| Τό Ὁλοκαύτωμα τοῦ Χορτιάτη -μέρος Α | Τό ὁλοκαύτωμα τοῦ Χορτιάτη -μέρος Β |
(συνέχεια ἀπό τήν προηγούμενη ἀνάρτηση http://katotokerdos.blogspot.com/2010/09/2-1944-1.html τοῦ ἄρθρου τοῦ Ἠλία Πετρόπουλου)
Ἐδῶ τελειώνει ἡ ἀφήγηση τοῦ Κορνάρου.
Δὲν μπορῶ νὰ ξέρω τὶς πηγές του. Πάντως εἶναι βέβαιο πώς ὁ συγγραφέας τοῦ Ὁλοκαυτώματος τοῦ Χορτιάτη εἶχε τὶς πληροφορίες του εἴτε ἀπὸ ἀντάρτες, εἴτε ἀπὸ ἄρθρα ἐφημερίδων, εἴτε ἀπὸ τὶς σχετικὲς φῆμες τῆς ἐποχῆς. Θυμᾶμαι τὶς διαδόσεις ποὺ κυκλοφόρησαν στὴν Θεσσαλονίκη μόλις μαθεύτηκε ἡ τραγωδία τοῦ Χορτιάτη. Τὸ χωριὸ αὐτὸ πού, ὅπως λέει ὁ Κορνάρος βρίσκεται λίγες ὧρες ὄξω ἀπὸ τὴν Θεσσαλονίκη, στὴν πραγματικότηα ἀπέχει δέκα-ὀχτὼ χιλιόμετρα ἀπὸ τὴν μακεδονικὴ πρωτεύουσα. Ἀλλά, τότε ὑπολογίζανε τὶς ἀποστάσεις σὲ ποδαρόδρομο, γι’ αὐτὸ ἔγραψε ἔτσι ὁ Κορνάρος. Ὁ Χορτιάτης ἤτανε πασίγνωστος στοὺς σαλονικιούς, ἀφοῦ ἀποτελοῦσε τὸ σπουδαιότερο ὄρεινο θέρετρο τῆς περιοχῆς. Οἱ χορτιατινοί, ὅταν κατέβαιναν στὴν Θεσσαλονίκη, συχνάζανε στὸ πρακτορεῖο λεωφορείων τοῦ Χορτιάτη, δίπλα στὴν Στοὰ Χορτιάτη, καθὼς καὶ στὰ κοντινὰ καφενεῖα. Προπολεμικῶς, τὸ ὅρος Χορτιάτης ἦταν κατάφυτο. Οἱ χορτιατινοὶ ἐφοδιάζανε τὴν Θεσσαλονίκη μὲ ξύλα καὶ κάρβουνα, πουρνάρια γιὰ τοὺς φούρνους, κάστανα καί, πάγο γιὰ τὰ ἑστιατόρια καὶ τοὺς παγωτατζῆδες.
Ἡ ἀφήγηση τοῦ Κορνάρου μένει ἀρκετὰ πιστὴ στὰ πραγματικὰ γεγονότα, ἂν καὶ ἀποφεύγει νὰ πεῖ κάτι γιὰ τὰ αἴτια τῆς ἐπίθεσης τῶν γερμανῶν. Ὄντως, οἱ γερμανοὶ ἔκαψαν τοὺς χορτιατινοὺς κλεισμένους σὲ ἕνα δίπατο σπίτι καὶ στὸν φοῦρνο τοῦ χωριοῦ. Τὸ σπίτι ἤτανε ( καὶ εἶναι πάντα), χαμηλά, μπαίνοντας στὸ χωριὸ δεξιά, ἐνῶ ἀριστερὰ βρισκότανε τὸ μεγάλο ἐξοχικό του Χορτιάτη, ὅπου μαζευόντουσαν οἱ παραθεριστές. Ὁ φοῦρνος τοῦ χωριοῦ ἦταν ψηλά, στὴν πλατεία τοῦ Χορτιάτη. Ἀντίκρυ του ἦταν μία κρήνη, ἕνας πλάτανος καὶ ὁ σταθμὸς τῆς Χωροφυλακῆς. Γιὰ νὰ μπεῖς στὸν φοῦνρο ἔπρεπε νὰ κατέβεις λίγα σκαλοπάτια. Ἐπὶ Μεταξᾶ, στὸν φοῦρνο δούλευε ἕνας ἐξόριστος κομμουνιστὴς ἂπ΄τὴν Θεσσαλονίκη. Ὂλ’ αὐτὰ τὰ ξέρω γιατί ξεκαλοκαίριαζα, συνήθως, στὸν Χορτιάτη.
Τὴν ἄνοιξη τοῦ 1945 πῆρα τὸ κουράγιο νὰ ξαναπάω στὸ καμένο χωριό. Ἤμουνα δέκα-ἑφτὰ χρονῶ. Πῆγα μὲ τὸ λεωφορεῖο ὡς τὸ Ἀσβεστοχώρι κι’ ἀπὸ κεῖ ξεκίνησα μὲ τὰ πόδια μέχρι τὸν Χορτιάτη. Μπῆκα μέσα στὸ ἄδειο χωριὸ μὲ τὴν ψυχὴ στὸ στόμα. Εἶδα τὸ πυρπολημένο σπίτι καὶ τὸν φοῦρνο, καθὼς καὶ τὸ νεκροταφεῖο. Ἤμουνα τόσο ταραγμένος ποὺ κατηφόρισα, κλαίγοντας, πρὸς τὴν Θεσσαλονίκη, μέσῳ Ἀρσακλὶ ( ἔτσι λέγανε, τότε, τὸ σημερινὸ Πανόραμα). Οἱ νέοι μᾶλλον δὲν καταλαβαίνουν τὴν εὐσυγκινησία τῆς γενιᾶς μου. Ἴσως τοὺς βοηθήσω ἂν πῶ ὅτι, τὸ Ὁλοκαύτωμα τοῦ Χορτιάτη εἶχε γίνει μόλις πρὶν ἔξι μῆνες ἀπὸ τὴν ἐπίσκεψή μου στὸ καμένο χωριό. Ἔκτοτε ξαναπῆγα μερικὲς φορὲς στὸν Χορτιάτη καὶ κατάφερα νὰ τὸν δῶ μὲ ψυχραιμία.
Ὁ Χορτιάτης, ἴσως γιατί ἦταν κοντὰ στὴν Θεσσαλονίκη, ἴσως γιατί ἦταν διάσημο θέρετρο, εἶχε ἀναπτύξει ἕνα κάποιο ἐπίπεδο πολιτισμοῦ. Στὴν κορυφὴ τοῦ βουνοῦ ( ὑψόμετρο 1200 μέτρα) βρισκότανε τὸ Καταφύγιο τοῦ ὀρειβατικοῦ Συλλόγου Θεσσαλονίκης. Θυμᾶμαι πολὺ καλὰ τὴν θαυμάσια δρύϊνη ἐπίπλωση τοῦ Καταφυγίου, καθὼς καὶ μία μεγάλη φωτογραφία τοῦ τότε διαδόχου Παύλου, ποὺ φόραγε κοντομάνικο πουκάμισο καὶ εἶχε ἕνα τατουὰζ στὸ μπράτσο του. Ὁ Χορτιάτης εἶχε ἕνα νεοκλασσικὸ σχολεῖο μὲ ἀπέραντο κῆπο. Τὰ παιδιὰ τοῦ Χορτιάτη ἔκαναν πολὺ καλὲς σπουδὲς σ’ αὐτὸ τὸ σχολεῖο, ἰδίως τὴν περίοδο πού ἦταν διευθυντὴς του ὁ Βαλαχᾶς, ὁ ἐν συνεχείᾳ καπετὰν-Φωτεινός τοῦ ΕΛΑΣ καί, ἀργότερα, ταξίαρχος τοῦ Δημοκρατικοῦ Στρατοῦ.
Ὅσα περιγράφω ἔγιναν στάχτες.
Ὁ Κορνάρος συμπληρώνει τὸ βιβλιαράκι του μὲ τὰ ὀνόματα τῶν θυμάτων τοῦ Ὁλοκαυτώματος.
| ΕΚΑΗΚΑΝ ΣΤΟ ΦΟΥΡΝΟ ΤΟΥ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ ΓΚΟΥΡΑΜΑΝΗ 1) ΧΡΥΣΑΝΘΗ ΜΠΑΤΑΤΣΙΟΥ 12 χρονῶν 2) ΚΑΤΙΝΟΥΛΑ » 10 χρονῶν 3) ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΠΑΤΑΤΣΙΟΣ 9 χρονῶν 4) ΑΝΤΙΓΟΝΗ ΓΚΟΥΡΑΜΑΝΗ 13 χρονῶν 5) ΜΑΡΙΚΟΥΛΑ » 10 χρονῶν 6) ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ » 10 χρονῶν 7) ΕΛΕΝΙΤΣΑ » 5 χρονῶν 8) ΜΑΡΙΑ » 6 χρονῶν 9) ΕΥΤΥΧΙΑ » 9 χρονῶν 10) ΣΤΕΛΛΑ » 7 χρονῶν 11) ΕΙΡΗΝΗ » 3 χρονῶν 12) ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΑΓΓΕΛΙΚΟΥΔΗΣ 3 χρονῶν 13) ΜΙΚΡΗ ΓΚΟΥΡΑΜΑΝΗ Ἀβάφτιστο 14) ΕΛΕΝΙΤΣΑ ΔΡΑΚΟΥΔΗ 12 χρονῶν 15) ΜΗΛΙΤΣΑ » 3 μηνῶν 16) ΧΡΥΣΟΥΛΑ ΕΥΓΕΝΙΔΗ 2 χρονῶν 17) ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΚΟΥΣΤΙΝΟΥΔΗΣ 8 χρονῶν 18) ΑΝΝΑ ΚΟΥΚΑΡΟΥΔΗ 13 χρονῶν 19) ΑΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΣ ΛΑΣΚΑΡΙΔΗΣ 2 χρονῶν 20) ΜΑΡΙΚΑ ΜΟΥΖΟΥΔΗ 10 χρονῶν 21) ΖΑΧΑΡΙΑΣ ΜΠΟΥΖΟΥΔΗΣ 8 χρονῶν 22) ΕΛΙΣΣΑΒΕΤ ΜΠΟΥΖΟΥΔΗ 6 χρονῶν 23) ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΚΟΥΠΑΡΑΝΗΣ 2 χρονῶν 24) ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ ΦΟΥΜΟΥΔΗ 11 χρονῶν 25) ΧΡΗΣΤΟΣ ΦΟΥΜΟΥΔΗΣ 10 χρονῶν 26) ΑΛΕΞΙΟΣ ΣΑΡΒΑΝΗΣ 1 χρόνου 27) ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΤΣΑΓΓΑΛΗΣ 13 χρονῶν 28) ΑΣΤΕΡΙΟΣ ΤΣΑΓΓΑΛΗΣ 11 χρονῶν 29) ΒΑΣΙΛΕΙΑ ΧΑΜΟΓΛΟΥ 8 χρονῶν 30) ΕΛΕΝΗ ΚΡΥΒΕΡΗ 6 χρονῶν 31) ΤΑΣΟΥΛΑ ΚΟΚΚΙΝΙΔΗ 5 χρονῶν ΠΑΙΔΙΑ ΠΟΥ ΣΚΟΤΩΘΗΚΑΝ ΣΤΟ ΣΠΙΤΙ ΤΟΥ ΝΤΑΜΠΟΥΔΗ 32) ΕΛΕΝΙΤΣΑ ΛΑΣΚΑΡΙΔΗ 10 χρονῶν 33) ΚΑΤΙΝΟΥΛΑ » 13 » 34) ΦΡΟΣΩ » 4 χρονῶν 35) ΣΤΕΛΛΑ ΛΑΣΚΑΡΙΔΗ 16 χρονῶν 36) ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΚΑΝΑΚΟΥΔΗ 19 χρονῶν 37) ΜΑΡΙΓΟΥΛΑ ΣΚΑΡΑΓΚΑ 9 χρονῶν 38) ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ ΣΚΑΡΑΓΚΑΣ 2 χρονῶν 39) ΕΛΕΝΗ ΣΙΝΤΟΥΔΗ 14 χρονῶν 40) ΑΓΓΕΛΟΣ ΣΙΝΤΟΥΔΗΣ 4 χρονῶν ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΕΣ ΗΛΙΚΙΕΣ ΣΤΟ ΦΟΥΡΝΟ ΓΚΟΥΡΑΜΑΝΗ 41) ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΤΟΜΑΡΑΣ παππᾶς τοῦ χωριοῦ 75 χρονῶν 42) ΕΡΑΤΩ ΤΟΜΑΡΑ 18 χρονῶν 43) ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΤΟΜΑΡΑ 20 χρονῶν 44) ΧΡ. ΜΠΑΤΑΤΣΙΟΣ πρόεδρος 42 χρονῶν 45) ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΜΠΑΤΑΤΣΙΟΥ 75 χρονῶν 46) ΜΑΡΙΑ ΓΚΟΥΡΑΜΑΝΗ 63 χρονῶν 47) ΑΓΓΕΛΟΣ ΓΚΟΥΡΑΜΑΝΗΣ 40 χρονῶν | 48) ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ ΓΚΟΥΡΑΜΑΝΗ 41 χρονῶν 49) ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ ΓΚΟΥΡΑΜΑΝΗ 39 χρονῶν 50) ΕΛΕΝΗ ΓΚΟΥΡΑΜΑΝΗ 35 χρονῶν 51) ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ ΓΚΟΥΡΑΜΑΝΗ 38 χρονῶν 52) ΣΟΦΙΑ ΑΓΓΕΛΙΚΟΥΔΗ 31 χρονῶν 53) ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ ΑΓΓΕΛΙΚΟΥΔΗ 22 χρονῶν 54) ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ ΓΚΟΥΡΑΜΑΝΗ 50 χρονῶν 55) ΟΛΓΑ ΓΚΟΥΡΑΜΑΝΗ 20 χρονῶν 56) ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ ΓΙΑΝΝΟΥΛΗ 64 χρονῶν 57) ΦΩΤΕΙΝΗ ΔΗΜΟΥ 57 χρονῶν 58) ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΚΡΑΚΟΥΔΗ 40 χρονῶν 59) ΑΓΛΑΪΑ ΕΥΓΕΝΙΔΗ 39 χρονῶν 60) ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΣΕΝΚΑ 43 χρονῶν 61) ΑΝΝΑ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΔΗ 46 χρονῶν 62) ΓΕΩΡΓΙΑ ΚΟΥΚΑΡΟΥΔΗ 20 χρονῶν 63) ΤΕΡΨΙΧΟΡΗ ΛΑΣΚΑΡΙΔΗ 20 χρονῶν 64) ΜΕΛΑΧΡΙΝΗ ΜΠΟΥΖΟΥΔΗ 70 χρονῶν 65) ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΜΠΟΥΖΟΥΔΗΣ 70 χρονῶν 66) ΜΑΡΙΚΑ ΜΠΟΥΖΟΥΔΗ 70 χρονῶν 67) ΣΤΥΛΙΑΝΗ ΚΟΥΠΑΡΑΝΗ 70 χρονῶν 68) ΑΝΝΑ ΚΟΥΠΑΡΑΝΗ 35 χρονῶν 69) ΜΑΡΙΑ ΞΑΝΘΟΥ 61 χρονῶν 70) ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ ΒΑΣΙΛΟΥΔΗ 42 χρονῶν 71) ΑΡΓΥΡΩ ΝΑΤΣΙΑ 39 χρονῶν 72) ΣΜΑΡΑΓΔΑ ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ 59 χρονῶν 73) ΕΛΙΣΣΑΒΕΤ ΣΑΡΒΑΝΗ 68 χρονῶν 74) ΕΥΡΙΔΙΚΗ ΣΑΡΒΑΝΗ 30 χρονῶν 75) ΜΑΡΙΚΑ ΤΣΑΓΓΑΛΗ 38 χρονῶν 76) ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΧΑΡΑΤΖΗ 61 χρονῶν ΣΠΙΤΙ ΝΤΑΜΠΟΥΔΗ 77) ΜΑΡΙΑ ΑΓΓΕΛΙΝΟΥΔΗ 63 χρονῶν 78) ΕΛΕΝΗ ΑΛΕΞΟΠΟΥΛΟΥ 54 χρονῶν 79) ΔΕΙΝΩΡΑ ΒΛΑΧΟΥΔΗ 52 χρονῶν 80) ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΕΛΕΥΘΕΡΟΥΔΗ 54 χρονῶν 81) ΑΡΕΤΗ ΒΕΚΚΑ 45 χρονῶν 82) ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ ΚΥΡΙΜΗ 61 χρονῶν 83) ΜΑΡΙΑ ΚΥΡΟΥΔΗ 60 χρονῶν 84) ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΛΑΣΚΑΡΙΔΗ 35 χρονῶν 85) ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΛΑΣΚΑΡΙΔΗ 45 χρονῶν 86) ΕΛΕΝΗ ΛΑΣΚΑΡΙΔΗ 56 χρονῶν 87) ΞΑΝΘΩ ΦΙΤΣΟΥΔΗ 61 χρονῶν 88) ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΦΙΤΣΟΥΔΗ 29 χρονῶν 89) ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ ΦΙΤΣΟΥΔΗ 44 χρονῶν 90) ΘΑΝΑΣΗΣ ΣΙΝΤΟΥΔΗΣ 52 χρονῶν 91) ΜΑΡΙΑ ΣΑΜΑΡΑ 40 χρονῶν 92) ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΔΗΣ 74 χρονῶν 93) ΘΑΝΑΣΗΣ ΑΓΓΕΛΙΝΟΥΔΗΣ 81 χρονῶν 94) ΚΩΣΤΑΣ ΑΓΓΕΛΙΝΟΥΔΗΣ 67 χρονῶν 95) ΘΕΟΔΩΡΑ ΓΛΑΡΟΥΔΗ 54 χρονῶν 96) ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΓΚΟΥΡΑΜΑΝΗ 70 χρονῶν |
97) ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΓΚΟΥΡΑΜΑΝΗ 23 χρονῶν 98) Δ. ΓΙΑΝΝΟΥΔΗΣ 58 χρονῶν 99) ΑΠΟΣΤ. ΓΕΩΡΓΑΝΟΥΔΗΣ 48 χρονῶν 100)ΜΙΧΑΗΛ ΓΕΩΡΓΑΝΟΥΔΗΣ 6 χρονῶν 101) ΧΡΥΣΟΥΛΑ ΑΡΑΓΟΥ 71 χρονῶν 102) ΒΑΣΙΛΗΣ ΓΙΑΝΝΟΥΔΗΣ 37 χρονῶν 103) ΜΑΡΙΑ ΓΙΑΝΝΟΥΔΗ 34 χρονῶν 104) ΚΩΣΤΑΣ ΓΙΑΝΝΟΥΔΗΣ 3 χρονῶν 105) ΣΩΤΗΡΗΣ ΓΕΡΟΜΑΝΩΛΗΣ 71 χρονῶν 106) ΒΑΓΙΑΣ ΓΙΑΝΝΑΚΟΥΔΗΣ 72 χρονῶν 107) ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΠΑΔΟΥΣΗ 58 χρονῶν 108) ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ ΚΟΥΚΟΥΝΑΡΗ 47 χρονῶν 109) ΣΟΥΛΤΑΝΑ ΚΑΡΑΘΑΝΑΣΗ 70 χρονῶν 110) ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΚΑΤΣΙΚΑΣ 54 χρονῶν 111) ΣΟΦΙΑ ΚΟΥΒΕΡΗ 59 χρονῶν 112) ΘΕΟΔΩΡΑ ΚΑΡΠΟΝΙΤΗ 59 χρονῶν 113) ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΚΟΡΜΟΥΤΖΗΣ 52 χρονῶν 114) ΚΑΤΙΝΑ ΚΟΥΒΕΡΗ 30 χρονῶν 115) ΚΩΣΤΑΣ ΚΥΡΙΑΚΙΔΗΣ 116) ΑΝΝΑ ΚΥΡΙΑΚΙΔΗ 117) ΚΑΣΣΙΑΝΗ ΚΑΣΕΛΑ 35 χρονῶν 118) ΟΛΥΜΠΙΑ ΚΟΥΡΑΚΟΥΔΗ 38 χρονῶν 119) ΒΑΓΙΟΣ ΝΤΑΜΠΟΥΔΗΣ 20 χρονῶν | 120) ΧΑΡΙΚΛΕΙΑ ΚΑΝΑΚΟΥΔΗ 5 χρονῶν 121) ΜΑΡΙΑ ΚΑΝΑΚΟΥΔΗ 21 χρονῶν 122) ΜΑΡΙΚΑ ΜΑΡΙΝΟΥΣΗ 49 χρονῶν 123) ΜΑΡΙΑ ΦΡΑΓΚΟΥΔΗ 64 χρονῶν 124) ΕΥΓΕΝΙΑ ΜΑΡΟΥΔΗ 23 χρονῶν 125) ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΣΙΜΩΝΗ 16 χρονῶν 126) ΑΡΕΤΗ ΣΩΤΗΡΙΟΥ 16 χρονῶν 127) ΣΤΥΛΙΑΝΗ ΓΡΟΝΤΣΙΟΥ 76 χρονῶν 128) ΣΕΡΓΙΟΣ ΣΚΑΡΑΓΚΑΣ 29 χρονῶν 129) ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΤΡΑΪΚΟΥ 31 χρονῶν 130) ΘΑΝΑΣΗΣ ΤΡΑΪΚΟΣ 7 χρονῶν 131) ΑΝΘΟΥΛΑ ΤΡΑΪΚΟΥ 6 χρονῶν 132) ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ ΤΣΑΧΤΖΟΓΛΟΥ 69 χρονῶν 133) ΠΕΤΡΟΣ ΧΡΙΣΤΟΦΙΛΟΠΟΥΛΟΣ 134) ΚΥΡΙΑΚΟΣ ΧΑΤΖΟΥΔΗΣ 65 χρονῶν 135) ΠΟΥΛΧΕΡΙΑ ΛΑΣΚΑΡΙΔΗ 31 χρονῶν 136) ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΛΑΣΚΑΡΙΔΗΣ 31 χρονῶν 137) ΚΩΣΤΑΣ ΒΑΡΑΔΑΣ 30 χρονῶν 138) ΣΠΥΡΟΣ ΣΙΝΙΟΣ 48 χρονῶν 139) ΑΝΤΩΝΗΣ ΒΑΡΑΔΑΣ 140) ΑΝΤΩΝΗΣ ΓΙΑΝΝΑΚΟΥΔΗΣ 141) ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΑΝΟΥΔΗΣ 142) ΑΝΤΩΝΗΣ ΤΣΩΤΑΣ 143) ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΜΠΟΥΧΟΡΗΣ 144) ΣΤΥΛΙΑΝΗ ΚΟΥΤΣΙΟΥΔΗ |
Εἶναι αὐτονόητο πὼς ὁ κατάλογος τοῦ Κορνάρου δὲν εἶναι ὁλοκληρωμένος, γιατί, τότε, κάτω ἀπὸ τὴν τρομοκρατία τῶν Χιτών, δὲν μποροῦσες νὰ ψάξεις γιὰ τέτοιου εἴδους πληροφορίες. Γι’ αὐτὸ ὁ Κορνάρος κλείνει τὸ βιβλιαράκι του μὲ μία σημείωση, ὅπου ζητάει στοιχεῖα ἀπὸ τοὺς ἀναγνῶστες του.
Γιὰ τὴν ἱστορία θὰ ἀναφέρω ὅτι, ὁ Κορνάρος, λίγο ἀργότερα, καταδικάστηκε σὲ πενταετῆ φυλάκιση διὰ περιύβρισιν τῆς Ἱερᾶς ἡμῶν Ἐκκλησίας. Οἱ τράγοι τὸ καταφχαριστήθηκαν. Ὅσο γιὰ τοὺς εὐαίσθητους λογοτέχνες μας, οὐδεὶς κούνησε τὸ δαχτυλάκι του γιὰ τὸν Κορνάρο…
Καὶ τώρα ἔρχομαι στὸ Σήμερα.
Εἶναι γνωστὸ ὅτι, αὐτὴ τὴ στιγμή, διεξάγεται ἕνας δικαστικὸς ἀγώνας μεταξὺ τῶν Οἰκολόγων τῆς Θεσσαλονίκης καὶ τοῦ ἐκεῖ Συνδέσμου Μηχανικῶν μὲ ἐπίκεντρο τὸν οἰκισμὸ ποὺ προσχεδιάστηκε γιὰ τὸ ὅρος Χορτιάτης.
Ἡ ἱστορία, μὲ δυὸ λόγια, εἶναι ἡ ἑξῆς: ὁ Σύνδεσμος Μηχανικῶν πρότεινε στὴν Κοινότητα Χορτιάτη τὴν ἀνέγερση ἑνὸς οἰκισμοῦ στὶς μεσημβρινὲς πλαγιὲς τοῦ βουνοῦ, δίνοντας σὰν ἀντιπαροχὴ τὸ 51% τῆς ἰδιοκτησίας. Ἡ συμφωνία ἔκλεισε, τελείωσαν τὰ χωματουργικά, ἀσφαλτοστρώθηκε ἡ νέα δημοσιὰ Πανόραμα-Οἰκισμὸς Χορτιάτη, καί, φυτεύτηκαν 10000 δεντράκια ποὺ τὰ ποτίζουν δυὸ φορὲς τὴ βδομάδα. Ὁπότε, ξύπνησαν οἱ Οἰκολόγοι τῆς Θεσσαλονίκης, ποὺ εἶδαν τὴν συμφωνία σὰν προσβολὴ τοῦ περιβάλλοντος καὶ κατέφυγαν στὰ δικαστήρια. Ἀπ’ ὅσο ξέρω ἡ ὑπόθεση ἐκκρεμεῖ στὸν Ἄρειο Πάγο καὶ στὸ Συμβούλιο Ἐπικρατείας. Ἡ ἔκβαση ἄδηλη.
Οἱ Οἰκολόγοι προσπάθησαν νὰ παρουσιάσουν τὸ θέμα σὰν μία ἀκόμη κομπίνα. Συμβαίνει νὰ μὴν συμπαθῶ τοὺς αἰθεροβάμονες Οἰκολόγους, ποὺ ὁσάκις τοὺς χρειάζεται ἡ Ἀριστερὰ ἐξαφανίζονται. Πρὸ μερικῶν δεκαετιῶν εἶχε ξεσηκωθεῖ ὁ Τύπος γιὰ τὸ Χίλτον καί, λίγο ἀργότερα, γιὰ τὸν Πύργο Ἀθηνῶν. Τὴν ἴδια ἐποχὴ πέρναγε ἀπαρατήρητη ἡ ἐξάπλωση τῆς Ἀθήνας πρὸς τὴν Πεντέλη, καθὼς καὶ ἡ τελικὴ ἐξαφάνιση τοῦ πάλαι ποτὲ ἐλαιώνα τῆς Ἀττικῆς. Μία μεγαλούπολη ( δηλαδή, ἕνα τερατούργημα) εἶναι ἱκανὴ νὰ καταπιεῖ καὶ νὰ χωνέψει πολλὰ Χίλτον. Μία μεγαλούπολη προελαύνει σὰν καρκίνωμα. Καμιὰ κυβέρνηση καμιᾶς χώρας δὲν κατάφερε νὰ ἀνακόψει τὸ ἀναρχικὸ ἅπλωμα μίας μεγαλούπολης. Τὰ ἀποτελέσματα τῆς δράσης τῶν ἁπανταχοῦ Οἰκολόγων ἰσοῦνται πρὸς τὸ μηδέν. Ἡ μπουρζουαζία ( ποὺ ξέρει νὰ βγάζει λεφτὰ ἀκόμη καὶ ἀπὸ τὶς ἀφίσες τοῦ Τσὲ) ὑπεισῆλθε στὸ Οἰκολογικὸ Κίνημα καὶ τὸ ἐκμεταλλεύεται δεόντως. Στὸ Παρίσι οἱ σαχλαμαράκηδες Οἰκολόγοι διεξάγουν ἀτέρμονες συζητήσεις γιὰ δυὸ-τρία πλατάνια ποὺ ἔκοψε ἡ Δημαρχία, ἐνῶ ἑκατοντάδες οὐρανοξύστες στραγγαλίζουν τὴν γαλλικὴ πρωτεύουσα. Ἐνίοτε, οἱ Οἰκολόγοι ξεπερνοῦν καὶ τὰ ὅρια τοῦ γελοίου. Προχτὲς διάβαζα κάτι γιὰ θαλάσσια σκοῦτερ ποὺ σκοτώνουν τὶς καημένες τὶς χελωνίτσες. Ὁ Ὑμηττὸς στέκει φαλακρὸς ἀπὸ τὸν χειμώνα τοῦ 41-42, καὶ καμιὰ οἰκολογικὴ ὀργάνωση δὲν φύτεψε ἐκεῖ ἕνα δεντράκι.
Ἡ Ἀθήνα εἶναι κυκλωμένη ἀπὸ βουνά. Ἡ Πεντέλη ἤδη οἰκοδομήθηκε. Ἡ ἴδια τύχη περιμένει τὸν Ὑμηττὸ καί, πιθανότατα, τὴν Πάρνηθα. Κοντὰ στὴν Θεσσαλονίκη δὲν ὑπάρχει παρὰ ἕνα βουνό: ὁ Χορτιάτης. Μοιραῖα, λοιπόν, ὁ Χορτιάτης θὰ μεταβληθεῖ σὲ Κηφισιὰ τῆς Θεσσαλονίκης. Οἱ Οἰκολόγοι τῆς μακεδονικῆς πρωτεύουσας, ποὺ δῆθεν κόβονται γιὰ τὸ μέλλον τοῦ ἀνύπαρκτου δάσους τοῦ Χορτιάτη, παριστάνουν τὸν μαλάκα ὡς πρὸς αὐτοὺς ποὺ μεθοδικὰ τραγανίζουν τὸ δάσος τοῦ Σέιχ-Σού. Καὶ δὲν μιλάω γιὰ τοὺς λαϊκοὺς συνοικισμοὺς ποὺ περικυκλώσανε τὸ Γεντὶ-Κουλὲ ( διαθέτω πειστικότατες ἀεροφωτογραφίες), ἀλλά, γιὰ κάποιες ἄρσεις ἀναδάσωσης ποὺ ἔγιναν σὲ μεγάλη ἔκταση ἀπὸ τὴν Τούμπα μέχρι τὸ Ἀμερικάνικο Κολέγιο. Σ’ αὐτὴ τὴν περίπτωση οἱ Οἰκολόγοι τηροῦν σιγὴ ἰχθύος, καθ’ ὅτι οἱ ἐπώνυμοι οἰκοπεδοφάγοι εἶναι πανίσχυροι καὶ ντουμπλαρισμένοι μὲ ρυμοτομικὰ σχέδια κάποιου σαλονικιοῦ καθηγητῆ τῆς ἐκεῖ Πολυτεχνικῆς Σχολῆς.
Ὁ ρόλος τῶν Οἰκολόγων εἶναι σχετικότατος καὶ πεπερασμένος. Τὸ μόνο πού, ἴσως, θὰ μποροῦσαν νὰ καταφέρουν εἶναι νὰ ἐπιβάλουν στὴν Κοινότητα Χορτιάτη καὶ στὸν Σύνδεσμο Μηχανικῶν τὴν ἐντατικὴ συνέχιση τῆς δενδροφύτευσης. Γιὰ νὰ πραγματοποιηθεῖ αὐτὴ ἡ ἀναδάσωση χρειάζεται, ἀπαραιτήτως, ἡ βοήθεια τοῦ Στρατοῦ. Εἶναι εὔκολο νὰ φυτεύεις ἕνα δάσος, ἀλλὰ εἶναι δύσκολο νὰ ποτίζεις τὰ φρεσκοφυτεμένα δεντράκια. Κι’ ἂς μὴν ξεχνᾶμε ὅτι, τὸ φύτεμα τοῦ Σέιχ-Σου ἔγινε, κατὰ μεγάλο μέρος, ἀπὸ τὴν ΕΟΝ τοῦ Μεταξά.
Καὶ τελειώνω.
Ἐνῶ πλησιάζει ἡ Μαύρη Ἐπέτειος 1944-1994 τοῦ ὁλοκαυτώματος τοῦ Χορτιάτη, ἡ κοινότητά του δὲν διαθέτει τὰ οἰκονομικὰ μέσα γιὰ νὰ ἀνταπεξέλεθει στὶς σχετικὲς ἐκδηλώσεις. Ὁ πρόεδρος τῆς Κοινότητας Χορτιάτη κ. Ἀγγελινούδης, γνωστὸς δημοκρατικὸς δικηγόρος, καταβάλλει προσπάθειες γιά:
α) τὴν τιμητικὴ ἀνακήρυξη τοῦ Χορτιάτη ὡς Δήμου ἀπὸ τὸ Συμβούλιο Τοπωνυμιῶν τοῦ Ὑπουργείου Ἐσωτερικῶν, ὅπως ἔγινε μὲ τὸ χωριὸ τῆς κ. Δήμητρας Λιάνη ( ἀπόφαση τῆς 16-6-1994)
β) τὴν ἀνέγερση τοῦ Μνημείου Θυμάτων, ποὺ τὰ σχέδιά του ἤδη ἔχουν ἐκπονηθεῖ
γ) τὴν κυκλοφορία εἰδικοῦ Ἀναμνηστικοῦ Γραμματοσήμου, ὅπως ἔγινε στὶς περιπτώσεις Καλαβρύτων καὶ Διστόμου
δ) τὸν ἠλεκτροφωτισμὸ τοῦ παλιοῦ ὑδραγωγείου Καμάρες, ὅπου ὁ ΕΛΑΣ χτύπησε τοὺς γερμανούς, καί,
ε) τὴν ὁλοκλήρωση τῆς δενδροφύτευσης τοῦ Χορτιάτη.
Αὐτὸ τὸ ἄρθρο, γραμμένο στὸ Παρίσι στὶς 22-7-1994, δημοσιεύτηκε τὴν 1-9-1994. Ἐπακολούθησαν μία σειρὰ ἀπὸ διαμαρτυρίες, ἰδίως τῶν οἰκολόγων, ποὺ ἐδημοσιεύθηκαν στὴν Ἐλευθεροτυπία, στὴν ἑβδομαδιαία Ἐποχή, καθὼς καὶ σέ ἐφημερίδες τῆς Θεσσαλονίκης. Οἱ παλιοὶ ἀριστεροὶ θυμοῦνται πολὺ καλὰ τὸν Θέμο Κορνάρο, τὴν ἄδικη φυλάκισή του ( ὑπάρχει καὶ σχετικὸς στίχος τοῦ Γιάννη Ρίτσου) καὶ τὰ προκλητικὰ βιβλία του. Κατὰ τὰ φαινόμενα, ὁ Κορνάρος εἶχε ταραχτεῖ ἀπὸ τὸ Ὁλοκαύτωμα τοῦ Χορτιάτη, ἐνῶ κανεὶς λογοτέχνης τῆς λεγόμενης Γενιᾶς τοῦ 30 δὲν εἶχε συγκινηθεῖ ἀπὸ τὴ γενιὰ τῆς Κατοχῆς καὶ ἀπὸ τὴν Ἐθνικὴ Ἀντίσταση. Ἔτσι, λόγου χάρη, ὁ Γ.Θ. Βαφόπουλος ἔγραψε γιὰ τὸν Χορτιάτη μία λαπαδίστικη σελίδα δημοσιευμένη στὴν Αὐτοβιογραφία του καὶ ξαναδημοσιευμένη στὸ Ἐμβόλιμον ( ἀφιέρωμα στὴ Σφαγὴ τοῦ Διστόμου), τὸ 1994. Ὅσο γιὰ τὴ διαμάχη οἰκολόγων-Ἑταιρείας Κισσὸς συνεχίζεται, ἂν καὶ τὸ Συμβούλιο Ἐπικρατείας ἀπεφάνθη ὅτι τὸ ὅρος Χορτιάτης δὲν εἶναι δάσος, οὔτε ἀναδασωτέα περιοχή. Γι’ αὐτὸ καὶ ὁ Κισσὸς ἐξακολουθεῖ νὰ χαράζει καὶ ἀσφαλτοστρώνει δρόμους πάνω στὶς βουνοπλαγιές."
(Στὸ βιβλίο τοῦ Ἠλία Πετροπουλου, ἀπὸ τὸ ὁποῖο πῆρα τὸ παραπάνω κείμενο, ἀκολουθεῖ μία σειρὰ φωτογραφιῶν μὲ ἀποκόμματα ἀπὸ ἐφημερίδες σχετικὰ μὲ τὸ Ὁλοκαύτωμα τοῦ Χορτιάτη, καὶ τὴν διαμάχη τῆς Κοινότητας Χορτιάτη καὶ τῆς ἑταιρείας ΚΙΣΣΟΣ ἀπό τήν μιά μεριά καί τῶν οἰκολόγων ἀπό τήν ἄλλη. Ἀγνοῶ τὰ τῆς διαμάχης αὐτῆς, θεώρησα ὅμως σωστὸ νὰ τὰ συμπεριλάβω στὴν σημερινὴ ἀνάρτηση, ἀφοῦ ἀποτελοῦν μέρος τοῦ ἄρθρου τοῦ Πετρόπουλου, δεν μπόρεσα ὅμως να επισυνάψω τις φωτογραφίες. )
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου