Viva Cuba -Ζήτω ἡ Κούβα

Τεόφιλο Στήβενσον

Ἀμερικανοὶ ἰμπρεσάριοι πλησίασαν τὸν Στήβενσον πρὶν καλὰ καλὰ ὁλοκληρωθεῖ ὁ ἐθνικὸς ὕμνος τῆς Κούβας. Τοῦ πρόσφεραν 2 ἑκατομμύρια δολάρια, τὸν οὐρανὸ καὶ τ' ἄστρα. «Δὲν ἐνδιαφέρομαι», τοὺς ξάφνιασε αὐτὸς μὲ τὴν ἀπάντησή του. «Θὰ τελειώσω τὶς σπουδές μου καὶ θὰ βοηθήσω τὴν πατρίδα μου στὸν ἀγώνα γιὰ τὴν ἐπανάσταση. Δὲν εἶμαι ἀντικείμενο πρὸς ἐκμετάλλευση, οὔτε ἄλογο κούρσας. Ὅσα λεφτὰ κι ἄν μοῦ δώσετε, δὲν πάω στὴν Ἀμερική! Τί εἶναι ἕνα ἑκατομμύριο δολάρια μπροστὰ στὴν ἀγάπη 8 ἑκατομμυρίων Κουβανῶν;» (Τεόφιλο Στήβενσον - Προτίμησε τήν ἀγάπη τῶν Κουβανῶν )

Τὴν ἴδια αὔρα οὐσιαστικῆς ἐλευθερίας,περηφάνιας καὶ ἀξιοπρέπειας – προφανῶς ἐννοῶ αὐτὴ ποὺ δὲν ἀποτιμᾶται ἀναλόγως τῶν κερδῶν ποὺ ἀποφέρει – συναντᾶμε μερικὰ χρόνια ἀργότερα στὶς δηλώσεις ἑνὸς ἄλλου Κουβανοῦ πυγμάχου, τοῦ Φέλιξ Σαβόν, ὁ ὁποῖος ἔφτυσε κατάμουτρα τὰ χρήματα ποὺ τοῦ προσφέρθηκαν, κλείνοντας τὰ αὐτιά του στὶς σειρῆνες τοῦ ἐπαγγελματικοῦ ἀθλητισμοῦ, ὑποστηρίζοντας τὸν ὑψηλοτάτου ἐπιπέδου ἐρασιτεχνικὸ ἀθλητισμὸ τῆς χώρας του, ποὺ δὲν στηρίζεται σὲ «χορηγούς», δέν ἐπιβραβεύεται μὲ παχυλὰ συμβόλαια ἀλλὰ μὲ τὴν γνήσια ἀγάπη τοῦ λαοῦ.

Στὰ ἐπιτεύγματα τοῦ κουβανικοῦ λαοῦ καὶ τῆς ἐπανάστασής του μὲ ἡγέτη τὸν Φιντὲλ Κάστρο περιλαμβάνεται τό ὑψηλό μορφωτικό ἐπίπεδο τῶν Κουβανῶν, προϊόν μιᾶς δωρεάν παρεχόμενης παιδείας πού ἔχει συρρικνώσει τόν ἀναλφαβητισμό σέ μηδενικά ἐπίπεδα, καί ἕνα σύστημα ὑγείας ὑψηλῶν προδιαγραφῶν καὶ ποιότητας–πού ἐκτός τοῦ ὅτι ἔχει ἐξασφαλίσει ἕναν ἀπό τούς ὑψηλότερους μέσους ὅρους ζωῆς στήν Λατινική Ἀμερική καί ἴσως τό χαμηλότερο ποσοστό παιδικῆς θνησιμότητας παγκοσμίως, δίνει στὴν Κούβα τὴν δυνατότητα νὰ παρέχει μὲ χαρακτηριστικὴ ταχύτητα βοήθεια μὲ γιατροὺς καὶ ὑλικὸ σὲ χῶρες ποὺ ἔχουν ἀνάγκη. Στὴν ταινία του Sicko, ὁ Μάϊκλ Μούρ, ἀναφέρεται σὲ περιπτώσεις ἀμερικανῶν ποὺ κατέφυγαν στὴν Κούβα γιὰ δωρεὰν θεραπεία ἀφοῦ τὸ ἀμερικάνικο σύστημα ὑγείας δὲν τὴν παρεῖχε. Ἡ συνδρομὴ τῆς Κούβας πρὸς τὶς ΗΠΑ, ὅταν ὁ τυφώνας Κατρίνα ἔπληξε τὴν Νέα Ὀρλεάνη, δὲν ἔγινε δεκτή. Περισσότερα στοιχεῖα γιὰ τὸ κουβανικὸ σύστημα ὑγείας, στό ἄρθρο τοῦ Στέλιου Ἑλληνιάδη .

Ὅλα αὐτὰ μέσα σὲ ἕνα ἀντίξοο καὶ τρομοκρατικὸ διεθνὲς περιβάλλον εἰς βάρος τῆς Κούβας, μὲ πάμπολλες ἀπόπειρες δολοφονίας ἐκ μέρους τῶν θιασωτῶν τῆς «δημοκρατίας» κατὰ τοῦ ἡγέτη τῆς ἐπανάστασης, ἕνα περιβάλλον πού ἐπιδεινώθηκε μετὰ τὴν κατάρρευση τῆς ΕΣΣΔ, ἡ ὁποία ἀποτελοῦσε μία λύση κατὰ τοῦ ἐγκληματικοῦ ἐμπάργκο τῶν ΗΠΑ πού διαρκεῖ ἐπὶ 50 συναπτὰ ἔτη. Οἱ γελοῖες δικαιολογίες ποὺ σερβιρίστηκαν ἀφειδῶς γιὰ αὐτὴ τὴν ἐγκληματικὴ συμπεριφορὰ ἐναντίον μιᾶς μικρῆς χώρας καὶ ἑνὸς ὑπερήφανου λαοῦ, διέφεραν ἀνάλογα μὲ τὴν περίσταση. Παλιότερα ἧταν ὁ κομμουνιστικὸς κίνδυνος πού ἀπειλοῦσε τὴν ἐθνικὴ ἀσφάλεια τῶν ΗΠΑ, ὁ ὁποῖος «κίνδυνος» ὅταν ἐξέλιπε ἔδωσε τὴν θέση του στὴν ἀγάπη τῆς Δύσης γιὰ τὴν δημοκρατία, ποὺ μὲ βάρβαρο τρόπο καταπατιόταν στὴν Κούβα. Στὸ παρελθόν, μέσα στὸ ὄργιο τῆς δυτικῆς προπαγάνδας κατὰ τῆς ἐπανάστασης τοῦ Φιντέλ, διατυπώθηκε καὶ ὁ ἰσχυρισμὸς ὅτι ἡ Κούβα τοῦ Κάστρο ἐξάγει τὴν ἐπανάστασή της σὲ ἄλλες χῶρες. Ἡ ἀπάντηση τοῦ Φιντὲλ στὰ ἔμμισθα παπαγαλάκια, πού στὴν ἐξαγωγὴ τῆς «δημοκρατίας» δὲν βγάζουν ἄχνα, ἦταν ἡ ἑξῆς:Μέσα στοὺς παραλογισμοὺς τους ἰσχυρίζονται ὅτι ἡ Κούβα ἐξάγει ἐπαναστάσεις. Χάνοντας τὸν ὕπνο τους γιὰ νὰ κλείνουν δουλειὲς καὶ μὲ τὴν τοκογλυφική τους σκέψη, πιστεύουν ὅτι οἱ ἐπαναστάσεις πουλιῶνται καὶ ἀγοράζονται, γίνονται ἀντικείμενο δανεισμοῦ, τὶς εἰσάγεις ἢ τὶς ἐξάγεις σὰν ἕνα ἀκόμα ἐμπόρευμα. (Φιντὲλ Κάστρο, 4-2-1962)Ὑποστηρίζουμε πώς μία ἐπανάσταση οὔτε εἰσάγεται οὔτε ἐξάγεται. Ἕνα σοσιαλιστικὸ καθεστὼς δὲν βγαίνει οὔτε μὲ τεχνητὴ γονιμοποίηση οὔτε μὲ μεταφύτευση ἐμβρύων. Σὲ κάθε ξεχωριστὴ κοινωνία ἀπαιτεῖται νὰ ὡριμάσουν οἱ κατάλληλες συνθῆκες, καὶ μόνο μέσα ἀπὸ τὸν ἴδιο τὸν λαὸ τῆς χώρας μπορεῖ νὰ γεννηθεῖ. (Φιντὲλ Κάστρο, 7-12-1989)
Στὴν περίπτωση τῆς Κούβας, τὰ διεθνῆ ΜΜΕ , δηλαδὴ οἱ διαμορφωτὲς τῆς κοινῆς γνώμης καὶ οἱ ἐκφραστὲς τῆς πολιτικῆς, καὶ οἰκονομικῆς ἐλίτ, δὲν πρωτοτυποῦν. Μετὰ ἀπὸ τὶς πάμπολλες ἀποτυχημένες ἀπόπειρες δολοφονίας τοῦ Κάστρο, δὲν κρύβουν τὴν ἀνυπομονησία τους νὰ ἀκούσουν τὸ ἄγγελμα τοῦ θανάτου του, τὴν ὁποία ἀνυπομονησία δείχνουν σὲ κάθε ἀναμενόμενο πρόβλημα ὑγείας ποὺ ἀντιμετωπίζει, ἐντελῶς φυσιολογικὰ πλέον, λόγῳ γήρατος. Ἀποσιωποῦν ὅλα τὰ θετικὰ ἀπὸ τὸ 1959, χρονιὰ ἔναρξης τῆς κουβανικῆς ἐπανάστασης, μέχρι σήμερα, καὶ παραπληροφοροῦν μεθοδικὰ γιὰ τὶς ἀδυναμίες καὶ τὸ χαμηλὸ βιοτικὸ ἐπίπεδο τῶν Κουβανῶν, ἀποκρύβοντας τὸν ὑπ’ ἀριθμὸ ἕνα λόγο, τὸ ΕΓΚΛΗΜΑΤΙΚΟ ΕΜΠΑΡΓΚΟ τῶν ΗΠΑ. Μιά ὄντως περίεργη ἄποψη περί ἐλευθερίας τῆς ἀγορᾶς, πού καταδεικνύει τό προπαγανδιστικό καί παραπαλανητικό περιεχόμενο τοῦ ὅρου. Πότε ἀναφέρονται στὴν πορνεία σὰν σῆμα κατατεθὲν τῆς χώρας, λὲς καὶ δὲν ἀνθοῦσε ἐπὶ Μπατίστα τὸ φαινόμενο. Ἄλλοτε στήν καταπάτηση τῶν «ἀνθρωπίνων δικαιωμάτων», κυρίως μέ τά τετριμμένα ἀναμασήματα περί στενάζουσας ὑπό τόν κρατικό ἔλεγχο οἰκονομίας. Ἀπό τά τελευταῖα ἰσχυρά έπιχειρήματα (sic) τους εἶναι, ἄκουσον ἄκουσον, ὅτι ὑπάρχει περιορισμός στήν χρήση τοῦ διαδικτύου καί τῶν κινητῶν τηλεφώνων. Δὲν τοὺς ἀπασχολεῖ φυσικὰ οὔτε ἡ πορνεία, οὔτε ἡ λεγόμενη ἔλλειψη δημοκρατίας, οὔτε τά «ἀνθρώπινα δικαιώματα» τά κυρίως μέ οἰκονομικές μή ἐλεγχόμενες δραστηριότητες σχετιζόμενα. Χῶρες μὲ πολὺ πιὸ ἔντονα τέτοια φαινόμενα δὲν μπαίνουν καθόλου στὸ στόχαστρό τους. Σὲ πεῖσμα τους, στὴν συνείδηση τῶν ἔντιμων ἀνθρώπων, ἡ Κούβα καὶ οἱ κάτοικοί της παραμένουν πάντα συνώνυμό τῆς ἀξιοπρέπειας καὶ τῆς ὑπερηφάνειας, δίνοντας τὸ παράδειγμα ἑνὸς λαοῦ ποὺ ἀποφάσισε νὰ πάρει τὴν τύχη του στὰ δικά του χέρια, νὰ καθορίσει ὁ ἴδιος τὸν δρόμο του, σύμφωνα μὲ τὶς δικές του ἀνάγκες, καὶ ὄχι σύμφωνα μὲ τὶς ἐπιθυμίες τῶν ἰσχυρῶν τοῦ χρήματος. Αὐτὸ εἶναι καὶ τὸ μόνο πού ἀπασχολεῖ τήν, ἀπό ὑψηλά ἰδανικά διαπνεόμενη, δυτική πολιτική καί ἐγκεκριμένη «διανόηση».

Σύνδεσμοι:
α) Περίπου 30 ἄρθρα τοῦ Φιντέλ Κάστρο στό counterpunch.org
β) Συνέντευξη τοῦ Γκόρ Βιντάλ.
γ) Ἄλογο ράτσας μυστήριας - τοῦ swearengen.

Τό παρακάτω κείμενο τοῦ Νόαμ Τσόμσκυ περιλαμβάνεται στό βιβλίο του Ο ΝΟΜΟΣ ΤΗΣ ΔΥΝΑΜΗΣ στήν ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΤΑΞΗ ( έκδόσεις Λιβάνη, μετάφραση Δάφνης Βούβαλη), καὶ ἀποτελεῖ μία ἐμπεριστατωμένη ἀνάλυση τῶν πραγματικῶν ἐξειδικευμένων κινήτρων τῆς ἀμερικάνικης πολιτικῆς ἔναντι τῆς Κούβας, καί τῆς εὐρύτερης περιοχῆς, ὅπως καὶ τῆς ἐξέλιξής της μέχρι τὶς μέρες μας.

Σὲ ἑπόμενες ἀναρτήσεις, μέσα ἀπὸ κείμενα τοῦ Ἐντουάρντο Γκαλεάνο, θὰ ἀναφερθῶ στὴν πορεία καταλήστευσης τῆς Κούβας – καί ὄχι μόνο - μέ ἀρχή τὴν ἐποχὴ τῆς ἀποικιοποίησης τῆς λατινικῆς Ἀμερικῆς ἀπὸ τὴν «πολιτισμένη» Εὐρώπη, τὴν πρώτη διδάξασα στὴν βάρβαρη καταλήστευση παγκοσμίως, ἀφοῦ αὐτή θεμελίωσε θεωρητικά και φιλοσοφικά τήν μέσῳ διαφωτισμοῦ πορεία τοῦ κόσμου, ἡ ὁποία ἀπὸ τὰ τέλη τοῦ 19ου αἰῶνα καὶ κυρίως μετά τον Β Παγκόσμιο Πόλεμο, ἐκ τῶν πραγμάτων, παρέδωσε τὴν σκυτάλη τῆς ἐκμετάλλευσης στὶς πιό μεθοδικές ΗΠΑ.Ἡ Κούβα καὶ ἡ κυβέρνηση τῶν ΗΠΑ - Δαβὶδ ἐναντίον Γολιὰθ ( τοῦ Νόαμ Τσόμσκυ)(Αὐτὸ τὸ κεφάλαιο εἶναι μία ἐκδοχὴ τῆς ὁμιλίας ποὺ ἐκφώνησα στὸ Ὂλντ Σάουθ Τσέρτς, Βοστόνη, 1 Ἰουνίου 1999, καὶ ἡ ὁποία προωθήθηκε ἀπὸ τοὺς Ἱερεῖς γιὰ τὴν Εἰρήνη.)

Ἡ Κούβα καὶ οἱ ΗΠΑ διέπονται ἀπὸ ἕνα ἀρκετὰ περίεργο -στὴν πραγματικότητα μοναδικὸ- καθεστὼς διμερῶν σχέσεων. Πουθενὰ στὴν ἱστορία δὲν ἔχει ἀναφερθεῖ παρόμοιο περιστατικὸ τόσο ἐπίμονης καὶ ἀνθεκτικῆς στὸν χρόνο ἐπίθεσης τρομοκρατίας καὶ οἰκονομικοῦ πολέμου ἀπὸ μία δύναμη ἐναντίον μίας ἄλλης. Πολὺ περισσότερο, ὅταν ὅλα ξεκινοῦν ἀπὸ τὴ μεγαλύτερη ὑπερδύναμη καὶ στοχεύουν μία φτωχὴ χώρα τοῦ Τρίτου Κόσμου ἐπὶ σαράντα ὁλόκληρα χρόνια.Ὁ φανατισμὸς αὐτῆς τῆς ἐπίθεσης χάνεται βαθιὰ μέσα στὸ χρόνο. Ἀπὸ τὶς πρῶτες κιόλας ἡμέρες τῆς Ἀμερικανικῆς Ἐπανάστασης, τὰ βλέμματα τῶν Μεγάλων Πατέρων τῶν ΗΠΑ ἦταν στραμμένα πρὸς τὴν Κούβα. Κανεὶς δὲν ἔκρυβε τὶς προθέσεις του. Ὁ Τζὸν Κουίνσι Ἄνταμς, ὡς ὑπουργὸς Ἐξωτερικῶν, εἶχε δηλώσει πὼς «ἡ κατάληψη τῆς Κούβας ἀποτελεῖ γεγονὸς ὑψίστης σπουδαιότητας» γιὰ τὸ πολιτικὸ καὶ ἐμπορικὸ μέλλον τῶν ΗΠΑ. Ἐνῶ ἄλλοι εἶχαν προσθέσει πὼς ἀπὸ αὐτὴ τὴν κατάληψη ἐξαρτᾶται τὸ μέλλον τοῦ κόσμου. Τὸ ζήτημα ἦταν «καθοριστικῆς σημασίας» ἀπὸ τὶς ἀπαρχὲς τῆς ἀμερικανικῆς ἱστορίας καὶ τέτοιο παραμένει μέχρι σήμερα. Ἡ ἀνάγκη τῶν Ἀμερικανῶν νὰ κατακτήσουν τὴν Κούβα συνιστᾶ τὸ παλαιότερο πρόβλημα τῆς ἐξωτερικῆς τους πολιτικῆς.Οἱ κυρώσεις ποὺ ἔχουν ἐπιβάλει οἱ ΗΠΑ ἐναντίον τῆς Κούβας εἶναι οἱ σκληρότερες στὸν κόσμο, πολὺ σκληρότερες ἀκόμη καὶ ἀπὸ τὶς κυρώσεις ἐναντίον τοῦ Ἰράκ. Πρόσφατα, οἱ New York Times δημοσίευσαν μία μικρὴ εἴδηση, σύμφωνα μὲ τὴν ὁποία τὸ Κογκρέσο προωθεῖ ἕνα νόμο ποὺ θὰ ἐπιτρέψει στοὺς Ἀμερικάνους ἐξαγωγεῖς νὰ στέλνουν τρόφιμα καὶ φάρμακα στὴν Κούβα. Ἡ εἴδηση ἐξηγοῦσε πὼς αὐτὸ γινόταν κάτω ἀπὸ τὴν πίεση τῶν Ἀμερικανῶν ἀγροκτηματιῶν. Ὅπου «ἀγροκτηματίες» στὴ συγκεκριμένη περίπτωση, ἀποκαλοῦνται κατ' εὐφημισμὸν οἱ «γεωργικὲς ἐπιχειρήσεις τῶν ΗΠΑ» - ἀκούγεται πιὸ ὡραῖο ὅταν τὶς λέμε «ἀγροκτηματίες». Καὶ εἶναι ἀλήθεια ὅτι οἱ γεωργικὲς ἐπιχειρήσεις τῶν ΗΠΑ θέλουν νὰ ἐπιστρέψουν στὴν κουβανέζικη ἀγορά.Τὸ ἄρθρο δὲν ἔγραφε βέβαια ὅτι ἡ ἀπαγόρευση τῶν πωλήσεων καὶ τῶν ἐξαγωγῶν τροφίμων καὶ φαρμάκων ἀποτελεῖ χονδροειδέστατη παραβίαση τοῦ διεθνοῦς ἀνθρωπιστικοῦ δικαίου. Ἡ ἀπαγόρευση αὐτὴ ἔχει καταδικαστεῖ ὡς πρακτικὴ σχεδὸν ἀπὸ ὅλους τους ἁρμόδιους διεθνεῖς ὀργανισμούς. Ἀκόμη καὶ ὁ συνήθως ὑπάκουος Ὀργανισμὸς Ἀμερικανικῶν Κρατῶν,ὁ ὁποῖος σπάνια ὀρθώνει τὸ ἀνάστημα τοῦ ἐνάντια στὸ ἀμερικανικὸ ἀφεντικό, ἔχει καταδικάσει αὐτὴ τὴν πρακτικὴ ὡς παράνομη καὶ ἀπαράδεκτη (βλέπε Κεφάλαιο 12).Ἡ πολιτικὴ τῶν ΗΠΑ ἀπέναντι στὴν Κούβα εἶναι μοναδικὴ ἀπὸ πολλὲς ἀπόψεις, πρῶτα ἀπ' ὅλα ἐξαιτίας τῶν ἐπίμονων ἐπιθέσεων τῶν Ἀμερικανῶν καὶ δεύτερον ἐπειδὴ ἀπομονώνει τὶς ΗΠΑ ἀπὸ ὁλόκληρο τὸν κόσμο - σὲ ποσοστὸ 100%, ἀφοῦ τὸ μοναδικὸ κράτος ποὺ αὐτομάτως πρέπει νὰ ὑποστηρίζει τὴν Οὐάσινγκτον στὶς ψηφοφορίες τοῦ ΟΗΕ, τὸ Ἰσραήλ, παραβιάζει ἀνοιχτὰ τὸ ἐμπάργκο, ἐρχόμενο σὲ σύγκρουση μὲ τὴν ἴδια του τὴν ψῆφο.Ἀλλὰ ἡ κυβέρνηση τῶν ΗΠΑ ἀπομονώνεται καὶ ἀπὸ τὸ λαό της. Σύμφωνα μὲ τὴν πλέον πρόσφατη δημοσκόπηση ποὺ ἔπεσε στὴν ἀντίληψή μου, περίπου τὰ δύο τρίτα τῶν Ἀμερικανῶν ἀντιτίθενται στὸ ἐμπάργκο. Στοὺς κόλπους τοῦ ἐπιχειρηματικοῦ κόσμου δὲν γίνονται δημοσκοπήσεις, ἀλλὰ ὑπάρχουν σοβαρὲς ἐνδείξεις ὅτι μείζονες τομεῖς του καὶ μεγάλες ἐμπορικὲς ἑταιρεῖες ἐναντιώνονται στὸ ἐμπάργκο μὲ τὸν σθεναρότερο τρόπο. Ἔτσι, ἡ ἀπομόνωση τῶν ΗΠΑ ἀποτελεῖ ἄλλο ἕνα ἀσυνήθιστο στοιχεῖο αὐτῆς τῆς ὑπόθεσης. Ἡ ἀμερικανικὴ κυβέρνηση ἀπομονώνεται ἀπὸ τὸν ἴδιο της τὸν πληθυσμό, ἀπὸ τοὺς παράγοντες ποὺ παίζουν ἀποφασιστικὸ ρόλο στὴ λήψη ἀποφάσεων στὴν ἀμερικανικὴ κοινωνία κι ἐλέγχουν σὲ μεγάλο βαθμὸ τὴν ἐξουσία καὶ ἀπὸ τὴ διεθνῆ κοινὴ γνώμη. Παρ' ὅλ' αὐτά, ἐξακολουθεῖ νὰ παραμένει φανατικὰ προσηλωμένη στὴν πολιτική της, ἡ ὁποία ἔχει τὶς ρίζες της βαθιὰ μέσα στὴν ἱστορία τῆς δημοκρατίας τῶν ΗΠΑ.Ἡ Κούβα ἔχει προκαλέσει πραγματικὴ ὑστερία στοὺς ὑπεύθυνους σχεδιασμοῦ πολιτικῆς. Κι αὐτὸ ἦταν ἰδιαίτερα ἐμφανὲς κατὰ τὴν ἐποχὴ Κένεντι. Τὰ ἐσωτερικὰ ἀρχεῖα τῆς τότε κυβέρνησης, πολλὰ ἀπὸ τὰ ὁποῖα εἶναι σήμερα προσιτά, περιγράφουν μία ἀτμόσφαιρα «πρωτογονισμοῦ» καὶ «φανατισμοῦ», ὅπως τὴν ἔλεγαν πολλοί, ὅσον ἀφορᾶ τὴν ἀποτυχία τῶν Ἀμερικανῶν νὰ ξανακατακτήσουν τὴν Κούβα. Οἱ δημόσιες δηλώσεις τοῦ ἴδιου τοῦ Κένεντι ἦταν χαρακτηριστικὰ ἄγριες. Ὁ πρόεδρος εἶχε ἀποφανθεῖ δημοσίως ὅτι οἱ ΗΠΑ θὰ σαρώνονταν ἀπὸ τὰ συντρίμμια τῆς ἱστορίας ἂν δὲν κατάφερναν νὰ ἐπαναφέρουν τὴν Κούβα ὑπὸ τὸν ἔλεγχό τους.Ὅταν τὸ 1997 στὸν Παγκόσμιο Ὀργανισμὸ Ἐμπορίου (ΠΟΕ) ἡ Εὐρωπαϊκὴ Ἕνωση κατηγόρησε τὶς ΗΠΑ ὅτι παραβιάζουν κατάφωρα τούς κανόνες τοῦ Ὀργανισμοῦ ἐφαρμόζοντας ἐμπάργκο κατὰ τῆς Κούβας, αὐτὲς ἀπέρριψαν τὴν ἁρμοδιότητά του, πράγμα διόλου περίεργο ἀπὸ τὴ στιγμὴ ποὺ ἀπορρίπτουν τὴν ἁρμοδιότητα ὅλων τῶν διεθνῶν θεσμῶν. Οἱ λόγοι ὅμως παρουσίαζαν ἐνδιαφέρον. Οἱ ΗΠΑ ἀπέρριψαν τὴν ἁρμοδιότητα τοῦ ΠΟΕ μὲ τὴν αἰτιολογία ὅτι ἔτσι διαφύλασσαν τὴν ἐθνική τους ἀσφάλεια. Δηλαδὴ ἡ ἐθνικὴ ἀσφάλεια τῶν ΗΠΑ ἀπειλοῦνταν ἀπὸ τὴν ὕπαρξη τῆς Κούβας, ὅποτε αὐτὲς ἔπρεπε νὰ ἀπορρίψουν τὴν ἁρμοδιότητα τοῦ ΠΟΕ γιὰ νὰ προστατευτοῦν. Βεβαίως ἡ Οὐάσινγκτον δὲν ἐπισημοποίησε αὐτὴ τὴ θέση, διότι θὰ γίνονταν περίγελως ὁλόκληρης τῆς διεθνοῦς κοινότητας, ἀλλὰ καὶ δὲν τὴ μετέβαλε. Τὴν ἐπανελάμβανε διαρκῶς. Πρόκειται γιὰ ζήτημα ἐθνικῆς ἀσφαλείας, κατὰ συνέπεια δὲν μποροῦμε νὰ λάβουμε ὑπόψη μας τὴν ἁρμοδιότητα τοῦ ΠΟΕ.Φαντάζομαι πὼς θὰ εὐχαριστηθεῖτε ἂν μάθετε πὼς τὸ Πεντάγωνο ὑποβάθμισε πρόσφατα τὴν ἀπειλὴ τῆς κατάκτησης...τῶν ΗΠΑ ἀπὸ τὴν Κούβα. Ὄχι πὼς αὐτὴ ἡ ἀπειλὴ ἔπαψε νὰ ὑπάρχει, ἀλλὰ μίκρυνε λίγο. Καὶ ὁ λόγος, ὅπως ἐξήγησαν οἱ ἀξιωματοῦχοι τοῦ Πενταγώνου, εἶναι ἡ ἐπιδείνωση τῆς κατάστασης τοῦ φοβεροῦ καὶ τρομεροῦ κουβανέζικου στρατοῦ, ἀπὸ τότε ποὺ τελείωσε ὁ Ψυχρὸς Πόλεμος. Διότι τότε σταμάτησε νὰ τὸν ἐνισχύει πλέον ἡ Σοβιετικὴ Ἕνωση. Ἄρα, μποροῦμε νὰ ἡσυχάσουμε κάπως. Δὲν εἶναι ἀνάγκη πιὰ νὰ κρυβόμαστε κάτω ἀπὸ τὰ τραπέζια, ὅπως εἴχαμε μάθει νὰ κάνουμε μέχρι σήμερα. Τούτη ἡ ἄποψη δὲν προκάλεσε γέλιο ὅταν πρωτοδιατυπώθηκε, τουλάχιστον ἐδῶ, στὶς ἴδιες τὶς ΗΠΑ. Εἶμαι σίγουρος, ὅμως, πὼς προκάλεσε ἀλλοῦ. Ἀρκεῖ νὰ φέρει κανεὶς στὸ νοῦ του τὴν ἀπάντηση τοῦ πρεσβευτῆ τοῦ Μεξικοῦ στὴν Οὐάσινγκτον, ὅταν ὁ Τζὸν Φ. Κένεντι προσπάθησε νὰ ὀργανώσει καθολικὴ ἄμυνα στὴν περιοχὴ γιὰ τὴν ἀσφάλεια τῶν κρατῶν ἀπέναντι στὴν Κούβα, στὶς ἀρχὲς τῆς δεκαετίας τοῦ '60: Ὁ πρεσβευτὴς εἶπε ὅτι μὲ λύπη του ἔπρεπε ν' ἀρνηθεῖ τὴν πρόσκληση, διότι ἂν ἔλεγε στοὺς Μεξικανοὺς ὅτι ἡ Κούβα ἀποτελεῖ ἀπειλὴ γιὰ τὴν ἐθνική τους ἀσφάλεια, 40 ἑκατομμύρια ἄνθρωποι θὰ πέθαιναν στὰ γέλια.Αὐτὴ ἡ ὑστερία καὶ ὁ φανατισμὸς εἶναι πράγματι ἀσυνήθιστες κι ἐνδιαφέρουσες ἐκδηλώσεις καὶ ἀξίζει νὰ τοὺς ἀφιερώσει κανεὶς χρόνο γιὰ νὰ τὶς ἐρευνήσει. Ἀπὸ ποῦ προέρχονται; Τὸ ἱστορικό τους βάθος τὶς ἐξηγεῖ ἐν μέρει, ἀλλὰ στὸ σύγχρονο κόσμο ὑπάρχει κάτι περισσότερο ἀπ' αὐτό. Ἕνα καλὸ πλαίσιο μέσα στὸ ὁποῖο θὰ μπορούσαμε νὰ τὶς ἐξετάσουμε εἶναι ἐκεῖνο τῆς ἄποψης ποὺ σήμερα κυριαρχεῖ στὴν ἐλὶτ τῆς κοινωνίας κι ἐκφράζεται μὲ τὴ μορφὴ πραγματείας κυρίως στὶς σοβαρὲς περιοδικὲς ἐκδόσεις. Λέγεται «νέος ἀνθρωπισμὸς» κι ἔχει διακηρυχθεῖ ἐπανειλημμένως ἀπὸ τὸν Κλίντον, τὸν Μπλὲρ καὶ διαφόρους αὐλικούς τους μὲ τὸν δέοντα σεβασμὸ καὶ τὴν ἐπισημότητα.Σύμφωνα μὲ αὐτὴ τὴ θέση, τὴν ὁποία μπορεῖ κανεὶς νὰ διαβάσει παντοῦ, ὁ κόσμος εἰσέρχεται σὲ μία νέα, ἔνδοξη ἐποχή, ποὺ εἶναι ἡ νέα χιλιετία. Αὐτὴ εἶχε ἀρχίσει οὐσιαστικὰ πρὶν ἀπὸ δέκα ἀκόμη χρόνια, ὅταν οἱ δύο πεφωτισμένες χῶρες, ὅπως ἀποκαλοῦν τοὺς ἑαυτούς τους, ἀπελευθερώθηκαν ἀπὸ τὰ δεσμὰ τοῦ Ψυχροῦ Πολέμου καὶ μπόρεσαν ἐπιτέλους νὰ ἀφοσιωθοῦν καὶ πάλι μὲ θέρμη στὴν ἀποστολὴ ποὺ τοὺς εἶχε ἀναθέσει ἀνέκαθεν ἡ ἱστορία, δηλαδὴ νὰ φέρουν δικαιοσύνη κι ἐλευθερία στοὺς δυστυχισμένους λαοὺς τοῦ κόσμου καὶ νὰ προστατέψουν παντοῦ τὰ ἀνθρώπινα δικαιώματα, στὴν ἀνάγκη ἀκόμη καὶ μὲ τὴ βία - κάτι ποὺ ἐμποδίζονταν νὰ κάνουν ὅσο διαρκοῦσε τὸ διάλειμμα τοῦ Ψυχροῦ Πολέμου.Ἡ ἀνανέωση μάλιστα αὐτῆς τῆς ἱερῆς ἀποστολῆς εἶναι σαφέστατη καὶ δὲν ἐπαφίεται ἐπ' οὐδενὶ στὴν ἀνάπτυξη τῆς φαντασίας. Ὁ Κλίντον ἐκφώνησε μία μεγάλη ὁμιλία στὴν ἀεροπορικὴ βάση τοῦ Νόρφολκ τὴν 1η Ἀπριλίου 1999 κι ἐξήγησε γιατί οἱ Ἀμερικανοὶ πρέπει νὰ βομβαρδίσουν ὅποιον δοῦν μπροστά τους στὴ χερσόνησο τῶν Βαλκανίων. Τὸν πρόεδρο παρουσίασε ὁ ὑπουργὸς Ἄμυνας τῶν ΗΠΑ, Οὐίλιαμ Κόεν, ὁ ὁποῖος ξεκίνησε τὴν τελετὴ ὑπενθυμίζοντας στὸ ἀκροατήριο μερικὰ ἀπὸ τὰ δραματικὰ λόγια ποὺ εἶχαν ἀνοίξει τὴν αὐλαία τοῦ προηγουμένου αἰώνα. Συγκεκριμένα, ἐπικαλέστηκε τὸν Θεόδωρο Ροῦσβελτ, μελλοντικὸ τότε πρόεδρο τῶν ΗΠΑ, ὁ ὁποῖος εἶχε πεῖ πὼς «ἂν δὲν εἶστε ἕτοιμοι νὰ πολεμήσετε γιὰ μεγάλα ἰδανικά, αὐτὰ θὰ ἐξαφανιστοῦν». Καὶ ὅπως ὁ Θεόδωρος Ροῦσβελτ ξεκίνησε τὸν προηγούμενο αἰώνα μ' αὐτὰ τὰ συγκλονιστικὰ λόγια, ἔτσι καὶ ὁ διάδοχός του Οὐίλιαμ Κλίντον σήμερα τερμάτιζε τὸν ἴδιο αἰώνα μὲ ἴδια καὶ ἀπαράλλακτη πολιτικὴ στάση.Ἡ παρουσίαση τοῦ Οὐίλιαμ Κόεν παρουσιάζει ἰδιαίτερο ἐνδιαφέρον γιὰ ὅποιον ἔχει διδαχθεῖ μερικὰ πράγματα γύρω ἀπὸ τὴν ἀμερικανικὴ ἱστορία, μερικὰ ἀληθινὰ πράγματα. Ὁ Θεόδωρος Ροῦσβελτ, γιὰ ὅσους γνωρίζουν, ἦταν ἕνας ἀπὸ τοὺς μεγαλύτερους ρατσιστές, μανιακοὺς καὶ παράφρονες πολιτικούς τοῦ σύγχρονου κόσμου. Ὁ Χίτλερ τὸν θαύμαζε πάρα πολὺ καὶ ὁ λόγος ἦταν ἁπλός. Τὰ γραπτά του κείμενα σοκάρουν. Ὡς προσωπικότητα, ἔγινε γνωστὸς ἀπὸ τὴ συμμετοχή του στὴν ἀμερικανικὴ εἰσβολὴ στὴν Κούβα. Τὸ 1898, ἡ Κούβα εἶχε ἤδη ἀπελευθερωθεῖ οὐσιαστικὰ ἀπὸ τὴν ἱσπανικὴ κυριαρχία ὕστερα ἀπὸ σκληροὺς ἀγῶνες, ἀλλὰ οἱ ΗΠΑ δὲν εἶχαν καμιὰ παρόμοια ἐμπειρία καὶ γι' αὐτὸ εἰσέβαλαν στὸ κουβανικὸ ἔδαφος ἐπιχειρώντας νὰ παρεμποδίσουν τὴν ἀνεξαρτητοποίησή του. Ἔτσι ἡ Κούβα μετατράπηκε πολὺ σύντομα, καὶ μέχρι τὸ 1959, σὲ αὐτὸ ποὺ δύο καθηγητὲς τοῦ Χάρβαρντ [καὶ ὑπεύθυνοί τῆς δημοσιοποίησης τῶν λεγόμενων Κασετῶν τοῦ Κένεντι (Kennedy Tapes)] ὀνομάζουν «οὐσιαστικὴ ἀποικία» τῶν ΗΠΑ. Ἡ περιγραφὴ τοῦ καθεστῶτος εἶναι ἀκριβέστατη. Ἡ Κούβα πράγματι μετατράπηκε σὲ «οὐσιαστικὴ ἀποικία» μετὰ τὴν εἰσβολή, ἡ ὁποία ἐντελῶς συμπτωματικὰ περιγράφηκε ὡς ἀνθρωπιστικὴ ἐπέμβαση.Οἱ ΗΠΑ ἦταν κι ἐκείνη τὴν ἐποχὴ ἀπομονωμένες ἀπὸ τὸν ἔξω κόσμο. Ἡ κυβέρνηση τους ἦταν φυσιολογικὰ ἀπομονωμένη ἀπὸ τὸν κουβανέζικο λαό, ἀλλὰ εἶχε ἀποκοπεῖ καὶ ἀπὸ τὸν δικό της, ἀμερικανικὸ πληθυσμό, ὁ ὁποῖος ἦταν ἀρκετὰ ἀνόητος ὥστε νὰ πιστέψει τὴν προπαγάνδα καὶ νὰ ὑποστηρίξει στὴ συντριπτική του πλειοψηφία τὴν Cuba libre (Ἐλεύθερη Κούβα). Δὲν καταλάβαινε, δηλαδή, ὅτι αὐτὴ ἡ ἀνεξαρτησία ἀποτελοῦσε τὸ τελευταῖο πράγμα ποὺ εἶχαν στὸ μυαλὸ τους οἱ ἡγέτες του - ἢ γιὰ νὰ τὸ ποῦμε ἀλλιῶς, τὸ πρῶτο, γιατί ἔπρεπε νὰ τὸ ἐμποδίσουν.Ἔτσι, τὰ εὐγενικὰ ἰδανικὰ γιὰ τὰ ὁποία ἀγωνιζόταν ὁ Ροῦσβελτ ἦταν ἐν μέρει αὐτά: ἡ παρεμπόδιση τῆς ἀνεξαρτησίας τῶν κρατῶν, μὲ τὴν πραγματοποίηση ἀνθρωπιστικῶν ἐπεμβάσεων. Ὡστόσο, ὑπῆρχαν καὶ ἄλλα, τὰ ὁποία ἔπρεπε νὰ ὑποστηρίξουν οἱ Ἀμερικανοὶ διὰ τῆς βίας, γύρω στὸ 1901 ὅποτε μιλοῦσε ὁ Ροῦσβελτ: Τὰ ἰδανικὰ ποὺ καταδεικνύονταν μὲ πολὺ πιὸ δραματικὸ τρόπο σὲ κάποιο ἄλλο μέρος τοῦ κόσμου, στὴν κατάκτηση τῶν Φιλιππίνων. Ὁ πόλεμος ἐκεῖ ἦταν ἕνας ἀπὸ τοὺς φονικότερους τῆς ἀποικιακῆς ἱστορίας καὶ κατὰ τὴ διάρκεια του σφαγιάστηκαν ἑκατοντάδες χιλιάδες Φιλιππινέζοι. Ὁ ἀμερικανικὸς Τύπος τὸ ἀναγνώρισε, ἀλλὰ συμβούλεψε τοὺς Ἀμερικάνους νὰ συνεχίσουν νὰ σφάζουν «τοὺς αὐτόχθονες μὲ ἀγγλικὸ τρόπο», μέχρις ὅτου αὐτοὶ μάθουν νὰ «σέβονται τὰ ὄπλα μας» καὶ τελικὰ τὶς καλές μας προθέσεις. Κι αὐτὸς ὁ πόλεμος ἀποκλήθηκε ἐπίσης ἀνθρωπιστικὴ ἐπέμβαση.Οἱ καρποὶ τῆς κατάκτησης
Ὡστόσο ὑπῆρχαν μερικὰ προβλήματα. Ὁ πρόεδρος ΜακΚίνλι ἔλεγε ὅτι στὴ συγκεκριμένη φάση δὲν μποροῦμε νὰ ἰσχυριστοῦμε πὼς ἔχουμε τὴν ὑποστήριξη τῶν Φιλιππινέζων, ἀλλὰ αὐτὸ δὲν ἔχει σημασία, διότι αἰσθανόμαστε ἥσυχοι ἀπέναντι στὴ συνείδησή μας, ὅτι ἐπιτελοῦμε ἕνα μεγάλο ἔργο ἀνθρωπισμοῦ, καὶ σὲ τελευταία ἀνάλυση αὐτὸ μετράει. Βεβαίως, ὑπῆρξε ἕνας μικρὸς ἀριθμὸς ἀνθρώπων ποὺ ἐναντιώθηκαν στὸν πόλεμο μὲ σθένος - ὁ Μὰρκ Τουέϊν γιὰ παράδειγμα, τοῦ ὁποίου ἡ φωνὴ καταπνίγηκε ἐπὶ ἐνενήντα ὁλόκληρα χρόνια καὶ τὰ ἀντιιμπεριαλιστικά του δοκίμια εἶδαν τὸ φῶς τῆς δημοσιότητας μόλις τὸ 1992.Ἀλλὰ ὁ ΜακΚίνλι ὑπογράμμιζε πὼς «δὲν ἦταν καιρὸς γιὰ τοὺς ἀπελευθερωτὲς νὰ ὑποβάλλουν σημαντικὰ ἐρωτήματα στοὺς ἀπελευθερωνόμενους σχετικὰ μὲ τὴν ἐλευθερία καὶ τὴ διακυβέρνησή τους, διότι αὐτοὶ οἱ τελευταῖοι ἀσχολοῦνταν μὲ τὸ νὰ πυροβολοῦν τοὺς σωτῆρες τους». Ἄρα, θὰ πρέπει νὰ περιμένουμε μέχρις ὅτου οἱ ἀπελευθερωνόμενοι σταματήσουν νὰ πυροβολοῦν τοὺς σωτῆρες τους καὶ τότε θὰ τοὺς ἐξηγήσουμε τὰ ζητήματα τῆς ἐλευθερίας. Αὐτὲς ἦταν οἱ ἀξίες ποὺ ὑπερασπίζονταν στὶς ἀρχὲς τοῦ προηγουμένου αἰώνα οἱ ΗΠΑ, σπέρνοντας στὸ διάβα τους ἑκατοντάδες χιλιάδες πτώματα καὶ τρομακτικὲς καταστροφές, κι αὐτὲς τὶς ἀξίες καλούμαστε νὰ ὑπερασπιστοῦμε κι ἐμεῖς σήμερα, ὅπως διακηρύσσει ὁ σημερινὸς κληρονόμος τοῦ Θεόδωρου Ροῦσβελτ.Χρειάζεται νὰ πιστεύει κάποιος ἀκράδαντα στὶς θεμελιώδεις ἀρχὲς τοῦ ἀμερικάνικου πολιτικοῦ συστήματος γιὰ νὰ ἐκστομίσει παρόμοια λόγια χωρὶς νὰ περιμένει νὰ προσβληθεῖ τὸ ἀκροατήριό του, καὶ ὅπως φαίνεται ἡ συγκεκριμένη πίστη ἀξίζει τὸν κόπο. Διότι ἀπ' ὅσο ξέρω κανεὶς δὲν προσεβλήθη ἀπὸ αὐτὰ τὰ λόγια, ἐκτὸς ἀπὸ τοὺς συνηθισμένους περιθωριακοὺς κύκλους. Ἡ περίοδος τῶν ἀρχῶν τοῦ προηγούμενου αἰώνα σηματοδοτοῦσε μία ἀποφασιστικὴ καμπὴ γιὰ τὴ σύγχρονη ἱστορία, τὴν ἀμερικανικὴ ἱστορία, καὶ κατὰ συνέπεια τὴν παγκόσμια ἱστορία. Ἀπὸ τὴν Ἀμερικανικὴ Ἐπανάσταση καὶ μέχρι ἐκείνη τὴ στιγμή, οἱ ΗΠΑ περιορίζονταν μόνο στὸ πρωταρχικό τους καθῆκον, ποὺ ἦταν, ὅπως περιέγραψε κι ἕνας ἐξέχων ἱστορικός τῆς διπλωματίας τὸ 1969, «τὸ τσεκούρωμα τῶν δένδρων, τῶν Ἰνδιάνων καὶ ἡ περιχαράκωση τῶν φυσικῶν συνόρων της χώρας». Μόνο ποὺ μία ἀπὸ τὶς σωτήριες συνέπειες τοῦ ἀκτιβισμοῦ τῆς δεκαετίας τοῦ '60 ἦταν καὶ τὸ γεγονὸς ὅτι οὔτε κάποιος ἐξέχων ἱστορικὸς οὔτε κάποιος παράφρων σοβινιστὴς θὰ μποροῦσε νὰ προφέρει σήμερα αὐτὰ τὰ λόγια. Κανεὶς δὲν θὰ ἔγραφε κάτι τέτοιο. Ἴσως ὅλοι νὰ τὸ σκέφτονταν, ἀλλὰ θὰ ἤξεραν ὅτι δὲν πρέπει νὰ τὸ ποῦν.Ἔτσι, μετὰ «τὸ τσεκούρωμα τῶν δένδρων καὶ τῶν Ἰνδιάνων καὶ τὴν περιχαράκωση τῶν φυσικῶν (μας) συνόρων», ἔγινε ἀπαραίτητο νὰ στραφοῦμε πρὸς τὴν κατάκτηση νέων κόσμων. Τὸ 1888, ὁ ὑπουργὸς Ἐξωτερικῶν τῶν ΗΠΑ Τζέιμς Μπλέιν ἀνακοίνωσε τὶς νέες πολεμικὲς ἐκστρατεῖες τῆς χώρας. Ὑπάρχουν τρία μέρη μὲ ἀρκετὴ ἀξία, εἶπε, ὥστε νὰ πρέπει νὰ κατακτηθοῦν γρήγορα: Ἡ Χαβάη, ἡ Κούβα καὶ τὸ Πουέρτο Ρίκο. Μερικὰ χρόνια ἀργότερα, ἐνημέρωσε τὴν Οὐάσινγκτον ἀπὸ τὴ Χαβάη ὅτι «τὸ χαβανέζικο φροῦτο ἔχει πιὰ ὡριμάσει», καὶ εἶναι ἕτοιμο νὰ πέσει. Καὶ οἱ ΗΠΑ τὸ ἔκοψαν, στερώντας τὴ Χαβάη ἀπὸ τοὺς κατοίκους της, μὲ ἕνα συνδυασμὸ συντριπτικῆς ἰσχύος καὶ πανουργίας. Αὐτὸ ἦταν τὸ πρῶτο πλῆγμα. Γιὰ νὰ τὸ καταφέρει μάλιστα, ὁ Τζέιμς Μπλέιν ἐπανέλαβε οὐσιαστικὰ τὰ λόγια του Τζὸν Κουίνσι Ἀνταμς, τὰ ὁποῖα ἑβδομήντα χρόνια νωρίτερα περιέγραφαν τὴν Κούβα σὰν ἕνα ὄχι ἀκόμη «ὥριμο φροῦτο». Τὸ φροῦτο ὅμως θὰ ὡριμάσει, ἔλεγε ὁ Ἀνταμς, καὶ θὰ πέσει στὰ χέρια μας «συμφώνως πρὸς τὸ νόμο τῆς πολιτικῆς βαρύτητος». Αὐτὰ συνέβαιναν γύρω στὰ 1820.Καθ' ὅλη τὴ διάρκεια τοῦ 19ου αἰώνα, τὸ πρόβλημα γιὰ τοὺς Ἀμερικάνους ἦταν ὁ ἀποτρεπτικὸς παράγων ποὺ ἄκουγε στὸ ὄνομα Βρετανία. Στὶς δεκαετίες τοῦ '60, τοῦ 70 καὶ τοῦ '80, ὁ ἀποτρεπτικὸς παράγων ἦταν ἡ Ρωσία. Ἀλλὰ τὸν 19ο αἰώνα, ὁ μεγάλος ἐχθρὸς ποὺ ἔπρεπε νὰ καταπολεμηθεῖ μὲ κάθε τρόπο, καὶ τὸν ὁποῖο ὑποδείκνυαν ὅλοι διαρκῶς, ἦταν ἡ Βρετανία. Ἐξαιτίας της ὁ Καναδᾶς καὶ ἡ Κούβα ἔχουν ἀκόμη διαφορετικὸ χρῶμα πάνω στὸ χάρτη. Καὶ αὐτὸς ὁ ἀποτρεπτικὸς παράγων ἔθετε ὅρια στὸν ἀπελευθερωτικὸ ζῆλο τῶν ἐπαναστατῶν καὶ τῶν κληρονόμων τους. Τελικὰ ὅμως, ὅπως τόνιζε πολὺ σωστὰ ὁ Ἀνταμς, ὁ Τόμας Τζέφερσον καὶ πολλοὶ ἄλλοι, μὲ τὴν πάροδο τοῦ χρόνου ἡ ἰσορροπία δυνάμεων θὰ ἄλλαζε, ὁ ἀποτρεπτικὸς παράγων τῆς Βρετανίας θὰ ἔχανε τὴν ἀποτελεσματικότητά του καὶ οἱ ΗΠΑ θὰ ἀποκτοῦσαν τὴ δυνατότητα νὰ κατακτήσουν τὴν Κούβα. Ἐπρόκειτο γιὰ κάτι ποὺ ἔπρεπε ὁπωσδήποτε νὰ κάνουν, συμφώνως πρὸς τὸ νόμο τῆς πολιτικῆς βαρύτητος, δηλαδὴ διὰ τῆς βίας, ἀπὸ τὴ στιγμὴ ποὺ ἡ Κούβα εἶχε τόσο μεγάλη σημασία γιὰ τὶς ΗΠΑ.Καὶ πράγματι, αὐτὸ ἔγινε τὸ 1898. Οἱ ΗΠΑ εἰσέβαλαν στὴν Κούβα γιὰ νὰ ἀποτρέψουν τὴν ἔσχατη ἀπειλή, τουτέστιν τὴν ἀπελευθέρωσή της ἀπὸ τὴν Ἱσπανία. Τὴν ἴδια χρονιὰ κατελήφθη καὶ τὸ Πουέρτο Ρίκο, ἐνῶ οἱ Φιλιππίνες ἦρθαν σὰν ἔξτρα ἐπιβράβευση. Κανεὶς δὲν τὶς εἶχε ὑπολογίσει, ἀλλὰ ἔτυχε ὡς φροῦτο νὰ ἔχουν ὡριμάσει κι ἐκεῖνες, μὲ λίπασμα χιλιάδες νεκρούς.Καὶ βέβαια, ὅλ' αὐτὰ τὰ γεγονότα συνδέονταν μεταξύ τους ὅσον ἀφορᾶ τὸν πολιτικὸ-στρατιωτικό τους σχεδιασμό. Στὴν πραγματικότητα, τὸ (κατὰ πολὺ) μεγαλύτερο φροῦτο-στόχος τῶν ἀμερικανικῶν φιλοδοξιῶν ἦταν ἡ Κίνα. Ἐπὶ 2.000 χρόνια ἡ Κίνα ὑπῆρξε μία ἀπὸ τὶς σπουδαιότερες χῶρες στὸν κόσμο καὶ μία ἡγετικὴ ἐμπορικὴ καὶ βιομηχανικὴ δύναμη. Τὸν 19ο αἰώνα, ὅμως, τὰ πράγματα ἄλλαξαν. Μέχρι νὰ τελειώσει αὐτὸς ὁ αἰώνας οἱ εὐρωπαϊκὲς χῶρες καὶ ἡ Ἰαπωνία εἶχαν ἐπιδοθεῖ στὸν κατατεμαχισμό της καὶ οἱ ΗΠΑ ἤθελαν κι αὐτές, ὡς ἀνερχόμενη δύναμη, νὰ μποῦν στὸ παιχνίδι. Τὸ κινεζικὸ ἐμπόριο ἀποτελοῦσε γιὰ τὴ Νέα Ἀγγλία ἕνα μεγάλο μύθο ἀπὸ τὶς πρῶτες ἡμέρες τῆς ὕπαρξής της, διότι οἱ ἔμποροι τῆς Νέας Ἀγγλίας ἤθελαν νὰ κερδίσουν ἀπ' αὐτό. Ἄρα, προκειμένου νὰ τὸ ἐκμεταλλευτοῦν καὶ νὰ διαδραματίσουν τὸν ἁρμόζοντα ρόλο στὸν κατατεμαχισμὸ τῆς Κίνας, οἱ πολιτικοί τους ἔπρεπε νὰ μετατρέψουν ἀπαραίτητα τὴν Καραϊβικὴ καὶ τὸν Εἰρηνικὸ Ὠκεανὸ σὲ «ἀμερικανικὲς λίμνες», ὅπως ἔλεγαν χαρακτηριστικὰ οἱ Ἀμερικανοὶ ὑπεύθυνοι σχεδιασμοῦ πολιτικῆς.Κι αὐτὸ σήμαινε νὰ καταλάβουν τὴν Κούβα, νὰ ἐλέγξουν τὴν Καραϊβική, νὰ κλέψουν ἀπὸ τὴν Κολομβία τὴν περιοχὴ ποὺ ἄκουγε στὸ ὄνομα Παναμὰς (ἄλλο ἕνα ἀπὸ τὰ ἐπιτεύγματα τοῦ Θεόδωρου Ροῦσβελτ), νὰ κατασκευάσουν τὴ διώρυγα, νὰ καταλάβουν τὴ Χαβάη, νὰ καταλάβουν καὶ τὶς Φιλιππίνες ὡς μία ἀκόμη βάση τῶν ΗΠΑ γιὰ τὸ ἐμπόριο μὲ τὴν Κίνα καὶ νὰ καταστήσουν ἔτσι, τελικά, τὶς δύο θάλασσες ποὺ προανέφερα, τὴν Καραϊβικὴ καὶ τὸν Εἰρηνικὸ Ὠκεανό, ἀμερικανικὲς λίμνες. Ὅπως εἶναι δηλαδὴ σήμερα.Ὅλες οἱ πολεμικὲς πράξεις ποὺ διεξήχθησαν τὸ 1898, καθὼς καὶ ὅσες τὶς ἀκολούθησαν, συνδέονταν μὲ τὸν ἕνα ἢ τὸν ἄλλο τρόπο, καὶ συνήθως σαφέστατα, μὲ αὐτὸν τὸν μακροπρὸθεσμο στόχο. Στὰ πλαίσια του συμπεριλαμβάνεται καὶ ἡ περίφημη Συμπλήρωση τοῦ Δόγματος Μονρόε ἀπὸ τὸν Θεόδωρο Ροῦσβελτ, ἡ ὁποία καθιέρωσε ἐπίσημα τὸ δικαίωμα τῶν ΗΠΑ νὰ διαφεντεύουν στὴν Καραϊβική. Οἱ ἐπανειλημμένες εἰσβολὲς στὴ Νικαράγουα, οἱ αἱματηρότατες ἐπεμβάσεις τοῦ Γούντροου Οὐίλσον στὴ Δομινικανὴ Δημοκρατία καὶ τὴν Ἀϊτὴ -κυρίως σ' αὐτὴ τὴν τελευταία, διότι ἐκεῖ οἱ ἀμερικανικὲς ὠμότητες συνοδεύτηκαν ἐπιπλέον ἀπὸ ἕναν ἀκραῖο ρατσισμὸ (ἡ Ἀϊτὴ δὲν θὰ ἀνανήψει ποτὲ ἀπ' αὐτόν, καὶ ἴσως νὰ μὴν κατοικεῖται καν σὲ δύο δεκαετίες)- καθὼς καὶ πολλὲς ἄλλες πολεμικὲς πράξεις στὴν περιοχὴ ἀποτελοῦσαν μέρος τοῦ νέου ἀνθρωπισμοῦ τὸν ὁποῖο ξαναζοῦμε σήμερα.Ἴσως τὸ μεγαλύτερο ἐπίτευγμα αὐτοῦ τοῦ ἀνθρωπισμοῦ νὰ πραγματοποιήθηκε στὴ Βενεζουέλα, ἀπ' ὅπου τὸ 1920 ὁ Γούντροου Οὐίλσον κατόρθωσε νὰ ἐκδιώξει τοὺς Βρετανοὺς ἐχθρούς, οἱ ὁποῖοι εἶχαν ἐξασθενήσει ἐξαιτίας τοῦ Πρώτου Παγκοσμίου πολέμου. Ἡ Βενεζουέλα ἦταν χώρα ἐξαιρετικῆς σημασίας γιὰ τὶς ΗΠΑ. Ἐκείνη τὴν ἐποχή, ὁ κόσμος ἄλλαζε κατευθυνόμενος πρὸς μία οἰκονομία βασισμένη στὸ πετρέλαιο. Ἡ Βόρεια Ἀμερική, καὶ κυρίως οἱ ΗΠΑ, ἀποτελοῦσε τὴν μεγαλύτερη πετρελαιοπαραγωγὸ περιοχὴ τοῦ κόσμου, ἰδιότητα ποὺ διατήρησαν μέχρι περίπου τὸ 1970, ἀλλὰ καὶ ἡ Βενεζουέλα ἦταν σημαντικὴ πηγὴ πετρελαίου καὶ μάλιστα μία ἀπὸ τὶς πλουσιότερες τοῦ κόσμου. Στὴν πραγματικότητα, συνιστοῦσε τὸν μεγαλύτερο ἐξαγωγέα σὲ παγκόσμια κλίμακα μέχρι τὸ 1970, ἐνῶ ἐξακολουθεῖ νὰ εἶναι ὁ μεγαλύτερος ἐξαγωγέας πρὸς τὶς ΗΠΑ μέχρι σήμερα. Κατὰ συνέπεια, ἡ ἐκδίωξη ἀπὸ τὸ ἔδαφος της τῶν Βρετανῶν ἦταν πολὺ σημαντική. Ἐξάλλου ἡ Βενεζουέλα διαθέτει καὶ ἄλλα ὀρυκτά, ὅπως σίδηρο, καὶ οἱ ἀμερικανικὲς ἑταιρεῖες πλούτισαν συναλλασσόμενες στὸ ἔδαφος της ἐπὶ δεκαετίες -πράγμα ποὺ ἀκόμη κάνουν- κι ἐνόσῳ οἱ ΗΠΑ ὑποστήριζαν μία σειρὰ δικτατόρων στὴν ἐξουσία της, γιὰ νὰ κρατήσουν τὸ λαὸ τῆς ἀκινητοποιημένο.Οἱ «Κασέτες τοῦ Κένεντι», οἱ μυστικὲς κασέτες τῆς κρίσης τῶν πυραύλων στὴν Κούβα, δὲν εἶναι τελικὰ τόσο ἀποκαλυπτικές, ἀπὸ τὴ στιγμὴ ποὺ ὅλα σχεδὸν τὰ ντοκουμέντα ποὺ περιέχουν ἔχουν ἤδη ἔρθει στὸ φῶς μὲ τὸν ἕναν ἤ τὸν ἄλλο τρόπο. Ἀποκαλύπτουν ὅμως μερικὰ καινούρια πράγματα. Ὅπως, γιὰ παράδειγμα, τὸν ἕναν ἀπὸ τοὺς λόγους γιὰ τοὺς ὁποίους οἱ ἀδελφοὶ Κένεντι, Ρόμπερτ καὶ Τζὸν Φιτζέραλντ, ἀνησυχοῦσαν γιὰ τοὺς πυραύλους στὴν Κούβα. Οἱ δύο ἀδελφοὶ φοβοῦνταν ὅτι οἱ πύραυλοι θὰ συνιστοῦσαν ἀποτρεπτικὸ παράγοντα σὲ περίπτωση ποὺ οἱ ΗΠΑ ἀποφάσιζαν νὰ εἰσβάλουν στὴ Βενεζουέλα, ἐπειδὴ ἡ κατάσταση ἐκεῖ ξέφευγε ἀπὸ τὸν ἔλεγχό τους. Οἱ πύραυλοι στὴν Κούβα ἴσως ἀπέτρεπαν αὐτὴ τὴν εἰσβολή. Ἄλλωστε ὁ Τζὸν Φ. Κένεντι εἶχε δηλώσει πὼς ἡ ἀπόβαση στὸν Κόλπο τῶν Χοίρων ἦταν σωστή. Πρέπει νὰ βεβαιωθοῦμε πὼς θὰ εἴμαστε νικητές. Δὲν εἶναι δυνατὸν ν' ἀντιμετωπίζουμε ἕναν τέτοιο ἀποτρεπτικὸ παράγοντα τῆς «εὐεργεσίας» μας στὴν περιοχή. Καὶ μετὰ τὴν κρίση τῶν πυραύλων, σὲ ἀντίθεση μὲ τὰ ὅσα συχνὰ λέγονται, οἱ ΗΠΑ δὲν δεσμεύτηκαν νὰ μὴν εἰσβάλουν στὴν Κούβα. Αὔξησαν τὴν τρομοκρατία, καὶ βέβαια ἐφάρμοσαν μὲ ἀκόμη μεγαλύτερη σκληρότητα τὸ ἐμπάργκο ποὺ ἤδη ἴσχυε. Ἔτσι ἔχουν τὰ πράγματα μέχρι σήμερα.Ἡ ἀπειλὴ τοῦ Κάστρο
Ὅπως προανέφερα, ἡ Κούβα ἦταν οὐσιαστικὰ ἀποικία τῶν ΗΠΑ μέχρι τὸν Ἰανουάριο τοῦ 1959. Δὲν ἄργησε ὅμως καὶ πάλι νὰ βρεθεῖ στὸ στόχαστρο τους λίγο ἀργότερα. Στὰ μέσα τῆς ἴδιας χρονιᾶς -ἔχουμε πιὰ στὴ διάθεση μας πολλὰ ἀποχαρακτηρισμένα ἔγγραφα ἐκείνης τῆς ἐποχῆς καὶ ἡ εἰκόνα μας εἶναι ὁλοκληρωμένη-, ἡ κυβέρνηση Ἀϊζενχάουερ ἀποφάσισε, χωρὶς νὰ τὸ ἐπισημοποιήσει, νὰ ἀνακτήσει τὴν Κούβα. Τὸν Ὀκτώβριο τοῦ 1959, ἀεροσκάφη μὲ βάση τὴ Φλόριντα βομβάρδιζαν ἤδη τὴ χώρα. Καὶ οἱ ΗΠΑ ἐπικαλέστηκαν ἀδυναμία νὰ πράξουν ὁτιδήποτε γιὰ νὰ τὰ ἀποτρέψουν, πράγμα ποὺ συνεχίζουν νὰ κάνουν μέχρι σήμερα ὅποτε πραγματοποιοῦνται τρομοκρατικὲς πράξεις - οἱ ὁποῖες βέβαια ἀποδίδονται σὲ ὄργανα τῆς CIA, ὅπως πάντα.Τὸν Μάρτιο τοῦ 1960, ἡ κυβέρνηση Ἀϊζενχάουερ ἔλαβε μυστικὰ ἐπίσημη ἀπόφαση νὰ κατακτήσει ξανὰ τὴν Κούβα, ἀλλὰ ὑπὸ ἕναν ὄρο: Νὰ τὸ πράξει κατὰ τέτοιο τρόπο, ὥστε ὁ δάκτυλος τῶν ΗΠΑ νὰ μὴ διακρίνεται πουθενά. Καὶ ὁ λόγος γι' αὐτὸ ἦταν πὼς ἂν ἡ ἀμερικανικὴ ἐπέμβαση γινόταν ἐμφανής, θὰ τίναζε στὸν ἀέρα ὁλόκληρη τὴ Λατινικὴ Ἀμερική. Ἄλλωστε οἱ Ἀμερικανοὶ εἶχαν στὴ διάθεση τους σφυγμομετρήσεις ποὺ ἔδειχναν πὼς ἀκόμη καὶ στὴν ἴδια τὴν Κούβα ἐπικρατοῦσε μεγάλη αἰσιοδοξία καὶ ἰσχυρὴ ὑποστήριξη πρὸς τὴν ἐπανάσταση. Ἄρα, θὰ συναντοῦσαν μεγάλη ἀντίσταση. Αὐτὸ ποὺ ἔπρεπε νὰ κάνουν ἦταν νὰ ἀνατρέψουν τὴν κυβέρνηση τῆς χώρας κατὰ τέτοιο τρόπο, ὥστε ὁ δάκτυλος τῶν ΗΠΑ νὰ μὴν εἶναι ἐμφανής.Πολὺ σύντομα τὸν Ἀϊζενχάουερ διαδέχθηκε ὁ Κένεντι καὶ ἡ κυβέρνηση του ἦταν ἐπίσης ἰδιαίτερα προσανατολισμένη πρὸς τὴ Λατινικὴ Ἀμερική. Λίγο πρὶν ἀνέλθει στὴν ἐξουσία, ὁ νέος πρόεδρος εἶχε ὁρίσει εἰδικὴ λατινοαμερικανικὴ ἀποστολὴ γιὰ ν' ἀνασκοπήσει τὰ προβλήματα τῆς ἠπείρου. Ἡ ἀποστολὴ εἶχε ἐπικεφαλῆς τὸν ἱστορικὸ Ἄρθουρ Σλέσιντζερ, τοῦ ὁποίου οἱ ἀναφορὲς ἔχουν πιὰ ἀποχαρακτηριστεῖ. Ὁ Σλέσιντζερ ἐνημέρωσε τὸν Κένεντι πάνω στὰ ἀποτελέσματα τῆς ἀποστολῆς του ἀναφορικὰ μὲ τὴν Κούβα. Καὶ τοῦ εἶπε πὼς τὸ πρόβλημα μὲ τὴ χώρα αὐτὴ ἦταν «ἡ διάδοση τῆς ἰδέας τοῦ Κάστρο ὅτι ὅλοι οἱ ἄνθρωποι μποροῦν νὰ πάρουν τὴν τύχη τους στὰ χέρια τους». Ἡ ἰδέα αὐτή, πρόσθεσε, ἔχει ἰδιαίτερη ἀπήχηση σὲ ὅλη τὴ Λατινικὴ Ἀμερική, ὅπου «ὁ καταμερισμὸς τῆς γῆς καὶ τῶν ὑπόλοιπων μορφῶν πλούτου εὐνοεῖ πολὺ τὶς προνομιοῦχες τάξεις... [καὶ] οἱ φτωχοὶ μὲ τοὺς μὴ προνομιούχους, παρακινούμενοι ἀπὸ τὸ παράδειγμα τῆς κουβανικῆς ἐπανάστασης, ἀναζητοῦν τώρα εὐκαιρίες γιὰ μία ἀξιοπρεπῆ ζωὴ» ["American Republics", τόμος XII τῶν Foreign Relations of the United States ( Στέιτ Ντιπάρτμεντ 1961-63), 13f.,33.]Αὐτὴ ἦταν καὶ εἶναι ἡ ἀπειλὴ τοῦ Κάστρο. Κι αὐτὴ ἀκριβῶς ἦταν καὶ εἶναι ἡ ἀλήθεια. Ἂν πιάσουμε νὰ διαβάσουμε τὰ ἀρχεῖα τοῦ ἐσωτερικοῦ πολιτικοῦ σχεδιασμοῦ τῶν ΗΠΑ κατὰ τὴ διάρκεια ὅλων τῶν προηγούμενων ἐτῶν, θὰ δοῦμε ὅτι αὐτὴ ἦταν πάντοτε ἡ ἀπειλὴ ἐναντίον τους. Ὁ Ψυχρὸς Πόλεμος δὲν ἀποτελοῦσε παρὰ ἕνα δημόσιο πρόσχημα. Ρίξτε μία ματιὰ στὰ ἀρχεῖα τῶν ΗΠΑ: Ἀπὸ ὅλα τὰ περιστατικὰ τῆς ἱστορίας τους, τὸ συμπέρασμα εἶναι συγκεκριμένο. Πώς ἡ Κούβα ἦταν πάντοτε ἕνα «μικρόβιο», ποὺ κινδύνευε νὰ μολύνει τοὺς ἄλλους γύρω της, κι ἐκεῖνοι νὰ ἐνθαρρυνθοῦν ἀπὸ «τὴν ἰδέα τοῦ Κάστρο πὼς ὅλοι οἱ ἄνθρωποι μποροῦν νὰ πάρουν τὴν τύχη τους στὰ χέρια τους» καὶ νὰ πιστέψουν ὅτι μποροῦν ν' ἀποκτήσουν μία ἀξιοπρεπῆ ζωή.Ὄχι πὼς ἡ Ρωσία δὲν ἀναφέρεται στὸ ἔγγραφό του Σλέσιντζερ. Ἀναφέρεται. Ὁ ἱστορικὸς ἀναφέρει σὰν φόντο ὅτι ἡ Ρωσία προσέφερε τὸν ἑαυτό της ὡς «πρότυπο γιὰ νὰ ἐπιτύχει μία χώρα τὸν ἐκσυγχρονισμὸ της κατὰ τὴ διάρκεια ζωῆς μίας καὶ μόνης γενιᾶς» καὶ ὅτι οἱ Ρῶσοι χορηγοῦσαν βοήθεια καὶ ἀναπτυξιακὰ δάνεια. Ὑπάρχει λοιπὸν καὶ ἡ ρωσικὴ ἀπειλή. Ἀλλὰ ἐμεῖς διδασκόμαστε μὲ σπουδὴ πὼς ὅταν ἐξετάζουμε τὸ νέο ἀνθρωπισμὸ δὲν πρέπει νὰ κοιτάζουμε πίσω, σ' αὐτὲς τὶς μουχλιασμένες ἱστορίες τοῦ Ψυχροῦ Πολέμου, ποὺ μᾶς θυμίζουν τί ἔκαναν οἱ Ρῶσοι γιὰ νὰ μᾶς ἐμποδίσουν ἀπὸ τὸ νὰ δημιουργήσουμε καταπληκτικὰ πράγματα. Εἶναι πολὺ σημαντικὸ νὰ μὴν κοιτάζουμε πίσω, διότι ὅλοι οἱ θεσμοὶ ἔχουν παραμείνει ἴδιοι, ὁ σχεδιασμὸς πολιτικῆς ἐπίσης, οἱ ἀποφάσεις μένουν ἀπαράλλακτες καὶ οἱ πολιτικὲς τὸ ἴδιο. Καλύτερα νὰ βεβαιωνόμαστε ἁπλῶς ὅτι ὁ πολὺς κόσμος παραμένει βυθισμένος στὴν ἄγνοια.Τὴν ἡγεσία τῶν ΗΠΑ ἀνέλαβε λοιπὸν ἡ κυβέρνηση Κένεντι καὶ ἡ κατάσταση συνεχίστηκε ἔτσι ὅπως τὴν ξέρουμε μέχρι τὸ τέλος τοῦ Ψυχροῦ Πολέμου. Δὲν μποροῦμε νὰ ποῦμε ὅτι τίποτα δὲν ἄλλαξε ὅταν ὁ Ψυχρὸς Πόλεμος τελείωσε. Ἡ μεγαλύτερη ἀλλαγὴ ἦταν ὅτι ἔπαψε νὰ ὑπάρχει σοβιετικὸς ἀποτρεπτικὸς παράγων. Κι αὐτὸ σήμαινε πὼς οἱ ΗΠΑ ἀποκτοῦσαν πολὺ μεγαλύτερη ἐλευθερία κινήσεων ἀπ' ὅ,τι στὸ παρελθόν, μαζὶ μὲ τὸν πιστὸ ἐπιθετικό τους σκύλο, τὸ Ἡνωμένο Βασίλειο. Δηλαδὴ σήμερα, τόσο οἱ ΗΠΑ ὅσο καὶ τὸ Ἡνωμένο Βασίλειο εἶναι πολὺ πιὸ ἐλεύθερες νὰ χρησιμοποιοῦν βία, ἐφόσον δὲν ὑπάρχει κανένας παράγων γιὰ νὰ τὶς ἀποτρέψει. Αὐτὸ ἀναγνωρίστηκε ἀπὸ τὶς συγκεκριμένες χῶρες ἀμέσως. Ἀλλὰ τώρα πρέπει νὰ βρεθοῦν νέα προσχήματα. Δὲν εἶναι δυνατὸν πιὰ γιὰ ὅλες μας τὶς πράξεις νὰ ἐπικαλούμαστε τὴν ἀντίσταση ἐναντίον τῶν Ρώσων.
Τὸ Τεῖχος τοῦ Βερολίνου ἔπεσε τὸν Νοέμβριο τοῦ 1989. Τὸ γεγονὸς αὐτὸ τερμάτισε τὸν Ψυχρὸ Πόλεμο, ὅπως γνωρίζει κάθε λογικὸς ἄνθρωπος. Ἕνα μήνα νωρίτερα ὅμως, τὸν Ὀκτώβριο, ἡ κυβέρνηση Μποὺς εἶχε ἐκδώσει μία μυστικὴ κατευθυντήρια ὁδηγία γιὰ τὴν ἐθνικὴ ἀσφάλεια, ἡ ὁποία σήμερα ἔχει γίνει πλέον γνωστή, καὶ καλοῦσε τοὺς Δυτικοὺς συμμάχους νὰ βοηθήσουν τὸν μεγάλο μας φίλο Σαντὰμ Χουσεΐν, καὶ ἄλλες παρόμοιες φυσιογνωμίες στὴ Μέση Ἀνατολή, νὰ ἀμυνθεῖ κατὰ τῶν Ρώσων. Αὐτά, τὸν Ὀκτώβριο τοῦ 1989. Καὶ τὸν Μάρτιο τοῦ 1990 -δηλαδὴ τέσσερις μῆνες ἀφότου εἶχε πέσει τὸ Τεῖχος τοῦ Βερολίνου-, ὁ Λευκὸς Οἶκος προετοίμασε τὴν ἐτήσια παρουσίασή του στὸ Κογκρέσο, καλώντας τὸ νὰ ὑπερψηφίσει ἕναν τεράστιο στρατιωτικὸ προϋπολογισμό, ποὺ ἦταν ἴδιος μὲ τὶς προηγούμενες χρονιές, μὲ ἐξαίρεση τὰ προσχήματα. Τώρα δὲν ἔρχονταν οἱ Ρῶσοι, διότι προφανῶς δὲν ὑπῆρχαν Ρῶσοι γιὰ νὰ ἔρθουν, ὑπῆρχε ὅμως ὁ λεγόμενος «τεχνολογικὸς ἐκσυγχρονισμὸς» τῶν δυνάμεων τοῦ Τρίτου Κόσμου. Ἐνῶ ὅσον ἀφορᾷ τὴ Μέση Ἀνατολή, οἱ ἐντολὲς εἶχαν ἀλλάξει ἀπὸ τὸν προηγούμενο Ὀκτώβριο - τότε ἦταν: «Οἱ Ρῶσοι ἔρχονται». Καὶ τὸν Μάρτιο ἦταν: Οἱ δυνάμεις ἐπέμβασης μας πρέπει νὰ συνεχίσουν νὰ στοχεύουν τὴ Μέση Ἀνατολή, ὅπως καὶ πρίν, παρόλο ποὺ ἡ ἀπειλὴ κατὰ τῶν συμφερόντων μας ἐκεῖ «δὲν ὀφείλεται πιὰ στὸ Κρεμλίνο», σὲ ἀντίθεση μὲ τὰ ψέματα τῶν τελευταίων σαρὰ-ντὰ χρόνων. Λίγο λίγο λοιπὸν τὰ προσχήματα ἄλλαζαν καὶ μονάχα οἱ πολιτικὲς παρέμεναν ἴδιες - μὲ τὴ διαφορὰ ὅτι τώρα δὲν τὶς περιόριζε κανείς.Αὐτὸ ἦταν φανερὸ στὴ Λατινικὴ Ἀμερικὴ ἀπὸ τὴν πρώτη στιγμή. Ἕνα μήνα μετὰ τὴν πτώση τοῦ Τείχους τοῦ Βερολίνου, οἱ ΗΠΑ εἰσέβαλαν στὸν Παναμά, σκοτώνοντας μερικὲς ἑκατοντάδες ἢ χιλιάδες ἄτομα, καταστρέφοντας φτωχογειτονιές, ἐπαναφέροντας στὴν ἐξουσία ἕνα καθεστὼς τραπεζιτῶν καὶ λαθρεμπόρων ναρκωτικῶν -ἡ παράνομη διακίνηση τοῦ μαύρου καὶ τοῦ λευκοῦ θανάτου καὶ τὸ ξέπλυμα χρημάτων αὐξήθηκαν, ὅπως πληροφόρησαν πολὺ σύντομά τούς Ἀμερικάνους τὰ γραφεῖα ἐρευνῶν τοῦ Κογκρέσου- καὶ οὕτω καθ' ἑξῆς.
Αὐτό, θὰ πεῖτε, εἶναι φυσιολογικό, μία ὑποσημείωση στὴν ἱστορία. Ὑπῆρχαν ὅμως δύο διαφορές. Πρῶτον, ἡ εἰσβολὴ στὸν Παναμὰ ἦταν ἡ πρώτη ἐπέμβαση ποὺ πραγματοποιήσαμε, ἀπὸ τότε ποὺ ἄρχισε ὁ Ψυχρὸς Πόλεμος, χωρὶς νὰ «χρειάζεται» νὰ ὑπερασπιστοῦμε τοὺς ἑαυτούς μας ἀπὸ τοὺς Ρώσους. Τώρα, ἔπρεπε νὰ καταπολεμήσουμε τοὺς Ἱσπανόφωνους διακινητὲς ναρκωτικῶν. Καὶ δεύτερον, οἱ ΗΠΑ ἀναγνώρισαν ἀμέσως πὼς ἦταν ἐλεύθερες νὰ εἰσβάλουν στὸν Παναμά, χωρὶς νὰ ἀνησυχήσουν ὅτι κάποιος ἄλλος, κάπου ἄλλου στὸν κόσμο, καὶ συγκεκριμένα οἱ Ρῶσοι, μποροῦσε ν' ἀντιδράσει σ' αὐτό. Τὴν ἐν λόγῳ ἐπισήμανση ἔκανε μὲ πολλὴ χαρὰ ὁ πρώην ἀναπληρωτὴς ὑπουργὸς Ἐξωτερικῶν Ἄμπραμς.

Τὸ ἴδιο ἴσχυε καὶ γιὰ τὸν Τρίτο Κόσμο. Σὲ καμιὰ περίπτωση τώρα πιὰ αὐτὸς δὲν εἶχε σημασία. Δὲν ὑπῆρχε καμιὰ δικαιολογία γιὰ τὴ μὴ συμμόρφωσή του. Ξεχάστε τὰ συμφέροντα τῶν χωρῶν ποὺ τὸν συναπαρτίζουν. Δὲν χρειάζεται πιὰ νὰ προσποιούμαστε ὅτι ἐνδιαφερόμαστε γι' αὐτά. Ἡ σημερινὴ ἀμερικανικὴ πολιτικὴ τὸ ἀποδεικνύει.Τὸ ἴδιο ἴσχυε βέβαια καὶ γιὰ τὴν Κούβα. Ἀμέσως μετὰ τὴν πτώση τῆς Σοβιετικῆς Ἕνωσης, καὶ ὑστέρα ἀπὸ μία πρωτοβουλία φιλελευθέρων ἀποκλίσεων, τὸ ἐμπάργκο κατὰ τῆς Ἀβάνας σκλήρυνε ἀκόμη περισσότερο. Ἐντελῶς συμπτωματικά, ἡ συγκεκριμένη πρωτοβουλία προερχόταν ἀπὸ τοὺς Τορικέλι-Κλίντον. Καὶ τὰ προσχήματα γιὰ τὴν ἐκδήλωση της ἦταν διαφορετικά. Πρὶν ἔλεγαν πὼς οἱ Κουβανοὶ ἀποτελοῦσαν ἕνα πλοκάμι τοῦ σοβιετικοῦ χταποδιοῦ, τὸ ὁποῖο ἐπιθυμοῦσε νὰ μᾶς στραγγαλίσει. Τώρα μιλοῦσαν γιὰ τὴν ξαφνική μας ἀγάπη πρὸς τὴ δημοκρατία, ποὺ μᾶς ἔστρεφε ἐναντίον τῆς Κούβας.Οἱ ΗΠΑ πράγματι ὑποστηρίζουν ἕνα εἶδος δημοκρατίας. Τὸ ἔχει περιγράψει μὲ εὐθύτητα ἕνας ἐξέχων διανοούμενος, ὁ ὁποῖος κατὰ τὴ δεκαετία τοῦ '80 ἀσχολήθηκε μὲ τὶς δημοκρατικὲς πρωτοβουλίες τῆς κυβέρνησης Ρέιγκαν καὶ συνέγραψε τὶς ἀπόψεις του μὲ τὸ βλέμμα ἐκείνου ποὺ παρατηρεῖ τὰ πράγματα ἐκ τῶν ἔνδον, ἐφόσον ἐργαζόταν στὰ προγράμματα «ἐνίσχυσης τῆς δημοκρατίας» τοῦ Στέιτ Ντιπάρτμεντ: Πρόκειται γιὰ τὸν Τόμας Κάροδερς. Ἡ ἄποψη του εἶναι ὅτι παρόλο ποὺ ἡ κυβέρνηση Ρέιγκαν (τὴν ὁποία θεωρεῖ ἀπόλυτα εἰλικρινῆ) ὑπονόμευσε τὰ δημοκρατικὰ καθεστῶτα παντοῦ, οὐσιαστικὰ ἐνδιαφερόταν γιὰ ἕνα εἶδος δημοκρατίας - ἐκεῖνο ποὺ ἀφήνει «τὶς παραδοσιακὲς δομὲς τῆς ἐξουσίας» ἄθικτες, ἰδιαίτερα ὅταν ἔχουν ἀνέκαθεν καλὲς σχέσεις μὲ τὶς ΗΠΑ. Ὅσο ἡ δημοκρατία λαμβάνει αὐτὴ τὴ μορφή, λέει ὁ Κάροδερς, δὲν ὑπάρχει πρόβλημα.
Τὸ πρόβλημα ὑπάρχει μὲ τὴν Κούβα καὶ συγκεκριμένα μὲ τὴν ἀπειλὴ ποὺ πάντα ἐκπροσωποῦσε. Τὴν ἀπειλὴ «τῆς ἰδέας τοῦ Κάστρο ὅτι οἱ ἄνθρωποι μποροῦν νὰ πάρουν τὴν τύχη τους στὰ χέρια τους», ἡ ὁποία συνεχίζει νὰ ἀποτελεῖ κίνητρο γιὰ τοὺς φτωχοὺς καὶ τοὺς μὴ προνομιούχους ποὺ δὲν μποροῦν νὰ χωνέψουν ὅτι δὲν ἔχουν δικαίωμα ν' ἀναζητοῦν εὐκαιρίες γιὰ μία ἀξιοπρεπῆ ζωή. Καὶ δυστυχῶς ἡ Κούβα ἐξακολουθεῖ νὰ ἐπιδεικνύει περήφανα αὐτὴ τὴν ἀξιοπρεπῆ ζωή, στέλνοντας γιὰ παράδειγμα γιατροὺς σὲ ὅλο τὸν κόσμο μὲ ρυθμὸ πολὺ ἐντατικότερο ἀπὸ ὁποιαδήποτε ἄλλη χώρα, καὶ παρὰ τὰ σοβαρότατα ἀδιέξοδα ποὺ ἀντιμετωπίζει, καὶ διατηρώντας ἕνα σύστημα ὑγείας ποὺ ἐνοχλεῖ βαθύτατα τὶς ΗΠΑ. Ἐξαιτίας λοιπὸν παρόμοιων ἀνησυχιῶν, ἀλλὰ καὶ τοῦ φανατισμοῦ ποὺ χάνεται στὰ βάθη τῆς ἀμερικανικῆς ἱστορίας, ἡ κυβέρνηση τῆς Οὐάσινγκτον συνεχίζει, τουλάχιστον γιὰ τὴν ὥρα, τὴν ὑστερική της ἐπίθεση, μέχρις ὅτου κάποιος τὴν ἀποτρέψει.
Καὶ παρόλο ποὺ οἱ ἐξωτερικοὶ ἀποτρεπτικοὶ παράγοντες, οἱ ὁποῖοι δὲν ἦταν ποτὲ ἰδιαίτερα ἀποτελεσματικοί, δὲν ὑπάρχουν πιά, ἡ ὕστατη δύναμη ἀποτροπῆς βρίσκεται πάντα ἐκεῖ ποὺ πάντα ἦταν, στὸ ἐσωτερικό της χώρας. Τὰ δύο τρίτα τοῦ ἀμερικανικοῦ λαοῦ ἀντιτίθενται ἀσυζητητὶ στὸ ἐμπάργκο. Φανταστεῖτε δηλαδὴ τί θὰ γινόταν ἂν τὸ θέμα συζητιόταν κιόλας σοβαρὰ καὶ ἔντιμα, θὰ ἐπρόκειτο γιὰ ἐξέλιξη ποὺ θὰ ἄφηνε τεράστια περιθώρια στὴ συγκεκριμένη ἀποτρεπτικὴ δύναμη νὰ λειτουργήσει καὶ νὰ ἀποδώσει.