ζητοῦμε ἀπὸ τὴν στοιχειώδη ἀνάλυση τῶν νοημάτων νὰ δοῦμε τί ἔχει κατὰ νοῦ τὸ κράτος στὸ πρόσωπο τοῦ κ.Κατσιγιάννη. Καὶ πρὸς διευκρίνηση τοῦ χάους τῶν νοημάτων μεταξὺ "ἐνδιαφερομένου" καὶ "ἰδιοκτήτη" θὰ φέρομε ἕνα ἁπλὸ παράδειγμα: Ἡ θεία Τερψιχόρη, ἔχει μία κόρη, ἡ ὁποία παντρεύτηκε ἕνα νεοζηλανδὸ στρατιώτη στὸν β' παγκόσμιο πόλεμο καὶ γιὰ λόγους τυχόντες τὴν μάνα της τὴν ἐγκατέλειψε. Ὁ ἀνηψιὸς Χ τῆς θείας Τερψιχόρης, τρόφιμος καζίνων καὶ κατ’ ἐπάγγελμα κομπιναδόρος, ἔχει τὴν θείτσα του μὴ στάξει καὶ μὴ βρέξει, διότι ξέρει πὼς ἔχει ἕνα οἰκοδομήσιμο οἰκόπεδο τριάντα στρεμμάτων ποὺ θέλει νὰ τῆς τὸ φάει. Ἀποσπᾶ λοιπὸν κάποια στιγμὴ τὴν ὑπόσχεση τῆς θείας του, ἐτῶν 90 καὶ οὔσης ξεκουτιασμένης, νὰ τὸν ἀφήσει νὰ χτίσει ξενοδοχεῖο καὶ ἀμέσως τρέχει καὶ ὑποβάλλει αἴτηση ὡς "ἐδιαφερόμενος". Λίγο ὅμως πρὶν βγεῖ ἡ ἄδεια, καὶ ἀφοῦ ἔγιναν καὶ οἱ ἀρχαιολογικὲς ἐκσκαφὲς καὶ ἀνεκαλύφθη πανάκριβο ἄγαλμα, πεθαίνει ἡ θεία Τερψιχόρη. Πῶς γίνεται τώρα ἡ "ἄδεια" ἐκτελεστή; Τὸ διάταγμα τοῦ κ. Κατσιγάννη στὸ ἄρθρο 5, ἔδ.7, δηλαδὴ ὕστερα ἀπὸ τρεῖς σελίδες "ὁρισμῶν" καὶ "ἐντολῶν", λέει ὅτι οἱ ἄδειες ἐκδίδονται ἐπ’ ὀνόματι τοῦ ἰδιοκτήτη. Ἀλλὰ ὁ ἀνηψιὸς τῆς θείτσας οὔτε τὸ κράτος πῆγε νὰ ἐξαπατήσει, οὔτε παρὰ τὴν βούληση τοῦ ἰδιοκτήτη ἐνήργησε. Ὑπέβαλε τὴν αἴτηση τοῦ σύμφωνα καὶ ἐπακριβῶς μ’ αὐτὰ ποὺ λένε οἱ κανονισμοὶ τοῦ κράτους. Τὸ ποιὸν τῶν προθέσεών του δὲν ἔχει καμιὰ σημασία. Ποιὸς τώρα εὐθύνεται γιὰ τὴν μὴ ἔκδοση τῆς ἄδειας; Κερδισμένος βέβαια ἀπὸ τὴν ὅλη ὑπόθεση, ὡς συνήθως, εἶναι ὁ μηχανικὸς ποὺ "ἐργάσθηκε" καὶ πῆρε τὰ λεφτά.
Ἂς δοῦμε ὅμως εἰδικώτερα τὴν διοικητικὴ λειτουργία τοῦ μηχανικοῦ βάσει τῶν "ὁρισμῶν" τῶν διαταγμάτων. "Ἑνιαῖο τεῦχος" λέει ὁ κ.Κατσιγιάννης. Δηλαδὴ δὲν μπορεῖ ὁ πολίτης νὰ ὑποβάλει σήμερα τὴν αἴτηση καὶ μετὰ ἀπὸ ἕνα μήνα νὰ πληρώσει τὸν μηχανικὸ καὶ νὰ παραλάβει μ’ ἕνα δικαστικὸ κλητήρα τὰ σχέδια καὶ νὰ τὰ ὑποβάλει στὴν Πολεοδομία; Ὄχι, λέει ὁ κ.Κατσιγάννης. Ὁ πολίτης πρέπει νὰ εἶναι "καρφιτσωμένος" στὸν μηχανικὸ κι αὐτὸς σ’ ἐκεῖνον. Τυχαῖα βέβαια ὄχι. Πολὺ περισσότερο γιατί οἱ "καρφίτσες" στὴν πολιτικὴ καὶ κρατική μας ὑπόσταση ἔχουν εἰδικὴ προϊστορία. Ἐδῶ ἡ "καρφίτσα" ἀποκτᾶ τὴν πεμπτουσία τῆς "νομικῆς ὑπόστασης" τοῦ διατάγματος, ποὺ σκοπὸς του εἶναι νὰ ἐξοβελίσει πλήρως τὸν πολίτη ἀπὸ τὴν ὅλη διαδικασία ἔκδοσης τῆς ἄδειας. Κανονικὰ σχέση δημοσίου δικαίου ἔχει ὁ πολίτης μὲ τὸ κράτος καὶ ὄχι ὁ μηχανικός. Αὐτὸ σημαίνει ὅτι ὁ μηχανικὸς ἔπρεπε νὰ εἶναι ὁλικῶς ἄγνωστος στὴν Πολεοδομία, νὰ μὴν ἔχει καμιὰ ἀπολύτως σχεσὴ μ’ αὐτή, ὅπως ἀκριβῶς δὲν ἔχει ὁ γιατρὸς μὲ τὸν φαρμακοποιό. Ὁ μηχανικὸς εἶναι ἁπλῶς ἐντολοδόχος τοῦ πολίτη καὶ ὑπὸ λογικὲς συνθῆκες καὶ ὄχι αὐτὲς τῶν "διαταγμάτων" (ποὺ θὰ ἰδοῦμε τί σκοποῦν) ὁ πολίτης ὀφείλει νὰ γνωρίζει ἀπὸ τὸ ἀσκοῦν τὸν ἔλεγχο "διοικητικὸ ὄργανο", ἂν ὄντως ὁ μηχανικὸς τὸν δούλεψε καὶ πῶς γιὰ τὰ λεφτὰ ποὺ πῆρε: Ἐν ὀλίγοις θὰ ἔπρεπε, τὸ κράτος ποὺ ἀσκεῖ τὸ κυριαρχικὸν δικαίωμα του τοῦ "ἐλέγχου", νὰ δώσει ἐπακριβῆ ἔκθεση περὶ τῆς ποιότητος τῶν σχεδίων τοῦ μηχανικοῦ στὸν ἴδιον τὸν πολίτη καὶ ὄχι νὰ κανονίζουν οἱ Πολεοδομίες μὲ τοὺς μηχανικοὺς τὶς "ἐλλείψεις" καὶ τὶς "διορθώσεις", ἐρήμην του πολίτη, κατὰ πῶς ὁρίζει τὸ ἐδ.8 τοῦ ἄρθρου 5 τοῦ διατάγματος τοῦ κ.Κατσιγιάννη. Ἂν ὁ πολίτης ἐπλήρωσε ἀμοιβές.. Λεονάρντο ντὰ Βίντσι, γιὰ ποιὸν λόγο δὲν ὀφείλει νὰ ξέρει ὅτι ὁ μηχανικός του εἶναι ἀνίδεος καὶ ἀπατεώνας; Ἀσφαλῶς κάποιος λόγος ὑπάρχει, ποὺ θὰ τὸν ἰδοῦμε στὰ ἑπόμενα, ἀναλύοντας σιγὰ-σιγὰ τοὺς νομικοὺς χατζηαβατισμοὺς τοῦ διατάγματος καὶ τὴν σκοπιμότητά τους. Ἁπλῶς ὡς ἐδῶ ἀρκεσθήκαμε σὲ μερικὲς προκαταρκτικὲς καὶ ἁπλὲς γιὰ τὸν καθένα ἀπορίες, προκειμένου νὰ πάρομε μία πρόγευση τῆς "νομικῆς ὑπόστασης" τῆς καρφίτσας τοῦ κ.Κατσιγιάννη. Εἶναι ἀκριβῶς στὴν καρφίτσα αὐτὴ ποὺ ὀφείλεται ἡ μεταβολὴ τῶν ἑλληνικῶν πόλεων σὲ ἄμορφες μάζες τσιμέντου καὶ σὲ ὀπτικὲς ἔρημους ταρατσῶν μὲ τὰ σίδερα νὰ προεξέχουν. Εἶναι ἀκόμη ἡ καρφίτσα αὐτὴ ποὺ μετέβαλε τοὺς τροφίμους τοῦ ἱδρύματος τοῦ κ.Μαρκάτου σὲ ἐπαγγελματικὸ κοινωνικὸ κατακάθι καὶ ποὺ μέσω τοῦ "συνδικαλιστικοῦ" τῶν ὀργάνου "ἀγωνίζονται" ὡστόσο γιὰ τὴν... κοινωνικὴ ἀνάπτυξη, τὸ περιβάλλον καὶ τὴν "πρόοδο" τοῦ τόπου. Μόνο ποὺ δὲν κατάφεραν νὰ πείσουν καὶ τὸ εὐρωπαϊκὸ δικαστήριο γι’ αὐτὴν τὴν ἀποτελεσματικότητα τῶν κεκτημένων ρόλων.
13) Λευκαδίτικος λόγος - Τρίτη 29/10/1996
Διά τῆς καρφίτσας λοιπὸν τοῦ κ. Κατσιγιάννη, ποὺ εἴδαμε στὸ προηγούμενο, ὁ πολίτης παρουσιάζεται πρὸ τῆς διοικήσεως κολλημένος μὲ τὸν μηχανικὸ δίκην σιαμαίων. Καὶ ὅπως εἴπαμε, τὸ κράτος ἐκτελεῖ τὸ χρέος του ὡς πρὸς τὸ "δημόσιο συμφέρον" δι' ἐλέγχου ὡς πρὸς τὴν "ἐκτέλεση τῶν οἰκοδομικῶν ἐργασιῶν ποὺ προβλέπονται στὶς μελέτες". Γεννᾶται τὸ ἐρώτημα: δὲν μπορεῖ νὰ βρεῖ ἕνας πεταμένα στὸ δρόμο τὰ σχέδια τοῦ σπιτιοῦ ποὺ θέλει νὰ φκιάσει, νὰ τὰ πάει γιὰ ἔλεγχο στὴν Πολεοδομία καὶ νὰ πάρει τὴν ἄδεια, ἂν εἶναι σωστά; Ὄχι, λέει ὁ κ.Κατσιγιάννης. Πρέπει νὰ ὑπάρχει καὶ ἡ καρφίτσα, ποὺ θὰ καρφιτσώνει ὁπωσδήποτε ἕναν συγκεκριμένο μηχανικὸ στὸν πολίτη. Καὶ ὁ μηχανικὸς αὐτὸς δὲν μπορεῖ νὰ εἶναι οὔτε γιαπωνέζος, οὔτε κινέζος. Ὀφείλει νὰ εἶναι μέλος τοῦ κρατικοῦ μονοπωλείου μηχανικῶν ποὺ ἐγκρίνει τὸ T.E.E. Πρέπει νὰ ἔχει δώσει τὸν "λόγο τιμῆς" του στὸ T.E.E., ὅτι "τὸ ἦθος του εἶναι ἀνάλογο ἐπιστήμονος", αὐτὸ ὑποχρεοῦται νὰ τὸ πιστεύει τυφλὰ ὅλος ὁ ἑλληνικὸς λαός, νὰ ἔχει κάρτα καὶ ἀριθμὸ μητρώου ἀπ' τὸ Τ.Ε.Ε. καὶ κυρίως νὰ πληρώνει τὶς συνδρομές του (θὰ ἰδοῦμε τί σημαίνει αὐτὸ ὡς πρὸς τὸν πολίτη). Θεωρητικῶς βέβαια μπορεῖ νὰ ἔρθει κι ἕνας βραζιλιάνος μηχανικὸς νὰ ὑποβάλει σχέδια στὴν Ἑλλάδα, ὑπὸ τὴν προϋπόθεση ὅτι θὰ ταξιδέψει ὡς ἐδῶ, θὰ δώσει "τὸν λόγο" του στὸ TEE καὶ θὰ βγάλει κάρτα ποὺ θὰ τοῦ ἐπιτρέψει νὰ "καρφιτσωθεῖ". Πρακτικῶς, ἂν πᾶς σὰν πελάτης σ' αὐτὸν ὑπ' αὐτὲς τὶς προϋποθέσεις, τὸ πιὸ πιθανὸ εἶναι νὰ σοὺ πεῖ ἄντε πνίξου. Προκειμένου νὰ ἐγχειρισθεῖ κανεὶς ἢ νὰ σπουδάσει, μπορεῖ νὰ ἐπιλέξει τὴν ἐπιστήμη ὁποιασδήποτε χώρας τοῦ ἀρέσει. Τὸ ἴδιο κι ἂν θέλει ν' ἀγοράσει ἕνα ζευγάρι παπούτσια. Προκειμένου νὰ φκιάσει σπίτι, ὑποχρεοῦται νὰ ἐπιλέξει ἀπὸ τὸ μονοπώλιο ποὺ τοῦ ἐπιβάλλει τὸ T.E.E. ὑπὸ τὰ νομοθετικὰ δεδομένα τοῦ ἑλλαδικοῦ κράτους. Καθόλου τυχαῖα, ὅπως θὰ ἰδοῦμε, γιατί ἕνας ξένος μηχανικὸς δὲν μπορεῖ νὰ κάνει εἰς βάρος τοῦ πολίτη (καὶ τοῦ κοινωνικοῦ συνόλου γενικώτερα) ὅ,τι κάνει ἕνας ἕλληνας μηχανικός. Ἡ καρφίτσα δὲν εἶναι λεπτομέρεια. Εἶναι οἱ νομικοὶ καὶ διοικητικοὶ χατζηαβατισμοὶ διὰ τῶν ὁποίων προγραμματίζεται ἡ ὑπανάπτυξη τοῦ ἑλλαδικοῦ χώρου ὡς ἔργο τῆς κεντρικῆς διοικήσεως καὶ τῶν ἑκάστοτε κυβερνήσεων, ποὺ ἀγωνίζονται νὰ τὸν "ἀναπτύξουν". Εἶναι οἱ αὐθαίρετοι διοικητικοὶ τρόποι διὰ τῶν ὁποίων δημιουργοῦνται τὰ διάφορα ἐπαγγελματικὰ κατεστημένα, τὰ ἐπηρεαζόμενα ἀπὸ χίλιους δύο ἀνεξέλεγκτους παράγοντες, τὰ ὑπάρχοντα ἀπομυζώντα τὸ κοινωνικὸ σύνολο, τὰ ἐπιβάλλοντα ἔτσι τὴν φοροδιαφυγὴ καὶ τὶς κομπίνες ὡς τρόπον βίου τῆς ἑλλαδικῆς κοινωνίας, καὶ τὰ ἀνεβάζοντα ἔτσι τὸ ἐξωτερικὸ χρέος διαρκῶς. Τὰ ἐπαγγελματικὰ ἐκεῖνα κατεστημένα, ποὺ ἀποκτοῦν μὲ τὶς διοικητικὲς αὐτὲς λαθροχειρίες τὸ ἀπαιτούμενο "Prestige", ὥστε νὰ μποροῦν νὰ διατείνονται ὅτι ἐπὶ τέλους εἴμαστε χώρα "εὐρωπαϊκὴ" καὶ νὰ μποροῦν συμπληρωματικῶς νὰ κλέβουν. Ἂς δοῦμε λοιπὸν τὴν καρφίτσα στὶς λεπτομέρειές της;
Τὸ πρῶτο πρόβλημα μὲ τοὺς δύο "καρφιτσωμένους" εἶναι ποιὸς ὑποβάλλει τὰ χαρτιὰ στὴν Πολεοδομία, δηλαδὴ στὸ κράτος πρὸς ἔλεγχο. Νομοτύπως τὰ πάντα ξεκινᾶνε ἀπὸ τὸν πολίτη. Αὐτὸς ἔχει σχέση δημοσίου δικαίου μὲ τὸ ἑλληνικὸ κράτος καὶ τὴν διοίκηση, αὐτὸς ὑποβάλλει, ὁ δὲ μηχανικὸς εἶναι ἁπλῶς ἐντολοδόχος του πληρωνόμενος, δηλαδὴ ἁπλὸς παραγγελιοδόχος ποὺ ἔχει νὰ ἐκτελεῖ μόνο ἐντολὲς καὶ συμφωνίες καὶ νὰ μὴν ὁρίζει τίποτε. Ἐὰν τὸν φάκελο μελέτης τὸν ὑποβάλει ὁ πολίτης, δηλαδὴ τὸν πάρει ἰδιοχείρως ἀπὸ τὸν μηχανικὸ καὶ τὸν πάει στὴν Πολεοδομία, κατὰ τὸν ἴδιο τρόπο ποὺ παίρνει ἀπ' τὸν τσαγκάρη ἕνα ζευγάρι παπούτσια ποὺ παρήγγειλε, εἶναι δυνατὸν νὰ πάει ἕνας ἀπὸ τοὺς δύο "καρφιτσωμένους" φυλακή. Δηλαδή: εἶναι δυνατὸν ὁ ἰδιοκτήτης ἐξ’ αἰτίας μοχθηρᾶς βουλήσεως ἢ ἄλλους λόγους νὰ ἀφαιρέσει καθ' ὁδὸν δικαιολογητικὰ ἀπὸ τὸν φάκελο καὶ νὰ ἰσχυρισθεῖ ὅτι τοῦ τὰ ἔδωσε ὁ μηχανικὸς ἐλλιπῆ. Δεδομένου ὅτι γιὰ λόγους ποὺ ἀναφέραμε σὲ προηγούμενα ἄρθρα,ὡς πρὸς τὸν ρόλο τοῦ "ἐθιμικοῦ δικαίου" ἐν Ἑλλάδι, τὰ δικαστήρια δουλεύουν πάντα μὲ "μαρτυρίες", ἀνάλογα μὲ τὸν ἀριθμὸ ψευδομαρτύρων ποὺ θὰ βρεῖ ὁ ἰδιοκτήτης εἶναι δυνατὸν νὰ βάλει τὸν μηχανικὸ φυλακὴ καὶ νὰ ζητήσει ἀποζημιώσεις. Ἐὰν τὰ ὑποβάλει ὁ μηχανικὸς βάσει τῆς καρφίτσας ("δηλώσεις ἀνάθεσης-ἀνάληψης"), τότε ὁ ἰδιοκτήτης εἶναι ποινικῶς ὑπόλογος γιὰ ὅ,τι ἔκαμε ὁ μηχανικὸς στὰ σχέδια.Τὰ σχέδια βέβαια κανένας ἰδιοκτήτης δὲν μπορεῖ νὰ τὰ ἐλέγξει, κατὰ τὸν ἴδιο τρόπο ποὺ δὲν μπορεῖ νὰ ἐλέγξει τὶς γνώσεις τοῦ ὀδοντίατρου ὅταν πάει νὰ τοῦ βγάλει τὸ δόντι. Ἐν ὀλίγοις ὁ πολίτης εἶναι ἕρμαιο τῆς "ἐπιστήμης" τοῦ μηχανικοῦ. Τῆς "ἐπιστήμης" δηλαδὴ ἐκείνης ποὺ τοῦ ἐπιβάλλει νομοθετικῶς τὸ κράτος, ὑπὸ τὸν ὄρον ἀποκλειστικοῦ ἐλέγχου τοῦ ἰδίου. Καὶ ὁ "καλὸς" μηχανικὸς ξέρει τὴν δουλειά του: θὰ προγραμματίσει νὰ βγοῦν τόσες αὐθαιρεσίες στὸ τελικὸ κτίσμα, ὥστε νὰ ἰκανοπιηθεῖ ἡ εἰσπρακτικὴ βουλιμία τοῦ κράτους μὲ τὰ πρόστιμα. Τὸ ὕπατον ἀξίωμα τῆς "ἐπιστήμης" τοῦ μηχανικοῦ εἶναι ὅτι πρέπει νὰ εἰσπράξει στὸ τέλος τὸ κράτος. Ὅσο πιὸ ἀσυνεπὴς καὶ ἀπατεώνας φέρεται συνεπῶς ὁ μηχανικὸς πρὸς τὸν πολίτη, τόσο καλύτερη "σταδιοδρομία" ἔχει καὶ τόσο καλύτερα τὰ καταφέρνει μὲ τὶς"ἄδειες". Ἴσως βέβαια κανένας μηχανικὸς – πλὴν ἴσως τῶν ἀτάλαντων καὶ κομπιναδόρων, ποὺ ἁπλῶς τοὺς χρειάζεται μὲ χίλιες δύο κατεργαριὲς ἕνα πτυχίο καὶ σφραγίδα ἀπ’ τὸ T.E.E.- δὲν ἐφαντάζετο ἔτσι τὸν ρόλο του, ὅταν ἀποφάσιζε νὰ δώσει ἐξετάσεις στὸ Πολυτεχνεῖο. Ὅτι δηλαδὴ θὰ ἐγένετο ὁ εἰσπρακτικὸς φορέας τοῦ ἑλληνικοῦ κράτους εἰς βάρος τῆς προσωπικότητάς του καὶ τοῦ κοινωνικοῦ του περιβάλλοντος. Σημασία ὅμως ἔχει ὅτι οἱ ρόλοι διαμορφώνουν συνειδήσεις, καὶ τοῦτο εἶναι κάτι ποὺ ἀφορᾶ τὸ T.E.E. ὡς θεσμό. Γεννᾶται τώρα τὸ ἐρώτημα, πῶς τὰ καταφέρνει νὰ καλύπτεται, ὄχι μόνο στὴν συνείδηση τοῦ κόσμου τὸ ἑλληνικὸ κράτος, ἀλλὰ καὶ ἔναντι τοῦ νομικοῦ καθεστῶτος ποὺ διέπει τὰ ὑπόλοιπα κράτη τῆς Εὐρώπης. Διότι τὸ νὰ μπαίνει διὰ μᾶς ἐκτρωματικῆς διοικητικῆς νομοθεσίας τὸ κράτος συνιδιοκτήτης στὴν ἰδιοκτησία τῶν πολιτῶν, μεταβάλλοντας τὴν "οἰκοδομή" σὲ καθεστὼς ἔμμεσης καὶ βαρείας εἰσπρακτικῆς, ἀντινομεῖ πρὸς δύο βασικὲς διατάξεις ποὺ συνιστοῦν τὰ θέμελα τοῦ συστήματος ὅπου ζοῦμε: ἐκεῖνο τῆς ἰδιοκτησίας καθ' ἑαυτῆς καὶ ἐκεῖνο τῆς κοινωνικῆς προνοίας, πληρούμενο διὰ τῆς ὑποχρεώσεως τοῦ κράτους παροχῆς ἐργασίας (ἄρα καὶ στέγης). Τέτοια ὑποχρέωση βέβαια τὸ ἑλληνικὸ κράτος δὲν ἀναγνωρίζει συνταγματικῶς (ποιὸς δὲν ἔχει μία καὶ δύο παραδουλειὲς ἢ δὲν παίζει ΠΡΟ-ΠΟ;). Ἁπλῶς μὲ τὶς ψιλὲς συνταγματικὲς διακηρύξεις βρίσκει εὐκαιρία τὸ ἑλληνικὸν κράτος νὰ μεταβάλει τὴν ἀνάγκη στέγης, ποὺ εἶναι βασικὴ ἀνάγκη γιὰ κάθε ἄνθρωπο καὶ ποὺ καθένας ἐξασφαλίζει γιὰ τὸν ἑαυτό του σὰν ἄτομο καὶ ὄχι σὰν πολίτης (δηλαδή χωρὶς καμιὰ βοήθεια τοῦ κράτους), σὲ μπεζαχτὰ καὶ ἀφαίμαξη τοῦ κοινωνικοῦ συνόλου. Δία τῆς "οἰκοδομικῆς νομοθεσίας", καθὼς λέμε, δηλαδὴ διὰ τοῦ T.E.E.
Γεννᾶται τώρα τὸ ἐρώτημα: ἀφοῦ τὸ Κράτος μὲ τὴν "ἄδεια" ἀσκεῖ ἕνα "κυριαρχικὸ δικαίωμα", ἐκεῖνο τῆς προστασίας τοῦ "γενικοῦ συμφέροντος" διὰ τοῦ σπιτιοῦ ποὺ θὰ χτίσει ὁ ἄλλος, ἀφοῦ τὸ ἴδιο ὁρίζει τὴν διαδικασία, ἀφοῦ ἡ σχέση δημοσίου δικαίου ἰσχύει ἔτσι μὲ τὸν πολίτη καὶ ὄχι μὲ τὸν μηχανικό, δὲν μπορεῖ ὁ πολίτης νὰ καταστήσει ἐξ’ ἀρχῆς ὑπεύθυνο τὸ κράτος γιὰ τὸ ἔργο τοῦ μηχανικοῦ; Ἡ ἀπάντηση εἶναι ὄχι, διότι ὁ μηχανικὸς ὀφείλει νὰ βγάλει τὸ σπίτι αὐθαίρετο γιὰ νά εἰσπράξει ἐντέλει τὸ κράτος. Αὐτὸς εἶναι ὁ σκοπός. Ἡ τυπικὴ πρόφαση εἶναι ἡ εὐλάβεια τοῦ ἑλληνικοῦ κράτους πρός... τὸ φιλελεύθερον καθεστώς: ἡ σχέση πολίτη καὶ μηχανικοῦ εἶναι σχέση ἰδιωτικοῦ δικαίου, στὴν ὁποίαν δὲν ἐπεμβαίνει τὸ κράτος! Φταίει δηλαδὴ ὁ πολίτης (καὶ σὲ ὅλα αὐτὰ φταίει πάντα ὁ πολίτης διὰ τῆς "καρφίτσας"), διότι δὲν ἐδιάλεξε "καλὸν" μηχανικό. Ἐδῶ ὑπάρχει ἡ ἑξῆς μορφὴ πολλαπλῆς διοικητικῆς λωποδυσίας: Κατ' ἀρχὴν τὸ κράτος ἔχει ὑποχρέωση, ἀφοῦ ἀσκεῖ ἔλεγχο ὡς πρὸς τὸ "γενικὸ συμφέρον", νὰ ξέρει τὸ ἴδιο τί θέλει νὰ φκιάσει ὁ πολίτης καὶ ὄχι νὰ τὸ πληροφορεῖται μέσῳ τῶν σχεδίων τοῦ μηχανικοῦ. Αὐτὸ εἶναι διοικητικῶς ἁπλούστατο, οἱ Πολεοδομίες ὅμως οὔτε καν ρωτᾶνε πόσα δωμάτια τουλάχιστον θέλει νὰ φκιάσει κανένας. Ἁπλῶς "πείθονται" ἀπὸ τὰ σχέδια τοῦ μηχανικοῦ. Ἀπὸ ἀπόψεως δικαίου ὅμως δὲν εἶναι καθόλου τὸ ἴδιο. Ὅταν ἕνας παίρνει δίπλωμα ὁδηγήσεως, ὑποτίθεται πὼς κάποιος κοίταξε ἂν ξέρει πού εἶναι τὸ τιμόνι καὶ πού εἶναι τὸ φρένο. Ὄχι μέσω τοῦ δασκάλου τῆς σχολῆς ὀδηγών, ἀλλὰ ὁ ἴδιος. Προκειμένου γιὰ τὸ σπίτι (καὶ διοικητικῶς ἡ "ἄδεια" εἶναι ἀκριβῶς τὸ ἴδιο πράγμα) ἡ βούληση τοῦ ἰδιοκτήτη παραμένει γιὰ τὸ κράτος ἀδιάφορη ἕως ὁλικῆς εἰσπράξεως. Στὸ διάταγμα τοῦ κ.Κατσιγιάννη μόνο στὸ ἄρθρο 7, ἐδ. 5, 1-2, δηλαδὴ ὅταν χτισθεῖ τὸ σπίτι παρουσιάζεται ἀπαραίτητη ἡ βούληση τοῦ ἰδιοκτήτη, ἤτοι αὐτὸς ὀφείλει νὰ ὑπογράψει ὅτι εἶναι σύμφωνος μὲ ὅ,τι ἔφκιασε ὁ μηχανικός. Ἂν δὲν θέλει, μπορεῖ νὰ γκρεμίσει τὸ σπίτι. Τὸ κράτος πρέπει νὰ φανεῖ ἀξιοπρεπές, φορτώνοντας τα ὅλα στὸν πολίτη, διότι πρέπει νὰ πάρει τὰ ΜΟΠ καὶ τὰ "πακέτα" γιὰ τὴν ἀνάπτυξη. Τοῦ πολίτη θεωρουμένου μονίμως ἀνυπολήπτου ἀπὸ τὸ κράτος, μπορεῖ αὐτὸ νὰ βγαίνει στὸ τέλος "ἀξιοπρεπὲς" κράτος ἀνυπολήπτων πολιτῶν μόνο δι' ἑνὸς ἀκόμα ἀστυνομικοῦ μέτρου: τοὺς ἐκβιασμοὺς διὰ τῆς ΔΕΗ: καὶ τῆς Ἑταιρείας Ὑδάτων. Ἐφ’ ὅσον ὁ πολίτης ἐνδώσει καὶ στοὺς τελευταίους αὐτοὺς ἐκβιασμοὺς καὶ δεχθεῖ νὰ πληρώσει ὅλες τὶς αὐθαιρεσίες τοῦ μηχανικοῦ, παίρνει ρεῦμα καὶ νερὸ καὶ ἀποκτᾶ στέγη. Τὸ κράτος ἐξεπλήρωσε τὶς ὑποχρεώσεις του ὡς "κράτος προνοίας". Μπορεῖ δηλαδὴ νὰ ξανακάνει ἐκλογές... Πῶς τώρα γίνεται νὰ βγαίνουν οἱ Δ/ντὲς τῶν Πολεοδομιῶν καὶ Δ/ ντὲς τῆς ΔΕΗ ἢ τῆς Ἑταιρείας Ὑδάτων, ἡ ἀπάντηση εἶναι ἁπλή: λόγω τῆς ἀγραμματωσύνης τοῦ κόσμου καὶ ἐπειδὴ δὲν βρέθηκε ποτὲ κανένας νὰ πάει τὴν ΔΕΗ στὸ Δικαστήριο. Πῶς μπορεῖ ἡ ΔΕΗ ὡς νομικὸ πρόσωπο καὶ ἐπιχείρηση κοινοῦ συμφέροντος νὰ ἔχει σχέση μὲ τὸν πολίτη μέσῳ ἄλλης ὑπηρεσίας; Ἂν ἦταν ἰδιωτικὴ ἐπιχείρηση, ὅπως πολὺ σύντομα θὰ γίνει, θὰ συνέβαινε ἡ ἴδια ἀστυνόμευση; Στὸ βιλαέτι ὅμως τῶν κ.κ.Κατσιγάννη καὶ Λιάσκα τὰ νομικὰ αὐτὰ ζητήματα γίνονται τὰ ἁπλούστερα τῶν ἁπλούστατων δι' ἑνὸς διοικητικοῦ χατζηαβατισμοῦ, τῆς "καρφίτσας". Τὸ κράτος πρέπει ὁπωσδήποτε νὰ εἰσπράξει, ἐπειδὴ κάθε ἄνθρωπος ἔχει ἀνάγκη νὰ βάλει κάπου τὸ κεφάλι του.
Τὸ μέγα της διοικητικῆς λαθροχειρίας κατόρθωμα, ὅπως εἴπαμε, εἶναι ἡ ὑποκατάσταση τῆς σχέσεως δημοσίου δικαίου τοῦ πολίτη καὶ μὲ τὴν σχέση "ἰδιωτικοῦ δικαίου" μὲ τὸν μηχανικό, ποὺ συμβαίνει διὰ τῆς "καρφίτσας". Διά τοῦ "καρφιτσώματος" δηλαδὴ στὴν αἴτηση τοῦ πολίτη τῶν αἰτήσεων "ἀναθέσεως ἀναλήψεως" τοῦ μηχανικοῦ (καὶ τὰ τελευταῖα αὐτὰ θεωροῦνται κρατικὰ ἔγγραφα: πρόκειται γιὰ τὶς "ἐγγυήσεις" ποὺ δίνει τὸ κράτος στὸν πολίτη ὡς πρὸς τὴν διαφύλαξη τοῦ "γενικοῦ συμφέροντος" διὰ τῆς οἰκοδομῆς του, ποὺ παραμένουν στὰ ἀρχεῖα ἂν ἡ ἄδεια δὲν ἐκδοθεῖ) παρουσιάζονται στὶς πολεοδομικὲς ὑπηρεσίες δύο ἀνόμοια πράγματα μαζί: ἡ αἴτηση τοῦ πολίτη καὶ μία "ἰδιωτικὴ συμφωνία" μ' ἕνα μηχανικό. Οἱ πολεοδομίες ἐπιλέγουν ἁπλούστατα τὴν δεύτερη σχέση , παραμερίζοντας ὁλοσχερῶς τὸν πολίτη ἀπὸ τὸ σπίτι ποὺ θέλει νὰ φκιάσει, ἐπειδὴ οἱ δηλώσεις "ἀναλήψεως-ἀναθέσεως" τοῦ μηχανικοῦ ἀποκτοῦν ἀπόλυτον κῦρος γιὰ τὴν διοίκηση. Γιατί; Διότι ὁ μηχανικὸς ἔδωσε τὸν "λόγο τῆς τιμῆς του" στὸ ΤΕΕ . Κανενὸς εἴδους νομικὴ αἰτιολόγηση δὲν ὑπάρχει γι’ αὐτὸ τὸ πράγμα . Ἂν ὁ πολίτης δὲν δεχθεῖ νὰ γίνει ἕρμαιον τῶν ἐνεργειῶν τοῦ μηχανικοῦ, ἡ διοίκηση γίνεται ὁλικῶς ἀνεύθυνη, τὰ πάντα εἶναι θέμα τῆς "ἰδιωτικῆς συμφωνίας" μὲ τὸν μηχανικὸ . Ἡ ἄδεια ἐκδίδεται ὡς πρὸς τὰ "ὑποβαλλόμενα σχέδια" , λέει τὸ διάταγμα . Τελικῶς αὐτὴ μεταβάλλεται σὲ θέμα εἰδικῶν (ὅπως θὰ ἰδοῦμε) ψιθυρισμῶν μεταξὺ πολεοδομίας καὶ μηχανικῶν, τοῦ πολίτη ἑξαποσταλέντος στὴν ἀνυπαρξία . Δὲν μποροῦμε νὰ ἐξετάσομε ἐδῶ τούς ἰδιαίτερους πολιτικοὺς λόγους ποὺ συντελοῦν, ὥστε οἱ διοικητικὲς αὐτὲς κακοπλασίες νὰ μεταβάλονται, εἰδικὰ στὰ ἑπτάνησα, σὲ ἀδιαπέραστα συντεχνιακῆς μορφῆς κατεστημένα, ὑπὸ τὴν ἀστυνόμευση τῶν πολεοδομιῶν ποὺ ἀσκοῦν τὴν "διοικητικὴ ἐποπτεία" ἐπὶ τῶν μηχανικῶν . Ἐξ οὗ καὶ ἡ ...ξενοκρατία στὶς ὑπηρεσίες αὐτές. Θὰ ποῦμε μόνο ὅτι κανενὸς εἴδους σχέση "ἰδιωτικοῦ δικαίου" ὑφίσταται ὅταν κανένας προβαίνει ἐλευθέρως σὲ σύμβαση μὲ κάποιον ἄλλον. Ἐν προκειμένῳ αὐτὸ δὲν συμβαίνει. Ὅταν κανένας ἀποφασίζει νὰ πάει στὸν ὀδοντογιατρὸ , ἀποφασίζει μόνος του καὶ ἔχει τὴν εὐθύνη . Ἂν θέλει, πάει, ἂν δὲν θέλει , δὲν πάει , ἂν δὲν τοῦ ἀρέσουν οἱ ἐδῶ γιατροὶ , πάει στὸ ἐξωτερικὸ , ἂν δὲν τὰ θέλει ὅλα αὐτὰ , παίρνει τὴν τανάλια καὶ βγάζει τὸ δόντι μόνος του. Μὲ τὸν μηχανικὸ δὲν ὑπάρχει σχέση ἐλευθέρας συμβάσεως, διότι ἐμφιλοχωρεῖ τὸ κράτος. Τὸ κράτος λέει δηλαδή, ἔγω ἔχω αὐτοὺς τοὺς μηχανικοὺς , δίκην μονοπωλίου μὲ τὰ πτυχία ποὺ δίνω ἐγώ, ἄλλοι δὲν μποροῦν νὰ ἔρθουν ἐλεύθερα μὲ τὶς τόσες "διαδικασίες" τοῦ Τ.Ε.Ε. (αὐτοὺς βέβαια τούς διοικητικοὺς χατζηαβατισμους ἡ εὐρώπη δὲν τοὺς δέχθηκε τελευταῖα), ἄρα θὰ πάρεις ἕναν ὑπὸ ὅρους ποὺ θέλω ἔγω. Καὶ ἀπὸ ἐκεῖ καὶ πέρα τὸ χάος, ποὺ μεταβάλλει τὴν "οἰκοδομή" , καθένας καταλαβαίνει πόσο ἀποδοτικώτερο εἶναι σχετικὰ μὲ τὶς μεγαλοεργολαβίες "δημοσίων ἔργων". Ἄνευ χάους τὰ "δημόσια ἔργα" δὲν ἀποδίδουν...Ἀλλὰ οὔτε καὶ οἱ πολεοδομίες λειτουργοῦν...Θὰ ἰδοῦμε στὸ ἑπόμενο πῶς (νομοθετικῶς ), ἀπὸ τὴν σχέση "δημόσιου δικαίου" τοῦ πολίτη μὲ τὸ κράτος , τὸ μόνο ὑπολογίσιμο ποὺ παραμένει εἶναι τελικῶς ἡ τσέπη του καὶ ὄχι ὁ ἴδιος .
συνεχίζεται ΕΔΩ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου