Πρωτοχρονιά στή χάρτινη πόλη

Εἶναι εὐλογία ὅταν τὰ ὄνειρα λείπουν ἀπὸ τὸν βραδινὸ ὕπνο ἀλλὰ ὅποτε γυρνοῦν – γυρνοῦν ἀπειλητικότερα. Στὸ παιχνίδι τῆς φαντασίας, βρίσκομαι λέει μὲ κάτι φίλους παλιούς, σὲ ἕνα μέρος στὸ ὁποῖο δὲν εἶχα βρεθεῖ ποτὲ πρίν. Ἕνα μέρος πού κατὰ πᾶσα πιθανότητα δὲν ὑπάρχει, ἢ βρίσκεται πολὺ μακρυά, τὸ μισοθυμᾶμαι μόνο ὅταν ξυπνῶ, ἀλλὰ εἶμαι πάλι συχνὰ ἐκεῖ, γνωρίζω τὴ γλῶσσα καὶ τὶς καθημερινὲς συνήθειες τῶν ἀνθρώπων, ὅλα εἶναι οἰκεῖα καὶ ὁ προσανατολισμὸς ἕνα γύρο πανεύκολος. Εἶναι μιὰ πόλη φτιαγμένη ἀπὸ χαρτόνι, αὐτοκίνητα χάρτινα, ρίχνει μιὰ ἀδιάκοπη βροχὴ πού ξεπλένει τὰ πάντα στὸ γκρίζο. Δὲν μπορῶ μὲ ἀκρίβεια νὰ προσδιορίσω τὴ θέση ἀπ΄ὅπου τὰ βλέπω αὐτά, ἀλλὰ στὸ σημεῖο πού κάθομαι μπορῶ νὰ τὰ βλέπω ὅλα πεντακάθαρα. Ἐντελῶς ἔξω ἀπὸ τὸ χαρτόνι, πίσω ἀπὸ κάποιο τζάμι, ἡ φωνὴ τοῦ  Ray Charles - "I believe to my soul". Χρονικὰ ἴσως εἶναι ἡ νύχτα τοῦ 1967 ὅταν οἱ Beatles σὲ πρώτη παγκόσμια τηλεοπτικὴ μετάδοση τραγούδησαν τὸ "All You Need Is Love". 

Τά χρυσᾶ κουτάλια τῶν ἑλλήνων ἐπενδυτῶν...

Κεκαλυμμένη στήριξη τῶν ἑλληνικῶν τρωκτικῶν, ἐν μέσῳ ἐμφυλίου ἀπό τήν ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ καί τόν Γεώργιο Βλάχο: «…τώρα μέ τήν Ἀμερικανική βοήθεια, οί πειναλέοι τών Βαλκανίων, οί Γιουγκοσλάβοι, οί Βούλγαροι, οἱ Αλβανοί, θά σκύβουν πάνω μας και θά βλέπουν μέ βουλιμία καί ζήλεια τούς Ἕλληνες νά τρώγουν μέ χρυσᾶ κουτάλια…»

Δυό πράγματα προσδιορίζουν τήν νεοελληνική παρακμή. Τό διαζύγιο ἀπὸ τὴν περιπέτεια τῆς σκέψης καὶ ἡ ἀποφυγή, ὅπως ὁ διάολος τὸ λιβάνι, ἀνάληψης τοῦ παραμικροῦ ρίσκου. «Ἐγώ θά βγάλω τό φίδι ἀπό τήν τρύπα; », ἀναρωτιέται βαθυστόχαστα ὁ νεοέλλην, κινούμενος μεταξύ χαβαλέ καί ψυχανάλυσης, καί γίνεται φίλος μέ τό φίδι. Ἀποτελεῖ ματαιοπονία ἡ ἀναμονή φιλοσοφικῆς σκέψης ἤ ἐπανάστασης ἀπό ἕναν λαό πού προτιμᾶ νά ἐπιδίδεται στὸ ἄθλημα τῆς ἀγανακτησμένης ἐπαιτείας. Τήν μιά κλαψουρίζει καί βουτάει σάν τόν Καραγκούνη θεατρινίστικα στό χόρτο, ζητῶντας φάουλ. Τήν ἄλλη ψέγει τὸν Λιάπη πού πιάστηκε μὲ πλαστὲς πινακίδες καὶ ἀνασφάλιστο ὄχημα. Ὁ μικροαστός δέν ἐνοχλεῖται ἀπό τήν  συμπεριφορά τοῦ γελοίου Λιάπη, ἀλλά ἀπό τόν ἐνδόμυχο φόβο του καί τόν ἀθέμιτο ἀνταγωνισμό στήν λαμογιά μεταξύ αὐτοῦ και τοῦ πολιτικοῦ ἐκπροσώπου του. Μιά μικρογραφία τοῦ Λιάπη εἶναι ὁ νεοέλλην μικροαστός. Προστασία γιά τόν Λιάπη ἀποτελεῖ το ὄνομά του, γιά τόν μικροαστό ἡ ἀνωνυμία του. Τούς ἑνώνει ἡ μούργα τοῦ συστήματος πού τούς ἔθρεψε, καί τά χνῶτα σκλάβου πού ἀποπνέουν…

Πολλά φίδια λίγες σκάλες

Κανεὶς στὴν οἰκογένεια τῆς Σεμέλης δὲν πιστεύει τὴν ἱστορία τῆς ἐγκυμοσύνης της μὲ τὸν Δία. Ὅλοι βαδίζουν τὴν πεπατημένη καὶ τὴν κατηγοροῦν γιὰ τὰ βλάσφημα ψέματά της σχετικὰ μὲ τὴν ταυτότητα τοῦ πατέρα τοῦ Διονύσου. Ὁ Διόνυσος ἔρχεται στὴ Θήβα γιὰ νὰ δικαιώσει τὴ μητέρα του καὶ νὰ θεμελιώσει τὴ λατρεία τῆς θεότητάς του. Οἱ φῆμες ὀργιάζουν πὼς οἱ Βάκχες στὸν Κιθαιρώνα συμπεριφέρονται παράξενα καὶ διαπράττουν ἀπίστευτα κατορθώματα. Βγάζουν φίδια ἀπὸ τὰ μαλλιὰ τους ὀνειροπολῶντας τὸ θεό τους, θηλάζουν ἄγριους λύκους καὶ γαζέλες, καὶ ἀπὸ τὸ ἔδαφος ἀναβλύζουν κρασί, γάλα, μέλι καὶ νερό. Δὲν μπορῶ νὰ ἰσχυριστῶ πὼς εἶμαι ἀπὸ τὰ πιὸ κοινωνικὰ προσαρμοσμένα ἄτομα καὶ ἔτσι ἡ εἴσοδός μου στὴ σύνθετη κοινωνικὴ διάρθρωση τῶν ἀνοικείων σχέσεων, μὲ τοὺς φίλους τῶν φίλων καὶ ἡ ὑποχρεωτικὴ συνομιλία μὲ ἡμιαγνώστους μὲ δημιουργεῖ πρόβλημα σὲ πολλὰ διαφορετικὰ ἐπίπεδα, ἀλλὰ ὅπως ὅλη ἡ παλιοσυμμορία ἐδήλωσα συμμετοχή.

Τό δημοφιλές σου εἴδωλο

Ἡ ἀτομικὴ ὑπόσταση σὲ ἕνα κόσμο πλήρους ἐμπορευματοποίησης ταυτίζεται μὲ τὴν διευρυνόμενη μᾶζα τῶν σκουπιδιῶν πού μπορεῖ νὰ ἀγοράσει κανεὶς μὲ τὴν πιστωτική του κάρτα κι ἔτσι ἡ ζωὴ ἀποκτᾶ τὴ ρηχὴ ἀνουσιότητα τῆς διευκόλυνσης πού προσφέρει ὁ πωλητὴς στὸν καταναλωτὴ ἀπαριθμώντας του τὶς διαθέσιμες ἐπιλογές, τὰ χρώματα, τὰ μεγέθη, τὰ ὑλικὰ κατασκευῆς, τὴν προέλευση τῶν πρὸς πώληση ἀντικειμένων.

Ἡ ἐμφάνιση εἶναι τὰ πάντα, καὶ εἶναι ἀνόητο νὰ πιστεύει κανεὶς κάτι διαφορετικό. Κοιτοῦν τὸ παρουσιαστικό, τὸ κτένισμα, τὰ ροῦχα, τὴν προφορά. Ἡ ἀναγνώριση συγχέεται μὲ τὴν κατοχὴ καὶ τὸ μέγεθος τῆς ἰδιοκτησίας καὶ εἶναι τὸ μέτρο σύγκρισης μεταξὺ τῶν ἀνθρώπων. Δὲν ὑπάρχει καμιὰ αὐθεντικότητα ἐδῶ, ἡ προβολὴ τοῦ ἑαυτοῦ ὡς μία ἐπιτυχία (success story) πού ἔχει συμβεῖ ἐδῶ καὶ καιρὸ ἢ θὰ συμβεῖ ἀπὸ στιγμὴ σὲ στιγμὴ εἶναι ἡ μοναδικὴ θεατρικὴ πράξη πού μπορεῖ νὰ σὲ ἐξασφαλίσει τὸ σεβασμὸ καὶ τὴν ὑποστήριξη. Ὁ σεισμὸς τῆς ἀποτυχίας ἔρχεται ὅταν οἱ ἄλλοι σταματοῦν νὰ σ’ ἐπιστρέφουν τὸ χαμόγελο. Ἡ καθημερινότητα τότε προσλαμβάνει τὸ οὐσιῶδες νόημα τῆς ἀπόρριψης.