Παρασκευή 17 Δεκεμβρίου 2010

Ἡ κλωνοποίηση τοῦ καφενόβιου

Γιὰ ἑκατοντάδες χρόνια, ὅπως ἐπιβεβαιώνει σημερινὸ δημοσίευμα τοῦ περιοδικοῦ Science, [Gibbons A. Tiny time machines revisit ancient life, Science, 330 (2010) 1616], οἱ ἄνθρωποι ποὺ μελετοῦν τὴ ζωὴ στὴν ἀρχαιότητα στηρίζονται στὴ συλλογὴ στοιχείων ἀπὸ τὶς πέτρες καὶ τὰ ὀστά γιὰ νὰ ἐξάγουν συμπεράσματα γιὰ τὸ πὼς ἔμοιαζαν τὰ πλάσματα ποὺ περπάτησαν πάνω στὴ γῆ ἑκατομμύρια χρόνια πρὶν καὶ ἔχουν πλέον ἐκλείψει. Τὴν προηγούμενη δεκαετία, οἱ ἀνιχνεύσεις μὲ ἰσχυρὲς ἀκτίνες X καὶ ἡ χρήση τρισδιάστατων ὑπολογιστικῶν προτύπων, διευκόλυναν τὴν ἀνάλυση ὀστῶν, δοντιῶν, καὶ κελύφων. Ἕνα νέο εἶδος ἀνάλυσης ἦρθε ἀργότερα νὰ προστεθεῖ, ποὺ εἶναι ἱκανὸ νὰ ἀποκαλύπτει ἀνατομικὲς προσαρμογές, ποὺ τὰ ἁπλὰ σκελετικὰ στοιχεῖα δὲν μποροῦσαν νὰ παράσχουν καὶ ἐπιτάχυνε τὶς μελέτες τῆς ζωῆς στὴν ἀρχαιότητα.



Οἱ νέες ὄψεις τοῦ προϊστορικοῦ κόσμου κατέστησαν δυνατές, ἀφοῦ ἔγινε ἀντιληπτὸ ὅτι "βιομόρια" ὅπως DNA καὶ κολλαγόνο μποροῦν νὰ ἐπιζήσουν γιὰ δεκάδες χιλιάδες χρόνια καὶ μποροῦν νὰ δώσουν σημαντικὲς πληροφορίες γιὰ τὰ ἀπὸ μακροῦ-νεκρὰ φυτά, ζῶα, καὶ ἀνθρώπους. Τὰ ἀρχαῖα μόρια μποροῦν ἐπίσης νὰ ἐκθέσουν σχέσεις μεταξὺ νεκρῶν εἰδῶν, ἀποκαλύπτοντας γιὰ παράδειγμα ὅτι ἡ ἀλληλουχία ἀμινοξέων κολλαγόνου ἑνὸς δεινόσαυρου μοιάζει περισσότερο μὲ αὐτὴ τῶν πουλιῶν παρὰ μὲ αὐτὴ τῶν ἑρπετῶν. Ἐπίσης, ἀρχαῖο DNA ἀπὸ μαμοὺθ ἔδειξε ὅτι τὸ αἷμα τῶν ζώων αὐτῶν περιεῖχε μιὰ πρόσθετη αἱμοσφαιρίνη ποὺ ἔκανε δυνατὴ τὴν προσαρμογή του στὸ κρύο. Τὸ 2008, μιὰ τρίχα μαμμοὺθ ποὺ ἀγοράστηκε στὸ eBay, ὁδήγησε στὴν ἀποκωδικοποίηση ὁλόκληρου τοῦ γονιδιώματος ἑνὸς ζώου ποὺ ἔχει ἐκλείψει ἀπὸ πολλοῦ. Τὸ ἴδιο ἔτος, δημοσιεύθηκε τὸ πρῶτο πλῆρες μιτοχονδριακὸ γονιδίωμα ἑνὸς Neandertal καὶ σύντομα ἀκολούθησαν ἄλλα πέντε. Τὸ 2010, ἡ ἀποκωδικοποίηση τοῦ μιτοχονδριακοῦ γονιδιώματος ἑνὸς ἀνθρώπινου δακτύλου, ποὺ βρέθηκε σὲ μιὰ σπηλιὰ στὴ Σιβηρία, προσδιόρισε τὴν ὕπαρξη ἑνὸς μέχρι τώρα ἄγνωστου εἴδους ἀνθρώπου. Τὸ δάκτυλο δὲν προερχόταν οὔτε ἀπὸ Neandertal, οὔτε ἀπὸ ἄνθρωπο. Ἀνῆκε προφανῶς σὲ ἕνα νέο εἶδος ποὺ ἔζησε στὴν κεντρικὴ Ἀσία πρὶν ἀπὸ 40.000 χρόνια.

Ἡ ἀποκρυπτογράφηση τῶν μυστικῶν τῶν ἀπὸ μακροῦ χρόνου νεκρῶν ὀργανισμῶν μπορεῖ νὰ ἔχει πρακτικὲς ἐπιπτώσεις στὸ σημερινὸ κόσμο. Ὑπάρχει γιὰ παράδειγμα ἡ σκέψη ἐπέκτασης τῆς γενετικῆς ποικιλομορφίας ἀπειλούμενων μὲ ἐξαφάνιση ζώων, ὅπως γιὰ παράδειγμα τῶν πολικῶν ἀρκούδων, μὲ τὴν εἰσαγωγὴ σὲ αὐτὰ χαρακτηριστικῶν ἀρχαίου DNA προερχόμενου ἀπὸ ζῶα ποὺ ἔχουν ἐκλείψει. Ἐὰν αὐτὲς οἱ σκέψεις ὑλοποιηθοῦν τὰ μόρια τῶν ἀπὸ μακροῦ νεκρῶν ὀργανισμῶν μπορεῖ κάποια μέρα νὰ φανοῦν χρήσιμα γιὰ τὴν ἐπιβίωση ζώντων εἰδῶν.

Πολλαπλὰ γενναῖα μεθύσια. Ἀράχνες παρηγορῆτρες τῶν μικρῶν ὡρῶν. Ἡ ἀνάμνηση ἀναβλύζει πάντα ἀπὸ ἕνα συγκεκριμένο σημεῖο. Ἄλλοτε χρωματιστὴ καὶ ἄλλοτε ἀσπρόμαυρη.

Συγκεντρωνόμασταν στὸ καφενεῖο. Δωμάτιο στενό, σκοτεινό, τὸ βλέμμα τυρρανιόταν μέσα του, συγκρουόταν μὲ τοὺς τοίχους, τὰ λιγοστὰ τραπέζια, τὶς καρέκλες, δυσκολευόταν νὰ διαπεράσει τὰ τζάμια. Οἱ θαμῶνες, σὰν δοκιμαστικοὶ σωλῆνες στερούμενοι ἐπαφῆς μὲ τὴν ἀληθινὴ ἀτμόσφαιρα, συνεισφέραμε στὴν προαγωγὴ τῆς λογικῆς τοῦ μικρόκοσμου. Δὲν ἤμουν ποτὲ σίγουρος γιὰ τοὺς λόγους ποὺ μᾶς ἔσπρωχναν νὰ συγκεντρωνόμαστε κάθε βράδυ στὸ καφενεῖο. Πολλὲς φορὲς σκεφτόμουνα πὼς οἱ προσχώσεις ἀπὸ τὰ λήμματα τῆς ἀσήμαντης καθημερινότητας ἀπομάκραινε τὴ θέα τοῦ ὁρίζοντα καὶ τὴν περιόριζε στοὺς τοίχους τοῦ καφενείου. Ἴσως ὑπῆρχε ἡ αἴσθηση ἁπάλυνσης τοῦ ἄγχους ποὺ δημιουργεῖ ἡ μόνιμη ἀποτυχία. Ἐπίσης, ἡ συνάθροιση πολλῶν ἀτόμων μὲ τὴν ἴδια ἔνταση μοναχικότητας μείωνε σὲ σημαντικὸ βαθμὸ τὴν ὀξύτητά της.

Ἔπαιζε καὶ ἡ μουσικὴ τὸ ρόλο της, ποὺ ἐδῶ καὶ πολὺ καιρό, θεωρεῖται ἡ γλώσσα τῶν συναισθημάτων. Ἀξίζει ἐντούτοις νὰ σημειωθεῖ ὅτι τὸ μέγιστο μέρος τῆς ἐπιστημονικῆς κοινότητας παραμένει δύσπιστο ὅσον ἀφορᾶ τοὺς συνδέσμους μεταξύ τῆς μουσικῆς καὶ τῆς βιολογίας. Δὲν ὑπάρχει καμμία ἔνδειξη σχέσης τῆς μουσικῆς μὲ τὴν κληρονομικότητα, ἢ τὴν ἀκριβῆ ἀντίληψη τοῦ κόσμου. Πολλοὶ βιολόγοι μάλιστα ὑποστηρίζουν πὼς ἡ μουσικὴ θὰ μποροῦσε νὰ ἐξαφανιστεῖ ἀπὸ τὸ ἀνθρώπινο εἶδος καὶ ὁ τρόπος τῆς ζωῆς μας στὴν οὐσία θὰ παρέμενε ἀμετάβλητος.

"Twitter" εἶναι ὁ ἦχος τοῦ τιτιβίσματος τῶν πουλιῶν. Εἶναι ζωτικῆς σημασίας ὅτι ὁ οἰκεῖος ἦχος του ἔχει παραχθεῖ καὶ ἔχει καταστεῖ δυνητικὰ ἀκουστός, ἀφοῦ τὸ τιτίβισμα ἐπιτρέπει στὰ πουλιὰ τὴ διατήρηση ἐπαφῆς τοῦ ἑνὸς μὲ τὸ ἄλλο, καὶ ἐπίσης ἀποτρέπει ἄλλα πουλιὰ -καὶ ἰδιαίτερα ἄλλα πουλιὰ τοῦ ἴδιου εἴδους- ἀπὸ τὴν παραβίαση τῆς ἐδαφικῆς τους ἀκεραιότητας. Σχολαστικὴ ἔρευνα δύο δεκαετιῶν ἀποκάλυψε τὴν ὕπαρξη δύο διακριτῶν τύπων τιτιβίσματος ἐκ τῶν ὁποίων ὁ ἕνας παραμένει σταθερὸς καὶ ὁ ἄλλος μεταβάλλεται. Ὁ σταθερὸς τύπος εἶναι αὐτὸς ποὺ χρησιμοποιοῦν τὰ πουλιὰ ὅταν ἐρωτοτροποῦν, ὁ ὁποῖος στὴ διάρκεια τῆς εἰκοσαετοῦς μελέτης παρέμεινε ἀμετάβλητος, ἐνῶ ἐκεῖνος ποὺ χρησιμοποιοῦν τὰ πουλιὰ ὅταν ὑπερασπίζονται τὴν ἐδαφική τους ἀκεραιότητα, ἄλλαζε σημαντικὰ ἀπὸ χρόνο σὲ χρόνο.

Τὸ σύγχρονο twitter ὅπως καὶ ὁποιοδήποτε ἄλλο εἶδος μοντερνισμοῦ νομιμοποιεῖ τὸν ἑαυτό του ὡς μιὰ ἐν ἐξελίξει ἐκπολιτιστικὴ διαδικασία ποὺ ἔχει σκοπὸ νὰ καταστήσει τὸ χοντροειδὲς ἐξευγενισμένο, τὸ κτηνῶδες ἤπιο, τὸ ἄξεστο ἐκλεπτυσμένο. Καθαρίζει τὴ συμπεριφορὰ ἀπὸ τὰ ὑπολείμματα τοῦ αὐθορμητισμοῦ, τὴ σκέψη ἀπὸ τὰ ἐρωτήματα, τοὺς ἤχους ἀπὸ τὰ παράσιτα, τὴν εἰκόνα ἀπὸ τὴν πολυσημία της, τὸ χρόνο ἀπὸ τὰ ὀνειροπολήματα καὶ τὰ δελεαστικὰ ἐνδεχόμενα. Καλλιεργεῖ τὴν ἀπέχθεια γιὰ τὴ συναισθηματικὴ ζωὴ στὴ σφαῖρα τῆς ὁποίας καραδοκοῦν τὰ ἀπρόβλεπτα σκιρτήματα, οἱ ἀδυναμίες, τὰ ἐλαττώματα.

Ἡ Ἰσμήνη προσπαθοῦσε νὰ βρεῖ τρόπους νὰ ἐνσωματώσει γενετικὰ χαρακτηριστικά τοῦ ξηροκαρπίτη (ἀρχαίου καφενόβιου) στὸν σύγχρονο χρήστη twitter, ὅταν ὁ Πλάτων μὲ ἀγωνία παρατηροῦσε: Σσστ!!!! Τὸν ἀκοῦτε αὐτὸν τὸν ἀπροσδιόριστο ἦχο τρυπανιοῦ πού μᾶς πλησιάζει ἐπικίνδυνα; Τὸ twitter καὶ τὸ facebook ἔφτασαν στὸ καφενεῖο, ὅπως καλὴ ὥρα τὸ γεωτρύπανο στοὺς μεταλλωρύχους τῆς Χιλῆς.

Στό καφενείο ὅμως κανεὶς ἀπὸ τούς ἐγκλωβισμένους δὲν πανηγύρισε...

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου