Διαχείριση τῶν γηγενῶν πολιτισμῶν καί μεταπολεμική νέα ἐποχή.
( Γεράσιμου Κακλαμάνη: Τό "Ἀνατολικόν ζήτημα" σήμερα , (1998),σελ. 296-306)
Ὁρισμὸς τοῦ πλούτου δὲν γράφεται σὲ κανένα λεξικὸ τοῦ κόσμου –σωστὰ φυσικά, μιά καὶ τέτοιος ὁρισμὸς δὲν μπορεῖ νὰ ὑπάρξη. Γράφεται ὅμως συχνὰ ἕνας οἰκονομοτεχνικὸς ὁρισμὸς τῆς φτώχειας ( ποὺ κι’ αὐτὸς βέβαια στερεῖται τελικοῦ νοήματος, ἀφοῦ ἀντίστοιχο τέτοιο τοῦ πλούτου δὲν ὑπάρχει ). Ὡς φτώχεια λοιπὸν ὁρίζεται «νὰ ζῆ κανεὶς κάτω του «ἐλαχίστου ὑπάρξεως» ( Existenzminimum)» -βλ. π.χ. W.Ziegenfuss, Handbuch der Soziologie, 1956, σέλ. 987. Ἕνας βασιλιὰς κατὰ ταῦτα, ὁ ὁποῖος θέλει νὰ κάνει δέκα πολέμους, ἀλλὰ ἔχει τὰ ἔξοδα μόνο γιὰ τοὺς ἐννιά, ζῆ προφανῶς κάτω του «ὁρίου ὑπάρξεως». Αὐτὸ τὸ «ἐλάχιστον ὑπάρξεως» συνεπῶς, ἀφοῦ δὲν μπορεῖ νὰ ἀναφερθῆ στὴν κατ’ ἄτομον ἔννοια, ἀναγκαστικῶς ἀναφέρεται σὲ «πληθυσμιακὴν» τέτοια καὶ ὑπονοεῖ ἁπλούστατα τὸ κατ’ ἄλλην ἔκφραση «κατὰ κεφαλὴν εἰσόδημα» ( τὸ ὁποῖον δὲν ἀντιστοιχεῖ πάντα πρὸς τὸν οἰκονομικὸ πλοῦτο μιᾶς χώρας).
Αὐτὸ τὸ «μίνιμουμ ὑπάρξεως» διαφέρει προφανῶς ἀπὸ τὸ «μίνιμουμ συντηρήσεως». Ὅλες οἱ χῶρες τοῦ τρίτου κόσμου δὲν μποροῦν ( δὲν πρέπει νὰ μποροῦν!) νὰ παρέξουν στοὺς λαοὺς των τὸ «μίνιμουμ ὑπάρξεως», ἐνῶ μερικὲς ἀπὸ αὐτὲς – οἱ χῶρες τῆς πείνας – δὲν μποροῦν νὰ παρέξουν οὔτε τὸ «μίνιμουμ συντηρήσεως». Ἡ σχέση μεταξὺ τῶν δύο «ὁρίων» εἶναι συνάρτηση τοῦ ρόλου πού παίζει κάθε χώρα ἢ περιοχὴ στὶς διαμορφώσεις τοῦ διεθνοῦς ἐμπορίου. Εἰδικώτερα, πρέπει νὰ ποῦμε ὅτι οἱ τριτοκοσμικὲς χῶρες, πού δὲν ἔχουν περάσει στὸ φάσμα τῆς πείνας, ἐξασφαλίζουν στοὺς λαοὺς των μόνο τὸ «μίνιμουμ ἀναπαραγωγῆς». «Ὑπάρξη» δὲν σημαίνει ἁπλῶς τὴν βιολογικὴ ὑπόσταση. Σημαίνει τὴν δυνατότητα ἀναπτύξεως τῆς προσωπικότητος τοῦ ἀτόμου. Αὐτὸ δὲν ἐξαρτᾶται μόνο ἀπὸ λεφτά, διότι εἶναι συνισταμένη κοινωνικῶν σχέσεων καὶ κυρίως δικαιακῆς δομῆς τῶν κρατῶν. Τὰ περισσότερα ὅμως κράτη τοῦ τρίτου κόσμου, προκύψαντα ἀπὸ διεσπασμένα ἱστορικὰ σώματα, κατεσκευάσθησαν ἔτσι, ὥστε νὰ μὴν ἀποτελοῦν φυσιολογικὰ καὶ βιώσιμα ἐθνικὰ κατασκευάσματα. Ἀκριβῶς δι’ αὐτῶν τῶν διαιρέσεων αὐτὸ πού κυρίως ἀπεσιωπήθη ἦταν ἡ καταστροφὴ τοῦ γηγενοῦς πολιτισμοῦ ἐπὶ μονίμου βάσεως. Διότι τότε μόνο εἶναι ἐξ ἀντικειμένου ἀδύνατη ἡ ἀνάπτυξη τῆς προσωπικότητος τοῦ ἀτόμου καὶ μένει τὸ χρῆμα διαθέσιμο πρὸς ἐξαγωγήν. Δηλαδὴ ἁπλούστερα: τὸ κάθε ἄτομο ἀναπτύσσεται μέσα σὲ ἕνα συγκεκριμένο πολιτισμό, ἤτοι ὁ σκοπὸς τῆς ἀναπτύξεώς του εἶναι ἡ προαγωγὴ τῶν τελῶν τοῦ πολιτισμοῦ ἀπὸ τὸν ὁποῖον ἀποκτᾶ τὶς ἀξίες τῆς προσωπικῆς του ἀναπτύξεως. Πολιτισμὸς καλεῖται ἡ κατάσταση ἐκείνη πού γιὰ τὸν ἄνθρωπο συνενώνει παρελθὸν καὶ μέλλον, στὸ παρόν, δηλαδὴ πού ἔτσι βιοῦται καὶ συνιστᾶ τὸ περιεχόμενο τῆς τρεχούσης ὑπάρξεώς του.
Ὁ πολιτισμὸς εἶναι πρῶτα τοπικός, δηλαδὴ τοπικιστικός, συγκροτῶν τὰ πρῶτα ψυχικὰ ἀποθέματα τοῦ ἀνθρώπου, καὶ μετὰ διὰ τῆς παιδείας γίνεται ἰδεολογικὸς καὶ διεθνικὸς ( πράγμα πού παλαιότερα διετείνοντο νὰ πραγματοποιήσουν οἱ θρησκεῖες). Πολιτισμὸς ἐν ὀλίγοις, εἶναι ἕνα πράγμα πού ἀπαιτεῖ λεφτά, διότι ἡ παραγωγὴ τῶν τελῶν του μνημειοῦται σὲ πολιτιστικὰ ἔργα, διὰ τῶν ὁποίων ἐκφράζεται ἡ ὑπαρξιακὴ σχέση χρονικότητας τοῦ ἀνθρώπου καὶ τὰ ὁποία συνιστοῦν τὸν συνεκτικὸ ἱστὸ τῶν κοινωνιῶν στὴν ἱστορία, προσδίδοντάς τους τὴν ἱστορικὴ διάρκεια. Εἶναι θὰ μπορούσαμε νὰ ποῦμε ἕνα φαινόμενο κεϋνσιανικό, μὲ τὴ διαφορὰ ὅτι ἐδῶ τὸ χρῆμα ἐπενδύεται σὲ «παραγωγικὲς» ἐπενδύσεις ( Παρθενῶνες, Ἐκκλησίες, Τζαμιὰ κ.ο.κ.) Ἐφ’ ὅσον συνεπῶς μία κοινωνία ἐπικοινωνεῖ μὲ τὸν πολιτισμό της, εἶναι ἀδύνατον νὰ ἀφήσει τὸ χρῆμα νὰ φύγει ἀπὸ τὰ χέρια της. Ἐπειδὴ τῆς χρειάζεται. Καὶ ἂν πρὸς στιγμὴν χάση τὸ ὑπάρχον χρῆμα, π.χ. σὲ ἕναν πόλεμο, πάλι θὰ βρῆ τρόπο νὰ τὸ ξαναποκτήση, ἐφ’ ὅσον διατηρήσει τὴν πολιτιστική της ταυτότητα. Ἂν συνεπῶς ἡ ἀποικιοκρατία κατέστη δυνατή, τοῦτο ὀφείλεται στὸ ὅτι αὐτὴ κατέστρεψε πολιτιστικὲς δομές. Στὴν περιοχὴ τῆς Ἄπω Ἀνατολῆς ἐχρησιμοποίησε ἁπλῶς ὑλικὴ βία ( π.χ. πόλεμος τοῦ Ὀπίου), στηριζομένη ἀπὸ ἐκεῖ καὶ ἔπειτα στὶς ἐσωτερικὲς ἀντιθέσεις τῶν χωρῶν. Τοὺς πολιτισμοὺς ὅμως πού δὲν μποροῦσε νὰ τοὺς καταλάβη, δὲν μπόρεσε τελικῶς νὰ τοὺς καταστρέψη – παρὰ τὶς προσπάθειες τῶν «θρησκευτικῶν ἀποστολῶν» - , ὥστε σήμερα ὅλη σχεδὸν ἡ Ἀσία νὰ εἶναι ὁ βασικώτερος τῶν παραγόντων στὶς διαμορφώσεις τῆς διεθνοῦς πολιτικῆς. Χαρακτηριστικὴ εἶναι ἡ περίπτωση τοῦ Γκάντι, ὁ ὁποῖος ἤρκεσε νὰ κινητοποιήση στοιχειώδεις πολιτιστικὲς συνιστῶσες, γιὰ νὰ ἐπιτύχη τὴν ἀνεξαρτησία τῶν Ἰνδιῶν.
Ὁ χῶρος τῆς ἀνατολικῆς Μεσογείου ὑπῆρξε πιὸ οἰκεῖος (σὲ σχέση μὲ τὴν Ἄπω Ἀνατολὴ καὶ τὶς Ἰνδίες), καθ’ ὃ κοντινώτερος πρὸς τὴν δυτικὴ Εὐρώπη. Ἐδῶ διὰ τῶν «περιηγητῶν» μπόρεσε καλύτερα νὰ μελετήσει τὶς νεώτερες διαμορφώσεις του καὶ διὰ τῆς συνεχοῦς ἀσκήσεως βίας, πού εἶχε τὸν χαρακτήρα τῆς συνεχοῦς ἀντιθέσεως πρὸς τὴν Ρωσία, νὰ τὸν διασπάση κατὰ τὰ γνωστὰ σύνορα. Ἡ διαφορὰ εἶναι ἡ ἑξῆς: ἐνῶ ἡ Ρωσία ἔχει συνεχεῖς πολιτιστικοὺς δεσμοὺς μὲ τὸν χῶρο (πνευματικοὺς καὶ ἐμπορικοὺς) πού διατηροῦνται ἀναλλοίωτοι καὶ κατὰ τὴν Ὀθωμανικὴ Αὐτοκρατορία, ἡ δυτικὴ Εὐρώπη δὲν ἔχει κανέναν. Καὶ τοῦτο ἀπετέλεσε συνειδητὴ ἐπιλογὴ τῶν Ἑλλήνων τοῦ Βυζαντίου, οἱ ὁποῖοι στὴν σχέση μὲ τὴν δυτικὴ Εὐρώπη διέγνωσαν τὸν ἱστορικὸ ἀφανισμὸ τοῦ ἑλληνισμοῦ ( μία πρόγνωση στὴν ὁποία πλήρως ἐπιβεβαιώθηκαν). Ἡ ἀρχὴ διὰ τῆς βίας ἔγινε ὑπὸ τοῦ Ναπολέοντος, ὁ ὁποῖος κατέλαβε τὴν Αἴγυπτο. Καὶ καθόλου βέβαια γιὰ νὰ «κόψη» κάποιον δρόμο τῶν Ἄγγλων πρὸς τὶς Ἰνδίες, ὅπως συνήθως ἐμφανίζονται τὰ πράγματα στὶς ἱστοριογραφικὲς παρουσιάσεις, γιὰ τὸν ἁπλούστατο λόγο ὅτι οἱ Ἄγγλοι δὲν εἶχαν κανέναν τέτοιον δρόμο διὰ τῆς Ὀθωμανικῆς Αὐτοκρατορίας. Τὸ ἂν θὰ εὕρισκαν, εἶναι ἄλλο θέμα. Μετὰ τὸν Ναπολεόντα πῆραν τὰ πράγματα τὴν συνήθη πρόφαση τοῦ «εὐρωπαϊκοῦ ἰσοζυγίου», γιὰ μία κοινὴ τελικῶς ἀποικιακὴ πολιτικὴ πού ὁδηγεῖ στὰ προβλήματα τῶν ἡμερῶν μας. Τόσο στὰ Βαλκάνια, ὅσο καὶ στὴν Μέση Ἀνατολή.
Ποιὲς παγκόσμιας σημασίας ἐπιπτώσεις εἶχε ἡ οἰκονομικὴ ἀφαίμαξη τῆς ἀνατολικῆς Μεσογείου, θὰ τὸ ἰδοῦμε πιὸ κάτω μὲ νούμερα . Σημασία ἔχει ὅτι ἔπρεπε νὰ ἐξασφαλισθοῦν καὶ οἱ τρόποι, ὥστε νὰ ἀποφευχθῆ καὶ κάθε νέα συγκέντρωση κεφαλαίου στὴν φυσικὴ τούτη κοίτη συσσωρεύσεως τοῦ παγκοσμίου ἐμπορευματικοῦ χρήματος. Ἰδοὺ λοιπὸν τὰ πιὸ ἀπίθανα «ἐθνικὰ» κράτη μὲ τὶς «ἐθνικὲς» των κυβερνήσεις, ἐξωπλισμένες μὲ τὸ «κοινοβούλιο», τὴν «δημοκρατία» καὶ τὸν «ἐκμοντερνισμό», δηλαδὴ ἀκριβῶς διὰ τῶν ἐργαλείων ἐκείνων τῶν στρεφομένων ἀπ’ εὐθείας κατὰ τῶν γηγενῶν πολιτιστικῶν δομῶν πού θὰ ξανασυγκέντρωναν τὸ χρῆμα. Ὁ «ἐκμοντερνισμὸς» ἦταν βέβαια ἀπαραίτητος, διότι γιὰ νὰ ἐκμεταλλευθῆς μία χώρα ἤ περιοχὴ πρέπει ὡς ἕνα βαθμὸ νὰ τὴν «ἀναπτύξης» ( μεταξὺ 1870 καὶ 1911 π.χ. οἱ ἐκτὸς Εὐρώπης καὶ Ἀμερικῆς σιδηροδρομικὲς γραμμὲς αὐξάνονται ἀπὸ 15000 χίλ. σὲ 280000 χιλ). Οἱ τεράστιες ἐκτρωματικὲς μητροπόλεις τύπου Ἀθήνας ἦταν διπλὰ ἀπαραίτητες, ἀφ’ ἑνὸς μὲν γιὰ τὴν γραφειοκρατικὴ συγκέντρωση πρὸς «ἄνετη διακίνηση» τοῦ ἐμπορίου, ἀφ’ ἑτέρου δὲ διότι θὰ ἐνέτειναν τὶς ἐσωτερικὲς ἐθνικὲς ἀντιθέσεις καὶ θὰ ἐδικαιολογοῦσαν ἔτσι τὸν συγκεντρωτισμὸ τῶν «ἐθνικῶν» κυβερνήσεων (ἤ τὰ ἰσχυρὰ συντάγματα στὴν γλώσσα τῶν νομομαθῶν), πρὸς ἀποτελεσματικώτερη καταστροφὴ παντὸς πολιτισμοῦ καὶ συνεπῶς πρὸς πλήρη διασάλευση τῆς πολιτιστικῆς ταυτότητος δηλαδὴ πρὸς πλήρη «ἀπελευθέρωση τοῦ χρήματος»! Κατὰ παράξενο τρόπο, τὰ μεγάλα πολιτιστικὰ κέντρα τῆς Ἀνατολῆς, πού ἐκράτησαν τοὺς μεγαλύτερους γνωστοὺς πολιτισμοὺς στὴν ἱστορία – Κων/πολη, Ἀλεξάνδρεια, Κάϊρο, Δαμασκός, Βαγδάτη, Τεχεράνη – εἶναι τὰ χαρακτηριστικώτερα παραδείγματα ἐκτρωματικῶν τριτοκοσμικῶν μεγαλουπόλεων μὲ ἀπειρία οἰκολογικῶν προβλημάτων. Τυχαῖο ἄραγε; Δεδομένου ὅτι εἶναι ὁ πολιτισμὸς μίας χώρας πού διατηρεῖ τὸ περιβάλλον, μποροῦμε νὰ καταλάβουμε ἀπὸ τὴν ἐκτρωματικὴ φυσιογνωμία τῶν πόλεων ποιὲς εἶναι οἱ ἀντίστοιχες ἐσωτερικὲς καταστροφὲς τοῦ πολιτισμοῦ τῶν χωρῶν. Εἰδικὰ μάλιστα ἡ Κων/πολη ἔπρεπε νὰ γίνη ὁπωσδήποτε «Ἰστανμποὺλ» (πράγμα γιὰ τὸ ὁποῖο πολὺ συνέτεινε καὶ ὁ ἀνυποψίαστος τουρκικὸς ἐθνικισμός). Διότι δὲν ὑπάρχει μεσαιωνικὴ εὐρωπαϊκὴ ἱστορία χωρὶς Κων/πολη. Αὐτὸ τὸ ὄνομα λοιπὸν ἔπρεπε νὰ γίνη ὅρος τῶν ἐρευνῶν καὶ τῶν σεμιναρίων, κάτι τὸ παρελθόν, μὴ ἔχον σχέση μὲ τὴν ἱστορικὴ συνέχεια, ἔπρεπε νὰ γίνη «Ἰστανμπούλ» κατὰ τὸν ἴδιο τρόπο πού ἔγινε καὶ ἡ Ὀθωμανικὴ Αὐτοκρατορία «τουρκικὴ κατάκτηση» καὶ «κίνδυνος» γιὰ τὴν Εὐρώπη. Δὲν ἔπρεπε νὰ μείνη ἡ Κων/πολη στὸ στόμα τῶν Τούρκων, διότι κάτι τέτοιο δὲν συνεβάδιζε μὲ τὶς ἐπιδιώξεις τοῦ παρόντος. Νὰ γίνη ὁ Κεράτιος τῶν ρωμαίων αὐτοκρατόρων καὶ τῶν ἐνετῶν πατρικίων τὸ γνωστὸ ἀποχωρητήριο πού εἶναι σήμερα, ἦταν κάπως «εὐρωπαϊκῶς διακινδυνευμένο». Ὡς χῶρος τῆς «Ἰστανμποὺλ» ὅμως, μποροῦσε… Χαρακτηριστικὸ εἶναι ὅτι τὰ βιβλία τοῦ περασμένου αἰώνα ὅπου πάντα τὸ πρόβλημα τῶν Δαρδανελλίων παρέμενε πρόβλημα καὶ συνεπῶς ἐχρειάζοντο πραγματικοὶ ὄροι συνεννοήσεως, ὁμιλοῦν συνέχεια περὶ Κων/πόλεως. Τὸ «Ἰστανμποὺλ» καθιερώνεται μὲ τὸν «εὐρωπαϊκὸ προσανατολισμὸ» τῆς ἐθνικῆς Τουρκίας, ὅταν αὐτὴ ὡς κράτος τῆς «νοτιοανατολικῆς Εὐρώπης» πλέον θὰ εἶχε τοὺς «προαιώνιους ἐχθρούς» της τοὺς Ἕλληνες νὰ τὴν μισοῦν γιὰ τὴν ὀνομασία!!!
Μὲ τόσο ἁπλοϊκὲς «θεωρίες» δούλεψε ὁ ἰμπεριαλισμὸς στὴν ἀνατολικὴ Μεσόγειο. Καὶ κατέστησαν δυνατὲς ( θὰ ἰδοῦμε εἰδικώτερα πῶς στὴν περίπτωση τῆς Ἑλλάδος), διότι ἡ ὅλη «ἐθνικὴ» συγκρότηση ἐφκιάσθηκε νὰ λειτουργῆ ἀποκλειστικῶς ἐναντίον ἑνὸς καὶ μόνου: τῆς διανόησης κάθε χώρας, ποὺ εἶχε τὴν ἀναγκαστικὴ σχέση μὲ τὸν πολιτισμό…
Ποιὰ περίπου μπορεῖ νὰ ἦταν αὐτὴ ἡ Κων/πόλη, τὴν ἐποχὴ πού ὁ Ναπολέοντας ἐκστρατεύει κατὰ τῆς Αἰγύπτου, μποροῦμε νὰ καταλάβουμε ἀπὸ τὰ Ἀπομνημονεύματα τοῦ Καζανόβα, πού ἀναφέραμε στὴν ἀρχή. Βενετὸς ἀξιωματοῦχος καὶ γέννημα τῆς Βενετίας ὁ ἴδιος, μόλις ἀντίκρυσε τὴν Κων/πολη, λέει, αἰσθάνθηκε νὰ ἀντικρύζη κάτι τὸ μοναδικὸ καὶ ἀνεπανάληπτο. Κάτι δηλαδὴ πού ἂν διετηρεῖτο καὶ σήμερα, θὰ ἦταν ἕνα παγκόσμιο πολιτιστικὸ ἀγαθό. Ἀλλὰ κάτι τὸ «ἀνεπανάληπτο», ἀφ’ ὅτου ἔγινε ἡ Βενετία «Εὐρώπη» (παρ’ ὅτι δὲν ὑπάρχει γκραβούρα ἤ πίνακας τῆς κοινωνικῆς ζωῆς τῆς Βενετίας πού νὰ μὴν ἐμφανίζεται τουρμπάνι, βράκα, ἤ ναργιλές), δὲν θάπρεπε νὰ ὑπάρχη. Διότι ἁπλούστατα δὲν συνεβάδιζε μὲ τὴν θεωρία τῆς «ἀνόδου» καὶ «καθόδου» τῶν πολιτισμῶν, ἀπὸ τὴν ὁποίαν τόσον εἶχε ἀνάγκη ἡ ἀποικιοκρατία. Γενικὰ ὁ καπιταλισμὸς ὑπὸ τὴν φιλελεύθερη φιλοσοφία ἐνδιαφέρεται καὶ μεριμνᾶ γιὰ τοὺς ἄλλους πολιτισμούς, ἀλλὰ μόνο γιὰ τὰ βιβλία, τὰ σπουδαστήρια καὶ τὰ μουσεῖα, προκειμένου νὰ προκύπτουν οἱ «θεωρίες». Στὴν πράξη τοῦ εἶναι οἱ πιὸ ἄσπονδοι ἐχθροί.
Ἂν τὰ μεσογειακὰ πράγματα ἔμεναν ὡς διαχειρίσεις μεταξὺ Ὀρθοδοξίας, Καθολικισμοῦ καὶ Ἰσλάμ, πολὺ πιθανὸν νὰ μὴν εἴχαμε ἀκόμη τοὺς πυρηνικοὺς πυραύλους, σίγουρα ὅμως – καὶ τοῦτο λόγω τῆς φυσικότητος τῶν πραγμάτων – θὰ εἴχαμε ἀπείρως γονιμώτερα πολιτιστικά, πολιτικὰ καὶ ἱστορικὰ δεδομένα. Αὐτὰ ὅμως ἀπετέλεσαν χῶρο ἰσορροπίας τοῦ εὐρωπαϊκοῦ «ἰσοζυγίου» καὶ γι’ αὐτὸ ἔχομε σήμερα τὸν μεσογειακὸ χῶρο ὡς χῶρο πολιτιστικῆς ἐρήμου. Γεγονὸς πού θὰ ἰδοῦμε πιὸ κάτω σὲ ποιὲς «θεωρητικὲς προοπτικὲς» ὁδηγεῖ ἀλλὰ καὶ σὲ ποιὲς ἄκρως ἐπικίνδυνες καταστάσεις. Ἀπὸ τὴν σημερινὴ πάντως κατάσταση τῶν μεσογειακῶν πραγμάτων ( βαλκανικῶν καὶ Μέσης Ἀνατολῆς), ἕνα εἶναι τὸ θετικὸ κέρδος: ἡ ἀδιαμφισβήτητη διαπίστωση περὶ τοῦ πόσον ἐλαττωματικὲς καὶ ἀνίκανες πρὸς λειτουργία εἶναι οἱ «ἀρχὲς» καὶ ἡ «νομικὴ φιλοσοφία» τῶν διεθνῶν ὀργανισμῶν. Ἐπὶ ποιῶν πραγματικῶν καταστάσεων βασίζεται ἡ «εἰρήνη» πού θέλει νὰ ἐπιβάλλει ὁ ΟΗΕ στὴν Γιουγκοσλαβία καὶ τὸ Ἀζερμπαϊτζάν; Ποιὸ εἶναι δηλαδὴ τὸ νέο πού ἐπιδιώκουν οἱ εἰρηνευτικὲς προσπάθειες, προκειμένου νὰ ἀρθοῦν οἱ αἰτίες τριβῶν; Εἰρήνη γιὰ τὴν εἰρήνη – δηλαδὴ γιὰ νὰ «μὴ σκοτώνονται οἱ ἄνθρωποι»- σημαίνει ἀκριβῶς πολαπλασιασμὸ τῶν αἰτίων τριβῶν. Μποροῦν σὲ περιοχὲς πού ἔχουν πίσω τους χιλιάδες χρόνων ἱστορία πραγματικῆς διεθνοῦς πολιτικῆς νὰ ἐφαρμοσθοῦν οἱ ἀρχὲς «αὐτοδιαθέσεως τῶν λαῶν» καὶ τῶν «ἀνθρωπίνων δικαιωμάτων»; Στὸ Ἀζερμπαϊτζάν δὲν ὑπάρχει μόνο τὸ Καραμπάχ. Ὑπάρχει καὶ τὸ Ναχιτσεβάν, πούὁδηγεῖ σὲ μεγαλύτερα προβλήματα ἰσοζυγίου στὴν περιοχὴ τῆς Μέσης Ἀνατολῆς καὶ πού μόνο μέσα σὲ γενικώτερες ἱστορικὸ-πολιτικὲς διαμορφώσεις μποροῦν νὰ ἀρθοῦν. Εἶναι ὅμως γιὰ αὐτὲς κατάλληλος ὁ ΟΗΕ τῶν «ἐθνικῶν» κρατῶν; «Ἐθνικὰ κράτη», ἐκεῖ πού δὲν μποροῦν νὰ ὑπάρξουν τέτοια, δὲν σημαίνει εἰρήνη, σημαίνει ἀκριβῶς διαιώνιση τῶν τοπικῶν πολέμων. Εἶναι συνεπῶς ἀναγκαῖο νὰ ἰδοῦμε τὸ νόημα τῶν «εἰρηνευτικῶν προσπαθειῶν» τοῦ ΟΗΕ μέσα στὶς ἐκτιμήσεις τῶν «εἰδικῶν» τῶν συγκρούσεων.
Μετὰ τὸν δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, οἱ μικροὶ ἢ μεγάλοι τοπικοὶ πόλεμοι ὑπῆρξαν περίπου γύρω στοὺς 500 (χωρὶς βέβαια τὰ ἐσωτερικὰ πραξικοπήματα καὶ τὶς ἐσωτερικὲς κοινωνικὲς ἀνωμαλίες). Ὁ ἀριθμὸς τῶν στρατιωτικῶν θυμάτων ὑπῆρξε περίπου γύρω στὰ 25 ἑκατομμύρια, ἐπ’ αὐτῶν προστιθεμένων καὶ γύρω στὰ 30-50 ἑκατομμύρια θύματα ἀπὸ τὶς ἀνταλλαγὲς πληθυσμῶν καὶ τὶς μαοῦνες πού οἱ πόλεμοι αὐτοὶ συνεπήχθησαν. Οἱ οἰκολογικὲς καταστροφὲς ὑπερέβησαν κατὰ πολὺ αὐτὲς τοῦ δευτέρου παγκοσμίου πολέμου, ὅπως κι’ αὐτὲς τοῦ ἀμάχου πληθυσμοῦ, οἱ ὁποῖες ἀπὸ 5% στὸν πρῶτο παγκόσμιο πόλεμο ἀνέρχονται σὲ 50% στὸν δεύτερο, γιὰ νὰ γίνουν 84% στὸν πόλεμο τῆς Κορέας καὶ 90% στὸν πόλεμο τοῦ Βιετνὰμ καὶ τοῦ Λιβάνου. Οἱ περισσότεροι βέβαια τῶν πολέμων αὐτῶν διεξήχθησαν στὴν σφαίρα ἐπιρροῆς τοῦ δυτικοῦ κόσμου καὶ σὲ 121 μάλιστα ἀπ’ αὐτοὺς ὑπῆρξε ἄμεση συμμετοχὴ τῶν παλαιῶν ἀποικιοκρατικῶν δυνάμεων Ἀγγλίας καὶ Γαλλίας. Ὁ ἰδεολογικὸς χωρισμὸς τοῦ μεταπολεμικοῦ κόσμου καὶ ὁ διαρκὴς τονισμὸς τοῦ «κομμουνιστικοῦ κινδύνου» γιὰ τὴν Δύση ὑπῆρξε τὸ ἀπαραίτητο προκάλυμμα μπρὸς στὴν ἀποσιώπηση τοῦ πραγματικῶς συμβαίνοντος. Ἄρα οἱ θεωρίες τῶν ὀπαδῶν τοῦ φιλελευθερισμοῦ ἀπὸ Ἀ.Σμὶθ καὶ ἐντεῦθεν, ὅτι ἡ ἀνάπτυξη τῶν ἐμπορικῶν σχέσεων θὰ ὁδηγήση στὴν εἰρήνευση τοῦ κόσμου, δὲν πραγματοποιήθηκε ( καὶ οὔτε πρόκειται νὰ πραγματοποιηθῆ ὑπὸ τὶς φιλελεύθερες ἀρχὲς τῆς θεωρίας). Ὑπῆρξε βέβαια ἡ ἐποχὴ ὅπου ὁ Κόμπτεν ἀπαιτοῦσε εἰρήνη γιὰ τὴν διεξαγωγὴ τοῦ ἐμπορίου, ἀλλὰ ἦταν ἡ ἐποχὴ πού τὰ βιομηχανικὰ προϊόντα παρήγοντο κατὰ μέγα μέρος ἀπὸ τὴν Ἀγγλία καὶ συνεπῶς μὴ ἀνταγωνιστικά. Ὑπὸ τὴν ἀνταγωνιστικὴ ἀνάπτυξη τοῦ καπιταλισμοῦ, βλέπομε ἀντίθετα ὁ πόλεμος νὰ μεταβάλλεται σὲ προσδιοριστικὸ παράγοντα «ἀναπτύξεως τῆς παραγωγῆς»…
Φυσικὰ δὲν γεννᾶται πρόβλημα περὶ τοῦ μεγέθους τῶν πολιτιστικῶν καταστροφῶν πού αὐτοὶ οἱ πόλεμοι συνεπάγονται- ἀφοῦ διαλύονται τελείως οἱ πληθυσμοί-, διότι κατὰ τὴν φιλοσοφία τοῦ καπιταλισμοῦ, κατὰ τὴν φιλελεύθερη ἐκδοχή της, ἀπαραίτητος εἶναι μόνο ὁ «πολιτισμὸς» ἐκεῖ πού παράγονται τὰ προϊόντα, ἀκριβῶς ὡς ἕνας ὅρος παραγωγῆς των.
Οἱ ὑπόλοιποι πολιτισμοὶ ὄχι μόνο δὲν χρειάζονται, ἀλλά, ὅπως ἐξηγήσαμε, εἶναι καὶ ἀρνητικὰ στοιχεῖα γιὰ τὴν «παραγωγή»…Ἰδοὺ λοιπὸν ποιὰ εἶναι ἡ θεωρία τῆς «Εὐρώπης» γιὰ τὴν περὶ «εἰρήνης» ἐποχὴ πού ἐπιδιώκει ἡ ἀνθρωπότητα: ὅπως ἡ φιλελεύθερη θεωρία ἀφήνει ἐλεύθερες τὶς ἀνταγωνιστικὲς σχέσεις μίας κοινωνίας νὰ ἰσορροπήσουν μεταξύ τους ( δηλαδὴ ἐπιτρέπει τὸν πόλεμο πού φέρνει τὴν εἰρήνη!...), ἔτσι πρέπει νὰ τεθῆ ὁ πόλεμος ὡς ἀρχὴ τῶν διεθνῶν σχέσεων ὡς πρὸς τὸν τρίτο κόσμο, προκειμένου νὰ ἰσορροπήσουν οἱ σχέσεις τῶν κρατῶν μεταξύ τους!!! Αὐτὰ εἶναι τὰ ἐξαγόμενα τῆς «ἐπιστήμης» τῶν συγκρούσεων, ἐν συνδυασμῷ πρὸς τὶς ἀρχὲς τῆς φιλελευθερίας. Στὸν πόλεμο μάλιστα δίνονται καὶ ὕπατες «διδακτικὲς» σκοπιμότητες, γίνεται ὁ πολύτιμος «διδάχος» τῶν μικρῶν καὶ ἀνωρίμων πού δὲν γνωρίζουν τὰ ὅρια τῶν ἐπιδιώξεών τους. Ὄχι πού ἔχουν προβλήματα, ἀλλὰ «φιλοδοξίες» καὶ «μεγαλομανίες»!...Αὐτὸ βέβαια πού κάπως ἀφηρημένα συσκοτίζεται στὴν παραπάνω θεωρία εἶναι ὅτι ὁ «ἐσωτερικὸς πόλεμος» τοῦ φιλελευθερισμοῦ δὲν ὁδηγεῖ καθόλου στὴν κοινωνικὴ εἰρήνη, ἀλλὰ ἁπλῶς οἱ κρίσεις διὰ τῆς θεωρίας μεταβιβάζονται ἐκτός του φιλελευθερισμοῦ διὰ τῆς ἀποικιοκρατίας, δηλαδὴ διοχετεύονται πρὸς τοὺς ἄλλους.
Ἐπειδὴ εἴδαμε ὅτι ἡ «στρατηγικῆς σημασίας» περιοχὴ γιὰ τὴν Εὐρώπη εἶναι αὐτὴ τῆς ἀνατολικῆς Μεσογείου, καὶ πού πρέπει γι’ αὐτὸ νὰ ἑξαιρεθῆ τοῦ κανόνος κάποιας ὀργανώσεως καὶ νὰ μείνη διασπασμένη καὶ χαώδης ὅπως εἶναι, εἶναι φανερὸ ὅτι τὸ «διδακτικό» του ἔργο ὁ πόλεμος ἔχει νὰ τὸ ἐπιτελέση στὴν περιοχὴ αὐτή. Ὁ πόλεμος συνεπῶς θὰ καταστρέφη «διδάσκοντας» καὶ ἡ παραγωγὴ θὰ ἀκολουθῆ νὰ «ἀνοικοδομῆ», ἐπιτυγχάνοντας ἔτσι ὅλο καὶ μεγαλύτερους «ρυθμοὺς ἀναπτύξεως»!..
Οἱ θεωρίες αὐτὲς προσπαθοῦν νὰ ἐπικαλύψουν τὸ νόημα τῆς «νέας ἐποχῆς» γιὰ τὴν ἀνθρωπότητα καὶ γι’ αὐτὸ ἀμέσως μετὰ τὸν «κίνδυνο» τοῦ κομμουνισμοῦ ἡ πρώτη μέριμνα ἦταν νὰ βρεθῆ ὁ «νέος κίνδυνος». Πού δὲν μποροῦσε βέβαια νὰ εἶναι παρὰ τὸ Ἰσλάμ. Ἀλλὰ αὐτὲς οἱ θεωρίες δὲν εἶναι ἀκριβῶς ἡ πλήρης ἀπόδειξη τῆς πνευματικῆς χρεοκοπίας τοῦ ἀνταγωνιστικοῦ καπιταλισμοῦ, ἤγουν τοῦ φιλελευθερισμοῦ; Ἂς δοῦμε ὅμως – «θεωρητικῶς» πάντα – καὶ μερικὲς ἐκδοχὲς ὡς ἀντίδραση σὲ αὐτὲς τὶς θεωρίες. Εἴπαμε προηγουμένως, καὶ πρέπει νὰ τὸ ἐπαναλάβωμε, ὅτι ἡ ἱστορία γιὰ τὴν φιλοσοφία τοῦ « φιλελευθερισμοῦ» δὲν ἀποτελεῖ μάθηση – εἶναι μάλιστα τελείως περιττή, ἀφοῦ ὁ «φιλελευθερισμὸς» ἀποτελεῖ …δυναμικὸ φαινόμενο – ἀλλὰ ἁπλῶς «εἰδίκευση» τελεολογικῶς προσδιοριζομένη, δηλαδὴ ὑλικὸ πρὸς «ἐξυπηρέτηση σκοπῶν».
Ὅλος ὁ προηγούμενος αἰώνας ὅμως εἶναι μία ἀτόφια ἀπόδειξη σὲ ποιὲς κοινωνικὲς συνειδητοποιήσεις εἶναι δυνατὸν νὰ ὁδηγηθοῦν τὰ πράγματα. Τὸν περασμένο αἰώνα ἡ Ρωσία δὲν εἶχε ἰδεολογικοποιηθῆ ὡς «κίνδυνος». Ἡ ἀντίθεση Ἀγγλίας-Ρωσίας διεκινεῖτο κατὰ τὸ νόημα τῶν «ἐθνικῶν» ἀντιθέσεων ὅπως καὶ μεταξὺ τῶν ἄλλων κρατῶν, ἡ δὲ Ρωσία ἦταν ἀπὸ τὰ κυριώτερα στηρίγματα τῶν μοναρχικῶν καθεστώτων τῆς Εὐρώπης. Γι’ αὐτὸ ἀκριβῶς ὁ Μὰρξ καὶ ὁ Ἔνγκελς ἔβλεπαν στὸ πρόσωπο τοῦ Τσάρου ὅλη τὴν ἀντίδραση ἐκπροσωπούμενη. Ὁ κόσμος δηλαδὴ ἦταν πολιτικῶς ἑνιαῖος ( πράγμα ἄλλωστε πού ἐπέτρεψε καὶ στοὺς Ἄγγλους νὰ ἐκτελέσουν τοὺς 26 κομισσάριους τοῦ Λένιν στὸ Βακού…). Ἀκριβῶς ὅμως γι’ αὐτὸ ἔχομε καθ’ ὅλον τὸν 19ο αἰώνα τὸν μεγαλύτερο βαθμὸ συνειδητοπιήσεως τῶν κοινωνικῶν κινημάτων καὶ τὶς μεγαλύτερες πολιτικὲς ἀναταραχές. Ἄρα σήμερα πού ὁ κόσμος εἶναι καὶ πάλι πολιτικὰ ἑνιαῖος, εἶναι ἀκριβῶς ὁ καιρὸς νέων συνειδητοποιήσεων ἐπὶ παγκοσμίου ἐπιπέδου. Καὶ τὸ μόνο πού ἐπιτρέπουν οἱ χρεοκοπημένες θεωρίες τοῦ «φιλελευθερισμοῦ» στὴν «Εὐρώπη» εἶναι ἀκριβῶς ἡ συνείδηση τῆς ἐπαναστατικῆς τρομοκρατίας.
Μέχρι τώρα δὲν ὑπῆρξε πραγματικὰ τρομοκρατία μὲ ἰδεολογικὸ περιεχόμενο. Οἱ γνωστές μας μορφὲς τρομοκρατίας ἦταν πολιτικοῦ περιεχομένου. Ἡ λέξη «τρομοκρατία» δὲν ἀντιστοιχοῦσε πρὸς τὴν σημασία τοῦ πράγματος, διότι ἦταν ἁπλῶς ἀντιπαράθεση δύο «τρόμων»: ἔναντί του τρόμου πού ἀσκοῦσε μία καθεστηκυία κατάσταση διὰ τῆς ἰδεολογίας καὶ τοῦ κρατικοῦ μηχανισμοῦ, ἐμφανιζόταν ἡ ἀντίδραση ἀπὸ ὠργανωμένες ὁμάδες βίας, πού ἐνεργοῦσαν ἐξ ἴσου πολιτικὰ ἐναντίον συγκεκριμένων στόχων τῆς ὑπαρχούσης ἐξουσίας. Ἐσκοτώνονταν ἔτσι βασιλιάδες, πολιτικοὶ ἀρχηγοί, ἄλλα συγκεκριμένα πρόσωπα καὶ ἐδιενεργοῦνταν σαμποτὰζ περιωρισμένης ἐκτάσεως, πού σκοπὸ εἶχαν πολιτικοὺς στόχους ἐναντίον τοῦ ἀντιπάλου. Καὶ ἀφοῦ ἡ τρομοκρατία αὐτὴ εἶχε πολιτικοὺς σκοπούς, δηλαδὴ σκοποὺς πού ἀπὸ τὴν φύση τους δὲν μποροῦσαν νὰ ἔχουν ἀπήχηση στὶς μάζες, ἦταν εὐκόλως ἐξουδετερώσιμη. Τὰ πολιτικὰ πρόσωπα καὶ ὁ ρόλος τους, δηλαδὴ τὰ ἐλατήρια τῶν τρομοκρατικῶν ἐνεργειῶν, ἔμεναν στοὺς πολλοὺς ἄγνωστα, οἱ δὲ πιθανοὶ στόχοι τῶν «τρομοκρατῶν» ἦταν γνωστοὶ καὶ μποροῦσαν νὰ φυλαχθοῦν ἀπὸ τὶς «δυνάμεις ἀσφαλείας»
Ὑπάρχει ὅμως καὶ μία μορφὴ τρομοκρατίας πού καμμιὰ ἀστυνομία καὶ κανένας στρατὸς δὲν μποροῦν νὰ ἀντιμετωπίσουν. Αὐτὴ εἶναι, θὰ μπορούσαμε νὰ ποῦμε, ἡ ἰδεολογικὴ τρομοκρατία. Γιὰ τὴν τρομοκρατία αὐτὴ δὲν χρειάζονται ὄπλα καὶ βόμβες, ἀλλὰ ἡ ἀντίστοιχη καθαρότητα σκοπῶν, δηλαδὴ ἡ συνειδητοποίηση, καὶ ἐνδεχομένως…μιὰ καρφίτσα. Διότι ἀκριβῶς τὸ κυριώτερο ὅπλο τῆς τρομοκρατίας αὐτῆς εἶναι ὁ φόβος πού μπορεῖ νὰ δημιουργῆ «πρὸς τὰ κάτω» καὶ ὄχι ἡ ἐκρηκτικὴ ἀποτελεσματικότητα βομβῶν «πρὸς τὰ ἄνω». Κάτι περίπου σὰν τὴν ἰδεολογικὴ λειτουργία τῶν κυκλωμάτων τοῦ ὠργανωμένου ἐγκλήματος, πού ἐπιτυγχάνουν περισσότερα ἀπὸ τὴν λειτουργία τρόμου τῆς ὀργάνωσης των παρὰ ἀπὸ τὴν ἐκτέλεση ὄντως ἐγκληματικῶν πράξεων. Ἤδη ἡ νέα αὐτὴ μορφὴ «ἰδεολογίας» ἔχει ἀρχίσει νὰ ἐμφανίζεται στὸν τρίτον κόσμο, ἀλλὰ αὐτὸ δὲν μοιάζει καθόλου νὰ ἐνοχλῆ τοὺς «εἰδικούς». Στὴν Βραζιλία, στὰ σκοτωμένα «παιδιὰ τοῦ δρόμου» πού βρίσκει κάθε πρωὶ κατὰ δεκάδες ἡ Ἀστυνομία, ὑπάρχει ἡ ἐπιγραφή: «σὲ σκοτώνω, γιατί κανένα μέλλον δὲν ἔχεις». Αὐτὴ ἀκριβῶς προβλέπεται –κατὰ ἕνα ἐλαφρῶς διάφορο τρόπο ὅμως-καὶ ὡς μελλοντικὴ συλλογικὴ ἰδεολογία τοῦ τρίτου κόσμου. Διότι εἶναι ἡ μόνη πού ἐπιτρέπουν οἱ ἀντιλήψεις περί…παιδαγωγικῆς σημασίας τοῦ πολέμου καὶ τὴν ἐπιβάλλουν πολλαπλῶς. Οἱ δολοφόνοι τῶν μικρῶν παιδιῶν στὴν Βραζιλία δὲν εἶναι ἀκριβῶς εἰπεῖν ἐπαγγελματίες , εἶναι ἡ ἐν τῇ γενέσει της νέα μορφὴ πρακτικῶν κοινωνιολόγων, πού προβλέπεται νὰ γενικευθῆ… Διότι ἐνεργοῦν ἀπολύτως «ἐπιστημονικὰ» μέσα στὴν πλήρη ἐκλογίκευση μίας δεδομένης καταστάσεως, πού δὲν μπορῆ νὰ ἀνασχεθῆ μὲ ἰδολογίες. Ἀρκεῖ συνεπῶς νὰ γίνη γενικώτερα ἀντιληπτὴ ἡ «προοπτική» τῆς σχέσης μεταξὺ παραγωγῆς καὶ ὑπαναπτύξεως, ὅπως τὴν ὑποδεικνύουν οἱ «θεωρητικὲς προτάσεις», γιὰ νὰ προκύψουν οἱ ἀντίστοιχες συνειδητοποιήσεις. Καὶ δυστυχῶς ἐπ’ αὐτοῦ τίποτα δὲν μπορεῖ νὰ κάνει ἡ Δύση, διότι δὲν ἔχει κάτι νὰ προτείνη. Ἡ πολιτικὴ σχέση τῶν βιομηχανικῶν κρατῶν μὲ τὸν τρίτο κόσμο εἶναι πολὺ ἁπλῆ: Ἀφοῦ συγκέντρωσαν μὲ τὸν ἕναν τρόπο ἢ τὸν ἄλλον τὸν παγκόσμιο πλοῦτο στὶς λεγόμενες «μητροπόλεις», μετέβαλαν ὅλους τούς ἄλλους λαοὺς σὲ ἕνα εἶδος λαῶν ἐπὶ πιστώσει: οἱ ἄλλες χῶρες πρέπει νὰ «συναρμόζωνται» κάθε φορά, διότι ἄλλως ἐπακολουθοῦν «οἰκονομικὲς κυρώσεις» καὶ πέφτει πεῖνα ( καὶ μαζὶ μ’ αὐτὴν βέβαια, ἢ μᾶλλον μὲ τὸ φάσμα της, καὶ οἱ ἀνυπάκουες κυβερνήσεις…). Οἱ «διεθνεῖς» λοιπὸν σχέσεις τῶν καιρῶν μας εἶναι ἐκεῖνες μίας …σοσιαλδαρβινικῆς ζούγκλας. Τὸ πρόβλημα εἶναι ποιὸς θὰ προφθάση νὰ πεθάνη πρῶτος! Διότι ἂν λ.χ. ἀπεφάσιζαν μερικὲς μόνο χῶρες τοῦ κόσμου νὰ ἀντιμετωπίσουν αὐτὴ τὴν πολιτική, ἀδιαφορώντας γιὰ τὶς ἴδιες συνέπειες καὶ ὑψώνοντας κι’ αὐτὲς ἕνα «ἐμπάργκο» κατὰ τῶν βιομηχανικῶν προϊόντων, εἶναι βέβαιο, ἀπὸ τὸ πρωτοφανὲς χάος πού θὰ προκύψη στὰ πλαίσια τῆς διεθνοῦς παραγωγῆς, ὅτι οἱ «ἀνεπτυγμένοι» θὰ ἐπανέλθουν κι’ αὐτοὶ σὲ καταστάσεις πείνας πού ἔχουν λησμονήσει…
Δυστυχῶς ὅμως εἶναι ἡ μόνη «λογικὴ» πού ἐπιβάλλει μακροπροθέσμως τὸ εἶδος τῶν «διεθνῶν» μας σχέσεων καὶ αὐτὸ ἀκριβῶς θὰ εἶναι καὶ τὸ περειχόμενο τῆς νέας ἰδεολογικῆς τρομοκρατίας. Ὄχι πολιτικοὶ στόχοι καὶ μεγαλοσχήμονα σχέδια, ἀλλὰ οἱ δομὲς τοῦ διεθνοῦς ἐμπορίου. Πού κανένα κόπο ἢ πολύπλοκη διαδικασία δὲν ἀπαιτοῦν καὶ οὔτε κανένας τρόπος ὑπάρχει νὰ προστατευθοῦν. Ὁ ἁπλὸς ἔμπορος τῆς γειτονιᾶς πού θὰ δολοφονῆται «ἐπειδὴ πουλάει προϊόντα πού δὲν παράγει», ὁ «ἀντιπρόσωπος» ψυγείων καὶ αὐτοκινήτων, τοῦ ὁποίου τὸ παιδὶ δὲν θὰ γυρίση κάποια μέρα ἀπὸ τὸ σχολεῖο γιὰ τὸν ἴδιο λόγο, ὁ ἁπλὸς στρατιώτης πού φυλάει κάποιον «ἐθνικὸ» ἀρχηγὸ καὶ πού γυρίζοντας σπίτι του θὰ βρῆ κάποιο «οἰκογενειακὸ ἀτύχημα» μὲ τὴν σχετικὴ «ἐξήγηση», ὁ «ἀθῶος» τηλεφωνικὸς ὑπάλληλος πού ἐκτελεῖ τὴν «φιλειρηνική» του ἐργασία, ὅπως καὶ μερικοὶ ἀνεξήγητοι θάνατοι ἀνυπόπτων τουριστῶν στὶς διάφορες χῶρες, εἶναι ἐνέργειες πού ὁδηγοῦν σὲ μία νέα συλλογικὴ συνείδηση ἀτομικῆς εὐθύνης καὶ πού δὲν ἔχουν τρόπο ἀντιμετωπίσεως. Θὰ ἀποδεκατιστοῦν βέβαια μερικὰ ἑκατομμύρια στὶς μεγαλουπόλεις-πού θὰ εἶναι καὶ ὁ εἰδικὸς στόχος, ἀφοῦ ἐφκιάσθηκαν εἰδικὰ γιὰ τὴν «διακίνηση» ἐμπορευμάτων καὶ ὄχι γιὰ νὰ ζοῦν οἱ ἄνθρωποι σ’ αὐτές-, ἀλλὰ αὐτὸς ἀκριβῶς θὰ εἶναι καὶ ὁ σκοπός: νὰ μείνουν τόσοι σὲ κάθε χώρα, ὄσι μποροῦν μόνοι τους νὰ ζήσουν. Ξαναρχίζοντας ἴσως μὲ τὸ καραβάνι, ἀλλὰ καὶ μὲ μία συνείδηση ριζικὴ καὶ νέα…Τὸ «φιλοσοφικὸ» δίδαγμα ὅτι «ἡ ζωὴ ἀποτελεῖ μέσο γιὰ σκοπούς», θὰ ἀποτελέση τὸ ἀναγκαστικὸ περιεχόμενο τῆς ἰδεολογίας τῶν «τρομοκρατῶν». Τοὺς ὁποίους κανένας δὲν θὰ ξέρη, γιατί θὰ εἶναι ὁ «λαὸς» καὶ καμμιὰ κρατικὴ ἢ ἄλλη δύναμη δὲν θὰ μπορῆ νὰ ἀντιμετωπίση, ἀφοῦ δὲν θὰ δουλεύουν μὲ προκηρύξεις. Ἡ νέα θεωρία περὶ τῆς «παιδαγωγικῆς σημασίας» τῶν πολέμων ὡς πολιτικῆς ἀρχῆς θὰ ὁδηγήση ἀναγκαστικὰ σὲ νέα περιεχόμενα περὶ ζωῆς καὶ τοῦ νοήματός της. Ἀλλὰ αὐτὴ εἶναι ἡ «νέα τάξη» πού χρειάζεται ὁ κόσμος;
( Γεράσιμου Κακλαμάνη: Τό "Ἀνατολικόν ζήτημα" σήμερα , (1998),σελ. 296-306)
Ὁρισμὸς τοῦ πλούτου δὲν γράφεται σὲ κανένα λεξικὸ τοῦ κόσμου –σωστὰ φυσικά, μιά καὶ τέτοιος ὁρισμὸς δὲν μπορεῖ νὰ ὑπάρξη. Γράφεται ὅμως συχνὰ ἕνας οἰκονομοτεχνικὸς ὁρισμὸς τῆς φτώχειας ( ποὺ κι’ αὐτὸς βέβαια στερεῖται τελικοῦ νοήματος, ἀφοῦ ἀντίστοιχο τέτοιο τοῦ πλούτου δὲν ὑπάρχει ). Ὡς φτώχεια λοιπὸν ὁρίζεται «νὰ ζῆ κανεὶς κάτω του «ἐλαχίστου ὑπάρξεως» ( Existenzminimum)» -βλ. π.χ. W.Ziegenfuss, Handbuch der Soziologie, 1956, σέλ. 987. Ἕνας βασιλιὰς κατὰ ταῦτα, ὁ ὁποῖος θέλει νὰ κάνει δέκα πολέμους, ἀλλὰ ἔχει τὰ ἔξοδα μόνο γιὰ τοὺς ἐννιά, ζῆ προφανῶς κάτω του «ὁρίου ὑπάρξεως». Αὐτὸ τὸ «ἐλάχιστον ὑπάρξεως» συνεπῶς, ἀφοῦ δὲν μπορεῖ νὰ ἀναφερθῆ στὴν κατ’ ἄτομον ἔννοια, ἀναγκαστικῶς ἀναφέρεται σὲ «πληθυσμιακὴν» τέτοια καὶ ὑπονοεῖ ἁπλούστατα τὸ κατ’ ἄλλην ἔκφραση «κατὰ κεφαλὴν εἰσόδημα» ( τὸ ὁποῖον δὲν ἀντιστοιχεῖ πάντα πρὸς τὸν οἰκονομικὸ πλοῦτο μιᾶς χώρας). Αὐτὸ τὸ «μίνιμουμ ὑπάρξεως» διαφέρει προφανῶς ἀπὸ τὸ «μίνιμουμ συντηρήσεως». Ὅλες οἱ χῶρες τοῦ τρίτου κόσμου δὲν μποροῦν ( δὲν πρέπει νὰ μποροῦν!) νὰ παρέξουν στοὺς λαοὺς των τὸ «μίνιμουμ ὑπάρξεως», ἐνῶ μερικὲς ἀπὸ αὐτὲς – οἱ χῶρες τῆς πείνας – δὲν μποροῦν νὰ παρέξουν οὔτε τὸ «μίνιμουμ συντηρήσεως». Ἡ σχέση μεταξὺ τῶν δύο «ὁρίων» εἶναι συνάρτηση τοῦ ρόλου πού παίζει κάθε χώρα ἢ περιοχὴ στὶς διαμορφώσεις τοῦ διεθνοῦς ἐμπορίου. Εἰδικώτερα, πρέπει νὰ ποῦμε ὅτι οἱ τριτοκοσμικὲς χῶρες, πού δὲν ἔχουν περάσει στὸ φάσμα τῆς πείνας, ἐξασφαλίζουν στοὺς λαοὺς των μόνο τὸ «μίνιμουμ ἀναπαραγωγῆς». «Ὑπάρξη» δὲν σημαίνει ἁπλῶς τὴν βιολογικὴ ὑπόσταση. Σημαίνει τὴν δυνατότητα ἀναπτύξεως τῆς προσωπικότητος τοῦ ἀτόμου. Αὐτὸ δὲν ἐξαρτᾶται μόνο ἀπὸ λεφτά, διότι εἶναι συνισταμένη κοινωνικῶν σχέσεων καὶ κυρίως δικαιακῆς δομῆς τῶν κρατῶν. Τὰ περισσότερα ὅμως κράτη τοῦ τρίτου κόσμου, προκύψαντα ἀπὸ διεσπασμένα ἱστορικὰ σώματα, κατεσκευάσθησαν ἔτσι, ὥστε νὰ μὴν ἀποτελοῦν φυσιολογικὰ καὶ βιώσιμα ἐθνικὰ κατασκευάσματα. Ἀκριβῶς δι’ αὐτῶν τῶν διαιρέσεων αὐτὸ πού κυρίως ἀπεσιωπήθη ἦταν ἡ καταστροφὴ τοῦ γηγενοῦς πολιτισμοῦ ἐπὶ μονίμου βάσεως. Διότι τότε μόνο εἶναι ἐξ ἀντικειμένου ἀδύνατη ἡ ἀνάπτυξη τῆς προσωπικότητος τοῦ ἀτόμου καὶ μένει τὸ χρῆμα διαθέσιμο πρὸς ἐξαγωγήν. Δηλαδὴ ἁπλούστερα: τὸ κάθε ἄτομο ἀναπτύσσεται μέσα σὲ ἕνα συγκεκριμένο πολιτισμό, ἤτοι ὁ σκοπὸς τῆς ἀναπτύξεώς του εἶναι ἡ προαγωγὴ τῶν τελῶν τοῦ πολιτισμοῦ ἀπὸ τὸν ὁποῖον ἀποκτᾶ τὶς ἀξίες τῆς προσωπικῆς του ἀναπτύξεως. Πολιτισμὸς καλεῖται ἡ κατάσταση ἐκείνη πού γιὰ τὸν ἄνθρωπο συνενώνει παρελθὸν καὶ μέλλον, στὸ παρόν, δηλαδὴ πού ἔτσι βιοῦται καὶ συνιστᾶ τὸ περιεχόμενο τῆς τρεχούσης ὑπάρξεώς του.
Ὁ πολιτισμὸς εἶναι πρῶτα τοπικός, δηλαδὴ τοπικιστικός, συγκροτῶν τὰ πρῶτα ψυχικὰ ἀποθέματα τοῦ ἀνθρώπου, καὶ μετὰ διὰ τῆς παιδείας γίνεται ἰδεολογικὸς καὶ διεθνικὸς ( πράγμα πού παλαιότερα διετείνοντο νὰ πραγματοποιήσουν οἱ θρησκεῖες). Πολιτισμὸς ἐν ὀλίγοις, εἶναι ἕνα πράγμα πού ἀπαιτεῖ λεφτά, διότι ἡ παραγωγὴ τῶν τελῶν του μνημειοῦται σὲ πολιτιστικὰ ἔργα, διὰ τῶν ὁποίων ἐκφράζεται ἡ ὑπαρξιακὴ σχέση χρονικότητας τοῦ ἀνθρώπου καὶ τὰ ὁποία συνιστοῦν τὸν συνεκτικὸ ἱστὸ τῶν κοινωνιῶν στὴν ἱστορία, προσδίδοντάς τους τὴν ἱστορικὴ διάρκεια. Εἶναι θὰ μπορούσαμε νὰ ποῦμε ἕνα φαινόμενο κεϋνσιανικό, μὲ τὴ διαφορὰ ὅτι ἐδῶ τὸ χρῆμα ἐπενδύεται σὲ «παραγωγικὲς» ἐπενδύσεις ( Παρθενῶνες, Ἐκκλησίες, Τζαμιὰ κ.ο.κ.) Ἐφ’ ὅσον συνεπῶς μία κοινωνία ἐπικοινωνεῖ μὲ τὸν πολιτισμό της, εἶναι ἀδύνατον νὰ ἀφήσει τὸ χρῆμα νὰ φύγει ἀπὸ τὰ χέρια της. Ἐπειδὴ τῆς χρειάζεται. Καὶ ἂν πρὸς στιγμὴν χάση τὸ ὑπάρχον χρῆμα, π.χ. σὲ ἕναν πόλεμο, πάλι θὰ βρῆ τρόπο νὰ τὸ ξαναποκτήση, ἐφ’ ὅσον διατηρήσει τὴν πολιτιστική της ταυτότητα. Ἂν συνεπῶς ἡ ἀποικιοκρατία κατέστη δυνατή, τοῦτο ὀφείλεται στὸ ὅτι αὐτὴ κατέστρεψε πολιτιστικὲς δομές. Στὴν περιοχὴ τῆς Ἄπω Ἀνατολῆς ἐχρησιμοποίησε ἁπλῶς ὑλικὴ βία ( π.χ. πόλεμος τοῦ Ὀπίου), στηριζομένη ἀπὸ ἐκεῖ καὶ ἔπειτα στὶς ἐσωτερικὲς ἀντιθέσεις τῶν χωρῶν. Τοὺς πολιτισμοὺς ὅμως πού δὲν μποροῦσε νὰ τοὺς καταλάβη, δὲν μπόρεσε τελικῶς νὰ τοὺς καταστρέψη – παρὰ τὶς προσπάθειες τῶν «θρησκευτικῶν ἀποστολῶν» - , ὥστε σήμερα ὅλη σχεδὸν ἡ Ἀσία νὰ εἶναι ὁ βασικώτερος τῶν παραγόντων στὶς διαμορφώσεις τῆς διεθνοῦς πολιτικῆς. Χαρακτηριστικὴ εἶναι ἡ περίπτωση τοῦ Γκάντι, ὁ ὁποῖος ἤρκεσε νὰ κινητοποιήση στοιχειώδεις πολιτιστικὲς συνιστῶσες, γιὰ νὰ ἐπιτύχη τὴν ἀνεξαρτησία τῶν Ἰνδιῶν.
Ὁ χῶρος τῆς ἀνατολικῆς Μεσογείου ὑπῆρξε πιὸ οἰκεῖος (σὲ σχέση μὲ τὴν Ἄπω Ἀνατολὴ καὶ τὶς Ἰνδίες), καθ’ ὃ κοντινώτερος πρὸς τὴν δυτικὴ Εὐρώπη. Ἐδῶ διὰ τῶν «περιηγητῶν» μπόρεσε καλύτερα νὰ μελετήσει τὶς νεώτερες διαμορφώσεις του καὶ διὰ τῆς συνεχοῦς ἀσκήσεως βίας, πού εἶχε τὸν χαρακτήρα τῆς συνεχοῦς ἀντιθέσεως πρὸς τὴν Ρωσία, νὰ τὸν διασπάση κατὰ τὰ γνωστὰ σύνορα. Ἡ διαφορὰ εἶναι ἡ ἑξῆς: ἐνῶ ἡ Ρωσία ἔχει συνεχεῖς πολιτιστικοὺς δεσμοὺς μὲ τὸν χῶρο (πνευματικοὺς καὶ ἐμπορικοὺς) πού διατηροῦνται ἀναλλοίωτοι καὶ κατὰ τὴν Ὀθωμανικὴ Αὐτοκρατορία, ἡ δυτικὴ Εὐρώπη δὲν ἔχει κανέναν. Καὶ τοῦτο ἀπετέλεσε συνειδητὴ ἐπιλογὴ τῶν Ἑλλήνων τοῦ Βυζαντίου, οἱ ὁποῖοι στὴν σχέση μὲ τὴν δυτικὴ Εὐρώπη διέγνωσαν τὸν ἱστορικὸ ἀφανισμὸ τοῦ ἑλληνισμοῦ ( μία πρόγνωση στὴν ὁποία πλήρως ἐπιβεβαιώθηκαν). Ἡ ἀρχὴ διὰ τῆς βίας ἔγινε ὑπὸ τοῦ Ναπολέοντος, ὁ ὁποῖος κατέλαβε τὴν Αἴγυπτο. Καὶ καθόλου βέβαια γιὰ νὰ «κόψη» κάποιον δρόμο τῶν Ἄγγλων πρὸς τὶς Ἰνδίες, ὅπως συνήθως ἐμφανίζονται τὰ πράγματα στὶς ἱστοριογραφικὲς παρουσιάσεις, γιὰ τὸν ἁπλούστατο λόγο ὅτι οἱ Ἄγγλοι δὲν εἶχαν κανέναν τέτοιον δρόμο διὰ τῆς Ὀθωμανικῆς Αὐτοκρατορίας. Τὸ ἂν θὰ εὕρισκαν, εἶναι ἄλλο θέμα. Μετὰ τὸν Ναπολεόντα πῆραν τὰ πράγματα τὴν συνήθη πρόφαση τοῦ «εὐρωπαϊκοῦ ἰσοζυγίου», γιὰ μία κοινὴ τελικῶς ἀποικιακὴ πολιτικὴ πού ὁδηγεῖ στὰ προβλήματα τῶν ἡμερῶν μας. Τόσο στὰ Βαλκάνια, ὅσο καὶ στὴν Μέση Ἀνατολή.
Ποιὲς παγκόσμιας σημασίας ἐπιπτώσεις εἶχε ἡ οἰκονομικὴ ἀφαίμαξη τῆς ἀνατολικῆς Μεσογείου, θὰ τὸ ἰδοῦμε πιὸ κάτω μὲ νούμερα . Σημασία ἔχει ὅτι ἔπρεπε νὰ ἐξασφαλισθοῦν καὶ οἱ τρόποι, ὥστε νὰ ἀποφευχθῆ καὶ κάθε νέα συγκέντρωση κεφαλαίου στὴν φυσικὴ τούτη κοίτη συσσωρεύσεως τοῦ παγκοσμίου ἐμπορευματικοῦ χρήματος. Ἰδοὺ λοιπὸν τὰ πιὸ ἀπίθανα «ἐθνικὰ» κράτη μὲ τὶς «ἐθνικὲς» των κυβερνήσεις, ἐξωπλισμένες μὲ τὸ «κοινοβούλιο», τὴν «δημοκρατία» καὶ τὸν «ἐκμοντερνισμό», δηλαδὴ ἀκριβῶς διὰ τῶν ἐργαλείων ἐκείνων τῶν στρεφομένων ἀπ’ εὐθείας κατὰ τῶν γηγενῶν πολιτιστικῶν δομῶν πού θὰ ξανασυγκέντρωναν τὸ χρῆμα. Ὁ «ἐκμοντερνισμὸς» ἦταν βέβαια ἀπαραίτητος, διότι γιὰ νὰ ἐκμεταλλευθῆς μία χώρα ἤ περιοχὴ πρέπει ὡς ἕνα βαθμὸ νὰ τὴν «ἀναπτύξης» ( μεταξὺ 1870 καὶ 1911 π.χ. οἱ ἐκτὸς Εὐρώπης καὶ Ἀμερικῆς σιδηροδρομικὲς γραμμὲς αὐξάνονται ἀπὸ 15000 χίλ. σὲ 280000 χιλ). Οἱ τεράστιες ἐκτρωματικὲς μητροπόλεις τύπου Ἀθήνας ἦταν διπλὰ ἀπαραίτητες, ἀφ’ ἑνὸς μὲν γιὰ τὴν γραφειοκρατικὴ συγκέντρωση πρὸς «ἄνετη διακίνηση» τοῦ ἐμπορίου, ἀφ’ ἑτέρου δὲ διότι θὰ ἐνέτειναν τὶς ἐσωτερικὲς ἐθνικὲς ἀντιθέσεις καὶ θὰ ἐδικαιολογοῦσαν ἔτσι τὸν συγκεντρωτισμὸ τῶν «ἐθνικῶν» κυβερνήσεων (ἤ τὰ ἰσχυρὰ συντάγματα στὴν γλώσσα τῶν νομομαθῶν), πρὸς ἀποτελεσματικώτερη καταστροφὴ παντὸς πολιτισμοῦ καὶ συνεπῶς πρὸς πλήρη διασάλευση τῆς πολιτιστικῆς ταυτότητος δηλαδὴ πρὸς πλήρη «ἀπελευθέρωση τοῦ χρήματος»! Κατὰ παράξενο τρόπο, τὰ μεγάλα πολιτιστικὰ κέντρα τῆς Ἀνατολῆς, πού ἐκράτησαν τοὺς μεγαλύτερους γνωστοὺς πολιτισμοὺς στὴν ἱστορία – Κων/πολη, Ἀλεξάνδρεια, Κάϊρο, Δαμασκός, Βαγδάτη, Τεχεράνη – εἶναι τὰ χαρακτηριστικώτερα παραδείγματα ἐκτρωματικῶν τριτοκοσμικῶν μεγαλουπόλεων μὲ ἀπειρία οἰκολογικῶν προβλημάτων. Τυχαῖο ἄραγε; Δεδομένου ὅτι εἶναι ὁ πολιτισμὸς μίας χώρας πού διατηρεῖ τὸ περιβάλλον, μποροῦμε νὰ καταλάβουμε ἀπὸ τὴν ἐκτρωματικὴ φυσιογνωμία τῶν πόλεων ποιὲς εἶναι οἱ ἀντίστοιχες ἐσωτερικὲς καταστροφὲς τοῦ πολιτισμοῦ τῶν χωρῶν. Εἰδικὰ μάλιστα ἡ Κων/πολη ἔπρεπε νὰ γίνη ὁπωσδήποτε «Ἰστανμποὺλ» (πράγμα γιὰ τὸ ὁποῖο πολὺ συνέτεινε καὶ ὁ ἀνυποψίαστος τουρκικὸς ἐθνικισμός). Διότι δὲν ὑπάρχει μεσαιωνικὴ εὐρωπαϊκὴ ἱστορία χωρὶς Κων/πολη. Αὐτὸ τὸ ὄνομα λοιπὸν ἔπρεπε νὰ γίνη ὅρος τῶν ἐρευνῶν καὶ τῶν σεμιναρίων, κάτι τὸ παρελθόν, μὴ ἔχον σχέση μὲ τὴν ἱστορικὴ συνέχεια, ἔπρεπε νὰ γίνη «Ἰστανμπούλ» κατὰ τὸν ἴδιο τρόπο πού ἔγινε καὶ ἡ Ὀθωμανικὴ Αὐτοκρατορία «τουρκικὴ κατάκτηση» καὶ «κίνδυνος» γιὰ τὴν Εὐρώπη. Δὲν ἔπρεπε νὰ μείνη ἡ Κων/πολη στὸ στόμα τῶν Τούρκων, διότι κάτι τέτοιο δὲν συνεβάδιζε μὲ τὶς ἐπιδιώξεις τοῦ παρόντος. Νὰ γίνη ὁ Κεράτιος τῶν ρωμαίων αὐτοκρατόρων καὶ τῶν ἐνετῶν πατρικίων τὸ γνωστὸ ἀποχωρητήριο πού εἶναι σήμερα, ἦταν κάπως «εὐρωπαϊκῶς διακινδυνευμένο». Ὡς χῶρος τῆς «Ἰστανμποὺλ» ὅμως, μποροῦσε… Χαρακτηριστικὸ εἶναι ὅτι τὰ βιβλία τοῦ περασμένου αἰώνα ὅπου πάντα τὸ πρόβλημα τῶν Δαρδανελλίων παρέμενε πρόβλημα καὶ συνεπῶς ἐχρειάζοντο πραγματικοὶ ὄροι συνεννοήσεως, ὁμιλοῦν συνέχεια περὶ Κων/πόλεως. Τὸ «Ἰστανμποὺλ» καθιερώνεται μὲ τὸν «εὐρωπαϊκὸ προσανατολισμὸ» τῆς ἐθνικῆς Τουρκίας, ὅταν αὐτὴ ὡς κράτος τῆς «νοτιοανατολικῆς Εὐρώπης» πλέον θὰ εἶχε τοὺς «προαιώνιους ἐχθρούς» της τοὺς Ἕλληνες νὰ τὴν μισοῦν γιὰ τὴν ὀνομασία!!!
Μὲ τόσο ἁπλοϊκὲς «θεωρίες» δούλεψε ὁ ἰμπεριαλισμὸς στὴν ἀνατολικὴ Μεσόγειο. Καὶ κατέστησαν δυνατὲς ( θὰ ἰδοῦμε εἰδικώτερα πῶς στὴν περίπτωση τῆς Ἑλλάδος), διότι ἡ ὅλη «ἐθνικὴ» συγκρότηση ἐφκιάσθηκε νὰ λειτουργῆ ἀποκλειστικῶς ἐναντίον ἑνὸς καὶ μόνου: τῆς διανόησης κάθε χώρας, ποὺ εἶχε τὴν ἀναγκαστικὴ σχέση μὲ τὸν πολιτισμό…
Ποιὰ περίπου μπορεῖ νὰ ἦταν αὐτὴ ἡ Κων/πόλη, τὴν ἐποχὴ πού ὁ Ναπολέοντας ἐκστρατεύει κατὰ τῆς Αἰγύπτου, μποροῦμε νὰ καταλάβουμε ἀπὸ τὰ Ἀπομνημονεύματα τοῦ Καζανόβα, πού ἀναφέραμε στὴν ἀρχή. Βενετὸς ἀξιωματοῦχος καὶ γέννημα τῆς Βενετίας ὁ ἴδιος, μόλις ἀντίκρυσε τὴν Κων/πολη, λέει, αἰσθάνθηκε νὰ ἀντικρύζη κάτι τὸ μοναδικὸ καὶ ἀνεπανάληπτο. Κάτι δηλαδὴ πού ἂν διετηρεῖτο καὶ σήμερα, θὰ ἦταν ἕνα παγκόσμιο πολιτιστικὸ ἀγαθό. Ἀλλὰ κάτι τὸ «ἀνεπανάληπτο», ἀφ’ ὅτου ἔγινε ἡ Βενετία «Εὐρώπη» (παρ’ ὅτι δὲν ὑπάρχει γκραβούρα ἤ πίνακας τῆς κοινωνικῆς ζωῆς τῆς Βενετίας πού νὰ μὴν ἐμφανίζεται τουρμπάνι, βράκα, ἤ ναργιλές), δὲν θάπρεπε νὰ ὑπάρχη. Διότι ἁπλούστατα δὲν συνεβάδιζε μὲ τὴν θεωρία τῆς «ἀνόδου» καὶ «καθόδου» τῶν πολιτισμῶν, ἀπὸ τὴν ὁποίαν τόσον εἶχε ἀνάγκη ἡ ἀποικιοκρατία. Γενικὰ ὁ καπιταλισμὸς ὑπὸ τὴν φιλελεύθερη φιλοσοφία ἐνδιαφέρεται καὶ μεριμνᾶ γιὰ τοὺς ἄλλους πολιτισμούς, ἀλλὰ μόνο γιὰ τὰ βιβλία, τὰ σπουδαστήρια καὶ τὰ μουσεῖα, προκειμένου νὰ προκύπτουν οἱ «θεωρίες». Στὴν πράξη τοῦ εἶναι οἱ πιὸ ἄσπονδοι ἐχθροί.
Ἂν τὰ μεσογειακὰ πράγματα ἔμεναν ὡς διαχειρίσεις μεταξὺ Ὀρθοδοξίας, Καθολικισμοῦ καὶ Ἰσλάμ, πολὺ πιθανὸν νὰ μὴν εἴχαμε ἀκόμη τοὺς πυρηνικοὺς πυραύλους, σίγουρα ὅμως – καὶ τοῦτο λόγω τῆς φυσικότητος τῶν πραγμάτων – θὰ εἴχαμε ἀπείρως γονιμώτερα πολιτιστικά, πολιτικὰ καὶ ἱστορικὰ δεδομένα. Αὐτὰ ὅμως ἀπετέλεσαν χῶρο ἰσορροπίας τοῦ εὐρωπαϊκοῦ «ἰσοζυγίου» καὶ γι’ αὐτὸ ἔχομε σήμερα τὸν μεσογειακὸ χῶρο ὡς χῶρο πολιτιστικῆς ἐρήμου. Γεγονὸς πού θὰ ἰδοῦμε πιὸ κάτω σὲ ποιὲς «θεωρητικὲς προοπτικὲς» ὁδηγεῖ ἀλλὰ καὶ σὲ ποιὲς ἄκρως ἐπικίνδυνες καταστάσεις. Ἀπὸ τὴν σημερινὴ πάντως κατάσταση τῶν μεσογειακῶν πραγμάτων ( βαλκανικῶν καὶ Μέσης Ἀνατολῆς), ἕνα εἶναι τὸ θετικὸ κέρδος: ἡ ἀδιαμφισβήτητη διαπίστωση περὶ τοῦ πόσον ἐλαττωματικὲς καὶ ἀνίκανες πρὸς λειτουργία εἶναι οἱ «ἀρχὲς» καὶ ἡ «νομικὴ φιλοσοφία» τῶν διεθνῶν ὀργανισμῶν. Ἐπὶ ποιῶν πραγματικῶν καταστάσεων βασίζεται ἡ «εἰρήνη» πού θέλει νὰ ἐπιβάλλει ὁ ΟΗΕ στὴν Γιουγκοσλαβία καὶ τὸ Ἀζερμπαϊτζάν; Ποιὸ εἶναι δηλαδὴ τὸ νέο πού ἐπιδιώκουν οἱ εἰρηνευτικὲς προσπάθειες, προκειμένου νὰ ἀρθοῦν οἱ αἰτίες τριβῶν; Εἰρήνη γιὰ τὴν εἰρήνη – δηλαδὴ γιὰ νὰ «μὴ σκοτώνονται οἱ ἄνθρωποι»- σημαίνει ἀκριβῶς πολαπλασιασμὸ τῶν αἰτίων τριβῶν. Μποροῦν σὲ περιοχὲς πού ἔχουν πίσω τους χιλιάδες χρόνων ἱστορία πραγματικῆς διεθνοῦς πολιτικῆς νὰ ἐφαρμοσθοῦν οἱ ἀρχὲς «αὐτοδιαθέσεως τῶν λαῶν» καὶ τῶν «ἀνθρωπίνων δικαιωμάτων»; Στὸ Ἀζερμπαϊτζάν δὲν ὑπάρχει μόνο τὸ Καραμπάχ. Ὑπάρχει καὶ τὸ Ναχιτσεβάν, πούὁδηγεῖ σὲ μεγαλύτερα προβλήματα ἰσοζυγίου στὴν περιοχὴ τῆς Μέσης Ἀνατολῆς καὶ πού μόνο μέσα σὲ γενικώτερες ἱστορικὸ-πολιτικὲς διαμορφώσεις μποροῦν νὰ ἀρθοῦν. Εἶναι ὅμως γιὰ αὐτὲς κατάλληλος ὁ ΟΗΕ τῶν «ἐθνικῶν» κρατῶν; «Ἐθνικὰ κράτη», ἐκεῖ πού δὲν μποροῦν νὰ ὑπάρξουν τέτοια, δὲν σημαίνει εἰρήνη, σημαίνει ἀκριβῶς διαιώνιση τῶν τοπικῶν πολέμων. Εἶναι συνεπῶς ἀναγκαῖο νὰ ἰδοῦμε τὸ νόημα τῶν «εἰρηνευτικῶν προσπαθειῶν» τοῦ ΟΗΕ μέσα στὶς ἐκτιμήσεις τῶν «εἰδικῶν» τῶν συγκρούσεων.
Μετὰ τὸν δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, οἱ μικροὶ ἢ μεγάλοι τοπικοὶ πόλεμοι ὑπῆρξαν περίπου γύρω στοὺς 500 (χωρὶς βέβαια τὰ ἐσωτερικὰ πραξικοπήματα καὶ τὶς ἐσωτερικὲς κοινωνικὲς ἀνωμαλίες). Ὁ ἀριθμὸς τῶν στρατιωτικῶν θυμάτων ὑπῆρξε περίπου γύρω στὰ 25 ἑκατομμύρια, ἐπ’ αὐτῶν προστιθεμένων καὶ γύρω στὰ 30-50 ἑκατομμύρια θύματα ἀπὸ τὶς ἀνταλλαγὲς πληθυσμῶν καὶ τὶς μαοῦνες πού οἱ πόλεμοι αὐτοὶ συνεπήχθησαν. Οἱ οἰκολογικὲς καταστροφὲς ὑπερέβησαν κατὰ πολὺ αὐτὲς τοῦ δευτέρου παγκοσμίου πολέμου, ὅπως κι’ αὐτὲς τοῦ ἀμάχου πληθυσμοῦ, οἱ ὁποῖες ἀπὸ 5% στὸν πρῶτο παγκόσμιο πόλεμο ἀνέρχονται σὲ 50% στὸν δεύτερο, γιὰ νὰ γίνουν 84% στὸν πόλεμο τῆς Κορέας καὶ 90% στὸν πόλεμο τοῦ Βιετνὰμ καὶ τοῦ Λιβάνου. Οἱ περισσότεροι βέβαια τῶν πολέμων αὐτῶν διεξήχθησαν στὴν σφαίρα ἐπιρροῆς τοῦ δυτικοῦ κόσμου καὶ σὲ 121 μάλιστα ἀπ’ αὐτοὺς ὑπῆρξε ἄμεση συμμετοχὴ τῶν παλαιῶν ἀποικιοκρατικῶν δυνάμεων Ἀγγλίας καὶ Γαλλίας. Ὁ ἰδεολογικὸς χωρισμὸς τοῦ μεταπολεμικοῦ κόσμου καὶ ὁ διαρκὴς τονισμὸς τοῦ «κομμουνιστικοῦ κινδύνου» γιὰ τὴν Δύση ὑπῆρξε τὸ ἀπαραίτητο προκάλυμμα μπρὸς στὴν ἀποσιώπηση τοῦ πραγματικῶς συμβαίνοντος. Ἄρα οἱ θεωρίες τῶν ὀπαδῶν τοῦ φιλελευθερισμοῦ ἀπὸ Ἀ.Σμὶθ καὶ ἐντεῦθεν, ὅτι ἡ ἀνάπτυξη τῶν ἐμπορικῶν σχέσεων θὰ ὁδηγήση στὴν εἰρήνευση τοῦ κόσμου, δὲν πραγματοποιήθηκε ( καὶ οὔτε πρόκειται νὰ πραγματοποιηθῆ ὑπὸ τὶς φιλελεύθερες ἀρχὲς τῆς θεωρίας). Ὑπῆρξε βέβαια ἡ ἐποχὴ ὅπου ὁ Κόμπτεν ἀπαιτοῦσε εἰρήνη γιὰ τὴν διεξαγωγὴ τοῦ ἐμπορίου, ἀλλὰ ἦταν ἡ ἐποχὴ πού τὰ βιομηχανικὰ προϊόντα παρήγοντο κατὰ μέγα μέρος ἀπὸ τὴν Ἀγγλία καὶ συνεπῶς μὴ ἀνταγωνιστικά. Ὑπὸ τὴν ἀνταγωνιστικὴ ἀνάπτυξη τοῦ καπιταλισμοῦ, βλέπομε ἀντίθετα ὁ πόλεμος νὰ μεταβάλλεται σὲ προσδιοριστικὸ παράγοντα «ἀναπτύξεως τῆς παραγωγῆς»…
Φυσικὰ δὲν γεννᾶται πρόβλημα περὶ τοῦ μεγέθους τῶν πολιτιστικῶν καταστροφῶν πού αὐτοὶ οἱ πόλεμοι συνεπάγονται- ἀφοῦ διαλύονται τελείως οἱ πληθυσμοί-, διότι κατὰ τὴν φιλοσοφία τοῦ καπιταλισμοῦ, κατὰ τὴν φιλελεύθερη ἐκδοχή της, ἀπαραίτητος εἶναι μόνο ὁ «πολιτισμὸς» ἐκεῖ πού παράγονται τὰ προϊόντα, ἀκριβῶς ὡς ἕνας ὅρος παραγωγῆς των.
Οἱ ὑπόλοιποι πολιτισμοὶ ὄχι μόνο δὲν χρειάζονται, ἀλλά, ὅπως ἐξηγήσαμε, εἶναι καὶ ἀρνητικὰ στοιχεῖα γιὰ τὴν «παραγωγή»…Ἰδοὺ λοιπὸν ποιὰ εἶναι ἡ θεωρία τῆς «Εὐρώπης» γιὰ τὴν περὶ «εἰρήνης» ἐποχὴ πού ἐπιδιώκει ἡ ἀνθρωπότητα: ὅπως ἡ φιλελεύθερη θεωρία ἀφήνει ἐλεύθερες τὶς ἀνταγωνιστικὲς σχέσεις μίας κοινωνίας νὰ ἰσορροπήσουν μεταξύ τους ( δηλαδὴ ἐπιτρέπει τὸν πόλεμο πού φέρνει τὴν εἰρήνη!...), ἔτσι πρέπει νὰ τεθῆ ὁ πόλεμος ὡς ἀρχὴ τῶν διεθνῶν σχέσεων ὡς πρὸς τὸν τρίτο κόσμο, προκειμένου νὰ ἰσορροπήσουν οἱ σχέσεις τῶν κρατῶν μεταξύ τους!!! Αὐτὰ εἶναι τὰ ἐξαγόμενα τῆς «ἐπιστήμης» τῶν συγκρούσεων, ἐν συνδυασμῷ πρὸς τὶς ἀρχὲς τῆς φιλελευθερίας. Στὸν πόλεμο μάλιστα δίνονται καὶ ὕπατες «διδακτικὲς» σκοπιμότητες, γίνεται ὁ πολύτιμος «διδάχος» τῶν μικρῶν καὶ ἀνωρίμων πού δὲν γνωρίζουν τὰ ὅρια τῶν ἐπιδιώξεών τους. Ὄχι πού ἔχουν προβλήματα, ἀλλὰ «φιλοδοξίες» καὶ «μεγαλομανίες»!...Αὐτὸ βέβαια πού κάπως ἀφηρημένα συσκοτίζεται στὴν παραπάνω θεωρία εἶναι ὅτι ὁ «ἐσωτερικὸς πόλεμος» τοῦ φιλελευθερισμοῦ δὲν ὁδηγεῖ καθόλου στὴν κοινωνικὴ εἰρήνη, ἀλλὰ ἁπλῶς οἱ κρίσεις διὰ τῆς θεωρίας μεταβιβάζονται ἐκτός του φιλελευθερισμοῦ διὰ τῆς ἀποικιοκρατίας, δηλαδὴ διοχετεύονται πρὸς τοὺς ἄλλους.
Ἐπειδὴ εἴδαμε ὅτι ἡ «στρατηγικῆς σημασίας» περιοχὴ γιὰ τὴν Εὐρώπη εἶναι αὐτὴ τῆς ἀνατολικῆς Μεσογείου, καὶ πού πρέπει γι’ αὐτὸ νὰ ἑξαιρεθῆ τοῦ κανόνος κάποιας ὀργανώσεως καὶ νὰ μείνη διασπασμένη καὶ χαώδης ὅπως εἶναι, εἶναι φανερὸ ὅτι τὸ «διδακτικό» του ἔργο ὁ πόλεμος ἔχει νὰ τὸ ἐπιτελέση στὴν περιοχὴ αὐτή. Ὁ πόλεμος συνεπῶς θὰ καταστρέφη «διδάσκοντας» καὶ ἡ παραγωγὴ θὰ ἀκολουθῆ νὰ «ἀνοικοδομῆ», ἐπιτυγχάνοντας ἔτσι ὅλο καὶ μεγαλύτερους «ρυθμοὺς ἀναπτύξεως»!..
Οἱ θεωρίες αὐτὲς προσπαθοῦν νὰ ἐπικαλύψουν τὸ νόημα τῆς «νέας ἐποχῆς» γιὰ τὴν ἀνθρωπότητα καὶ γι’ αὐτὸ ἀμέσως μετὰ τὸν «κίνδυνο» τοῦ κομμουνισμοῦ ἡ πρώτη μέριμνα ἦταν νὰ βρεθῆ ὁ «νέος κίνδυνος». Πού δὲν μποροῦσε βέβαια νὰ εἶναι παρὰ τὸ Ἰσλάμ. Ἀλλὰ αὐτὲς οἱ θεωρίες δὲν εἶναι ἀκριβῶς ἡ πλήρης ἀπόδειξη τῆς πνευματικῆς χρεοκοπίας τοῦ ἀνταγωνιστικοῦ καπιταλισμοῦ, ἤγουν τοῦ φιλελευθερισμοῦ; Ἂς δοῦμε ὅμως – «θεωρητικῶς» πάντα – καὶ μερικὲς ἐκδοχὲς ὡς ἀντίδραση σὲ αὐτὲς τὶς θεωρίες. Εἴπαμε προηγουμένως, καὶ πρέπει νὰ τὸ ἐπαναλάβωμε, ὅτι ἡ ἱστορία γιὰ τὴν φιλοσοφία τοῦ « φιλελευθερισμοῦ» δὲν ἀποτελεῖ μάθηση – εἶναι μάλιστα τελείως περιττή, ἀφοῦ ὁ «φιλελευθερισμὸς» ἀποτελεῖ …δυναμικὸ φαινόμενο – ἀλλὰ ἁπλῶς «εἰδίκευση» τελεολογικῶς προσδιοριζομένη, δηλαδὴ ὑλικὸ πρὸς «ἐξυπηρέτηση σκοπῶν».
Ὅλος ὁ προηγούμενος αἰώνας ὅμως εἶναι μία ἀτόφια ἀπόδειξη σὲ ποιὲς κοινωνικὲς συνειδητοποιήσεις εἶναι δυνατὸν νὰ ὁδηγηθοῦν τὰ πράγματα. Τὸν περασμένο αἰώνα ἡ Ρωσία δὲν εἶχε ἰδεολογικοποιηθῆ ὡς «κίνδυνος». Ἡ ἀντίθεση Ἀγγλίας-Ρωσίας διεκινεῖτο κατὰ τὸ νόημα τῶν «ἐθνικῶν» ἀντιθέσεων ὅπως καὶ μεταξὺ τῶν ἄλλων κρατῶν, ἡ δὲ Ρωσία ἦταν ἀπὸ τὰ κυριώτερα στηρίγματα τῶν μοναρχικῶν καθεστώτων τῆς Εὐρώπης. Γι’ αὐτὸ ἀκριβῶς ὁ Μὰρξ καὶ ὁ Ἔνγκελς ἔβλεπαν στὸ πρόσωπο τοῦ Τσάρου ὅλη τὴν ἀντίδραση ἐκπροσωπούμενη. Ὁ κόσμος δηλαδὴ ἦταν πολιτικῶς ἑνιαῖος ( πράγμα ἄλλωστε πού ἐπέτρεψε καὶ στοὺς Ἄγγλους νὰ ἐκτελέσουν τοὺς 26 κομισσάριους τοῦ Λένιν στὸ Βακού…). Ἀκριβῶς ὅμως γι’ αὐτὸ ἔχομε καθ’ ὅλον τὸν 19ο αἰώνα τὸν μεγαλύτερο βαθμὸ συνειδητοπιήσεως τῶν κοινωνικῶν κινημάτων καὶ τὶς μεγαλύτερες πολιτικὲς ἀναταραχές. Ἄρα σήμερα πού ὁ κόσμος εἶναι καὶ πάλι πολιτικὰ ἑνιαῖος, εἶναι ἀκριβῶς ὁ καιρὸς νέων συνειδητοποιήσεων ἐπὶ παγκοσμίου ἐπιπέδου. Καὶ τὸ μόνο πού ἐπιτρέπουν οἱ χρεοκοπημένες θεωρίες τοῦ «φιλελευθερισμοῦ» στὴν «Εὐρώπη» εἶναι ἀκριβῶς ἡ συνείδηση τῆς ἐπαναστατικῆς τρομοκρατίας.
Μέχρι τώρα δὲν ὑπῆρξε πραγματικὰ τρομοκρατία μὲ ἰδεολογικὸ περιεχόμενο. Οἱ γνωστές μας μορφὲς τρομοκρατίας ἦταν πολιτικοῦ περιεχομένου. Ἡ λέξη «τρομοκρατία» δὲν ἀντιστοιχοῦσε πρὸς τὴν σημασία τοῦ πράγματος, διότι ἦταν ἁπλῶς ἀντιπαράθεση δύο «τρόμων»: ἔναντί του τρόμου πού ἀσκοῦσε μία καθεστηκυία κατάσταση διὰ τῆς ἰδεολογίας καὶ τοῦ κρατικοῦ μηχανισμοῦ, ἐμφανιζόταν ἡ ἀντίδραση ἀπὸ ὠργανωμένες ὁμάδες βίας, πού ἐνεργοῦσαν ἐξ ἴσου πολιτικὰ ἐναντίον συγκεκριμένων στόχων τῆς ὑπαρχούσης ἐξουσίας. Ἐσκοτώνονταν ἔτσι βασιλιάδες, πολιτικοὶ ἀρχηγοί, ἄλλα συγκεκριμένα πρόσωπα καὶ ἐδιενεργοῦνταν σαμποτὰζ περιωρισμένης ἐκτάσεως, πού σκοπὸ εἶχαν πολιτικοὺς στόχους ἐναντίον τοῦ ἀντιπάλου. Καὶ ἀφοῦ ἡ τρομοκρατία αὐτὴ εἶχε πολιτικοὺς σκοπούς, δηλαδὴ σκοποὺς πού ἀπὸ τὴν φύση τους δὲν μποροῦσαν νὰ ἔχουν ἀπήχηση στὶς μάζες, ἦταν εὐκόλως ἐξουδετερώσιμη. Τὰ πολιτικὰ πρόσωπα καὶ ὁ ρόλος τους, δηλαδὴ τὰ ἐλατήρια τῶν τρομοκρατικῶν ἐνεργειῶν, ἔμεναν στοὺς πολλοὺς ἄγνωστα, οἱ δὲ πιθανοὶ στόχοι τῶν «τρομοκρατῶν» ἦταν γνωστοὶ καὶ μποροῦσαν νὰ φυλαχθοῦν ἀπὸ τὶς «δυνάμεις ἀσφαλείας»
Ὑπάρχει ὅμως καὶ μία μορφὴ τρομοκρατίας πού καμμιὰ ἀστυνομία καὶ κανένας στρατὸς δὲν μποροῦν νὰ ἀντιμετωπίσουν. Αὐτὴ εἶναι, θὰ μπορούσαμε νὰ ποῦμε, ἡ ἰδεολογικὴ τρομοκρατία. Γιὰ τὴν τρομοκρατία αὐτὴ δὲν χρειάζονται ὄπλα καὶ βόμβες, ἀλλὰ ἡ ἀντίστοιχη καθαρότητα σκοπῶν, δηλαδὴ ἡ συνειδητοποίηση, καὶ ἐνδεχομένως…μιὰ καρφίτσα. Διότι ἀκριβῶς τὸ κυριώτερο ὅπλο τῆς τρομοκρατίας αὐτῆς εἶναι ὁ φόβος πού μπορεῖ νὰ δημιουργῆ «πρὸς τὰ κάτω» καὶ ὄχι ἡ ἐκρηκτικὴ ἀποτελεσματικότητα βομβῶν «πρὸς τὰ ἄνω». Κάτι περίπου σὰν τὴν ἰδεολογικὴ λειτουργία τῶν κυκλωμάτων τοῦ ὠργανωμένου ἐγκλήματος, πού ἐπιτυγχάνουν περισσότερα ἀπὸ τὴν λειτουργία τρόμου τῆς ὀργάνωσης των παρὰ ἀπὸ τὴν ἐκτέλεση ὄντως ἐγκληματικῶν πράξεων. Ἤδη ἡ νέα αὐτὴ μορφὴ «ἰδεολογίας» ἔχει ἀρχίσει νὰ ἐμφανίζεται στὸν τρίτον κόσμο, ἀλλὰ αὐτὸ δὲν μοιάζει καθόλου νὰ ἐνοχλῆ τοὺς «εἰδικούς». Στὴν Βραζιλία, στὰ σκοτωμένα «παιδιὰ τοῦ δρόμου» πού βρίσκει κάθε πρωὶ κατὰ δεκάδες ἡ Ἀστυνομία, ὑπάρχει ἡ ἐπιγραφή: «σὲ σκοτώνω, γιατί κανένα μέλλον δὲν ἔχεις». Αὐτὴ ἀκριβῶς προβλέπεται –κατὰ ἕνα ἐλαφρῶς διάφορο τρόπο ὅμως-καὶ ὡς μελλοντικὴ συλλογικὴ ἰδεολογία τοῦ τρίτου κόσμου. Διότι εἶναι ἡ μόνη πού ἐπιτρέπουν οἱ ἀντιλήψεις περί…παιδαγωγικῆς σημασίας τοῦ πολέμου καὶ τὴν ἐπιβάλλουν πολλαπλῶς. Οἱ δολοφόνοι τῶν μικρῶν παιδιῶν στὴν Βραζιλία δὲν εἶναι ἀκριβῶς εἰπεῖν ἐπαγγελματίες , εἶναι ἡ ἐν τῇ γενέσει της νέα μορφὴ πρακτικῶν κοινωνιολόγων, πού προβλέπεται νὰ γενικευθῆ… Διότι ἐνεργοῦν ἀπολύτως «ἐπιστημονικὰ» μέσα στὴν πλήρη ἐκλογίκευση μίας δεδομένης καταστάσεως, πού δὲν μπορῆ νὰ ἀνασχεθῆ μὲ ἰδολογίες. Ἀρκεῖ συνεπῶς νὰ γίνη γενικώτερα ἀντιληπτὴ ἡ «προοπτική» τῆς σχέσης μεταξὺ παραγωγῆς καὶ ὑπαναπτύξεως, ὅπως τὴν ὑποδεικνύουν οἱ «θεωρητικὲς προτάσεις», γιὰ νὰ προκύψουν οἱ ἀντίστοιχες συνειδητοποιήσεις. Καὶ δυστυχῶς ἐπ’ αὐτοῦ τίποτα δὲν μπορεῖ νὰ κάνει ἡ Δύση, διότι δὲν ἔχει κάτι νὰ προτείνη. Ἡ πολιτικὴ σχέση τῶν βιομηχανικῶν κρατῶν μὲ τὸν τρίτο κόσμο εἶναι πολὺ ἁπλῆ: Ἀφοῦ συγκέντρωσαν μὲ τὸν ἕναν τρόπο ἢ τὸν ἄλλον τὸν παγκόσμιο πλοῦτο στὶς λεγόμενες «μητροπόλεις», μετέβαλαν ὅλους τούς ἄλλους λαοὺς σὲ ἕνα εἶδος λαῶν ἐπὶ πιστώσει: οἱ ἄλλες χῶρες πρέπει νὰ «συναρμόζωνται» κάθε φορά, διότι ἄλλως ἐπακολουθοῦν «οἰκονομικὲς κυρώσεις» καὶ πέφτει πεῖνα ( καὶ μαζὶ μ’ αὐτὴν βέβαια, ἢ μᾶλλον μὲ τὸ φάσμα της, καὶ οἱ ἀνυπάκουες κυβερνήσεις…). Οἱ «διεθνεῖς» λοιπὸν σχέσεις τῶν καιρῶν μας εἶναι ἐκεῖνες μίας …σοσιαλδαρβινικῆς ζούγκλας. Τὸ πρόβλημα εἶναι ποιὸς θὰ προφθάση νὰ πεθάνη πρῶτος! Διότι ἂν λ.χ. ἀπεφάσιζαν μερικὲς μόνο χῶρες τοῦ κόσμου νὰ ἀντιμετωπίσουν αὐτὴ τὴν πολιτική, ἀδιαφορώντας γιὰ τὶς ἴδιες συνέπειες καὶ ὑψώνοντας κι’ αὐτὲς ἕνα «ἐμπάργκο» κατὰ τῶν βιομηχανικῶν προϊόντων, εἶναι βέβαιο, ἀπὸ τὸ πρωτοφανὲς χάος πού θὰ προκύψη στὰ πλαίσια τῆς διεθνοῦς παραγωγῆς, ὅτι οἱ «ἀνεπτυγμένοι» θὰ ἐπανέλθουν κι’ αὐτοὶ σὲ καταστάσεις πείνας πού ἔχουν λησμονήσει…
Δυστυχῶς ὅμως εἶναι ἡ μόνη «λογικὴ» πού ἐπιβάλλει μακροπροθέσμως τὸ εἶδος τῶν «διεθνῶν» μας σχέσεων καὶ αὐτὸ ἀκριβῶς θὰ εἶναι καὶ τὸ περειχόμενο τῆς νέας ἰδεολογικῆς τρομοκρατίας. Ὄχι πολιτικοὶ στόχοι καὶ μεγαλοσχήμονα σχέδια, ἀλλὰ οἱ δομὲς τοῦ διεθνοῦς ἐμπορίου. Πού κανένα κόπο ἢ πολύπλοκη διαδικασία δὲν ἀπαιτοῦν καὶ οὔτε κανένας τρόπος ὑπάρχει νὰ προστατευθοῦν. Ὁ ἁπλὸς ἔμπορος τῆς γειτονιᾶς πού θὰ δολοφονῆται «ἐπειδὴ πουλάει προϊόντα πού δὲν παράγει», ὁ «ἀντιπρόσωπος» ψυγείων καὶ αὐτοκινήτων, τοῦ ὁποίου τὸ παιδὶ δὲν θὰ γυρίση κάποια μέρα ἀπὸ τὸ σχολεῖο γιὰ τὸν ἴδιο λόγο, ὁ ἁπλὸς στρατιώτης πού φυλάει κάποιον «ἐθνικὸ» ἀρχηγὸ καὶ πού γυρίζοντας σπίτι του θὰ βρῆ κάποιο «οἰκογενειακὸ ἀτύχημα» μὲ τὴν σχετικὴ «ἐξήγηση», ὁ «ἀθῶος» τηλεφωνικὸς ὑπάλληλος πού ἐκτελεῖ τὴν «φιλειρηνική» του ἐργασία, ὅπως καὶ μερικοὶ ἀνεξήγητοι θάνατοι ἀνυπόπτων τουριστῶν στὶς διάφορες χῶρες, εἶναι ἐνέργειες πού ὁδηγοῦν σὲ μία νέα συλλογικὴ συνείδηση ἀτομικῆς εὐθύνης καὶ πού δὲν ἔχουν τρόπο ἀντιμετωπίσεως. Θὰ ἀποδεκατιστοῦν βέβαια μερικὰ ἑκατομμύρια στὶς μεγαλουπόλεις-πού θὰ εἶναι καὶ ὁ εἰδικὸς στόχος, ἀφοῦ ἐφκιάσθηκαν εἰδικὰ γιὰ τὴν «διακίνηση» ἐμπορευμάτων καὶ ὄχι γιὰ νὰ ζοῦν οἱ ἄνθρωποι σ’ αὐτές-, ἀλλὰ αὐτὸς ἀκριβῶς θὰ εἶναι καὶ ὁ σκοπός: νὰ μείνουν τόσοι σὲ κάθε χώρα, ὄσι μποροῦν μόνοι τους νὰ ζήσουν. Ξαναρχίζοντας ἴσως μὲ τὸ καραβάνι, ἀλλὰ καὶ μὲ μία συνείδηση ριζικὴ καὶ νέα…Τὸ «φιλοσοφικὸ» δίδαγμα ὅτι «ἡ ζωὴ ἀποτελεῖ μέσο γιὰ σκοπούς», θὰ ἀποτελέση τὸ ἀναγκαστικὸ περιεχόμενο τῆς ἰδεολογίας τῶν «τρομοκρατῶν». Τοὺς ὁποίους κανένας δὲν θὰ ξέρη, γιατί θὰ εἶναι ὁ «λαὸς» καὶ καμμιὰ κρατικὴ ἢ ἄλλη δύναμη δὲν θὰ μπορῆ νὰ ἀντιμετωπίση, ἀφοῦ δὲν θὰ δουλεύουν μὲ προκηρύξεις. Ἡ νέα θεωρία περὶ τῆς «παιδαγωγικῆς σημασίας» τῶν πολέμων ὡς πολιτικῆς ἀρχῆς θὰ ὁδηγήση ἀναγκαστικὰ σὲ νέα περιεχόμενα περὶ ζωῆς καὶ τοῦ νοήματός της. Ἀλλὰ αὐτὴ εἶναι ἡ «νέα τάξη» πού χρειάζεται ὁ κόσμος;
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου